Boxmeer, Mogelijkheden en effecten detailhandelsontwikkelingen Boxmeer-centrum. Concept

Boxmeer, Mogelijkheden en effecten detailhandelsontwikkelingen Boxmeer-centrum Concept

Boxmeer, Mogelijkheden en effecten detailhandelsontwikkelingen Boxmeer-centrum Concept

Rapportnummer:

204X00494.080830_8

Datum:

20 oktober 2014

Contactpersoon opdrachtgever: De heer B. Krebbers Projectteam BRO:

Felix Wigman, Aiko Mein, Nadja Bressers

Trefwoorden:

Boxmeer, verplaatsing, supermarkt, effecten, distributieve ruimte, detailhandelsstructuur

Bron foto kaft:

BRO, 2

Beknopte inhoud:

In het kader van enkele op handen zijnde ontwikkelingen in Boxmeer, met name in de supermarktsector, heeft BRO de marktmogelijkheden voor uitbreiding van het winkelaanbod in Boxmeer en de eventuele effecten hiervan onderzocht.

BRO Hoofdvestiging Postbus 4 5280 AA Boxtel Bosscheweg 107 5282 WV Boxtel T +31 (0)411 850 400 F +31 (0)411 850 401 E [email protected]

Inhoudsopgave

pagina

1.  INLEIDING 1.1  Achtergrond en vraagstelling 1.2  Planinitiatief AH

3  3  4 

2.  CONCLUSIES EN OVERWEGINGEN 2.1  Conclusies 2.2  Overwegingen

7  7  9 

3.  ONTWIKKELINGSKADER 3.1  Algemene trends en ontwikkelingen in de detailhandel 3.2   Aanbodstructuur Boxmeer

11  11  15 

3.2.1 Gemeente Boxmeer 3.2.2 Kern Boxmeer 3.2.3 Centrum Boxmeer 3.3  Aanbod en plannen in omgeving 3.4  Beleidskaders 3.5  Draagvlak 3.6  Huidig en toekomstig functioneren 3.7  Kwaliteiten, knelpunten, kansen en bedreigingen 3.8  Scenario-analyse 3.9  Effecten op de ruimtelijk-functionele structuur van Boxmeer-centrum 3.10  Juridisch-planologische aspecten

 

BIJLAGEN Bijlage 1: Leegstaande panden Boxmeer Bijlage 2: Formule benchmark

Hoofdstuk 0

15  18  23  24  27  32  34  38  39  41  44 

1  3

1

2

Inhoudsopgave

1.

INLEIDING

1.1 Achtergrond en vraagstelling Directe aanleiding voor voorliggend onderzoek vormt het initiatief van Ahold en ontwikkelaar Concept-nl Projectontwikkeling b.v. om de huidige Albert Heijn supermarkt te verplaatsen. De huidige Albert Heijn supermarkt is naar de maatstaven van het concern te klein en een uitbreiding ter plekke is lastig. Door de verplaatsing komt er winkelruimte vrij. Uitgangspunt is dat er een passende invulling voor de vrijkomende winkelruimte gezocht moet worden. Daarnaast is het supermarktaanbod recentelijk uitgebreid, wordt dit op korte termijn uitgebreid met een discount supermarkt en bezinnen ook andere supermarktorganisaties zich op hun locatie. Verder wil de gemeente Boxmeer met dit onderzoek, na het onderzoek van Seinpost uit 2011 (“Onderzoek commerciële voorzieningen Boxmeer”), opnieuw bezien of en hoe de detailhandelsvoorzieningen in algemene zin functioneren (nu en toekomst). De centrale vraag voor het onderzoek luidt aansluitend op voorgaande als volgt:  Wat zijn de mogelijke gevolgen van autonome ontwikkelingen op detailhandelsgebied én de beoogde supermarktontwikkelingen voor de ruimtelijkfunctionele structuur van het centrum van Boxmeer, de kern Boxmeer en de gemeente Boxmeer? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, zijn enkele andere vragen van belang:  In hoeverre is er distributieve ruimte voor een uitbreiding van het aanbod in de dagelijkse artikelensector, en meer specifiek het supermarktaanbod?  In verband met het te verlaten AH-pand: In hoeverre is er distributieve ruimte voor een uitbreiding van het aanbod in de niet-dagelijkse artikelensector?  Met welke soorten winkels/formules zou het aanbod in Boxmeer-centrum in de laatstgenoemde sector nog uitgebreid kunnen worden? Het gaat hierbij enerzijds om nog niet gevestigde branches/formules maar ook om eventuele verplaatsingskandidaten (nu buiten het centrum aanwezige winkels).  Welke ruimtelijk-functionele supermarktstructuur zou voor Boxmeer-centrum nagestreefd kunnen worden, rekening houdend met de algemene, regionale en lokale trends en ontwikkelingen in de detailhandel en specifiek in de supermarktbranche?  Wat is de huidige leegstandssituatie in Boxmeer-centrum en wat is het mogelijke effect van de beoogde supermarktontwikkelingen op die situatie?  Wat is het effect van een versterking van het supermarktaanbod op de regionaal-verzorgende positie van Boxmeer-centrum?

Hoofdstuk 1

3



En wat is, in het verlengde van de uitkomst van de vorige vraag, het perspectief voor het dagelijkse artikelen aanbod in de verschillende tot de gemeente Boxmeer behorende dorpen?

1.2 Planinitiatief AH Ahold en ontwikkelaar Concept-nl Projectontwikkelaar b.v. beogen een verplaatsing van de huidige Albert Heijn-supermarkt aan de Steenstraat naar de nabijgelegen locatie waar nu de sporthal gevestigd is. De verplaatsing van de supermarkt zal gepaard gaan met een uitbreiding van ca. 835 m² wvo1. Het vernieuwende aan het planinitiatief is dat bovenop de supermarkt een nieuwe sporthal en multifunctionele turnhal gebouwd zullen worden. Daarnaast opent discounter Lidl binnen afzienbare tijd een vestiging op de voormalige Super de Boer-locatie2. De volgende afbeeldingen geven de locaties en een impressie weer. Figuur 1.1: Huidige (blauw) en beoogde locatie (paars) Albert Heijn en planlocatie Lidl (oranje)

1

2

In het plan beslaat de ruimte voor de Albert Heijn ca. 2.600 m² bvo. Rekenend met een bvo/wvofactor van 75% wordt deze supermarkt ca. 1.950 m² wvo. De huidige Albert Heijn is ca. 1.115 m² wvo groot. Er is een omgevingsvergunning voor de bouw verleend, deze is onherroepelijk. De Lidl supermarkt heeft in de plannen een omvang van ca. 1.290 m² wvo

4

Hoofdstuk 1

Figuur 1.2: Impressie toekomstige locatie (links) en situatie (midden) en huidige situatie (rechts) AH

Hoofdstuk 1

5

6

Hoofdstuk 1

2.

CONCLUSIES EN OVERWEGINGEN

2.1 Conclusies De belangrijkste conclusies uit het onderzoek staan hieronder beschreven. Eerst wordt ingegaan op algemene conclusies over het detailhandelsklimaat van het centrum van Boxmeer. Daarna worden de conclusies met betrekking tot de marktmogelijkheden voor uitbreiding van het winkelaanbod, met name in de supermarktsector, in Boxmeer en de eventuele effecten hiervan beschreven.  

 







Boxmeer vervult niet alleen een belangrijke verzorgende functie voor de inwoners van de eigen kern, maar ook voor de omringende dorpen en voor de regio. Boxmeer beschikt momenteel over een ruim winkelaanbod en een sterk aanbod aan supermarkten en andere dagelijkse artikelenwinkels, passend bij de regiofunctie die de kern vervult. In principe beschikt Boxmeer over een toekomstbestendige boodschappenstructuur. Winkels in Boxmeer beschikken over een relatief beperkte schaal. Met name in de niet-dagelijkse sector blijft de gemiddelde schaal van de winkels achter. In verhouding tot het detailhandelsaanbod in centra van vergelijkbare omvang blijkt dat in Boxmeer-centrum vooral de branches huishoudelijke en luxe artikelen, hobby, dier en plant en bruin- en witgoed achterblijven. Veelvoorkomende formules die in Boxmeer ontbreken zijn Lakeside, Wibra, Takko Fashion, Ter Stal en Xenos. Deze branches en formules kunnen een versterking van de nietdagelijkse sector in Boxmeer-centrum betekenen. Ook de nu buiten het centrum gevestigde Action, kan een sterke aanvulling zijn voor Boxmeer-centrum. De benadering van het toekomstig functioneren in de dagelijkse sector in Boxmeer geeft, rekening houdende met een versterking van de oriëntatie op Boxmeer ten gevolge van de voorziene supermarktontwikkelingen, in principe een uitbreidingsruimte van ca. 850 - 1.150 m² wvo. In de niet-dagelijkse sector is ook een uitbreidingsruimte van maximaal ca. 1.100 m² wvo te benaderen. Met de voorziene supermarktontwikkelingen wordt de marktruimte in de dagelijkse sector overschreden. De theoretische marktruimte is echter het resultaat van berekeningen die gebaseerd zijn op meerdere aannames en daarom indicatief. De berekening heeft met name tot doel eventuele ruimtelijke effecten te kunnen inschatten. De huidige Albert Heijn in het centrum van Boxmeer is klein naar de huidige maatstaven en de zichtbaarheid is niet optimaal. Op basis van de algemene trends en ontwikkelingen kan geconcludeerd worden dat de uitbreiding van deze supermarkt naar 1.950 m² wvo in de huidige trend van schaalvergroting bij supermarkten past. Bovendien voorziet de ontwikkeling in de consumentenbe-

Hoofdstuk 2

7











hoefte: men krijgt immers een moderne supermarkt met meer keuzemogelijkheden op een goed bereikbare plek met voldoende parkeren. De sporthal-locatie biedt de mogelijkheid om binnen de centrumring een goed bereikbare, moderne supermarkt van gewenste omvang met parkeermogelijkheden te realiseren. Bovendien past dit in de structuurvisie voor Boxmeercentrum; de sporthal-locatie bevindt zich namelijk in de ‘boodschappen-zone’ van het kernwinkelgebied. De beoogde verplaatsing en uitbreiding van de Albert Heijn voorziet in een versterking van de ruimtelijke supermarktstructuur in het centrum van Boxmeer. Bovendien wordt het parkeren voor de westzijde van het centrum eerder opgevangen door de ontwikkeling en verbetert dit de omgevingskwaliteit. De geplande Lidl zal naar verwachting vanwege haar enigszins geïsoleerde ligging buiten de centrumring minder bijdragen aan een versterking van het centrum. Hoewel het in het geval van de Albert Heijn om de verplaatsing van een bestaande winkel gaat, kan de uitbreiding door de vergroting toch effecten hebben op het functioneren van andere centrumsupermarkten. Mocht er echter een van de bestaande supermarkt verdwijnen, dan blijven er nog vier supermarkten in het centrum over. Bovendien komt er binnen afzienbare tijd een Lidl supermarkt bij op korte afstand van het centrum. Ook neemt door de schaalvergroting de concurrentie voor de aanwezige speciaalzaken toe (meer verswaren). Mocht hierdoor een speciaalzaak verdwijnen, dan zijn er nog steeds relatief veel levensmiddelenspeciaalzaken over en kan de consument hiervoor bovendien beter dan nu bij de Albert Heijn terecht. De consument zal in dat geval nog steeds over voldoende keuzemogelijkheden voor de aankoop van verswaren beschikken. De voorzieningenstructuur wordt hierdoor niet duurzaam ontwricht. Er worden ten gevolge van de supermarktontwikkelingen nauwelijks effecten verwacht op de supermarkten in de omringende dorpen, vanwege de reeds sterke oriëntatie van de inwoners van die dorpen op het centrum van Boxmeer, de afstand tot Boxmeer en/of dat er veelal sprake is van een ‘eigen’ marktgebied (met name Overloon en Vierlingsbeek). De beoogde supermarktontwikkelingen hebben positieve effecten op de regiofunctie van Boxmeer. Wel zal door deze ontwikkelingen de westzijde van het centrum nog meer dan nu al het geval is gaan functioneren als bronpunt voor centrumbezoek, met name door bezoekers die per auto komen. Dit zou er in kunnen resulteren dat de grote parkeerlocatie aan de oostzijde van het centrum iets minder wordt gebruikt, en daardoor kunnen er eventueel ook iets minder passanten door de passage Kloostertuin komen. Een opwaardering van deze passage, waarbij aandacht is voor het behoud van de hier aanwezige supermarkt, kan dit effect wellicht te niet doen.

8

Hoofdstuk 2

2.2 Overwegingen3 Duurzame ontwrichting Er ontstaan door het realiseren van de verplaatsing en uitbreiding van de Albert Heijn in het centrum van Boxmeer en de komst van Lidl geen beperkingen in het doen van boodschappen. Ook al zou door de versterking een andere supermarkt uit het aanbod verdwijnen, dan nog blijft de consument beschikken over voldoende mogelijkheden om dagelijkse boodschappen op aanvaardbare afstand van de eigen woning te kunnen blijven doen. Er is dus geen sprake van duurzame ontwrichting. Ladder voor duurzame verstedelijking Actuele regionale behoefte - De uitbreiding van het dagelijks aanbod voorziet in kwantitatieve zin niet volledig in een (toekomstige) lokale behoefte, maar er is wel theoretisch wel een aanzienlijk uitbreidingsruimte in de sector dagelijkse artikelen aan te geven. Wel is er ten gevolge van de ontwikkelingen sprake van een positief effect op het leef-, woon-, en ondernemersklimaat in Boxmeer en daarmee voorziet de ontwikkeling in een kwalitatieve behoefte. Tweede trede: benutting bestaande panden en leegstand - De huidige in Boxmeer leegstaande panden zijn te klein voor het huisvesten van een moderne supermarkt en deels ook niet op goede locaties voor dergelijke winkels gelegen. De huidige Albert Heijn-locatie zal na verplaatsing van de Albert Heijn leeg komen te staan. Ook is het niet uit te sluiten dat er als gevolg van de ontwikkeling elders enige leegstand kan ontstaan. Vanwege de belangrijke regiofunctie van het centrum en de vraag naar grotere panden in centrumgebieden, bestaat echter de verwachting dat eventuele leegstand ten gevolge van de ontwikkeling weer snel heringevuld zal worden. De kans op structurele onaanvaardbare leegstand is daarmee klein. Van duurzame negatieve effecten op de woon-, leef en ondernemersklimaat zal daarom waarschijnlijk geen sprake zijn. Derde trede Voor trede 3 van de Ladder is het vooral van belang dat de locatie in stedelijk gebied ligt. Dit is bij de sporthal-locatie het geval. Slotoverweging De beoogde uitbreiding draagt bij aan de dynamiek in detailhandel, het verbeteren van de consumentenverzorging en een versterking van de regionaal-verzorgende functie van het centrum van Boxmeer. De berekende distributieve ruimte is weliswaar niet geheel toereikend, maar de effecten op het bestaande aanbod zullen niet van dien aard zijn dat een aantasting van de detailhandelsstructuur te verwachten is. Wel kunnen er lichte verschuivingen in de loopstromen binnen het centrum plaatsvinden. 3

In paragraaf 3.11 worden de juridisch-planologische aspecten ‘duurzame ontwrichting’ en ‘Ladder voor duurzame verstedelijking’ meer uitgebreid besproken en doorlopen.

