B
A
L
I
Vervolg trektocht door Indonesia.
Ook bij Bali aangekomen duurt het nog geruime tijd voordat er een pier vrijkomt om aan te leggen en bij aankomst is het voor veel mensen weer tijd om een toilet op te zoeken. Nadat we weer in onze postkoets zitten (we worden met deze bus afgezet kort voor ons hotel in de buurt van Denpassar, van hieruit gaan we met een kleinere bus verder) ziet het landschap er in eerste instantie hetzelfde uit dan op Java. We hebben nog enkele uren voor de boeg voordat we in het zuiden van Bali zijn. Eerst rijden we door het apenbos en inderdaad zien we een aantal resusapen langs de kant van de weg zitten. In het begin zie je nog de nodige moskeeën maar spoedig is het eerste beeld van het echte Bali een feit. Balinezen belijden de hindoeïstische godsdienst en alle huizen hebben meerdere altaren c.q. offertafels bij het huis staan, ook binnen zijn er meerdere. De altaren zijn rijk versierd met allerlei ornamenten en het geheel maakt een drukke en bijzonder kunstzinnige indruk. De Balinees gelooft erg sterk in een volgend leven en leeft in een patroon waarin veel geesten gunstig gestemd moeten worden. Omdat de geesten van de onderwereld het meest positief gestemd moeten worden is het onderste offer altijd het mooiste en beste. Later zal ik zien dat er ook gewoon op straat veel kleine offers gebracht worden. Deze mensen bezitten geen cent omdat alles geofferd wordt aan Shiva en andere goden en geesten.
1
Onderweg zien we ook zeer mooie en kunstzinnige kunstwerken langs en over de weg, ze beelden verschillenden goden uit. Ook hier weer blijkt de kunstzinnigheid van dit volk. We komen weer langs diverse rijstvelden en het valt op dat het rund er hier heel anders uitziet. Geen buffels maar een andere variëteit in een goudbruine kleur. Onderweg zien we veel huizen met veel offertafels en de weg kronkelt door een bergachtig gebied naar het zuiden. We zijn inmiddels in ons laatste hotel aangekomen, in Syminyak in de buurt van Kuta, alwaar we tot en met woensdag zullen blijven.
Zoals al eerder vermeld zijn we bij een kantoor van onze lokale reisorganisatie (Panorama tours) overgestapt op een kleine bus van dezelfde organisatie. Urs is meegegaan om de kamers hier te regelen en gaat vervolgens weer met de bus, en beide chauffeurs, dezelfde weg terug naar Jakarta. Hier zullen we opgevangen worden door hostesses van de OAD uit Nederland.
We zitten in een mooi hotel het Century Saphir in Kuta beach.
Er is een grote open overkapte receptie met restaurant, zoals we al zoveel gezien hebben. Ik zit gelukkig op de binnenring en heb een mooie grote kamer met airco en
2
balkon en kijk uit op het zwembad met ingebouwde bar. Voor mijn balkon hangen weer diverse bakken met mooie bloeiende bloemen en ik heb er weer een paar gedroogd, in mijn dagboek voor souvenir. Het is goed te merken dat we nu in een toeristisch gebied pur sang zitten, je hoort nu verschillende talen en ik heb alweer de nodige winkeltjes en andere toestanden gezien. Ik hoor ook veel Nederlands om me heen, het is nu geen hoogseizoen meer, dit begint in november en december als de mensen uit Australië komen. Dit is echt moeilijk voor te stellen, een lekkere constante temperatuur van ca 30 graden als het bij ons koud is door de winter. Dit lijkt me een bijzondere gewaarwording. Ik ben niet van plan om op Bali nog eens dagelijkse uitstapjes te maken ik wil nu overschakelen naar een ander programma. Ik heb al veel gezien en zal Kuta eens gaan verkennen met mezelf. Om eerlijk te zijn ik begin trek te krijgen in iets hartigs, het strand ligt maar op 5 minuten afstand lopen heb ik begrepen. Nog even terug naar het landschap op Bali, dit is veel gevarieerder dan op Java en je ziet vooral meer bloemen (nodig voor de vele offerandes.) We hebben de klok weer 1 uur vooruitgezet en het is hier nu 6 uur eerder dan in Nederland en de klok loopt synchroon met Maleisië. Morgen zijn we uitgenodigd voor een korte introductie, van de OAD reisorganisatie, en is tevens de eerste ontmoeting met alle gasten. Op Sumatra en Java hebben we vertegenwoordigers van de OAD getroffen. We worden met een bus opgehaald en naar een restaurant gebracht (dit restaurant zal ik later, met veel genoegen, nog enkele malen bezoeken.)
