bureaupresentatie mei 2011
Raak Architecten staat onder leiding van ir. Wytse de Winter en ir. Wiebe van Houten. De
project
pag.
jaren na hun afstuderen in 2004 aan de Technische Universiteit Delft zijn zij werkzaam geweest bij verschillende gerenommeerde architectenbureaus. In 2009 zijn zij fulltime een eigen
Zijlhof, Leiden
5
Villa Nijhof, Woubrugge
7
Gooische Herberg, Hilversum
9
architectenbureau begonnen. Het portfolio bevat uiteenlopende projecten van renovatieopdrachten, herontwikkeling en nieuwbouw in verschillende sectoren van de markt. In 2011 zijn zij toegetreden tot het kringbestuur Rijnland van de BNA (Bond Nederlandse Architecten). RAAK Architecten bestaat uit een tweekoppige directie, een secretaresse en een stagiaire.
De filosofie van RAAK Architecten is communicatie zowel in de initiatieffase als het ontwerp en de uitvoering. In de inititatieffase is het belangrijk de ambitie en het budget helder te krijgen door intensief overleg met de opdrachtgever. Vervolgens dient er een nauw contact te zijn met gemeenten
Recreatief transferium, Zoeterwoude
11
Port Nesselande, Rotterdam
13
Casuariestraat, Den Haag
14
O ude Torenstraat, Hilversum
15
Lammermarkt, Leiden
17
Stadhuis, Leidschendam-Voorburg
19
Vrijstaande woning, Voorschoten
21
Witte Rozenstraat. Leiden
23
Prijsvraag Waterproef, Leiden
25
Vlietweg, Leiden
27
Kadewoningen, Leiden
29
Gastenverblijf, Balarin
31
Studie Bungalow, Leiderdop
32
Studie Bungalow, Leiden
33
Villa Van Leest, Warmond
35
Prijsvraag EWR-terrein
37
Prijsvraag A-view-4-you
39
Studie Kaarsenmakersplein, Leiden
41
om de mogelijkheden en onmogelijkheden te bespreken op het gebied van gemeentelijke procedures. RAAK Architecten heeft veel te maken met stadsverniewing, monumenten en bouwvoornemens buiten het vigerende bestemmingsplan. De ervaring leert dat intensief contact met gemeente en een goede onderbouwing vaak tot het gewenste resultaat leidt.
Ook vanwege een steeds complexer wordende bouwpraktijk is communicatie essentieel. RAAK Architecten is van mening dat het belangrijk is om specialisten in de verschillende disciplines om het project heen te verzamelen. Hierdoor werkt RAAK Architecten samen met de meest toonaangevende adviesbureaus. En worden bouwprojecten altijd gevoed met de laatste technieken op het gebied van infomatie management, duurzaamheid, energieperestatie, uitvoering en bouwkosten. De kruisbestuiving die ontstaat, haalt het uiterste uit alle betrokken disciplines en dat maakt een gebouw goed.
RAAK Architecten investeert veel tijd in de ontwikkeling van nieuwe concepten en principes om deze vervolgens te implementeren in haar gebouwen. Dit zogenaamde reserch & development (R&D) heeft tot doel te streven naar het ontwerpen van intelligente gebouwen ondersteund door de techniek die deze ambitie verwezenlijkt.
RAAK Architecten
Volgens RAAK Architecten zullen veel toekomstige opgaven bestaan uit het ‘inbreiden’ van gebouwen in bestaand stedelijk weefsel. Dit soort projecten zijn zeer complex en vergen van de ontwerper het uiterste om, als koorddanser, het evenwicht te vinden tussen publieke opinie, programma en architectuur. Wij zijn van mening dat juist deze verdichting en differentiatie een interessante leefomgeving kan vormen, mits er consciëntieus te werk wordt gegaan.
Het project Zijlhof is een voorbeeld van een maatwerk oplossing in het stadscentrum van Leiden. De huidige locatie is een braakliggend binnengebied met vervallen loodsen van ongeveer 2.000 m2. Aangrenzend bevinden zich achtertuinen van zo’n 40 woningen aan de Munnikenstraat, Waardstraat, Van Galenstraat en Zijlsingel.
Het programma bestaat uit 10 grondgebonden woningen. Onder het appartement is een gedeelte van het benodigde parkeerprogramma opgenomen van 16 parkeerplaatsen.
Alle eengezinswoningen zijn voorzien van een tuin. En met de grote glasvlakken aan de voorzijde wordt het binnengebied een extensie van de woonkamer.
project:
Zi j l h o f
locatie:
Zi j l s i n g e l , L e i d e n
opdrachtgever:
Po t & P a r t n e r s
realisatie:
na j a a r 2 0 1 1
programma:
10 g ro n d g e b o n d e n w o n i n g e n
oppervlak:
to t a a l 1 . 5 0 0 m 2 b v o
stichtingskosten:
€ 1.750.000,-
publicaties:
de A rc h i t e c t 2 0 1 0
Voor de glazen erkers zijn perken opgenomen die de bewoners de mogelijkheid geven om hier naar eigen inzicht planten in te zetten. Tevens hebben de erkers het doel grote openheid te geven en toch de privacy te waarborgen.
De woningen zijn op een onconventionele manier op het gebied geplaatst. In plaats van de woningen breder te maken dan dieper, wat in reguliere woningbouw vaak het geval is, en de vrije verdiepingshoogte rond de 3,0 m. te maken, zijn de woning licht en ruim ondanks de hoge stedelijke dichtheid van het gebied. De parkeerplaatsen zijn voornamelijk bij de entree van het gebied geplaatst. Hierdoor is het binnengebied autovrij. Op deze manier is het plan een volwaardig hof met hoge ondiepe woningen en rustig/groen kindvriendelijk binnengebied.