Hoofdstuk 2

9

Kwaliteitsverbetering en aanbodversterking zijn noodzakelijk om het centrum van Boxmeer aantrekkelijk te houden en daarmee de concurrentiepositie verder te versterken. Het verdient dan ook aanbeveling om detailhandelsinitiatieven die zich voordoen in het kernwinkelgebied en meerwaarde hebben voor Boxmeer-centrum te faciliteren.

10

Hoofdstuk 2

3.

ONTWIKKELINGSKADER

Dit hoofdstuk vormt de verantwoording voor de conclusies van de marktmogelijkheden zoals opgenomen in hoofdstuk 2. Allereerst wordt er stilgestaan bij de algemene trends en ontwikkelingen in de detailhandel, gevolgd door een beknopte aanbod-analyse van het gevestigde aanbod in Boxmeer. Vervolgens wordt er stilgestaan bij de beleidskaders en de ontwikkeling van het consumentendraagvlak. Deze aspecten worden vervolgens gebruikt voor het benaderen van de mogelijkheden en effecten voor ontwikkelingen in het centrum.

3.1 Algemene trends en ontwikkelingen in de detailhandel Er is een aantal landelijke trends te benoemen die sterk bepalend zullen zijn voor de ontwikkeling van de detailhandelsstructuur en de sturing daarop. Aanbodzijde algemeen De dagelijkse artikelensector in het algemeen en de supermarktenbranche in het bijzonder is de laatste jaren sterk in beweging: de belangrijkste trends en ontwikkelingen zijn:  De trend tot schaalvergroting zet verder door. Voor een rendabel functioneren is een steeds groter verkoopvloeroppervlak nodig. Nieuwe, moderne service supermarkten hebben een omvang van circa 1.250 - 1.750 m² terwijl ook moderne discountsupermarkten al ca. 1.000-1.200 m² wvo omvatten. In grote steden maken sommige supermarkten een schaalsprong tot grootschalige supermarkten (3.000-4.000 m² wvo) maar ook in kleinere plaatsen is duidelijk een schaalsprong zichtbaar.  Het benodigd draagvlak voor voorzieningen wordt - als gevolg van de schaalvergroting - steeds groter. De extra winkelmeters worden deels door een groter draagvlak terugverdiend. Aspecten als autobereikbaarheid en parkeermogelijkheden hangen samen met deze ontwikkeling en worden daarom steeds belangrijker. Om het draagvlak toch te kunnen realiseren, opteren supermarkten steeds vaker voor locaties buiten reguliere winkelgebieden (meer ruimte).  Tegelijkertijd is er een opleving van dorps-, wijk-, en stadsdeelcentra zichtbaar. Er is in de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het verbeteren van het verblijfsklimaat in dergelijke centra en het uitbreiden van de winkelruimte. Het aanbod concentreert zich steeds meer in de grotere winkelcentra. Vooral de supermarkten maken waar mogelijk een schaalsprong in deze sterk op boodschappen doen gerichte centra. Op wijk-, buurt- en dorpsniveau zijn supermarkten de belangrijkste publiekstrekkers.

Hoofdstuk 3

11















Supermarkten hebben steeds minder ieder hun eigen afgebakende verzorgingsgebied en de grootste supermarkten hebben vaak een aanvullende functie (een soort paraplufunctie) ten opzichte van kleinere supers in de omgeving. Het gaat bij deze grootste supermarkten vaak om centrumsupermarkten, maar dit kan ook opgaan voor min of meer solitaire grootschalige supermarkten (veelal gelegen tussen grotere woongebieden). Factoren als een ruime overzichtelijke indeling, een breed assortiment, hygiëne en behulpzaam, vriendelijk personeel spelen een belangrijke rol in de supermarktkeuze van de consument. De marktsegmentatie bij supermarkten vervaagt; behalve in discountsupermarkten is er vrijwel overal sprake van een grote variatie in prijsstelling van de aangeboden producten. Bovendien ligt tegenwoordig het prijsniveau ook in diverse servicesupermarkten op een laag niveau door onder meer de toename van huismerken. Binnen het discountsegment krijgt Lidl langzamerhand meer een service-karakter. Branche- en sectorvervaging doen zich voor in diverse branches, waaronder de supermarktenbranche. In supermarkten wordt in toenemende mate non-food artikelen aangeboden, vaak op actiematige wijze. Vooral discountsupermarkten bieden deze non-food artikelen aan. Maar ook het vaste non-food assortiment in grotere winkels wordt breder. In navolging van de prijzenoorlog in de supermarktbranche hebben verschillende overnames en fusies plaatsgevonden. Albert Heijn, Jumbo en Lidl zijn sterk uit de strijd gekomen, de formules Edah, Super de Boer en C1000 zijn het slachtoffer geworden. Kleinschalige supermarkten, versspeciaalzaken op minder goede locaties en winkelstrips zonder eigentijdse supermarkt hebben het moeilijker gekregen. De filialisering in de detailhandel zet gestaag voort. Er zijn verschillende nieuwe ketens die zich willen vestigen in Nederland (waarbij in het verleden het succes nogal wisselend is geweest) en daarnaast breiden gevestigde ketens het aantal filialen uit. De consument rekent deze formules tot het basisaanbod. Het aandeel filiaalbedrijven nam de afgelopen 10 jaar toe van 28% naar 35%, ten koste van het aantal zelfstandige bedrijven. Het toekomstperspectief van kleine zelfstandigen wordt bemoeilijkt door filialisering en vergrijzing van het ondernemersbestand. De verwachting is dat het aandeel filiaalbedrijven ook in de toekomst verder gaat stijgen en dat het aandeel zelfstandige ondernemers verder gaat afnemen. Daarnaast staat de positie van de kleine zelfstandige winkelier onder druk door vergrijzing van het ondernemersbestand. De leeftijdsopbouw van het ondernemersbestand is nog sneller aan het vergrijzen vergeleken met onze bevolking. Ruim 35% van de ondernemers is ouder dan 50 jaar. Uit eerder onderzoek van Inretail (CBW-MITEX) blijkt dat circa 30% van de MKB-leden tussen 2010 en 2015 wil stoppen. In veel gevallen is er geen opvolging, waardoor veel winkels (gedwongen) zullen gaan sluiten.

12

Hoofdstuk 3











Tegenover de schaalvergroting is tegelijk een trend van schaalverkleining en (super)specialisatie waar te nemen. Er duiken winkels op met een zeer specialistisch of bijzonder assortiment. Het aantal auto’s neemt nog steeds toe. Datzelfde geldt voor het autogebruik. Het belang van een goede autobereikbaarheid en parkeergelegenheid neemt daardoor voor winkelvoorzieningen toe. ‘No parking, no business’. Trafficlocaties worden steeds belangrijker. Niet alleen op vliegvelden, maar ook op trein- en busstations is steeds meer detailhandel te vinden, zowel op het gebied van dagelijkse als niet-dagelijkse artikelen. Internet is een belangrijk communicatiemiddel voor de consument. Voor de retailer vormt de opkomst van internetwinkelen enerzijds een bedreiging, anderzijds een kans. Steeds meer winkelketens openen een webshop. Daarnaast creeren webwinkels in toenemende mate fysieke afhaalpunten in bestaande winkelgebieden. In de toekomst functioneren fysiek winkelen en virtueel winkelen naast elkaar (cross channel). De fysieke winkel blijft weliswaar veruit de populairste aankoopplaats maar verliest wel terrein ten opzichte van het internet. Levensmiddelen worden echter overwegend aangeschaft via de fysieke winkel in plaats van via het internet. De impact van internetaankopen op de winkelbestedingen in supermarkten is tot op heden lang niet zo groot als bij niet-dagelijkse artikelen. De komst van afhaalpunten verandert dit mogelijk. Binnen de internethandel gaan gespecialiseerde afhaalpunten een belangrijke rol spelen bij de verspreiding van de bestellingen. De verwachting voor de dagelijkse artikelensector is dat het aandeel van de internetbestedingen ondanks de komst van de afhaalpunten, tamelijk gering zal blijven, enerzijds omdat dit slechts een beperkte consumentengroep zal aanspreken, anderzijds omdat er in Nederland sprake is van een dicht netwerk aan buurt- en wijkcentra met goede, relatief goedkope supermarkten en andere aanbieders.

Vraagzijde algemeen Ontwikkelingen aan de aanbodzijde hebben invloed op het koopgedrag van de consumenten, andersom heeft het veranderende koopgedrag gevolgen voor de aanbodstructuur. Door ervaring en de overvloed aan informatie is de hedendaagse consument kritisch. Men is vooral op zoek naar waarde. In het koopgedrag wordt, naast de prijs, rekening gehouden met factoren als tijd, inspanning, gemak en plezier.  Gemiddeld wordt minder tijd besteed aan winkelen en boodschappen doen, ook bij de supermarkt, wel is het bestede bedrag per bezoek toegenomen.  De consument bezoekt steeds vaker grotere winkels en winkelcentra in verband met het gemak van ruime keus.  Door een grotere mobiliteit en de beschikbare informatie voor de consument (o.a. Internet) is het referentiekader van de consumenten in de afgelopen jaren ruimer geworden. Aanbodkwaliteit, keuzemogelijkheid, prijsstelling en interne

Hoofdstuk 3

13









 





(winkelinrichting, uitstraling) en externe (omgevingskwaliteit) verschijningsvorm worden als gevolg hiervan belangrijker. De consument stelt steeds hogere eisen aan de keuzemogelijkheid in supermarkten (volledige assortimenten), maar de prijs heeft wel aan belang gewonnen. Deze prijsbewuste consument is sterk op discountsupermarkten georiënteerd. In de dagelijkse sector worden de aankopen door de consument nog steeds dicht bij huis gedaan. Dit aanbod blijft dan ook (mits het voldoet aan het verwachtingspatroon) in buurt, wijk en kern veel perspectief behouden. Door de veranderende bevolkingssamenstelling verandert ook de behoefte van de consument. Zo worden de winkelvoorzieningen in de wijk belangrijker door de toenemende vergrijzing. Cultureel en etnisch: een toenemend aantal bewoners van buitenlandse afkomst met andere consumptiegewoonten die soms ook worden overgenomen door autochtone Nederlanders. De samenstelling van huishoudens verandert door minder traditionele gezinnen, meer alleenwonenden en tweepersoonshuishoudens. Inkomensverschillen nemen toe door de grotere groep ouderen (vaak met goede pensioenen), instroom van allochtonen en een toenemend aantal mensen met een beneden modaal inkomen. Door de toegenomen arbeidsparticipatie (tweeverdieners, werkende eenpersoonshuishoudens) is het arbeidspatroon veranderd en neemt de druk op vrije tijd bij grote groepen huishoudens toe waardoor andere voorkeuren ontstaan in koopgedrag. Recente koopstromenonderzoeken laten verschuivingen zien in het koop- en bestedingsgedrag van de consument4. De mate waarin de consument haar dagelijkse boodschappen doet in de eigen woonplaats is aanzienlijk gedaald (koopkrachtbinding gemiddeld 5% lager). De consument is minder trouw aan het eigen boodschappenaanbod. De binding ligt logischerwijs een stuk hoger wanneer centra met een sterker winkelaanbod op grotere afstand liggen. Het zijn juist de plaatsen nabij grotere of sterkere winkelgebieden die in de verdrukking komen. De concurrentie tussen winkelgebieden is toegenomen. Kwaliteitsverbetering en aanbodversterking zijn noodzakelijk om de concurrentiepositie te blijven behouden.

Ruimtelijke hiërarchie Onder invloed van de vraag- en aanbodontwikkelingen is de traditionele winkelhiërarchie langzaam komen te veranderen. Het kaartbeeld verschuift steeds verder naar een functionele hiërarchie. Daarin zijn niet meer de ligging, omvang en verzorgingsgebied de centrale begrippen voor de typering van een winkelgebied, maar gaat het meer om de kwalitatieve en functionele invulling van een centrum en om ruimere openingstijden van de winkels (’s avonds, zondag). Globaal zijn in deze functionele hiërarchie de volgende centra te benoemen: 4

Platform Binnenstadsmanagement en SSM, De weerbare binnenstad (2012)

14

Hoofdstuk 3











Centra met basisvoorzieningen: de boodschappencentra. Hoge dichtheid, gericht op gemak, voornamelijk boodschappen, supermarkten als trekker. Gemak, efficiëntie, regelmatig bezoek en nabijheid zijn in verband met de vergrijzing van de bevolking steeds belangrijkere kernbegrippen. Stadsdeelcentra en grotere dorpscentra: boodschappen doen en recreatief winkelen op beperktere schaal (efficiënt recreatief winkelen) worden hier gecombineerd. Compactheid, compleetheid, overzichtelijkheid en bekendheid zijn kernbegrippen. Lokale ondernemingen kunnen hierbij voor de benodigde uniciteit zorgen. Klanten komen specifiek bij deze winkels voor kwaliteit, service persoonlijke benadering en specialisme. Maar de consument vraagt daarnaast tevens om de aanwezigheid van de bekende landelijke formules. Grootschalige clusters: gericht op laagfrequente aankopen, vervangingsaankopen, woninginrichting, doe-het-zelf, tuincentra, enz. Woonboulevards, GDV locaties zoals Retail Parken en themacentra (Factory Outlet Centra) behoren hiertoe. Gemak, helderheid, parkeren en bereikbaarheid zijn kernbegrippen. Binnensteden: hier staat het recreatieve winkelen centraal. De consument komt hier om zich te ontspannen en te vermaken. Voor het winkelen is de branchegroep mode & luxe daarbij de basis. Naast modewinkels zorgen andere luxe producten, zoals juwelier, boeken, media, cosmetica voor een totaal pakket. Vermaak, sfeer, verrassing zijn kernbegrippen. Trafficlocaties worden een steeds belangrijkere aankoopplaats. Dit is begonnen met de komst van winkels op grote vliegvelden. Deze trend zet zich door op andere locaties, zoals trein-, tram- en busstations, ziekenhuizen, kantoorlocaties en universiteiten. De grotere NS-stations hebben al een ruim aanbod aan winkels.

3.2 Aanbodstructuur Boxmeer 3.2.1 Gemeente Boxmeer Omvang en spreiding aanbod De gemeente Boxmeer heeft 200 winkels, met een totale omvang van ca. 56.615 m² wvo. De dagelijkse sector heeft een omvang van ca. 11.340 m² wvo en de nietdagelijkse sector van ca. 45.275 m² wvo. De verdeling van het aanbod over de diverse kernen is weergegeven in tabel 3.1 op de volgende pagina. Aanbod in perspectief De gemeente Boxmeer beschikt in de dagelijkse sector over 403 m² wvo per 1.000 inwoners. In de niet-dagelijkse sector is dit 1.609 m² wvo. Afgezet tegen het landelijk gemiddelde, is dit zeer ruim. Landelijk is in de dagelijkse sector ca. 344 m² wvo per 1.000 inwoners aanwezig en in de niet-dagelijkse sector 1.312 m² wvo. Het relatief ruime aanbod in de gemeente Boxmeer kan verklaard worden door de regionaal verzorgende positie die (het centrum van) Boxmeer heeft.