3
01 september 2002, het is zondag en de R is weer in de maand, hoewel ca 30 graden dus dat valt hier niet op. Ik ben net terug van de OAD introductie en dat op het einde van de vakantie. Dit komt omdat er ook gasten pas zijn aangekomen die net met de vakantie beginnen en daarom wordt e.e.a. gecombineerd en je leert altijd weer iets bij. Zoals welke taxi wel en welke niet te nemen, geld dat op het bed wordt gelegd betekent een fooi terwijl geld elders neergelegd niet meegenomen mag worden en als diefstal wordt bestempeld. Ook wordt het ten strengste afgeraden om een motorvoertuig te huren dit i.v.m. verzekering en verkeersregels. Er worden weer veel programma’s aangeboden, o.a. een trip naar de sawa’s, nou ik heb er al vele honderden gezien en bovendien is het nu tijd voor een eigen programma. Dat op Bali het hindoeïsme wordt beleden is zeer nadrukkelijk te zien, overal zie je mensen (vooral vrouwen) offers brengen op de vele offertafels. Bovendien is het zeer opvallend dat ook op het trottoir (of iets wat daar voor door moet gaan) overal kleine offerbakjes staan. Deze offergaven zijn gemaakt van bladeren en bevatten bloemblaadjes met rijst etc. Wat zal het een ervaring zijn voor alle mensen, die een bepaalde religie hebben, op het moment dat zij overgaan naar een volgende levensfase, er kan immers maar een waarheid zijn. Wij mensen hebben allemaal een eigen vrije wil gekregen en kunnen (meestal) eigen keuzes maken, (dit is niet van toepassing in enkele extreme regio’s op deze planeet.) Gisteravond in het restaurant van het hotel gegeten, na eerst nog naar het strand gelopen te zijn. Het was al donker dus niet zo gemakkelijk te oriënteren in een onbekende streek. Het lopen op de verhoogde “trottoirs” is gevaarlijk, er is een soort open riool waarover tegels liggen. Deze liggen echter schots en scheef en verre van egaal, dus echt oppassen geblazen en speciaal in het donker. Vanaf het strand is de punt van Bali te zien en met machtige rollers klots het water van de Indische Oceaan op het mooie strand. De mensen zijn erg vriendelijk en ik heb diverse praatjes gemaakt, het is nu niet druk, het volgende hoogseizoen
4
begint in oktober weer aan te lopen wanneer de Aussies komen. Het is een echt toeristengebied, 60% van de bevolking leeft hier van het toerisme en de mensen verdienen hier ca 25.000 rupiah per dag (12 euro) dit is veel meer dan op Sumatra. Wanneer je door Kuta loopt dan zie je dat ook hier nog erg veel aan de infrastructuur gedaan moet worden, het verkeer is een ramp en verkeerslichten zijn er bijna niet. Dit feit impliceert dat het gevaarlijk is om de weg over te steken, er is een constante stroom verkeer van links en rechts. De aanslag op het WTC blijkt een behoorlijke negatieve invloed gehad te hebben op het toerisme. (Terwijl ik mijn verslag aan het uitwerken ben is er net een aanslag geweest in Kuta op Bali en ook dit feit zal weer een negatieve invloed hebben.) In dit hotel zitten momenteel overwegend Nederlandse gasten. Ik ga dadelijk de omgeving bekijken er zullen ongetwijfeld leuke eetgelegenheden zijn. Ik heb al enkele Internetcafés gezien waar ik ongetwijfeld nog wel eens zal komen. Ik hoop dat het hier wel lukt, in Jakarta was het een fiasco om te mailen. Het is opvallend dat je de luchthavenbelasting additioneel in cash moet betalen, Denpassar – Jakarta = 20 k rupiah en Jakarta – Amsterdam = 100 k rupiah. Ik zag net dat de koers van de rupiah alweer iets gedaald is. Ik heb ook het boek van Multatuli, de Max Havelaar meegenomen, indien ik me mocht vervelen. Ik kan nu de achtergronden van dit boek beter begrijpen. Het is licht bewolkt en de temperatuur is o.k. d.w.z. het is nog redelijk warm, het