Dienstnummer: 1211 zondag: 5e zondag van Pasen, Cantate datum: 24-04-2016 plaats: De Ontmoeting, Assen Schriftlezingen (onderstreept = hoofdlezing): Deuteronomium 6:1-9; Johannes 13:31-35 liederen: ps 98; Lb 320:1-4; Lb 976; Lb 385; Lb 655:1,2,5 eventuele bijzonderheden: dienst van Schrift en Tafel
Gemeente van Jezus Christus 1.
Back to basics: die woorden zoemen al een tijdje rond in de Protestantse Kerk in Nederland.
Back to basics: dat is het uitgangspunt van het rapport Kerk 2025, waar de synode afgelopen dagen over vergaderde; een rapport over welke kant het op moet met de kerk om haar toekomstbestendig te maken, om haar te laten meegaan met de tijd, om een aansprekende en inspirerende kerk te zijn voor mensen van nu; voor u, voor jou dus.
Back to basics: om als kerk van betekenis te zijn voor de wereld, in de samenleving; om -in de woorden uit het evangelie voor deze zondagzó samen kerk te zijn dat iedereen kan zien dat wij leerlingen van Jezus zijn.
Back to basics, terug naar de kern, je concentreren op wat écht belangrijk is: daar gaat het dan om; samen met elkaar, als kerk; maar ook in je eigen leven, in je eigen huis, in je eigen gezin. Terug naar de kern: je richten op waar het in het geloof nou echt om gaat,
2
wat nou wezenlijk belangrijk is. 2.
Waarom? – Omdat ons geloof en de kerk in de huidige tijd en de huidige samenleving op de tocht staan, minder belangrijk zijn geworden, minder betekenis hebben gekregen, ons leven en samenleven steeds minder lijken te bepalen. Dat heeft natuurlijk te maken met allerlei ontwikkelingen. Bijvoorbeeld: – geloven is niet vanzelfsprekend meer, iets dat je doet omdat iedereen het in je omgeving doet, nee, geloven is een 'optie' geworden, iets waar je voor moet kiezen, kiezen op een bonte markt van allerlei geloven en ook niet-geloven. – en kiezen moet je tegenwoordig, want je bent verantwoordelijk voor je eigen levensproject, voor je eigen geluk; jíj kiest hoe je leven eruit ziet. – en als dan dat christelijk geloof en die kerk, die traditie en die gemeenschap en dat instituut-, als die dan niet van pas komen of als je daar niet meteen voordeel van hebt bij je eigen ontplooiing, dan zijn ze al bij voorbaat niet belangrijk meer. – zo'n vaste gemeenschap van mensen, zo'n geloofsgemeenschap waar je je mee verbonden voelt-, dat past misschen ook niet bij de huidige netwerksamenleving waarin de contacten vloeiend en flexibel en tijdelijk zijn. – je kunt in de digitale wereld overal je informatie halen, je bent niet meer gefocust op één richting, je oriëntieert je breed en een vaste waarheid bestaat eigenlijk niet meer, dus ook geen vaste geloofswaarheid. – in een globaliserende wereld bestaan er geen grenzen meer.
3
De wereld is een dorp geworden en met de enorme mobiliteit kun je overal naar toe, nieuwe ervaringen opdoen, je horizon verbreden, verder kijken dan die beperkte kijk van het christeljk geloof. Nee, we laten niet meer ons hele leven, ons doen en laten, ons samenleven volledig bepalen door ons geloof. Geloven is een onderdeeltje geworden, iets dat we af en toe aanzetten en dan ook weer uit, iets waar we op zondagmorgen mee bezig zijn maar de rest van de week zetten we het op stand-by. 3.
In Deuteronomium 6 is dat wel even anders. Want daar is geloven juist helemaal totaal. Daar gaat het er juist om dat geloven het hele leven beheerst; dat je er voortdurend mee bezig bent, er telkens over praat,
thuis, maar ook onderweg; dat het zowel de deur naar je eigen huis vormt als ook de deur naar je stad, de stadspoorten, je leef- en werkomgeving, de hele samenleving. a.
Back to basics: dat ís Deuteronomium 6, want het gaat hier om de kern. Het gaat hier om het 'Sjema Jisraël', zoals vers 4 en 5 wel genoemd worden, de geloofsbelijdenis, het gebed van elke vrome jood:
Hoor, Israel, de Heer is onze God,
4
de Heer is één. Heb de Heer, je God lief met heel je hart en met heel je ziel en met al je kracht. Dit is dé kern; het eerste wat een joods kind leert als het kan praten, het laatste wat hij uitspreekt, vlak voordat hij sterft; het gebed dat twee keer op een dag,
als je naar bed gaat en als je opstaat, wordt uitgesproken. Dit is dé kern, en daarom zit deze tekst in de doosjes van de gebedsriemen, de tefilin, die een Jood als een teken om zijn arm bind, dicht bij het hart, en als een band op zijn voorhoofd draagt; want bidden is hoofd-zaak én een zaak van hart. Dit is dé kern, en daarom zit deze tekst in het kokertje op de deurpost, de mezoeza, om er telkens weer aan herinnerd te worden als je naar buiten gaat, de wereld in, en als je weer thuiskomt, in je eigen wereld. b.