5
De opdracht voor de uitbreiding van een bestaande villa
woonhuis als de schuur te bedekken met een rieten kap
aan de A. de Graaflaan in Woubrugge bestaat uit drie
vormt het ensemble toch één geheel.
bouwdelen: de hoofdwoning, de achteruitbreiding en de schuur naast de woning. Binnen het ontwerp
De bestaande woning is gebouwd op een terp. Hierdoor
zijn deze onderdelen duidelijk herkenbaar, in
ligt de begane grondvloer ongeveer 70 cm. boven het
overeenstemming met de bebouwingstypologie van
maaiveld. Door een gedeelte van de nieuwbouw op
boeren erven in de omgeving.
maaiveld niveau te plaatsen ontstaat er door de woning een dynamische ruimtelijke beleving met verschillende
Deze typologie wordt onderstreept door de
hoogten. Iedere ruimte krijgt zo een eigen karakter dat
materialisatie. De woning wordt samen met de
past bij de desbetreffende functie. Door de overgangen
achteruitbouw wit gepleisterd en deze vormen samen
tussen de verschillende ruimten bewust te ontwerpen
het woonhuis. De schuur wordt uitgevoerd als een
ontstaat er toch een vloeiende ruimte.
eikenhouten constructie met daar tussen dichte delen van gebeitste horizontale rabat delen van cederhout. Het woonhuis en de schuur worden door middel van
Voor de overgang tussen binnen en buiten zijn
een gang met elkaar verbonden zodat de schuur bij
speciale elementen ingezet, zoals een natuurstenen
de woonfunctie betrokken kan worden. Door zowel het
haardelement en onbewerkte eikenhouten liggers.
RENVOOI BOUWKUNDIG baksteen kalkzandsteen
4
in het werk gestort beton
1
geprefabriceerd beton lichte scheidingswand transparante scheidingswand
2
isolatie
3
harde isolatie houtskeletbouw
8
7
9
bestaande binnenwanden
project:
Vil l a f a m . N i j h o f
locatie:
Wo u b r u g g e
opdrachtgever:
Fa m . N i j h o f
realisatie:
na j a a r 2 0 1 1
programma:
ui t b re i d i n g v i l l a
oppervlak:
30 0 m 2 b v o
stichtingskosten:
€ 600.000,-
tegelwerk 3.600 +
opmerkingen: - de wanden sanitaire ruimten tot plafond betegeld, plafons gestuct op fermacelplaat
5
RENVOOI BRANDVEILIGHEID
10
6
12
hoogtemaat afgewerkte vloer t.o.v. peil
B60
zelfsluitende deur ... min brandwerend (WBDBO) constructie ... min brandwerend (WBDBO) incl. de daarin opgenomen kozijnen, 1 of 2 zijdig
RM
12
brandcompartiment
B60
BC1
rookmelder
11
1.
entree
7.
badkamer/inloopkast
2.
woonkeuken
8.
gang
3.
gastenkamer
9.
bijkeuken
4.
kantoor
10.
carpoort
5.
woonkamer
11.
berging
6.
slaapkamer
12.
terras
7
De Goosiche herberg is een complex programma in het centrum van Hilversum. Het gebouw staat op een markante plek aan de Schapenkamp op de hoek Kampstraat en Leeuwenstraat.
De locatie heeft een sleutelpositie tussen de hoogbouw aan de Schapenkamp en de relatieve laagbouw in het centrum. Het ontwerp anticipeert in de vorm van een stedelijk accent en `trapt af’ naar de aangrenzende bebouwing.
Het programma behelst een discotheek in de kelder, horeca op de begane grond en 14 starterswoningen. Met name de combinatie van deze functies geeft een interessante opgave op de begane grond. In het ontwerp zijn de entrees van de discotheek en de woningen gescheiden te houden door de één in de Leeuwenstraat te plaatsen en de andere in de Kampstraat. De horecafunctie op de begane grond werkt hierin als buffer.
De appartementen krijgen hun benodigde zonlicht voornamelijk van één zijde. Hierdoor zijn deze openingen maximaal gemaakt in de vorm van Franse balkons en erkers.
horeca 260m2 gbo
bar
locatie:
Hilversum
opdrachtgever:
KZK Projectregiseurs
realisatie:
2011-2012
programma:
disco, horeca en 14 woningen
oppervlak:
1.800 m 2 bvo
stichtingskosten:
€ 1.800.000,-
app. A 45m2 gbo
app. B 45m2 gbo mv cv
installatieruimte
de Gooische Herberg
app. D 45m2 gbo
cv mv
entree woningen
project:
mv cv
app. C 43m2 gbo mv cv
P=0
keuken
personeels ruimte
entree discotheek
0 m.
5 m.
0 m.
5 m.
9 5
De Landloper is een instrument om Zoeterwoude en het Groene Hart in al haar facetten te ontdekken. De Landloper is een overdekte marktstraat waarlangs streekproducten en landschappelijke vergezichten aangeboden worden. In het verleden gingen de ambachten met hun waar naar de stad. Hier werden de producten verhandeld. Tegenwoordig komen de stedelingen naar de Landloper om van daaruit het ‘Land’ te ontdekken.
Door de grote variëteit aan aanbod wordt een breed publiek aangesproken. Door op één plek in geconcentreerde vorm te laten zien en voelen wat Zoeterwoude en het Groene Hart allemaal te bieden hebben, wordt men zich bewust van deze kwaliteiten en de waarde die dit gebied heeft.
Door sociaal maatschappelijke functies op te nemen in het programma kan continuïteit in bezetting worden gewaarborgd. Hierbij wordt gedacht aan dagbesteding op de zorgboerderij, maar wellicht ook bij andere functies in het gebouw, zoals het informatiepunt/ landwinkel, de verhuur en de horeca.
