Bezuinigingen in de zorg Awbz-enquête

Jaargang 13, september 2010

Bezuinigingen in de zorg Awbz-enquête Kompassie Regentesselaan 108 2562 EE Den Haag Telefoon (070) 427 32 40 [email protected] www.kompassie.nl

STEEDS MEER BEZOEKERS Van het management Het wordt wellicht een beetje saai om in iedere nieuwsbrief te berichten dat het goed gaat bij Kompassie, maar het is wel waar! We zitten inmiddels alweer over de helft van het derde kwartaal van 2010. De eerste twee kwartalen zijn omgevlogen en er is in deze periode heel veel gebeurd. Er zijn nieuwe vrijwilligers bijgekomen en nog steeds is het aantal bezoekers stijgende. Vergeleken met het eerste kwartaal van dit jaar is hun aantal zelfs met 9% toegenomen. Dit is mede te danken aan het feit dat Kompassie sinds maart 2010 iedere week spreekuur houdt ‘op locatie’ bij Schroeder van der Kolk. Inmiddels zijn we ook vaste gespreksdeelnemer bij de werktafels van het Maatschappelijk Steunsysteem (MSS). Door de contacten die hier worden gelegd en de kennis die andere hulpverleners hierdoor over Kompassie krijgen, worden meer en meer cliënten doorverwezen. Dat is een goede ontwikkeling, want zoals de lezer van de nieuwsbrief weet, wil Kompassie laagdrempelig zijn en toegankelijk voor alle cliënten met een achtergrond in de geestelijke gezondheidszorg. Een echt Steun- en Informatiepunt voor al degenen die met vragen en problemen zitten en die daarbij advies, begeleiding en/of ondersteuning nodig hebben. Onze vrijwilligers, die zonder uitzondering ervaringsdeskundig zijn, kunnen hen verder helpen en dat gebeurt dan ook in het werk van alledag. De vrijwilligers worden hierin bijgestaan door de professionele medewerkers van Kompassie.

Van het management Daarnaast blijven we aan de weg timmeren en naar buiten treden. Behalve de vele contacten die onze manager Jacqueline van den Bos in de achterliggende maanden heeft gelegd, zijn er nu ook vrijwilligers van ons bezig om in alle Haagse wijken in contact te komen met buurthuizen, wijkcentra, scholen, huisartsen, stadsdeelkantoren en apotheken om voorlichting te geven over Kompassie en wat wij te bieden hebben. Nieuw project Samen met de Stichting Straat Consulaat en De Achterban is een project opgezet om cliënten uit de doelgroep van de Achterban in contact te brengen met de laagdrempelige, toegankelijke hulpverlening die Kompassie hen kan bieden. Dit omdat een groot aantal van hun cliënten (dé achterban) wellicht in aanmerking zou kunnen komen voor teruggave van de belastingdienst of gebruik zou kunnen maken van andere - voor velen nog onbekende regelingen. Hierbij valt ondermeer te denken aan de zorgtoeslag en aan bijzondere bijstandsregelingen. Het is de bedoeling dat de straatambassadeurs de doelgroep actief gaan benaderen om ook dak- en thuislozen naar Kompassie te gaan doorverwijzen. Hatice Duran, werkbegeleider

MANISCH-DEPRESSIEF (22) Column van Bert Goed, ik was dus door de politie naar een soort opvangcentrum gebracht. Het was een verademing na die lange nacht op het politiebureau, waar ik op weinig humane wijze was behandeld. Na een kalmerend verblijf van misschien een uur kwam een vriendelijke man mij wat broodjes en koffie brengen. Hé, een mens! Hij peilde denk ik mijn toestand en stemming, want hij vroeg toen hoe ik mij voelde. “Nu wel goed”, zei ik. “Goed,” zei de man, “als u wilt, kunt u naar huis. Waar woont u?” “Een kwartiertje lopen denk ik”, antwoordde ik. Ik stapte bedaard op. Onderweg viel mij een oudere lieve dame op die mij op de fiets steeds passeerde. In een flits drong het tot mij door dat ze me opzettelijk volgde en in de gaten hield. Wat attent, wat humaan! Opeens sprak ik haar aan: “Het is goed hoor, met mij gaat het wel weer. Bedankt voor uw zorg!” Ze zei niets, maar haar wijze glimlach was gewoon hemels. Inmiddels was ik dicht genoeg bij huis om afscheid van haar te nemen. Ze draaide om en reed weg. Thuisgekomen vielen mij de rust en stilte op. Geen wonder, want het was nog steeds zondag besefte ik. Het was een hectische avond en nacht geweest, maar de zondagochtendrust viel als een warme deken op mij neer. Zulke contrasten, en dat binnen 24 uur. Misschien is dat ook typisch manisch-depressief?!