is moeilijk te vatten dat deze temperatuur gedurende het hele jaar praktisch constant blijft. Vandaag naar het strand geweest en mijn masseuse ontmoet. Als ik gemasseerd wil worden moet ik bij haar zijn heeft ze me verzekerd, ik mag niet naar een ander toe, beloofd is beloofd, zeggen ze hier. Je ziet op het strand veel vrouwen die masseren. Nou moet je weten dat er in Asia veel gemasseerd wordt, zonder bijbedoelingen. Zo moet iedereen aan een inkomen komen, ik heb inmiddels al tig keer verteld dat ik geen horloge wil hebben en ik heb ook al diverse vliegers afgeslagen. Deze vliegers kunnen erg groot en ook kunstzinnig zijn. Je moet weten dat kinderen op Bali standaard dezelfde voornamen hebben, dus de nummers een, twee, drie etc. hebben allemaal dezelfde naam. Dus vroeg ik aan een van de meisjes of dat niet ontzettend verwarrend was en zij zei: “natuurlijk niet, want iedereen heeft een nickname”. Na het strand, door een deel van Kuta gelopen en maar opletten om de benen heel te houden op het trottoir. Ook hier zijn uiteraard vele honderden winkeltjes, kraam-
5
pjes, restaurantjes etc. etc. aanwezig. Ben ook nog in een winkel met houtsnijwerk geweest echter nog niets gekocht eerst even verder neuzen, er is keuze genoeg. Het krioelt hier van de motorvoertuigen en je vraagt je af waar de mensen dit van betalen. Ik vroeg dit aan een taxichauffeur, met een preferente blauwe kleur taxi, deze bleek net een paar weken te rijden als chauffeur, voorheen had hij een klein restaurant gehad, hij zei dat alles gefinancierd was. Dit is ook erg goed te merken want om de 10 passen vraagt wel iemand: “Transport, Sir?” Benzine is relatief goedkoop maar de prijzen stijgen erg snel en zoals al eerder vermeld benzine kun je gewoon langs de kant van de weg in flessen kopen. Deze flessen worden vervolgens weer gewoon handmatig gevuld voor de volgende klant. Op de terugweg heb ik een Internetcafé opgezocht, het was niet druk en de verbinding was goed geregeld. Tijdens het internetten werd ook in deze zaak weer geofferd, aan een van de goden, en ook werden er wierookstokjes aangestoken. Hotmail was natuurlijk weer volgelopen met ca 400 mails spam, dus overgeschakeld naar een andere provider. Ik heb van Rogier begrepen dat PSV de eerste wedstrijd gewonnen heeft, ik heb echter de dagelijkse krantenknipsels niet gelezen, heb wel begrepen dat de wereld nog niet vergaan is dus rustig verder gaan. Voor 50 minuten verbinding 15.000 rupiah betaalt of ca 1,60 euro, dus het meisje een fooi gegeven dan mag je weer terugkomen. Vervolgens weer teruggelopen naar het hotel. De stank van alle uitlaatgassen en de rook van de vele sigaretten is redelijk storend en betekent een aanslag op de gezondheid. Wat zullen er veel mensen jong sterven hier. De Balinezen geloven in reïncarnatie en leven intens samen met de geesten van hun overleden dierbaren. Ik zag ook nog een processie door de straten trekken met Balinezen in kleurige klederdracht en versierd met mooie bloemen. Ik hoop e.e.a. nog te kunnen vastleggen met de camera. Mijn darmen beginnen ook weer onder controle te komen en ik hoop dit vol te kunnen houden. Een vliegtuig is ook geen ideale plek voor racekak. De prijzen liggen hier factoren hoger dan op Sumatra, daar betaal je voor een complete maaltijd in een “goed” restaurant ca 30 a 40.000 rupiah hier ga je al snel over de 100.000 rupiah heen. Het is nu 18.10 uur en ik zit op mijn veranda te schrijven, de zon gaat als een grote rode ronde bal onder achter de palmbomen dus snel even vastleggen met de camera. Het is nu een paar minuten later en de zon is al volledig verdwenen. Ik ga me maar eens voorbereiden op een lekker diner, dit moet kunnen.