Op deze wijze ontstaat een zeer gevarieerd aanbod aan dagbestedingsactiviteiten en kan er door de
boomhut
ondernemers, naast de ideële grondslag, een besparing op de loonkosten gerealiseerd worden. Daarnaast zal er
klimeiland
een natuureducatie programma worden aangeboden voor de onderwijsinstellingen in de omgeving. Dit kan
rietlanden
pr i j s v r a a g
Re c r a t i e f Tr a n s f e r i u m
opdrachtgever:
Ge m e e n t e Z o e t e r w o u d e
datum :
20 1 0
geriefhoutbos
vee
heel praktijk gericht op het niveau van de boerderij
project:
moestuin
plaatsvinden maar kan ook meer gericht zijn op aspecten als duurzaamheid.
loper
kano steiger vuurplaats
geitentoren terras
parkeren
speelweide
bloementuin met bijenkorven
fruitboomgaard
muziekprieel
11
Port Nesselande is gesitueerd op een opgespoten
De wigvorm van het dak van het hoofdgebouw en het
schiereiland in de Zevenhuizerplas. Het programma
rondom uitkragende balkon refereren aan de brug van
behelst een jachthaven, recreatief verzamelgebouw
een schip. De nautisch uitstraling is zowel in het
van ca. 2000 m2, drie dienstwoningen en een
hoofdgebouw als in de woningen doorgezet in de
telskibaan. In het hoofdgebouw bevindt zich horeca,
materialisatie.
duikschool, winkel en kleedruimten voor de jachthaven. Het gebied vormt de beëindiging van het oeverpark en maakt zo integraal onderdeel uit van de totale gebiedsontwikkeling Nesselande.
Het initiële ontwerp is van Ruimtelab. RAAK Architecten heeft het landschapsplan, bouwaanvraag en de bouwkundige uitwerking van het plan verzorgd.
De verschillende functies zijn geordend in lopers en plekken. Deze lopers zijn de dragers zijn van het plan. Waarbij in de gebiedsdoorsnede een geleidelijk verloop geconstateerd kan worden van een drukker en meer geregisseerd verblijfsgebied, de pier, de steiger, het parkeerveld en het schelpenpad, naar het meer ongedwongen karakter van de schapendijk.
project:
Po r t N e s s e l a n d e
locatie:
Ro t t e rd a m
opdrachtgever:
Ne r a Va s t g o e d
realisatie:
20 1 1 - 2 0 1 2
programma:
jachthaven
oppervlak:
to t a a l 3 . 0 0 0 m 2 b v o
stichtingskosten:
ge b o u w e n € 3 . 0 0 0 . 0 0 0 , -
ja c h t h a v e n € 2 . 5 0 0 . 0 0 0 , -
constructeur:
Bro e r s m a , D e n H a a g
adviseur:
Va l s t a r S i m o n i s
13
Op dit moment is er een groot volume aan kantoren dat
die gedaan worden daadwerkelijk het beoogde resultaat
leeg staat en niet meer aan de specificaties voldoen die
hebben. Met name het verbeteren van energie-prestatie
worden gesteld aan de moderne werkplek.
zijn vaak zeer ingrijpende interventies op het gebied van bouwkundig detailleren en installaties.
RAAK doet veel onderzoek in de vorm van haalbaarheidsstudies voor herontwikkeling. Hierbij
De Oude Torenstraat en de Casuariestraat
spelen een aantal factoren een belangrijke rol. Vaak
zijn voorbeelden van een projecten, waarin de
gaat het namelijk niet alleen om een face-lift, maar de
functionaliteit, verschijningsvorm en energieprestatie
gebouwen weer voor de komende 50 jaar mee te laten
onder handen genomen zijn.
komen. Hierin werken wij vaak samen met gespecialiseerde Van belang is om door veel te communiceren met de
adviesbureaus als Valstar Simonis en LBP Sight, zodat
opdrachtgever te komen tot hun ambitie en budget
wij te allen tijde op de hoogte zijn van de nieuwste
voor de betreffende locatie. Op die manier kan er een
mogelijkheden en technieken.
menukaart samengesteld worden waaruit investeringen
project :
Ca s u a r i e s t r a a t
locatie:
De n H a a g
opdrac h t g e v e r :
Ne r a Va s t g o e d
realisat i e :
st u d i e
program m a :
he ro n t w i k k e l i n g k a n t o or
project:
O u d e To re n s t r a a t
locatie:
Hi l v e r s u m
opdrachtgever:
Ne r a Va s t g o e d
realisatie:
st u d i e
programma:
he ro n t w i k k e l i n g k a n t o o r
15
Leiden: ‘Stad van ontdekkingen’ is een prijsvraaginzending voor de herinrichting van het Lammermarktgebied in Leiden georganiseert door het Regionaal Architectuur Platform (RAP).
Het plangebied kenmerkt zich door een enorme ‘viewpoint’
stadswandeling ‘zicht op Leiden’
v e r b i n d t m u s e u m v a n Vo l k e n k u n d e
met museum ‘de Lakenhal’
‘kunstenaarsvides’
hoeveelheid aan verkeersstromen van het Centraal Station naar het centrum die de locatie doorkruizen groene zone:
verbinding tussen tussen
Morssingel en Maresingel
met ieder een eigen snelheid en beleving. Dit kruispunt
A
Lammermarkt
van stromen maakt de locatie uitermate geschikt om te
evenementen tribune
museum ‘de Lakenhal’
zicht vanaf de Stationsweg
fungeren als startpunt voor de ontdekking van Leiden. design stadshotel
met expositie ruimte
Het ontwerp vormt een eigentijdse interpretatie van het entrees & etalage kunstenaars
entree ondergronds station RGL
m o l e n d e Va l k ’
bolwerk. Er is gekozen om aan de zijde van de singel
aart
VVV + coffeecorner
B
gallerieroute: voert langs de verschillende exposities
de fortificatie te herstellen. Het saillantpunt benadrukt
rederij met bistro
ma
in het stadhotel, de ateliers en het plein
de beleving van het benaderen en betreden van de
zicht vanaf de Maresingel
stad. Het verleggen van de route over de Molenwerf naar de Rijnsburgersingel is hier onderdeel van. Aan de ringweg centrum
ondergronds
tracé RGL
andere zijde opent het gebouw zich en nodigt het uit
‘In het verleden werden fortificaties opgericht ter bescherming van de stad. Tegenwoord i g m o e t e n n i e u w e
tot ontdekken en verblijven. Uiteindelijk transformeert
verkeersdruk. Daarnaast werden, in het verleden, de stadswallen in tijden van vrede d o o r d e b u r g e r i j
ondergronds RGL - station
g watertaxi
fortificaties opgericht worden aan de rand van de stad, ter verdediging van die zelf d e s t a d t e g e n d e
gebruikt om met trots over de stad uit te kijken, ‘hun creatie’. Dit ontwerp maakt dá t m o g e l i j k . . .’
de fortificatie zich in een stedelijk meubel waarin in- en uitrit parkeergarage > 800 p.p.
ondergrondse parkeergarage
interessante plekken en vergezichten over de stad te zien busterminal op maaiveld
k
e
zijn.
