Bevolkingsprognose Deventer 2015 Aantallen en samenstelling van bevolking en huishoudens
Augustus 2015
augustus 2015
Uitgave Naam Telefoonnummer Mail
: team Kennis en Verkenning : John Stam : 0570 693298 :
[email protected]
1
Inhoudsopgave
pagina
1 Totale bevolking ........................................................................................... 3 2 Resultaten per doelgroep ............................................................................. 6 2.1 Minder jongeren ................................................................................................................. 6 2.2 Minder potentiele beroepsbevolking ................................................................................... 7 2.3 Meer ouderen ..................................................................................................................... 8
3 Resultaten voor huishoudens, totaal en naar soort .................................. 9 3.1 Totale ontwikkeling huishoudens in Deventer ................................................................... 9 3.2 Alleenstaanden ................................................................................................................ 11 3.3 Gehuwd/ongehuwd zonder kind(eren) ............................................................................. 12 3.4 Gehuwd/ongehuwd met kind(eren) .................................................................................. 12 3.5 Alleenwonend met kind(eren) ........................................................................................... 18
2
1. Totale bevolking In 2014 is de bevolking in Deventer licht toegenomen na drie jaren van afname. Op 1-1-2015 woonden 98.535 personen in Deventer, dat zijn er 180 meer ten opzichte van een jaar eerder. Wij gaan ervan uit, dat dit het gevolg is van de bezetting in 2014 van veel nieuwbouwwoningen, vooral in de herstructureringswijken. Grafiek 1. Bevolkingsontwikkeling Deventer 2005-2015
Deventer heeft al jaren een positief geboortesaldo. Dat betekent dat er jaarlijks meer mensen geboren worden dan er overlijden. Ondanks dat nam de bevolking in de jaren 2011 tot 2014 af. Dat is te wijten aan een aanzienlijk negatief migratiesaldo in die jaren. Dat betekent dat er meer mensen vertrekken uit Deventer dan zich vestigen. In 2014 bedraagt dit verschil tussen nieuwkomers en vertrekkers minus 84. Dat is aanzienlijk minder negatief dan het jaar daarvoor, minus 535 (zie grafiek 2). In 2014 overtrof het positieve geboortesaldo de negatieve migratie met als gevolg een lichte groei van de bevolking. Tot in de jaren 2003 en 2004 had Deventer hoge positieve cijfers voor het migratiesaldo. Iets lagere positieve cijfers golden voor de migratiesaldi van 2007-2009. Grafiek 2. Migratiesaldo Deventer 2003-2014
3
Ondanks aanvullend onderzoek is de geleidelijke daling van het migratiesaldo (van plus 1271 in 2003 tot min 535 in 2013) tot nog toe niet voldoende verklaard. Welke rol hebben de Deventer woningbouwprogramma’s gespeeld? Zijn de (tijdelijke) effecten van de economische en vastgoedcrisis bepalend geweest? Of manifesteert zich de (structurele) trek naar de grotere steden, die sommige landelijke bronnen signaleren? Tot zover het verleden. Hoe gaat de bevolking zich in de komende jaren ontwikkelen? Sinds enkele jaren werken wij met een bevolkingsprognose, waarin de trends van de afgelopen 10 en 5 jaar voor de komende 20 jaar worden doorgetrokken. Omdat het migratiesaldo in het verleden positief was (meer nieuwkomers dan vertrekkers) levert de 10-jarige terugblik een hogere prognose op dan de 5-jarige. Beide prognoses samen leveren een bandbreedte op, waarbij de prognose op basis van de afgelopen 10 jaar de bovenkant en die op basis van de afgelopen 5 jaar de onderkant van de bandbreedte vormen. De bovenkant van de bandbreedte van de bevolkingsprognose laat op basis van de huidige cijfers voor de toekomst een lichte bevolkingsgroei zien, uitmondend in een aantal van 100.400 inwoners in 2035. De onderkant vertoont echter een daling tot 94.000 inwoners in datzelfde jaar. Er bestaan overigens ook andere bevolkingsprognoses voor Deventer, die hier buiten beschouwing zijn gelaten. Voor een uitzetting hierover: zie bijlage 1. Grafiek 3. Bevolkingsprognoses Deventer
Bandbreedte bevolkingsprognose 2015 Deventer:
Onderkant (migratiesaldo afgelopen 5 jaar) Bovenkant (migratiesaldo afgelopen 10 jaar)
4
2020 98.000 99.400
2025 97.200 100.200
2035 94.000 100.400
Ten opzichte van de vorige gemeentelijke bevolkingsprognose van 2013 is de prognose dit jaar gedaald, zowel aan de onderkant, als aan de bovenkant van de bandbreedte. Toch is voor het eerst sinds jaren de bevolking in 2014 toegenomen. Hoe is dat met elkaar te rijmen? Beide prognoses hebben momenteel een negatief gemiddeld migratiesaldo per jaar van minus 65 (afgelopen 10 jaar) tot minus 330 (afgelopen 5 jaar). Deze waarden zijn gedaald ten opzichte van de prognose van 2013. Dit komt door het wegvallen van de hoge positieve migratiesaldi van 2003 en 2004 uit de 10-jarige trend en het wegvallen van de wat lagere positieve migratiesaldi van de jaren 2008 en 2009 uit de vijfjarige trend. Zie ook bijlage 2. Het resultaat is, dat ondanks de eerste groei van de bevolking sinds enkele jaren in 2014, de verwachtingen voor de komende 20 jaar iets meer in het teken staan van stabilisatie of krimp van de Deventer bevolking.