6
Het is 20.45 uur en ik ben net terug van het diner, ik had in eerste instantie Italiaans willen gaan eten, in een restaurant naast ons hotel (dit bleek later een goede keus geweest te zijn), omdat er niemand zat ben ik doorgelopen, het stadje in. Uiteindelijk kom ik terecht bij restaurant Fabio, dit restaurant heeft een erg mooie binnentuin, heeft een uitstekende ambiance en mikt duidelijk op een ander segment van de markt; namelijk toeristen die Europese prijzen willen betalen. Zodra je binnenkomt staat er een batterij Balinese beauty’s je op te wachten, je wordt naar een tafel begeleid en de meiden (in sarong) maken graag een praatje. Hier is het moeilijker in te schatten wat ze echt denken edoch het is een genoegen hier te vertoeven. Het menu, a la carte, is uitgebreid en het smaakt uitstekend. Ik had een voorgerecht met Tonijn en salade, brood en een sausje en als hoofdgerecht een goed aangeklede zalmschotel, het was een groot stuk zalm en het smaakte uitstekend. Toch zijn dit de momenten, zeker als je om je heen kijkt en je alleen aan je tafel zit, dat je in gedachte bij een bijzonder persoon bent en ik ben ervan overtuigd dat ze in mijn nabijheid is. Wat zou ze genoten hebben van deze reis, maar als mens heb je te accepteren wat er gebeurt. Het enige wat je kunt doen is positief te blijven en te proberen de levenslessen te begrijpen en je daarmee verder te ontwikkelen. Om op Fabio terug te komen dit restaurant is zeer aan te bevelen en de cappuccino smaakt er uitstekend. De volgende verrassing was het verzoek om een enquêteformulier in te vullen. Dit is een uitstekend en goedkoop middel voor een benchmark, slimme zakenman zolang er toeristen komen met voldoende geld. Wat zal er gebeuren na de laatste aanslag waarbij zoveel doden vielen? Ik werd weer uitbundig begeleid naar de uitgang, door een paar meiden. Gelukkig veilig de straat overgestoken en geen benen gebroken in gaten, riolen, stoepranden etc. Wat een tegenstellingen met de offerwereld, geld stinkt dus niet en ik weet niet in hoeverre dit binnen de religie te verdedigen valt. Ik schat in dat de belijdenis van het geloof zal afnemen naarmate de materiele welvaart stijgt, deze opmerking wordt nu al gemaakt. Waar heb ik dit meer gezien? Ik ben benieuwd hoe dit land zich verder zal ontwikkelen. Ik hoop dat de vijf grondvoorwaarden voor Indonesia, met vrijheid van godsdienst gehandhaafd zal blijven. Ik heb gedurende de laatste weken voldoende ervaren dat werkelijk geluk en welbehagen niet afhankelijk is van materiele welvaart. Is er iemand geweest die zijn centen kon meenemen aan het einde van de band? De temperatuur is nog steeds erg aangenaam om buiten c.q. overdekt te eten. Life will be different again next week. Ik ben ondertussen ook begonnen met het drogen van een aantal bloemen welke voor mijn terras hangen, ook die speciale witte bloem. Deze bloem, heeft een speciale betekenis op Bali en wordt veel door vrouwen gebruikt voor offerandes en het dragen in het mooie zwarte haar. In tegenstelling tot Bali wordt dezelfde bloem op Java gebruikt als begrafenisbloem. Wat is de mens toch een complex wezen.
7
02 september 2002. The end of the Indonesian trip is nearing now. Tijdens het ontbijt afgesproken om met iemand naar het centrum van Kuta te gaan om te gaan shoppen in het warenhuis Matahari. Zodra je uit het hotel komt staan er al een aantal “taxi’s” te wachten. “Transport Sir?” Mijn maat laat het onderhandelen aan mij over en ik heb geen idee hoe ver het ongeveer is, dus ik bied 10.000 rupiah en uiteindelijk hebben we een deal voor 15.000 rupiah. Dit blijkt later een goede deal te zijn geweest en bovendien voor twee personen dus weer een kop koffie verdient. De auto was geen echte taxi edoch had wel een airco achter in de auto hangen. De weg was uiteraard weer overvol dus we gingen langzaam vooruit en dit bood een mooie gelegenheid om de winkelstraten eens op te nemen en Ton dacht: “Hier vermaak ik me wel een paar uurtjes”. Het warenhuis zelf stelt, naar onze begrippen, niet zoveel voor maar aan de andere kant konden we eens kijken naar het aanbod. Toen mijn maatje gekocht had wat hij zocht is hij teruggegaan en ik ben gebleven. Het was lekker warm dus de zon brandde behoorlijk. Eerst lekker wat gedronken op een terrasje en ik zag veel Engelsen. Vervolgens ben ik eindeloze straten afgelopen, aan beide kanten van de