FILMKRANT.BE
BEKNOPTE SAMENVATTING Filmkrant.be wil een nieuw gidsplatform voor de audiovisuele sector creëren waarbij in de zoektocht naar een geschikt organisatiemodel het coöperatief model centraal staat. Aan de hand van een doorgedreven stakeholdersanalyse wordt het draagvlak verbreed, verdiept en vertaald in een reëel financieel engagement van aandeelhouderschap. Dit in correlatie tot de positionering van het initiatief binnen het medialandschap en het uitwerken van een redactioneel plan. De coöperatie situeert zich in het Vlaamse filmlandschap en beoogt een platform te bieden aan de ganse sector. Coöperanten kopen een stukje platform, of een stukje ondersteuning van het platform en krijgen daardoor ook inspraak als mede-eigenaar. Wat voorop staat bij de oprichting van een coöperatieve is de (her)opleving en het stimuleren van de filmcultuur, dit door de vele (diverse) spelers bij elkaar te brengen om alzo het draagvlak te vergroten. Financiële winst moet ondergeschikt zijn aan creatieve winst. De coöperatie moet -zeker in de beginfase- kunnen fungeren als een soort alternatieve spaarkas: de opbrengsten worden gekapitaliseerd en geherinvesteerd in (onderdelen van) de werking, met goedkeuring en/of beslist door de coöperanten.
INLEIDING Voorjaar 2011 werd er op aansturen van BAM en vanuit het audiovisueel veld heel wat tijd en energie gestoken in het formuleren van een bouwstenenplan voor de audiovisuele sector als geheel; dit resulteerde in "Voorbij de vertoning - Analyse van het Vlaamse Audiovisueel vertoning- en disitributieveld" en "Fast Forward - Bouwstenenplan voor het Vlaams vertonersveld", een uitgave van het Instituut voor Beeldende, Audiovisuele en Mediakunsten. Eén van de aspecten die hier uit naar voren komt, is de nood aan een landelijke filmplatform. “Een landelijk filmplatform communiceert het culturele aanbod van diverse vertoners: van megaplexen over arthouse bioscopen tot festivals en meer artistieke vertoners, fysieke vertoners en digitale platformen. In een tijd dat diverse spelers hun eigen communicatiestrategieën crssmediaal uitrollen, van distributeurs tot vertoners en digitale platformen, is een centraal initiatief met zowel een portaalals een verbindingsfunctie voor diverse platformen een must.” – uit Fast Forward - Bouwstenenplan voor het Vlaams vertonersveld Ook de Boordelingscommissie Audiovisuele Kunsten van de Vlaamse Gemeenschap wijst in haar landschapstekst op het ontbreken van "een gidsfunctie binnen mediakritiek: de BCAK is van oordeel dat er in Vlaanderen ruimte voor en behoefte aan organisaties is die een gidsfunctie binnen mediakritiek hebben. Dit kan zowel de vorm aannemen van tijdschriften als web platforms en dergelijke meer ". Met filmkrant.be (werktitel) hebben we deze uitdaging opgepakt en profileren we ons als journalistiek onafhankelijk en kwalitatief hoogwaardig mediaplatform dat inspeelt op de lacune in het Vlaamse filmlandschap. Met als voornaamste doel: het stimuleren en bevorderen van de filmcultuur in Vlaanderen. De voorbije periode merkten we zelf dat het (cultuur)coöperatieve model enorm enthousiasmerend werkt. Een mentaliteitswijziging is in de maak – noodgedwongen door de tijdsgeest, die een andere economie en manier van samenwerken stimuleert. In het licht van die andere economie is de coöperatie een heel geschikte vorm van werken: samen iets in handen houden, weten waar de financiële middelen vandaan komen en naartoe gaan, een persoonlijke relatie met een bedrijf of, in ons geval, een kunstencentrum opbouwen. Op het moment van ons onderzoek ontsproten er ook op andere plaatsen in het cultuurlandschap dergelijke initiatieven. De coöperatieve werkwijze en het coöperatief gedachtegoed sijpelen langzaamaan door in de cultuursector (Vooruit, in de Pianofabriek …), maar blijft nog wat in zijn kinderschoenen. We geloven nog steeds rotsvast dat een coöperatie in cultuur mogelijk is. Een coöperatieve manier van werken kan een efficiëntieverhoging bewerkstelligen en is eigenlijk een zuiniger kosten-batenmodel. In plaats van versnipperde kleine subsidies te verdelen over tal van verenigingen, kan het zinvoller zijn ze samen te brengen in een rendabel platform. Een operationele cultuurcoöperatie zou meer cultuurproductie kunnen genereren met minder middelen en minder overhead: een meerwaarde in deze tijden van bezuinigingen en een neerwaartse conjunctuur. Los van de economische meerwaarde stimuleert het een natuurlijk engagement, medezeggenschap en meer doorstroming tussen de actoren. De coöperatieve filosofie is een belangrijke beweegreden in de zoektocht naar een alternatieve structuur voor Filmkrant.be, maar er is ook een economische reden. De tijdsgeest noopt de cultuursector tot zoeken naar eigen/extra middelen, naar andere manieren van organisatie en financiering, naar een grotere graad van zelfredzaamheid los van subsidiënten. In dat opzicht leek een filmplatform dat gedragen wordt door een grote groep coöperanten, die (ook financieel) bijdragen aan de werking, ons een interessant model. Coöperanten worden door hun inbreng vanzelfsprekend
geresponsabiliseerd, ze investeren, organiseren en bouwen mee aan een lokaal cultureel veld en zijn op een heel bijzondere manier betrokken bij zo’n organisatie. Een definitie Filmkrant.be als cultuurcoöperatie is een alternatief ondernemingsmodel, met als doel de Vlaamse filmcultuur steunen, stimuleren en uitdragen, op basis van duurzaam engagement. Dit onafhankelijk (gids)platform overziet en verenigt de ganse Vlaamse filmsector. De coöperant investeert met zijn aandeel in de ontwikkeling van het gratis maandblad en heeft als mede-eigenaar medezeggenschap binnen een transparant overlegmodel. De coöperatie situeert zich in het Vlaamse filmlandschap en beoogt een platform te bieden aan de ganse sector. Coöperanten kopen een stukje platform, of een stukje ondersteuning van het platform en krijgen daardoor ook inspraak als mede-eigenaar. Wat voorop staat bij de oprichting van een coöperatieve is de (her)opleving en het stimuleren van de filmcultuur, dit door de vele (diverse) spelers bij elkaar te brengen om alzo het draagvlak te vergroten. Financiële winst moet ondergeschikt zijn aan creatieve winst. De coöperatie zou op termijn ook kunnen fungeren als een soort alternatieve spaarkas: de opbrengsten worden gekapitaliseerd en geherinvesteerd in (onderdelen van) de werking, met goedkeuring en/of beslist door de coöperanten. Coöperatief werken is geen wondermiddel Een succesvolle coöperatie is een economisch model dat zichzelf in stand houdt, het is zelf bedruipend. Maar aangezien deze rechtsvorm lang niet zo gekend is, kan het even duren voor er voldoende (financieel) geëngageerde coöperanten gevonden zijn én in deze tijden is het niet evident om de inkomsten een gratis maandblad voor het grootste deel afhankelijk te laten zijn van advertentiewerving. Zullen we hiermee op termijn de coöperantenkas kunnen spekken? Want inkomsten via de giften zijn namelijk te variabel. We beseffen dat een coöperatie geen instant wondermiddel is om subsidies uit de sector te weren of de eigen inkomsten te verhogen, wat indirect de noodzaak van subsidies als tussenkomst in het verlies aantoont, maar wel dé manier om die subsidieafhankelijkheid op de lange termijn te verminderen door gestaag, op eigen tempo en vanuit de markt zelf een gedegen en transparante structuur uit te bouwen die er staat en die in staat is om er te blijven te staan, om dé referentie te worden in Vlaanderen wat film(kritiek) betreft. NOTA: De huidige rechtsvorm van Filmkrant.be nog steeds een vzw. Ondanks onze ambitie en motivatie die we leggen in de reeds gevoerde gesprekken om samen (sectorieel) een cvba op te starten, blijven we in een situatie waarin de idee/overtuiging vertrekt vanuit 1 organisatie die een hele sector moet overtuigen. Dat blijkt véél minder evident dan dat de sector zelf (of een overkoepelend orgaan die de sector bindt) het idee uitdraagt, zoals in de tuinbouw sector(...) wel eens gebeurd om schaalvoordelen, groepsaankopen te verwezenlijken. We brachten het idee reeds aan bij verschillende stakeholders en potentiële vennoten die we in dit dossier aanhalen, maar de coöperatieve vennootschapsvorm is bij de meesten niet bekend en het vraagt ook tijd merken we om hen ervan te overtuigen. Dat lukt niet in 1 gesprek, te meer omdat in de deelsectoren geen attitude aanwezig is van onderlinge samenwerking naar een gezamenlijk doel. Integendeel zelfs. Een ander belangrijk en noodzakelijk element in de onderhandelingen is een concreet product én team. Het was duidelijk dat een hoofdredacteur, die het gezicht en de stem van het blad is, en een nulnummer, dat een duidelijk beeld geeft over de look&feel van het magazine en de website (logo, huisstijl, vormgeving), bepalende argumenten zijn waarop de partijen hun beslissing baseren om mee in het project te stappen. Daarom beslisten we om een subsidieaanvraag in te dienen in maart 2013 voor de ondersteuning van het opstartjaar, zijnde 11 nummers + nulnummer. Dit stelde ons in staat het team (hoofdredacteur, zakelijke leiding en sales manager) en het project (magazine, website,
events) vorm te geven en uit te bouwen. Die subsidie werd ook goedgekeurd, maar door omstandigheden buiten onze wil om, kwamen de gelden pas vrij in oktober 2013 waardoor we jammer genoeg onze deadlines hebben moeten verschuiven naar voorjaar 2014. Dit alles geeft dat deze blauwdruk wat blijft steken in de voorwaardelijke wijs. We hadden verder willen/moeten staan. Het is onze overtuiging dat een inhoudelijk succesvol en breed verspreid magazine, te samen met een overzichtelijke website (die inspeelt op de actualiteit) en events, een belangrijke katalysator zal zijn om de verwachtingen van de potentiele stakeholders en partners in te vullen en hen doet inzien dat samenwerken aan eenzelfde doel -de filmcultuur in Vlaanderen stimuleren- werkt.
