Bestratingsmachine verwerkt tot ton materiaal per uur

SEPT 2011

185

Hydropneuma

Dé referentie voor aandrijf- en besturingstechniek

Bestratingsmachine verwerkt tot 1.100 ton materiaal per uur

Leuven X - P 309959 - 12,50 EUR

3de trimester - 41e jaargang - Afgiftekantoor

Driemaandelijks tijdschrift van FIMOP en BELGITRANS -

Een eenvormig concept voor hydraulische en elektrische onderdelen. De moderne productiestrategie geeft de nieuwe reeks bestratingsmachines van Dynapac een duwtje in de rug

13 - Magneetventielen met laag vermogen

21 - Overdracht van informatie is essentieel voor voortbestaan hydraulica

29 - Knikarm-robot monteert wielen in continubedrijf

Make the most of your energy

Schneider Electric biedt geïntegreerde oplossingen aan om energie

residentiële markt, in de gebouwen, in de industrie, de energie en de infrastructuur en voor gegevenscentra en netwerken. Als wereldspecialist in energiebeheer helpen wij u het beste en het meeste uit uw energie te halen.

Altivar 32 Dun, innoverend en toch zó krachtig! Snelheidsregelaars voor asynchrone en synchrone motoren van 0,18 tot 15 kW

Wilt u meer weten? Bezoek www.schneider-electric.be 100 - Lezersdienst

Schneider Electric nv/sa - Tel.: 32(0)2 37 37 502 - [email protected] - www.schneider-electric.be

betrouwbaarder, veiliger, efficiënter en productiever te maken op de

BELGITRANS

Belgische Verenigingen van Fabricanten, Invoerders en Verdelers van Materiaal voor Industriële Hydraulica, Pneumatica, Automatisatie en aanverwante technieken. Lid van het Europese comité CETOP

Belgische beroepsvereniging voor industriële aandrijftechnieken (mechanisch, elektrisch, mechatronisch en hydro-dynamisch)

vzw FIMOP Tel: +32 (0)2 640 77 35 Fax: +32 (0)2 640 84 80 [email protected] www.fmop.be

vzw BELGITRANS Tel: +32 (0)2 640 84 32 [email protected] www.belgitrans.be

RAAD VAN BESTUUR JEAN-PIERRE VAN DER KELEN, Testo M. DE WINTER, Service Hydro M. BOELS, Parker Hannifin PHILIPPE CONSIGLIO, Bosch Rexroth R. DECLEER, Decleer, Gaelens & Part.

RAAD VAN BESTUUR Luc Roelandt, Stromag Benelux Mourade Vaneeckhoutte, Stromag Benelux L. DE GROEF, Esco Transmissions. G. HEYVAERT, MGH P. BOURGUIGNON, Hansen Transmissionss L. VAN HOYLANDT, Act in Time

TOEZICHTHOUDERS Jean Schauss, Atlas Copco Maciej Szygowski, Doedijns Fluidap

TOEZICHTHOUDERS O. VAN HEER, WEG Europe G. Mertens, Rotero

COMMISSIES Confederatie Toetredingen Algemene voorwaarden CETOP Onderwijs - IHP Events & Beurzen Repertorium Tijdschrift Automation-HP MARCOM GROUP MARKTONDERZOEK - HYDRAULICA - PNEUMATICA - AFSLUITERS E-News - Webstek Beroepsethiek

COMMISSIES MARKETING EXPOSITIONS MEDIA WEBSITE

COORDINATEUR LEDEN 2011 AB Flex AF BELGIUM ASCO NUMATICS BENELUX ATLAS COPCO COMPRESSEURS BOGE COMPRESSEURS BOSCH REXROTH Brevini Fluid Power BURKERT CONTROMATIC CLIPPARD EUROPE CQS TECHNOLOGIES COMPAIR GEVEKE DECLEER-GAELENS & PARTNERS DINAMIK COMPRESSOR Doedijns Fluidap Doedijns International DONALDSON ULTRAFILTER ERIKS + BAUDOIN Euregio Hydraulics FESTO BELGIUM FLUIDTECH GATES EUROPE Hansaflex HOGESCHOOL WEST-VLAANDEREN (PIH) HYDAC HYDRAULIC ASSISTANCE HYDRAUMEC INTERNATIONAL HYDRAUVISION Hydro Tools INGERSOLL RAND BENELUX LinMotion Manuli Fluiconnecto nv NORGREN OLAER BENELUX PALL BELGIUM PARKER HANNIFIN PIRTEK BENELUX REM B SAUER DANFOSS SERVICE HYDRO SMC PNEUMATICS TESTO VAN DE CALSEYDE Van Heck Interpieces/Ipar VEMOFLEX

SEPT 2011

FIMOP

185

In de vorige editie is dit per vergissing in het Frans verschenen. Onze excuses hiervoor.

Hydropneuma

Dé referentie voor aandrijf- en besturingstechniek

Omslagverhaal

COLOFON LEDEN 2011 ABB ACT IN TIME ATB AUTOMATION AVD BELGIUM AZ HOLLINK BELGIUM BEGE AANDRIJFTECHNIEK BRAMMER BREVINI BELGIO CALDIC TECHNIEK BELGIUM Eriks Motion Control ESCO TRANSMISSIONS GKN SERVICE BENELUX HABASIT BELGIUM HANSEN TRANSMISSIONS INT. L. TAS & CO KTR MEA MGH OPTIBELT Psi Control Mechatronics RENOLD CONTINENTAL REXNORD ROTERO BELGIUM SIEMENS SKF STROMAG TRANSMO VOITH TURBO WEG BENELUX

SECRETARIAAT Wielstraat 12 B - 2880 Bornem Tel Fimop: +32 (0)2 640 77 35 Tel Belgitrans: +32 (0)2 640 84 32 Fax: +32 (0)2 640 84 80 [email protected] www.hydropneuma.be

18 - Bestratingsmachine verwerkt tot 1.100 ton materiaal per uur

Inhoud REPORTAGE Energie-efficiëntie wordt almaar belangrijker

5

Overdracht van informatie is essentieel voor

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER René Decleer, FIMOP p/a KHNB, Louisalaan 500, B 1050 Brussel

voortbestaan hydraulica

21

“Lapp Group fit for the future”

26

REDACTIECOMITE Ing. René Decleer, Ing. Roger Stas, Robert Paternoster mba

Opendeurdag op Indumation

31

REALISATIE CxO Europe Wielstraat 12 - B -2880 Bornem PUBLICITEIT Dirk Vermant – gsm: +32 (0)477 270 787 e-mail: [email protected] Redactie Stijn Dom - tel: +32 (0)2 640 77 35 - e-mail: [email protected]

TOEPASSING WAGO Ethernet controller 2.0

7

Garderobemachines minder storingsgevoelig door elektrische aandrijving

8

DRUKKERIJ Artoos, Kampenhout

Magneetventielen met laag vermogen

Verspreiding 6.500 ex. NL + 4.500 ex FR

Belgische staalproducent ESB bespaart jaarlijks

Automation Magazine is een uitgave van de beroepsverenigingen Fimop en Belgitrans.

E45.000 op koeling

17

De advertenties in Automation Magazine worden ter goedkeuring aan het redactiecomité voorgelegd. Alle advertenties die betrekking hebben op de technieken en de producten voor industriële automatisering komen in aanmerking voor publicatie.

Op de baan

18

Knikarm-robot monteert wielen in continubedrijf

29

Alle artikels en berichten in de redactionele bijdragen van dit tijdschrift werden door de redactie geselecteerd. Zij verschijnen gratis en bevatten geen advertenties. De auteurs zijn verantwoordelijk voor hun teksten. Volgend nummer: december 2011 AUTOMATION paraît aussi en français Lid van de Unie van de uitgevers van de Periodieke Pers.

ACTUALITEIT :

13

33-42

Nieuw hydraulisch remsysteem voor droge koeltorenventilatoren

25

Sivacon S8 laagspanningsschakelborden

25

Copyright FIMOP 2011

185 - SEPT 2011 - P 3

Voorwoord

Opleiding en Vorming > Quid ? < Mechatronica De term mechatronica is volgens Spectrum, het tijdschrift

drokleppen mechanisch en hydraulisch zijn, pneumatische

van IEEE (augustus 1994), door de Japanners uitgevonden.

cilinders mechanisch en pneumatisch zijn…

Omdat ‘de engineeringwereld een archipel is waar de bewoners hun eigen eiland best kennen en slechts een verre

Enkele decennia geleden al werd de vraag gesteld in hoe-

kijk hebben op de anderen met wie weinig wordt gecom-

verre de beroepsfederatie FIMOP zich moest mengen in de

municeerd’.

opleiding en de vorming van hun technologieën. Op 26 oktober 1999 werd het IHP opgericht.

Het idee was ‘de combinatie van verschillende complementaire technologieën, die op integrale wijze met elkaar sa-

Stagnatie zet zich door

menwerken’. Dit is vrij algemeen en daarom kan het ook uitgedrukt worden als: De combinatie van mechanische be-

De ‘voorspelling’ van juni omtrent de groeiprognose is be-

weging met elektronische beheersing. Of nog preciezer: Het

waarheid. De stagnatie is er gekomen en de tendensen zijn

bewegingsproces omvat de mechanismen en de noodzake-

niet hoopgevend. Vergelijken we januari 2011 met augustus

lijke actuatoren, onverschillig of die pneumatisch, hydrau-

2011 dan kunnen we volgende gegevens vrijgeven:

lisch, elektromechanisch of hand- aangedreven zijn. Dit alles is gerelateerd aan ontwerpdimensies en valt onder het

- business climate: van good naar normal

hoofdstuk ‘mecha’. Het beheersingsproces omvat signate-

- national home sales vs previous months for industrial hy-

rings-, verwerkings-, besturings-,en visualiseringtechnolo-

draulics, mobile hydraulics and pneumatics: van up naar

gie, die (veelal) door middel van netwerken en bussystemen

same

met de industriële informaticasystemen communiceert. Dit valt uiteraard onder ‘tronica’. Door die opsplitsing in bewegen en beheersen zijn er ook duidelijk ‘handvatten’ voor opleiding en vorming.

- new orders vs previous month for industrial hydraulics, mobile hydraulics and pneumatics: van up naar down - order backlog vs previous month for hydraulics and pneumatics: van up naar same - expected business situation in the next 3 months: unchan-

Zoals ook aangehaald bij de ‘ronde tafel over hydraulica’,

ged / less favourable

waarvan u het verslag verder in dit blad kan lezen, is de tijd voorbij dat een machine en zelfs een complete installatie aangedreven wordt door pure mechaniek, uitsluitend elektrisch, hydraulisch of pneumatisch. Vergeten we niet dat een elektromotor, elektrische en mechanisch is, de hyP 4 - 185 - SEPT 2011

R.P.A.Decleer Verantwoordelijke uitgever n

REPORTAGE

Zes jaar geleden was Schneider Electric gespecialiseerd in elektrische distributie en automatiseringsproducten. Vandaag heeft het zich anders gepositioneerd, namelijk als specialist inzake energiebeheer. Op basis van de wereldwijde tendensen in de business werd de strategie bepaald.

Energie-efficiëntie wordt almaar belangrijker

De focus van Schneider Electric is met het gamma EcoStructure naar energie-efficiëntie verschoven.

Schneider Electric heeft de laatste jaren heel wat veranderingen ondergaan. In zes jaar tijd is de omzet van de groep verdubbeld (van 10 naar 20 miljard euro). Het bedrijf is actief in de energiesector, die de laatste jaren een boost heeft gekend. “Onze sector is heel goed gepositioneerd om aan de behoeften van vandaag te beantwoorden”, zegt Philippe De Moor, Industry Business VP bij Schneider Electric. “Energie is een hot topic en dat schept mogelijkheden voor Schneider.” Er is in Europa heel wat beweging in de energiesector. Meer en meer regeringen en bedrijven worden zich daarvan bewust. Philippe De Moor: “En daar plukken we de vruchten van. 50% van onze groei komt daaruit voort. De overige 50% komt van overnames van bedrijven die actief zijn op het gebied van energie-efficiëntie. Zo hebben we onlangs drie bedrijven overgenomen: een in Indië, een in China en een in Spanje voor een totaalbedrag van 2 miljard euro. In de sector wordt er meer en meer over smart grids gesproken en daarin zijn een aantal gespecialiseerde firma’s actief.” Er is almaar meer sprake van globalisering. “We worden hoe langer hoe meer beïnvloed door andere landen (uit Europa maar ook erbuiten)”, aldus De Moor. “Dankzij internet kunnen platformen eender waar ter wereld gemakkelijk met elkaar verbonden worden. Die schaalvergroting speelt alleen maar in het voordeel van bedrijven en organisaties. Verder moet alles almaar eenvoudiger worden.

Verschillende toepassingsdomeinen Schneider bevindt zich tussen de productie en het gebruik van energie. De Moor: “We zorgen ervoor dat elektriciteit beschikbaar wordt voor de gebruikers. Zekerheid, efficiëntie, productiviteit en duurzaamheid zijn daarbij belangrijk.” De producten van Schneider worden gebruikt in tal van toepassingen: de elektriciteitscentrales in de luchthaven van Zaventem of de nucleaire installatie van Tihange. Ook voor de nieuwe kaai in de haven van Antwerpen heeft Schneider producten geleverd. Het nieuwe datacenter van BNP Paribas Fortis is ook uitgerust met producten van het bedrijf dat van Franse oorsprong is. Dat geldt

Schneider Electric zag z’n omzet in zes jaar tijd verdubbelen.

ook voor het Erasmus-ziekenhuis in Brussel en het gebouw van de Europese Commissie. Ook bij het polaire onderzoeksstation Koningin Elisabeth is Schneider actief betrokken.

Smart grids Videosurveillance, toegangscontrole en elektriciteitsnetwerken behoren ook tot onze business. Als je een groot gebouw bekijkt, is er altijd een controlekamer. Daarin staat een scherm waarop de operator vaststelt hoe alles verloopt. Onze visie bestaat erin om alles te centraliseren en met elkaar te verbinden. Als een bepaald toestel meer energie nodig heeft, gaat de energietoevoer naar andere toestellen omlaag. Als je een toestel wil aanzetten, controleert het systeem altijd of er op dat ogenblik voldoende energie voorhanden is. Dat is het principe van de smart grids en een onderdeel van efficiënt energiebeheer. Dat platform noemen we EcoStruxture. Ook voor machines en processen hebben we zo’n platform. Een elektrische motor verbruikt in de industrie zo’n 40% van het totale energieverbruik. Als je dat naar beneden kan halen, betekent dat een belangrijke besparing.

Portfolio wordt uitgebreid “Onze basisdisciplines zijn elektriciteitsdistributie en automatisering”, gaat De Moor verder. “Via overnames zijn we ook in andere disciplines actief. Eigenlijk zijn we actief op vijf markten: energie en infrastructuur, industrie, datacenters, building en ‘residentieel’. Zo breiden we onze portfolio uit op het gebied van energiebeheer. Meettechnieken en energiecontrole wint ook almaar aan belang. Automatisering in gebouwen is ook een belangrijk aspect geworden. Zo kan alle verlichting in een gebouw op een bepaald tijdstip gedoofd worden wat dan weer een positief effect heeft op het energieverbruik. En ten slotte hebben we een compleet gamma producten voor de residentiële markt. We bieden als enige op de Belgische markt een volledig aanbod aan voor particulieren: dat gaat van elektriciteitsmeters over elektriciteitskasten tot installatiemateriaal. We hebben ook producten op het gebied van domotica en communicatie (video / parlofonie). Wij verkopen het materiaal, maar andere bedrijven doen de installatie.” n 101 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 5

102 - Lezersdienst

TOEPASSING

Sneller, slimmer en meer functionaliteit.

WAGO Ethernet controller 2.0

WAGO drie nieuwe Ethernet controllers ontwikkeld die inzetbaar zijn als volwaardig intelligent communicatieplatform.

De controller kan vanop afstand geprogrammeerd worden.

Waar PLC’s vroeger bijna uitsluitend werden ingezet voor het verwerken van digitale en analoge signalen, worden ze vandaag ook gebruikt voor meer complexe Ethernet communicatie zoals e-mail en SQL database connecties. Speciaal voor deze veeleisende toepassingen heeft WAGO drie nieuwe Ethernet controllers ontwikkeld die inzetbaar zijn als volwaardig intelligent communicatieplatform.

De programmatie volgens IEC 61131-3 gebeurt met CoDeSyS 2.3 en loopt over de seriële aansluiting of eenvoudiger nog via het Ethernet netwerk. Dit laat toe de controller vanop afstand te programmeren, zelfs over het internet. Voor de implementatie van communicatie via e-mail, het verzenden van data naar SQL servers en tal van andere functies, zijn er gratis bibliotheken ter beschikking op de website.

Meer geheugen, een grotere processorcapaciteit en een geoptimaliseerde interne verwerkingsstructuur maken van de WAGO-I/ O-SYSTEM 750 Ethernet controllers performante IEC 61131-3 PLC’s die zelfs tot multitasking in staat zijn.