straat, en heb eens rond gesnuffeld. Ik was bijzonder geïnteresseerd in houtsnijwerk en andere vormen van kunstuitoefening. Het e.e.a. bekeken om een idee te krijgen van prijzen en vervolgens weer verder slenteren. De aanbiedingen waren weer talloos: “Massage pappa? Transport? Car Sir? Motorbike Sir? Etc. etc.” Nou is het antwoord heel eenvoudig en je hoeft er niets bij te zeggen, ik wijs gewoon naar mijn benen en maak een beweging met wijsvinger en duim, zo in de trant van prima voor elkaar en dat werkt. Nog even bij Mac Donalds binnengewipt om wat te eten en te drinken in een gekoelde ruimte en verder gaat het weer. Nog even naar het strand gelopen en genoten van het mooie en heldere uitzicht, de grote rollers uit de Indische Oceaan beuken op het strand en vallen schuimend uit elkaar. “Massage, Sir? Transport, Sir?”. Toch weer teruggegaan naar Matahari, hier heb ik een mooi gesneden vrouwenfiguur gekocht echt handwerk ik heb namelijk verschillende beelden vergeleken en ze waren niet aan elkaar gelijk. Hier betaalt met VISA, de enige keer in Indonesia de rest cash. Toen naar boven waar ik T-shirts van Bali had gezien, ik vond het aanbod een beetje tegenvallen en van één leuk model was maar één standaard maat beschikbaar, toch geslaagd. Het is vermakelijk om te zien hoe hier wordt afgerekend, eerst moet er een handmatige bon worden uitgeschreven, waar je mee naar de kassa gaat en vervolgens betaalt. Ik heb dit in meerde winkels gezien. Met de tip van OAD, een blauwe kleur taxi aangehouden (deze taxi’s zetten direct de meter aan) en terug naar het hotel. Het krioelde weer van alle bromtollen, tollend links en rechts om ons heen en weer snap ik niet wie er nou voorrang heeft, zoals al gezegd een kwestie van geven en nemen. De chauffeur bevestigde dat er wel veel ongelukken gebeuren en hij vond het verkeer geen probleem, je moet ermee opgroeien en niet anders zien dan weet je niet beter. Er was nog even verwarring over de naam van het hotel omdat er meerdere hotels te zijn met dezelfde naam (ik had deze keer wel informatie van het hotel meegenomen) doch ook daar zijn we uitgekomen en ik werd netjes voor de
8
receptie afgezet voor 13.750 rupiah reden en de sympathieke driver 20.000 rupiah gegeven. Dus hier ben ik een Sir en de volgende week thuis gewoon weer Ton. Opvallend was dat ook deze taxi een offerbakje met bloemen op het dashboard had staan. Later van mijn maat begrepen dat hij voor dezelfde terugweg 25.000 rupiah had moeten betalen, zo werkt dat hier. Morgen de laatste volle dag bij mijn vrienden op Bali en woensdag weer koffers pakken (bijna verleerd in de tussentijd) richting Jakarta en dan weer naar Amsterdam, wat zal het daar koud zijn. Het is inmiddels 18.30 uur en de zon is al onder gegaan en het zal vrij snel donker zijn. Tijd om te gaan douchen en in de vergadering te overleggen waar ik ga eten, kan geen probleem zijn.
9
03 september 2002. Ik heb vandaag eens de binnenstraatjes genomen om te zien hoe het echte Bali (aan de kust) eruit mag zien. Hier geen ronkende motoren of toeterende auto’s, ik heb wel mooie en kunstzinnige huizen gezien, de prachtige natuur, een geweldige litanie van tempels, beelden, offertafels etc. etc. Ook veel prachtig bloeiende planten gezien, je kunt zien dat in deze streek meer materiele welvaart bestaat. Vanmiddag weer bij het Internetcafé geweest en heb gezien wie de tegenstanders van PSV zijn in de Champions league. Tijdens het internetten stapte een vrouwtje op een stoel en offerde haar gaven op een plateau tegen de muur. Onze juf Urs heeft verteld dat Balinezen een eerlijk volk zijn, dit in tegenstelling tot de Javanen. Als je dagelijks zo devoot bent en zoveel offert moet dit een positieve uitwerking hebben. Van de Javanen begrijp ik het niet met die duizenden moskeeën en het oproepen tot het gebed. Is er een zo groot verschil tussen de theorie en de praktijk? De temperatuur is nog heerlijk en je eet altijd onder een mooie overkapping, aan alle kanten open, deze mensen weten niet beter, voor ons helaas uitzonderingen. De mensen blijven vriendelijk, groeten bijna allemaal en maken graag een praatje. Het oversteken op straat en het balanceren op het trottoir blijven hachelijke avonturen. Om de 10 meter zit een soort betonnen putdeksel in het trottoir, de ene steekt uit en de andere is ingezakt. Oppassen geblazen waar je loopt, het is