Hoofdstuk 3

15

Tabel 3.1: Detailhandelsaanbod gemeente Boxmeer naar kern Dagelijks (m² wvo)

Niet-dagelijks (m² wvo)

Totaal (m² wvo)

105

9.305

9.410

Boxmeer

8.071

30.220

38.291

Holthees

0

120

120

Beugen

Maashees Oeffelt Overloon Rijkevoort Sambeek Vierlingsbeek

30

208

238

385

765

1.150

1.645

1.626

3.271

180

662

842

92

848

940

832

1.233

2.065

Vortum-Mullem Totaal

0

290

290

11.340

45.277

56.617

Supermarktaanbod In totaal beschikt de gemeente Boxmeer over 9 supermarkten, met samen 8.317 m² wvo. Een aantal van de supermarkten is aan de kleine kant naar de huidige maatstaven voor moderne supermarkten, bijvoorbeeld de service supermarkten Albert Heijn en EMTE. Een supermarkt van moderne schaal is bijvoorbeeld de Jan Linders. Enkele supermarkten in de kleinere dorpen zijn zeer kleinschalig van aard en hebben vooral een (vergeten) boodschappenfunctie voor de inwoners van de directe omgeving (Attent, Spar). Tabel 3.2: Supermarktaanbod gemeente Boxmeer

5

Naam

Omvang (m² wvo)

Albert Heijn

1.114

Locatie Centrum Boxmeer – Steenstraat

ALDI

900

Centrum Boxmeer – de Kloostertuin

EMTE

792

Centrum Boxmeer – Burg. Verkuijlstraat

Jan Linders

1.735

Centrum Boxmeer – Koorstraat

Jumbo

1.250

Centrum Boxmeer – Burg. Verkuijlstraat

Attent

180

Rijkevoort – Kapelstraat

Plus

1.200

Overloon – Centrum, 14 Oktoberplein

Plus

821

Vierlingsebeek – Vrijthof

Spar

325

Oeffelt – Lietingsestraat

Totaal gemeente Boxmeer

8.317

Bron: Locatus

Spreiding Vijf van de negen supermarkten zijn gevestigd in het centrum van Boxmeer. Van de vier supermarkten in de omliggende dorpen6 is de supermarkt in Overloon in het 5

6

Op korte termijn wordt op de voormalige Super de Boer-locatie een Lidl supermarkt geves tigd (omgevingsvergunning is reeds verleend). Beugen: 1.735 inwoners, Groeningen: 456 inwoners, Maashees: 877 inwoners, Overloon: 3.600 inwoners, Sambeek: 1.636 inwoners, Vortum-Mollum: 677 inwoners, Holthees: 496 inwoners, Oeffelt: 2.282 inwoners, Rijkevoort: 1.615 inwoners, Vierlingsbeek: 2.598 inwoners.

16

Hoofdstuk 3

centrumgebied van dit dorp gevestigd, de overige drie in Oeffelt, Rijkevoort en Vierlingsbeek bevinden zich in de bebouwde kom (in deze dorpen zijn geen winkelgebieden aanwezig). Van de 11 dorpen beschikken 6 dorpen niet over supermarktaanbod. Een belangrijk aspect bij de ruimtelijke situering van dagelijkse voorzieningen is dat deze voor inwoners binnen aanvaardbare afstand bereikbaar zijn. Over het gehele land bezien zijn supermarkten binnen een afstand van gemiddeld 900 meter voor alle inwoners van Nederland bereikbaar. Onderstaand worden de supermarkten met een straal van circa 900 meter in Boxmeer weergegeven (theoretisch verzorgingsbereik supermarkten). Uit de afbeelding blijkt dat de supermarkten in de gemeente Boxmeer over het algemeen een goede spreiding kennen. De inwoners van de dorpen Boxmeer, Oeffelt, Overloon, Rijkevoort en Vierlingsbeek hebben op relatief korte afstand van de woning de beschikking over een supermarkt. Met name in de kern Boxmeer is een grote overlap van de cirkels te zien, waardoor consumenten hier de beschikking hebben over meerdere supermarkten op relatief korte afstand van de woning. De verzorgingsgebieden van de hier aanwezige supermarkten overlappen elkaar echter wel sterk, waardoor de onderlinge concurrentie in dit deel waarschijnlijk groot is. Figuur 3.1: Aanbodstructuur supermarkten gemeente Boxmeer

Voor de inwoners van de omringende dorpen met supermarkt geldt dat zij vanuit afstand bezien, aangewezen zijn op één supermarkt. Dit is ingegeven door het beperkte draagvlak in deze dorpen. De betreffende supermarkten hebben hierdoor wel een helder afgebakend ‘eigen’ primair verzorgingsgebied. De inwoners van de dorpen zonder supermarkt (Beugen, Groeningen, Holthees, Maashees, Sambeek en Vortum-Mullem) zullen een grotere afstand af moeten leggen voor zij de beschikking hebben over supermarktaanbod.

Hoofdstuk 3

17

Segmentatie De consument heeft in de gemeente Boxmeer de beschikking over acht supermarktformules, te weten Albert Heijn, ALDI, Attent, EMTE, Jan Linders, Jumbo, Plus en Spar7. Het supermarktaanbod bestaat volgens de positionering zoals weergegeven in figuur 3.2 uit één discount supermarktformule (Aldi), één supermarktformule in het middensegment (Jan Linders), vier supermarktformules in het midden-/servicesegment (Albert Heijn, EMTE, Jumbo en Spar) en één formule in het service segment (Plus). De Attent is niet in het overzicht opgenomen. Deze kleinschalige supermarkt vormt evenals de Spar supermarkt vooral een voorziening voor de kernen. De consument in Boxmeer wordt met de diverse supermarktformules verschillende keuzemogelijkheden geboden. Op de volgende pagina is de supermarktpositionering naar service en prijs weergegeven. Figuur 3.2: Supermarktpositionering naar service en prijs (Bron: Gfk Zomerrapport 2013)

3.2.2 Kern Boxmeer In de kern Boxmeer zijn 139 winkels en ca. 38.290 m² wvo gevestigd. Hiervan zijn 39 winkels en ruim 8.000 m² wvo in de dagelijkse sector gevestigd en 109 winkels met ruim 30.000 m² wvo in de niet-dagelijkse sector. De tabel op de volgende pagina geeft aan hoe het winkelaanbod in de kern Boxmeer is opgebouwd.

7

Bovendien wordt de formulevariatie op korte termijn vergroot met de vestiging van Lidl.

18

Hoofdstuk 3

Boxmeer is de hoofdkern van de gelijknamige gemeente en vervult niet alleen een belangrijke verzorgende functie voor de inwoners van de eigen kern, maar ook voor de overige dorpen en tevens voor de regio. Vanwege de regionaal verzorgende positie van de kern Boxmeer wordt het aanbod in deze plaats vergeleken met plaatsen van een vergelijkbare omvang en verzorgingsfunctie8. Uit de vergelijking valt op dat de kern Boxmeer in totaliteit over eenzelfde aantal winkelmeters beschikt als de referentie, maar over meer verkooppunten beschikt. Dit duidt op een relatief beperkte schaal van de in Boxmeer gevestigde winkels. Met name in de niet-dagelijkse sector blijft de gemiddelde schaal van de winkels achter. Tabel 3.3: Aanbod dagelijkse- en niet-dagelijkse artikelen kern Boxmeer naar branche (Bron: Locatus9) Vergelijkbare plaatsen

Boxmeer-kern (12.180 inwoners)

Levensmiddelen Persoonlijke verzorging Subtotaal Dagelijkse artikelen Warenhuis

Aantal

m² wvo

Schaal

Aantal

m² wvo

Schaal

24

6.755

281

23

6.591

287

6

1.316

219

5

834

167

30

8.071

269

28

7.425

265

1

1.588

1.588

1

868

868

Kleding en mode

33

6.072

184

25

3.643

146

Schoenen en lederwaren

10

2.040

204

5

1.343

269

Juwelier en optiek

6

526

88

6

414

69

Huishoudelijke en luxe artikelen

8

1.638

205

5

1.564

313

Antiek en kunst

-

-

-

2

223

112

Sport en spel

4

1.323

331

4

1.103

276

Hobby

1

50

50

3

180

60

Media

3

570

190

2

321

161

Dier en plant

6

5.174

862

7

4.518

645

Bruin- en witgoed

6

462

77

5

803

161

Fietsen en autoaccessoires

6

1.197

200

4

718

180

4

3.705

926

4

4.344

1.086

11

4.178

380

12

9.511

793

Doe-het-zelf Wonen Detailhandel overig

10

1.697

170

8

1.460

183

Subtotaal Niet-dag. artikelen

109

30.220

277

92

31.015

337

Totaal detailhandel

139

38.291

275

120

38.440

320

Dagelijks winkelaanbod Het dagelijkse winkelaanbod in de kern Boxmeer omvat 8.071 m² wvo, verdeeld over 30 zaken. Vergelijken we dit met de referentie, beschikt Boxmeer over een wat ruimer aanbod. Van het dagelijks aanbod wordt ca. 6.755 m² ingenomen door de branche levensmiddelen. Zoomen we nader in op het levensmiddelenaanbod, blijkt dat

8

9

Plaatsen met 10.000 - 20.000 inwoners met een vergelijkbare regionale verzorgingsfunctie als Boxmeer: Asten, Echt, Harlingen, Hulst, Leek, Lochem, Ommen, Schagen, Twello, Zaltbommel, Zierikzee. Checkdatum mei 2014

Hoofdstuk 3

19

Boxmeer beschikt over 19 levensmiddelenspeciaalzaken, met in totaal 964 m² wvo. Plaatsen met een vergelijkbaar inwonertal beschikken gemiddeld over 18 levensmiddelenspeciaalzaken met in totaal 1.054 m² wvo. Dit komt dus nagenoeg overeen. Het verschil zit vooral in de branche persoonlijke verzorging, deze is in Boxmeer vooral wat winkelmeters betreft relatief fors in verhouding tot de referentie. Supermarktaanbod Er zijn in de kern Boxmeer in totaal vijf supermarkten gevestigd, met een totaal winkelvloeroppervlak van ca. 5.790 m² wvo. Hier gevestigde formules zijn de Albert Heijn (1.114 m² wvo), Aldi (900 m² wvo), EMTE (792 m² wvo), Jan Linders (1.735 m² wvo) en Jumbo (1.250 m² wvo). In de referentieplaatsen zijn gemiddeld 5 supermarkten gevestigd met een totaal oppervlak van ca. 5.537 m² wvo. De omvang van het supermarktaanbod is dus vergelijkbaar met dat van de referentie. Onderstaand is de ligging van de supermarkten in de kern Boxmeer weergegeven. Alle supermarkten in de kern Boxmeer zijn gevestigd in het centrum. Figuur 3.3 Supermarktstructuur kern Boxmeer

ALDI ALBERT HEIJN

JAN LINDERS

EMTE

JUMBO

Locatie Lidl supermarkt (omgevingsvergunning reeds verleend)

In Boxmeer centrum zijn drie van de supermarkten min of meer solitair op korte afstand van het de hoofdwinkelgebied gesitueerd en beschikken over relatief ruime parkeermogelijkheden op korte afstand van de ingang. De Albert Heijn en ALDI bevinden zich wel in het hoofdwinkelgebied. De ALDI beschikt over ruime parkeer-

20

Hoofdstuk 3

mogelijkheden op enige afstand van de ingang. De parkeermogelijkheden van de Albert Heijn zijn enigszins beperkt en worden ook voor andere functies gebruikt. Niet-dagelijks winkelaanbod Het niet-dagelijkse winkelaanbod in de kern Boxmeer omvat ruim 30.000 m² wvo, verdeeld over 109 zaken. De omvang van het aanbod in de niet-dagelijkse sector is naar aantal winkels omvangrijker dan dat van vergelijkbare plaatsen. Het aantal winkelmeters blijft echter wat achter. Zoals gezegd blijft de gemiddelde omvang van de winkels in deze sector in Boxmeer wat achter. Branches die zowel naar aantal verkooppunten als winkelmeters bovengemiddeld vertegenwoordigd zijn in Boxmeer zijn ‘kleding en mode’, ‘schoenen en lederwaren’, ‘huishoudelijke en luxe artikelen’, ‘fietsen en autoaccessoires’ en ‘overige detailhandel’. Leegstand In de kern Boxmeer staan op het moment van meten 25 verkooppunten leeg met in totaal ca. 5.500 m² wvo. Dit komt overeen met een leegstandspercentage van 15,2% op pandniveau en 8,7% naar winkelmeters. Dit is vergelijkbaar met de gemiddelde leegstand in de referentieplaatsen (16,1% op pandniveau en 8,2% naar winkelmeters). Zoomen we nader in op de leegstaande panden in Boxmeer, zijn er enkele nuances te plaatsen. Zo blijkt dat een relatief grootschalig leegstaand pand aan de Spoorstraat (1.035 m² wvo) op korte termijn ingevuld zal worden met de Lidl supermarkt. Ook bevindt een relatief groot deel van de leegstand zich buiten de winkelgebieden (ruim 1.000 m² wvo). Onderstaande tabel geeft de leegstaande panden in tabelvorm weer, bijlage 1 een visualisatie. Tabel 3.4: Leegstaande panden kern Boxmeer

10

Locatie

Aantal verkooppunten

m² wvo

Centrum – Burg. Verkuijlstraat (1B)

1

80

Centrum – De Kloostertuin (3, 15A, 24, 46)

4

391

Centrum – Hoogkoorpassage (17)

1

90

Centrum – Koorstraat (16-18, 59, 63)

3

351

Centrum – Steenstraat (26, 31, 37, 54, 76, 101-105, 150, 162A)

8

1.300

Centrum – Veerstraat (8A)

1

932

Totaal centrum Boxmeer

18

3.144

Spoorstraat (2, 10, 42, 44)

4

1.272*

Verspreide bewinkeling – Stationsweg (3)

1

98

Verspreide bewinkeling – Elzenstraat (60)

1

624

Verspreide bewinkeling – Lionstraat (1) Totaal kern Boxmeer

1

350

25

5.488

* Spoorstraat 2 (1.035 m² wvo) wordt op korte termijn ingevuld met de Lidl supermarkt

10

Bron: Locatus, opnamedatum: winkelgebieden mei 2014, verspreide bewinkeling mei 2012

