Biodiversiteit op bedrijventerreinen 9 november 2010
Biodiversiteit op bedrijventerreinen • Overzicht – Vertrekpunt: bestaand of nieuw terrein? – Beschikbare ruimte – efficiënt ruimtegebruik – Waar liggen kansen? met voorbeelden in RSGT Turnhout
– Wie kan/moet iets doen? – Kritische succesfactoren
Bron figuren: http://en.wikipedia.org/wiki/Ecosystem_services
1
Bestaand / nieuw bedrijventerrein? • Nieuw terrein – – – –
‘wit blad’ Integrale aanpak nog mogelijk (ontwikkelaar) Mogelijkheid om te sturen via toewijzingsbeleid Parkmanagement als beheerinstrument
• Bestaand terrein – Traditionele ruimtelijke ordening – vaak veel restruimte (= ook kans) – Integrale aanpak niet meer mogelijk – Aanspreekpunten? Individueel – sectororganisatie – (parkmanagement)
Beschikbare ruimte • Spanningsveld: duurzaam ruimtegebruik of extra ruimte voor verweving – 100 ha aansnijden i.f.v. 50 ha netto bedrijventerrein? – Of 70 ha aansnijden i.f.v. 50 ha netto bedrijventerrein? (30 ha open ruimte gespaard) Æinname nieuwe open ruimte tot minimum beperken − Brownfieldontwikkeling – herstructureringsprojecten – Kosten – baten
− Efficiënt ruimtegebruik = Biodiversiteit verhogen op beperkte oppervlakte
2
Efficiënt ruimtegebruik • • • •
Streven naar gekoppelde bebouwing Meerlagig bouwen, compact bouwen Woning enkel ongelijkvloers Minimale bebouwing verplicht
Efficiënt ruimtegebruik • Gemeenschappelijke ruimtes – Gemeenschappelijke parkings – Collectieve ventweg – met gekoppelde in- en uitritten
• Groen bundelen op het openbaar domein
3
Waar liggen kansen? •
Alternatieve invulling van klassieke functies – – – –
•
Groen-, natuur-, bosbuffers, groenschermen (Gemeenschappelijke) waterbuffering met natuurfunctie Vrijwaren bestaande waardevolle elementen (bij ontwerp) Afvalwaterbeheer
Kansen op perceelsniveau (bedrijven) – Duurzaam bouwen – Groendaken – rietveldzuivering
•
Specifieke doelsoorten – Nestgelegenheid – Insecten – Locatiegebonden (bedrijventerrein is geen eiland)
•
Kansen via aangepast beheer – Aangepast (maai)beheer (evt. afspraken met derden) – Pesticidengebruik − Rekening houden bij ontwerp en aanleg
– Gemeenschappelijke beheer (bestekken)
•
Biodiversiteit en bedrijfsvoering
Alternatieve invulling klassieke functies Case Veedijk in Turnhout
• Groen-, natuur-, bosbuffers, e.a. vb Veedijk
•
Extra groenschermen, houtkanten (bovenop bestemming)
•
Bundelen groen op openbaar domein i.p.v. restruimtes
• •
Globaal ontwerp Streekeigen (standplaatsgeschikte) soorten
4
Alternatieve invulling klassieke functies Case Veedijk in Turnhout
• Gemeenschappelijke waterbuffering met natuurfunctie 2,3 ha
• •
Integraal waterbeheer (340 m³/ha) Principes NTMB – Flauwe oevers – Verschillende dieptes – Moeraszones met els, rietkragen
•
Open grachten
Alternatieve invulling klassieke functies Case Veedijk in Turnhout
• Vrijwaren waardevolle elementen: ontwerpfase Æ uitvoering
5
Alternatieve invulling klassieke functies Case Veedijk in Turnhout
• Afvalwaterbeheer – Bestaande overstortproblematiek – Als gevolg van bestaande gemengde stelsels – Ontvangende waterloop stroomopwaarts van Habtitatrichtlijngebied
– Oplossing: interne buffering van afvalwater = nul lozing op moment dat overstort in werking treedt Æ geen bijdrage tot bestaand probleem
Alternatieve invulling klassieke functies Case Veedijk in Turnhout
2920 i.e Gescheiden stelsel
800 i.e Gemengd stelsel
?
f=1
222 m³
T=2
570 m³
6
Alternatieve invulling klassieke functies Case Beerse Zuid in (RSG Turnhout)
• Natuurbuffer met meerwaarde voor biodiversiteit – Samenwerking en integratie − Ism ANB, gemeente, provincie, VMM − afstemming op bosbeheerplan in Epelaar; soortbeschermings- en natuurdoeltypedoelstellingen − Grondige voorstudie (inrichtingsplan + beheerplan)
– Multifunctioneel − Waterbuffering bedrijventerrein (340 m³/ha) via overstroombaar gebied − Ontwikkeling specifieke natuurdoeltypes (studie Esher) – Moeraszones – mantel-/zoomvegetaties – Streekeigen beplanting – spontane ontwikkeling (via beheer)
− Mogelijkheden voor biotoopherstel i.f.v. de Gewone adder − Recreatief medegebruik
– Toekomstig beheer i.s.m. Natuurpunt?
Alternatieve invulling klassieke functies Case Beerse Zuid in (RSG Turnhout)
7
Alternatieve invulling klassieke functies Case Beerse Zuid in (RSG Turnhout)
Kansen op perceelsniveau (bedrijven) • Duurzaam bouwen / duurzame perceelsinrichting – Groendaken…
• Specifieke doelsoorten – Nestgelegendheid – …
• Duurzaam ondernemen
8
Kansen via aangepast beheer • Aangepast (maai)beheer (evt. afspraken met derden) • Pesticidengebruik − Rekening houden bij ontwerp en aanleg
• Gemeenschappelijke beheer − Parkmanagement − Aangepaste bestekken − Beheerplan
• Aandachtspunt kostprijs
Biodiversiteit en bedrijfsvoering • (= andere insteek) • Wisselwerking tussen ‘ecosysteemdiensten’ en bedrijfsvoering – Veel bedrijven zijn zich niet bewust van deze wisselwerking – Conclusie TEEB: − Het jaarlijkse verlies aan biodiversiteit wordt in het VNonderzoek “The Economics of Ecosystems and Biodiversity” (TEEB) geschat op 2 tot 4,5 biljoen dollar.
– Nood aan meer kennis – Meer info: recente TEEB rapporten (The Economics of Ecosystems and Biodiversity, www.teebweb.org)
9
Wie kan/moet iets doen? • Overheid – Bestemmings plannen – voorschriften
• Ontwikkelaar – Globale inrichting gemeenschappelijke delen (groenbuffer – waterbuffer – openbaar domein) – Sturen via uitgiftebeleid
• Bedrijfsleider – Inrichting perceel – Bouwtechnieken
• Parkmanagement – Beheer gemeenschappelijke delen – Begeleiden, sturen individueel beheer – Forum = sensibiliseren, inspireren
Æ Verplichten of responsabiliseren ? Æ Imago – maatschappelijk verantwoord ondernemen
Kritische succesfactoren • Nieuwe ontwikkeling – – – – –
Integreren vanaf beginfase (bestemming – inrichting) Kansen creëren - bedrijven meekrijgen Parkmanagement – beheer(plan) Kostenefficiëntie Duurzame inrichting of ook duurzaam ondernemen?
• Bestaand bedrijventerrein – Gemeenschappelijk aanspreekpunt? − Werkgroepen industrie − Parkmanagement (toekomst)
– Individuele benadering – ad hoc
10