opvallend dat je geen stoplichten ziet of zebrapaden. “Transport, Sir? Ik wijs weer naar mijn benen. Vanmiddag nog een stuk langs het strand gelopen, grote rollers uit de oceaan, rode vlag gevaarlijke stroming. Toch wordt er gesurft. “Nice watch, Sir?” “No dear friend tomorrow” “Eerlijk zijn hè” Vervolgens komen mijn vriendinnen van het massageleger. “Where are you from and what is your name?” “My name is Ann (Nickname of course.) “Ton; my number is 200, how late”. “Let us say at 06, 00 a.m.”, een verbaasde blik. “You know, I am verry poor”. “I think you are rich”. “No No, otherwise I would go to Germany and Japan”. “So let us say, may be tomorrow”. Vervolgens zijn enkele masseuses aan het wrijven op een menselijk lichaam. Na al deze inspanningen zie ik een leuk terrasje aan het strand, ik heb een leuke plaats gevonden met een mooi uitzicht, geniet met een Cola en een Italiaans broodje tonijn. Het smaakt goed. Het licht van de zon schittert en weerkaatst op het wateroppervlakte van de grote oceaan. Grote schuimende rollers breken bruisend op het strand met grote kracht en herrie. Zo zittend rollen je gedachten weg over de golven van de eindeloze oceaan. Enkele mensen harken bladeren bij elkaar en bespuiten de grond ter voorkoming van stof, dit terwijl ik rustig zit, genietend van het mooie uitzicht. Vervolgens weer verder over het strand en gelukkig kom ik goed uit, toch goed opgelet. Ik heb nu een
10
rondje gemaakt. Het kost altijd weer enige tijd voordat je een gevoel voor de juiste richting hebt. Onderweg nog in een grotere supermarkt geweest en postkaarten en een hele tros banaantjes gekocht. Was weer lachen, ik moest voor de postkaarten een afzonderlijke handmatige bon laten uitschrijven welke vervolgens weer aan de kassa verrekend werd. Hoezo barcodes, zo kan het toch ook en bovendien goed voor de werkgelegenheid, ik ben bang dat ik het weer niet goed begrepen heb. Je ziet hier niet veel fruit, daarvoor moet je op Sumatra zijn. Van het strand aflopen en op naar het hotel. “Transport, Sir?” Ik wijs weer naar mijn benen. Nog even gelezen in Max Havelaar, wat gedronken, gedoucht, omgekleed en op weg naar Fabio, met goed geluk de straat overgestoken en de schatjes staan al te glimlachen, “Fine you are back Sir” Terwijl zit te eten komen mijn Limburgse vrienden ook binnen (vader, dochter en vriend uit Sittard.) “Heer Ton ook hier?” Heerlijk gegeten met een uitstekende ambiance, met een excellente cappuccino na, perfect gezet met een mooie stijve kraag. Smaakt uitstekend, dus nog een volgende kop bestelt. Rekening 200.100 rupiah (hier eet je op Suriname een week van, serveerster 10.000 rupiah tip en ook het schatje bij de ingang, ik had niet zo snel gezien dat er twee stonden..........) Terug naar het hotel, straat oversteken en over de duistere trottoirs, let op waar je stapt. “Goodevening, Sir”. Het is nu 10.00 PM en verschillende winkeltjes zijn nog open. Er zijn veel Internetcafés en het is er redelijk druk nu. Dit wordt de laatste nacht op Bali, morgenmiddag eerst een vlucht van Denpassar naar Jakarta en vervolgens een tussenstop in Singapore en vervolgens door naar Amsterdam. Dat wordt een lange nacht, ik moet nog een paar postkaarten posten in Jakarta. Hier op Bali moet je meer porto betalen en mijn ingeleverde kaarten aan de receptie van hotel heb ik teruggekregen i.v.m. te weinig porto. Ik heb proberen uit te leggen dat dit bij ons niets uitmaakt (desnoods zonder postzegel), dus ik zal ze in Jakarta moeten posten. Indonesia een land met meer dan 200.000.000 mensen, van honderden verschillende etnische groepen en stammen. Verschillende typen mensen, doch praktisch allemaal slank, donkere huid, zwart haar en zwarte ogen. Een ontwikkelingsland, wat dit ook moge betekenen, verkeer (naar onze begrippen) een ramp, infrastructuur moet nog veel aan gebeuren. Ik zag gisteren een Duits programma op de TV over de milieu conferentie in St. Johannesburg. Indonesia kan zo niet doorgaan, hoewel mensen daar ook een welvaart willen bereiken. Meest opvallend; het spontane en open karakter, mensen zijn erg vriendelijk en wij kunnen daar veel van leren door geluk en warmte uit te stralen met weinig materiele welvaart. Veel gezien en erg veel indrukken opgedaan doch ik heb een heel ander beeld gekregen vergeleken met wat ik me had voorgesteld. Eens rustig laten bezinken en dan weer evalueren.