1. De initiatiefnemers Zoals hierboven vermeld hebben het toenmalige Open Doek vzw (nu MOOOV vzw) en BAM de uitdaging opgepakt en profileren ze het project als een journalistiek, onafhankelijk en kwalitatief hoogwaardig mediaplatform dat inspeelt op die lacune in het Vlaamse filmlandschap. In samenwerking met vertegenwoordigers uit de sector en het Nederlandse filmblad de Filmkrant, dat als een van de mogelijke inspiratiebronnen voor het nieuwe filmplatform model werd een concept ontwikkeld dat de filmjournalistiek in Vlaanderen een nieuwe impuls moet geven. Geen moment te vroeg. De uitstekende reputatie die de Vlaamse film de laatste jaren heeft opgebouwd in binnen- en buitenland, voedt de noodzaak voor het verder stimuleren en bevorderen van de filmcultuur in Vlaanderen, hét uitgangspunt van Filmkrant.be. Initiatiefnemer: MOOOV vzw is initiatiefnemer van allerlei activiteiten ter promotie van de kwalitatieve wereldcinema. De filmfestivals in Turnhout en Brugge zijn daarvan het bekendste voorbeeld. Daarnaast zijn er spinoff-festivals in Genk, Sint-Niklaas, Lommel, Dilbeek, Lier, Beringen en Roeselare en worden doorheen heel Vlaanderen schoolvoorstellingen georganiseerd, heeft MOOOV een eigen DVD-label, en allerhande projecten met diverse partners in binnen- en buitenland. MOOOV kan jaarlijks rekenen op meer dan 60.000 bezoekers en wordt ondersteund door de Federale Overheid (DGOS), de Vlaamse Overheid (Kunstendecreet), meerdere provincies en verschillende gemeenten. www.mooov.be Partner: BAM is het Vlaams steunpunt voor professionele hedendaagse beeldende, audiovisuele en mediakunst. “Het is de opdracht van BAM om deze velden te volgen en te ondersteunen, en dit door ze te stimuleren, te analyseren en erover te informeren. Dit wil BAM met een brede en inclusieve visie doen - wij beschouwen onze doelsector zo breed mogelijk en met expliciete relaties tot andere kunsten, educatie, maatschappij en beleid. BAM wil zo bijdragen tot een ambitieus Vlaanderen waar ruimte is voor artistiek experiment en dat zichzelf blijvend op de internationale kaart plaatst wat betreft productie, aanbod, werk- en business modellen en eigentijdse netwerkvorming in de sector van beeldende, audiovisuele en mediakunst”. www.bamart.be
2. Het probleem Het filmlandschap in Vlaanderen is divers en kent tal van spelers. Een rijke audiovisuele cultuur is een zaak van makers, van distributeurs, van vertoners allerhande (grote bioscoopketens, arthouse cinema uitbaters, culturele vertoners, festivals, cultuurcentra, …) en omkaderende initiatieven. Zowel profitals non-profit-spelers maken er de dienst uit. Nochtans is het doel van al deze actoren hetzelfde: films, of het nu gaat om commerciële dan wel om artistieke of culturele, tot bij een zo groot mogelijk publiek brengen. Digitalisering, de opkomst van andere kanalen en spelers, video on demand, kortom nieuwe presentatievormen zorgen voor ingrijpende wijzigingen in het vertonersveld. Na de veldanalyse van het vertonersveld (cf. supra) werkte BAM in samenspraak met het veld aan een toekomstgericht bouwstenenplan voor de ruime sector. Eén van de aspecten die hier uit naar voren komt, is de nood aan een landelijke filmplatform. Een landelijk filmplatform communiceert het cultureel aanbod van diverse vertoners: van megaplexen over arthouse bioscopen tot festivals en meer artistieke vertoners, fysieke vertoners en digitale platformen. In een tijd dat diverse spelers hun eigen communicatiestrategieën cross-mediaal uitrollen, van distributeurs tot vertoners en digitale platformen, is een centraal initiatief met zowel een portaalals een verbindingsfunctie van diverse platformen een must. Het landelijk filmplatform:
wordt digitaal, in print en via evenementen aangeboden; is het referentieblad met een sterke editoriale visie en een goede mix tussen aankondigingen en kritiek; vertrekt vanuit een goede mix tussen autoriteit van schrijvers en critici en het attenderen door gebruikers; heeft een gids- en verbindingsfunctie tussen diverse spelers en platformen; is een kweekvijver voor jong schrijftalent (en stimuleert zo een actief landschap van filmcritici).
Het moment lijkt dan ook gekomen om samen met al deze spelers een gezamenlijke stap te zetten: de uitbouw van een platform, zowel online als gedrukt, dat een groot publiek breed informeert over en (ver)leidt naar films. Nieuwe tijden vragen immers andere antwoorden. Van bij aanvang wordt gesteld dat bij de uitwerking nagedacht dient te worden over nieuwe financieringsmodellen waarbij een gezonde mix tussen subsidies (autonomie) en inbedding en co-financiering vanuit distributeurs en vertoners (draagvlak en betrokkenheid) de leidraad is. Het coöperatief model ligt hier voor de hand. ANALYSE Uit het bovenstaande blijkt de nood aan een filmkrant/digitaal platform. De veldanalyse toont ook duidelijk aan dat er veranderingen optreden in het medialandschap waarbij de interdependenties tussen de verschillende actoren veel groter geworden is. Juist dit gegeven zorgt voor een opportuniteit omdat zo de diverse partijen ondanks hun verschillende rol en verschillend statuut (profit non-profit) het belang onderschrijven om op sommige vlakken meer samen te werken. De complexiteit van de Vlaamse filmsector, waarin ieder zijn eigen belangen heeft, vraagt om duidelijk en open overleg. Participatie creëert betrokkenheid, vertrouwen en draagvlak bij het nemen van beslissingen. Die participatie gaat voor ons over het benutten van de kennis en ervaring van een diversiteit aan stakeholders en betrokkenen, wat nieuwe inzichten, kennis en actie genereert.