Naast verschillende routes kent het gebied een veelheid aan plekken en identiteiten. Door het ontwerpen B
van verschillende routes door het gebied worden de
project:
Pr i j s v r a a g L a m m e r m a r k t
locatie:
Le i d e n
opdrachtgever:
RA P L e i d e n
uitgeschreven:
20 1 1
ervaringen met elkaar verbonden. Door deze routes en gebieden niet strak te regisseren kan er veel kruisbestuiving plaatsvinden. Juist de mogelijkheid om in de ontdekking op à la carte basis het gebied in je op te nemen, maakt het voor iedereen interessant en is de beleving telkens anders. Het ontwerp van gebouw, park en plein functioneert als één multifunctioneel decor voor een ontelbare hoeveelheid invullingen. Het staat ten dienste van het experiment en probeert te faciliteren.
BAM Utiliteitsbouw heeft RAAK Architecten benaderd
In het Maliënpark aan de Koningin Wilhelminalaan ligt
een studie te doen naar huisvesting van gemeente
het Raadhuis van Leidschendam. Dit markante gebouw
Leidschendam - Voorburg naar aanleiding van
is uitermate geschikt om het bestuurlijk centrum van
de heersende discussie met betrekking tot de
Leidschendam - Voorburg te worden. Op dit moment is
mogelijkheden voor een nieuwe huisvesting.
Swaenesteyn in Voorburg de accommodatie van de raad. Door de binnenplaats van het Raadhuis te overkappen
Het voorstel van RAAK valt uiteen in de volgende
kan een fraaie setting gecreëerd worden voor de nieuwe
onderdelen:
raad met zicht op het park.
Een uitbreiding van het bestaande Stadskantoor in
Swaenesteyn wordt het servicepunt in Voorburg.
Leidschendam met circa 3.000m2. Onder deze nieuwe
Hierdoor blijft de dienstverlening dicht bij het publiek.
vleugel wordt de huidige parkeergarage uitgebreid. Het
Alle overige gebouwen zullen worden afgestoten.
huidige servicepunt in Leidschendam kan op deze manier Het Raadhuis wordt de politieke arena van gemeente
gehandhaafd blijven.
Leidschendam - Voorburg. Op de eerste verdieping worden de publieke tribunes gepositioneerd.
In het gebouw zelf worden twee interventies gepleegd. Tussen de huidige foyer en de raadzaal wordt een open verbinding gemaakt waar het politiek café in opgenomen wordt. Tussen het park en de raadzaal wordt een opening gecreëerd. Hierdoor kunnen passanten in het park een glimp zien van wat er afspeelt in de raadzaal als een ‘waar venster op de democratie’.
venster op de democratie
kantoren
insprekers
ontmoetingsruimte politiek café
keuken
kantoren
project:
Ge m e e n t e h u i s
Locatie:
Le i d s c h e n d a m - Vo o r b u rg
opdrachtgever:
BA M U t i l i t e i t s b o u w
realisatie:
20 1 2
programma:
uit b re i d i n g s t a d s k a n t o o r
re n o v a t i e R a a d h u i s
raadzaal
kantoren
19
Het perceel op de hoek van de Tolstraat en de
traditionele bouwmaterialen en elementen toe te passen
Noortheystraat is een braakliggend stuk grond midden
en deze op eigentijdse wijzen te interpreteren is een
in Vlietwijk te Voorschoten. Vlietwijk is een naoorlogse
interessante compositie ontstaan in materiaal en
uitbreidingswijk die ter plaatse aansluit op de 19de
typologie. Zo komt het grote raam, die door de gehele
en 20ste eeuwse historische lintbebouwing langs de
wijk terugkomt in de Noorse puien van de jaren 50, terug
Leidse Weg. De stedelijke bebouwing is op deze locatie
als geabstraheerde dakkapel. Tevens zijn alle goten
nooit beëindigd, waardoor het tot op heden onaf oogt.
verholen en wordt de verschijningsvorm van de woning geaccentueerd door gemetselde rollagen. Zelfs het
De stedenbouwkundige randvoorwaarde specifiek voor
zinken dak wordt volledig teruggelegd ten opzicht van de
deze locatie stelde dat de goothoogte 3,0 m. was en
gevels.
de nokhoogte niet meer dan 6,5 m. Verder mocht de woning niet dieper zijn dan 11,0m. Hierdoor waren de
Ook de organisatie van de woning is omgedraaid. In het
mogelijkheden voor het programma beperkt.
souterrain bevinden zich de slaapkamers en badkamer. Op de bel-etage wordt gewoond. Energetisch heeft
Deze randvoorwaarden hebben geresulteerd in een
dit grote voordelen. Doordat de slaapverdieping zich
ontwerp van een gestileerde arbeiderswoning. Door
voor de helft in de grond bevindt in een betonnen bak,
project:
No o rd h e y s t r a a t
locatie:
Vo o r s c h o t e n
opdrachtgever:
Zi t m a n
realisatie:
20 1 1
programma:
vr i j s t a a n d e w o n i n g
oppervlak:
15 0 m 2 b v o
stichtingskosten:
€ 225.000,-
is de temperatuur er heel constant en relatief koel. De
gegenereerd wordt door middel van een slangensysteem
warmte die gegenereerd wordt in het souterrain stijgt
onder het dakvlak.
en komt terecht in de woonverdieping. Dit verhoogd het wooncomfort.
Binnen de stedelijke inpassing heeft het optillen van de woonverdieping ten opzicht van het maaiveld ook
Het grote volumieke massa van de betonnen kelder
voordelen, omdat de afstand tussen het leefniveau en de
heeft een groot accumulerend vermogen. Deze massa
straat wordt vergroot wat een vergroting van de privacy
wordt gebruikt als medium voor warmteopslag, die
tot gevolg heeft.