Vanop afstand programmeren Op netwerkniveau zijn 2 10/100MBit Ethernet poorten voorzien met geïntegreerde switch en auto-crossover functie. Dat laat toe om de controllers eenvoudig in een lijntopologie te plaatsen zonder de aanschaf van extra netwerk componenten. De controllers kunnen modulair worden uitgebreid volgens de noden van de gebruiker met het zeer uitgebreide gamma aan I/O modules uit de WAGO-I/O-SYSTEM 750 serie. De ingebruikname is uiterst eenvoudig dankzij de configuratietool Ethernet Settings. Deze tool laat toe om het station volledig over Ethernet in dienst te nemen en maakt het gebruik van een speciale communicatiekabel overbodig. Ook zonder PC in de buurt kan het IP adres ingesteld worden via de voorziene DIP-switches op de module. Standaard hebben de controllers een eigen webserver aan boord, waarop enkele webpagina’s kunnen worden geplaatst om het proces te visualiseren of aan te sturen. Daarnaast zijn tal van Ethernet protocollen ondersteund, waaronder Ethernet/IP, Modbus/TCP, SNMP, SNTP, DNS, http en FTP.

Geheugenuitbreiding Naast de standaarduitvoering (750-881) lanceert WAGO twee speciale versies waarvan een eerste is uitgerust met een SD-kaartslot (750-880) voor een geheugenuitbreiding tot 8GB. Dit extra uitwisselbare geheugen kan worden gebruikt voor datalogging, maar biedt tevens een backup en restore functionaliteit voor het PLC programma. De 750-880 is ook verkrijgbaar in een uitvoering voor een groter temperatuurbereik van -20°C tot +60°C, zodat hij ook in extreme situaties inzetbaar is. Het derde lid van de familie (750-882) biedt de mogelijkheid om een redundante Ethernetverbinding te realiseren. Hier is de geïntegreerde switch vervangen door twee afzonderlijke netwerkinterfaces die parallel kunnen worden aangesloten. Indien er zich een kabelbreuk voordoet op een van beide interfaces, kan de andere de communicatie overnemen. Is redundantie niet vereist dan kan de controller met twee afzonderlijke netwerken communiceren. Zo kan de 750-882 informatie verzamelen uit het technisch netwerk en deze doorspelen naar het bureaunetwerk. n

103 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 7

TOEPASSING

Door pneumatische cilinders te vervangen door elektrische LEY-cilinders kan het innamestation nu zo worden aangestuurd dat de kleding niet meer in het innamestation kan blijven hangen. Bovendien is het niet meer nodig om een compressor of luchtaansluiting aan te schaffen.

Garderobemachines minder storingsgevoelig door elektrische aandrijving “Energie-efficiënter en duurzamer”. Dit waren de belangrijkste redenen waarom LEF Systems besloot om haar garderobesystemen voortaan uit te rusten met elektrische aandrijftechniek in plaats van pneumatiek. Het resultaat is minder onderhoud op locatie, diagnose op afstand, kortere installatietijd en niet meer afhankelijk van goede perslucht. Léon Laven, Technical Manager bij LEF Systems in gesprek hierover met Ronald Driesen, product manager elektrische aandrijvingen bij SMC Pneumatics. LEF Systems bouwt jaarlijks zo’n 30 tot 40 garderobemachines en inname-automaten voor hoofdzakelijk casino’s, hotels en ziekenhuizen in de wereld. Van China tot de Verenigde Staten. Afhankelijk van de beschikbare ruimte kan de capaciteit van een garderobemachine variëren van 300 tot 750 kledingzakken per machine. De kleinste uitvoering past makkelijk in een ruimte met een vloeroppervlak van 24 m2.

Elektronica vervangt pneumatica in garderobemachines.

P 8 - 185 - SEPT 2011

Werking Laven vertelt: “Het grootste garderobesysteem dat we tot nu toe hebben geleverd was voor een casino in Macau (China). Een kledingcarrousel voor maar liefst 15.000 kledingzakken. Alle personeelsleden van het casino hebben een eigen kledingzak met RFID-chip voor dit garderobesysteem. Bij aanvang van een werkdag meldt een personeelslid zich in het systeem aan met zijn personeelspas. Vervolgens haalt het systeem zijn/haar kledingzak uit het systeem met zijn/haar werkkleding. Na het omkleden wordt de eigen kleding opgeborgen in de kledingzak en gedurende de werkdag bewaard in het garderobesysteem. Deze bestaat uit een hangbaan met een in- en uitgiftestation in een afgesloten ruimte, waar de persoonlijke eigendommen/kleding veilig is opgeborgen. Bij inname wordt de kledingzak op een afglijstang gehangen, waardoor deze in het systeem wordt ingevoerd. Bij de inhangarm wordt de RFID-chip van de kledingzak gescand en vervolgens wordt de kledingzak op de eerste vrije positie in het systeem ingevoerd. Als de werknemer klaar is en zijn werkkleding weer komt omwisselen

TOEPASSING

Prijstechnisch interessant alternatief voor master-slave functionaliteit LEF Systems vervaardigt sinds enige tijd ook industriële printers voor het bedrukken van relatiegeschenken. Om deze industriële printers maximaal 300 mm elektrisch in hoogte te kunnen verstellen, zijn de printers sinds kort uitgevoerd met twee parallel geplaatste LEY-cilinders van SMC. Door de stabiele positioneerloop van de controller is de onderlinge positieafwijking van de LEY cilinders minimaal. Een hellingshoek schakelaar is toegepast om de gelijkloop te allen tijd te bewaken. Indien één van de twee cilinders om welke reden dan ook niet beweegt, dan wordt om veiligheidsredenen de andere cilinder ook gestopt. Het systeem wordt in deze veilige positie gehouden en maakt hiervan een melding. Bovengenoemde oplossing is een prijstechnisch interessant alternatief voor de bekende, meestal vrij kostbare master-slave functionaliteit.

tegen zijn eigen kleding, dan meldt hij zich wederom aan in het systeem met zijn personeelspas. Vervolgens haalt het systeem de juiste kledingzak uit het systeem. Laven: “Deze moderne kledingcarrousels, die reeds overal in de wereld worden toegepast, zijn een modern alternatief voor de alom bekende stalen kledingkasten die nog veel in Europa worden gebruikt.”

Pneumatiek De in- en uitgiftestations werden tot voor kort aangedreven met behulp van vier pneumatische dubbelwerkende cilinders. Niet alleen moest hiervoor dus een complete persluchtvoorziening worden aangelegd, maar er moest per garderobesysteem ook een schroefcompressor inclusief geluiddempende kast worden opgesteld van zo’n 10.000 Euro. En hoewel het systeem prima functioneerde, werd hiermee voor deze applicatie de investering te hoog. Laven: “Voor onze organisatie was dat de aanleiding om te kijken of er geen andere mogelijkheden waren om dit systeem aan te drijven. Gezocht is dus naar een energie-efficiëntere en duurzamere manier.

Energie-efficiency Driesen: “Als SMC hebben wij voor deze applicatie geadviseerd om de pneumatische cilinders bij de in- en uitgiftestations te vervangen door elektrische aandrijvingen. Een in- en uitgiftestation bestaat nu uit twee elektrisch aangedreven lineaire geleidingen, een elektrische cilinder en een elektrische grijper. Met behulp van deze actuatoren uit de LE-serie van SMC, worden de kledingzakken via de afglijstangen ingevoerd in het garderobesysteem. Beide units communiceren met een centraal opgestelde PLC-besturing. Deze lineaire geleidingen zijn relatief eenvoudig te parametriseren. Nadat bij deze units op deze wijze de snelheid, de positie en de kracht zijn ingesteld, kan een LE-aandrijving op elke vooraf ingestelde positie stoppen.” Om de kledingzakken vervolgens te kunnen ophangen op de eerste vrije positie in het garderobesysteem is op elke LEF-aandrijving een LEY elektrische cilinder met houdrem gemonteerd. De aansturing van deze LEY elektrische cilinder is identiek aan de LEF-aandrijving. Wordt de gevraagde positie bereikt dan wordt dit teruggekoppeld naar de PLC. Aan het uiteinde van de LEY elektrische cilinder (lees: verticale as) is een elektrische LEH-grijper gemonteerd, die eveneens vanuit de PLC wordt aangestuurd. Deze grijper kan zowel op positie als kracht worden geregeld. Bij spanningsuitval wordt de grijper gefixeerd en wordt de kledingzak vastgehouden.

Meer detectiemogelijkheden Laven vertelt: “Momenteel wordt het systeem verder geoptimaliseerd. Met het pneumatische systeem was het voorheen niet mogelijk om twee kledingzakken tegelijkertijd op te pakken, omdat het volledige systeem dan blokkeerde. De elektrische grijper kan aan de hand van het krachtprofiel en het encodersignaal bevestigen of er een of twee zakken aanwezig zijn. Een eventuele storing in het systeem is hiermee volledig softwarematig op te lossen, zonder tussenkomst van mensen. Doet zich onverhoopt toch een storing voor dan kan het garderobesysteem de beide, in behandeling zijnde, zakken zelf op de afglijstang in het reject-station hangen. Medewerkers van het casino kunnen de uitgeworpen zakken dan weer opnieuw in het systeem invoeren.”

Tot slot Driesen: “Behalve dat de garderobemachines met elektrische aandrijving veel energie-efficiënter en duurzamer zijn, hebben ze ook aanzienlijk minder onderhoud nodig. Het storingsgeheugen kan op afstand worden uitgelezen en gediagnosticeerd. Verder is de installatietijd aanzienlijk korter doordat het op locatie inregelen van de pneumatische cilinders is komen te vervallen. De elektrische geleidingen en elektrische cilinders kunnen immers reeds in de fabriek worden ingesteld. Evenals de garderobemachines van LEF Systems werken ook de innamenautomaten, voor de losse werkkleding die naar de wasserette moet, al geruime tijd met het RFID-systeem. Voor het openen en sluiten van het inname-station werd tot voor kort gewerkt met pneumatische cilinders. Door deze pneumatische cilinders te vervangen door elektrische LEY-cilinders kan het innamestation nu voortaan zo worden aangestuurd dat de kleding niet meer in het innamestation kan blijven hangen. Bovendien is het niet meer nodig om een compressor of luchtaansluiting aan te schaffen cq. aan te leggen. Volstaan kan dus worden met een stopcontact om deze automaat in gebruik te nemen. n

104 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 9

105 - Lezersdienst

ADVERTORIAL

De producten van ifm electronic worden ingezet in de wereld van de automobiel-, kunststof-, voedings-, chemische, cosmetische en verwerkende industrie. Wij zijn eveneens actief in mobiele toepassingen, robotica, assemblage en transportsystemen.

ifm electronic, de betrouwbare partner voor uw automatiseringsprojecten Met 40 jaar ervaring in sensoren, besturingstechnieken, industriële netwerken en identificatiesystemen bewijst ifm electronic al jaren innovatief en praktijkgericht te werken in de automatiseringsbranche. Onze hoofddoelen zijn: innovatieve producten, beveiligen en uitbreiding van onze kwaliteitsnorm, betrouwbare leveringstermijnen en persoonlijke begeleiding bij al uw automatiseringsprojecten.

3D visie betaalbaar voor de industriële markt efector pmd 3d is de eerste industriële 3D sensor dat in een oogopslag objecten en scènes ruimtelijk detecteert. In gebruikelijke systemen moet het object of de sensor in beweging zijn om de verschillende meetpunten van een object te verkrijgen. Het principe van lichtlooptijdmeting laat een onvoorstelbaar verscheidenheid aan toepassingsoplossingen toe. Innovatie: zowel de meting als de lichtlooptijdmeting zijn geïntegreerd in één sensorchip. Deze sensorchip beschikt over 64 x 48 pixels. Elke pixel van deze chipmatrix evalueert de afstand tot het object. Zo krijgt men onmiddellijk 3072 afstandswaarden. Het spiegelbeeld van het object op de matrix en de bijhorende afstandswaarden vormen samen een 3D beeld. Deze meetpunten van het 3D beeld vormen de basis voor de 3 vooringestelde toepassingsmogelijkheden, volume,-afstand- en niveaubepaling bieden een oplossing voor oneindig veel toepassingen.

Volumebepaling Volume: ongeacht de afstand tussen de sensor en het object bepaalt de efector pmd 3d het volume van ieder object. Toepassingsgebieden: juiste vullingscontrole van kisten, kartons of andere verpakkingen, palletiseringscontrole, vul- en overvulbeveiliging voor groenten, fruit, granen of volumecontrole van producten tijdens de productie.

Afstandsbepaling Afstand : met de efector pmd 3d is de meting van afstanden van onregelmatige oppervlakten geen uitdaging meer. 3072 precieze afstandswaarden vervangen een massa fotocellen.

Eigenschappen Uniek: efector pmd 3d – de eerste industriële 3D sensor dat objecten kan detecteren in één oogopslag. Innovatief: de sensor werkt volgens het lichtlooptijd principe, gebaseerd op de PMD technologie. Robuust: aluminium behuizing IP67, III Precies: de matrix levert 64 x 48 pixels hetgeen resulteert in 3.072 afstandswaarden voor ieder 3D beeld. Polyvalent: visuele evaluatie van afstand, niveau of volume. Autonoom: belichting, lichtlooptijdmeting en evaluatie zijn

efector pmd 3d: Visuele bepaling van afstand, niveau of volume. efector pmd 3d is eveneens een slim alternatief voor ultrasoonsensoren, optische afstandssensors en laserscanners. Toepassingsgebieden : hoogtemeting van palletisering, vullingsstand in rekken of opslagbakken. Bovendien kan de efector pmd 3d ingezet worden als dynamische assitent bij navigatie voor zelfgeleidende voertuigen (AGV) of als anti-bots bescherming voor mobiele toestellen zoals rolbruggen, kranen, of telescopische elementen, of hij kan geïntegreerd worden in toepassingen voor automatische deuren.

Niveaubepaling Niveau : in de observatiezone, bepaalt de sensor het niveau door middel van een vooraf ingestelde achtergrond. De vorm van de bulkgoederen heeft geen invloed. De effecten van “ophoping” of “trechtervorming” zijn uitgemiddeld in de gerealiseerde meting. Toepassingsgebieden : niveaumeting van bulkgoederen zoals korrels of granen in een silo. Correcte vulcontrole van verpakkingen in de voedingsindustrie. n Contact: ifm electronic n.v. Zuiderlaan 91 - 1731 Zellik - 02/481 02 20 [email protected] - www.ifm.com/be geïntegreerd in één compacte behuizing. Gemakkelijk: schakel- en analoge uitgangen. Gebruiksvriendelijk: intuïtive gebruikersinterface. Universeel: voor transportbanden, verpakkingsindustrie en niveautoepassingen, voedingssector, machinefabrikanten of geautomatiseerde systemen. Economisch: niettegenstaande zijn hoog performantieniveau en zijn groot activiteitsdomein, presenteert efector pmd 3d een verbazend prijs/kwaliteitsverhouding. Zijn prijs is slechts een fractie van een gewoon 3D systeem.

106 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 11

Veldbusonafhankelijk in Ex-Toepassingen!

Het WAGO-I/O-SYSTEM 750 kan naast de standaardomgeving ook ingezet worden in explosiegevaarlijke zones in de industrie en de mijnbouw. Bij industriële toepassingen kan het WAGO-I/O-SYSTEM 750 in zone 2/22 worden ingezet en biedt het een veilige, eenvoudige en goedkope verbinding met sensoren en actuatoren uit zone 0/20 en 1/21. De hiervoor ontwikkelde busmodules creëren een intrinsiek veilig segment, welk geïntegreerd in een standaard velbusstation verschillende voordelen biedt aan de gebruiker: veldbusonafhankelijkheid, flexibiliteit, modulariteit, IEC 61131-3 programmeerbaarheid, betrouwbaarheid, kostenbesparing, enz. Volgende Ex i modules zijn beschikbaar: digitale NAMUR ingangen, digitale uitgangen, analoge ingangen 4-20 mA, analoge HART ingangen 4-20 mA, analoge RTD ingangen, analoge TC ingangen, analoge 0-20 mA uitgangen en de 1,0 A Ex i voedingsmodule.

www.wago.be

107 - Lezersdienst

TOEPASSING

In dit artikel bespreekt Wim van de Haar, Marketing Manager Europese Procesindustrie bij ASCO Numatics, de moderne technologieën die toegepast worden op het ontwerp en de ontwikkeling van magneetventielen om te antwoorden op vragen van gebruikers over energiebeperking.

Magneetventielen met laag vermogen Magneetventielen worden al meer dan 100 jaar toegepast bij flowregelingen in vele industrieën. Producenten hebben nieuwe producten ontwikkeld en bestaande apparatuur verbeterd om in de groeiende behoefte van opkomende markten te voorzien. Echter, met een stijging van installatie- en gebruikskosten, veranderde de focus bij vele gebruikers naar lager energieverbruik. Componenten die weinig energie gebruiken zijn goedkoper en veiliger. Tevens breidt het aantal toepassingen, vooral voor laag vermogen ventielen, zich uit. Als deze worden gecombineerd met de recente ontwikkelingen op het gebied van draadloze overdracht en zonne-energie ten behoeve van automatisering of regeling nemen de mogelijkheden voor verre of moeilijk bereikbare locaties ook toe. De uitdaging voor de fabrikant van magneetventielen ligt enerzijds in het verlagen van het energiegebruik van de bestaande producten en anderzijds in de ontwikkeling van nieuwe technologie waardoor hoge prestatie en betrouwbare werking haalbaar zijn bij laag stroomgebruik.

temperatuur op de levensduur heeft gebruiken engineers vaak de “tien graden Celsius” vuistregel. Deze stelt dat de thermische levensduur van een spoel ongeveer verdubbeld voor elke tien graden Celsius verlaging in totale werktemperatuur. Deze temperatuur komt, naast eigen opwarming, van de omgeving en eventueel de doorstroming (wrijving). Het getuigt immers van goed praktisch inzicht om elke onnodige opwarming, zowel vanuit gebruik als economisch perspectief, zo laag mogelijk te houden.