Tijdens een aantal gesprekken met potentiële stakeholders uit de filmsector bleek duidelijk dat er een grote vraag is naar het versneld en concreet uitwerken van Filmkrant.be. UITZOOMEN UIT DE MICROCONTEXT Maatschappelijke nood Filmkrant.be heeft een duidelijk maatschappelijk belang, namelijk een gidsfunctie voor de consument/lezer in het overaanbod aan film dat iedere week/maand in de zalen komt. Het biedt een rustpunt in een hectisch en gehypet medialandschap en is een plek voor analyse, debat, context, duiding en voortschrijdende inzichten. Concreet maakt het filmblad maandelijks een duidelijke en uitneembare agenda bijlage, een duidelijk overzicht van alles wat die maand met film te maken heeft en waar het wordt vertoond. Zulks handig en compleet overzicht ontbreekt momenteel. Online bestaat dit wel (cinebel.be bijvoorbeeld) al focust deze website vooral op de filmagenda en vindt zeker niet iedereen hier de weg naar. Filmkrant.be moet als het ware in de schoot geworpen worden door op alle (film)evidente plaatsen gratis en in het zicht te liggen en waar de lezers ook -via sociale media- vlot de weg vinden naar de overzichtelijke website. Het moet de norm worden in Vlaanderen in alles wat met film te maken heeft en op die manier filmcultuur in Vlaanderen verder stimuleren en uitbouwen, hét uitgangspunt van Filmkrant.be. Aanvullend karakter Op dit moment is er enkel Filmmagie, een (betalend) maandelijks magazine dat schrijft over film in Vlaanderen en enkele deelaspecten. Filmkrant.be positioneert zich daarentegen als breder en gratis magazine dan Filmmagie, zowel inhoudelijk als qua doelgroep dus komt niet rechtstreeks in het vaarwater van Filmmagie, al brengt het grotendeels wel dezelfde inhoud natuurlijk. Alleen anders verpakt. Daarnaast zijn we van de overtuiging dat concurrentie je alleen maar scherper en beter maakt, dus kan/zal de komst van een nieuw filmblad filmkritiek –en bij uitbreiding filmcultuur- in Vlaanderen alleen maar bevorderen onder het motto: hoe meer je weet over film, hoe groter het kijkplezier. Wenselijkheid Om perverse effecten (Mattheuseffect, Moral Hazard, belangenconflicten,…) te vermijden/voorkomen kiest Filmkrant.be resoluut voor een sector breed verhaal met/via een duidelijke en open dialoog. De sector is divers met spelers die een verschillende positie innemen in de productiewaardeketen maar die zich ook in meer of mindere mate al dan niet in marktomgeving bewegen. Een nieuw initiatief rond een gidsplatform waarbij een print en digitale filmkrant een eerste stap is naar een volwaardige (digitaal) filmplatform dat duiding en context geeft, belangt de hele audiovisuele sector aan die bestaat uit makers / producenten / distributeurs, maar ook vertoners. DESTEP-analyse Het huidige politieke klimaat dwingt ons om uit te kijken naar alternatieve financiering ten einde de subsidieafhankelijkheid te verminderen. De ambitie en motivatie om een aanzienlijk deel van de (financiële) middelen uit de markt te halen is groot en tegelijk ook reëel aangezien het initiatief (oprichting filmplatform) ontsproten is vanuit de audiovisuele sector zelf. Daarnaast zitten we met een bepaalde niche én zijn we op vlak van print zowat het enige wijd verspreidde filmmagazine in Vlaanderen waardoor we hoopvol mogen zijn inzake advertentie inkomsten, … . Daarbij zetten we vol in op onze mission statement: het bevorderen van de filmcultuur in Vlaanderen en willen we meesurfen op de chauvinistische golf die in Vlaanderen/België steeds meer begint te leven, ook buiten de filmsector met de Rode Duivels bijvoorbeeld, die België ook weer ‘hip’ maken in het buitenland. Bovendien willen we een breder medium dat ook de commerciëlere spelers betrekt (Kinepolis, Euroscoop,..). Er wordt naar gestreefd om een breed spectrum van kernspelers in de verschillende deelfuncties te betrekken (steunpunt, fonds, festival, arthouse bioscoop, educatie, distributie, producent) met voldoende aandacht voor de "spread" (commercieel/publieksvriendelijk enerzijds en anderzijds niet-commercieel/nichepubliek). Omwille van dit evenwicht is een goede redactionele visie
gekoppeld aan een onafhankelijke redactie essentieel. We zien alvast een spanningsveld tussen een visie die vertrekt vanuit filmkritiek en hoe je die naar een ruim publiek brengt enerzijds en een visie die de filmkrant ziet als een promotievehikel voor de eigen activiteiten en aanbod anderzijds. In het huidige filmjournalistieke landschap bestaat een spanningsveld tussen commerciële partijen die filmkritiek als een promotievehikel zien, en de journalistieke kernwaarden waarin informatieoverdracht, nieuwswaarde en zelfstandige oordeelsvorming centraal staan. Door ons team samen te stellen uit een mix van ervaren journalisten en nieuwe talenten hebben we er het volste vertrouwen in dat we in dit spanningsveld onze integriteit kunnen weten te bewaren. Filmkrant.be is zich bewust dat de keuze voor print een potentiële zware last en kost kan zijn, te meer omdat we volop willen inzetten op het ecologische aspect in druk alsook distributie. Een haalbaarheidsstudie is hier op zijn plaats. De grote zwakte is ‘de grote onbekende’, zijnde de coöperatie. Het is een vennootschap die weliswaar zijn opmars kent tijdens een periode van crisis (ook nu weer), maar het blijft toch voor velen een nobele onbekende vennootschapsvorm. En als men het al kent, heeft het vaak een ietwat oubollig karakter. Niets is minder waar uiteraard en wij zijn meer dan overtuigd van de keuze en de voordelen van een cvba, nu de sector (lees: potentiële) vennoten nog. Want zonder hen staan we nergens met onze ideeën natuurlijk.
3. Het coöperatieve idee MISSIE / VISIE Filmkrant.be vaart een onafhankelijke redactionele koers. Het hanteert een toegankelijke, journalistieke en geïnformeerde stijl voor een breed film minnend publiek en stelt zich ten doel het vervaardigen, uitgeven, exploiteren en verspreiden van diverse print- en digitale uitgaven en het organiseren van live events op het gebied van film-, media- en beeldcultuur in Vlaanderen. Speerpunt hierbij is om vanuit passie voor film informatie, achtergronden en duiding te geven bij het actuele filmaanbod. Filmkrant.be vindt daarbij het journalistieke evenwicht middels een zogeheten sandwichformule tussen informatieoverdracht, reflectie en een functie als ‘consumer guide.’ aandacht voor filmcultuur ! Film is voor Filmkrant.be de spil van de multimediale wereld die ons omringt. Een kunstvorm met vele verschijningsvormen. Van de industrieel geproduceerde blockbuster tot de hoogstpersoonlijke artfilm en alles wat daartussen zit. Film is een venster op de wereld. Een venster om het leven door te bekijken en te ondervragen en te proberen begrijpen. Door daarover te berichten in verschillende media-uitingen (print, digitaal, events) draagt Filmkrant.be bij aan een levendige filmcultuur. Als Vlaams platform ligt de focus op film in Vlaanderen en de Vlaamse film in internationale context, maar we voorzien evenzeer uitgebreid aandacht voor internationale film die in België beschikbaar is middels distributie, speciale import of eenmalige- en festivalvertoning. bewuste rol Filmkrant.be plaatst film niet alleen in een bredere context door oog te hebben voor trends en nieuwe ontwikkelingen enerzijds en filmhistorie anderzijds, maar ook door zich bewust te zijn van de rol die film speelt in het sociale debat en de plek die film en filmbeleving innemen in jeugd- en popcultuur en lifestyle door vanuit film naar de andere dimensies van de samenleving te kijken. Zowel experten als de gepassioneerde gebruikers die een meerwaarde kunnen bieden komen daarbij aan bod. Het persoonlijke van “dit spreken over” en “waarderen van “is, naast de passie, ook heel belangrijk. Filmkrant.be heeft de ambitie een voortrekkersrol te vervullen in het actief verbreden van het landschap voor filmkritiek, onder meer ook door een podium te bieden aan jong schrijftalent.