21
De prominente plek van de woning deels aan de Witte SIngel en deels aan park Hortuszicht heeft geleid tot een belangrijke ingreep in het dak.
De verbouwing van de woning bestond uit twee onderdelen: de achteruitbreiding in glas in de vorm van een tuin/woonkamer en de dakopbouw in zink.
RAAK Architecten heeft toenadering gezocht tot Stichting Tegenbeeld, een organisatie die zich bezighoudt met verfraaien van blinde gevels in de binnenstad door gedichten of muurschilderingen.
Uiteindelijk was de opbouw een interessant element waar veel aspecten bij elkaar kwamen. De dakopbouw heeft een communicatieve functie, in de vorm van een gedicht, die de aanwezigheid van het park benadrukt. Dit sluit aan op de vroegere reclameborden voor park Hortuszicht aan de andere zijde van het park.
De populier van 30 m. hoog naast het huis obscuurde het gedicht. Uiteindelijk is in overleg met de gemeente de boom, die inmiddels schade begon te berokkenen aan de fundering, te verwijderen en herplanten. Hierdoor is de opbouw nog prominenter.
Uiteindelijk ontsteeg de opbouw de initiële ambitie van
project:
Witte Rozenstraat
locatie:
Le i d e n
opdrachtgever:
Fa m . Tro m p
realisatie:
20 0 8
programma:
uit b re i d i n g w o o n h u i s
oppervlak:
15 0 m 2 b v o
stichtingskosten:
€ 110.000,-
familie Tromp, zij hadden in eerste instantie alleen een dakkapel voor ogen. De dakopbouw had een veel grotere toevoeging in het oppervlak van de hoofdwoning tot gevolg. Dit was voor de familie zeer wenselijk, omdat het oppervlak op de verdiepingen beperkt was. Echter, dit had ook een veel grotere financiële consequentie. Toch bleek de waardevermeerdering van de woning door de ingreep zo groot te zijn, dat de opbouw te verantwoorden was. Tevens kon met het gedicht een interessante vlakverdeling gemaakt worden met weinig relatief dure glasopeningen, waardoor het geheel binnen budget bleef.
De Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit (ARK) van de gemeente Leiden was erg enthousiast over dit plan. Het plan is opgenomen in het Jaarverslag onder de noemer ‘kleine werken van grote kwaliteit’.
23
TWEEDE VERDIEPING +10.700 NAP
DERDE VERDIEPING +13.900 NAP
EERSTE VERDIEPING
TWEEDE VERDIEPING
VIERDE VERDIEPING +16.300 NAP
VIJFDE VERDIEPING +21.700 NAP
DERDE VERDIEPING
ZESDE VERDIEPING +26.100 NAP
DERDE VERDIEPING
DAK VERDIEPING +29.000 NAP
VIERDE VERDIEPING
DAK
RUIMTELIJK MODEL
In het verleden was de functie van de watertoren: ‘De Leidse bevolking voorzien van gezond water’. Uit dit gegeven is het programma voor ‘hoogwater’ +30.100
+30.100
+29.000
+29.000
stad buitenbad
ontstaan. Het voorstel is om in de voormalige watertoren LANGSDOORSNEDE
+29.000
DWARSDOORSNEDE
een spa te realiseren. Het besloten karakter maakt bar de +26.100
+26.100
+30.100
+26.100
toren uiterst geschikt. Daarnaast maakt de bestaande +21.700
+21.700
+20.300
+20.300
bad
+21.700
constructie het ‘stapelen’ van thermale baden mogelijk.
+20.300
Op deze wijze worden historische details als leidingen en +16.300
+16.300
ʻcone floatingʼ
+16.300
+13.900
+13.900
massage
+13.900
erfgoed voor toekomstige generaties zichtbaar en
turks stoombad
+10.700
behouden blijft.
zoutwater- en voetenbad
constructie integraal onderdeel van het nieuwe gebouw en haar functie. De integratie zorgt dat het cultureel +10.700
+10.700
+7.500
+7.500
+7.500
ʻDOOSʼ
kleed- en personeels
OOGHOOGTE Aan de voet van de toren is daarom eenNOORDWESTGEVEL onderbouwruimten +1.900
+1.900
+1.350 MV
+1.350 MV
+1.350 MV
ontworpen. Deze onderbouw dient als overgang tussen NAP
NAP
- 600
RESERVOIR +1.900
NAP
- 600
- 600
RUIMTELIJK MODEL
de overweldigende hoogte van de toren en de passant of bezoeker. De vorm van de onderbouw is een voortzetting
+30.100 +29.000
van de radiale typologie van de toren die ook in de inrichting van het openbaargebied wordt doorgezet.
+30.100
+29.000
+29.000
buitenbad
+26.100
+26.100
bar
LANGSDOORSNEDE
WESTGEVEL
RDIEPING
stad
+30.100
+30.100
+26.100
+29.000
DWARSDOORSNEDE
Het gebied is zo georganiseerd rond haar natuurlijke
+26.100
+21.700
+20.300
zwaartepunt. Door deze opzet gaat de nieuwbouw op geen enkel niveau de concurrentie aan met de toren
+21.700
+21.700
+20.300
+20.300
bad
+21.700 +16.300
+20.300
+13.900
maar, is het een versterking die de toren betrekt bij de stedelijke ruimte.
+16.300
+16.300
ʻcone floatingʼ
+16.300
+13.900
+13.900
massage
+13.900
+10.700
+7.500
Het programma in de toren ensceneert de beleving. De organisatie daagt uit tot het ontdekken van het gebouw.
+10.700
+10.700
+7.500
+7.500
turks stoombad
+10.700
zoutwater- en voetenbad
+1.900
+7.500
+1.350 MV
kleed- en personeels ruimten +1.900
+1.900
opdrachtgever:
RA P
datum:
20 0 9
DERDE VERDIEPING VIERDE VERDIEPING
VIERDE VERDIEPING
+1.350 MV
NAP
NAP - 600
- 600
DERDE VERDIEPING
Wa t e r t o e re n , L e i d e n
+1.900 +1.350 MV
+1.350 MV
NAP
TWEEDE VERDIEPING DERDE VERDIEPING
locatie:
- 600
gesloten een belangrijke rol.