Laag vermogen technologie voor explosiegevaarlijke omgevingen Met direct werkende ventielen werkt de magnetische kracht direct op het openings/sluitingsmechanisme van het ventiel. Deze ventielen hebben geen minimale werkdruk en werken dus vanaf 0 bar waardoor de druk- en flowbereiken van deze groep ventielen enigszins wordt beperkt. Door het magnetische circuit met behulp van moderne materialen en CAD technieken te ontwerpen kan het energieverbruik drastisch worden verlaagd zonder de prestatie aan te tasten.

Voordelen van ventielen met laag vermogen Het gebruik van ventielen met laag vermogen biedt vele voordelen. Laag energieverbruik bijvoorbeeld, betekent dat meer instrumenten direct aan regelunits zoals DCS’en en PLC’s kunnen worden aangesloten. Voedingssystemen kunnen in capaciteit en aantal worden verminderd, wat besparingen in kosten en ruimte oplevert. Als het een kritisch systeem is, waarbij uitval met behulp van een UPS voorkomen moet worden, kunnen units met kleinere capaciteit gespecificeerd worden. Een lagere werkstroom betekent ook minder spanningsval over de leiding waardoor langere of dunnere kabels kunnen worden gebruikt. Minder spanningsval betekent ook dat de kans op uitval door te lage spanning wordt verkleind wat de veiligheid weer ten goede komt. Ofschoon de besparingen misschien niet gigantisch zijn is het toch aantrekkelijk een lagere energierekening te hebben. Naast deze eventueel voor de hand liggende besparingen zijn er nog andere voordelen te noemen. Lager energieverbruik betekent ook geringere warmtedissipatie doordat het verlies in het magnetische systeem wordt gereduceerd. Warmte kan kritisch zijn bij samenbouw in afgesloten installatiekasten. Conventionele magneetventielen genereren al snel een opwarming die de temperatuur in de kast boven de toegestane waarde van de andere elektronische componenten kan brengen. Verlaging van temperatuur noodzaakt het gebruik van ventilatoren, airconditioning of andere koelapparaten wat een duidelijke kostenverhoging met zich meebrengt. Ook blijkt dat de opwarming van de magneetspoel een verkorting van de levensduur tot gevolg heeft. Er zijn verschillende klassen van spoeldraad/isolatie voor de totale spoeltemperatuur gedefinieerd, mede gerelateerd aan de warmte die tijdens het gebruik wordt gegenereerd. Om een indicatie te hebben van het effect dat

Figuur 1 327 Serie Direct werkende stuurventielen met laag vermogen. Een goed voorbeeld van een product dat gemodificeerd is om aan de eisen van laag energieverbruik te voldoen is de 327 serie direct werkende stuurventielen (figuur 1). ASCO engineers zijn in staat geweest het energieverbruik van dit product te verlagen door de meest efficiënte spoel te selecteren en uit te rusten met een verbeterd magnetisch circuit waarbij tegelijk de prestatie geoptimaliseerd is. Deze innovaties leverden een energieverlaging van 11,2 WDC voor het standaardproduct naar slechts 1,8 WDC voor de laag vermogen versie. Met een debiet (Kv) van 0,45 is dit het enige stuurventiel in zijn soort en met deze doorlaatcapaciteit zonder

185 - SEPT 2011 - P 13

TOEPASSING

gebruikmaking van boosterelektronica. Boosterelektronica verhoogt het uitvalrisico en introduceert een responstijdvertraging.

Indirect werkende schuifventielen Een indirect werkend ventiel gebruikt de inlaatdruk van het medium om het klepmechanisme te activeren. Omdat deze afsluiters indirect de doorstroom regelen hebben ze een laag energieverbruik. Ze hebben echter ook een minimaal drukverschil nodig om geactiveerd te worden.

monteerd te worden welke gebruikt worden in explosiegevaarlijke omgevingen of in industrieën met gevaarlijke stoffen. De vaantechnologie regelt de luchtvoeding naar het hoofdventiel. (Zie figuur 3) Lucht wordt op de inlaatzijde van het stuurventiel (P1) gezet waarna deze via een vernauwing wordt gereduceerd naar P2 en verder langs de tuit wegstroomt. Naarmate de vaan dichter bij de tuit komt neemt druk P2 toe. Verandering van de energiehoeveelheid naar de vaan laat deze bewegen waardoor de afstand tot de tuit varieert. Daarmee evenredig verandert ook de druk in de aansturing naar de afsluiter zodat deze geopend of gesloten wordt. Beweging van de vaan kost zeer weinig energie zodat het een ultra laag vermogen stuurventiel is. Dit betekent echter een constant persluchtverbruik (energieverbruik).

Figuur 2 Ex d laag vermogen magneetkop. De ASCO Numatics (WS)LPKF laag vermogen magneetkoppen (figuur 2) welke gebruikt worden op de serie 551-552-553 schuifventielen, hebben een energiegebruik van 0,5 W bij 24 VDC, het laagste verbruik van enig Ex d goedgekeurd magneetventiel in de gehele procesindustrie. Deze serie ventielen hebben een debiet van 860 l/min voor de 551 tot 3.800 l/min voor de 553. Vanwege de certificering conform ATEX, IECEx en FM zijn deze ventielen geschikt voor toepassingen waarbij hoge veiligheid en grote bestendigheid tegen agressieve media vereist is.

Vaan-tuit technologie De vaan-tuit technologie biedt een ultra laag vermogen stuurventiel dat is ontworpen om direct op pneumatische afsluiters ge-

Figuur 4 Ultra laag vermogen stuurventiel voor de 551 serie schuifventielen. Het ASCO Numatics ultra laag vermogen stuurventiel voor de 551 serie (figuur 4) heeft een energiegebruik van slechts 30 mW. Het gebruik van de vaantechnologie heeft als bijkomende voordelen dat het ventiel gebruikt mag worden in Zone 1 gebieden (ATEX richtlijn) en het heeft een lange gebruiksduur. De serie 551, met het zich bewezen vaan-tuit mechanisme, haalt moeiteloos 25 miljoen schakelingen (stuurventiel).

Piëzo Technologie De piëzo-elektrische eigenschap kan gebruikt worden om een aansturing te verzorgen met extreem laag energiegebruik. Het piëzo-effect is aanwezig in bepaalde kristallen. Als deze door een externe kracht vervormd worden geven ze een elektrische spanning (lading) af. Het omgekeerde van deze relatie is ook waar, wanneer op deze kristallen een elektrische spanning wordt gezet dan vervormd het kristal. Het wordt langer of korter afhankelijk van de polariteit en de mate van vervorming is afhankelijk van de grootte van het elektrisch signaal. (Zie figuur 5)

Figuur 3 Vaan-tuit Technologie.

P 14 - 185 - SEPT 2011

Dit nuttige effect wordt met behulp van meerlaags piëzo-elektrische elementen toegepast bij piëzo-elektrische ventielen. De elementen bestaan minimaal uit twee lagen. Als een spanning wordt aangebracht dan krimpt de ene laag en zet de andere uit waardoor een buiging ontstaat, vergelijkbaar met de werking van thermisch bimetaal. Dit buigeffect wordt gebruikt om een ventiel te openen of te sluiten. ASCO Numatics past dit principe toe in het Piezotronic

TOEPASSING

ventiel met proportionele regeling. Deze hoogstaande technologie wordt vooral gebruikt wanneer het om extreem laag energieverbruik gaat. Het verbruik van ventielen met dit principe is slechts 3 mW bij een stuurspanning van 20 tot 40 V waardoor ze prima geschikt zijn voor batterij-gevoede apparatuur of in explosiegevaarlijke omgevingen. Natuurlijk kunnen ze dan ook op zonne-energie gebruikt worden. Een levensduur van meer dan één miljard schakelingen maakt de Piezotronic ook geschikt voor integratie in meetsystemen zoals medische en gasanalyse apparatuur. En vanwege het lage gewicht van het piëzo-gestuurde ventiel kunnen dit ook draagbare apparaten zijn. Goede filtratie is nodig. (Zie figuur 6)

Samenvatting Het elimineren van onnodig energieverbruik bespaart geld. Enerzijds door verkleining van de koperverbindingen en de bijbehorende bekabelingsys-

Figuur 5 Het piëzo-elektrische element heeft minimaal twee lagen. Onder spanning zal één laag samentrekken terwijl de ander uitzet wat in een buigeffect resulteert.

temen en anderzijds door optimalisatie van capaciteit, gewicht en afmeting van componenten zoals voedingen en noodstroomvoorziening. Laag energiegebruik bete-

kent vermindering van de gegenereerde warmte waardoor minder ventilatoren of geforceerde koeling nodig is wat weer leidt tot eenvoudiger installatie en kostenverlaging.

Door het gebruik van componenten bij lagere temperatuur wordt doorgaans de gebruiksduur verlengd waardoor zowel de kans op storingen als de onderhoudskosten vermindert. Uiteraard zijn bij gering verbruik de kosten voor energie lager, maar ook de CO2 emissie is minder. Componenten met laag verbruik bieden nieuwe kansen voor regeling in moeilijk toegankelijk of afgelegen locaties waar alléén zonne-energie beschikbaar is. Met de groeiende vraag naar draadloze technologie stijgt ook de vraag naar ventielen met laag vermogen aangezien elektrische voeding in deze omgeving schaars of onpraktisch is. n 108 - Lezersdienst

Figuur 6 De grafiek vergelijkt het energiegebruik van de verschillende technologieën die in dit artikel beschreven zijn.

185 - SEPT 2011 - P 15

Succesrecept: Een oplossing die kwaliteit en innovatie combineert.

Succesfactor: Een partner, die kwaliteit en innovatie aanbiedt.

De oplossing voor doorzetters in engineering. Om voorop te blijven in een competitieve markt moet je oog hebben voor de trends van de toekomst. En een partner met gevoel voor kwaliteit en innovatie. Samen met Rexroth kunt u commercieel interessante oplossingen voor de toekomst ontwikkelen. Als wereldwijde marktleider in aandrijf en besturingstechnologie stuwen we de ontwikkeling van nieuwe technologieën – sneller en beter. Bosch Rexroth. The Drive & Control Company

Bosch Rexroth AG www.boschrexroth.com

109 - Lezersdienst

110 - Lezersdienst

TOEPASSING

Het maken van staal vergt erg veel energie, zodat zelfs een lichte rendementsverbetering een aanzienlijke energiebesparing en dus een forse vermindering van de bedrijfskosten kan opleveren.

Belgische staalproducent ESB bespaart jaarlijks 45.000 euro op koeling Engineering Steel Belgium (ESB) bespaart E45.000 per jaar op de drie koelpompen van één van haar staalovens sinds drie hoogefficiënte WEG W22 132 kW IE2 motoren zijn geïnstalleerd, aangestuurd door WEG CFW-09 inverters met variabele toerentalregeling. De WEG-apparatuur is door distributeur LECLERCQ ENERGY geleverd aan PROCESSAUTOMATION, die het hele energiebesparingspakket heeft geleverd en in werking gesteld, waaronder het bedieningspaneel met de aansturingen, softstarters, PLC en de procesbewaking via Profibus-DP. ESB uit het Belgische Seraing produceert staal en aanverwante producten voor de transportsector, energieopwekking en luchtvaartindustrie in België. Het productgamma bestaat uit koolstofstaal en licht gelegeerd staal in de vorm van doorlopend gegoten blokken en van onderaf gegoten blokken voor de fabrikanten van vrijvorm- en matrijssmeedwerk, naadloos gewalste ringen, treinwielen, naadloze buizen, geëxtrudeerde onderdelen en staafwalserijen. Het maken van staal vergt erg veel energie, zodat zelfs een lichte rendementsverbetering een aanzienlijke energiebesparing en dus een forse vermindering van de bedrijfskosten kan opleveren. ESB was zich hiervan bewust en moest het energieverbruik ook verminderen om haar ecologische voetafdruk te verkleinen. Eén van de belangrijkste aandachtspunten in het energiebesparingsprogramma waren de elektrische UHP (85 MVA) vlamboogovens. Die hebben een gesloten koelsysteem met drie zware pompen, aangedreven door 132kW motoren.

Maximale energiebesparing ESB besefte heel goed dat de totale bedrijfskosten van een pomp voor 90% uit energieverbruik bestaan en besloot daarom de bestaande standaardmotoren te vervangen door drie nieuwe, hoogefficiëntie WEG W22-motoren. Deze motoren verbruiken minder dan de recente IEC60034-30-norm voor energie-efficiëntie voorschrijft, waardoor de verliezen 10% tot 40% minder zijn dan bij gebruikelijke motoren. Op dit punt gaf ESB aan PROCESSAUTOMATION – een specialist op het gebied van energiebesparende systemen – opdracht om het ovenkoelproces helemaal door te lichten, met als doel de maximale energiebesparing uit het systeem te halen. PROCESSAUTOMATION begon met een onderzoek naar de bedrijfsuren van het pompsysteem. Er waren drie perioden: normale werkdagen voor twee pompen (de derde staat standby): 94 uur per week; weekendwerk, dat 6 maal per jaar voorkwam als vorstbescherming; werken in de kerstvakantie: in totaal 16 dagen, ook vanwege de vorst.

Flexibele aansturing Op basis van deze bedrijfsuren berekende PROCESSAUTOMATION

De bestaande standaardmotoren werden door drie nieuwe, hoogefficiëntie WEG W22-motoren vervangen. de jaarlijkse bedrijfskosten van de koelpompen op E117.000, gebaseerd op een stroomprijs van E0,09/KWh. Hieruit concludeerde PROCESSAUTOMATION weer dat aanzienlijk meer energie bespaard kon worden door de pompmotoren met variabele toerentalregelingen aan te sturen, in combinatie met een procesautomatisering op PLC-basis. De gekozen CFW-09 132kW inverters werden voor de aansturing aan de W22-motoren gekoppeld, wat de optimale bedrijfskarakteristieken voor een hoog rendement opleverde. Op een normale werkdag tussen 15.00 en 20.00 u hoeft nu maar één pomp te draaien op 70% van het maximumtoerental, dankzij de variabele toerentalregeling (VSD) van de WEG CFW-09-aansturing. Van 8.00 tot 11.00 u zijn twee pompen in bedrijf op 89,2% van het maximumtoerental, eveneens dankzij de VSD-aansturing. Tijdens de weekends en de kerstvakantie, waarin het kan vriezen, zijn nog steeds twee pompen nodig, draaiend op 89,2% van het maximumtoerental. Maar dankzij de flexibele aansturing door de WEG-VSD hoeven de pompen slechts om het half uur 5 minuten te draaien, wat een aanzienlijke energiebesparing betekent. Die besparing plus de grote besparingen op de normale werkdagen houden in dat de jaarlijkse energiekosten van de koelpompen nu is teruggebracht tot E72.000, uitgaande van een stroomprijs van E0,09/ KWh. Deze jaarlijkse besparing van E45.000 - of 38,5% - draagt aanzienlijk bij aan ESB’s winst, maar helpt ook de investering in het energiebesparingssysteem zelf snel terug te verdienen. n

111 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 17

TOEPASSING

Een eenvormig concept voor hydraulische en elektrische onderdelen. De moderne productiestrategie geeft de nieuwe reeks bestratingsmachines van Dynapac een duwtje in de rug.

Op de baan Elk jaar opnieuw worden over de hele wereld duizenden kilometers straten en wegen aangelegd. Maar er is één machine die haar werk moet voltooien voordat de wagens zich op deze verkeersaders kunnen wagen. Dat is de bestratingsmachine die het asfalt, als een zwarte deken, over de grondlaag legt. De machine kan tot 1.100 ton materiaal per uur verwerken. Een reusachtige taak, voor mens én machine.

en productieafdelingen. “Dit stelde ons in staat onze expertise die we decennialang in vele industrieën hebben opgebouwd, te delen”, legt hij uit. “Zo kon ik, indien nodig, deskundigen van ons bedrijf bij het project betrekken.” Zij vonden altijd de beste oplossing voor elk probleem – snel en zonder extra communicatieinspanningen voor de klant. Het eindresultaat is een hydraulisch concept dat niet alleen overtuigt omwille van zijn sterke prestaties maar ook omwille van zijn onderhoudsgemak. Waar mogelijk zijn de hydraulische onderdelen in de machine samengebracht voor een goede bereikbaarheid.