EVEN WEEKVOORSTELLEN VAN D Jacqueline assistent-werkbegeleider illen voorJanssens, de Mijn naam is Jacqueline Janssens en ik ben 47 jaar jong. Ik heb jarenlang als zelfstandig ondernemer een cafébedrijf gerund, tot ik door persoonlijke omstandigheden mijn bedrijfsvoering in 2002 heb moeten staken. Na een aantal jaar werkloos thuis te hebben gezeten, ben ik vanuit mijn sociaal maatschappelijke betrokkenheid bij Humanitas Zoetermeer terechtgekomen. Daar werd een project opgestart mensen thuis te helpen met hun administratie. Zo ben ik in aanraking gekomen met diverse doelgroepen die van hulp verstoken bleven en tussen wal en schip raakten, met alle gevolgen van dien. In deze huidige kredietmaatschappij hebben veel mensen schulden. Gelukkig is er genoeg hulp om de financiële problemen op te lossen, maar ik vind het veel belangrijker de problematiek achter de schulden aan te pakken door deze doelgroep nieuw gedrag aan te leren, beter keuzes te leren maken en op weg te helpen naar zelfredzaamheid. Om hier meer inzicht in te krijgen, ben ik de opleiding schuldhulpverlening gaan volgen. Daar is ook het idee geboren met een aantal collega’s een stichting op te richten voor die doelgroep die tussen wal en schip raakt en in het sociale stelsel nog steeds van hulp verstoken blijft. Deze stichting, Sociale ondersteuning van de samenleving (SOS), werd op 8 september 2008 een feit. Maar bij mij bleef de wens bestaan een nog bredere doelgroep mensen begeleiding en ondersteuning te kunnen geven. Dat is dan ook mijn motivatie geweest alsnog een opleiding voor Sociaal Maatschappelijk Dienstverlener te gaan volgen. In mei van dit jaar ben ik stage gaan lopen bij Kompassie en sinds kort ben ik aangetrokken als assistent-werkbegeleider. Mijn taak hier is het begeleiden en ondersteunen van de vrijwilligers en stagiaires. Het werk en de sfeer zijn erg leuk en ik ga iedere dag met veel plezier naar Kompassie.

STEUNPUNT GGZ UTRECHT Samen leren eigen ervaringen te benutten Het Steunpunt GGz Utrecht is net als Kompassie een onafhankelijke, laagdrempelige organisatie, die vanuit ervaringsdeskundigheid ondersteuning biedt aan mensen die zelf of in hun omgeving te maken hebben met psychische, psychosociale of psychiatrische problemen. Daarnaast ziet het steunpunt het ontwikkelen en gebruikmaken van ervaringsdeskundigheid als kerntaak. Hilly Beuving van het Steunpunt GGz Utrecht vertelt meer over de gezamenlijke training op dat vlak. Wat is jouw functie bij het Steunpunt GGz Utrecht? Sinds 2005 ben ik in dienst bij het Steunpunt als trainer/coach/coördinator op het gebied van ervaringsdeskundigheid. (Ex)cliënten kunnen bij het Steunpunt een opleiding volgen tot ervaringsdeskundige. Die training hebben we zelf ontwikkeld en kan per (nieuwe) groep worden aangepast, afhankelijk van de wensen en competenties van de deelnemers. Hilly Beuving van het Steunpunt GGz Utrecht: “Tussen de cliënt als hulpvrager en de hulpverlener als hulpgever ligt een wereld van verschil.”

