Jaarrapport integratie 2007 Jaco Dagevos en Mérove Gijsberts Sociaal en Cultureel Planbureau, november 2007
Bijlage bij hoofdstuk 4 Opleiding en taal Monique Turkenburg en Mérove Gijsberts
B4.1 Een vergelijking van het opleidingsniveau in SIM en EBB.............................................................................................................................................2 Vervolg B4.1: Trends in opleidingsniveau EBB 2000-2005 ...........................................................................................................................................................5 B4.2 Gerealiseerd opleidingsniveau naar land van opleiding per etnische groep,15-64-jarigen 2006 (in procenten) ..........................................................6 B4.3 Het aandeel niet-schoolgaanden van 20-34 jaar met een startkwalificatie naar etnische groep en generatie,a 2006 (in procenten) ..........................7 B4.4 Logistische regressie, bezit van startkwalificatie (niet-schoolgaanden, 20-34 jaar), ongestandaardiseerde coëfficiënten, inclusief autochtonen ......7 B4.5 Gebruik van het Nederlands naar relevante kenmerken en etnische groep, 2006 (in gemiddelden)a ..........................................................................8 B4.6 Diploma behaald (van degenen die cursus hebben gevolgd) naar etnische groep en geslacht, leeftijd en opleidingsniveau, 2006 (in procenten)a.8 B4.7 Beheersing van de herkomsttaal naar etnische groep, 2006 (in procenten) a, b.............................................................................................................8
1
B4.1
Een vergelijking van het opleidingsniveau in SIM en EBB
Onderstaande tabel laat zien dat de gegevens over het gerealiseerde opleidingsniveau uit de EBB 2005 sterk afwijken van de EBB in 2003. De gegevens van het SIM lijken meer op die van de EBB 2003.
Gerealiseerd opleidingsniveau van 15-64-jarige niet-schoolgaanden naar etnische groep, EBB EN SIM Turken SIM’06
EBB’05
EBB’03
SPVA’02
landelijk
landelijk
50 steden
13 steden
bao
45,2
32,3
40,0
50,1
51,6
vbo/mavo
26,9
25,7
31,0
22,4
23
mbo/havo/vwo
21,4
37,0
23,1
21,8
19,6
6,4
5,0
5,9
5,7
5,9
hbo/wo
landelijk
LAS’04/05
Marokkanen SIM’06
EBB’05
2003
LAS’04/05
SPVA’02
bao
47,4
34,1
45,2
51,0
57,3
vbo/mavo
22,5
26,1
28,0
18,8
14,1
mbo/havo/vwo
21,6
32,6
21,6
22,5
20,7
8,5
7,1
5,3
7,8
7,9
hbo/wo
Surinamers SIM’06
EBB’05
2003
LAS’04/05
SPVA’02
bao
20,5
14,3
18,8
25,4
22,2
vbo/mavo
28,7
28,6
29,0
30,6
32,8
mbo/havo/vwo
31,8
42,6
37,1
32,7
31,1
hbo/wo
19,0
14,5
15,1
11,4
13,9
Antillianen SIM’06
EBB’05
2003
LAS’04/05
SPVA’02
bao
20,4
11,5
17,7
23,8
19,9
vbo/mavo
25,8
24,9
31,6
29,2
32,1
mbo/havo/vwo
36,7
45,3
37,7
34,0
27,7
hbo/wo
17,1
18,3
13,0
13,0
20,3
autochtonen SIM’06
EBB’05
2003
LAS’04/05
8,1
8,0
8,4
12,5
vbo/mavo
26,9
24,9
24,7
22,9
mbo/havo/vwo
34,1
41,0
42,5
33,3
hbo/wo
30,9
26,0
24,3
31,3
bao
Het verschil met name groot is bij de lageropgeleiden, waarvan de aandelen veel hoger zijn in het SIM dan in de EBB 2005 en de mbo/havo/vwo-opgeleiden waarvan de aandelen juist veel hoger zijn in de EBB 2005. Dit geldt voor zowel mannen als vrouwen (zie onderstaande tabellen).