Daarom hechtte Dynapac bij het ontwerp van zijn nieuwe generatie bestratingsmachines even veel belang aan prestatie als aan gebruiksvriendelijkheid. Dynapac GmbH, een wereldspeler in bouwmachines, zet de norm met een intelligente link tussen elektronica en hydraulica. “We pasten een modulair bouwprincipe toe dat we ook voor andere modellen gaan gebruiken”, onthult Thorsten Bode, General Manager van Dynapc. De eerste zes versies zijn klaar om in de handel te brengen – twee modellen met elektromechanische bediening en vier met PLC. Bij de keuze van de geïnstalleerde onderdelen bewandelden Dynapac en zijn leveranciers nieuwe wegen.

Betere controle

Nieuw concept voor de hydraulica “Onze partners die de drie centrale systemen moesten leveren – interne verbrandingsmotor, hydraulica en aanstamper – werden in een vroeg stadium gekozen. Daarop volgde al snel een nauwe samenwerking”, legt Carsten Bernhardt uit, Manager Design en Ontwikkeling. De keuze voor Rexroth als partner was niet in het minst gebaseerd op bijna twintig jaar succesvol samenwerken. Thomas Müller van het Sectormanagement voor wegenbouwmachines werd aangesteld als projectdirecteur voor Rexroth. Hij was verantwoordelijk voor de coördinatie van alle divisies, producten

Ook de elektronica kent haar gelijke niet. Dynapac ontwikkelde een modulair bedieningsconcept voor de nieuwe bestratingsmachines. In de kleinere units bedient het de elektrohydraulische voortstuwing, terwijl de bedieningsknoppen in de vier grotere versies de hele machine nabootsen. Een groot deel van het ontwikkelingswerk, dat verscheidene manjaren in beslag nam, legde zich toe op het aanpassen van de bedieningsfuncties om aan specifieke behoeften te voldoen. Volgens Eberhard Lürdin, projectmanager verantwoordelijk voor het werk, loonde deze inspanningen om één bijzondere reden: “We vermeden afzonderlijke elektronische units die in elke kast door verschillende interfaces en tools worden aangestuurd.” Rexroth ontwikkelde een centraal elektronicasysteem waarin systemen van derde partijen – zoals regelaars voor de verwarming en de functies van de aanstamper – zijn ingebouwd. Er is slechts één extra procescomputer nodig – voor de niveauregeling – en deze wisselt ook informatie uit met de centrale elektronica-unit die Rexroth vervaardigde.

Overtuigende nieuwe elementen Het centrale elektronicaconcept stelde de ontwikkelaars in staat een aantal functies te verwezenlijken die het dagelijkse werk

De bestratingsmachine legt het asfalt, als een zwarte deken, over de grondlaag. De machine kan tot 1.100 ton materiaal per uur verwerken. P 18 - 185 - SEPT 2011

TOEPASSING

Voordat ze in de handel kwam, bewees de nieuwe bestratingsmachine van Dynapac haar waarde al in tal van praktische tests.

van de wegenwerkers vergemakkelijken. De bestuurder kan de ‘Variospeed’-modus selecteren waarin de snelheid van de dieselmotor zich automatisch aanpast aan het gevraagde vermogen. Hetzelfde bedieningsprincipe wordt gebruikt voor de hydraulisch aangedreven ventilator die zichzelf instelt op het juiste werkpunt. Dit maakt de bestratingsmachine niet alleen zuiniger, maar ook minder lawaaierig, zowel voor de wegenwerkers als voor de buurtbewoners. De ‘Safe Impact’-functie maakt het ook makkelijker om tijdens het werken het bestratingsmateriaal aan te vullen: “Wanneer een truck die de trechter vult tijdens het koppelen tegen de bestratingsmachine botst, veroorzaakt die impact oneffenheden in het wegoppervlak”, legt Carsten Bernhard uit. “Wij bieden een optionele, hydraulisch bevochtigde roller die deze schok absorbeert en voor een vlak en effen wegdek zorgt.” Ook in de cabine is gebruiksvriendelijkheid troef. In zijn PLC-bediende machines paste Dynapac een intuïtief bedieningsmenu voor de bestuurder toe, op basis van het BODAS DI3-kleurenscherm. In het ontwerp van de bediening werd al rekening gehouden met de bestratingsmachines op wielen die Dynapac de komende maanden zal introduceren. De bedieningsfuncties van de voertuigen zullen identiek zijn, terwijl de besturingsfuncties heel verschillend zijn. Zo zijn de machines voor het eerst uitgerust met een vertrager en het nieuwe, hoogtechnologische HLB-remsysteem van Rexroth. Dit resul-

teert in makkelijk te doseren remmen met een minimale slijtage. Het systeem bevat ook een doeltreffende bescherming tegen overmatige snelheid van de thermische motor.

Waar mogelijk worden de hydraulische onderdelen aan de zijkant van de machine geplaatst om het onderhoud te vergemakkelijken.

Het centrale elektronicasysteem van Rexroth laat maatregelen toe die het energieverbruik en het lawaai aanzienlijk verminderen.

Minder onderdelen, meer service Het gemeenschappelijke onderdelenbeleid dat Dynapac nastreeft, werd ook nageleefd in de nieuwe bestratingsmachines. “We konden het aantal componenten met dertig procent verminderen”, vat Purchasing and Logistics Manager Thomas Matten de situatie samen. “Dat vereenvoudigt de logistiek en de montage en verhoogt tegelijkertijd over de hele wereld de beschikbaarheid van onderdelen voor onderhoud.” Het management is erg tevreden met dit nieuwe type samenwerking – en dat geldt ook voor de klanten. Alle aannemers van wegenwerken die machines uit de preproductiereeks testten, waren unaniem enthousiast. Verrassend genoeg kwam er ook lof uit onverwachte hoek, vertelt Product Manager Voler Behrens: “We kregen zelfs complimentjes van de concurrentie.” n Bron: Bosch Rexroth AG, drive&control 2/2011 Foto’s: Dynapac GmbH (01 en 02), Bosch Rexroth AG (03 en 04) 112 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 19

www.smcpneumatics.be

Problemen met het programmeren van uw elektrische actuator? SMC introduceert een nieuwe "easy" te bedienen en te installeren LE-Serie elektrische actuatoren voor optimale controle van positie, snelheid én kracht. Programmeren wordt parametriseren en is "kinderlijk" eenvoudig geworden!

Contact: tel. +32 (0)33 55 14 64 / [email protected] 113 - Lezersdienst

Clippard Europe S.A. Parc Scientifique Einstein Rue du Bosquet, 6 1348 Louvain-la-Neuve 114 - Lezersdienst

Belgium Tel +32 10 45.21.34 [email protected]

www.clippard.eu 115 - Lezersdienst

REPORTAGE

In de vorige editie van Automation Magazine las u het verslag van het debat rond pneumatica. Dit keer verzamelden we de hydraulica-specialisten rond de tafel. Zowel de opportuniteiten, de bedreigingen en de toekomst van de discipline werden onder de loep genomen.

Overdracht van informatie is essentieel voor voortbestaan hydraulica Hydraulische aandrijvingen roepen nog altijd een negatieve klank op bij heel wat mensen. Het is geen sinecure om van dat imago-probleem af te geraken. Het pijnpunt is gebrek aan kennis. Zo wordt er in het onderwijs te weinig aandacht aan besteed. En ook binnen de bedrijven is er (te) weinig animo rond. Toch blijven hydraulische aandrijvingen hun plaats behouden binnen de sector, ook al is het meer en meer in combinatie met andere technieken. Philippe Consiglio (Bosch Rexroth): “De toekomst voor hydraulica zal er volgens mij anders uitzien. We kunnen niet meer spreken over alleen maar hydraulica. Verschillende technologieën worden gecombineerd. Men kan niet alleen maar specialist in hydraulica zijn. We evolueren richting mechatronica. We zijn dus verplicht om anPhilippe Consiglio dere technologieën te leren om van Bosch Rexroth. mee te denken met de klanten. Volgens mij is er veel potentieel op het gebied van energierecuperatie en -beheer. Vooral in de mobiele hydraulica komt het aspect energie op het voorplan.”

Paul Van Den Berg (Eriks + Baudoin): “We zijn meer een distributeur dan een fabrikant. Voor energiebesparing zijn er binnen het domein van MRO minder opportuniteiten dan in de OEM-sector (Original Equipment Manufacturer). Energierecuperatie brengt wel iets op, maar je moet het aan de klant kunnen verkopen. Elektronica (onder andere proportionele sturingen) komt meer en meer aan bod. Daarop moet je anticiPaul Van Den Berg peren en de kennis voor in huis halen. van Eriks + Baudoin. Maar het is niet evident om de twee disciplines te combineren. Als bedreiging zien we grote fabrikanten die gretiger worden en een aantal overnames doen waardoor parallelle distributiekanalen ontstaan. Dat hoeft niet altijd een positieve evolutie te zijn.”

Evolutie naar systeemintegratie

René Decleer van DecleerGaelens & Partners.

René Decleer (Decleer-Gae-lens & Partners): “Wij zijn vooral bezig met opleiding en vorming, specifiek binnen het domein van de hydraulica. Soms heeft dat aspect, ook binnen Fimop, een bittere klank. In ons land is de hydraulische kennis dikwijls ondermaats omdat er geen academische vorming is. Dat geldt

De deelnemers aan het debat (van links naar rechts): Dirk Vermant (Automation Magazine), Paul Van Den Berg (Eriks + Baudoin), Philippe Consiglio (Bosch Rexroth), Jacques Spreutels (Hydraulic Assistance), Marcel De Winter (Service Hydro), Marc Merens (Eriks Group), Paul Vermeiren (Rem B), Raymond Cornelis (Sauer Danfoss) en René Decleer (Decleer-Gaelens & Partners).

185 - SEPT 2011 - P 21

REPORTAGE

bijvoorbeeld niet voor elektriciteit of mechanica. Ingenieurs maken voor machinebouw keuzes op basis van de disciplines die ze het best kennen. Experts op het gebied van hydraulica vind je niet in het onderwijs, maar wel in de firma’s zelf. Die moeten hun kennis en ervaring naar klanten en eigen medewerkers kunnen overdragen. In de meeste gevallen is dat hydraulica noch pneumatica. Vooral hydraulica krijgt dikwijls onterecht een negatieve connotatie. Als opportuniteit zie ik vooral dat de systemen verbeterd moeten worden. Er zijn bepaalde toepassingen waarbij je niet anders kan dan hydraulica gebruiken. Zo kan je voor lineaire bewegingen van grote krachten enkel hydraulische cilinders gebruiken. Ik denk dat we ook moeten evolueren naar systeem-integratoren in plaats van louter componenten. Elektronica kan – in combinatie met hydraulica – zijn rol spelen om ons te helpen bij besturingen. Ten slotte verdient vloeistof en vloeistofbehandeling de nodige aandacht. Dikwijls wordt dat nog te veel verwaarloosd.” Jacques Spreutels (Hydraulic Assistance): “Sinds 25 jaar zijn we gespecialiseerd in onderhoud van industrieel hydraulisch materiaal. Ook in onze business moeten we rekening houden met andere disciplines. Als er een panne is, kan de oorzaak bijvoorbeeld ook bij de elektronica zitten. Je moet dat – als expert in hyJacques Spreutels draulica – kunnen benoemen en van Hydraulic Assistance. de klant dan het advies geven om een beroep te doen op een andere partij. De grootste bedreiging voor hydraulica is opleiding. ‘Wat zal er na ons gebeuren?’, vraag ik me soms af. Als je een expert in hydraulica zoekt, vind je die moeilijk. Je moet dus als werkgever veel tijd en energie investeren in opleiding. De motivatie ontbreekt al te dikwijls. Er zijn minder en minder mensen die hydraulica beheersen dus het logische gevolg is dat er minder en minder hydraulica wordt gebruikt.” Marcel De Winter (Service Hydro): “We zijn distributeur voor Parker Hannifin voor België en Luxemburg. Parker is zich in de loop der tijd sterk gaan concentreren op elektronica en sturingen, die op de werkvloer gemakkelijk bediend kunnen worden. Daar ontstaat er een heel mooi huwelijk tussen hydraulica en Marcel De Winter elektronica. van Service Hydro. Wij zijn geëvolueerd naar systeemintegrator en daar hebben we op ingespeeld door met andere bedrijven samen te gaan. Daardoor hebben we nu aandrijvingen, dieselmotoren, elektriciteit, elektronica, pneumatica en hydraulica in onze portfolio. Het gaat dus om een totaalpakket met een eindverantwoordelijkheid en een duidelijke toegevoegde waarde.”

P 22 - 185 - SEPT 2011

Olie-management Paul Vermeiren (Rem B): “We zijn dealer van Enerpac en doen verkoop en herstellingen. We evolueren ook meer naar systemen. Wij proberen ook in elektronica investeren, maar dat is een hele lange weg. Voor het gedeelte ‘service’ werven we vooral jonge krachten aan. Er is duidelijk een gebrek aan opleidingen binnen onze discipline. Het is Paul Vermeiren ook een uitdaging om je medevan Rem B. werkers tegenwoordig voor meer dan tien jaar te behouden. We zijn ook verdeler van Kawasaki en daarmee zijn we actief in de mobiele markt. ‘Olie-management’ doen we ook. Het is meer dan enkel olieanalyse. Je houdt ook rekening met de omgevingsfactoren. In oliebehandeling zit heel wat groeipotentieel omdat het milieuvriendelijk is en tegelijkertijd besparingen oplevert. 60% van onze verkoop is export. We kopen ook bewust een grote stock aan om in te spelen op de lange levertijden.” Marc Merens (Eriks Group): “Wij hebben twee types klanten: OEM en MRO. De OEM markt vereist een andere aanpak en is complexer. Voor MRO is er het probleem dat de kennis bij de klanten hoe langer hoe minder aanwezig is. Een panne detecteren is niet altijd evident. We zetten sterk in op het leveren van service naar onze klanten toe. Marc Merens Zo zijn we bezig met een project van Eriks Group. rond mobiele interventiewagens die we vanuit de verschillende service centers zullen inzetten om depannages bij klanten uit te voeren. Daarnaast is het groene imago voor ons bedrijf ook van belang. Binnen onze eigen organisatie is het niet evident om de juiste kennis van hydraulica bij de juiste mensen te krijgen. Bij onze zusterfirma’s (bijvoorbeeld in Nederland) is er heel wat kennis aanwezig. Op Europees niveau worden er dan ook opleidingen gegeven.” Raymond Cornelis (Sauer Danfoss): “Raymond Cornelis (Sauer Danfoss): “We zijn een fabrikant van hydraulische en elektronische componenten voor mobiele hydraulica. Voor de toekomst zie ik vooral geïntegreerde systemen met componenten die zo compleet mogelijk zijn. Dat maakt het eenvoudiger voor de machinebouwer. Als fabrikant van hyRaymond Cornelis draulische componenten moeten van Sauer Danfoss. de componenten zo performant mogelijk gemaakt worden. Binnen de sector van de hydraulica zijn er heel wat ontwikkelingen aan de gang om componenten performanter en completer op de markt te brengen. Geïntergeerde hydraulisch-mechaniche rijaandrijvingen, gecontroleerd met de nodige elektronica, leveren een hoog rendement en gebruiksfunc-

REPORTAGE

tionaliteit, voornamelijk in de tractorenmarkt. Een nadeel bij deze aandrijving is dat ze voertuigspecifiek ontwikkeld worden en dus grotere aantallen nodig heeft. Steeds meer wordt er door de machinebouwer geopteerd voor een verdere, diepgaande, bewaking van hydraulische en andere fysische machine parameters , inclusief verbrandingmotor, om al zo tot het meest optimaal machine rendement te komen. Een bedreiging voor onze sector in WestEuropa is dat heel wat machinebouwers wegtrekken uit Europa, richting Oost-Europa en BRIC-landen omwille van de loonkost en de juiste arbeidskrachten. Een andere bedreiging op termijn voor de mobiele hydraulische aandrijvingen zijn de mechanische en elektrische aandrijvingen, zij proberen ook in mobiele voertuigen een deel van de markt te veroveren. Constructeurs van mobiele voertuigen krijgen steeds meer af te rekenen met als maar strenger wordende normen zoals emissie normen en ‘Functional Safety Management’. Dit laatste heeft betrekking tot het beheer van de functionele veiligheid voor alle fasen van de cyclus.” Marcel De Winter: “Bunkerpompen worden historisch aangedreven door een gesloten hydraulisch circuit. Vanuit Nederland zien we nu een trend om dit te vervangen door een gigantische elektromotor met een frequentieregeling en sturingsoftware. Terwijl hydrostatische aandrijvingen altijd perfect hebben gefunctioneerd en duidelijk meerwaardes hebben. De reden van omschakeling naar elektriciteit is de perceptie dat hydraulica vuil is door olielekken en onbetrouwbaar is door slijtage, drukverlies, debietverlies, enz… Het probleem ligt echter bij gebrek aan onderhoud, filtratie en/of gebrek aan kennis. ” René Decleer: Ik heb ooit een bedrijf bezocht met 15 hydraulische installaties. De eerste indruk is dat ze er slordig uitzien. Als je dan vraagt hoe de installatie wordt onderhouden, blijkt dat het om een externe firma gaat die af en toe eens langskomt. De firma zelf weet niet wat er nodig is om echt goed te onderhouden. Zo ziet de installatie er vuil en smerig uit wat het cliché van hydraulica bevestigt. Het pijnpunt is gebrek aan kennis. Een van de redenen is dat er minder en minder onderhoudscontracten wordt afgesloten. Als je een systeem verkoopt, heb je echt nood aan een onderhoudscontract.”