Mijn coördinerende taken bestaan uit het werven van afzetgebieden om ervaringsdeskundigen in te kunnen zetten en het plannen en maken van afspraken daarover. Met de ervaringsdeskundigen geven we presentaties rond bepaalde thema’s in de zorg, zoals het terugdringen van dwang en drang, seksualiteit en intimiteit, bejegening, medicatie. Naast specifieke thema’s komen ook de diverse ziektebeelden ter sprake. Een ervaringsdeskundige vertelt daarover in de volle omvang: zij of hij vertelt iets over de achtergrond (het hoe, wat en wanneer), de beleving van de problematiek, de mogelijke therapieën, de herstelfase enzovoort. Regelmatig worden we uitgenodigd tijdens een training voor hulpverleners, waarin ook een dagdeel wordt verzorgd door ervaringsdeskundigen.

STEUNPUNT GGZ UTRECHT vervolg Ook deskundigheidsbevordering van vrijwilligers in de psychiatrie (of die daarmee te maken hebben) is een vast onderdeel geworden. Wat is volgens jou de waarde van ervaringsdeskundigheid? In het hulpverleningsproces hebben zowel hulpverleners als cliënten een aandeel. Beiden hebben een eigen rol en verantwoordelijkheid. Om beide rollen tot hun recht te laten komen, is respect voor elkaars verantwoordelijkheden en kennis van elkaars leefwereld nodig. In individuele hulpverleningsrelaties is daar vaak onvoldoende ruimte voor: de cliënt is hulpvrager, de hulpverlener is hulpgever. Daartussen ligt een wereld van verschil. Tijdens presentaties gaan ervaringsdeskundigen hierover in gesprek en nemen hulpverleners kennis van de leefwereld van cliënten zoals zij die beleven. De ervaringsdeskundigen vertellen iets over zichzelf, de keuzes die ze maken in het dagelijks leven, de manier waarop zij met hun problemen omgaan en de eigen oplossingen die ze hebben gevonden. Ook vertellen ze hoe zij de hulpverlening ervaren of hebben ervaren en met name wat hen daarin helpt (succesfactoren) en wat ze daarin missen. Daarnaast is het belangrijk dat ervaringsdeskundigen horen hoe hulpverleners een en ander beleven. Op die manier kunnen we tot uitwisseling komen en kan de zorg nog verder worden verbeterd. Kun je iets vertellen over de training die je aan vrijwilligers van Kompassie gaat geven? Ook deze training wordt op maat aangeboden, afhankelijk van de wensen en competenties van de deelnemers. De groep bestaat uit maximaal twaalf cursisten die gedurende tien bijeenkomsten van 2,5 uur eens in de twee weken bij elkaar komen. Ondergetekende is docent en trainer/coach van de groep. Het lesmateriaal (vooral artikelen en literatuur over herstel, empowerment en ervaringsdeskundigheid) wordt tijdens de bijeenkomsten uitgedeeld en besproken. Tijdens alle bijeenkomsten staat het vertellen van de ervaringen centraal. Om ervaringsdeskundige te kunnen zijn of worden, is het belangrijk dat je ook andere ervaringen mee kunt nemen tijdens bijvoorbeeld een presentatie. Tijdens een ‘optreden’ is het de bedoeling zo breed mogelijk te kunnen vertellen, zodat de toehoorders een volledig beeld krijgen, dus uit meerdere ervaringen.

GEEN EIGEN BIJDRAGE Acties tegen eigen bijdrage begeleiding Sinds 21 juni 2010 moet iedereen een eigen bijdrage betalen voor begeleiding in het kader van de AWBZ. Eerder al verloren velen hun aanspraak op begeleiding. Voor velen is de eigen bijdrage ‘de laatste druppel’. Door de eigen bijdrage staat dagbesteding voor (ex)psychiatrisch patiënten op de tocht. Velen moeten na aftrek van vaste lasten rondkomen van 25 euro per week. De eigen bijdrage van zo’n 12 euro die mensen in de minima nu iedere vier weken moeten gaan betalen, bezorgt hen nu al slapeloze nachten. Aandacht in de media Sinds 21 juni is op tal van manieren actie gevoerd tegen de invoering van de eigen bijdrage voor begeleiding. Eind juni en begin juli zijn uit verschillende regio’s vrijwel dagelijks deelnemers en medewerkers van Reakt naar het Binnenhof afgereisd om actie te voeren. Op 7 juli vroeg een actiegroep ambtenaren van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) die terugkeerden van hun lunchpauze of zij ook moeten betalen om te mogen werken. Zowel in de krant (het AD van 26 juli) als op de radio (Avro op Radio 1 op 2 september) zijn deelnemers en medewerkers van Reakt aan het woord geweest. Medio september besteden TV West en Nova op televisie aandacht aan de zaak. De acties zijn te volgen via de website www.geeneigenbijdrage.nl.