DERDE VERDIEPING
pr i j s v r a a g Wa t e r p ro e f
NAP
Hierbij spelen contrasten tussen licht-donker en open-
EERSTE VERDIEPING DERDE VERDIEPING
project:
DERDE VERDIEPING DAK
- 600
DAK
VIERDE VERDIEPING
DAK
hoogwater ‘ GEZOND WATER VOOR DE STAD’
BEGANE GROND +3.400 NAP BEGANE GROND
EERSTE VERDIEPING +7.500 NAP EERSTE VERDIEPING
CONCEPT In het verleden was de functie van de watertoren: ‘De Leidse bevolking voorzien van gezond water’. Uit dit gegeven is het programma voor ‘hoogwater’ ontstaan. Het voorstel is om in de voormalige
TWEEDE VERDIEPING +10.700 NAP EERSTE VERDIEPING
DERDE VERDIEPING +13.900 NAP TWEEDE VERDIEPING
VIERDE VERDIEPING +16.300 NAP DERDE VERDIEPING
VIJFDE VERDIEPING +21.700 NAP DERDE VERDIEPING
ZESDE VERDIEPING +26.100 NAP VIERDE VERDIEPING
DAK VERDIEPING +29.000 NAP DAK
25
CONCEPT VLIETWEG 92, LEIDEN
Vlietweg 97 is een een twee-onder-ëën-kap
arbeiderswoning. Om het karakteristiek van de arbeiderswoning te behouden de ‘nieuwbouw schuur’ 2 meter ten opzichte van de voorgevel naar achter te plaatsen.
De zogenaamde split die ontstaat wordt uitgevoerd in glas en zink en fungeert binnen het ontwerp als logistieke zone die de nieuwbouw en de oudbouw
verbindt. Hier zijn de entree, trap en het toilet NCEPT VLIETWEG 92,tevens LEIDEN opgenomen.
Het profiel van de arbeiderswoning is overgenomen in de nieuwbouw, waardoor deze in de oostgevel herkenbaar blijft. De materialisatie van de nieuwbouw is ingetogen zodat deze ondergeschikt is ten opzichte van de hoofdwoning.
De detaillering van de nieuwbouw is contrasterend met de traditionele detaillering van de hoofdwoning. De goten zijn verholen uitgevoerd waardoor de schuur sculpturaler wordt.
Aan de achterzijde wordt een uitbouw gerealiseerd
project:
V li e t w e g 9 7
om met name de verdieping te optimaliseren. Deze
locatie:
Le i d e n
opdrachtgever:
Fa m . A l b e d a - L a m m e
oplevering:
20 1 0
programma:
uit b re i d i n g v i l l a
uitbreiding gaat aan de tuinzijde over in het terras, balkon en veranda.
oppervlak: stichtingskosten:
15 0 m 2 b v o € 200.000,-
27
Balarin is een hameau, samenstel van een aantal
Studio Balarin een gastenverblijf met een flexibel in te
woningen in agrarisch gebied, in het Franse departement
delen ruimte.
Gers. Studio Balarin is een voormalige varkensschuur
Door twee schuifwanden kan de ruimte ingedeeld
gelegen in de carré vormige ommuurde moestuin van de
worden van tuinhuis naar studio tot driekamer
voormalige pastorie van het Chateau de Balarin.
appartement. Door de hangende schuifpui volledig te openen kan er overdekt gekookt en gegeten worden in
Het tuinhuis biedt de mogelijkheid om in alle rust
de tuin.
overdekt te genieten van de prachtige tuin. Tevens is
project:
St u d i o B a l a r i n
locatie:
Ba l a r i n , F r a n k r i j k
opdrachtgever:
Me v r. Va n H o u t e n - B i e r h o ff
realisatie:
20 0 8
programma:
verbouwing schuur
oppervlak:
70 m 2 b v o
stichtingskosten:
€ 65.000,-
29
De studie bestaat uit een haalbaarheidsonderzoek voor 5 kadewoningen aan het Utrechtse Jaagpad langs
N
de haven van het Waardeiland te Leiden. De woningen hebben een parkeergelegenheid voor twee auto’s op
Utrechtse
Jaagpad
eigen grond. Op de achterzijde van het perceel zijn een patio en atelier opgenomen. Met deze woon-werk Kettin gstra at
functie wordt direct het verband gelegd tussen de werksituatie zoals deze in het verleden langs de kade aanwezig was in de vorm van werkplaatsen.
Hoge Rijndijk
De woonfunctie bevindt zich op de eerste en tweede verdieping. Tussen het wonen en koken is een split-level opgenomen, zodat op de hele woonverdieping het water ervaren kan worden. Hierdoor kijkt men vanuit de keuken over de woonkamer naar de haven.
In de verschijningsvorm van de gevels is het wonen ook opgetild. De koppen van de woningen manifesteren zich als ware havenhoofden. De excentrische uitsnede oriënteert de woonverdieping op de kruising van de twee waterwegen, Nieuwe Rijn en Rijn-Schiekanaal.
project:
5 Kadewoningen
locatie;
Le i d e n
opdrachtgever:
Aa n n e m e r s b e d r i j f B a re n d s e
realisatie:
st u d i e
programma:
5 g ro n d g e b o n d e n w o n i n g e n
oppervlak:
90 0 m 2 b v o
stichtingskosten:
€ 1.000.000,-
31
RAAK adviseert graag potentiële huizenkopers over de mogelijkheden voor hun aanstaande nieuwe woning.
In het onderstaande geval betreft de opgave het aanpassen en moderniseren van een bestaande bungalow in het Wilgenpark in Leiderdorp. Intern worden voor de verschillende woonfuncties verschillende plekken gecreëerd met een eigen identiteit en sfeer.
Om één continue ruimte te creeren zijn eetkamer, woonkamer en bibliotheek als één ruimte ontworpen. De afgesloten keuken kan hier ook bij betrokken worden door de schuifwand te openen.