Daarnaast wil het zich ook op de lange termijn manifesteren als nationaal (gids)platform. Een verzamelplaats waar alles wat met filmpromotie te maken heeft. Zowel intern (binnen de sector zelf) als extern naar het (grote) publiek. Het wil de krachten van de vele sectoren (distributie, productie, vertoning, archivering,…) waar mogelijk bundelen en centraliseren. Filmkrant.be als coöperatieve vennootschap Filmkrant.be is zich bewust van het feit dat coöperatief ondernemen nog niet algemeen aanvaard is en dat het enige overtuigingskracht zal vergen om de vele spelers met vele en verschillende belangen te verenigen. Maar evenzeer is er de overtuiging dat Filmkrant.be een hiaat binnen de filmsector opvult en dat verschillende spelers uit de verscheidene sectoren die noodzaak ook al meermaals uitten. Deze commitment vanuit de sector is uiteraard een (blijvend) proces van jaren dat volgens de dynamiek van de sector zal groeien ten voordele van alle betrokken filmorganisaties, maar zeker ook van de filmliefhebber, het publiek. In samenwerking met A-jour (procesbegeleiding in participatie) werd er een stakeholdersanalyse opgesteld. Filmkrant.be kent zijn veld en heeft een helder zicht op wie de stakeholders en de potentiële vennoten kunnen zijn (cf. infra). In de eerste plaats moeten de vennoten komen uit de groep distributeurs en vertoners, maar bij uitbreiding ook de hele filmsector in Vlaanderen. Het is vooral van belang dat we een goede mix van vennoten vinden in zowel de puur commerciële belangengroep als de groep waar het artistieke primeert boven commercieel succes. Daarnaast durven we ook ‘out of the box’ kijken naar merken met een directe link tot film zoals Jameson Whisky (‘Trigger Street Productions Presents Jameson First Shot’), G-Star, BNP Paribas Fortis, … . Een uitvoerige analyse is hier van belang om enerzijds het gekende veld te ‘positioneren’ t.o.v. Filmkrant.be en anderzijds mogelijks onbekende of vergeten partners te benoemen. Deze stakeholdersanalyse gebeurde zowel in de breedte (brede veld) maar ook in de diepte (de precieze relatie/belang/binding benoemen van de stakeholder/cluster van stakeholders). De complexiteit van de Vlaamse filmsector, waarin ieder zijn eigen belangen heeft, vraagt namelijk om duidelijk en open overleg en volgt idealiter in participatie. Want participatie creëert betrokkenheid, vertrouwen en draagvlak bij het nemen van beslissingen. Die participatie gaat voor ons over het benutten van de kennis en ervaring van een diversiteit aan stakeholders en betrokkenen, wat nieuwe inzichten, kennis en actie genereert waar de gehele sector en bij uitbreiding de filmcultuur in Vlaanderen profijt uit kan halen. Specifiek gaan we binnen en buiten de sector op zoek naar adverteerders, sponsors en/of donateurs - óók onder de vennoten - waarmee we op relatief korte termijn een dubbel doel wensen te bereiken: de coöperatieve verder laten groeien en uitbouwen tot een landelijk filmplatform en anderzijds onze subsidieafhankelijkheid stelselmatig willen afbouwen. Onze keuze om voor een coöperatieve vennootschap te kiezen wordt verder ook ondersteund door het marktvacuüm waar we hier in Vlaanderen inzitten. Een uitgesproken filmblad dat iedere maand gratis en wijdverspreid in alle film-evidente plekken in Vlaanderen aangeboden wordt, bestaat simpelweg niet.
4. Bouwstenen voor een business plan 4.1. Projectnetwerk en aanpak PROJECTNETWERK Kerngroep: Marc Boonen (MOOOV vzw - beslissingsrecht) Dirk Dewit (BAM - beslissingsrecht, tot juli 2013) Tomas Wendelen (projectmedewerker) Wim Viaene (Rossinant bvba - extern expert) Filmkrant vzw: Marc Boonen (filmfestival MOOOV, voorzitter) Dana Linssen (de Filmkrant) Tinne Bral (Imagine filmdistribute) De vzw zal spoedig uitgebreid moeten worden teneinde de draagkracht en bestuurskracht te vergroten. Hierbij zal ook buiten de grenzen van de Vlaamse audiovisuele sector gekeken worden. Er zal tegelijkertijd ook een nieuwe voorzitter verkozen worden. Adviesgroep: Tine van Dijk (Lessen in het Donker) Christian de Schutter (Vlaams Audiovisueel Fonds) Marc Boonen (Filmfestival MOOOV) Dana Linssen (de Filmkrant) Chantal Krakowski (Euroscoop) Dirk Dewit (BAM) Tinne Bral (Imagine filmdistribute) Ook hier is het de expliciete bedoeling van de huidige indieners om de achterban en doelgroep zoals nu reeds verzameld in de adviesgroep verder uit te breiden tot een brede en evenwichtig samengestelde steungroep (draagvlak) waarin alle representanten van de sector (van creatie, productie, distributie, vertoning, educatie tot archivering) vertegenwoordigd zijn. Vanzelfsprekend zal daarbij ook worden gelet op de juiste balans tussen vertegenwoordigers van de commerciële film en de arthouse cinema en nicheprogrammering, festivals… . Hierin werden reeds de eerste contacten gelegd waarbij we tot een lijst komen van 29 diverse spelers uit de sector die openlijk hun steun betuigden. Het komt er dus in de nabije toekomst hierop verder te bouwen en die spelers concreet en gericht te benaderen en te rangschikken naar (financieel) engagement. De steun die we in de opstart fase krijgen van het VAF (Vlaams Audiovisuele Fonds) die kan fungeren als intermediair is in deze onderhandelingen cruciaal. Al zal deze rol in de toekomst opnieuw moeten besproken worden aangezien er een aantal verantwoordelijkheden bijkomen in hun takenpakket. AANPAK (1) Om dit sectorbreed verhaal waar te maken, is er nood aan een breed draagvlak waarbij zoveel mogelijk actoren deelnemen en mee investeren in de vorm van aandeelhouderschap. Filmkrant.be moet immers een meerwaarde betekenen voor de gehele filmsector en moet dus ook gedragen zijn door al deze actoren. Het draagvlak wordt zo vertaald in reëel financieel engagement.
De keuze voor het coöperatief ondernemerschap voor de uitbouw van Filmkrant.be vindt bovendien haar oorsprong in de verwachting dat zo de mogelijkheid om een erg diverse sector – bestaande uit zowel commerciële als gesubsidieerde culturele spelers – te verbinden en de engagementen van die uiteenlopende spelers af te stemmen, in waarde te laten verschillen, vast te leggen en te verduurzamen. Van groot belang is dat we in de oprichters-vennotengroep en in de raad van bestuur de goede balans tussen de verschillende sectoren bijna als voorwaarde beschouwen. Vooraanstaande grote spelers moeten hier naast kleine(re) organisaties in harmonie samen besturen. Enkel als we dat evenwicht realiseren zal Filmkrant.be in staat zijn om de ganse sector te vertegenwoordigen. Een open communicatie en transparant beleid van en naar alle vennoten, zowel op bestuurlijk niveau, de algemene vergadering als publieksvennoten, is noodzakelijk om op de lange termijn een gedegen en structureel sterke coöperatieve vennootschap uit te bouwen. (2) De audiovisuele sector beweegt zich binnen het kunstenveld immers het meest op het raakvlak tussen initiatieven die volledig door de privémarkt worden gefinancierd en projecten die gesubsidieerd zijn. Het samenbrengen van deze dubbele bedrijfsdynamiek en – cultuur vraagt een evenwichtsoefening. Elke speler in het veld moet immers de mogelijkheid krijgen om op maat te kunnen participeren in de vennootschap, en er, eveneens op maat, gebruik van te kunnen maken. Een coöperatieve vennootschap kan in deze omgeving de nodige statutaire duidelijkheid creëren om vlot in en uit te kunnen stappen en om verglijdende partnerschappen te kunnen ondervangen met een open en vrijwillig lidmaatschap. De lijst met organisaties die reeds openlijk hun steun betuigden aan dit project (cf. supra, punt 4.2) stemt ons gunstig inzake haalbaarheid en draagkracht. Het komt er nu wel op aan om deze lijst ten eerste uit te breiden met grote commerciële spelers zoals Kinepolis, Utopolis, Fox, Warner, … én het mondelinge engagement concreet te maken als vennoot in de coöperatie. (3) De coöperatieve structuur moet het tenslotte ook mogelijk maken dat de werkingsmiddelen zo veel mogelijk uit de markt en de sector zelf kunnen gehaald worden, waardoor een extra inbreng van de overheid beperkt kan blijven. Dit vergroot het gevraagde engagement van de sector en verhoogt de overlevingskansen van het project op langere termijn. In die optiek zullen we op logistiek vlak (druk, distributie van het maandblad over heel Vlaanderen) trachten om bedrijven te betrekken in de coöperatieve werking. Dit kan de kosten enigszins drukken, maar zeker ook de onderlinge samenwerking ten goede komen aangezien zulke bedrijven mee betrokken zijn en mee kunnen/zullen denken over (het verbeteren van) de dienstverlening. Daarnaast denken we ook ‘out of the box’ en gaan we op zoek naar participanten, hoofdzakelijk dan in de vorm van sponsoring of adverteerders om ook buiten de sector (financiële) middelen te zoeken om de subsidieafhankelijkheid op termijn te verlagen.