2
Gerealiseerd opleidingsniveau van 15-64-jarige niet-schoolgaanden naar etnische groep en geslacht, SIM 2006 Turken
Marokkanen
Surinamers
Antillianen
autochtonen
max. bao
39,7
47,2
20,6
20,9
6,9
vbo/mavo
28,0
23,9
31,1
26,0
23,1
mbo/havo/vwo
24,4
20,8
28,5
35,0
38,2
8,0
8,1
19,8
18,1
31,9
max. bao
51,3
47,5
20,3
20,0
9,3
vbo/mavo
26,0
21,0
26,7
25,7
30,9
mbo/havo/vwo
18,0
22,4
34,7
38,1
30,1
4,7
9,1
18,3
16,2
29,8
mannen
hbo/wo vrouwen
hbo/wo
Gerealiseerd opleidingsniveau niet-schoolgaanden 15-64 jaar, naar etnische groep en geslacht, EBB 2005 Turken
Marokkanen
Surinamers
Antillianen
autochtonen
25,6
29,5
13,1
10,1
7,8
2 vbo-mavo
26,6
24,2
28,9
26,6
23,1
3 mbo/havo/vwo
42,1
37,8
42,7
43,1
41,5
5,6
8,5
15,3
20,2
27,5
1 basis
39,1
39,0
15,3
12,8
8,3
2 vbo-mavo
24,7
28,1
28,4
23,1
26,7
3 mbo/havo/vwo
31,7
27,2
42,4
47,7
40,5
4,5
5,7
13,9
16,4
24,5
mannen 1 basis
4 hbo/wo vrouwen
4 hbo/wo
Als er een uitsplitsing wordt gemaakt naar leeftijdscategorie dan valt op dat er vooral verschil is tussen de beide bronnen in de leeftijd van 25 jaar of ouder. De EBB 2005 bevat voor deze leeftijdsgroepen veel meer allochtonen met een mbo/havo/vwo/-niveau. Gerealiseerd opleidingsniveau niet-schoolgaanden 15-64 jaar, naar etnische groep en leeftijd, SIM 2006 Turken
Marokkanen
Surinamers
Antillianen
autochtonen
1 max. bao
37,1
21,2
12,3
30,4
8,5
2 vbo/mavo
40,5
28,3
45,7
31,6
39,0
3 mbo/havo/vwo
20,7
40,4
29,6
35,4
37,3
1,7
10,1
12,3
2,5
15,3
1 max. bao
37,6
41,9
16,6
16,2
4,5
2 vbo/mavo
27,9
25,6
27,4
21,6
23,0
3 mbo/havo/vwo
26,0
22,5
36,0
41,9
40,3
8,5
10,0
20,1
20,3
32,2
1 max. bao
71,8
77,8
28,8
24,5
11,6
2 vbo/mavo
15-24 jaar
4 hbo/wo 25-44 jaar
4 hbo/wo 45-64 jaar
16,8
10,8
26,0
30,8
28,8
3 mbo/havo/vwo
8,4
8,0
26,0
28,3
27,6
4 hbo/wo
3,0
3,4
19,2
16,5
32,0
3
Gerealiseerd opleidingsniveau niet-schoolgaanden 15-64 jaar, naar etnische groep en leeftijd, EBB 2005 Turken
Marokkanen
Surinamers
Antillianen
autochtonen
1 basis
31,1
23,1
16,8
20,2
11,5
2 vbo-mavo
37,4
42,7
50,6
40,4
39,9
3 mbo/havo/vwo
26,7
31,8
28,0
31,7
39,9
4,9
2,4
4,6
7,7
8,7
1 basis
25,7
28,2
10,5
5,6
3,9
2 vbo-mavo
23,7
23,6
23,4
19,1
17,3
3 mbo/havo/vwo
45,0
37,5
48,8
52,5
45,9
5,7
10,6
17,4
22,8
32,9
1 basis
59,4
66,9
18,6
13,1
10,9
2 vbo-mavo
13,8
10,4
20,2
18,3
26,4
3 mbo/havo/vwo
23,6
19,3
43,6
46,4
36,5
3,1
3,3
17,6
22,2
26,2
15-24 jaar
4 hbo/wo 25-44 jaar
4 hbo/wo 45-64 jaar
4 hbo/wo
Een andere manier om de verschillen tussen beide bronnen te illustreren is kijken naar de startkwalificatie. Het aandeel niet-schoolgaanden met een startkwalificatie blijkt andermaal in de EBB2005 veel hoger te liggen en dus een gunstiger beeld te geven voor de verschillende groepen, dan op basis van het SIM geconcludeerd kan worden.