Filtratie Paul Vermeiren: “Het probleem is dat je – als het over filtratie gaat – aan je klant een bedrag moet aanrekenen voor het beschikking stellen van je kennis. Het is moeilijk om voor adviesverlening geld te vragen. Veel te dikwijls wordt er voor by-passfiltratie gekozen als gemakkelijke oplossing.” Jacques Spreutels: “Zowel voor klanten als voor andere betrokken partijen, gaat het om een gebrek aan basiskennis. Wat is hydraulica? In de eerste plaats olie. Hoe properder en hoe beter gefiltreerd, hoe minder problemen. Dat is de basis van hydraulica. Firma’s zijn te veel bezig met lekken en allerhande andere problemen op te lossen, maar te weinig met de olie zelf. Je moet om de zes maanden of om het jaar een olieanalyse doen. Maar dat kost natuurlijk tijd, energie en geld. Hetzelfde geldt voor filters.” Paul Vermeiren: “Met behulp van elektronica kan je perfect op tijd de nodige apparatuur vervangen. Er zijn toestellen die automatisch aangeven wanneer de olie of de filters aan vervanging toe zijn. Olie is zoals menselijk bloed. Als dat niet in orde is, vergroot de kans op ander falen. Als je bij de mens bloed onderzoekt, verkrijg je een heleboel nuttige informatie om een diagnose te stellen.”

Marcel De Winter: “Wij kunnen uit de praktijk getuigen: al 20 jaar onderhouden we 12 pompgroepen in een tankpark, opslagplaats van gevaarlijke vloeistoffen. Het bedrijf werkt volcontinu en voor de veiligheid is het cruciaal dat pannes vermeden worden. Met condition monitoring meten we per kwartaal de vervuilingsgraad van de hydraulische olie van de verschillende groepen. We zien zeer duidelijk wanneer een hydraulische pomp aan het verslijten is en kunnen preventief optreden en stilstand vermijden.” René Decleer: “Maintenance chefs moeten ook durven toegeven dat er problemen zijn. Erkenning is belangrijk. Het is niet altijd evident om tegenover je baas of collega’s toe te geven dat je met problemen geconfronteerd wordt.”

Opleidingen René Decleer: “De meeste bedrijven zien het niet als hun taak om mensen op te leiden. Sommige leiden mensen op, maar enkel voor de taken die ze moeten uitvoeren. Met andere woorden: beperkt in opdracht. Ik denk dat we er samen vanuit de sector iets aan moeten doen. Kennisuitwisseling is een belangrijk aspect om een opwaardering van hydraulica te bewerkstelligen.” Philippe Consiglio: “Het probleem stelt zich al bij de universiteit. Er is geen academische basis om op terug te vallen.” Marc Merens: “Wij hebben klanten uitgenodigd om onze kennis over te brengen met het oog op een partnership. Maar de mensen komen niet. De chefs willen niet dat hun medewerkers te veel tijd in opleiding investeren omdat ze dan niet opbrengen. Maar toch hebben we beslist om in Luxemburg bij een klant een pilootproject te doen. We hebben een duidelijke afspraak gemaakt op het hoogste niveau. Al hun technische mensen mogen die dag een cursus volgen. Zo kunnen we de perceptie van hydraulica bijstellen. Zo kunnen we de voordelen en de nieuwe ontwikkelingen op de markt doorgeven.” Paul Van Den Berg: “Het loopt soms ook mis in eigen rangen. We hebben mensen die elke dag met hydraulica bezig zijn en binnenkort met pensioen gaan. Hun kennis moeten we kunnen overdragen. Maar er staat niemand in de werkplaats te springen om dat over te nemen. Hydraulica is niet sexy genoeg.” Jacques Spreutels: “Een aantal werknemers zijn geïnteresseerd in interne of externe opleidingen omdat ze dan niet moeten werken. De motivatie is dus niet de juiste en het management richt zich enkel op hun eigen job. Het bedrijf produceert staal of plastic en al de rest moet door een externe firma gedaan worden. Ze vinden het dus niet nodig om het personeel op te leiden binnen hydraulica, elektronica of mechanica. Het is niet alleen belangrijk om opleidingen te geven. Het is minstens even essentieel om informatie door te geven.” René Decleer: “Vanuit Fimop gaan we zowel met de vdab als met Forem een gesprek aan om het probleem van de opleidingen aan te kaarten. De lesgevers zijn niet altijd echte specialisten in hun vak. Ze hebben meestal geen of te weinig praktijkervaring. We hebben de indruk dat de kennis vooral uit schoolboeken komt. Ook bij de beoordeling van de kandidaat-lesgever is de competentie van de jury niet altijd aanwezig . Er is dus bij die instanties te weinig kennis en ervaring aanwezig. ‘Train de trainer’ is heel belangrijk geworden. Zo krijg je specialisten per domein.” n 116 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 23

Very Intelligent Partners

AF Belgium

ASCO numatics

Atlas Copco

BOGE

Brevini: Fluid Power

Bürkert Contromatic

Clippard

Compair Geveke

Cqs Technologies

Decleer - Gaelens

Doedijns Fluidap

Doedijns International

Donaldson

Eriks+Baudoin

Euregio Hydraulics

Festo

Manuli Fluiconnecto

Fluidtech

Gates Europe

Hansa Flex

Howest

www.belgitrans.be

Very Intelligent Parts Hydac

Hydraulic Assistance

Hydraumec

BELGISCHE VERENIGING VOOR AANDRIJFTECHNIEK vzw ASSOCIATION BELGE DE LA TRANSMISSION asbl Hydro - Tools

Hydrauvision

Ingersoll Rand

Norgren

Olaer

Pall

Parker Hannifin

Pirtek

REM-B

Bosch Rexroth

Sauer Danfoss

Service Hydro

SMC Pneumatics

Testo

Van de Calseyde

IPAR (Van Heck Interpieces)

Vemoflex

Dinamik Compressor

Louizalaan 500 Av. Louise, Brussel 1050 Bruxelles e-mail: [email protected]

118 - Lezersdienst

0 Fimop portrait 2éme.indd 1

117 - Lezersdienst

14/09/11 13:24 Belgitrans_90x265_2011_juni.indd 1

15-06-2011 14:48:12

ACTUALITEIT

Nieuw hydraulisch remsysteem voor droge koeltorenventilatoren Hansen Industrial Transmissions (HIT) heeft een hydraulisch remsysteem gelanceerd (patent aangevraagd) voor haar M4 ACC (Air Cooled Condenser) tandwielkasten. Met dit remsysteem kan de gebruiker zowel de tandwielkast als de ventilator van de koeltoren veilig vertragen en in stilstand houden tijdens onderhoudswerken aan de koeltoreninstallatie. De machinerichtlijn 2006/42/EC, van toepassing op machines binnen de Europese markt, wil een hoog beschermingsniveau qua gezondheid en veiligheid voor mensen en omgeving garanderen. De richtlijn vermeldt dat “de machine zodanig moet ontworpen en gebouwd zijn dat zij bediend, afgesteld en onderhouden kan worden zonder dat personen aan een risico worden blootgesteld…”. D.m.v. dit hydraulisch remsysteem biedt HIT haar klanten nu een manier om het risico op verwonding (o.a. door windmilling van de ventilator) van onderhoudsmedewerkers te vermijden. (windmilling is het in beweging zetten van een inactieve ventilator d.m.v. een luchtstroom – waardoor ook de tandwielkast wordt aangedreven). Het nieuwe hydraulische remsysteem is uniek omdat de remkracht niet enkel volstaat om de ventilator en de tandwielkast te blokkeren wanneer deze reeds stil staan maar ze ook op een veilige manier tot stilstand kan brengen binnen een beperkte remtijd.

Blokkeringssysteem op elke remcilinder Het systeem bestaat uit 2 hydraulische remcilinders met remschoe-

nen en een handpomp met flexibel. De remcilinders worden op de motorlantaarn bevestigd en remmen op de koppeling tussen motor en tandwielkast. Omdat het een mobiele oplossing is, kan één enkel systeem gebruikt worden voor een volledige reeks ventilatoraandrijvingen. Hierdoor blijft de investering beperkt. Mocht de klant of eindgebruiker opteren voor een stationair systeem worden twee hydraulische remcilinders met remschoenen op elke tandwielkast gemonteerd. Zodoende hoeven deze niet ter plaatse op- en afgebouwd te worden en kunnen verscheidene aandrijvingen tegelijkertijd in stilstand gehouden worden. Het aantal handpompen is vrij te kiezen. Bijkomende veiligheid wordt verkregen door een mechanisch blokkeringssysteem op elke remcilinder. Als optie kunnen bovendien eindschakelaars voorzien worden om de positie van de remcilinders te detecteren. Hun uitgangssignaal kan gebruikt worden om opstart van de aandrijvingen te verhinderen terwijl de rem in werking is. n 119 - Lezersdienst

Sivacon S8 laagspanningsschakelborden met innovatief ventilatieconcept De Siemens-divisie Building Technologies heeft haar assortiment Sivacon S8 laagspanningsschakelborden uitgebreid met nieuwe paneeltypes en modules, die een nog grotere flexibiliteit en efficiëntie bieden voor de configuratie van de energieverdeling in industriële installaties. De nieuwkomers zijn een paneel met universeel installatiesysteem en een geoptimaliseerd ventilatieconcept, een paneel voor de integratie van maximaal drie vermogenschakelaars (a.c.b.) en een actieve-filtermodule om de netwerkkwaliteit te verbeteren. Met typegekeurde standaardmodules staan de Sivacon-schakelborden garant voor een efficiënte energieverdeling in industriële toepassingen en bieden ze een hoge bescherming voor operatoren en installatie. Het nieuwe universele installatiepaneel laat een ruimte-geoptimaliseerde integratie van toestelcombinaties toe voor motorbesturing, veiligheidsrelais en frequentieomvormers in uittrekbaar ontwerp of vast gemonteerde technologie. De

rack-eenheden omvatten de recentste Sirius-schakel- en beveiligingsapparaten, Sinamics-frequentieomvormers en het Simocode pro-motorbeheersysteem van Siemens.

Geïntegreerd ventilatiekanaal De failsafe uitbreidingsmodules, die deel uitmaken van Simocode pro, laten een veilig uitschakelen van motoren toe in de procesautomatisering toe. Simocode kan via Profibus worden verbonden met hogergeplaatste automatiseringssystemen en combineert alle essentiële beveiligings-, bewakings- en stuurfuncties voor elke motoraftakking in een enkel systeem. Bovendien beschikt het schakelpaneel over een eigen ventilatiesysteem, dat kan worden aangesloten op een warmtewisselaar of een airco van het gebouw, om de door het systeem geproduceerde warme lucht verder te benutten. De koude lucht, die in het schakelpaneel binnengaat via ventilatiesleuven, wordt via een nieuw, geïntegreerde ventilatiekanaal langs een duidelijk omschreven route doorheen de binnenzijde van het paneel gevoerd, waarna de verwarmde lucht in opwaartse richting het paneel aan de linkerzijde verlaat. Ook nieuw in het assortiment Sivacon-schakelborden is een geïntegreerde actieve-filtermodule waarmee ook harmonischen kunnen worden gecompenseerd, wat de stabiliteit van het netwerk verbetert en zorgt voor een permanente verlaging van het energieverbruik. n 120 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 25

REPORTAGE

‘Lorreinen’ deed ons denken aan – meer dan 50 jaar geleden – de lessen geschiedenis: Karel van Lorreinen, landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden in de ‘Oostenrijkse periode’. Kort daarna werd het ‘Lotharingen’ en het is nu nog zo.

“Lapp Group fit for the future” De Lapp Groep IS klaar voor de toekomst en dat hebben de sprekers met veel enthousiasme en zelfzekerheid laten blijken. De kers op de taart en erg indrukwekkend was het bezoek aan de Cableries Lapp. In Forbach, dat in de regio Lotharingen en departement Moezel ligt, wonen ongeveer 21.000 mensen. In de zestien wereldwijde productie-eenheden van de LAPP Groep is de productiviteit in de laatste twee jaar met – afgerond – met tien procent gestegen. Per jaar verwacht men een verdere rendementsverhoging van een vijf procent. Dit succesverhaal is gebaseerd op het zogenaamd Lapp Organisatiesysteem (LOS), dat volgens de beginselen van de Kaizen-Methodologie voor LAPP werd ontwikkeld. KAIZEN komt uit Japan. KAI staat voor ‘verandering’; ZEN betekent ‘ten goede’, dus veranderen ten goede. Velen noemen dat kortweg ‘LEAN’. Het bijzondere aan deze methode is dat de te nemen maatregelen niet van boven uit gedicteerd worden, maar door de leidinggevenden en werknemers samen uitgewerkt en stap voor stap omgezet. Het is dus een continu verbeteringsproces. Het voordeel: Door het deelnemen van de werknemers wordt een verhoogde vereenzelviging met de onderneming en de maatregelen bereikt.

Processen analyseren en verbeteren Deze methode werd bekend door Japanse Automobielfabrikanten zoals Toyota. Vandaag is ze een belangrijke onderdeel in vele industriële ondernemingen. Uitgangspunt is verspilling vermijden. Voorbeelden zijn: overproductie, overvolle magazijnen, fouten, te

veel bewegingen, verouderde technologie, grote transportafstanden en lange wachttijden .Ook netheid en overzichtelijkheid van de werkplaats zijn basisvereisten. De verbeteringen werden op volgende manier ontwikkeld: Onder leiding van een Lean- Ingenieur werden vijfkoppige teams uit alle niveaus van de hiërarchie gevormd, die een week lang opgeleid werden. Ze moesten een concrete verbetering aan de werkplaats uitwerken en omzetten. Alle verbeteringsideeën worden gezamenlijk ontwikkeld, op nuttigheid getoetst, geëvalueerd en bij een positieve totaalbeoordeling, onmiddellijk in de ondernemingsprocessen ingebed. Er ontstaat een meer permanente cyclus van planning, bedrijvigheid, toezicht en verbetering. Daardoor zullen alle processen in de onderneming voortdurend geanalyseerd en verbeterd worden. Een verbetering wordt als een nieuwe norm vastgelegd en bijgevolg bestendig in het procesmodel van de onderneming geïntegreerd.

Kaizen-workshops Op grond van dit principe werden in alle 16 productie-eenheden van de Lapp Groep Kaizen-Workshops ingevoerd. Wereldwijd zijn er op dit ogenblik in de Lapp Groep 80 Lean-coaches, die met de werknemers in Kaizen-workshops nieuw verbeteringspotentieel opsporen. Daarvoor werden de desbetreffende werknemers vrijgesteld. Het management bepaalt het thema. Dr. Thomas Maile, hoofd van het Competence Center Supply: “Wanneer de werknemers zelf de ideeën ontwikkelen, zijn ze veel meer gemotiveerd en letten ze er ook meer op dat de maatregelen ook in de toekomst gevolgd worden. Bovendien weten de werknemers meestal veel beter waar het schoentje wringt.”

Het logistieke dienstencentrum in Ludwigsburg is volgens de meest moderne energiebesparingrichtlijnen gebouwd.

P 26 - 185 - SEPT 2011

REPORTAGE

Onder leiding van een lean – ingenieur werden vijfkoppige teams uit alle niveaus van de hiërarchie gevormd.

Dankzij het lean-project gaan de medewerkers zich meer met de onderneming vereenzelvigen.

Voorbeelden

Frankrijk

Logistiek gebouw Stuttgart - Fotovoltaïsche installatie met 1.092 modules - 180.000 kWh jaarvermogen - 94 000 kg CO2 besparing per jaar - Dekt 3% van stroombehoefte voor de vestiging Stuttgart

- Benutten van afvalwarmte van de productie - Werken bij daglicht door lichtkoepels - Bouw van Windturbines - Testen als het mogelijk is om een fotovoltaïsche installatie te plaatsen.

Zwitserland – Diessenhofen Als pilootproject wordt nog deze herfst voor ongeveer 250.000 euro in het administratiegebouw een 240 kW pellet-CVsysteem geïnstalleerd. Ook op el-stroom wordt bespaard. Alle lokalen krijgen een aanwezigheidmelder. De verlichting wordt alleen ingeschakeld wanneer iemand het lokaal betreedt. En nog veel meer met onder andere het beheer van warm water.[foto – pag 7]

- Nieuwbouw met veel daglicht - Verwarming van de productie-eenheid en kantoorgebouw door warmte-terugwinning - Warmte-terugwinning met warmtewisselaars met een vermogen van 110 kW n

Ludwigsburg - Nieuwbouw van het logistiek- en dienstencentrum volgens de meest moderne energiebeparingrichtlijnen. - Fotovoltaïsche installatie met 12000 modulen op het dak (1 Milj kWh per jaar) - Werken met daglicht door een lichtkoepel. - Bijkomende verlichting door speciale efficiënte T5- buislampen - Verwarming met gasdonkerstralers. - Warmte-isolering volgens EN EV 2009.

Miltronic Noorwegen - Eerste geothermische verwarming met zeven tot driehonderd meter diepe boring voor 1.000 m2 kantooroppervlakten en 1.000 m2 magazijn. - Optimale isolering door 30 cm dikke wanden. - Voor noodgevallen is een klassieke gasverwarming in standby.