4.2. Stakeholderanalyse In samenwerking met A-Jour (procesbegeleiding en participatie) doorliepen we reeds een aantal fases binnen onze stakeholdersanalyse. Zo hebben we reeds een eerste triage uitgevoerd op basis van belang en macht om zo een goed overzicht te krijgen van de manier van samenwerking en de intensiteit ervan met de verschillende potentiele stakeholders. Het spreekt voor zich dat potentiële vennoten zich eerder in de eerste groep bevinden dan de laatste. De relatie met de verschillende stakeholders/vennoten is constant in beweging. Zo zullen sommigen hun engagement na verloop van tijd willen versterken, anderen dan weer afbouwen en nog anderen willen er nieuw bijkomen. Dit proces moet dan ook constant door de bevoegde persoon (zakelijk leider en/of commercieel medewerker,…) van nabij worden opgevolgd. Een goede relatie tussen Filmkrant.be en haar (belangrijkste) stakeholders stelt ons in staat om de doelstellingen te realiseren en toont verder ook onze bestaanswaarde. Een goede relatie onderling vergroot ook de toegevoegde waarde van een bedrijf voor zijn stakeholders door synergiën te creëren. Niet alleen met het bedrijf maar ook tussen stakeholders onderling.
Veel belang / veel macht Hoofdrolspelers. Richt veel aandacht op deze groep. Betrek ze in de besluitvorming. Consulteer ze regelmatig en houd ze zeer betrokken.
VAF BAM de Filmkrant MOOOV (als festival coördinator) Publiek Culturele centra filmfans Filmsectoradverteerders Filmfestival Gent Filmfestival Oostende Overige (film)festivals Universiteiten en hogescholen CINEMATEK Filmdistributeurs Vertoners ketens (Kinepolis, Utopolis, UGC, Euroscoop, … Filmproducenten Bond filmdistributie Vlaamse Film Producentenbond Belgian Film Producers Association (BeFPA) Arthouses …
Veel belang / weinig macht Belangrijke groep waarmee rekening moet worden gehouden. Betrek deze stakeholders in minder risicovolle activiteiten. Houd ze op de hoogte over de aspecten waar zij belangstelling voor hebben en waar ze kunnen bijdragen. In deze groep bevinden zich de potentiële ondersteuners en ambassadeurs.
Acteurs Regisseurs Filmclubs Abonnees Online media Filmeducatie Recto/verso Bibliotheken Flanders Doc Internationale festivals Andere nationale festivals Digitale kanalen die agenda, database… aanbieden (moviegids.be, film.nl, CineNews, Cinebel, K.U.T., Cobra.be, IMDB, BAM…) Filmtechniek ‘crew’ Filmrecensenten freelance Vlaams Instituut voor archivering Filmmuseum Filmredacties bij kranten/magazines (vb. Knack Focus)
VDFC
Weinig belang / veel macht Moeilijke maar belangrijke groep omwille van de hoge invloed en/of veel macht. Consulteer deze stakeholders en betrek ze waar en wanneer mogelijk. Probeer hun belangstelling en betrokkenheid te vergroten.
VAC Digitale televisie Sponsors VOD aanbieders (Telenet, Belgacom, VOO, TéléSat, Mobistar TV en de digitale varianten…) Andere adverteerders DVD-verkoop (advertering) BARCO Kleine stedelijke cinema’s Televisiemaatschappijen Overheid als subsidiënt …
Weinig belang / weinig macht Minst belangrijke groep. Houd ze op de hoogte en informeer ze via algemene communicatie; probeer ze meer betrokken te maken.
(h)ART Jongeren Ouders Kinderen Apache Scholen Witte Raaf Toevallige filmkijkers DVD-verhuur (verdeling) Tijdschriften en kranten als concurrent Filmmagie …
De oefening hierboven is komt voort uit een lijst die we zelf opstelden en is vrij algemeen te noemen. Een volgende stap is de verschillende stakeholders er een voor een uitlichten en benaderen met een duidelijk verlangen van hoe wij hun bijdrage zien en hoe ze dat zelf kunnen/willen invullen. Deze fase is cruciaal en zal heel veel duidelijk maken omtrent de invulling van de coöperatieve werking en structuur. Welke stakeholders benaderen we als vennoot en zullen dus de coöperatie mee oprichten en/of besturen? Welke stakeholders willen we eerder tactisch benaderen of om puur strategische redenen bij het project betrekken… ? Onderstaande lijst geeft de organisaties weer die voorheen reeds hun steun betuigden aan het project. Dit is alvast een voordeel nu we hen zullen aanspreken met het voorstel om zich concreet te engageren als stakeholder/vennoot aangezien ze het project al kennen en zelfs genegen zijn. Maar belangrijker nog is deze lijst aanvullen met een aantal eerder commerciële spelers om een duidelijker evenwicht te bekomen. Daarbij richten we onze pijlen eerst op de distributeurs en de vertoners. En aangezien 70% van de bioscoopgangers een Kinepolis vestiging
verkiest om naar de film te gaan, is die stakeholder cruciaal en de meest aangewezen potentiële vennoot om als eerste mee te krijgen in ons coöperatieve verhaal dat er een is die de ganse breedte van de Vlaamse filmsector dient te overspannen. Even cruciaal is de constante waakzaamheid die we onszelf moeten opleggen opdat we steeds een goed evenwicht trachten te bereiken in de verzameling vennoten. Het is duidelijk dat er van de A-vennoten, de oprichters, op bestuurlijk niveau een en ander verwacht wordt. Idealiter bekomen we hier telkens 2 vennoten uit ieder segment van de audiovisuele sector (distributeurs, vertoners, producenten, andere) met een maximum van 9 oprichters. Bij de vertonersgroep is de kans het grootst dat het meerdere oprichters-vennoten aanlevert, aangezien dat de meest heterogene groep is met naast de bekende ketens (Kinepolis, Utopolis, UGC, Euroscoop) ook culturele centra, festivals, filmclubs, … . Zij stellen het dagelijks bestuur aan en zijn mee de waakhond op de lange termijn werking van de coöperatie. Welk engagement er van de B-vennoten verwacht wordt is eerder van praktische of financiële aard. Het betreft hier bijvoorbeeld een versoepelde samenwerking met een coöperatie van drukkerijen of op vlak van de distributie van het maandblad over heel Vlaanderen. Maar we kunnen aan vennoten ook een pakket op maat aanbieden waarbij ze iedere maand aan voordelig tarief adverteren in het magazine, of dienstverlening op evenementen, … . In return neemt de coöperatie/het magazine hen op in de communicatie (intern/extern), korting op advertentietarieven, alsook dragen ze algemeen bij aan het bevorderen en stimuleren van de filmcultuur in Vlaanderen, hét hogere doel van Filmkrant.be. Vandaar ook dat we de eerste jaren, de opbrengsten herinvesteren in de coöperatie om dit verder uit te bouwen. De lezers zijn de C-vennoten. Het publiek. Overtuigende elementen hier op vlak van return zijn medeeigenaarschap (onder meer tijdens de algemene vergadering), opnieuw het bevorderen van de filmcultuur door steun aan een nationaal filmblad en platform. Zeker in tijden waarin crowdfunding steeds meer mensen bereikt, moet ook deze ietwat gelijkaardige vorm van betrokkenheid kunnen aanslaan bij een groot publiek. Daarnaast kunnen we hen concreet korting bieden op het nemen van een abonnement, acties, … . In het overtuiging en het stimuleren van de betrokkenheid in deze groep zijn de sociale media geweldig belangrijk. Deze stelt je in staat om niet alleen sneller, maar ook persoonlijker, eerlijker en authentieker te zijn in je communicatie om zo de lezer (lees: stakeholder/vennoot) betrokken te houden en een duurzame relatie aan te gaan. Het winnen van vertrouwen, het opbouwen en behouden van een tevreden community begint nl bij engagement, ofwel betrokkenheid. Dit geldt uiteraard voor alle vennoten/stakeholders, niet enkel de C-vennoten. Daarnaast hebben we de ‘gewone’ stakeholders (uiteraard zijn niet alle stakeholders vennoot). Deze groep zal gaandeweg vorm krijgen in de verschillende gesprekken die gevoerd gaan worden, Maar dat deze groep enorm belangrijk is, steeds aangevuld en goed onderhouden moet worden staat buiten kijf. Samenwerking met, en ondersteuning door belangrijke stakeholders kunnen bijdragen aan het aantrekken van meer samenwerkingen, of bijvoorbeeld sponsors, waardoor er meer kans bestaat op een succesvol project. Door regelmatig contact te hebben met stakeholders, kan zeker gesteld worden dat ze weten waar Filmkrant.be voor staat en ze de voordelen ervan inzien. Dit maakt de kans op externe bijdragen groter. VAF – Vlaams Audiovisueel Fonds, Pierre Drouot, directeur CINEMATEK, Gabrielle Claes, directeur FLANDERS DOC, Mark Daems, voorzitter VAC, voorzitter, Patrick Deboes Utopolis Belgium (Mechelen, Turnhout, Aarschot, Lommel) Stijn Vanspauwen Roxy Filmtheaters (Koersel), Ludo Engelen Sphinx (Gent), Patrick Deboes Studio Skoop (Gent), Walter Vander Cruysse,