Een ander project waar RAAK een voorstel heeft gedaan is de Duivendakstraat in Leiden. Hier was de grootste uitdaging het vergroten van de woonruimte binnen de mogelijkheden die het bestemmingsplan hier biedt.
Het merendeel van de slaapvertrekken is naar de kelder verplaatst om zo meer leefruimte te creëren op de verdieping.
project:
W ilgenpark
locatie:
L eiderdorp
opdrachtgever:
F am. Quist
realisatie:
s tudie
programma:
Renovatie, ver nieuwen en
u itbreiden bungalow
project:
Du i v e n d a k s t r a a t
locatie:
Le i d e n
opdrachtgever:
Fa m . Va n d e r V l i e r
realisatie:
st u d i e
programma:
Re n o v a t i e , v e r n i e u w e n e n
uit b re i d e n b u n g a l o w
33
Van de bestaande dienstwoning van de naastgelegen jachtwerf zijn de dragende wanden en gevels op de begane grond gehandhaafd. Op dit basement zijn drie verdiepingen geplaatst. Het geheel refereert naar Amerikaanse strandhuizen.
De begane grond van de woning is ingericht op bedrijfsvoering. De woonfunctie is opgetild, dit biedt de mogelijkheid deze verdieping een open karakter te geven zonder dat dit ten koste gaat van de privacy aan de drukke vaarroute. Het rondom doorlopende veranda fungeert hierbij als buffer. Door de ramen tot op de grond door te zetten wordt de relatie met het terras nog versterkt.
Esthetisch breekt de veranda de hoogte van het gebouw en biedt het een uitgelezen kans om de tweedeling die in materiaal en functie in het gebouw aanwezig is tot uitdrukking te brengen.
project:
Ve e r h a v e n 4 7
locatie:
Wa r m o n d
opdrachtgever:
Fa m . Va n L e e s t
realisatie:
20 0 9
programma:
uit b re i d i n g v r i j s t a a n d e
wo n i n g
oppervlak:
30 0 m 2 b v o
stichtingskosten:
€ 400.000,-
35
Dit is een prijsvraag in het kader van het
autoloze groene speelstraat. Het smalle straatprofiel zou
stadsvernieuwingsproject Nieuw Leyden. Door het
kunnen leiden tot een meer gesloten gevel uit privacy
uitschrijven van deze prijsvraag wil het projectbureau
overwegingen. Echter, de typologie van de groene
particulier opdrachtgeverschap stimuleren. Alle
zone heeft tot gevolg dat het openbare verblijfsgebied
inzendingen zijn ter inspiratie geëxposeerd in het
opgenomen zou moeten worden in de woning, wat meer
bezoekerscentrum.
openheid vereist. De identiteit van de straat vraagt om een relatie met de woning. Door een gedeelte van
De overgangen van publiek naar privé zijn essentieel
de woning als setback uit te voeren kan uitkomst
in het ontwerp. Aanleiding was de contradictie die
geboden worden aan de bovenstaande contradictie. De
gevormd wordt door het smalle straatprofiel en de
overgangszone die ontstaat heeft een meervoudig doel:
Er wordt meer afstand genomen van de tegenoverliggende bebouwing. Het staatprofiel wordt plaatselijk verbreed. Er ontstaat een gebied waar men aan de groene zone kan verblijven.
Ook de organisatie van de woning sluit aan op de relatie met de straat. Door de keuken aan de straatzijde te situeren is er vanuit de keuken veel contact met het openbare verblijfsgebied. Achter de keuken, in openverbinding, het eetgedeelte die de schakel vormt tussen de keuken en het wonen. Doordat de woonvloer verhoogd ligt, is hier meer privacy, maar is er vanuit de woonkamer altijd zicht op de straat.
project:
pr i j s v r a a g B o u w - m i j !
Locatie:
EW R - t e re i n L e i d e n
opdrachtgever:
Ge m e e n t e L e i d e n
datum :
20 0 6
37
RAAK architecten heeft voor de prijsvraag A view 4 you een
verandert in dezelfde trend als de ontwikkelingen in het gebouw.
communicatieve interface gemaakt langs rijksweg A4. Het
Hierbij bieden interactieve LED displays in gevels uitkomst,
ontwerp reageert op haar omgeving en kan gefaseerd worden
er hoeft namelijk in het geval van een nieuwe huurden niet een
uitgevoerd zonder dat dit ten koste gaat van de expressie van
nieuw bord opgehangen worden en afhankelijk van het budget
het gebouw. Het concept voor het ontwerp refereert naar het
kan zoveel oppervlak als wenselijk met dit type gevel uitgevoerd
metamorfoseproces in de biologie. Het gebouw manifesteert
worden. Doordat het een integraal onderdeel van de gevel is, is
zich in alle fasen als één vanaf de snelweg, maar is vanaf de
het oppervlak dus ook niet meer beperkt tot de 100 m² die gesteld
toegang duidelijke herkenbaar als drie afzonderlijke paviljoens.
is ook zouden voorbijgangers berichten achter kunnen laten voor andere voorbijgangers. En in combinatie met geïntegreerde
De ogenschijnlijk eenvoudige opdracht op een snelweglocatie
PV-cellen is de gevel energieneutraal. Afhankelijk van
is bedrieglijk. Er komen veel aspecten bij elkaar waar
het oppervlak van de toegepaste technieken kan zelfs het
antwoord op gegeven dient te worden: stedenbouwkundige
energieoverschot gebruikt worden in de energiebehoefte van het
randvoorwaarden,
gebouw.
faseerbaarheid,
programma,
communicatieve interface, techniek en duurzaamheid. De gevel bestaat uit gezeefdrukte glaspanelen. Ter plaatse In de langsgevels van het gebouw zijn twee typen gevels te
van gevelopeningen zijn de panelen voorzien van een verloop.
ontdekken de ‘snelle’ en ‘langzame’ gevel. In de langzame
Waardoor in de avondsituatie het gebouw zich opent en haar
façade zijn de uitsneden van de tuinen duidelijk herkenbaar. Het
waar toont in de vorm van front-cooking. Natuurlijk zijn de
resultaat is dat aan deze zijde het gebouw zich manifesteert als
uitsneden in de gevel met LED-glas de overige expressie.
drie paviljoens (kop, lijf en staart) met glazen onderbrekingen. De snelle gevel refereert naar de snelweg. Hier is het gebied
Het gebouw is ontworpen als een expressie en etalage van
duidelijk één signatuur. De tuinen zijn hier wel aanwezig maar
de producten die zij omhelst. Het gebouw verandert vanaf het
ondergeschikt. Het glas maar met name de zakkende daklijn ter
passeren langs de snelweg van schaal, van groot en expressief
plaatse vertelt de aanwezigheid van de tuinen en de driedeling
(snelle gevel) naar telbaar en toegankelijk (langzame gevel).
van het gebouw.