Op 7 juli hield een groep deelnemers van Reakt een ludieke actie met een kassa bij het ministerie van VWS

Via deze site kan iedereen ook de petitie ‘Stop de Eigen Bijdrage voor dagbesteding en arbeid’ ondertekenen. Deze wordt op 14 september om 13.45 uur in Den Haag aangeboden aan de Vaste Kamercommissie van VWS. Hieraan voorafgaand nemen afvaardigingen van dagbestedingorganisaties en overkoepelende instanties om 13.20 uur deel aan een stille tocht vanaf het Malieveld naar Plein 2.

AWBZ-ENQUÊTE

De laatste tijd is er veel veranderd in de zorg. Voor zorg in het kader van de Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ) moest vorig jaar opnieuw een indicatie worden aangevraagd en voor begeleiding moet iedereen nu een eigen bijdrage betalen. Omdat wij het belangrijk vinden dat u de zorg krijgt die u nodig heeft, willen we u een paar vragen stellen. U kunt onderstaande enquête invullen, uitscheuren en inleveren bij Kompassie of deze invullen via www.kompassie.nl.

Maakt u gebruik van zorg binnen de AWBZ via een persoonsgebonden budget (PGB)?

ja / nee

Maakt u gebruik van zorg binnen de AWBZ via een zorgverzekeraar, dus op basis van zorg in natura (ZIN)?

ja / nee

Is uw indicatie na 1 januari 2009 gewijzigd? ja / nee Zo ja, is deze (in dagdelen of financieel)? hoger/gelijk/lager Welke consequenties heeft dit voor u? (meerdere antwoorden mogelijk) O Minder hulp O Elders hulp gevonden, namelijk bij ....................................………… O Onzekerheid O Geen O Weet het nog niet Heeft u hulp gezocht naar aanleiding van de brieven die u over de wijzigingen heeft ontvangen van instanties als het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), het zorgkantoor of het Centraal Administratie Kantoor (CAK)? Zo ja, waar? ………...................................................... Weet u dat Kompassie u kan helpen bij het beantwoorden van brieven en het zoeken naar oplossingen?

ja / nee

ja / nee

NIEUWTJES Minder geld voor Haagse welzijnsinstellingen De gemeente Den Haag geeft ondermeer welzijnsinstellingen volgend jaar minder subsidie. De bezuinigingen zijn onder andere noodzakelijk doordat de Rijksoverheid steeds minder bijdraagt. Bij welzijn gaat het volgend jaar om een besparing van 7,2 miljoen euro op een bedrag van 115 miljoen euro. De korting op subsidies voor welzijn voor 2012 en de jaren erna wordt later dit jaar vastgesteld op grond van ondermeer het nieuwe welzijnsplan. Bron: www.denhaag.nl Resultaten tweede bevolkingsonderzoek De psychische gezondheid in ons land is niet echt veranderd ten opzichte van tien jaar geleden. Dat blijkt uit het tweede bevolkingsonderzoek dat het Trimbos-instituut daarnaar heeft uitgevoerd (Nemesis-2). Van de volwassen bevolking had 18% het afgelopen jaar een psychische aandoening, terwijl 43% die ooit had. ADHD komt in de kindertijd of vroege adolescentie bij 2,9% van de bevolking voor. Eenmaal volwassen heeft 72% van hen nog steeds ADHD. Voor het eerst is nu ook bepaald dat gedragsstoornissen in de kindertijd of vroege adolescentie bij 5,6% van de Nederlanders voorkomen en dat 3% van de volwassenen een antisociale persoonlijkheidsstoornis heeft. Bron: www.trimbos.nl Yvon Jaspers volgt jongeren met anorexia Voor de serie XXS van de KRO volgde Yvon Jaspers een jaar lang vijf jongeren die dagelijks worstelen met de verwoestende eetstoornis anorexia nervosa. De KRO riep voor het programma een zogenoemde community in het leven (www.xxs.kro.nl) waarop een forum is ingesteld en de jongeren zichzelf in weblogs presenteren. Het programma was vanaf 18 juli gedurende vijf zondagen te zien op Nederland 3, maar is ook te zien via www.uitzendinggemist.nl. Bron: www.psy.nl