Startkwalificatie EBB en SIM Het aandeel niet-schoolgaanden van 20-34 jaar met een startkwalificatie naar etnische groep, 2006 SIM Turken Marokkanen Surinamers Antillianen autochtonen met startkwalificatie
36,5
43,6
52,0
59,6
77,0
Het aandeel niet-schoolgaanden van 20-34 jaar met een startkwalificatie naar etnische groep, 2005 EBB Turken Marokkanen Surinamers Antillianen autochtonen met startkwalificatie
56,4
53,9
65,3
69,6
81,2
Het aandeel niet-schoolgaanden van 20-34 jaar met een startkwalificatie naar etnische groep en geslacht, 2006 SIM Turken Marokkanen Surinamers Antillianen autochtonen man
38,9
41,6
42,5
57,6
74,7
vrouw
34,2
45,2
61,3
61,3
79,6
Het aandeel niet-schoolgaanden van 20-34 jaar met een startkwalificatie naar etnische groep en geslacht, 2005 EBB Turken Marokkanen Surinamers Antillianen autochtonen man
63,3
60,6
65,0
67,4
78,0
vrouw
50,9
47,4
65,5
71,5
84,6
4
Vervolg B4.1: Trends in opleidingsniveau EBB 2000-2005 Onderstaande figuren laten zien dat tussen 2003 en 2004 sprake is van een trendbreuk in de EBB gegevens met betrekking tot het opleidingsniveau voor de vier grootste allochtone groepen. Het betreft zowel gerealiseerd opleidingsniveau als aandelen in het bezit van een startkwalificatie. Met name voor de categorie mbo+ is tussen beide jaren sprake van een abrupte toename. Gerealiseerd opleidingsniveau van 15-64-jarige niet-schoolgaanden naar etnische groep, EBB 2000-2005
100
Turken
Marokkanen
Surinamers
Antillianen
Autochtonen
% 80
60
40
20
bao
vbo/mavo
mbo/havo/vwo
2004
2002
2000
2005
2003
2001
2004
2002
2000
2005
2003
2001
2004
2002
2000
0
hbo/wo
Startkwalificatie, 20-34-jarige niet schoolgaanden, EBB 2000-2005
90 80 70 60 50 40 30 Turken
Marokkanen 2000
2001
Surinamers 2002
2003
Antillianen 2004
autochtonen
2005
5
B4.2
Gerealiseerd opleidingsniveau naar land van opleiding per etnische groep,15-64-jarigen 2006 (in procenten)
Turken
Marokkanen
100
100
90
90
80
80
70
70
60
60
50
50
40
40
30
30
20
20
10
10
0
0 landvh
gemengd
max. bao
vbo/mavo
mbo/havo/vwo
NL
landvh
hbo/wo
gemengd
max. bao
Surinamers
vbo/mavo
mbo/havo/vwo
NL
hbo/wo
Antillianen
100
100
90
90
80
80
70
70
60
60
50
50
40
40
30
30
20
20
10
10 0
0 landvh
gemengd
max. bao
vbo/mavo
mbo/havo/vwo
NL
hbo/wo
landvh
gemengd max. bao
vbo/mavo
mbo/havo/vwo
NL hbo/wo
Bron: SCP (SIM’06) gewogen
6
B4.3
Het aandeel niet-schoolgaanden van 20-34 jaar met een startkwalificatie naar etnische groep en generatie,a 2006 (in procenten)
80 70 60 50 40 30 20 10 0 Turken
Marokkanen
Surinamers
1e generatie
Antillianen
2e generatie
a Let wel: het gaat hier om kleine aantallen. Bron: SCP (SIM’06) gewogen
B4.4
Logistische regressie, bezit van startkwalificatie (niet-schoolgaanden, 20-34 jaar), ongestandaardiseerde coëfficiënten, inclusief autochtonen Model 1
constante
Model 2
Model 3
Exp (B)
1,18 ***
1,06 ***
-0,67 *
0,51
Turken
-1,69 ***
-1,78 ***
-1,10 ***
0,33
Marokkanen
-1,46 ***
-1,56 ***
-0,64 *
0,53
Surinamers
-0,87 ***
-0,97 ***
-0,86 ***
0,42
Antillianen
-0,60 **
-0,66 **
-0,56 *
0,57
-0,19
-0,20
0,82
autochtonen (ref. cat.)