Maar de vormgeving eigentijds (new-edge lijnen) en voorzien
project:
pr i j s v r a a g A - v i e w - 4 - y o u
van ‘cutting edge’ technieken. De producten in het gebouw
locatie:
Le i d e rd o r p
opdrachtgever:
Bo h e m e n
programma:
br a n d c e n t e r
oppervlak:
10 . 0 0 0 m 2 b v o
datum:
2011
De gevel is ontworpen als communicatieve interface tussen
excelleren ook op deze vlakken en maakt zo van A -view-4-you,
voorbijgangers en het gebouw. Het is ook belangrijk dat deze
A-brand-4-you.
39
park
plein
hoofdgebouw
principe plan kaarsenmakersplein, Leiden plattegronden schaal 1:200 28-03-2011
RAAK Architecten heeft een studie gedaan naar de realisatie van een onderkomen van een kinderdagverblijf met daarboven woningen op het Kaarsenmakersplein te Leiden. Het voorgestelde te realiseren programma is 12 appartementen van gemiddeld 100m2 en een kinderdagverblijf van 200m2 met 208 m2 buitenruimte. Het gebied wordt voor 55% bebouwd. principe plan kaarsenmakersplein, Leiden plattegrond en doorsnede
De parkeergarage is gedeeltelijk ondergronds uitgevoerd met een maximum hoogte van 70 cm boven maaiveld, zoals
schaal 1:200 28-03-2011
7500
5300
2500
5000
7500
7500
7500
7500
gesteld in het bestemmingsplan. Door een flauwe hellingbaan te maken, waar ook op geparkeerd kan worden, kan de parkeergarage zo efficiënt mogelijk ingedeeld worden. Aan de zuidzijde sluit het speelplein aan op het aangrenzende groen. Het bouwblok sluit hiermee aan op de opening in de bebouwing aan de Kaarsenmakersstraat. Het voorstel geanticipeert op de toekomstege ambitie van de gemeente om van het Kaarsenmakersplein een promenade te
project:
St u d i e K a a r s e n m a k e r s p l e i n
locatie:
Le i d e n
opdrachtgever:
Ki n d e ro p v a n g o rg a n i s a t i e
programma:
KD V + 1 5 a p p a r t e m e n t e n
oppervlak:
3.0 0 0 m 2 b v o
datum:
20 1 1
maken die het Katoenpark moet verbinden met de Plantage. RAAK Architecten is van mening dat deze ontwikkeling samen met de ambitie van de gemeente elkaar zouden kunnen versterken. Tevens biedt het de mogelijkheid het Kaarsenmakersplein te herinrichten zonder dat dit ten koste gaat van de bestaande parkeervoorziening en de ambitie om ter plaatse een promenade te realiseren.
41
Ir. Wytse de Winter
Ir. Wiebe van Houten
geboren te Leiderdorp
1977
geboren te Leidschendam
1978
VWO diploma,
1996
VWO diploma,
1997
Aquinocollege te Leiden
Bonaventura College te Leiden
Studiereis Parijs
1997
Studie TU Delft, afstudeerrichtingen
1997 - 2004
Studie TU Delft, afstudeerrichtingen
1997 - 2004
Architectuur en Bouwtechnologie Architectuur en Bouwtechnologie
In deeltijd werkzaam bij
1998 - 1999
Architectenbureau Teunissen te Wassenaar. In deeltijd werkzaam bij
1997 - 2004
VVKH Architecten te Leiden
In deeltijd werkzaam bij
2000 - 2004
VVKH Architecten te Leiden Gidswerk voor Haags
1999 - 2000
architectuurplatform Wils & co.
Bestuur
2002
Praktijkvereniging Bout Lid Public Relations commissie
2002
Praktijkvereniging Bout
Studiereis Berlijn
2002
Studiereis Berlijn
2002
Diverse ontwerpwerk en prijsvragen
2004 - 2006
Diverse ontwerpwerk en prijsvragen
2004 - 2006
Werkzaam bij LIAG architecten
2005 - 2006
Werkzaam bij Klunder architecten
2005 - 2006
te Rotterdam, als ontwerper te Rotterdam, als ontwerper Werkzaam bij LIAG architecten in Den Haag,
2006 - 2009
als project architect
Studiereis Rome
2006
Werkzaam bij Octatube Delft,
2006 - 2009
als Hoofd Verkoop Nationale en Internationale Projecten
Deelname aan ‘het Experiment’
2007 - 2009
Deelname aan ‘het Experiment’
2006 - 2007
Oprichting maatschap Raak Architecten,
2007- 2009
Oprichting maatschap Raak Architecten,
2007 - 2009
Studiereis Kopenhagen
2008
Studiereis Kopenhagen
2008
Oprichting Raak architecten BV
2009
Oprichting Raak architecten BV
2009
BNA lid
2008 - heden
BNA lid
2008 - heden
Bestuurslid BNA-kring Rijnland
2010 - heden
Bestuurslid BNA-kring Rijnland
2010 - heden
RAAK ARCHITECTEN Veerhaven 7 3016 CJ Rotterdam Nederland T: F: E: W:
+31 (0) 10 437 67 24 +31 (0) 10 225 13 12
[email protected] www.raakarchitecten.nl
