Bediende in de logistieke sector: kansen voor vrouwen?
Welke percepties leven er bij werknemers en studenten omtrent de logistieke sector? Lynn De Bock en Valerie Smid trachten in hun gezamenlijke masterproef aan de Universiteit Antwerpen onder begeleiding van dr. Christa Sys, een beeld te scheppen van de verschillende factoren die een invloed kunnen hebben op de carrièrekeuzes van vrouwelijke bedienden in de logistiek. Gezien het toenemend belang van logistiek in de huidige economie is het interessant om deze sector vanuit een genderperspectief te bekijken. Het onderzoek wil achterhalen waarom er relatief weinig vrouwen willen werken als bediende in de logistieke sector. Heeft het te maken met het imago en/of specifieke eisen van de sector? Of denken vrouwen dat ze minder doorgroeimogelijkheden hebben en minder goed betaald worden dan mannelijke collega's? Heeft het imago van de logistiek een invloed op de keuze voor een logistiek georiënteerde opleiding? Meer concreet wil de masterproef een antwoord geven op volgende vragen: - Welke percepties hebben vrouwelijke bedienden uit de Vlaamse logistieke sector over hun loon en doorgroeimogelijkheden? - Hoe zijn vrouwen terechtgekomen in de bediendenfunctie? - Waarom zijn er zo weinig vrouwen aanwezig in de logistiek? - Waarom kiezen studenten voor een logistiek georiënteerde opleiding en hoe staan zij tegenover de aspecten van de sector? Naast desk research is er gewerkt met enquêtes en interviews. Geografisch richt het onderzoek zich op Vlaanderen in het algemeen en de provincie Antwerpen in het bijzonder. Uit de desk research komen reeds een aantal interessante vaststellingen: -
-
-
Ook al is de logistiek een speerpuntsector, toch is het moeilijk om exacte cijfers te vinden over de werkgelegenheid van mannen en vrouwen in die sector. Dit komt onder meer omdat er ook buiten de logistieke bedrijven heel wat activiteiten zijn die met logistiek te maken hebben. Bestaande overheidsmaatregelen worden in de praktijk niet altijd gesteund door logistieke actoren. Gedurende het onderzoek werden een aantal verenigingen (OTM - Organisatie van Traffic Managers, VIL - Vlaams Instituut voor de Logistiek en LOGOS - vormingsfonds van het Paritair Comité nr. 226) onder de loep genomen. Zij dragen duidelijk bij tot een verbetering van het imago van de logistieke sector. Onderzoek in Nederland en de Verenigde Staten toont aan dat 'perceptie realiteit’ is, voornamelijk wat betreft de carrièrekeuzes van vrouwen in de logistiek
1
De enquête gaat na welke percepties er leven bij studenten die een logistiek georiënteerde opleiding volgen en bij werknemers uit het middenkader. Ze levert enkele interessante conclusies op. De eerste vraag die gesteld werd luidde: hoe bent u terechtgekomen in de logistieke sector? Uit de resultaten blijkt dat 25% van de respondenten voor de logistiek koos puur uit interesse, 16% geeft andere redenen aan zoals bijvoorbeeld omdat ze zijn doorgegroeid uit een andere functie, ofwel via een uitzendkantoor of per toeval. Slechts 14% koos voor de logistiek omdat ze hiervoor een opleiding gevolgd hebben. Het valt ook op dat slechts 80 van de 276 respondenten een logistieke vooropleiding hebben gevolgd. Opleiding is dus niet alles bepalend voor een eventuele carrière in de logistieke sector. Ten tweede geven de resultaten van dit onderzoek aan dat mannen en vrouwen een verschillende mening hebben over loongelijkheid en doorgroeimogelijkheden. Ter illustratie worden hieronder de antwoorden op enkele stellingen grafisch weergegeven. De waarden worden procentueel uitgedrukt omwille van het ongelijk aantal mannen en vrouwen die deelnamen aan de bedrijvenenquête. Mannen krijgen meer kansen dan vrouwen wat betreft hun doorgroeimogelijkheden in de logistiek. Helemaal akkoord Eerder akkoord Vrouw
Min of meer akkoord
Man Eerder NIET akkoord Helemaal NIET akkoord 0%
10%
20%
30%
40%
50%
Bron: De Bock, Lynn & Smid, Valerie (2012).VROUWEN IN DE LOGISTIEK: KRITISCHE STUDIE NAAR DE INSTROOM EN DE POSITIE VAN VROUWELIJKE BEDIENDEN IN DE LOGISTIEK, Masterthesis, Universiteit Antwerpen, p. 78
2
Mannen en vrouwen krijgen een gelijkaardig loon voor eenzelfde functie binnen de logistiek. Helemaal akkoord Eerder akkoord Vrouw
Min of meer akkoord
Man Eerder NIET akkoord Helemaal NIET akkoord 0%
10%
20%
30%
40%
50%
Bron: De Bock, Lynn & Smid, Valerie (2012).VROUWEN IN DE LOGISTIEK: KRITISCHE STUDIE NAAR DE INSTROOM EN DE POSITIE VAN VROUWELIJKE BEDIENDEN IN DE LOGISTIEK, Masterthesis, Universiteit Antwerpen, p. 77
Diepte-interviews met zes mannen en zes vrouwen uit hogere logistieke functies dienen ter aanvulling van dit kwantitatief onderzoek. De respondenten gaven aan dat loongelijkheid en doorgroeimogelijkheden verschillend zijn per niveau van een onderneming en dat de minderheid van vrouwen in topfuncties mogelijk te verklaren valt door de hoge flexibiliteitseisen die de sector stelt. Deze zijn voor velen moeilijk te combineren met de zorg voor een gezin. Studenten werden ook gevraagd naar hun percepties met betrekking tot de logistiek. Hier kwam naar voren dat zij zowel de kans op werk als het verwachte loon positief inschatten. Aspecten zoals werkdruk en flexibele werkuren worden eerder als negatief gezien. Onderstaande tabel geeft de antwoorden weer van de 80 hogeschool- en universiteitsstudenten die deelnamen aan de enquête.