India - Bouw van een tweede productie-eenheid met 6.000 m2 bos en groenaanplantingen, met Mangobomen. - Gepland: regenopvangbekken – grondwatersysteem vernieuwen - Fotovoltaïsche installatie met zonvolgsysteem - Bestaande fabriek in Bangalore in groenpark landschap - 1.000 m2 fotovoltaïsche installatie voor Lapp Center Asia in Bagalore

In de logistieke vestiging in Stuttgart is er een fotovoltaïsche installatie met 1.092 modules.

121 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 27

Aandrijftechniek… Uw toepassing… Onze oplossing…

Onze waaier aan oplossingen en producten: • Motorreductoren, gemotoriseerde rollen en trommels • Flexibele assen en koppelingen • Veiligheidskoppelingen • Volledig gamma mechanische aandrijfelementen.

[email protected] www.actintime.be tel: 02 366 06 06

122 - Lezersdienst

Join IBA in its fight against cancer ! IBA, headquartered in Louvain-la-Neuve, delivers solutions of a unique precision in the fields of cancer diagnosis and therapy. With more than 2.000 employees worldwide, we form a passionate team of professionals dedicated to developing leading-edge technologies to fight cancer.

We are currently looking for an Automation Control System Manager (m/f): You manage a team composed of Automation System Architects and Automation Engineers, who develop, configure, deploy and maintain the PLC / SCADA control systems (mainly for particle accelerators & safety systems) of various IBA products used for patient diagnostic, treatment and industrial applications. For development projects, your team is involved in the whole development lifecycle through architectural analysis, workload estimations, implementation, testing, and delivery.

You manage resources and optimize the existing processes. You ensure the agreed service (development, maintenance, support, etc) is delivered within quality, time and budget constraints. You analyze, identify and manage outsourcing projects. You monitor and improve quality of the delivered and existing automation control systems. Together with Automation System Architects, you ensure the standardization of different control systems and keep the team updated by the last technology.

You will be part of the Service Engineering Team of the R&D department of our Medical Accelerators Solutions Business Unit. You have extensive knowledge and experience in PLC (Siemens and B&R), Wonderware (Intouch and Archestra). You are familiar with the GAMP development lifecycle and the ISO quality system. Passionate by new technologies you are always willing to update your knowledge. You are a service minded and client oriented person with strong interpersonal skills and excellent people management skills (is a must).

Interested ?   Apply online through http://www.iba-worldwide.com/careers.

IBAL01_1067 Adv Automation Mag 185x130 UKv5.indd 1

123 - Lezersdienst 15/09/11 18:11

TOEPASSING

Multispindel heeft veelvoud van varianten proceszeker onder de knie.

Knikarm-robot monteert wielen in continubedrijf Een aan een knikarm-robot bevestigde 5-voudige-spindel zorgt ervoor dat bij Magna Steyr de proceszekere volautomatische wielmontage continu verloopt. Zelfs anti-diefstalschroeven met wisselende codes worden proceszeker gemonteerd. Voortaan kunnen ook voertuigafgeleide producten in een en dezelfde lijn vervaardigd worden. Het montagestation past zich flexibel aan bij alle uitdagingen. Dat autowielen geen lichtgewichten zijn weet iedereen, die zelf een keer zijn zomerbanden vervangen heeft door winterbanden en vice versa. De monteurs in de automontage vergaat het niet anders, ook als zij al langere tijd over automatische multispindels beschikken. “Bij lichamelijk vermoeiende bezigheden zoeken wij steeds naar de best mogelijke oplossing, om onze medewerkers te ontlasten”, zegt Erwin Fandl, montageleider van de business unit ‘High Volume’ bij Magna Steyr Fahrzeugtechnik in Graz. “In het bijzonder, als er een grote veelvoud aan varianten is, en er het daarmee verbonden gevaar van verwisselen bij komt.” In Graz is dat het geval, omdat men bij de proceszekere montage de wielen niet alleen met anti-diefstalschroeven moet monteren waarvan de code doorlopend wisselt, maar ook voertuigafgeleide producten in dezelfde lijn wil fabriceren. Alsof deze uitdagingen nog niet genoeg zijn, gingen Fandl en zijn team nog een andere provocatie aan: de bijzonder flexibele wielmontage moet in een continu-arbeid gebeuren – dus zonder tussenstop van de band. Franz Schinnerl, verantwoordelijk voor de montageplanning, vond daarvoor een passend systeem IBG Automation uit Neuenrade. Het kernpunt van deze fabricagecel zijn twee Kuka knikarm-robots, die zo geprogrammeerd kunnen worden, dat zij heel flexibel de continue snelheid van de lijn volgen. Zij nemen niet alleen de telkens links en rechts te monteren wielen op, maar dragen gelijktijdig een 5-voudige moeraanzetter met QST-spindels van Atlas Copco Tools. De zich reeds bij andere volautomatische wielmontages bewezen multispindels, kunnen op deze manier ook succesvol worden ingezet in de continu montage.

De robot geeft Magna een groot veelvoud aan, omdat hij gemakkelijk op verschillende geometrische inrichtingen geprogrammeerd kan worden. Toch blijft het systeem proceszeker, een keuringsstation kan vervallen.

Met behulp van een knikarm-robot wordt de meervoudige schroeftechniek van Atlas Copco Tools ook in de continu montage ingezet.

Kwaliteit dankzij foutprotectie Robuuste systemen zijn voor Magna Steyr de voorwaarde om de hoge kwaliteit in de montage te waarborgen. “Alleen als onze medewerkers een optimale werkomgeving aan treffen, wordt aan het eind van de dag het resultaat bereikt”, betoogt Erwin Fandl. Gelijktijdig moet de zogenaamde ‘foutprotectie’ gegeven zijn – en wel ter plaatse waar gemonteerd wordt. “Er is bij ons geen volgende kwaliteitstest meer!” Keuren voegt geen waarde toe, maar men kan daar alleen op rekenen, als de montage proceszeker verloopt. “Met de wielmontage door middel van een robot komt dit doel weer een paar treden dichterbij”, zegt Fandl, „het station is gelijktijdig een nul-fouten-portaal. Alleen als de wielmontage succesvol is, wordt het voertuig voor verdere fabricagehandelingen vrijgegeven. IBG waarborgt de diefstalprotectie via een automatische schroeftoevoer. Gestuurd door een productiecomputer, die aangeeft wanneer een anti-diefstalbout (één van de vijf wielbouten kan alleen met een gecodeerde moer vastgezet of losgemaakt worden) gemonteerd kan worden, en die vooraf de toelevering van de juiste wielcombinatie in de juiste volgorde stuurt. Een van de vijf spindels van de multi-moeraanzetters pakt dan de gecodeerde moer en de bijbehorende bout op. Als alle wielbouten aangetrokken zijn, melden alle spindels het resultaat als O. K. (in orde) of N.O.K (niet in orde). “Op deze manier kunnen wij zelf in onze montage met zijn hoge taktijd waarborgen, dat alle wielen correct gemonteerd zijn en aan ieder wiel de anti-diefstalbout aangebracht is”, benadrukt Franz Schinnerl. Voor de keuze van de schroeftechniek, vroeg systeemleverancier IBG bij Magna Steyr welk systeem gekozen moest worden. “Omdat wij hier in de hele hal met Atlas Copco-oplossingen werken, wilden wij hier natuurlijk aan vast houden”, gaat Schinnerl verder. “Want service en onderhoud kunnen op deze manier centraal in de fabriek ter plaatse gebeuren; onze medewerkers zijn overeenkomstig getraind, zodat zij ook met de multispindels om kunnen gaan.” n 124 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 29

publiciteit juni:Opmaak 1

25/05/2011

14:06

Pagina 1

Gericht op de toekomst

GIGA SNEL

Meetoplossingen testo dataloggers • registratie van temperatuur, vochtigheid en absolute druk • groot geheugen • sondes aansluitbaar • gratis software

GIGABIT-SWITCHES VOOR INDUSTRIËLE COMMUNICATIE

www.weidmueller.be

testo thermische camera’s • voorkom schade en bespaar tijd en geld • verschillende camera’s • uitstekende beeldkwaliteit • gratis software

testo persluchtteller persluchtverbruik controleren en bewaken • verschillende diameters mogelijk van DN 15 tot DN 250

De gigabit-switches van Weidmüller bieden uitmuntende netwerkprestaties, veiligheid en betrouwbaarheid. Veelzijdig – universele toepassingsmogelijkheden in industriële en backbone-netwerken. Storingstolerant – redundante ring-topologie met een hersteltijd van minder dan 20 ms. Plug-and-Play – dankzij een externe geheugen- en configuratiemodule kunnen switch-configuraties eenvoudig worden vervangen en aangepast. Wereldwijd inzetbaar – gecertificeerd conform ATEX, UL, Klasse I, Div 2, DNV en GL – dus over de hele wereld inzetbaar.

Electronics -

•

Made by Weidmüller

testo NV • Industrielaan 19 • 1740 Ternat Tel 02/582 03 61 • [email protected] • www.testo.be 125 - Lezersdienst

126 - Lezersdienst IEsw265x90NL.indd 1

05-09-2011 14:27:05

REPORTAGE

ABC Industrial Parts vatte Indumation op als een soort opendeurdag. De communicatiestrategie was daarop geënt en daarmee heeft het bedrijf veel succes geboekt. Zo veel zelfs, dat ze Best Communication Award voor standen kleiner dan 64 vierkante meter hebben binnengehaald.

Opendeurdag op Indumation Na lange tijd kreeg België opnieuw een industriële vakbeurs: Indumation, dat doorging van 18 tot 20 mei te Kortrijk. Een nieuw initiatief dat voor dit vakblad meteen ook aanleiding was om de exposanten met een onderscheiding te ondersteunen: de Best Communication Award. Voor standen kleiner dan 64 vierkante meter, zeg maar de kleine en middelgrote bedrijven, ging de Best Communication Award naar ABC Industrial Parts. Het toekennen van deze onderscheiding aan ABC Industrial Parts mag enigszins verrassend overkomen, maar is hierdoor tegelijkertijd een bewijs dat de juryleden zich wel degelijk objectief van hun job - het beoordelen van de communicatie inspanning - hebben gekweten. Op vakbeurzen verwacht men als bezoeker voornamelijk nieuwe producten te ontdekken. Het is ten slotte het uithangbord van de leveranciers. Bij ABC Industrial Parts vindt men oudere, wat moeilijk te vinden onderdelen of wat men ‘obsolete spare parts’ noemt. Dit is de snelste en eenvoudigste manier om een machine terug up-and-running te krijgen. De verouderde defecte componenten worden vervangen door identieke werkende exemplaren. Op die manier herleidt men de machinestilstand tot een minimum.

Minimale machinestilstand ABC Industrial Parts is ontstaan als hersteller van industriële elektronica met de focus op snelheid: een nichemarkt. Naast kwaliteit, geldt snelheid als belangrijkste servicecriterium. Voor heel wat bedrijven is het stilliggen van een productielijn gewoonweg niet aanvaardbaar, hoe kort de down-time ook mag zijn. Vandaar dat ABC Industrial Parts al snel toestellen op voorraad ging houden met het oog op een snelle vervanging van de industriële elektronica. De effectieve herstelling kon dan op een later, eventueel gepland, tijdstip gebeuren. Op die manier is ABC Industrial Parts uitgegroeid tot een expert op het vlak van PLC’s, motorsturingen, operator panels en industriële monitors, voedingen, ... De missie van ABC Industrial Parts is in het kort: ‘minimale machinestilstand’, zowel in België als daarbuiten. Hiertoe draagt

een centraal gelegen magazijn met grote voorraad, die in realtime consulteerbaar via de website (www. abcparts.be), toe bij. Daarnaast bouwde men eveneens een groot partnernetwerk (extra stock) uit. ABC Industrial Parts kan hierdoor een brede waaier aan merkonafhankelijke producten ABC Industrial Parts heeft een heel uitgeaanbieden. Een zeer breide in-huis technische kennis en eigen uitgebreide in-huis testsystemen. technische kennis en eigen testsystemen laat hun toe kwaliteit in producten en service te leveren met een degelijke garantie.

Open deur op beurs Een vakbeurs is een van de communicatietools waarover een bedrijf beschikt om zijn diensten en producten aan potentiële klanen bekend te maken. En dat communicatie belangrijk is daar is men zich bij ABC Industrial Parts maar al te goed van bewust. Als klein bedrijf met een beperkt budget is goed communiceren niet altijd gemakkelijk. Toch heeft men bij ABC Industrial Parts geen moeite gespaard: zo volgde men een cursus om een beter inzicht te krijgen in klanten communicatie. De klanten werden op verschillende manieren en via diverse kanalen uitgenodigd. Michiel Vandaele: “Het heeft niet veel nut in een vakbeurs te investeren als men er niet voor zorgt dat de klanten ook effectief op de stand komen. Rekening houdend met het feit dat heel wat van onze bestaande klanten in de regio van Kortrijk gevestigd zijn, stelden we ons dan ook de vraag: Waarom onze beursdeelname aan Indumation niet opvatten als een soort open deur dagen, met alles wat daar bij komt kijken?” De klanten werden niet alleen door de vertegenwoordigers uitgenodigd, maar ook de technische medewerkers namen contact op met hun gesprekspartners om hen uit te nodigen en op de beurs persoonlijk te ontvangen. Net zoals tijdens een open deur dag konden de techniekers hun contacten ontvangen in de dagelijkse kledij. Er werd van de gelegenheid gebruik gemaakt om een polo te ontwerpen die de herkenbaarheid van ABC ten goede komt. Die kledij en de drempelverlagend ingerichte stand creëerde een sfeer die aanzette tot communicatie. Door creatief te zijn en iedereen bij het project te betrekken kon men met relatief beperkte middelen toch een optimale communicatie voeren en dit ondanks het moeilijke productengamma en specifieke service van ABC Industrial Parts. n Er zijn toestellen in voorraad met het oog op een snelle vervanging van de industriële elektronica.

127 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 31

Vier goede redenen waarom u kunt vertrouwen op de energiezuinige ventielen van ASCO Numatics Het gebruik van magneetventielen met een laag energieverbruik biedt vele economische voordelen. Zo kunt u laag vermogen uitgangen in uw besturingen toepassen, het aantal voedingen reduceren, de eisen aan koeling in schakelkasten verlagen en de bedradingskosten minimaliseren. Wat ook uw overwegingen zijn, ASCO Numatics heeft de oplossing. De laag vermogen ventielen van ASCO zijn beschikbaar vanaf 0.003 watt. Dat maakt ASCO Numatics tot de preferred supplier voor procesinstallaties wereldwijd. Voor nadere informatie bel 02 333 02 50, e-mail [email protected] of bezoek onze site ASCO-Process op www.asconumatics.be

John Brent, Engineering Manager

The Emerson logo is a trademark and a service mark of Emerson Electric Co. The ASCO logo is a registered trademark of ASCO Valve Inc. © 2011 ASCO. All rights reserved.