5
2. Resultaten per doelgroep 2.1 Minder jongeren In Deventer is sprake van verdere ontgroening (daling van het aandeel van jongeren als gevolg van dalende geboorteaantallen), zij het iets onder het landelijke niveau. Momenteel is 23,5% van de Deventer bevolking jonger dan 20 jaar. Verwacht wordt dat de ontgroening zich zal voortzetten. Voor 2025 zal het aandeel jongeren 21,5% zijn en in 2035 ongeveer 20,5%. Grafiek 4. Aandeel 0-19 jarigen Deventer 25% 24% 23% 22% 21% 20%
bandbreedte trendprognose
feitelijk
Bron: Trendprognose Deventer 2015
In absolute aantallen bedraagt het aantal 0 tot 20 jarigen nu 23.200. Voor de gehele periode tot 2035 wordt (binnen de bandbreedte van de prognose) uitgegaan van een afname van 2.200 jongeren (10% daling ten opzichte van 2015) tot 4.000 jongeren (17% daling ten opzichte van 2015). Het aantal 0 t/m 19 jarigen bedraagt in 2035 tussen de 19.000 en 21.000. Grafiek 5. Aantal 0-19 jarigen Deventer 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000
18000
bandbreedte trendprognose
feitelijke ontwikkeling
Bron: Trendprognose Deventer 2015
6
2.2. Minder potentiele beroepsbevolking Ondanks de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd, wordt het aandeel 20-64-jarigen aangeduid als de potentiële beroepsbevolking. Het percentage 20-64 jarigen is in Deventer, evenals elders in Nederland, dalend en bedraagt 60% op dit moment. In de komende jaren zal dit aandeel afnemen naar 54 tot 55% in 2035. Grafiek 6. Aandeel 20 t/m 64 jarigen (potentiële beroepsbevolking)Deventer 62% 60%
58% 56%
54% 52%
50%
bandbreedte trendprognose
feitelijke ontwikkeling
Bron: Trendprognose Deventer 2015
Momenteel zijn 59.000 personen tussen de 20 en 65 jaar. Dit aantal is de afgelopen jaren afgenomen. Voor de komende jaren wordt een (verdere) afname van het aantal 20-64 jarigen verwacht van ruim 4.000 (afname van 7%) tot ruim 8.000 tot 2035 (afname 14%). Grafiek 7. Aantal 20 t/m 64 jarigen (potentiële beroepsbevolking) in Deventer 62000 60000
58000 56000
54000 52000
50000
bandbreedte trendprognose
feitelijke ontwikkeling
Bron: Trendprognose Deventer 2015
7
2.3. Meer ouderen Het aandeel 65-plussers In Deventer bedraagt momenteel 16,5%. Er wordt een aanzienlijke verdere groei van het aantal en aandeel ouderen in de komende jaren verwacht. In 2035 ligt het percentage ouderen in Deventer op ongeveer 25%. Het aandeel ouderen in Deventer is (en blijft de eerstkomende jaren) minder hoog dan landelijk. Grafiek 8. Aandeel 65-plussers Deventer 26% 24%
22% 20%
18% 16%
14%
bandbreedte trendprognose
feitelijke ontwikkeling
Bron: Trendprognose Deventer 2015
In absolute aantallen zijn er nu in Deventer 16.300 65-plussers. In 2035 zijn dat er ongeveer 8.000 meer, namelijk ruim 24.000. De grote instroom van de zogenaamde babyboomers (naoorlogse geboortegolf) is verantwoordelijk voor de (voortdurende) groei van de groep 65plussers. Over ongeveer tien jaar bereikt deze groep de 80-plus leeftijd. Daarom groeit vanaf 2025 het aandeel van deze leeftijdscategorie, versterkt door de stijgende leeftijdsverwachting. Dit proces wordt aangeduid als dubbele vergrijzing: het aandeel 80plussers neemt toe ten opzichte van de totale groep 65-plussers. Grafiek 9. Aantal ouderen (65 jaar of ouder) in Deventer
Bron: Trendprognose Deventer 2015
8
3. Resultaten voor huishoudens, totaal en naar soort 3.1. Totale ontwikkeling huishoudens in Deventer Het aantal huishoudens in Deventer is in de periode 2005-2015 toegenomen tot 41.800 op 1 januari 2015. Een stijging met 6% ten opzichte van 2005. In combinatie met een stagnerende bevolkingsgroei betekent dit een verkleining van huishoudens. Eén belangrijke oorzaak hiervan is dat ouderen steeds langer leven en steeds meer zelfstandig willen en kunnen wonen. Een andere oorzaak is het toenemend aantal eenoudergezinnen. Grafiek 10. Ontwikkeling aantal huishoudens Deventer 2005-2015 42000
41500 41000 40500 40000 39500
39000 38500 38000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Van alle huishoudens in Deventer op 1 januari 2015 bestaat 32% uit alleenstaande huishoudens en 30% uit een 2 persoonshuishouden zonder kind(eren). Zeven procent van alle huishoudens bestaat uit 1 ouder met kind(eren). Grafiek 11. Huishoudens in Deventer naar soort huishouden 1-1-2015 eenouder met kind(eren) 7%
(on)gehuwd met kind(eren) 29%
overig 2%
alleenstaand 32%
(on)gehuwd zonder kind(eren) 30%
In de meeste soorten huishoudens is een groei geweest in de periode 2005-2015. De grootste stijging heeft plaatsgevonden bij de alleenstaande huishoudens en 1-ouder gezinnen.