Buda (Kortrijk), Lieve Vankeirsbulck Lumière Cinema (Brugge), Jan Declerq Zebracinema (Hasselt, Neerpelt, …), Mayke Vermeren Cinema Zuid (Antwerpen), Sarah Lauwers Cinema Zed (Leuven), Johan Van Schaeren, Minds Meet, Tomas Leyers (producent van o.a. Lost Persons Area, Little Baby Jesus of Flanders) Serendipity Films, Ellen De Waele (producent van o.a. Grande Hotel) Savage Film, Bart Van Langendonck, (producent van o.a. Rundskop) A Directors, Bram Crols, (producent van o.a. Verdwaald in het Geheugenpaleis) Imaginefilmdistributie, Tinne Bral Benelux Film Distribution, Chantal Krakowski Cinéart, Stephan De Potter ABC Distribution, Henk Cluytens Lumière Distributie, Jan Declerq Jekino Filmdistributie, Felix Vanginderhuysen Bevrijdingsfilms, Jef Laenen CC. De Spil – Roeselare, Dirk Cornelis, Bibliotheek Brugge, Pieter Keereman, Filmfestival Gent, Wim De Witte Offscreen, Dirk Van Extergem,
4.3. Corporate Governance ALGEMENE VERGADERING De algemene vergadering vindt minstens 1x per jaar plaats en bestaat uit alle vennoten. De stemming gebeurt bij een gewone meerderheid. Elk lid heeft 1 stem en mag drager zijn van 1 volmacht. Geen enkele vennoot mag meer dan tien procent (10%) van de totale stemrechten in handen hebben. De regelmatig samengestelde vergadering vertegenwoordigt alle vennoten. Haar beslissingen zijn bindend voor allen, ook voor de afwezigen of zij die tegenstemmen. De algemene vergadering is bevoegd voor: de wijzigingen van de statuten de benoemingen en afzetting van de bestuurders de benoeming en afzetting van de commissarissen en het bepalen van hun beoldiging ingeval dat wordt toegekend de kwijting aan de bestuurders en de commissarissen goedkeuring van de rekeningen en de begroting de ontbinding van de vereniging de toetreding van nieuwe leden en de uitsluiting van een lid de omzetting van de vereniging in een vennootschap met een sociaal oogmerk programma en werking (kan gedelegeerd worden aan de raad van bestuur) aanwervingen en vergoedingen (kan gedelegeerd worden aan de raad van bestuur) opstellen van een huishoudelijk reglement (kan gedelegeerd worden aan de raad van bestuur) RAAD VAN BESTUUR De raad van bestuur, aangesteld door de algemene vergadering, heeft volstrekte bevoegdheid voor het besturen van Filmkrant.be. De leden van de raad worden gekozen uit een lijst die voorgedragen wordt door de algemene vergadering. Het aantal bestuurders bedraagt minimaal 3. De beslissingen van de raad van bestuur worden steeds genomen met eenvoudige meerderheid op voorwaarde dat de helft van de leden aanwezig is. De termijn is 4 jaar en men is herkiesbaar. Het mandaat van de bestuurders wordt niet bezoldigd. Als de bestuurders een opdracht verrichten met
bijzondere of vaste prestaties, mag hiervoor een beloning voorzien worden. Deze beloning mag in geen geval een participatie zijn in de vennootschapswinst. De raad van bestuur vergadert telkens het belang van de vennootschap dit vereist en minstens om de 3 maanden. De controle op de financiële toestand, op de jaarrekening en op de regelmatigheid van de verrichtingen opgenomen in de jaarrekening, wordt aan een of meer commissarissen opgedragen. Zoals hierboven vermeld worden deze benoemd door de algemene vergadering van vennoten. DAGELIJKS BESTUUR De Raad van Bestuur benoemt en ontslaat de algemeen directeur die bevoegd is voor het dagelijks bestuur van de vennootschap. Verdere info over de algemene vergadering en de raad van bestuur in de statuten in bijlage. ADVIESGROEP cf. supra bij punt 4.1
4.4. Marketing en communicatie Iedereen moet zijn gading vinden in Filmkrant.be (werktitel!), zowel geïnteresseerde filmliefhebbers als studenten en professionelen. De krant verschijnt gratis elf keer per jaar in een wijdverspreide oplage van 20 000 exemplaren, in alle bioscopen, cultuurcentra, bibliotheken en andere punten in Vlaanderen waar filmliefhebbers te vinden zijn. Middels een goed gevonden allesomvattende merknaam (to do), moet het maandblad dé norm worden voor filmkritiek - en alles errond - in Vlaandeeren. Vandaar dat het -zeker in de opstartfase- volop moet inzetten op promotie en zichtbaarheid via alle (sociale!) media om zo snel mogelijk zo veel mogelijk mensen te bereiken, ook potentiële vennoten dus. rustpunt in het hectische actuele filmaanbod Filmkrant.be is een overkoepelend journalistiek platform, dat het hele maandaanbod in een keer kan coveren, een representatief beeld geeft van het Vlaamse film- en bioscoopaanbod en een breder, meer diepgravend overzicht kan geven dan de dagbladen in hun magazines en culturele katernen. Het is daarnaast ook toegankelijker, breder en meer journalistiek georiënteerd dan bestaande websites en niche-filmbladen als Filmmagie en Cinemagie. Film biedt zoveel invalshoeken en onderwerpen, van cultuur en lifestyle tot meer sociaalpsychologisch en maatschappelijk, dat Filmkrant.be vanuit z’n eigen identiteit en content steeds een link naar verschillende leefwerelden kan leggen. Ook door de samenstelling van het team dat al deze interessegebieden als het ware in z’n journalistieke DNA heeft zitten, kan Filmkrant.be diverse interesses binnen de groep van filmliefhebbers aanspreken en bedienen. Filmkrant.be biedt een rustpunt in een hectisch en gehypet medialandschap en is een plek voor analyse, debat, context, duiding en voortschrijdende inzichten. Concreet richt Filmkrant.be zich op alle filmliefhebbers vanaf 18 jaar in België die regelmatig een film bekijken, zowel van het aanbod in de commerciële bioscopen, de cross-over-theaters of de Arthouse cinema’s, tijdens festivals of vanuit een interesse in de cross-over met de andere audiovisuele kunsten als via het thuisaanbod (tv, dvd, vod). POSITIONERING Filmkrant.be bestaat van meet af aan uit drie synergetische subplatforms: Een printversie in de vorm van een gedrukt filmblad (jaarlijks 11 edities) waarin middels een complete bladformule en een veelheid aan journalistieke genres, van recensies en interviews tot achtergrondartikelen en columns, het streven is om het gehele filmaanbod in België representatief te coveren. Daarnaast brengt het algemene tendensen en ontwikkelingen op filmcultureel gebied in kaart, die bijdragen aan een beter begrip en aandacht voor filmcultuur. De naam en het formaat moetne nog bepaald worden, vast staat wel dat ook hier gezocht zal worden naar een uitgesproken look & feel, iets dat eruit springt, aantrekkelijk is, een breed publiek aanspreekt. We moeten absoluut beletten dat het eruit ziet als een ‘gratis’ magazine, ondanks het feit dat het dat wel is natuurlijk. Daarnaast is er een volwaardige website waarin de gedrukte kopij is ingebed in een bredere context van dagelijkse nieuwsupdates, agenda gegevens van het filmaanbod in België, additionele artikelen met een kortere actualiteitswaarde, speciale web-rubrieken, speciale secties voor subdoelgroepen en een overzicht van de activiteiten van de derde tak. Onder andere het digitaal platform van het British Film Institute geldt hier als voorbeeld (www.bfi.org.uk). Nieuwe en interactievere communicatievormen (waaronder een grotere participatie van “communities” ) staan centraal. Deze derde tak voorziet in “live events”, zoals lezingen, inleidingen, cursussen en andere (educatieve) activiteiten, waardoor Filmkrant.be ook een duidelijke interactie met z’n lezerspubliek heeft; die middels sociale netwerken als Facebook en Twitter verder uitgebouwd kan worden.