Hoor, Israel… Daar begint het mee: met 'horen'. Dat is de basis van je geloof; horen naar de woorden van God; naar zijn geboden, wetten en regels; nee, niet als wettische regeltjes, als keurslijf, maar als richtingwijzers, als bescherming, als wegwijzers naar het land aan de overkant, het belóófde land, de wereld die 'goed' is; om zo gezegend te worden met een lang leven, met leven in overvloed, zeg maar;
5
om zo welzijn en welvaart te ervaren, geluk en vreugde, want dat land vloeit over van melk en honing en jij als gezegende zal sterk in aantal toenemen. c.
Hoor, Israel, de Heer is onze God, de Heer is één. Daar gaat het dus om, dat is de kern: dat alleen de Héér God is. Hij is uniek, de enige die werkelijk God is. Hij is me er eentje… Dus, niet al die andere goden zijn God, niet al die andere machten die het leven beheersen, die geluk en voorspoed beloven, die je verleiden om je aan hen te binden, die je zo graag in hun greep wilen krijgen; niet de economie, of het genieten, of je werk of welke macht in je leven en samenleven zo belangrijk is, is god; zulke machten maken de wereld niet 'goed', geven je uiteindelijk geen zegen, kunnen niet de basis onder je leven zijn, die hand die je draagt en beschermt en leidt. Nee, alleen de Héér is God. Want Hij is één, uit één stuk, integer, betrouwbaar, Hij doet wat Hij zegt en zegt wat Hij doet. Je kunt voor 100% op Hem aan. Hij heeft je onvoorwaardelijk lief.
d.
En daarom, daarom zul je Hem ook liefhebben 'uit één stuk'; zul je Hem liefhebben
met heel je hart en met heel je ziel en met al je kracht.
6
Helemaal en totaal dus. Daarom zal dat grote gebod om God lief te hebben ook je hele leven bepalen; zul je er telkens over praten met je kinderen zodat ook zij zulke mensen-uit-één-stuk worden; zul je er thuis mee telkens mee bezig zijn, en ook onderweg; zal het je hele dag omsluiten; zal het voortdurend in je hoofd en in je hart zijn; staat het op de deuren van je leven en samenleven. Want zo hoor je echt; zo is je 'horen' echt 'gehoor-zamen'; want dat hoort bij elkaar, dat is in het Hebreeuws hetzelfde woord; als je echt 'hoort' dan ga je ook 'doen'. 4.
Back to basics, terug naar de kern: daar gaat het om. Ook in dat nieuwe gebod dat Jezus zijn leerlingen geeft:
heb elkaaar lief. Zoals ik jullie heb liefgehad, zo moeten jullie elkaar liefhebben. Precies wat we in het avondmaal vieren: Jezus die zijn liefde aan ons uitdeelt, opdat wij die ook weer delen met elkaar; de liefde voor elkaar als het in praktijk brengen van de liefde voor God. 5.
Back to basics: hoe doe je dat, hoe maak je dat concreet? Hoe wordt dat geloof en geloven zo allesbepalend voor je leven en samenleven?
7
Hoe geef je dat vorm, thuis, met je kinderen, in je straat, op je werk, in je vrije tijd? Hoe kun je die liefde zo handen en voeten geven dat iedereen kan zien
dat wij bij Jezus horen? – Ik heb daar geen pasklare antwoorden op. We zullen dat met elkáár moeten ontdekken; elkaar daar creatief en met fantasie toe inspireren; samen vormen en manieren bedenken; elkaar helpen om leerling van Jezus te zijn. Maar hoe dan ook: het begint met horen: horen naar God, naar zijn Woord. En daar dan mee aan de gang gaan. Er telkens weer met elkaar over spreken. Het overdenken, bemediteren. Er mee bezig zijn en blijven. Het verhaal van God verbinden met het verhaal van je eigen leven. Groeien in je geloof. Elkaar liefhebben en daarin herkenbaar worden. Waarom? –
Om woord voor woord zijn liefde te vertalen, dat blijft voor ons bestaan het doel, de zin. Om mensen zijn ontferming te herhalen zijn wij gezonden, deze wereld in. Dat zijn de basics, dat is de kern. AMEN.
(lied 976)