11
04 september 2002. 20.30 uur local Bali time, vandaag een dag om het vertrek voor te bereiden, koffers inpakken, reorganiseren wat weg kan i.v.m. het gelimiteerde gewicht. Om te beginnen scheerapparaat gesneuveld, door het shampoo echec, weer iets geleerd. Ook halfvolle flessen en oude kleren gaan weg. Op basis van de ervaring van Rogier in Mexico, heb ik zijn daar gekochte tas meegenomen. Deze tijdens de reis gebruikt voor de vuile was. Nu de keus of alles in de koffer proppen, plus een stuk houtsnijwerk, of in 2 koffers pakken. Toch maar gekozen voor het laatste, een probleem is dat je niet alles kunt afsluiten. Vanmorgen nog door het stadje gelopen, lekker warm weer en niet zo druk vandaag. Nu je weggaat, begint alles vertrouwd over te komen. Het personeel is weer erg vriendelijk en fooien zijn altijd welkom. Ik gaf een tip aan een meisje in het hotel dat mij bediende met de opmerking “Keep smiling” en elke keer als ze me aankeek begon ze te lachen. Toen ze de dienst erop had zitten, kwam ze noch netjes gedag zeggen en een goede reis toewensen. Bovendien mogen we terugkomen, dus waarschijnlijk heb ik me toch netjes gedragen. Tegen 12.00 a.m. nog wat gegeten in het restaurant van het hotel, de soep was pittig en lekker echter de pizza was niet te pruimen. Ze gebruiken een dikke broze bodem (wij gebruiken deze o.a. om een kwarktaart te maken.) Conclusie spontane mensen in dit restaurant, eten niet aan te bevelen. Gelukkig had ik Fabio gevonden. Na het eten nog wat aangelummeld, iedereen en alle koffers staan klaar voor vertrek. Om 13.30 uur meldt zich een persoon, van de lokale reisorganisatie Panorama, met weer een bekende bus “parawisata” plus een afzonderlijke bestelbus voor alle bagage om ons naar het vliegveld in Denpassar (hoofdstad van Bali) te brengen. We moeten de airport tax cash betalen (100 k Rupiah) en omdat we met Garuda naar Amsterdam vliegen vervalt de interne tax van 20 k rupiah en dat is toch weer mooi meegenomen. Bij het inchecken van de bagage wijst de klok 33 kg aan en iemand wijst op dit feit. Nou hebben we al geluk dat we met Garuda vliegen omdat deze maatschappij niet moeilijk doet tot 30 kg. (andere maatschappijen 25 kg) en additionele kg. zijn duur. Doordat de koffer van mijn voorganger nog gedeeltelijk op de band stond woog dit voorwerp ook mee en ik had dat gelukkig gezien. Na correctie stond de display op 28.5 kg. en dit werd geaccepteerd. Het eerder ingevulde emigratieformulier wordt gecheckt, (ingevuld en gestempeld in Medan) alles blijkt o.k. en dat geeft toegang tot de douane balie. Bali heeft een mooi vliegveld, zeker als je dit vergelijkt met andere lokale vliegvelden. Het is goed te merken wat de invloed door de inkomsten van het toerisme is. Omdat het op een vliegveld altijd frisser is (overdreven airco’s) wilde ik mijn broekpijpen aanritsen (afgeritst in het hotel), dit kan erg handig zijn (indien alles functioneert.) Uitgerekend nu blijkt één van de ritsen defect te zijn, de zip van de linkerpijp was verdwenen. Nou dan baal je ook behoorlijk, stop je andere lange broeken in de koffer en uitgerekend deze gaat naar de haaien. Had ik dus ook hier
12
kunnen laten en mijn gewicht kunnen terugbrengen tot 28 kg. Nu had ik geluk met de acceptatie van het overgewicht, in andere gevallen zijn dit dure kledingstukken. Het blijft moeilijk om in te schatten wat je nodig hebt, je weet immers niet wat er allemaal gaat en kan gebeuren. De vlucht naar Jakarta verloopt perfect met een schitterend uitzicht van de ondergaande zon, schijnend en weerkaatsend op het blauwe water. Bali en Java zijn weer goed te zien. Adieu Bali, bedankt voor je gastvrijheid en wie weet tot weerziens. We vliegen met een DC10-30, dit vliegtuig is geluidsarm en uiteraard zijn de plaatjes van Garuda Indonesia weer present in de cabine. De vliegtijd tot Jakarta bedraagt 1 uur en 20 minuten en is aanmerkelijk sneller dan de reis in omgekeerde richting per bus. We landen op de mooie luchthaven van Jakarta met blinkende geboende vloeren in donkerbruin, mooie kunstwerken, prachtige bomen en bloemen, zowel binnen alsook buiten. Het is niet druk op dit tijdstip en we maken gebruik om onze laatste Rupiahs om te wisselen tegen euro’s en dollars. Nog even tijd om rond te neuzen door de diverse shops, de prijzen liggen redelijk hoog vergeleken met buiten. Bij het inchecken voor de kist naar Amsterdam, weer een Boeing Jumbo 747-400 blijkt er een schaar in mijn rugzak te zitten en deze moet eruit. Ton moet meelopen naar een