115377 ins 13 ASCO Low Power AUT.indd 1

128 - Lezersdienst 15/09/2011 16:04

129 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

ATEX gecertificeerde ventieleilanden met veldbus ‘remote I/O’

Nieuwe watergekoelde zuigercompressor voor de scheepvaart

Industriële leiders op tournee met POWERLINK

ASCO Numatics introduceert een ATEX gecertificeerd ventieleiland, dat bij uitstek geschikt is voor installatie in kasten met veldbus remote I/O. Het ventieleiland is ATEX gecertificeerd voor zone 1 en zone 21 (categorie 2 GD). Met de nieuwe ATEX ventieleilanden kunnen elektrische en pneumatische componenten in dezelfde kast worden geïnstalleerd. Dat maakt het gebruik van kostbare wanddoorvoeren en elektrische verbindingen overbodig. De ventieleilanden zijn flexibel en veilig en zijn volledig geassembleerd om kosten te reduceren. De elektrische en pneumatische verbindingen zijn ontworpen voor snelle installatie en gebruiksgemak. Tevens kan eenvoudig onderhoud worden gepleegd aan een ventiel zonder het productieproces te onderbreken door het speciale geïntegreerde drukisolatieventiel. De Ex ia stuurventielen zijn compatibel met alle remote I/O-fabricaten. Opstarten is snel en eenvoudig met behulp van de lokale LED en handbediening voor directe controle / diagnose van de stuurventielen. Een individueel ‘shut-off (hot swap)’ ventielgeïntegreerd in de basisplaat zorgt ervoor dat het proces niet onderbroken wordt als een afsluiter wordt vervangen. Het systeem is vergrendelbaar om ongewenste activering te voorkomen. Het eiland met vier ventielen, en uitbreidbaar tot 8, is beschikbaar als 5/2 enkele spoel (monostabiel) of 3/2 veerretour versie (door afdichting poort 2). n

Atlas Copco biedt een uitgebreid gamma aan start-, werk- en instrumentluchtcompressoren, luchtbehandelingssystemen en pneumatische toestellen. De LT zuigercompressoren in aluminium produceren startlucht van 2 tot 15 kW, maar deze nieuwe LT KE startluchtzuigercompressor met gietijzeren behuizing biedt mogelijkheden van 60 m3/h (18,5 kW) tot 430 m3/h (90 kW). De nieuwe LT KE zuigercompressoren zijn bestand tegen omgevingstemperaturen tot 60°C, waardoor ze uiterst geschikt zijn voor een machinekamer. Ze beschikken bovendien over het kleinste grondvlak in de markt, een geluidsniveau van 91 dB(A) en een trillingsniveau van minder dan 14 mm/s. Zowel zeewater als zoet water kan gebruikt worden om de LT KE te koelen. Hoewel de compressor standaard op synthetische olie werkt, is het ook mogelijk om minerale olie te gebruiken. Een versterkte luchtstroming zorgt voor een snellere opwarming van de krukkast wat condensatie helpt elimineren. Bovendien werd er een elektromagnetische klep aangebracht in het koelwatercircuit zodat de compressor geen schade kan oplopen door condensatie. Tijdens het ontwerp van de LT KE werd er ook extra aandacht besteed aan het installatiegemak, het onderhoud en de totale exploitatiekost van de compressor. n

Vanaf september dit jaar zal de Ethernet Powerlink Standardization Group, EPSG, maarliefst elf POWERLINK conferenties geven in de landen Frankrijk, Duitsland, Engeland, Italië en Zwitserland. Het thema van de conferentie is ‘industriële leiders op tournee met POWERLINK’ en worden georganiseerd door ASCO Numatics, B&R, Cognex en Stäubli. Door een samenwerking van deze vier bedrijven wordt duidelijk gemaakt hoe de kerntechnologieën van een automatiseringsnetwerk via POWERLINK op een netwerk gekoppeld worden ASCO Numatics, een dochteronderneming van Emerson, is een toonaangevende fabrikant van magneetventielen en pneumatische componenten. Samen met dé specialist op het gebied van besturings- en aandrijftechniek, B&R, de internationaal robotfabrikant Stäubli en Cognex, een wereldwijde marktleider op het gebied van visualiseringsystemen, presenteert het bedrijf (ASCO Numatics) de huidige POWERLINK implementaties en voordelen voor de gebruiker betreffende de integratie van de belangrijke automatisering technologieën in een standaard POWERLINK netwerk. Dankzij de snelheid, het bereik en de flexibiliteit van het POWERLINK netwerk worden met geringe inspanning automatiseringscomponenten exact aangepast en extreem snelle reactietijden gerealiseerd. De data, locaties en andere gegevens voor de bijeenkomsten zijn beschikbaar op conferences.ethernet-powerlink.org. n

130 - Lezersdienst

P 33 - 185 - SEPT 2011

131 - Lezersdienst

132 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 33

AF Belg 090812 an Compresseurs 130x185:

Page 2

Nieuwe olievrije compressoren: onberispelijke luchtkwaliteit vlakbij het proces. • Lucht van medische kwaliteit • Onklopbare energie-efficiëntie • Neemt weinig ruimte in • Uitstekende geluidsdemping • Opvallend modern design • Eenvoudig te onderhouden • Van 1,5 kW tot 45 kW

Een compleet gamma olievrije compressoren voor alle processen – zelfs de kleinste – in uiteenlopende sectoren: voeding, elektronica, farmaceutica... De kwaliteit van perslucht als roeping.

Serial RSW

Serial SL

www.af-belgium.be AF BELGIUM nv - Chaussée de Tubize 485 F - 1420 Braine-L’Alleud Tel.: (02) 351 26 76 - Fax: (02) 351 26 62 - E-mail: [email protected] 133 - Lezersdienst

POWER PACK combinations: diesel, hydraulic, compressor, generator

System Integrators Boterhamvaartweg, 2 - BE 2030 Antwerpen - Tel.: +32 3 546 40 80 - www.hydro.be 134 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

PROFINET-Device voor EtherCAT-I/O-systeem

Afsluitventiel verhoogt de waterleidingdruk voor brandbestrijding

Zeg ‘nee’ aan de op maat gemaakt montage met het modulaire montagesysteem

Beckhoff vervolledigt zijn productgamma voor het EtherCAT-I/Osysteem met de PROFINET-klem EL6631-0010, die als gateway van EtherCAT naar PROFINET RT twee realtime Ethernetbussystemen met elkaar verbindt. Het EtherCAT-klemsysteem maakt de integratie van veldbus- en industrial Ethernetsystemen mogelijk via decentrale master-/slaveklemmen. Met de slaveklem EL6631-0010 als PROFINET-Device kunnen gemakkelijk gegevens worden uitgewisseld tussen EtherCAT en PROFINET RT. De klem bevat twee RJ-45-poorten om gemakkelijk een lijntopologie te kunnen opbouwen. De implementering van de interne netwerk diensten LLDP (voor de topologieherkenning) en SNMP (voor de controle) stelt de gegevens voor een netwerkdiagnose beschikbaar. LLDP ondersteunt de automatische herkenning van de fysieke bekabeling van het netwerk. De EL6631-0010 kan tot maximaal 1.000 byte nuttige gegevens uitwisselen tussen EtherCAT en PROFINET in een cyclustijd van 1 ms. Als bijkomende eigenschappen zijn de I&M-functies 1…4 (identification and maintenance profile) en het shared device volgens GSDML 2.25 geïmplementeerd. Met “shared device” kan de EL6631-0010 nog een PROFINET-Device-deelnemer emuleren. Dat betekent dat een PROFINETklem op twee PROFINET-controllers kan worden aangesloten, hoewel er fysiek slechts één deelnemer aanwezig is. n

Tegenwoordig worden de watertoevoer- en distributieleidingen voor huishoudelijke, commerciële en industriële voorzieningen vervaardigd uit kunststof. Hoewel deze veerkrachtig zijn, bestaat er toch een goede kans dat de leidingen bij brand zullen smelten. Wanneer een brandkraaninstallatie gebruikmaakt van hetzelfde waterleidingnetwerk zal de waterdruk dalen wanneer de leidingen door de hitte beschadigd raken, en dat terwijl waterdruk cruciaal is voor een effectieve brandbestrijding. De EV220B is ideaal voor robuuste industriële toepassingen die hoge doorstroomsnelheden vereisen en heeft een afsluiterhuis van gietijzer, een geintegreerde filter, een flensaansluiting en een werkdruk tot 10 bar. De watertoevoer van een gebouw is gewoonlijk verdeeld in twee secties: één voor algemeen dagelijks gebruik, waarop de EV220B wordt gemonteerd, en één voor de brandkraanleiding. Als er brand uitbreekt, sluit de EV220B het interne waterdistributiesysteem, zodat al het water naar de brandkraan stroomt. De afsluiter kan op drie verschillende manieren worden gesloten: handmatig via een externe schakelaar, automatisch via een uitgang van het brandbestrijdingssysteem, als een dergelijk systeem is geïnstalleerd, of met behulp van een Danfoss pressostaat, die een drukval in de brandbestrijdingsleiding detecteert wanneer de brandweermannen de brandkraan openen. n

Balluff biedt een uitgebreid gamma aan vaste en flexibele montagebeugels voor een maximale flexibiliteit. Vrij dikwijls wordt het positioneren en monteren van de sensoren door de machineconstructeurs en OEM verwaarloosd. Het is vrij logisch voor de ingenieurs, het monteren van deze kleine componenten is ten opzichte van de complexiteit van sommige machines vanzelfsprekend. In tegenstelling hiermee,is de beslissing van waar en hoe een sensor te plaatsen pas in de meeste gevallen genomen wordt wanneer de machine of uitrusting al gebouwd is. De zelfgebouwde montagebeugels zijn arbeidsintensief en nemen veel tijd in beslag. De gebruikers kunnen veel tijd en geld besparen met de modulaire montagesystemen van Balluff. In juist enkele stappen, kunnen deze mechanisch robuuste accessoires op een eenvoudige wijze een antwoord bieden aan zeer complexe montage situaties. De bevestigingen zijn beschikbaar in kunststof of in roestvrij staal VA4, waardoor het gebruik ervan ideaal is in zware industriële omgevingen en in de automobiel sector. Door het gebruik van hoogwaardig roestvrij staal zijn deze voldoende bestand tegen de gangbare industriële schoonmaakproducten. Dit betekent dat deze eveneens geschikt zijn voor de farmaceutische- en voeding- industrie alsook brouwerijen, waar strikte hygiënische regels gelden. De basishouders in aluminium zijn geschikt voor de meeste gangbare aluminium profielen welke passen in de bevestigingsgleuf. Opmerkelijk is ook dat de bevestigingsstaven zijn voorzien van groeven, deze garanderen een optimale bevestiging, zelfs voor de meest zware sensoren. n

135 - Lezersdienst

136 - Lezersdienst

137 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 35

SPANNING MET ETHERNET...!

krachtige beweging

MANAGED EN UNMANAGED 6-POORT SWITCHES MET 4 PoE-POORTEN

Brevini Power Transmission brengt u verder

Brevini Power Transmission levert maatwerk en topkwaliteit op het gebied van mechanische transmissietechnologie. Onze betrouwbare planetaire en conventionele tandwiel- en reductiekasten, extruderaandrijvingen en lieren garanderen de krachtige beweging die uw bedrijf zoekt. Zodat u door kunt gaan waar anderen moeten stoppen.

Brevini Nederland B.V. Röntgenweg 24 2408 AB Alphen aan den Rijn T +31 (0) 172 47 64 64 [email protected] www.brevini.nl

www.weidmueller.be

Waar beweging vereist is, loopt Brevini Power Transmission voorop. Onze mechanische aandrijvingen zorgen voor de feilloze beweging die u nodig heeft. Voor de meest uiteenlopende sectoren bieden wij de innovatieve, bedrijfszekere oplossingen die maken dat u nooit stil hoeft te staan, maar krachtig vooruit kunt.

Brevini Belgio S.A. Avenue Lavoisier 18 1300 Wavre T +32 (0) 10 39 03 60 [email protected] www.brevini.be

Power over Ethernet (PoE)-switches voorzien PoE-compatibele Ethernet-componenten van de benodigde bedrijfsspanning, parallel aan het dataverkeer en via dezelfde kabel. High-End – dankzij de grotere nominale belasting van 30W per PoE-poort kunnen PoE-apparaten worden aangesloten die meer dan 15W vermogen nodig hebben (IEEE 802.3at/af-compatibel). Controle – de managed versies bieden geschakelde PoE-poorten, controle van de aan/uit-status van PoE-eindapparaten, inclusief alarmsignalering en beperking van stroomverbruik. Universele toepasbaarheid – managed en unmanaged versies verkrijgbaar.

Electronics Made by Weidmüller

138 - Lezersdienst

138 - Lezersdienst PoE265x90NL.indd 1

05-09-2011 14:17:55

ACTUALITEIT

Ø40 x 80 mm = 170 W. Een formule voor hoge vermogensdichtheid

MGH neemt G&B Belgium over

Sendix H100 - Heavy Duty incrementele encoder voor het zware werk

De nieuwe EC 40 wordt vooral gekenmerkt door twee aspecten: hoge kwaliteit materialen en superieure technische specificaties. Wat betreft de materialen: de motor is uitgevoerd met een neodymium permanente magneet, roestvaststalen behuizing en gelaste flenzen. Zelfs een korte blik op de technische specificaties leert dat die indrukwekkend zijn: zeer vlakke toeren-/koppelgradiënt (circa 3,7 rpm/mNm), mechanische tijdconstante van 2,1 ms, toegestane toerental 18.000 rpm en een rendement van 89%. De ijzerloze wikkeling zorgt voor een extra stille loop en een hoog stallkoppel. Net zoals alle andere maxon motoren is ook de EC 40 te combineren met een reeks componenten, waaronder encoders of tandwieloverbrengingen. De permanente magneetrem AB 32 maakt als nieuw lid deel uit van het modulaire maxon systeem. Deze magneetrem is ontworpen voor bedrijfstemperaturen van -40 tot +100 °C en is de perfecte partner voor de EC 40. Een breed assortiment regelaars, van 1-kwadrant en 4-kwadrant servo-versterkers tot programmeerbare positieregelaars, maken van de EC 40 een veelzijdig en krachtig multitalent. Met deze unieke specificaties is de nieuwe EC 40 de juiste keuze voor industriële toepassingen, logistieke apparatuur, mobiele robots, verpakkingsmachines en elektrisch gereedschap of lucht- en ruimtevaart. n

MGH (Maintenance & Gears Heyvaert), specialist in aandrijfgroepen heeft op 12 augustus het handelsfonds van G&B Belgium overgenomen. Na de gedeeltelijke overname van Spie Belgium in 2010 zet MGH haar groei verder door. Naast het Servicecenter in Machelen kunnen klanten van MGH voortaan rekenen op een tweede Servicecenter in de haven van Antwerpen. Op deze manier zijn het havengebied en de klanten vanuit Nederland sneller bereikbaar. Deze volledig uitgeruste werkplaats van 575 m2 biedt extra capaciteit voor een nog betere dienstverlening. Maar ook het Servicecenter in Machelen krijgt door deze uitbreiding meer ruimte voor zware kasten tot 25 ton. Het team professionals van MGH groeit niet alleen in aantal maar ook op gebied van knowhow en flexibiliteit. n

De Sendix Heavy Duty H100 is een familie van extreem robuuste incrementele encoders die beschikbaar is in drie uitvoeringen : als encoder met of zonder toerentalschakelaar (als bescherming tegen te hoog toerental) of als dubbele, redundante encoder. Door de speciale HD-Safety-Lock™ opbouw zijn de H100-encoders bijzonder geschikt voor toepassingen in de zware industrieën, zoals in staalfabrieken of kranen. Resistente materialen, een uitgebreid temperatuurbereik en een hoge beschermingsgraad zorgen ervoor dat de H100 bestand is tegen de ruwste omgevings-omstandigheden. Door de innovatieve aansluittechniek is een eenvoudige en snelle installatie mogelijk. Door de speciale HD-Safety-Lock™ opbouw is een extreem hoge lagerbelasting tot 300N axiaal en 400N radiaal toegelaten. De typische tijdelijke overbelastingen van de as – bvb bij de installatie of bij sterke trillingen – worden hierdoor verregaand getolereerd. Met een temperatuurbereik van -40… +100°C, IP66-beschermingsgraad, een dubbele afdichting en zeewaterbestendig materiaal is de encoder bestand tegen de ruwste omgevingsomstandigheden. De spiegleuf van de as garandeert dat de encoder mechanisch perfect meedraait met de toepassing. Door de innovatieve veerklemmen in de aansluitruimte is een snelle en betrouwbare kabelaansluiting mogelijk. Variabele aansluitmogelijkheden door de 180° draaibare aansluitruimte. n

140 - Lezersdienst

141 - Lezersdienst

142 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 37

Van ons mag u alleen de betere oplossing verwachten!

Wij bieden u: - Actuators en lineaire aandrijfsystemen. - Stappenmotoren en servoaandrijvingen. - Wormwielhefelementen. - Spanelementen en - systemen. - Veer- en schudelementen. - Triltoevoersystemen. - Draaitafels en assemblagesystemen. - Draaikranslagers Kwaliteit in componenten en systemen voor productieautomatisering.

www.atb-automation.be T +32 (0)2 334 99 99 F +32 (0) 2 334 99 80

Uw leverancier voor:

R

143 - Lezersdienst 9-9-2011 10:34:49

ATB_Automation-Magazine_advertentie_185x130mm_09-2011_NL.indd 1

Een verscheidenheid aan oplossingen

Componenten • Hydrauliek • Filtratie • Pneumatiek • Instrumentatie

Expert in filtratie • Olie-analyse • Mobiele saneringsgroepen • Laboratorium

Diensten en onderhoud • Installatie en opstart • Reparatie en depannage • Revisie

Studiebureel • Standaard centrales • Testbanken • Systemen voor sanering en koeling

• Didactische banken • Software simulatie • Opleiding

France

Fluidap, creator of solutions ! 144 - Lezersdienst

The Netherlands

Luxemburg

Morocco Brazil

WE FEEL BETTER UNDER PRESSURE ! Meer info ?

www.fluidap.com Belgium

Een geïntegreerd concept Compleet gamma hydraulische slangen en perskoppelingen voor industriële en mobiele toepassingen. www.vitillo.be - www.teknohose.be

Fluidap Opleiding

Call-center : 085/51.96.96 E-mail : info@fluidap.be

Nieuw in België !