Hoofdstuk 3

21

Van de leegstaande panden in het centrum van Boxmeer, bevindt zich een behoorlijk deel aan de randen. Van de leegstaande panden buiten de winkelgebieden en aan de randen van het centrum van Boxmeer is een toekomstige invulling met een winkelfunctie onwaarschijnlijk (autonome trends en ontwikkelingen). De gemeente heeft bovendien het streven om de detailhandel buiten het centrum af te bouwen (sterfhuisconstructie, door o.a. niet mee te werken aan uitbreiding), zodat voorzieningen naar het centrum trekken. In het ‘kernwinkelgebied’ van Boxmeer beperkt de leegstand zich tot slechts 11 panden en ca. 1.200 m² wvo (voetgangersgedeelte Steenstraat, de Kloostertuin, Hoogkoorpassage, Koorstraat, en Burg. Verkuijlstraat). Op deze panden dient de focus voor herinvulling met een winkelfunctie gericht te zijn. Ontwikkelingen sinds 2009 Om de evaluatie van het aanbod de afgelopen jaren inzichtelijk te maken, wordt een vergelijking gemaakt met de aanbodgegevens uit 2009. Tabel 3.5 Ontwikkeling aanbod 2009-2014 kern Boxmeer 2009 aantal

2014

m² wvo m² wvo per

aantal

m² wvo m² wvo per

winkel Levensmiddelen Persoonlijke verzorging Dagelijkse artikelen Warenhuis

25

6.710

268

winkel 24

6.755

281

7

1.437

205

6

1.316

219

32

8.147

255

30

8.071

269

1

1.588

1.588

1

1.588

1.588

35

5.808

166

33

6.072

184

Schoenen en lederwaren

9

1.797

200

10

2.040

204

Juwelier en optiek

7

593

85

6

526

88

Huishoudelijke en luxe artikelen

7

1.254

179

8

1.638

205

Antiek en kunst

-

-

0

-

-

-

Sport en spel

6

1.231

205

4

1.323

331

Hobby

2

184

92

1

50

50

Media

5

734

147

3

570

190

Dier en plant

5

5.086

1.017

6

5.174

862

Kleding en mode

Bruin- en witgoed

8

1.452

182

6

462

77

Fietsen en autoaccessoires

6

1.214

202

6

1.197

200

5

3.643

729

4

3.705

926

12

5.035

420

11

4.178

380

Doe-het-zelf Wonen Detailhandel overig

9

1.360

151

10

1.697

170

Niet-dagelijkse artikelen

117

30.979

265

109

30.220

277

Totaal

149

39.126

263

139

38.291

275

22

Hoofdstuk 3

Uit de tabel valt direct op te maken dat de totale omvang van het detailhandelsaanbod in Boxmeer is afgenomen met 10 verkooppunten en ca. 835 m² wvo. Er heeft zich in de afgelopen jaren een schaalvergroting voorgedaan. Zoomen we nader in op de branchering, blijkt dat het dagelijkse artikelenaanbod per saldo is afgenomen met twee verkooppunten en ca. 75 m² wvo. In het supermarktaanbod is de Super de Boer uit het aanbod verdwenen, op deze locatie komt op korte termijn een Lidl supermarkt. Daarnaast is een voormalige houthandel omgebouwd tot een Jumbo supermarkt. Ook in de branche persoonlijke verzorging is een afname zichtbaar. In de niet-dagelijkse sector is het aanbod per saldo met 8 verkooppunten afgenomen, het aantal winkelmeters is afgenomen met ca. 760 m² wvo. Er hebben in deze jaren veel mutaties plaatsgevonden. Afname is vooral zichtbaar in hobby, media, bruin- en witgoed en wonen. Toename heeft zich slechts voorgedaan in de branches schoenen en lederwaren, huishoudelijke en luxe artikelen, dier en plant en overige detailhandel. 3.2.3 Centrum Boxmeer Een groot deel van het detailhandelsaanbod in de kern Boxmeer is gevestigd in het centrum. In de dagelijkse sector zijn in het centrum van Boxmeer 25 verkooppunten met circa 7.844 m² wvo gevestigd en in de niet-dagelijkse sector zijn hier 85 verkooppunten met in totaal circa 17.650 m² wvo gevestigd. Het aanbod in het centrum van Boxmeer wordt in de volgende tabel naar branche weergegeven, evenals dat van centrumgebieden met een vergelijkbare omvang (circa 25.000 m² wvo). Uit de vergelijking valt direct op dat het centrum van Boxmeer naar winkelmeters over een relatief fors dagelijks aanbod beschikt, terwijl het aantal verkooppunten achter blijft op de referentie. In de niet-dagelijkse sector blijft zowel het aantal verkooppunten als winkelmeters achter. Nagenoeg alle branches in de niet-dagelijkse sector, uitgezonderd warenhuis, schoenen en lederwaren, media en overige detailhandel, blijven achter bij de referentie. Relatief gezien blijven naar winkelmeters de branches huishoudelijke en luxe artikelen, hobby, dier en plant en bruin- en witgoed het sterkst achter. Naar aantal verkooppunten zijn dit vooral de branches persoonlijke verzorging, sport en spel, hobby, dier en plant en fietsen en autoaccessoires.

Hoofdstuk 3

23

Tabel 3.6: Aanbod centrum Boxmeer naar branche 11

Centrum Boxmeer

Centra van vergelijkbare omvang

gem. wvo

Levensmiddelen Persoonlijke verzorging Dagelijkse artikelen Warenhuis

gem. wvo

Aantal

m² wvo

per winkel

Aantal

m² wvo

per winkel

21

6.617

315

21

4.598

223

4

1.227

307

7

1.298

183

25

7.844

314

28

5.896

212

1

1.588

1.588

1

1.330

1157

Kleding en mode

33

6.072

184

38

6.931

183

Schoenen en lederwaren

10

2.040

204

8

1.927

235

Juwelier en optiek

6

526

88

8

600

71

Huishoudelijke en luxe artikelen

6

848

141

6

1.673

288

Antiek en kunst

0

0

0

1

76

76

Sport en spel

2

883

442

5

1.157

225

Hobby

1

50

50

3

269

78

Media

3

570

190

4

523

147

Dier en plant

2

130

65

4

437

111

Bruin- en witgoed

6

462

77

9

1.092

123

Fietsen en autoaccessoires

1

617

617

2

517

230

Doe-het-zelf

1

140

140

1

213

203

Wonen

6

2.716

453

7

1.976

293

Detailhandel overig Niet-dagelijkse artikelen Totaal detailhandel

7

1.012

145

6

755

124

85

17.654

208

104

19.477

188

110

25.498

232

131

25.372

193

3.3 Aanbod en plannen in omgeving In deze paragraaf wordt het aanbod in de omliggende gemeenten in kaart gebracht. Allereerst wordt het in Boxmeer aanwezige detailhandelsaanbod afgezet tegen dat in de omliggende gemeenten aanwezige aanbod. Tabel 3.7: Detailhandelsaanbod gemeente Boxmeer en omliggende gemeenten (in m² wvo) Dagelijks

Mode &

Vrije tijd

In/om huis

Luxe

Detailh.

Totaal

overig

Boxmeer

11.340

12.365

2.590

28.245

2.077

56.617

Cuijk

10.024

8.303

2.683

21.436

555

43.001

Gennep

8.351

6.199

780

4.850

1.220

21.400

Sint Anthonis

3.045

1.032

310

5.663

1.263

11.313

14.606

17.745

2.905

41.307

2.867

80.430

Venray 11

Amsterdam Zuidoost, Emmeloord, Ermelo, Geleen, Hardenberg, Harderwijk, Hellevoetsluis, Kampen, Lisse, Naaldwijk, Oldenzaal, Oud Beijerland, Raalte, Terneuzen, Valkenswaard, Veendam, Wageningen, Woerden, Zevenaar. N.B: dit zijn andere plaatsen dan op eerder (pag. 17) zijn gehanteerd, specifiek voor Boxmeer-centrum zijn centrumgebieden geselecteerd met een vergelijkbare omvang.

24

Hoofdstuk 3

Uit de tabel is op te maken dat enkel Venray over een omvangrijker aanbod beschikt dan Boxmeer. De overige gemeenten beschikken over een kleiner aanbod, vooral het aanbod in Sint Anthonis en Gennep is relatief beperkt. Ook uit deze vergelijking wordt de regiofunctie van Boxmeer zichtbaar. Voor de ontwikkelmogelijkheden van de dagelijkse sector in Boxmeer is vooral het aanwezige dagelijkse aanbod in de omgeving van belang, evenals de initiatieven die hier spelen. Navolgend wordt dit voor de gemeenten Cuijk, Gennep, Sint Anthonis en Venray beschreven. Cuijk De gemeente Cuijk beschikt over circa 10.000 m² wvo aan dagelijks aanbod, verspreid over 32 verkooppunten. Onderdeel hiervan zijn 8 supermarkten met een totale omvang van ca. 7.900 m² wvo. Aanwezige formules met moderne schaal zijn de Jumbo (buiten bebouwde kom, 1.600 m² wvo) en Albert Heijn (centrum, 1.630 m² wvo). Overige in Cuijk gevestigde supermarktformules zijn Aldi (450 m² wvo) en EMTE (900 m² wvo) in het centrum, Jan Linders op de perifere concentratie Grotestraat (1.100 m² wvo), twee verspreid gevestigde Lidl vestigingen waarvan een aan de Berenkuil (790 m² wvo) en een aan de Dukatendreef (960 m² wvo) en een Spar in Haps (466 m² wvo). Gennep De gemeente Gennep beschikt over 33 verkooppunten in de dagelijkse sector, met in totaal ca. 8.350 m² wvo. Ook hier zijn 8 supermarkten gevestigd, deze beslaan in totaal 6.150 m² wvo. Van het supermarktaanbod zijn vijf supermarkten in het centrum gevestigd, te weten: Supercoop (971 m² wvo), Jumbo (1.266 m² wvo), Jan Linders (1.442 m² wvo), Albert Heijn (1.138 m² wvo) en Aldi (642 m² wvo). De overige supermarkten in Gennep bevinden zich in de dorpen en zijn kleinschalig van aard: Weijers in Ottersum (175 m² wvo), Spar in Milsbeek (300 m² wvo) en Troefmarkt in Heijen (216 m² wvo). Op korte termijn (zomer 2014) staat de oplevering van Centrum Centraal gepland, de Aldi supermarkt verhuist naar dit nieuwe complex. Sint Anthonis De gemeente Sint Anthonis beschikt met 15 verkooppunten en ca. 3.045 m² wvo over een beperkter aanbod in de dagelijkse sector dan voornoemde twee gemeenten. Er zijn vier supermarkten in de gemeente gevestigd, deze kennen allen een vrij beperkte schaal. In het centrum van Sint Anthonis zijn Jan Linders (695 m² wvo) en EMTE (697 m² wvo) gevestigd, ook in het centrum van Wanroij is een Jan Linders gevestigd (735 m² wvo) en in het dorp Oploo is een Spar (325 m² wvo) gevestigd. Venray De gemeente Venray telt 59 winkels in de dagelijkse sector en ca. 13.885 m² wvo. Venray heeft daarmee van de Boxmeer omringende gemeenten het meest omvangrijke aanbod. In de gemeente zijn 15 supermarkten gevestigd, met een totale omvang van ca. 9.815 m² wvo. Van de supermarkten zijn er twee in het centrum van

Hoofdstuk 3

25

Venray te vinden: Albert Heijn (1.439 m² wvo), EMTE (1.500 m² wvo). In winkelcentrum Veltumse Kleffen zijn drie supermarkten gevestigd: Aldi (707 m² wvo), Veltum (277 m² wvo, allochtoon) en C1000 (826 m² wvo). Daarnaast zijn twee supermarkten gevestigd in winkelcentrum ’t Brukske (Jumbo met 810 m² wvo en Aldi met 319 m² wvo), een supermarkt in winkelcentrum Kruidenlaan (Plus 1.453 m² wvo) en de Jan Linders aan de Raadhuisstraat (1.037 m² wvo). Van de kerkdorpen beschikken alleen Wanssum en IJsselsteijn over een supermarkt. In Venray staan enkele ontwikkelingen op het programma, waardoor het supermarktaanbod verder geoptimaliseerd wordt. Zo verhuist de Albert Heijn van het Henseniusplein in het centrum naar het Gouden Leeuwterrein aan de rand van het centrum. Deze verplaatsing zal gepaard gaan met een bescheiden uitbreiding. Een andere op handen zijnde verplaatsing is die van het complete winkelcentrum ’t Brukske. Ook deze verplaatsing zal naar verwachting gepaard gaan met een uitbreiding van de supermarkten Aldi en Jumbo. Navolgende afbeelding geeft de supermarkten in de vier gemeenten weer. Figuur 3.4: Supermarktaanbod omliggende gemeenten (de ster geeft de ligging van Boxmeer aan)

26

Hoofdstuk 3

3.4 Beleidskaders Ladder voor duurzame verstedelijking De verslechterde situatie in de detailhandel heeft de afgelopen jaren er ook toe geleid dat het onderwerp meer in de aandacht van bestuur en politiek is gekomen. Dit heeft er onder meer in geresulteerd dat In oktober 2012 het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) is gewijzigd. Hierin is vastgelegd dat de toelichting bij een bestemmingsplan/ projectafwijking dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling met bovenlokale effecten (waaronder detailhandel) mogelijk maakt, moet voldoen aan de systematiek van de ‘Ladder voor duurzame verstedelijking’12. De verplichting tot toepassing van deze ladder heeft tot gevolg dat nieuwe initiatieven beter dan voorheen op haalbaarheid en effecten getoetst moeten worden. Een negatief bijeffect is dat de kwantitatieve benadering weer veel meer op de voorgrond komt dan voorheen. Hierdoor bestaat het risico dat de kwalitatieve vernieuwing in de detailhandel gefrustreerd wordt. Wel wordt In de recente uitspraak over de vestiging van Ikea op de locatie Zuiderhout te Zaanstad (ABRS 7 mei 2014, nr. 201307684/1) door de Afdeling Bestuursrecht van de Raad van State aangegeven dat juist in een situatie waar weinig marktruimte is, vernieuwing en versterking nodig is om het aanbod aan de veranderende vraag aan te passen. Hiermee is het belang van vernieuwing als kwalitatief argument bij de toepassing van de Ladder nog eens bevestigd, want eerder kwam dit ook al in navolgende uitspraak naar voren:  VzABRS 17 februari 2014 (201310222/2/R6, Plu Heerlen) De voorzitter accepteert hier dat nieuwe ontwikkelingen voor een kwaliteitsimpuls in de voorzieningenstructuur kunnen zorgen die (in het kader van de Ladder) een extra (eigen) behoefte genereert c.q. creëert. Hiertoe dient wel de bestaande leegstand inzichtelijk gemaakt en meegewogen te worden. Aandacht voor leegstand Relevant bij de toepassing van de Ladder voor detailhandelsprojecten is dat aandacht besteed wordt aan de winkelleegstand; kan het initiatief redelijkerwijs ook in bestaande lege winkelpanden gehuisvest worden en heeft het initiatief geen onaanvaardbare effecten op de ruimtelijke kwaliteit van de omgeving in het algemeen en de invloed van (structurele) leegstand in het bijzonder. Uit de jurisprudentie komt naar voren dat het bij dit laatste met name gaat om de gevolgen voor het woon-, leef- en ondernemersklimaat. Het belang van aandacht voor de leegstand wordt nog eens geïllustreerd door enkele recente uitspraken van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State met betrekking tot de toepassing van de Ladder, zoals:

12

Eerder ook wel SER-ladder genoemd.