Filmkritiek speelt zich steeds vaker in de openbare ruimte af, in de vorm van inleidingen en nagesprekken bij films, debatten en cursussen. Terwijl het thuiskijken en home entertainment een steeds grotere vlucht nemen, willen ook steeds meer mensen gezamenlijk kijken en napraten. De filmclub 2.0 is terug! Filmkrant.be wil middenin dit debat staan en zijn missie ook via een direct contact met zijn lezers uitdragen. positionering t.o.v. het audiovisuele veld Het filmlandschap in Vlaanderen is divers en kent tal van spelers. Een rijke audiovisuele cultuur is een zaak van makers, van distributeurs, van vertoners allerhande (grote bioscoopketens, arthouse cinema- uitbaters, culturele vertoners, festivals en cultuurcentra) en andere omkaderende initiatieven. Zowel profit- als non-profit-spelers maken er de dienst uit. Nochtans is het doel van al deze actoren hetzelfde: films tot bij een zo groot mogelijk publiek brengen, of het nu gaat om commerciële dan wel om artistieke of culturele films. Digitalisering, de opkomst van andere kanalen en spelers, video on demand, kortom nieuwe presentatievormen zorgen voor ingrijpende wijzigingen in het vertonersveld. Zo zullen er niet alleen veel meer film- en mediaproducties beschikbaar zijn door digitale media, maar er wordt ook meer geproduceerd en gedistribueerd wereldwijd. Er zijn zeer veel makers, producenten, distributeurs en aanbieders. De expressievormen en formats worden ook meer divers. Dit zijn allemaal zeer gunstige ontwikkelingen voor Filmkrant.be. Als nieuw digitaal platform kunnen we hier gezwind op inspelen en meteen ook een pioniersrol vervullen. positionering t.o.v. andere filmmedia In de hoedanigheid van filmplatform wil Filmkrant.be de sector graag verenigen en stimuleert in dat opzicht graag andere media en instanties die schrijven en spreken over film en zoekt waar mogelijk naar inhoudelijke verbindingen. Contextualiseren, spreken over en waarderen kan gebeuren met het geschreven woord of met audiovisuele en multimediale middelen, in gedrukte of digitale vorm. Op die manier stimuleert Filmkrant.be indirect het Vlaamse productieklimaat door een rijke en diverse filmcultuur te scheppen: hoe meer belangstelling en waardering voor film, hoe meer en divers films kunnen gedijen bij het publiek.
4.5. HRM Huidige werking: Filmkrant.be vzw is een kleine en overzichtelijke organisatie (°21/11/2011) en telt de volgende leden: - Marc Boonen (voorzitter) - Tinne Bral - Dana Linssen Uitbreiding is nodig en voorzien in de nabije toekomst (cf. infra). Het administratief secretariaat (en de maatschappelijke zetel van de vzw) wordt voorlopig in Turnhout gevestigd. Administratieve verplichtingen en zakelijk beleid wordt – voor de periode van het proefproject ‘Coöperatief Ondernemen’ - opgevolgd door Bart Gaublomme, zakelijk leider van MOOOV vzw en Tomas Wendelen, projectmedewerker bij Filmkrant.be vzw. Gewenste werking Organigram In loondienst: Persoon 1: hoofdredacteur / webredacteur, 38/38, anc B1a Persoon 2: zakelijk leider, 19/38u, anc L1 Persoon 3: administratief medewerker, 19/38u, anc B2a Deze personeelscontracten zijn van onbepaalde duur en voor ieder als bediende. We volgen de CAO sociaal cultureel werk, Paritair Comité 329. (Jaarlijks werken we aanvullend met 2 à 3 stagiaires.) De zakelijk leider en de afgevaardigd bestuurder waken over het zakelijk beleid. Dit in samenspraak met de raad van bestuur en in overleg met de hoofdredacteur. Vaste medewerkers, niet in loondienst: Voor de freelance redactiemedewerkers (15 journalisten en fotografen) stemt Filmkrant.be af op de adviesbarema’s van de Vlaamse Vereniging voor Journalisten. Voor vormgeving, drukwerk en distributie beogen we steeds marktconforme financiële afspraken Vrijwilligers In eerste instantie zullen vrijwilligers ingezet worden in de distributie van de krant. Zo willen we inzetten op ambassadeurs die lokaal de verdeling coördineren of op zich nemen. Ook in onze aanwezigheid op festivals en andere evenementen rekenen we op een vaste groep vrijwilligers. De coördinatie van deze vrijwilligers ligt bij de zakelijk leider. Huisvesting Met het oog op een optimaal gebruik van de werkingsmiddelen, beschikbare infrastructuur en een beperking van de overheadkosten gaan we voor een systeem van ‘hosting’. We bewegen we ons momenteel op 2 sporen: we spreken met MOOOV vzw over een eventuele hosting in de kantoren in Turnhout en daarnaast zijn er volop onderhandelingen bezig met het Vlaams Audiovisueel Fonds (Brussel). In beide gevallen is huisvesting voor een 4-tal redactieleden en de beschikbaarheid van een kleine vergaderruimte mogelijk.
4.6. Financieel plan RESULTATENREKENING
Totaal 6
UITGAVEN Begroting Diensten en diverse goederen 241.860,00 Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen 123.538,70 Afschrijvingen, waardeverminderingen en voorzieningen voor risico's en kosten 7.500,00 Financiële kosten 1.150,00 374.048,70
INKOMSTEN Omzet Lidgeld, schenkingen, legaten en subsidies Totaal 7
224.100,00 150.000,00 374.100,00
Resultaat
4.6.1. Inkomsten Aan inkomstenzijde mikken we het eerste opstartjaar grofweg op 2 sporen. Een deel subsidies bij de Vlaamse Overheid (150 000 euro) en het andere deel (224 100 euro) trachten we binnen te halen via advertentiewerving, sponsoring en donateurs. We beseffen zeer goed dat beide aanzienlijke bedragen zijn én dat we een risico nemen door reeds het eerste (opstart)jaar advertentie inkomsten vrij hoog te budgetteren. Maar net dat is voor ons dé motivator om volop in te zetten op het aantrekken van potentiële vennoten, abonnees en donateurs, waarbij we steeds vertrekken van participatie, betrokkenheid in een langetermijnvisie (coöperatie) met als doel om via een duidelijk en transparant beleid de subsidieafhankelijkheid gestaag maar wel te verminderen. Dezer dagen geraken termen als crowdfunding en -sourcing steeds meer ingeburgerd hetgeen onze motivatie en overtuiging(skracht) alleen maar voedt.
4.6.2. Uitgaven Aan uitgavekant wegen vooral de verloning en de diensten (productie-, distributiekosten) het zwaarst. Loonkost: deze trachten we te beperken door het kernteam klein te houden. We willen een top heavy structuur absoluut vermijden en starten dan ook met slechts 1 persoon in vaste loondienst en dit deeltijds. Daarnaast werken zowel de hoofdredacteur als de groep redacteurs op freelance basis en dus betaald per prestatie. Wat we wél heel belangrijk vinden is dat die groep freelance redacteurs op een correcte, marktconforme wijze uitbetaald wordt voor de geleverde prestatie. Daar gaan we prat op.
51,30
Diensten: Het bovengenoemde bedrag is gebaseerd op offertes voor een oplage van 20.000 exemplaren en een verspreiding in alle filmevidente locaties (inclusief bibs en culturele centra) over heel Vlaanderen. Om deze kosten zoveel mogelijk te drukken en onder controle te houden, proberen we onze leveranciers (drukkerij, distributie) als partner/vennoot te betrekken in de coöperatie. Doordat ze mee instappen als partner kunnen we onze (financiële) op elkaar afstemmen waarbij er dus ook voor hen een (financiële) return aan verbonden is. De vooropgestelde budgettering is een raming waarbij we het eerste jaar mikken op een break-even scenario, wat gezond ambitieus en realistisch is. Al wat er extra bijkomt zal in eerste instantie dienen om de reserves op te bouwen en te herinvesteren in de vennootschap. Op die manier kunnen we gestaag tempo, jaar na jaar, groeien naar een status van zelfredzaamheid. Dat uiteindelijk (onder andere) de sector de krant in staat stelt om te groeien en tegelijkertijd andersom.
5.