NIEUWTJES Samen Sterk tegen Stigma Onder de naam Samen Sterk tegen Stigma onderzoeken verschillende ggzorganisaties of ze in Nederland een grootschalige antistigma-campagne van de grond kunnen krijgen. Initiatiefnemer en coördinator is Olivia van de Lustgraaf van de Parnassia Bavo Groep: “We willen eerst kijken naar de overlap van bestaande initiatieven zoals Herstel en Burgerschap van GGZ Nederland en Herstel, Empowerment en Ervaringsdeskundigheid (HEE) van het Trimbos-instituut. Samen Sterk tegen Stigma zou het eerste initiatief zijn dat alle activiteiten verbindt en krachtiger maakt, net zoals de campagne Time to Change in Engeland.” Het eerste project is een interne campagne die in 2011 bij verschillende ggz-instellingen moet worden uitgevoerd. Het tweede draait om sport, gezondheid en contact. Van de Lustgraaf: “Contact is de beste manier om vooroordelen weg te nemen.” Bron: www.psy.nl Geen nieuwe pgb’s vóór 2011 Wie na 1 juli 2010 voor het eerst een persoonsgebonden budget (pgb) aanvraagt en hiervoor in aanmerking komt, kan voor de rest van het jaar kiezen tussen plaatsing op een wachtlijst voor pgb en zorg in natura. Tot het stopzetten van de instroom van nieuwe pgb-houders is besloten omdat het budget voor deze subsidieregeling (2,1 miljard euro) dit jaar met zo’n 300 miljoen euro dreigde te worden overschreden. De maatregel moet de overschrijding met 100 miljoen euro beperken. Uitgaande van een instroom van zo’n 1.500 budgethouders per maand, heeft de maatregel gevolgen voor 9.000 potentiële budgethouders. Hoewel minder mensen in aanmerking komen voor begeleiding, is de uitstroom van budgethouders door de pakketmaatregel lager dan verwacht en is de instroom juist hoger. Steeds meer mensen kiezen voor een pgb. Waren er bij de introductie van de pgb nieuwe stijl in 2003 ruim 50.000 budgethouders, inmiddels zijn er meer dan 120.000. Bron: www.rijksoverheid.nl

KOMPASSIE OP DE KAART Kompassie is een steun- en informatiepunt waar we mensen met een ggzachtergrond ondersteunen om de juiste oplossing te vinden voor hun problemen. Wij willen daarom ons uitgebreide folderaanbod actueel houden. Hou ons dus op de hoogte. Wij willen graag informatie ontvangen over jullie activiteiten zodat we onze cliënten juist kunnen informeren en verwijzen. Kompassie is vanuit alle richtingen goed bereikbaar. De Regentesselaan verbindt de Loosduinseweg met de Laan van Meerdervoort. Ons gezellige steun- en informatiepunt ligt aan de Regentesselaan 108, op de hoek van het Regentesseplein en de Weimarstraat. De dichtstbijzijnde haltes van het openbaar vervoer zijn Conradkade voor randstadrail 3, De la Reyweg (Noord) voor randstadrail 4 en tram 2, Weimarstraat (Oost) voor tram 11, Loosduinseweg (Midden) voor tram 12 en Copernicusplein voor bus 20. Loopt u eenmaal onze winkel binnen dan krijgt u van ons eerst een kop koffie of thee aangeboden om even bij te komen.

RR 3

Tr 11

Kompassie Tr 12

Stichting Kompassie Regentesselaan 108 2562 EE Den Haag Telefoon: (070) 427 32 40 Voor meer informatie kunt u terecht op onze website: www.kompassie.nl

Bij Kompassie bent u van harte welkom van maandag t/m vrijdag van 10.00 tot 16.00 uur

Tr 2

RR 4