Hoofdstuk 3

27



ABRS 26 maart 2014 (ECLI:RVS:2014:1101) “De behoefte aan de beoogde ontwikkeling dient aldus, met het oog op het voorkomen van structurele winkelleegstand, te worden afgewogen tegen het bestaande aanbod. Inzichtelijk moet zijn gemaakt dat het plan geen zodanige leegstand tot gevolg zal hebben dat dit tot een uit een oogpunt van een goede ruimtelijke ordening onaanvaardbare situatie in de betrokken regio zal leiden.”

Provinciale kaders De provincie Noord Brabant heeft het onderwerp Detailhandel tegenwoordig hoog op de agenda staan. Er is door de provincie een notitie ‘werk aan de winkel in de regio’ opgesteld13. Met de notitie informeert de provincie Noord-Brabant gemeenten, marktpartijen en kennisinstellingen over de wijze waarop de provincie detailhandel inzet om de ambities te realiseren. De notitie is tevens een reactie op de adviezen die zijn gegeven vanuit het ‘Expertteam Detailhandel Noord-Brabant’, SER Brabant en de Provinciale Omgevingscommissie. Het (urgente) beeld dat hieruit naar voren komt is dat de detailhandelsmarkt niet langer een groeimarkt is. Voor de uitwerking van de regionale detailhandelsvisies zijn door de provincie enkele aandachtspunten benoemd:  Streef naar concentratie van detailhandel en voorkom verspreide bewinkeling.  Scherp de toepassing van de ‘ladder voor duurzame verstedelijking’ aan door detailhandelsontwikkelingen in of aansluitend aan bestaande winkelgebieden te accommoderen.  Wees terughoudend met perifere detailhandelsontwikkelingen (zowel wat uitbreiding als branchering betreft).  Voeg per saldo géén extra winkelmeters toe.  Benoem perspectiefrijke en perspectiefarme winkelgebieden.  Investeer in perspectiefrijke gebieden en bied alternatieven voor perspectiefarme gebieden.  Speel in op de ruimtelijke effecten van internetwinkelen: bestem showrooms of afhaalpunten van internetwinkels zo veel mogelijk in of aansluitend aan winkelgebieden (geen showrooms buiten bestaande winkelgebieden).  Bied ruimte aan innovatieve concepten.  Verbind nieuwe ontwikkelingen met (de effecten op) de bestaande detailhandelsstructuur.  Laat detailhandelsinitiatieven aansluiten bij de specifieke kwaliteit en uniciteit (het DNA) en de ambities van de regio.  Betrek marktpartijen, kennisinstellingen en centrummanagement bij de opstelling van regionale detailhandelsvisies en de vormgeving van nieuwe detailhandelsontwikkelingen.

13

Bron: Werk aan de winkel in de regio – Naar een regionale aanpak ter versterking van de detailhandelsstructuur in Noord-Brabant, Provincie Noord-Brabant, November 2013

28

Hoofdstuk 3

De provincie roept om de uitgangspunten en keuzes vast te leggen in regionale detailhandelsvisies. In de wijziging van de ‘Verordening ruimte’ borgt de provincie dat er jaarlijks, als onderdeel van deze regionale aanpak, afspraken worden gemaakt over de (sub)regionale, ruimtelijke detailhandelsontwikkelingen in de komende jaren. Dit houdt in dat het maken van afspraken op regionale schaal verplicht wordt; afspraken die rechtstreeks doorwerken naar bestemmingsplannen. Inmiddels is, naast het borgen van het maken van regionale afspraken, in de Verordening ruimte 2014 opgenomen, dat de ‘Ladder voor duurzame verstedelijking’ dient te worden toegepast bij de ontwikkeling van (nieuwe) detailhandelslocaties. Regionale kaders In het voorjaar van 2014 is de actuele detailhandelssituatie in de regio NoordoostBrabant in kaart gebracht. Onderstaande afbeelding geeft de hoofdstructuur van de detailhandel in de regio weer. Boxmeer wordt hierin getypeerd als regionaal verzorgend hoofdcentrum. Figuur 3.5 Hoofdstructuur detailhandel Noordoost-Brabant

Hoofdstuk 3

29

Gemeentelijk beleid Structuurvisie gemeente Boxmeer In december 2013 is de structuurvisie voor de gemeente Boxmeer vastgesteld14. Enkele voor dit onderzoek relevante onderdelen:  Boxmeer vervult een centrumfunctie voor de regio. Dit komt tot uitdrukking in een gevarieerd winkelaanbod, culturele voorzieningen, maatschappelijke voorzieningen, zoals het ziekenhuis en onderwijs. Het huidige aanbod en de mix daarin dient te worden behouden en verder te worden uitgebouwd.  De kern Boxmeer is binnen de structuur de primaire kern die een centrumfunctie heeft voor de regio. Boxmeer functioneert als hoofdkern, waarop Beugen, Sambeek, Rijkevoort en Oeffelt gericht zijn ten behoeve van de dagelijkse behoeften. Vanwege zijn centrumfunctie voor de regio en als voorzienende kern zal het voorzieningenniveau op zowel commercieel als niet- commercieel gebied afgestemd moeten worden, op zowel schaal als inhoud.  Het centrum van Boxmeer vervult naast een voorzienende functie (o.a. dagelijkse boodschappen) ook een recreatieve functie. Dit komt tot uiting in de vorm van shoppen (echter geen hoofdfunctie), de aanwezigheid van horeca en culturele voorzieningen, zoals de schouwburg en musea. Boxmeer kan zich meer richten op de recreatie door beter in te spelen op z’n bijzondere ligging aan het Maasdal en in de nabijheid van de Maas zelf. Structuurvisie centrum Boxmeer In december 2011 is de structuurvisie voor het centrum van Boxmeer vastgesteld15. De ambitie voor het centrum is als volgt: Boxmeer is een goed functionerend winkeldorp, goed toegankelijk, veilig en een multifunctioneel kwaliteitscentrum voor de regio. Het centrumgebied straalt eenheid en saamhorigheid uit en alle functies zijn in een compact gebied bij en door elkaar gelegen. De ambitie is om in te zetten op het versterken van Boxmeer als regionaal voorzieningencentrum met bijzondere aandacht voor de toegankelijkheid voor bezoekers en inwoners, de gastvrijheid en de bovendorpse uitstraling. Leidend daarbij is de middeleeuwse structuur.

Specifiek met betrekking tot detailhandel is opgenomen: Boxmeer heeft een divers winkelvoorzieningenniveau. Er is beperkte vraag naar uitbreidingen of nieuwvestigingen, vooral gericht op een meer gevarieerd aanbod en modernisering. De groei bestaat uit de nieuwvestiging van (relatief kleine) winkels, alsmede de uitbreiding van bestaande winkels. Bij uitbreiding van de bestaande winkels kan het gaan om uitbreiding op de locatie zelf, of een verhuizing naar een groter pand. Daarnaast is er vraag binnen de niet-dagelijkse goederensector. Het betreft hier vooral ontwikkelingen die buiten het centrum vallen en waarvoor een andere geschikte locatie gezocht zal moeten worden. 14 15

Gemeente Boxmeer, Structuurvisie Boxmeer 2030 Gemeente Boxmeer, Structuurvisie centrum Boxmeer 2025

30

Hoofdstuk 3

Hieronder is de visie voor de commerciële voorzieningen in het centrum van Boxmeer weergegeven. Figuur 3.6: Visie commerciële voorzieningen LEGENDA

Tussen het Raadhuisplein, Wilhelminaplein, Hoogkoor en deel Burg. Verkuijlstraat ligt het kernwinkelgebied. De kracht van deze zone zit in de afwisseling van kleinere en grotere winkels uit verschillende segmenten. Navolgend worden de in afbeelding 3.5 weergegeven relevante zones binnen het kernwinkelgebied nader toegelicht. Accent boodschappen: Binnen deze zone, grofweg het Hoogkoorgebied en omgeving, is ruimte voor grote winkels zoals elektronicazaken of supermarkten. De aanwezigheid van supermarkten in het centrum trekt extra winkelpubliek aan en wordt als aanvullend gezien op het overige voorzieningenbestand. De supermarkten moeten dichtbij de parkeervoorzieningen worden gesitueerd. Binnen het centrum wordt geen ruimte geboden voor volumineuze detailhandel als bouwmarkten en tuincentra. Accent verblijven: Aan de Steenstraat liggen de meeste centrumvoorzieningen, met de grootste concentratie tussen het Raadhuisplein en Wilhelminaplein. In het Hoogkoorgebied heeft uitbreiding van het commerciële aanbod plaatsgevonden. De Kloostertuin vormt aan de noordzijde een functioneel sterke verbinding tussen Steenstraat en Weijerplein. De verschillende dwarsstraatjes verschillen in mate van functionele bezetting. In het winkelaanbod zijn alle gangbare branches door en naast elkaar aanwezig. Het noordelijke deel van de Steenstraat heeft een commercieel karakter met de nadruk op winkelen. Binnen het gebied accent verblijven bevinden zich horecagelegenheden, gericht zich op het winkelend en bezoekend publiek en bestaan onder andere uit broodjeszaken en cafetaria. De sterke relatie met de winkelfunctie blijkt ook uit de openingstijden: dag en avond. Voor deze bedrijven geldt een maximaal toelaatbare oppervlakte van 400 m2 per vestiging en deze kun-

Hoofdstuk 3

31

nen zowel in het kernwinkelgebied als in het aanloopgebied gesitueerd zijn. Hierbij blijven randvoorwaarden van het parkeren gehandhaafd. Verbindingen: De verbindingen in het kernwinkelgebied tussen de Steenstraat en de parkeerpleinen verdienen de aandacht. Deze locaties kunnen door middel van extra commerciële ruimtes een impuls krijgen. Daar waar sprake is van onvoldoende mogelijkheden voor commercieel volume is ruimte voor het cosmetisch aanpakken van de verbindingen met groen en/of kunst gewenst.

3.5 Draagvlak Bevolkingsomvang en -ontwikkeling De gemeente Boxmeer heeft momenteel 28.147 inwoners16, hiervan zijn 12.180 inwoners in de gelijknamige kern woonachtig. De bevolking van de gemeente Boxmeer zal de komende jaren nagenoeg stabiliseren tot 28.183 inwoners in 2020 en vanaf dan licht dalen naar 27.745 inwoners in 2025 en 27.272 inwoners in 2030. Wel neemt het aantal huishoudens nog wat toe. Inkomensniveau en bestedingen Het gemiddelde inkomensniveau in de gemeente Boxmeer ligt met een bedrag van € 15.000,- per hoofd van de bevolking circa 1 procent boven het landelijk gemiddelde van € 14.900,- per hoofd17. Omdat het inkomen per hoofd van de bevolking in de gemeente minder dan 5% afwijkt van het landelijke gemiddelde hoeft geen correctie te worden toegepast op de te hanteren bestedingen. In Nederland werd in 2011 er in de dagelijkse artikelensector circa € 2.270,- en in de niet-dagelijkse artikelensector circa € 2.540,- per hoofd van de bevolking besteed. Over 2012 zijn de bestedingen in de eerste sector ca. 2% toegenomen en in de nietdagelijkse artikelensector met 4% afgenomen. Verwacht wordt dat de bestedingen aan dagelijkse artikelen redelijk stabiel blijven. Dit geldt niet voor de sector nietdagelijkse artikelen. Over 2013 is er al sprake geweest van een verdere afname en naar de toekomst toe wordt, ondanks het verwachte economische herstel, geen groei verwacht. Dit is met name te wijten aan een verdere groei van het webwinkelen. Voor deze sector gaan we daarom uit van nog eens een daling van de bestedingen met ca. 5%. Doorrekening van deze percentages geeft de volgende bestedingscijfers per hoofd van de bevolking:  Dagelijkse artikelen: € 2.315, Niet-dag. artikelen: - 2014 € 2.440,- 2020 € 2.320,16 17

Gemeente Boxmeer in Cijfers CBS, Gemeentelijk gemiddeld besteedbaar inkomen, 2014 (peiljaar 2011)

32

Hoofdstuk 3

Koopstromen In de koopstromen maken wij onderscheid in koopkrachtbinding en koopkrachttoevloeiing. De mate waarin de lokale consument zijn bestedingen doet in het winkelaanbod van de eigen gemeente c.q. kern wordt koopkrachtbinding genoemd. Naast de koopkrachtbinding bestaat een deel van de omzet uit bestedingen van consumenten die niet afkomstig zijn uit dit gebied. Dat deel wordt koopkrachttoevloeiing genoemd. Koopkrachtbinding In 2011 is in het kader van het ‘Onderzoek commerciële voorzieningen Boxmeer’ een consumentenonderzoek uitgevoerd. Op basis van dit consumentenonderzoek is de koopkrachtbinding in de gemeente Boxmeer in kaart gebracht. In de dagelijkse sector wordt in de gemeente Boxmeer een koopkrachtbinding van 82% gerealiseerd (afvloeiing gaat naar Venray (8%), Cuijk (4%), Gennep (4% en Sint Anthonis (2%)). Een onderzoek op basis van pintransacties (Rabo Koopstromenmonitor) komt tot een iets lagere koopkrachtbinding op gemeentelijk niveau uit (ca. 78%). Het dagelijkse artikelenaanbod in de kern Boxmeer bindt volgens het genoemde consumentenonderzoek 52% van de koopkracht in de gemeente. Naar de opvatting van BRO is dat echter aan de lage kant, want doorrekening van dit percentage zo betekenen dat het aanbod in de dorpen beter functioneert dan in de kern Boxmeer. Gezien de aard en samenstelling van het dagelijkse artikelenaanbod in de kern Boxmeer en in de dorpen is dat erg onwaarschijnlijk. In onderhavig rapport wordt daarom uitgegaan van 55%. In de niet-dagelijkse sector is een koopkrachtbinding op gemeenteniveau van 57% gemeten en een binding van de inwoners van de gemeente op het aanbod in de kern Boxmeer van 54%. Koopkrachttoevloeiing Voor de toevloeiing zijn in de rapportage uit 2011 aannames gedaan op basis van het consumentenonderzoek dat ook in de gemeenten Cuijk en Venray is uitgevoerd, het bezoekersonderzoek en de resultaten van de enquête onder ondernemers. In de dagelijkse sector wordt op gemeenteniveau een toevloeiing van 22,5 tot 25% aangehouden, in de niet-dagelijkse sector is dit 40 tot 42,5%. Ook voor het centrum van Boxmeer zijn aannames gedaan: in de dagelijkse sector een toevloeiing van 30 tot 35% en in de niet-dagelijkse sector van 22,5 tot 25%. Daar nagenoeg de gehele dagelijkse sector van de kern Boxmeer in het centrum gevestigd is, kunnen we de toevloeiing in de dagelijkse sector van het centrum bij benadering ook voor de kern aanhouden. Echter, vanwege de gehanteerde hogere koopkrachtbinding wordt het aandeel omzet van buiten de kern Boxmeer nu iets lager ingeschat.