Evaluatie van de coöperatieve werking
5.1. Link met de ICA principes 5.1.1. Vrijwillig en open lidmaatschap De audiovisuele gesubsidieerde cultuursector bestaat vnl. uit vzw’s, de commerciële audiovisuele sector uit verschillende commerciële vennootschapsvormen. In beide organisatievormen is het mogelijk om toe te treden maar de juridische barrière is hoog. Een coöperatieve vennootschap maakt het mogelijk om op maat in te spelen op de vragen en behoeftes van de leden. Deze laagdrempeligheid is ook cruciaal in onze overtuiging om de gehele sector -en hun verschillende belangen vaak- te verenigen en te doen samenwerken om gezamenlijk tot een sterkere, meer coherente Vlaamse AV-sector te komen. Gepaard met die laagdrempeligheid gaat ook het niet dwingende karakter van een coöperatief lidmaatschap en een unieke en specifieke vorm van ‘eigenaarschap’ voor de vennoot. Vooral dat laatste vergroot de betrokkenheid en versoepelt de dialoog indien dit laatste steevast open en duidelijk gevoerd wordt met alle vennoten(!).
5.1.2. Democratische controle door de leden Filmkrant.be gaat uit van een divers veld met eenzelfde gemeenschappelijk belang (een levendige Vlaamse filmcultuur) maar mogelijk ook tegengestelde deelbelangen (bv het belang van de cinemazalen is verschillend en soms tegenstrijdig aan die van de digitale VOD-platformen (video on demand)). De aandacht voor niet-commerciële art-house cinema is voor multiplexen minder relevant en vice versa. Een degelijke aandeelhoudersstructuur en vertegenwoordiging die niet enkel een reflectie is van financiële draagkracht van de leden is noodzakelijk. “Check and Balances” – is dan ook nodig om tot een evenwichtige invulling te komen en voldoende ruimte voor de autonomie en de redactie te voorzien. Alles staat of valt met dit evenwicht. Een duidelijke en open communicatie is hier buitengewoon belangrijk. Via de reflectie en terugkoppeling met het veld willen we veel aandacht besteden aan dit principe: Wat is de inbreng van elke deelnemer en zijn/haar belang? Hoe vertaalt dit zich in ‘return’?
5.1.3. Economische participatie door de leden Hoewel Filmkrant.be een projectsubsidieaanvraag deed binnen het Kunstendecreet van de Vlaamse Overheid voor de inhoudelijke werking, moet het op termijn uitgroeien tot een autonoom initiatief gedragen door de sector. Een coöperatief model maakt dergelijk organisatiemodel mogelijk. Concreet zullen de vennoten binnen de cvba de belangrijkste financiële bijdragen leveren, maar ook via sponsoring en abonneegelden moet Filmkrant.be op termijn haar subsidieafhankelijkheid afbouwen tot het volledig financieel onafhankelijk kan voortbestaan.
5.1.4. Autonomie en onafhankelijkheid Filmkrant.be heeft een duidelijke redactionele visie gekoppeld aan een onafhankelijke redactie, hetgeen essentieel is. In het huidige film journalistieke landschap bestaat een spanningsveld tussen commerciële partijen die filmkritiek als een promovehikel zien, en de journalistieke kernwaarden waarin informatieoverdracht, nieuwswaarde en zelfstandige oordeelsvorming centraal staan. Door ons team samen te stellen uit een mix van ervaren journalisten en nieuwe talenten hebben we er het volste vertrouwen in dat we in dit spanningsveld onze integriteit kunnen weten te bewaren.
5.1.5. Onderwijs, vorming en informatieverstrekking In de hoedanigheid van filmplatform wil Filmkrant.be de sector graag verenigen en stimuleert in dat opzicht graag andere media en instanties die schrijven en spreken over film en zoekt waar mogelijk naar inhoudelijke verbindingen. Contextualiseren, spreken over en waarderen kan gebeuren met het geschreven woord of met audiovisuele en multimediale middelen, in gedrukte of digitale vorm. Op die manier stimuleert Filmkrant.be indirect het Vlaamse productieklimaat door een rijke en diverse filmcultuur te scheppen: hoe meer belangstelling en waardering voor film, hoe meer en divers films kunnen gedijen bij het publiek. We stellen tegelijkertijd vast dat er, naast al deze ontwikkelingen en naast de inspanningen van alle spelers om hierop in te spelen en een publiek te vinden voor de eigen producten (films) , behoefte is aan een initiatief dat informeert over het zeer diverse aanbod, maar dat ook op een hoger niveau kan werken aan een filmcultuur, t.t.z. een openheid en geletterdheid om zeer diverse uitdrukkingsvormen te leren kennen en te smaken. Filmkrant.be wil inspelen op deze uitdaging. Iedere individuele speler in het veld zou dit deels voor zichzelf kunnen realiseren (elke speler zoekt zijn/haar publiek en gebruik aangepaste communicatiemiddelen voor zijn/haar product), maar de grotere uitdaging voor het werken aan een filmcultuur overstijgt de individuele spelers. Een Vlaamse filmkrant en digitaal platform kunnen hier een rol spelen. Dit betekent dat Filmkrant.be aandacht heeft voor specifieke “producten” maar ook voor het stimuleren van een brede en algemene voedingsbodem bij het publiek voor audiovisuele cultuur.
5.1.6. Samenwerking tussen coöperaties Filmkrant.be zoekt/zocht o.a. inspiratie zoeken bij Apache (een media lab dat opgebouwd is als coöperatie van lezers), Vrijstaat O (een kunstencentrum en cultuurcoöperatie), … . Maar het mag zeker ook verder gaan dan enkel inspiratie. Waar mogelijk en opportuun zullen we zeker verregaande gesprekken voeren met andere cultuurcoöperaties en zoals hierboven vermeld willen we graag onze leveranciers en dienstverleners (druk, distributie, …) graag als partner/vennoot betrekken in onze coöperatie. Daarnaast bekijken we een eventueel lidmaatschap van de NRC en van de international Co-operative Alliance.
5.1.7. Aandacht voor de gemeenschap Het initiatief vertrekt vanuit een probleemstelling: hoe kan een levendig en divers audiovisueel veld in stand worden gehouden en verbeterd? Doelstelling is een landschap waarin o.a. ruimte is voor commerciële niche producties. Een veldanalyse van BAM (het steunpunt Beeldende kunst en Audiovisuele Media maakte in 2011 een veldanalyse van het vertonersveld in Vlaanderen en werkte in samenspraak met het veld aan een toekomstgericht bouwstenenplan waarvan de nood aan een landelijk filmplatform er een is) toont aan dat er een verschraling dreigt en dat een aantal initiatieven dienen genomen te worden om dit tegen te gaan. De oprichting van Filmkant.be is daar een van. Het is de overtuiging van de sector dat een rijk filmlandschap een belangrijke bijdrage levert aan de mediawijsheid van de samenleving en de ontplooiing van individuen.
6.
Bouwstenen van deze blauwdruk
6.1. Kansen Verenigen van een ganse sector én film minnend Vlaanderen. Het bevorderen/stimuleren van de filmcultuur in Vlaanderen, wat ook resulteert in een versterkt imago op internationaal vlak.
6.2. Knelpunten Aangezien de sector vrij tot zeer complex in elkaar zit, waarbij ook iedere organisatie en deelsector haar eigen belangen nastreeft, komt het er op aan hen duidelijk, overzichtelijk en vol (oprecht) enthousiasme te overtuigen. Cruciaal in deze is de volgorde in benadering van potentiële vennoten. Bv: het komt bij de exploitanten op aan om eerst de grootste groep - zijnde Kinepolis - te overtuigen waardoor ook de anderen wel zullen volgen. Lukt dat niet onmiddellijk, dan is een strategie misschien om zoveel mogelijk andere exploitanten mee te krijgen waardoor Kinepolis of… niet anders kunnen dan mee te stappen in het verhaal. Nog een knelpunt: de ‘grote onbekende’. Uit ondervinding weten we dat de audiovisuele sector in Vlaanderen het begrip of de structuur van een coöperatieve vennootschap niet of weinig kennen en vandaar ook een wat afwachtende houding aannemen. Ook het feit dat we voorlopig nog geen ‘concreet product’ hebben in de vorm van een maandelijks magazine over film. (we hopen najaar 2013 alsnog een nulnummer te maken). Zolang dat er niet staat, is men niet happig om daar volop in bij te dragen. Desalniettemin is de algemene teneur bij de potentiële vennoten zeer positief. Te meer ook omdat de aanzet voor dit initiatief deels komt uit de sector /van de vennoten zelf. Dat betekent dat er reeds een draagvlak aanwezig is, dat enkel nog moet vertaald worden naar concreet engagement. stemt ons alvast positief.