9
Doorrekening van de gemeentelijke bevolkingsprognose voor huishoudens laat voor de komende 20 jaar een flinke groei van het aantal huishoudens in Deventer zien, zowel op basis van de trend over de afgelopen 5, als over de afgelopen 10 jaar. Grafiek 12. Resultaten trendprognose huishoudens Deventer 47000 46000
45000 44000 43000 42000 41000 40000
bandbreedte trendprognose
feitelijke ontwikkeling
De bovenkant van de bandbreedte voorspelt een verdere toename van het aantal huishoudens in Deventer tot 2035; de onderkant op langere termijn daling, na een aanvankelijke toename (zie aantallen in onderstaande tabel). Tabel Ontwikkeling aantal huishoudens Deventer
onderkant bandbreedte bovenkant bandbreedte
2015
2020
2025
2030
2035
41.810 41.810
42.420 42.940
43.050 44.180
43.320 45.120
42.990 45.490
De komende jaren wordt een groei van, vooral kleinere, huishoudens verwacht. Het percentage alleenstaande huishoudens neemt toe van 32% nu naar ruim 37% in 2035. Ook het aandeel eenouder huishoudens stijgt tot 2035. Het aandeel huishoudens (gehuwd of ongehuwd) van stellen met kind(eren) daalt van 30% op dit moment naar minder dan 25% in 2035. Zie grafiek 13.
10
Grafiek 13. Toe-/afname aantal huishoudens naar soort 2015-2035 Bandbreedte gemeentelijke trendprognoses
3.2. Alleenstaanden Het aantal alleenstaanden (met een zelfstandige huishouding) in Deventer is de laatste jaren toegenomen tot 13.500 op dit moment. Op basis van de doorberekende trends wordt een verdere groei van het aantal alleenstaanden verwacht tussen 16.000 en 17.000 in 2035. Grafiek 14. Huishoudenprognose Deventer 2015 – Alleenstaanden 18000 17000 16000 15000 14000 13000
12000
bandbreedte trendprognose
feitelijke ontwikkeling
11
3.3. Gehuwd/ongehuwd zonder kind(eren) Voor het aantal huishoudens met stellen zonder kind(eren) wordt de eerstkomende jaren een toename verwacht. Voor de langere termijn vindt er uiteindelijk een afname van deze huishoudengroep plaats. Voor 2035 is berekend dat er tussen de 12.000 en 12.600 gehuwde of ongehuwde huishoudens zonder kinderen zijn. Grafiek 15. Huishoudenprognose Deventer 2015 – Gehuwd/ongehuwd zonder kind(eren) 13000 12800 12600 12400 12200 12000 11800 11600
bandbreedte trendprognose
feitelijke ontwikkeling
3.4. Gehuwd/ongehuwd met kind(eren) Het aantal (on)gehuwden met kind(eren) bedraagt momenteel 12.300. De verwachting is dat dit aantal in de toekomst zal afnemen. Voor 2035 is berekend dat het aantal huishoudens met kind(eren) zal uitkomen op 10.500 tot 11.300. Grafiek 16. Huishoudenprognose Deventer 2015 – Gehuwd/ongehuwd met kind(eren) 13000 12500 12000 11500 11000 10500 10000 9500
9000
bandbreedte trendprognose
feitelijke ontwikkeling
12
3.5. Alleenwonend met kind(eren) Het aantal alleenwonenden met kind(eren) is de laatste jaren fors toegenomen. Over de periode 2010 tot 2015 bedroeg de toename van deze huishoudengroep bijna 25%, gemiddeld meer dan 100 huishoudens per jaar. De verwachting is dat dit aantal in de toekomst verder zal toenemen. Op dit moment telt Deventer ruim 2.900 alleenwonenden met kind(eren). De verwachting is dat dit aantal in 2035 zal uitkomen tussen 3.600 en 3.800. Dat betekent een toename van 24% in de periode 2015-2035. Grafiek 17. Huishoudenprognose Deventer 2015 – alleenwonend met kind(eren) 4000
3500
3000
2500
2000
bandbreedte trendprognose
feitelijke ontwikkeling
13
14