vrouwen (ref. cat.) mannen 20-24 jaar (ref. cat.) 25-29 jaar
0,56 **
0,71 ***
2,02
30-34 jaar
0,20
0,37 *
1,45
0,29 ***
1,33
opleiding ouders Nagelkerke R2
0,10
0,12
0,19
Noot: N =1196; * p < 0,05, ** p <0.01, *** p < 0,001 Bron: SCP (SIM’06) gewogen
7
B4.5
Gebruik van het Nederlands naar relevante kenmerken en etnische groep, 2006 (in gemiddelden)a Turken
Marokkanen
Surinamers
Antillianen
totaal
2,8
3,1
4,7
4,3
man
2,8
3,1
4,8
3,6
vrouw
2,7
3,1
4,7
3,7
15-24 jaar
3,2
3,9
4,8
4,1
25-44 jaar
3,1
3,5
4,8
4,4
≥ 45 jaar
2,1
2,3
4,6
4,2
1e generatie
2,6
3,0
4,7
3,6
2e generatie
4,0
4,2
5,0
4,6
max. bao
2,3
2,6
4,4
3,8
vbo/mavo
2,9
3,7
4,8
4,4
mbo/havo/vwo
3,5
3,9
4,8
4,3
hbo/wo 3,7 4,1 4,9 a Schaal loopt van 1 (nooit) naar 5 (vaak/altijd), gebaseerd op Nederlands spreken met partner en met kind. Correlatie beide items erg hoog (cronbach’s alpha 0,81). Bron: SCP (SIM’06) gewogen
B4.6
4,6
Diploma behaald (van degenen die cursus hebben gevolgd) naar etnische groep en geslacht, leeftijd en opleidingsniveau, 2006 (in procenten)a Turken
Marokkanen
Surinamers
Antillianen
1mMan
57
50
50
64
2 vVrouw
55
38
43
62
15-24 jaar
60
58
100
22
25-44 jaar
61
51
57
68
≥ 45 jaar
39
28
34
63
max. bao
42
29
43
54
vbo/mavo
63
61
47
74
mbo/havo/vwo
76
69
56
65
hbo/wo 79 a Het gaat bij Surinamers en Antillianen evenwel om zeer kleine aantallen. Bron: SCP (SIM’06) gewogen
B4.7
79
44
Beheersing van de herkomsttaal naar etnische groep, 2006 (in procenten) a, b Turken
Marokkanen
Surinamers
Antillianen
vaak moeite
1
2
4
2
soms moeite
10
14
23
14
nooit moeite
88
84
74
84
verstaan
spreken vaak moeite
1
2
14
6
soms moeite
10
15
21
13
nooit moeite
88
82
65
81
8
lezen vaak moeite
8
29
44
9
soms moeite
14
17
19
16
nooit moeite
79
54
37
75
vaak moeite
10
31
52
14
soms moeite
15
17
15
20
schrijven
33 65 nooit moeite 74 52 a Alleen degenen die zeggen een gesprek in enige migrantentaal te kunnen volgen zijn opgenomen in de tabel. b Vaardigheid in lezen en schrijven is niet gevraagd aan degenen die Berbers of Sranan Tongo spreken. De percentages in deze kolommen zijn alleen gebaseerd op de overige talen in het betreffende land. Bron: SCP (SIM’06) gewogen
9