3
In welke mate spreken volgende aspecten uit de logistieke sector u aan:
Onaantrekkelijk
Eerder onaantrekkelijk
Eerder aantrekkelijk
Aantrekkelijk
Flexibele werkuren
7
22
34
17
Werkdruk
10
39
28
3
Doorgroeimogelijkheden
0
2
37
41
Werk dicht bij huis
3
13
41
23
Internationaal aspect
0
5
29
46
Gebruik van meerdere talen
0
15
31
34
Evenwichtige work-life balans
3
24
38
15
Bedrijfswagen en/of tankkaart
0
11
36
33
GSM en/of abonnement
2
10
45
23
Andere extralegale voordelen
0
7
39
34
Extralegale voordelen scoren opmerkelijk goed. Dit wil zeggen dat studenten hier veel belang aan hechten wanneer zij solliciteren voor hun eerste baan. Dit kan een aanbeveling zijn voor de toekomstige werkgevers. Van de 80 studenten antwoordde 90% positief op de vraag of zij na hun studies een baan in de logistiek ambiëren. Uit de bedrijvenenquête blijkt nochtans dat 72% van de respondenten geen logistieke vooropleiding heeft gehad. De vraag is nu of deze trend zich verder zal zetten. Mogelijk komt met een nieuwe generatie ook een nieuwe man-vrouwverhouding tot stand binnen de sector. Er is een gerichte campagne nodig die niet alleen de logistiek promoot, maar ook als doel heeft de arbeidsmarkt te laten kennismaken met de diverse beroepsfuncties binnen de sector. Bij deze promotievoering is het van belang om te peilen naar de percepties die er zijn over de sector. Mensen ervaren percepties als realiteit. Het is dan ook belangrijk om bij potentiële werkkrachten een beeld te creëren dat gebaseerd is op correcte percepties en dus correcte realiteiten. Minister van Mobiliteit en Openbare Werken Hilde Crevits: “Flanders Logistics ijvert voor een aantrekkelijker imago voor de sector. We willen zo de logistieke sector bij een breder publiek bekend maken en aantonen dat het om veel meer gaat dan vrachtwagens en magazijnen. Als dat vrouwen helpt om voor een logistieke job te kiezen, dan is dat positief. Het grote publiek trachten we te bereiken met duidelijke boodschappen als ‘Zonder logistiek geen kledij in de boetiek’. Ook de Havendag laat iedereen op een praktische manier kennismaken met de verschillende activiteiten in de sector. Jongeren proberen we gericht aan te spreken met een lessenpakket over logistiek voor scholen. Bij de jonge generatie merken we dat de verschillen tussen mannen en vrouwen stilaan verdwijnen. In mijn eigen diensten zie ik meer en meer vrouwen in leidinggevende posities. De campagnes van Flanders Logistics moeten ervoor zorgen dat die trend zich verderzet.” 4
WIE?
Lynn De Bock (°1989) studeerde in 2011 vijf maanden in Singapore (Singapore Management University) en behaalde in 2012 haar Master in de Toegepaste Economische Wetenschappen aan de Universiteit Antwerpen. Haar specialisatie en interesse gaan hoofdzakelijk uit naar internationaal management en logistiek. Valerie Smid (°1989) behaalde in 2012 haar Master in de Toegepaste Economische Wetenschappen aan de Universiteit Antwerpen. Haar interesse gaat voornamelijk uit naar de logistieke sector en zijn actoren.
CONTACT
Studenten
Lynn De Bock
[email protected] +32 (0)474/64.89.16 Valerie Smid
[email protected] +32 (0)485/96.40.94.
Promotor Universiteit Antwerpen
Dr. Christa Sys Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen Wetenschappelijk directeur Steunpunt Goederen- en personenvervoer Departement Transport en Ruimtelijke economie Prinsstraat 13, 2000 Antwerpen
[email protected]
5