Hoofdstuk 3

33

Van de niet-dagelijkse sector is een behoorlijk deel (circa 40%) van de winkelmeters in de kern Boxmeer buiten het centrum gevestigd (o.a. Olieslagers, Gamma, Action). Deze zaken zullen ook een behoorlijke trekkracht op consumenten van buiten de kern Boxmeer hebben. Hierdoor ramen we de toevloeiing in de kern Boxmeer op 3540%.

3.6 Huidig en toekomstig functioneren Om de distributieve uitbreidingsruimte te bepalen voor de dagelijkse en nietdagelijkse sector in de kern Boxmeer, is een benadering gemaakt van het huidige en toekomstig economisch functioneren. Benadering huidig functioneren18 Gemeente Boxmeer De (rekenkundig) gemiddelde vloerproductiviteit per m² wvo is de referentie waartegen het functioneren wordt afgezet. De gemiddelde vloerproductiviteit in Nederland bedroeg in 2011 in de dagelijkse artikelensector circa € 7.090,- per m² wvo. In de niet-dagelijkse sector is dit € 1.970,-. Voor 2012 is dit in de eerstgenoemde sector vrijwel gelijk gebleven, maar in de tweede sector is sprake van een daling met ca. 2% tot ca. € 1.930,-. Op basis van een vergelijking van de gerealiseerde omzet per m² wvo en de landelijk gemiddelde vloerproductiviteiten, is er momenteel theoretisch geen distributieve ruimte aan te geven voor een uitbreiding van het aanbod in de gemeente Boxmeer. Tabel 3.7: Huidig economisch functioneren GEMEENTE Boxmeer

Aantal inwoners gemeente Boxmeer 2014 Bestedingen per hoofd (in €)

Dagelijks

Niet-dagelijks

28.147

28.147

2.315

2.440

Bestedingspotentieel (in mln. €)

65,2

68,7

Koopkrachtbinding

82%

57%

Totaal gebonden bestedingen (in mln. €)

53,4

39,1

Koopkrachttoevloeiing (% totale omzet)

22,5-25%

40-42,5%

Omzet door toevloeiing (in mln. €)

15,5-17,8

26,1-28,9

Totale omzet (in mln. €)

68,9-71,2

65,2-68,1

Omvang huidig wvo totaal (in m² wvo) Omzet per m² wvo o.b.v. huidig aanbod (in mln. €) Landelijk gemiddelde omzet per m² wvo (in €) Uitbreidingsruimte (m² wvo)

18

11.340

45.277

6.100-6.300

1.450-1.525

7.090

1.930

-

-

Omdat het huidige functioneren gebaseerd is op de huidige situatie, is de toekomstige vestiging van de Lidl supermarkt nog niet in de berekening meegenomen.

34

Hoofdstuk 3

Kern Boxmeer Ook in de kern Boxmeer functioneert het dagelijks aanbod in de huidige situatie op basis van eerder geformuleerde uitgangspunten onder het landelijke gemiddelde. In de niet-dagelijkse sector functioneert het aanbod, uitgaande van een toevloeiing van 40%, in de kern iets boven het landelijke gemiddelde. Dat het functioneren in de niet-dagelijkse sector op gemeenteniveau beneden gemiddeld is, maar op kernniveau (boven)gemiddeld, zou verklaard kunnen worden door een relatief lage vloerproductiviteit in de omliggende dorpen. Hier zit veel doelgericht bezocht detailhandelsaanbod (o.a. tuincentrum, woonzaken) met gemiddeld genomen een lage vloerproductiviteit. Dit is overigens niet ongebruikelijk voor kleine kernen, ook omdat de huisvestingslasten hier vaak relatief laag zijn. Tabel 3.8: Huidig economisch functioneren KERN Boxmeer Dagelijks

Niet-dagelijks

28.147

28.147

2.315

2.440

Bestedingspotentieel (in mln. €)

65,2

68,7

Koopkrachtbinding

55%

54%

Aantal inwoners gemeente Boxmeer 2014 Bestedingen per hoofd (in €)

Totaal gebonden bestedingen (in mln. €)

35,9

37,1

Koopkrachttoevloeiing (% totale omzet)

Ca. 28-30%

35-40%

Omzet door toevloeiing (in mln. €)

14,0-15,4

20,0-24,7

Totale omzet (in mln. €)

49,9-51,3

57,1-61,8

Omvang huidig wvo totaal (in m² wvo) Omzet per m² wvo o.b.v. huidig aanbod (in mln. €)

8.071

30.220

6.180-6.360

1.900-2.050

Landelijk gemiddelde omzet per m² wvo (in €) Uitbreidingsruimte (m² wvo)

7.090

1.930

-

0 - 1.800

Benadering toekomstig functioneren en uitbreidingsruimte Uitgangspunten Een versterking van de winkelstructuur in Boxmeer door modernisering en uitbreiding van de Albert Heijn, (eventueel) invulling van het leegkomende pand met een sterke (niet-dagelijkse) trekker en de komst van Lidl zal leiden tot een hogere koopkrachtbinding. De toevloeiing van buiten het primaire verzorgingsgebied (dus overig gemeente Boxmeer) zal als gevolge van deze ontwikkelingen ook iets toenemen. Ten aanzien van de toekomstige distributieve mogelijkheden hanteert BRO de volgende uitgangspunten:  Versterking van het supermarktaanbod, onder andere door uitbreiding en verplaatsing van Albert Heijn en de komst van discounter Lidl.  Versterking van het niet-dagelijkse aanbod op de dan voormalige AH-locatie.  Het inwonertal ontwikkelt zich als hiervoor aangegeven.

Hoofdstuk 3

35







Zowel de gemiddelde besteding per hoofd van de bevolking als de normatieve vloerproductiviteit veronderstellen we constant t.a.v. de huidige situatie voor de dagelijkse artikelensector, maar bij de niet-dagelijkse sector gaan we uit van een verdere daling van de bestedingen. De gehanteerde koopkrachtbinding en -toevloeiing is op gemeente- en kernniveau zowel voor de dagelijkse als niet-dagelijkse sector iets hoger aangenomen, waarbij voor de dagelijkse en niet-dagelijkse sector op kernniveau ook uitgegaan is van een iets hogere toevloeiing omdat in beide sectoren een extra trekker toegevoegd wordt. Ook op gemeenteniveau is in de dagelijkse sector de toevloeiing wat hoger ingeschat ten gevolge van de ontwikkelingen. Consumenten uit Boxmeer en omgeving zullen nu de discounter Lidl elders (onder meer Cuijk) bezoeken, waardoor zowel koopstromen uit Boxmeer als de omgeving ten gevolge van de komst van de Lidl omgebogen zullen worden naar Boxmeer. Anders gezegd. De koopkrachtafvloeiing naar aankoopplaatsen buiten de gemeente wordt minder. Evenzo ten gevolge van de versterking van de Albert Heijn. Voor de beide sectoren wordt de momenteel gerealiseerde omzet per m² wvo (midden van de aangegeven marge) gehanteerd als uitgangspunt. De gedachte hierbij is dat het aanwezige aanbod hiermee gemiddeld redelijk functioneert. De initiatieven voor versterking van het aanbod door verschillende partijen bevestigen dat ook.

Tabel 3.9: Toekomstig economisch functioneren GEMEENTE Boxmeer

Aantal inwoners gemeente Boxmeer 2020 Bestedingen per hoofd (in €) Bestedingspotentieel (in mln. €) Koopkrachtbinding

Dagelijks

Niet-dagelijks

28.183

28.183

2.315

2.320

65,2

65,4

85-87,5%

58%

Totaal gebonden bestedingen (in mln. €)

55,5-57,1

37,9

Koopkrachttoevloeiing (% totale omzet)

25-27,5%

40-42,5%

Omzet door toevloeiing (in mln. €)

18,4-21,6

25,3-28,1

Totale omzet (in mln. €)

73,9-78,7

63,2-66,0

Normatieve omzet per m² wvo (in €) Haalbare m² wvo Omvang huidig wvo totaal (in m² wvo) Uitbreidingsruimte in m² wvo (afgerond)

6.200

1.490

11.920-12.690

42.420-44.300

11.340

45.277

580-1.350

-

Op basis van de hiervoor genoemde uitgangspunten, is naar de toekomst in de dagelijkse sector in de gemeente Boxmeer een uitbreidingsruimte te benaderen van ca. 580 tot 1.350 m² wvo. In de niet-dagelijkse sector is geen uitbreidingsruimte te benaderen in de gemeente Boxmeer. Zoals reeds eerder is benoemd, wordt dit waarschijnlijk veroorzaakt door een relatief lage vloerproductiviteit in de omliggende dorpen en kan er dus wel degelijk uitbreidingsruimte bestaan in de kern Boxmeer.

36

Hoofdstuk 3

Tabel 3.10: Toekomstig economisch functioneren KERN Boxmeer

Aantal inwoners gemeente Boxmeer 2020 Bestedingen per hoofd (in €)

Dagelijks

Niet-dagelijks

28.183

28.183

2.315

2.320

Bestedingspotentieel (in mln. €)

65,2

65,4

Koopkrachtbinding

60%

55%

Totaal gebonden bestedingen (in mln. €)

39,1

36,0

Koopkrachttoevloeiing (% totale omzet)

30-32,5%

40-42%

Omzet door toevloeiing (in mln. €)

16,7-18,8

26,1

Totale omzet (in mln. €)

55,8-57,9

62,1

6.270

1.975

Normatieve omzet per m² wvo (in €) Haalbare m² wvo Omvang huidig wvo totaal (in m² wvo) Uitbreidingsruimte in m² wvo (afgerond)

8.900-9.230

30.330

8.071

30.220-31.440

830-1.160

110-1.110

Op basis van de hiervoor genoemde uitgangspunten, is naar de toekomst in de dagelijkse sector in de kern Boxmeer een uitbreidingsruimte te benaderen van afgerond ca. 850 tot bijna 1.150 m² wvo. In de niet-dagelijkse sector is in de kern Boxmeer ook een uitbreidingsruimte van maximaal ca. 1.100 m² wvo te benaderen. Dat dit minder is dan in de huidige situatie heeft te maken met de verwachting dat de bestedingen van de consumenten in winkels de komende jaren nog verder gaan dalen. Kwaliteit boven kwantiteit De hiervoor aangegeven distributieve ruimte is het resultaat van berekeningen die gebaseerd zijn op meerdere aannames. Het gaat immers om toekomstige ontwikkelingen en op voorhand kunnen die nooit exact voorspeld worden. De woningbouw kan bijvoorbeeld vertraging oplopen, de gemiddelde woningbezetting kan hoger of lager uitvallen, de bestedingen kunnen sterk gaan stijgen of juist gaan dalen en koopstromen kunnen toch iets anders lopen dan verwacht. De uitkomsten van de berekeningen mogen daarom nooit als normatief gezien worden, maar als indicatief. In dit verband is het van belang aan te geven dat aan de kwalitatieve aspecten bij winkelontwikkelingen minstens zoveel waarde gehecht dient te worden als aan de kwantitatieve distributieve mogelijkheden. In de ruimtelijke ordening dient op basis van ruimtelijk relevante argumenten beoordeeld te worden of het consumentenbelang op langere termijn wordt gediend (geen duurzame ontwrichting); het gaat niet om een verslechterde concurrentiepositie voor individuele bedrijven. Als bijvoorbeeld nieuwe winkelontwikkelingen, op een vanuit de structuur bezien goede plek, als resultaat hebben dat verouderd aanbod op een slechte plek verdwijnt, dan is de detailhandelsstructuur er per saldo op vooruitgegaan.

Hoofdstuk 3

37

Er is immers modern aanbod en/of een aantrekkelijk verblijfsklimaat bij gekomen en daar heeft de consument uiteindelijk het meeste baat bij. Het, in het kader van structuurverbeteringen, meer realiseren dan de berekende distributieve uitbreidingsruimte hoeft dus helemaal niet erg te zijn, vooropgesteld dat de effecten per saldo positief zijn. De trends en ontwikkelingen in de detailhandel resulteren in een verandering van de winkelmarkt en daarmee de structuur van centra. Waar in het verleden sprake was van een steeds maar groeiende winkelmarkt vindt nu verdringing plaatst. In een krimpende markt betekent dit dat er winkellocaties zullen zijn die niet meer weerbaar zijn voor de veranderingen, waardoor het perspectief van deze winkellocaties zwak is. In hoofdwinkelcentra concentreert de toename van de leegstand zich vooral in de randgebieden. Ook in Boxmeer is dit zichtbaar: aan het begin en het einde van de Steenstraat begint de leegstand toe te nemen. Dit is dus een autonome ontwikkeling die door de verplaatsing en uitbreiding van de Albert Heijn hooguit versneld zal worden. Tegelijkertijd krijgt de ‘boodschappenzone’ van het kernwinkelgebied in Boxmeer, zoals omschreven in de structuurvisie voor Boxmeercentrum, door de vestiging van een supermarkt van moderne omvang juist een impuls.

3.7 Kwaliteiten, knelpunten, kansen en bedreigingen In deze paragraaf wordt een overzicht getoond van de huidige kwaliteiten en knelpunten van de detailhandelsstructuur van Boxmeer en de kansen en bedreigingen naar de toekomst toe. Kwaliteiten

Knelpunten





Omvangrijk aanbod, ingegeven vanuit de regionaal verzorgende functie van Boxmeer.



markten naar huidige maatstaven (o.a. AH,

Sterk supermarktaanbod kern Boxmeer en ook diverse

supermarktformules

zowel

discount,

midden als service segment. 

Relatief beperkte omvang enkele super-

EMTE) 

Achterblijvende schaal winkels in de nietdagelijkse sector.

Dagelijks aanbod sterk geconcentreerd in centrum Boxmeer (trekkersrol supermarkten voor overige aanbod).



De supermarkten in de gemeente Boxmeer kennen over het algemeen een goede spreiding.

38

Hoofdstuk 3

Kansen

Bedreigingen





Behouden en versterken regionale aantrek-

Bij uitblijven vernieuwing in centrum /

kingskracht.

schaalvergroting van supermarkten afkal-



Schaalvergroting bestaande supermarkten.

ving koopstromen.



Vrijkomende grotere pand(en) invullen met trekkers voor het centrum.





Voorziene versterkingen (dagelijks) aanbod in de omgeving.

De ambitie van het gemeentelijk beleid is om in te zetten op het versterken van Boxmeer als regionaal voorzieningencentrum.