China

Euregio Hydraulics nv Hagbenden 39A – B – 4731 EYNATTEN – Tel: +32 (0)87 858 858 – Fax: +32 (0)87 858 859 [email protected] – www.euregiohydraulics.be www.eh-business.be 145 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

Eerste multicore CompactRIO aan met een Intel® Core™ i7 processor

HOZE-FUZE® van ROSS

Planningssoftware maakt bewijsvoering conform IEC 61439 eenvoudig

National Instruments heeft de uitbreiding aangekondigd van zijn groeiende, herconfigureerbare I/O (RIO) platform met de krachtigste en eerste multicore NI CompactRIO systemen en de kleinste NI Single-Board RIO hardware voor het monitoren en besturen van applicaties die zeer hoge eisen stellen aan de prestaties en robuustheid. De nieuwe NI cRIO-908x systemen beschikken over een Intel® Core™ i7 dualcore processor die meer verwerkingscapaciteit levert, Xilinx Spartan-6 field-programmable gate arrays (FPGA’s) en bieden optioneel een Windows Embedded Standard 7 (WES7) OS configuratie. De nieuwe NI sbRIO-9605/06 hardware is bedoeld voor toepassing in grotere aantallen en OEM-applicaties, heeft kleine afmetingen; circa 10x10 cm, en biedt betere aanpassingsmogelijkheden en I/O-ondersteuning dan de voorafgaande versies. Met de Intel Core i7 dualcore 1.33 GHz processor en een tot Xilinx Spartan-6 LX150 FPGA, leveren de cRIO-908x systemen de grootste rekencapaciteit van alle CompactRIO producten en zijn ideaal voor het uitvoeren van een complexe signaalverwerking en besturing voor applicaties als rapid control prototyping (RPC), geavanceerde motion control en machine vision. De controllers kunnen met een WES7 OS worden geconfigureerd, waardoor de ontwikkelaars toegang krijgen tot een breed ecosysteem bestaande uit op Windows gebaseerde software en geïntegreerde grafische verwerking of tot een real-time OS voor een betrouwbare, deterministische uitvoering. n

We kennen allen het onheil van een leiding onder druk die los springt. ROSS ontwikkelde HOZE-FUZE® om dit gevaar te verhelpen. HOZE-FUZE® wordt in de druklijn voor perslucht, stikstof en niet corrosieve of ontvlambare gassen geplaatst, tot een maximum druk van 35 bar. Bij een juiste keuze van diameter tussen 1/4” en 2” zal HOZE-FUZE® bij een leidingbreuk onmiddellijk het debiet beperken zodat de onveilige situatie effectief wordt verholpen. Na herstellen van de breuk kan HOZEFUZE® terug ge-reset worden. HOZE-FUZE® werkt in een temperatuurrange van -40°C tot 100°C en voldoet aan de EU standaard EN 983/1996+A1/2008. De Distributeur voor BELLUX: Service Hydro. n

Het nieuwe IEC 61439-1/-2 voorschrift voor laagspanningsinstallaties vraagt van de producenten van schakelkasten een uitgebreidere documentatie voor het aantonen van constructie- en prestatiekarakteristieken dan voorheen. De nieuwe versie 6.0 planningssoftware “Rittal Power Engineering” biedt de producent een ruime ondersteuning bij planning en bewijsvoering van de normconforme Ri4Power schakelkasten van Rittal. In de nieuwe versie 6.0 van de Power Engineering software heeft Rittal rekening gehouden met de vereisten van de nieuwe norm IEC 61439-1/-2 en worden de gebruiker uitgebreide hulpmiddelen geboden. De essentiële eigenschappen van de nieuwe norm zijn onder andere de uitgebreidere bewijzen inzake de constructie van een schakelkast, die door de oorspronkelijke producent van het schakelinstallatiesysteem werd gerealiseerd, evenals de exacte opgave van de nominale operationele stromen van schakelapparatuur. Reeds bij de uitwerking van een laagspanningsschakelkast met Power Engineering wordt, rekening houdende met het beschermingstype en de plaats van inbouw in de installatie, het juiste schakelapparaat geselecteerd om de vereiste stroom in de stroomkring te brengen. Ook stelt de software de overeenstemmende typerichtlijn ter beschikking. Daartoe biedt de engineeringtool checklijsten, waarmee de kastenbouwer alle vereisten kan testen die bij de planning en de uitvoering van de schakelkast nodig zijn. n

146 - Lezersdienst

147 - Lezersdienst

148 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 39

Machines met meer productiviteit en minder kosten : onrealistisch ? Niet voor de gebundelde expertise van Siemens & LinMotion.

MOTION CONTROL www.siemens.be/motioncontrol

www.linmotion.be

Answers for industry.

Flexible solutions.

149 - Lezersdienst LINMOTION_advertentie.indd 17

14-09-2010 12:21:09

Intelligente industriële actuator Met geïntegreerde: • Modbus interface • Positieregelaar • Elektronische stroombegrenzing • Programmeerbare snelheidsregelaar

VERTROUW UITSLUITEND DE ORIGINELE!

LA36

LINAK Actuator-Systems NV Nijverheidsweg 1A B-9820 Merelbeke T +32 (0)9 230 01 09 F +32 (0)9 230 88 80 W www.linak.be E [email protected]

De kompakt-serie van SCHUNK: Universele grijpers JGP en JGZ Volle vermogen met de kleinste inbouwmaten. Voor een maximum aan SCHUNK vermogen. Eenvoudiger. Economischer. SCHUNK Intec NV · Industrielaan 4 Zuid III · B-9320 EREMBODEGEM Tel . +32 53 85 35 04 · Fax. +32 53 83 63 51 [email protected] · www.schunk.com

DE ULTIEME NAUWKEURIGHEID!

150 - Lezersdienst

151 - Lezersdienst JGP_JGZ_93x135_BE_flaemisch_0111.indd 1

13.01.2011 12:08:56 Uhr

ACTUALITEIT

Nieuwe gemotoriseerde cilinders zonder uitwendige geleider

LEFB lineaire elektrische actuator met tandriem en kogelomloopgeleiding

Volledige reeks luchtverzoringseenheden

Oriental Motor, in de Benelux verdeeld door Rotero, introduceert een nieuw gamma gemotoriseerde cilinders, de EZA-serie met ingebouwde LM-Guide® voor het duwen/trekken/ positioneren van grotere en zwaardere lasten, zonder uitwendige geleider. De EZA-serie onderscheidt zich door zijn betere prestaties, maar ook door een grotere gebruiksvriendelijkheid en flexibiliteit, terwijl de compacte bouwvorm behouden blijft. Het type EZA 4 heeft slechts 54 x 38 mm doorsnede voor 200 N duwkracht. EZA 6 meet 74 x mm x 52.5 mm voor 500 N duw- en 400 N trekkracht. Ondermeer dank zij de ingebouwde geleider, is Oriental Motor er in geslaagd de totale lengte van de cilinder in te korten in vergelijking met de slaglengte - die varieert tussen 50 en 300 mm. De maximum belasting bedraagt 9 kg horizontaal en 30 kg verticaal. De maximum snelheid bedraagt 600 mm/sec. Een ingebouwde stop-buffer zet de terug-naar-start beweging in actie tegen een snelheid van 100 mm/sec. Flexibiliteit is een andere troef van de EZA-serie. De bevestiging kan aan het uiteinde van de stang of aan de basis van de cilinder. Verder is het perfect mogelijk een 2-assige beweging (X-Y) te realiseren door de EZA-elektrocilinder te bevestigen op de tafel van een gemotoriseerde lineaire slede. De EZA-serie maakt gebruik van de welgekende Alphastep-stappenmotor en een controller voor tuning-free, closed loop werking. n

De nieuwe ‘easy’ te bedienen en te installeren LEFB Serie elektrische actuatoren staan voor optimale controle van positie en snelheid. Geholpen door de dynamische tandriemaandrijving en het invullen van slechts drie parameters: snelheid, positie en acceleratie is het nauwkeurig positioneren(+/- 0,1mm) al een feit. Programmeren wordt hiermee parametriseren. De LEFB serie elektrische actuatoren zijn zowel met servo- als met stappenmotor verkrijgbaar en kunnen over een slaglengte van 100 tot 2000mm, een gewicht tot 14kg horizontaal langs de kogelomloopgeleiding verplaatsen. De snelheden kunnen tussen 48 en 1500mm/s variëren. De ultra kleine controller (LEC) en de highflex “robotkabel” met lengten van 1,5 tot 20mtr, kan in één ordercode met de actuator besteld worden. Met de introductie van de LEFB serie elektrische actuatoren hebben de engineers van SMC, de flexibiliteit en dynamica van elektrische aandrijvingen voor iedereen toegankelijk gemaakt. n

De nieuwe bouwgrootte MS9 vervolledigt de MS-reeks van de verzorgingseenheden van groottes MS4, MS6 en MS12. Manuele en elektrische inschakelventielen schakelen de kernfuncties. MS9 beschikt over direct gestuurde regelaars en filterregelventielen in de drukbereiken D5 (0.3.4 bar) en D6 (0.3.7 bar), olienevelaars van het type MS9-LOE, filtereenheden met 40 µ, 5 µ alsook nieuwe verdelermodules. De MS-reeks heeft voor zijn modulair concept verschillende designprijzen ontvangen. Het is immers mogelijk om de verschillende groottes met elkaar te combineren. Zo kan u afhankelijk van uw toepassing uw ideale mix samenstellen en bijvoorbeeld de grotere weerstand (en lagere flow) van filters of waterafscheiders opvangen door hiervoor een maat groter te kiezen. n

152 - Lezersdienst

153 - Lezersdienst

154 - Lezersdienst

185 - SEPT 2011 - P 41

ACTUALITEIT

Handwiel met klik

Omron biedt nog meer voor bewaking

Ex RF 95: Radiostandenschakelaar voor Ex zone 21 zonder kabel en batterij

Elektronische systemen in veel auto’s worden tegenwoordig bediend met een draai/drukknop. Met het indrukken worden functies bevestigd die met het draaien zijn gekozen. Dit was de aanleiding om de serie Elektronische Handwielen van Euchner uit te breiden met een type dat je op een zelfde manier kunt indrukken. De HKB is de industriële draai/drukknop voor machines. Elektronische handwielen herkennen de draairichting en geven die door middel van fase verschoven blokpulsen aan de besturing. Meestal worden er machineassen mee bestuurd. De HKB heeft een magnetische arretering. Dit betekent dat de posities van de schaalverdeling ook de rustposities van het handwiel zijn en dat deze magnetisch zijn vastgelegd. Het voelt eigenaardig als je aan het wiel een slinger geeft. Je hoort een zoevend geluid totdat hij op een positie tot stilstand komt. Verdraaien van positie naar positie voelt heel strak aan. De HKB kan worden ingebouwd in panelen en in behuizingen. Ook heeft Euchner een serie complete afstandsbedieningen waarin elektronische handwielen zijn ingebouwd. n

Om de omvang en veelzijdigheid van het al uitgebreide assortiment K8AB meet-en bewakingsrelais nog verder te vergroten, heeft Omron de functionaliteit van haar K8AB-PH1 fasevolgorde faseverlies relais geüpgraded. Ideaal voor het gebruik in industriële toepassingen biedt de K8AB-PH1 een gemakkelijke en betrouwbare bescherming tegen toevallige omkering van fasevolgorde, die grote schade aan apparatuur kan veroorzaken door het achteruit laten lopen van motoren, en tegen faseverlies, wat kan leiden tot oververhitting van de motor. Een belangrijk kenmerk van de geüpgrade K8AB-PH1 is dat deze faseverlies in de motorische circuits kan detecteren, zelfs wanneer de motor draait. Het relais, dat met een 3-fasen voeding kan worden gebruikt in een bereik van 200 tot 500 V, werkt als de spanning op een fase onder de 80% valt van de spanning op de andere fasen, of als de fasevolgorde onjuist is. Het K8AB-PH1 bewakingsrelais heeft een 6 A potentiaalvrije contactuitgang, die geschikt is voor directe aansluiting op motorcontrolecircuits. Een directe visuele bevestiging van de relaisuitgangsstatus wordt verzorgd door een LED-indicator, met een aparte LED die bevestigt dat de stroomtoevoer aan het relais aanwezig is. n

Compleet onafhankelijk van een externe voeding, kan deze draadloze standenschakelaar Ex RF 95 direct door de ontwerper worden toegepast. En de gebruiker hoeft zich niet te bekommeren over de laadtoestand van een batterij, aangezien een miniatuur elektrodynamische energiegenerator is ingebouwd in de switch insert van de Ex RF 95, die precies die hoeveelheid energie genereert die nodig is voor de transmissie van een radiosignaal. Deze innovatieve technologie van ‘energy harvesting’ biedt speciale voordelen op plaatsen met potentieel explosiegevaar, omdat de speciale veiligheidsmaatregelen voor het leggen en aansluiten van de kabels niet langer nodig zijn en omdat de radiostandenschakelaar eenvoudig kan zenden vanuit de Ex-omgeving. Daardoor kan de ontvangende unit doorgaans ingebouwd in de schakelkast - worden gemonteerd buiten de Ex-zone. De Ex-RF-95 D kan worden toegepast in de potentieel explosieve atmosferen van gas Ex-zones 1 en 2 en stof Ex-zones 21 en 22. De serie draadloze radiostandenschakelaars Ex RF 95 is goedgekeurd voor ATEX en IECEx. Verschillende actuatoren zijn beschikbaar, zodat de schakelaar kan worden aangepast aan de individuele omstandigheden. Hoewel het radiosignaal slechts een kleine energie-inhoud heeft, is dit zeer ongevoelig voor storingen die vaak onvermijdelijk zijn in ruwe industriële omgevingen. n

155 - Lezersdienst

P 42 - 185 - SEPT 2011

156 - Lezersdienst

157 - Lezersdienst

Gratis Lezersdienst fax: +32 (0)2 640 84 80 of e-mail: [email protected]

NAAM

VOORNAAM

FIRMA FUNCTIE DIENST STRAAT POSTCODE

NR

BUS

PLAATS

TEL

FAX

INFO

E-MAIL CODES PUBLICITEIT

INDEX

UW GEGEVENS

Als de naam, die in het adresveld van het magazine vermeld staat, niet overeenkomt met uw naam, gelieve dan onderstaand formulier in te vullen en te terug faxen. Als u meer informatie wenst over een advertentie of een artikel, gelieve dan de overeenkomstige code in het formulier hieronder in te vullen en te faxen. Om een abonnement te verkrijgen, stort u 50 euro op rekening 210-0347117-06 van Automation Magazine. U kan ons ook bereiken via e-mail: [email protected].

ADVERTEERDERSINDEX

CODES ARTIKELS

ARTIKELENINDEX

BEDRIJF

PAG. CODE

TITEL

ACT IN TIME

28 1

22

Energie-efficiëntie wordt almaar belangrijker

PAG. CODE 5

101

AF BELGIUM

34 1

33

WAGO Ethernet controller 2.0

7

103

ASCO NUMATICS BENELUX

32

128

Garderobemachines minder storingsgevoelig door elektrische aandrijving

8

104

ATB AUTOMATION

38

143

ifm electronic, de betrouwbare partner voor uw automatiseringsprojecten

11

106

BECKHOFF

10

105

Magneetventielen met laag vermogen

13

108

BELGITRANS

24

117

Belgische staalproducent ESB bespaart jaarlijks E45.000 op koeling

17

111

BOSCH REXROTH 1

6

109

Op de baan

18

112

BREVINI FLUID POWER

36

138

Overdracht van informatie is essentieel voor voortbestaan hydraulica

21

116

BURKERT

20

114

Nieuw hydraulisch remsysteem voor droge koeltorenventilatoren

25

119 120

CLIPPARD

20

115

Sivacon S8 laagspanningsschakelborden met innovatief ventilatieconcept

25

DOEDIJNS FLUIDAP

38

144

“Lapp Group fit for the future”

26

121

EUREGIO HYDRAULICS

38

145

Knikarm-robot monteert wielen in continubedrijf

29

124

FESTO

44

158

Opendeurdag op Indumation

31

127

FIMOP

24

118

ATEX gecertificeerde ventieleilanden met veldbus ‘remote I/O’

33

130

IBA

28 1

23

Nieuwe watergekoelde zuigercompressor voor de scheepvaart

33

131

LINAK

40 1

50

Industriële leiders op tournee met POWERLINK

33

132

LINMOTION

40

149

Zeg ‘nee’ aan de op maat gemaakt montage met het modulaire montagesysteem

35

135

OMRON

32

129

PROFINET-Device voor EtherCAT-I/O-systeem

35

136

PARKER

6

102

Afsluitventiel verhoogt de waterleidingdruk voor brandbestrijding

35

137

SCHNEIDER

2

100

Ø40 x 80 mm = 170 W. Een formule voor hoge vermogensdichtheid

37

140

SCHUNK

40

151

MGH neemt G&B Belgium over

37

141

SERVICE HYDRO

34

134

Sendix H100 - Heavy Duty incrementele encoder voor het zware werk

37

142

SMC PNEUMATICS

20

113

Eerste multicore CompactRIO aan met een Intel® Core™ i7 processor

39

146

TESTO

30

125

Planningssoftware maakt bewijsvoering conform IEC 61439 eenvoudig

39

147

WAGO

12

107

HOZE-FUZE® van ROSS

39

148

WEG BENELUX

16

110

Volledige reeks luchtverzoringseenheden

41

152

WEIDMULLER

30

126

Nieuwe gemotoriseerde cilinders zonder uitwendige geleider

41

153

WEIDMULLER

36

139

LEFB lineaire elektrische actuator met tandriem en kogelomloopgeleiding

41

154

Handwiel met klik

42

155

Omron biedt nog meer voor bewaking

42

156

Ex RF 95: Radiostandenschakelaar voor Ex zone 21 zonder kabel en batterij

42

157

Past ! De naderingsschakelaar SM..-10M kan bij alle toepassingen ingezet worden, compatibel met alle aandrijvingen met C-gleuf. Snel geïnstalleerd met een kwartslag van de schroevendraaier: klemvast en met kabel volledig verzonken in de gleuf. www.festo.be/nl/SMx 158 - Lezersdienst