Theoretisch is er enige distributieve uitbreidingsruimte aanwezig

3.8 Scenario-analyse Navolgend wordt een tweetal scenario’s voor de Albert Heijn in Boxmeer aangegeven. Hierbij wordt 2020 als horizon aangehouden. De scenario’s zijn als volgt: 1. Nul-scenario: de Albert Heijn blijft in de huidige verschijningsvorm in het centrum van Boxmeer gevestigd. 2. Sporthal-scenario: de Albert Heijn wordt verplaatst naar de sporthal-locatie en daarbij uitgebreid naar circa 1.950 m² wvo. Nul-scenario Gezien de marktruimte in de dagelijkse sector is er, ook gezien de komst van de Lidl, niet of nauwelijks ruimte tot uitbreiden van de Albert Heijn in Boxmeer. Met deze reden wordt navolgend het scenario ‘niets doen’ beschreven. In de huidige situatie heeft de Albert Heijn een omvang van ca. 1.115 m² wvo, dit is beperkt naar de huidige maatstaven (moderne service supermarkten kennen gemiddeld een maat van 1.250 – 1.750 m² wvo). Met deze relatief beperkte omvang komt de Albert Heijn formule niet goed tot zijn recht, waardoor de aantrekkingskracht van deze supermarkt naar verwachting zal afnemen. De consument bezoekt immers steeds vaker grotere supermarkten omdat deze meer keuzemogelijkheden te bieden hebben. In het centrum van Boxmeer heeft de consument bovendien de beschikking over vier andere supermarkten, waaronder de Jan Linders van moderne omvang (1.735 m² wvo). Ook wordt het supermarktaanbod op (korte) termijn op korte afstand van het centrum uitgebreid met discounter Lidl. Omdat Lidl binnen het discountsegment langzamerhand meer een service-karakter krijgt, kan deze ook als concurrent voor de service-supermarkt gezien worden. Door een toenemende ‘mobiliteit’ zal de consument in de toekomst dan ook steeds vaker voor een alternatieve supermarkt met moderne maat kiezen, waardoor het functioneren van de Albert Heijn aan de Steenstraat onder druk zal komen te staan

Hoofdstuk 3

39

en het perspectief voor deze supermarkt naar verwachting zal verslechteren. Het eventuele verdwijnen van deze sterke formule uit Boxmeer zal naar verwachting negatieve effecten hebben op de regiofunctie van het centrum van Boxmeer. De positie ten opzichte van met name Venray en Cuijk (met beide een Albert Heijn vestiging van moderne omvang) zal verzwakken, met een grotere afvloeiing tot gevolg. De geschetste ontwikkeling zal negatieve effecten hebben op het noordelijke deel van het hoofdwinkelgebied omdat er een belangrijke publiekstrekker verdwijnt. Dit gemis kan overigens wel deels opgevangen worden door de vestiging van een nieuwe publiekstrekker in het betreffende, relatief grote winkelpand en de komst van Lidl. Sporthal-scenario In dit scenario wordt een verplaatsing en uitbreiding van de huidige Albert Heijn supermarkt aan de Steenstraat naar de sporthal-locatie beoogd. De Albert Heijn zal uitgebreid worden met ca. 885 m² wvo. Omdat het na verplaatsing en uitbreiding de meest moderne supermarkt in Boxmeer en omgeving zal zijn met de grootste omvang (1.950 m² wvo) en voldoende parkeermogelijkheden, zal de trekkracht van deze supermarkt vergroot worden en de (regionale) positie met name ten opzichte van Cuijk en Venray versterkt worden. De beoogde ontwikkeling biedt de kans om een moderne supermarkt binnen de centrumstructuur in te passen, waardoor de koopkrachtbinding en -toevloeiing naar verwachting toe zullen nemen. Hoewel het om de verplaatsing van een bestaande winkel gaat, kan de uitbreiding van de Albert Heijn naar verwachting wel effecten hebben op de andere supermarkten in het centrum. Met name de kleinere en relatief ongunstig in de structuur gelegen supermarkten zijn het meest kwetsbaar. Mocht een van deze supermarkten hierdoor onverhoopt verdwijnen, dan blijven er nog wel vier supermarkten in het centrum over waarvan in ieder geval twee aan de zuidzijde. Bovendien verwacht BRO dat ook zonder de verplaatsing en uitbreiding van de Albert Heijn het functioneren van een enkele supermarkt onder druk staat of zal komen te staan vanwege eerder geschetste ontwikkeling dat de consument steeds vaker grotere supermarkten bezoekt omdat deze meer keuzemogelijkheden te bieden hebben. De verplaatsing en uitbreiding van de Albert Heijn zal de reeds ingezette afname van het perspectief voor de kleinere en/of ongunstig gehuisveste en/of gesitueerde supermarkten hooguit versnellen. Gezien het feit dat Boxmeer over relatief veel levensmiddelenspeciaalzaken beschikt en de Albert Heijn na de schaalvergroting naar alle waarschijnlijkheid ook meer verswaren zal aanbieden, zal de Albert Heijn supermarkt meer concurrerend zijn voor de aanwezige speciaalzaken dan nu het geval is. De kans bestaat dat hierdoor een of enkele speciaalzaken in hun voortbestaan bedreigd worden. Mocht deze

40

Hoofdstuk 3

ontwikkeling zich voordoen, dan beschikt Boxmeer nog steeds over relatief veel levensmiddelenspeciaalzaken en bovendien kan de consument hiervoor ook beter dan nu het geval is bij de Albert Heijn terecht. De consument in Boxmeer zal in dat geval nog steeds over voldoende keuzemogelijkheden op het gebied van verswaren beschikken. Wat betreft de supermarkten in de omringende dorpen, bestaat de verwachting dat deze nauwelijks effecten zullen ondervinden ten gevolge van de ontwikkeling vanwege ofwel de reeds sterke oriëntatie van de inwoners op Boxmeer-centrum, ofwel de afstand en daarnaast het feit dat er veelal sprake is van een ‘eigen’ marktgebied. Zo zullen de inwoners van het noordelijk van het centrum gelegen dorpen naar alle waarschijnlijkheid ook nu al sterk op het supermarktaanbod in het centrum georiënteerd zijn, gezien de aanwezigheid van slechts zeer kleinschalige supermarkten in deze dorpen (Spar en Attent). Niet ondenkbaar is dat de Albert Heijn ontwikkeling wat meer koopkracht uit Vierlingsbeek gaat trekken dan nu het geval is, ook gezien de relatief beperkte omvang van de supermarkt in deze kern (ca. 820 m² wvo). De effecten zullen naar verwachting echter niet dusdanig zijn dat deze supermarkt in zijn bestaan bedreigd wordt. De inwoners van Overloon zullen vanwege de ligging sterker op Venray georiënteerd zijn, waardoor hier nauwelijks tot geen effecten zullen optreden. De in Overloon aanwezige supermarkt is bovendien onlangs gemoderniseerd en uitgebreid. Tot slot dient ook benadrukt te worden dat door de beoogde Albert Heijn ontwikkeling in de consumentenbehoefte voorzien wordt: men krijgt immers een grote supermarkt met voldoende keuzemogelijkheden op een goed bereikbare plek met voldoende parkeermogelijkheden. Hierdoor wordt de boodschappenstructuur versterkt met een supermarkt die een goed perspectief voor de lange termijn heeft. Dit heeft positieve effecten op de regiofunctie van (het centrum van) Boxmeer.

3.9 Effecten op de ruimtelijk-functionele structuur van Boxmeercentrum Branches en formules Met de beoogde verplaatsing van de Albert Heijn aan de Steenstraat, komt het huidige pand van ca. 1.115 m² wvo leeg. Vanwege de strategische locatie in het centrum, is het van belang dat het pand een nieuwe invulling krijgt met een toegevoegde waarde voor het centrum van Boxmeer. De grootte van het pand biedt mogelijkheden om schaalvergroting in de niet-dagelijkse sector te faciliteren. Ondervertegenwoordigde branches Om te onderzoeken welke branches in de niet-dagelijkse sector ondervertegenwoordigd zijn in het centrum van Boxmeer, is de branchering in het centrum van Boxmeer in tabel 3.6 afgezet tegen de branchering van centra van vergelijkbare

Hoofdstuk 3

41

omvang. Uit deze vergelijking is op te maken dat naar winkelmeters vooral de branches huishoudelijke en luxe artikelen, hobby, dier en plant en bruin- en witgoed het sterkst achterblijven. Naar aantal verkooppunten zijn dit vooral de branches persoonlijke verzorging, sport en spel, hobby, dier en plant en fietsen en autoaccessoires. Ontbrekende formules In dit verband is het formule-aanbod in de niet-dagelijkse sector in Boxmeer vergeleken met dat van plaatsen van vergelijkbare omvang (Bijlage 2). Het gaat hierbij enerzijds om nog niet gevestigde formules maar ook om eventuele verplaatsingskandidaten (nu buiten het centrum aanwezige winkels). Omdat het centrum van Boxmeer over een relatief omvangrijk aanbod beschikt, zijn veel landelijk bekende formules reeds in het centrum gevestigd. Formules die in meerdere referentieplaatsen voorkomen, maar nog ontbreken in het centrum van Boxmeer zijn bijvoorbeeld Lakeside, Wibra, Takko Fashion, Ter Stal en Xenos (zie bijlage). Daarnaast is de expansieve Duitse formule KiK19 wellicht een optie. Ook is het belangrijk om mogelijke verplaatsers nader te bekijken. De enige formule die nu buiten het centrum gevestigd is, maar een sterke aanvulling zou zijn voor het centrum, is de Action aan de Sint Anthonisweg. Op de huidige, matige bereikbare en vrijwel solitaire locatie langs het spoor draagt deze veel publiektrekkende formule heel weinig bij aan de Boxmeerse detailhandelsstructuur. Supermarktstructuur Boxmeer-centrum De verplaatsing en uitbreiding van de Albert Heijn supermarkt voorziet in een versterking van de ruimtelijke supermarktstructuur in Boxmeer. De sporthal-locatie is immers binnen de ‘centrumring’ gesitueerd en de nieuwe Albert Heijn kan evenals de Aldi, Jan Linders en Jumbo een entree naar het kernwinkelgebied vormen. Dit betekent ook door de sterk verbeterde bereikbaarheid en parkeermogelijkheden een versterking van het centrum. De locatie van de geplande Lidl supermarkt is daarentegen enigszins geïsoleerd gelegen (buiten de centrumring) en zal dan ook in meer beperkte mate bijdragen aan een versterking van het centrum. Op de volgende pagina wordt de toekomstige supermarktstructuur van Boxmeer weergegeven.

19

De textieldiscounter Kik Textilien heeft onlangs (juni 2014) haar zesde Nederlandse vestiging in één jaar tijd geopend. Kik Textilien beschikt over ruim 3.200 vestigingen in Europa en streeft ernaar om ook in Nederland een groot aantal vestigingen te openen (Bron: Retailtrends).

42

Hoofdstuk 3

Figuur 3.7 Toekomstige supermarktstructuur Boxmeer

ALDI

LIDL ALBERT HEIJN

JAN LINDERS EMTE

JUMBO

Ruimtelijke detailhandelsstructuur Ruimtelijke effecten centrum-noord De afstand tussen de beoogde nieuwe en oude locatie van de Albert Heijn is heel kort. Dit kan bijdragen aan de aantrekkelijkheid van het oude pand voor een hernieuwde invulling met een of meerdere winkels. Zeker als de zijgevel van het huidige pand een meer open uitstraling krijgt, zullen veel bezoekers van de nieuwe Albert Heijn via de doorgang langs het oude pand naar de hoofdwinkelas lopen. De zichtbare aanwezigheid van de schoenenzaak speelt hierbij ook mee. De Albert Heijn vangt bovendien het parkeren voor deze zijde van het centrum eerder op en ook wordt door de vernieuwde Albert Heijn de omgevingskwaliteit vergroot. Zo bezien hoeft de verplaatsing van de supermarkt geen negatieve invloed te hebben op het functioneren van het aanbod in het noordelijke deel van het centrum, te meer daar de parkeergelegenheid bij het nieuwe gemeentehuis ook een belangrijk bronpunt voor centrumbezoek vormt. Echter, een (verdere) afname van het winkelaanbod in het gedeelte van de Steenstraat benoorden de genoemde doorgang (D’n Entrepot) is in het licht van de algemene trends en ontwikkelingen (toename leegstand in met name randgebieden van winkelcentra) zeker niet ondenkbaar, het gaat dan echter om een autonome ontwikkeling.

Hoofdstuk 3

43

Het lang leegstaan van het huidige Albert Heijn-pand zal deze ontwikkeling wel bespoedigen. Randvoorwaarde van de beoogde ontwikkeling is daarom dat er een passende invulling voor de vrijkomende winkelruimte gezocht moet worden. Ruimtelijke effecten centrum-zuid Het is niet ondenkbaar dat er door de versterking van het supermarktaanbod aan de noordwestzijde een supermarkt aan de zuidwestzijde van het centrum verdwijnt. Er resteert hier in dat geval hoe dan ook nog een supermarkt en daarmee een publiekstrekker. De marktruimte voor die overblijvende supermarkt neemt bovendien ook nog eens toe. Wel neemt de leegstand met een groter pand toe. Op zichzelf biedt dat weer mogelijk heden voor een invulling met nieuw aanbod. De nabijheid van ruime parkeermogelijkheden biedt daarbij een extra voordeel, maar de marktomstandigheden zijn natuurlijk nog steeds niet goed, dus er is een kans dat de ruimte langer leeg blijft staan. Strikt genomen hoeft dat voor het functioneren van de aanpalende hoofdas niet bijzonder negatief zijn, omdat het hier aanwezige winkelen niet te vergeten horeca-aanbod een tamelijk sterke autonome trekkracht heeft (onder meer aanwezigheid Big Bazar). Ruimtelijke effecten centrum-oost De enige supermarkt aan de oostzijde van het centrum is gelegen in de overdekte passage De Kloostertuin. Deze passage kent enige leegstand en heeft een gedateerde uitstraling. Met het versterken van het supermarktaanbod aan de zeer goed bereikbare noordwestelijke zijde van het centrum, komt de oostzijde als het ware wat meer in de luwte te liggen, hetgeen enigszins van invloed kan zijn op het functioneren van de hier aanwezige supermarkt. Omdat deze zaak door haar hard discountkarakter een sterke autonome trekkracht heeft, zal de winkel niet direct in haar bestaan bedreigd worden, maar het behoud aan van een sterke publiekstrekker in of aansluitend aan de Kloostertuin is wel essentieel voor het functioneren van De Kloostertuin als winkelgebied. In dit verband is het zeer gewenst dat dit winkelgebied niet alleen een modernisering ondergaat, maar dat daarbij ook aandacht is voor het behoud van deze supermarkt.

3.10 Juridisch-planologische aspecten Duurzame ontwrichting In de ruimtelijke ordening dient op basis van ruimtelijk relevante argumenten beoordeeld te worden of nieuwe initiatieven resulteren in duurzame ontwrichting van de voorzieningenstructuur op het gebied van dagelijkse artikelen. Hierbij gaat het om het directe consumentenbelang op lange termijn en niet om een verslechterde concurrentiepositie voor individuele bedrijven. Essentieel is dat de consument moet blijven beschikken over voldoende keuzemogelijkheden om de dagelijkse boodschappen op aanvaardbare afstand van de eigen woning te kunnen doen (conform

44

Hoofdstuk 3

de Europese Dienstenrichtlijn). Als door een nieuwe winkel in een verzorgingsgebied dus een andere winkel verdwijnt, dan is de differentiatie in het aanbod per saldo gelijk gebleven of misschien zelfs wel verbeterd, als modern aanbod verouderd aanbod vervangt. Door het realiseren van de verplaatsing en uitbreiding van de Albert Heijn in het centrum van Boxmeer neemt het verzorgingsniveau op het gebied van boodschappen doen voor de consument toe, er ontstaan geen beperkingen in het doen van boodschappen. Er is sprake van een verbetering van de consumentenverzorging en het effect op de detailhandelsstructuur zal per saldo niet negatief zijn. Ook al zou door de versterking van de Albert Heijn een andere supermarkt uit het aanbod verdwijnen, dan nog blijft de consument beschikken over voldoende keuzemogelijkheden om dagelijkse boodschappen op aanvaardbare afstand van de eigen woning te kunnen blijven doen. Toepassing ladder voor duurzame verstedelijking Er wordt door de overheid steeds meer waarde gehecht aan het zorgvuldig omgaan met het ruimtegebruik. Dit is tevens een belangrijk uitgangspunt bij een in oktober 2012 doorgevoerde wijziging in het Besluit ruimtelijke ordening (Bro). Hierin is vastgelegd dat de toelichting bij een bestemmingsplan/projectafwijking dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt, moet voldoen aan de systematiek van de ‘Ladder voor duurzame verstedelijking’. Deze ladder omvat de volgende stappen: a. “Er wordt beschreven dat de voorgenomen stedelijke ontwikkeling voorziet in een actuele regionale behoefte. b. Indien uit de beschrijving, bedoeld in onderdeel a, blijkt dat sprake is van een actuele regionale behoefte, wordt beschreven in hoeverre in die behoefte binnen het bestaand stedelijk gebied van de betreffende regio kan worden voorzien door benutting van beschikbare gronden door herstructurering, transformatie of anderszins. c. Indien uit de beschrijving, bedoeld in onderdeel b, blijkt dat de stedelijke ontwikkeling niet binnen het bestaand stedelijk gebied van de betreffende regio kan plaatsvinden, wordt beschreven in hoeverre wordt voorzien in die behoefte op locaties die, gebruikmakend van verschillende middelen van vervoer, passend ontsloten zijn of als zodanig worden ontwikkeld.” Bij de verplaatsing en uitbreiding van de Albert Heijn supermarkt in het centrum van Boxmeer gaat het om een stedelijke ontwikkeling omdat het een detailhandelsontwikkeling betreft (art. 1.1.1 Bro, definiëring begrippen). Actuele regionale behoefte Voor wat betreft de eerste trede moet op basis van onderhavige rapportage geconstateerd worden dat er in Boxmeer wel distributieve ruimte bestaat, maar niet helemaal voldoende voor de beoogde uitbreidingen van het winkelaanbod in de dagelijkse artikelensector. Daarmee voorziet de uitbreiding van het dagelijks aanbod in kwantitatieve zin niet volledig in een (toekomstige) lokale behoefte.

Hoofdstuk 3

45

Wel spelen zowel het AH- als het Lidl-initiatief sterk in op actuele trends in vraag en aanbod op het gebied van aankopen in de dagelijkse sector (o.a. gemak, veel keuzemogelijkheden, prijsbewustzijn, etc.). De in Boxmeer en omgeving woonachtige consumenten krijgen een moderner en gevarieerder supermarktaanbod. Zo bezien is er sprake van een positief effect op het leef- en woonklimaat. Voorkomen wordt dat er meer koopkracht gaat afvloeien naar andere grotere supermarkten met bijvoorbeeld een afname van de aantrekkingskracht en daarmee het perspectief van de Albert Heijn supermarkt tot gevolg. Het eventuele verdwijnen van deze sterke formule uit Boxmeer zal naar verwachting negatieve effecten hebben op de regiofunctie van het centrum van Boxmeer en op de verzorgingsstructuur voor de inwoners van het noordelijke deel van de gemeente Boxmeer. Ook zo bezien is er ten gevolge van de ontwikkeling sprake van een positief effect op het leef-, woon-, en ondernemersklimaat in Boxmeer. Tweede trede: benutting bestaande panden en leegstand Specifiek voor trede 2 is in de toelichting bij het Bro-artikel aangegeven dat het bij detailhandel moet gaan om het aangeven in hoeverre bestaande leegstaande winkelpanden via transformatie of herstructurering het initiatief zouden kunnen huisvesten. Het grootste leegstaande pand in het centrum heeft een omvang van 932 m² wvo (Veerstraat) en is daarmee te klein voor het huisvesten van een moderne supermarkt. De huidige Albert Heijn-locatie zal na verplaatsing van de Albert Heijn leeg komen te staan. Vanwege de omvang en locatie van het pand lijkt herinvulling van dit pand kansrijk, het blijkt vaak immers lastig om in centrumgebieden schaalvergroting te kunnen faciliteren terwijl hier veel vraag naar is. Bovendien is een passende herinvulling van het pand een randvoorwaarde voor de beoogde ontwikkeling. BRO ziet een verplaatsing van de nu verspreid gevestigde Action naar het leeg komende AHpand als een kans om het centrum van Boxmeer verder te versterken. Het is niet uit te sluiten dat er als gevolg van de veranderde concurrentieverhoudingen effecten voor bestaand aanbod kunnen zijn en dat er hierdoor elders enige leegstand zal ontstaan. Misschien verdwijnt er een enkele zaak, maar voor de detailhandelsstructuur en de consumentenverzorging zal dat geen onaanvaardbare effecten hebben. Vanwege de belangrijke regiofunctie van het centrum, die door de versterking van de Albert Heijn en de komst van Lidl verder toe kan nemen, bestaat bovendien de verwachting dat eventuele leegstand ten gevolge van de ontwikkeling weer snel heringevuld zal worden. De kans op structurele onaanvaardbare leegstand is daarmee klein. Van duurzame negatieve effecten op de woon-, leef en ondernemersklimaat zal er daarom naar verwachting geen sprake zijn. Derde trede Voor trede 3 van de Ladder is het vooral van belang dat de locatie in stedelijk gebied ligt. Dit is bij de sporthal-locatie het geval.

46

Hoofdstuk 3

BIJLAGEN

Bijlage 1:

Leegstaande panden Boxmeer KERN BOXMEER

CENTRUM BOXMEER

Bijlagen

Bijlagen

Bijlage 2:

Formule benchmark

Referentie: Kernen met 10.000 tot 15.000 inwoners (Aantal: 97) REFERENTIE

BOXMEER

88

1

Warenhuis HEMA Kleding & Mode ANNA V TOOR

2

ARTICLES

1

BE ONE

1

BONITA

13

BY FABRIO

1

CAROLINEBISS

1

CECIL

2

CLAUDIA STRA

1

COLLEGESTYLE

1

DIDI

2

EL VITA

2

EMBRACE

1

ESCADA

1

JANSE MODE

2

LA LIGNA

2

MARC CAIN

1

MAX MARA

1

MISS ETAM

2

MODE4HER

2

MS MODE

1

NOA NOA

1

PARIS2DAY

2

QINN

4

SCHIJVENS

2

SKOOTER

5

STEPS

1

SUPERTRASH

1

VAN VUUREN

2

VANILIA

1

ZENSA MODA

4

BENETTON

1

CAVALLARO

1

DE GARAGE

1

ESPRIT

1

EXPRESS WEAR

1

FIFTYSIX

2

Bijlagen

1

1

1

1

REFERENTIE GAASTRA

1

HENNYS RITS

1

HIER

3

JEANS CENTRE

3

JEANS INN

1

JENSEN

8

JOY

5

KOOISTRA

2

LAKE SIDE

10

LEADS

5

MCGREGOR

2

NEW LOOK

1

OKAY F&J

1

PAUW

3

PIET ZOOMERS

1

SAKE

7

SCAPAFASHION SHOEBY

BOXMEER

3 46

SISSY-BOY

1

SLIM

2

THE COMPANY

1

THE STONE

3

WILLEMSEN

3

ADAM BRANDST

1

BROEKENHUIS

5

MANOFTHEWORLD

1

ONLY FOR MEN

3

STATE OF ART

1

SUITSUPPLY

2

VAN DAL

2

SAM SAM

1

HUNKEMOLLER

5

LINCHERIE

3

LIVERA

2

BERTUS

4

KIK TEXTILIE

2

1

1

1

WIBRA

10

ZEEMAN

72

1

C VÖGELE

9

1

C&A

2

F THEELEN JOLA

1 18

1

Bijlagen

REFERENTIE LANDGRAAF

2

TAKKOFASHION

25

TERSTAL

46

TUUNTE

10

VAN DE VEN

BOXMEER

8

Schoenen & Lederwaren VAN OS

2

BITTER

1

BRISTOL

7

DURLINGER

7

HOUSE SHOES

2

KAMSMA SCHOE

4

NELSON

2

OMODA

1

1

1

SCAPINO

37

1

SCHOENENREUS

10

1

SCHUURMAN SHOETIME

7 13

VAN HAREN

3

VD HOVEN

4

VD PLUIJM

2

ZIENGS

2

1

Juwelier & Optiek JUWELIERSHUIS

3

BRILSERVICE

4

EYE FASHION EYE WISH GREVING HANS ANDERS

1 12 1 28

HOFLAND

2

OOGWERELD

3

PEARLE

1

29

ROB BOON

2

SPECSAVERS

2

1

1

Huishoudelijke & luxe artikelen ACTION

38

1

BLOKKER

63

1

DE KOFFIE KD

1

DE LINNERIE

1

KIJKSHOP

1

LE CREUSET

1

MARSKRAMER

Bijlagen

34

1

1

REFERENTIE TEDI

BOXMEER

1

WERELDWINKEL

56

XENOS

11

1

Sport & Spel AKTIE SPORT

3

ANWB

3

BART SMIT

8

INTERSPORT

3

INTERTOYS

42

SPORT 2000

9

SPORT INN

2

TELSTAR

1

TOP 1 TOYS

1

17

TOYS XL

1

TOYS2PLAY

1

VRIJBUITER

1

Hobby COMBI

6

DE STOFFENKR

1

FOTOPLUS

4

PHILDAR

2

RICKENS RINGFOTO VERSCHOORE

1

1 12 1

Media BLZ. BOEKENPARTNE BOEKENVOORDE BRUNA

14 1 1 50

FAKKEL BOEKH

1

INKSTATION

1

LIBRIS

2

MUSIC STORE

2

PLANTAGE B&M READ SHOP THUISKANTOOR

1

1

1 20 2

Plant & dier AVEVE PLUS

2

BOERENBOND

14

COMBI PLANT

1

COPPELMANS

1

DE LELIE

2

Bijlagen

REFERENTIE

BOXMEER

DISCUS

11

1

DOBEY

5

1

FAUNALAND

11

GREEN ROOM

1

GROENRIJK

4

HENDRIKSBLOE

2

INTRATUIN

5

JUMPER

1

LIFE&GARDEN

4

OVERVECHT

1

OXALIS PETS PLACE

6 19

PETS&CO

5

RANZIJN

1

RENTENAAR

5

T STATION

2

TUINWERELD WELKOOP

1 27

Bruin- en witgoed BANG & OLUFS

1

BCC

1

BELCOMPANY

4

DIXONS ELEC WORLD ELEKTROVAKMA EP EURONICS EXPERT

1 14

1

6 14 4 30

HANDYMAN

1

HOMEPART

1

KPN

1

MAXWELL

3

MIKROELECTRO

6

OPTIE1

8

PHONE HOUSE

21

PLENTYPARTS

1

RITEL

1

SCHEER&FOPPE

5

TELECOMBINAT

13

VODAFONE

1

WELCOM BIJ

4

WITGOEDSPECI

3

Bijlagen

1

1

1

1

REFERENTIE

BOXMEER

Auto & fiets AST AUTOMAT

2 2

BIKE TOTAAL

14

BREZAN

17

FIETSCITY

2

FIETSPLUS

3

FIETSWERELD

2

HALFORDS

1

HEUTS

1

PROFILE

1

1

17

Doe-het-zelf BELISOL DECO HOME

1 17

DECOKAY

4

E-NORM

5

FIXET BOUWM

7

FIXET KLUSM

4

FIXT T&T

2

FORMIDO

17

GAMMA

12

HUBO NL

11

KARWEI

19

KLUSWIJS KROON KOZIJN MULTIMATE

1 13 9

PROFIEL VERF

2

PROVAK

1

SUNSPA

1

VERF&WAND WARMTESERVIC

1

1

PRAXIS

THUISIN

1

2 10 2

Wonen AMBIANCE ZON

3

BABY TWINKEL

1

BABYPARK

1

BADEN+

1

BADERIE

4

BEDDENREUS

1

BERG&BERG

1

BETER BED

2

Bijlagen

REFERENTIE BINNEN

2

BRUGMAN KEUK

1

BUDG HOME ST

2

BUDGET WONEN

2

BULTHAUP

1

CARPETRIGHT

1

COLORS@HOME

18

DE BOMMEL

1

DECORETTE

11

DROOMDOMEIN

2

GRANDO NL

3

HENDERS &H

1

I-KOOK

1

JYSK

2

KEUKENCONCUR

2

KEUKENLOODS

2

KWANTUM

5

LAMPENIER

1

LEEN BAKKER

6

LIPPE LAP

2

MATRASDIRECT

2

MHK KEUKENEX

1

MONTEL

1

MORGANA

2

NATUZZI

1

NOVASTYL

2

NUVA KEUKEN

1

PARKET TREE

1

PROFIJT MEUB

2

PROMINENT

2

PRONTO WONEN

2

RIVIERA MAIS

4

ROFRA SANIDROME

1

1 7

SANISALE.COM

2

SEATS&SOFAS

1

SIEMATIC

1

SISSY-BOY HL

2

SLAAPKENNER

2

SLAAPTOTAAL

1

SUPERKEUKENS

4

TRENDHOPPER

2

Bijlagen

BOXMEER

1

REFERENTIE VIVANTE

3

XOOON

1

BOXMEER

Detailhandel overig 2SWITCH

3

ALL EARS

1

BEATE UHSE

1

BETER HOREN

9

BIG BAZAR

6

BS BUDGET

2

CUPERUS

2

DORCAS HULP

3

EMMAUS

3

EUROLAND

1

HET GOED

1

MAKKER HOORT

2

MAXX

3

MEDIPOINT

5

NOPPES

2

OIM

1

OMRIN ESTAFE

4

OUDERENWINKE

1

PRIJSMEPPER

1

RATAPLAN

1

RESTPOST

2

SCHOONENBERG

22

STREUKENS

1

THUISZORGWNL

1

VAN BOXTEL

6

WELZORG

1

1

1

Bijlagen

BRO heeft vestigingen in Boxtel | Amsterdam | Tegelen www.BRO.nl

Bijlagen