afzonderlijke balie, vervolgens krijg ik een ontvangst bewijs en kan ik de schaar in Amsterdam weer bij het grondpersoneel van Garuda ophalen. (Bij aankomst in Amsterdam bleek dit niet te werken, ik vind dit jammer omdat dit net een schaar was met speciale herinneringen) Dus scharen en messen altijd in de koffer. Ik zit nu te wachten op het boarden en Nederlands is nu de voertaal, ook Italiaans vang ik op. Italianen schijnen over Amsterdam te moeten vliegen. (gelijk aan de heenweg) Ik zit nu in de kist en zit naast Italianen, ik heb een stoel aan het gangpad en dat is wel handig bij lange vluchten. Zo’n jumbo is een joekel van een kist, ik kan een aardig eind wegkijken. Er gaan veel mensen in een dergelijk vliegtuig, ik heb plaats 64H. De vertrektijd ligt redelijk gunstig 09.40 PM lokale tijd en we gaan tegen de tijd invliegen en dit betekent een lange nacht. In Nederland is het 5 uur vroeger. We hebben weer een tussenstop in Singapore waar ook een andere crew aan boord komt en de kist blijft één uur stilstaan en wordt in die tijd (zo goed mogelijk) schoongemaakt en voorzien van proviand. Interessant om te zien hoe dit allemaal in elkaar steekt, is goed over nagedacht. Opvallend is dat er een fanatieke security officer (in uniform) in de cabine rond loopt, deze persoon vindt het noodzakelijk om nog eens naar de boarding pas te vragen. (Terwijl wij niet uitgestapt zijn!) De cabine crew ziet er weer erg verzorgd en ook aantrekkelijk uit in verschillende modellen en kleuren uniformen waaronder de sarong. Met een dergelijke grote toestel loopt er heel wat bedienend personeel rond, we zullen dus wel de nacht
13
doorkomen. Er lopen enkele stewardessen rond die de 50 kg niet halen, allemaal dezelfde types; donkere huid met gitzwarte en opgestoken haren. Er stappen weinig nieuwe mensen in. Na de airborne en op koershoogte komt de cabine crew meteen in actie om ons te voorzien van de drankjes, hapjes etc. Het wordt een lange nacht en al spoedig gaan de lampen uit en gaan de stoelen achterover, ik heb een deken gevraagd en met een kussen moet je maar zien de nacht door te komen. Het toestel heeft beamers en monitoren aan board welke de juiste koers weer aangeven in diverse talen (geen Nederlands, wel Italiaans en Chinees.) De afstand tussen Singapore en Amsterdam bedraagt 10.500 km en dat is een eind fietsen. De buiten temperatuur varieert tussen de minus 40 en 50°, de snelheid tussen de 850 en 920 km per uur. We vliegen via Maleisië, Thailand, dwars over India, langs de golfstaten, Irak, Turkije, Oostenrijk en Duitsland Dit alles heb ik niet meegekregen omdat de apparatuur ’s nachts wordt uitgeschakeld en ik heb wel enige tijd geslapen en dit betekent dat de reistijd best meevalt. Zodra ik mijn ogen weer opendoe zijn mijn lenzen wel troebel. De captain zet het toestel weer perfect aan de grond en om 08.30 a.m. CET zijn we weer in Amsterdam. We hebben, vooral in het begin, nog last gehad van veel turbulentie en de kist schommelde soms redelijk. Opvallend was weer dat er achter in het toestel gerookt mocht worden, dit was niet echt te ruiken i.v.m. de afzuiginstallatie. Ik blijf dit vreemd en niet accepteerbaar vinden, bij andere maatschappijen is dit expliciet verboden. Stel je voor dat je enkele uren zonder sigaret moet stellen en het risico loopt om van het roken af te komen. De minister van financiën zal dit beslist niet kunnen waarderen. Het toestel mocht niet direct landen op Schiphol en moest een tijdje in rondjes vliegen, dit was mooi te volgen op de displays. De vliegrichting wordt ook exact geprojecteerd. Na de landing langzamerhand uitstappen en alle paparassen meenemen om vervolgens te wachten voor de douane. Een jong stel uit onze groep werd eruit gepikt en kon alles uitpakken. Dit overkwam ook Rogier bij terugkomst uit Mexico, wat heeft de douane tegen jonge mensen? Daarna gaat de reis verder naar de bagageband en maar afwachten of en hoe je bagage is overgekomen, mijn eerste koffer was als een van eersten binnen de andere duurde langer. Toen was het tijd om afscheid te nemen van de reisgenoten en lopen we naar de uitgang. Ik had Yvo al gebeld dat de Eagle geland was edoch het kostte enige moeite om hem te vinden omdat zijn GSM even niet werkte. Op een gegeven moment zag ik hem staan en ik tikte hem van achteren op de schouder. Terug in Holland en ondanks het feit dat de zon scheen vond ik het maar koud hier. De auto was snel gevonden en toen via de snelweg naar huis. Wat een ervaring al die auto’s die zich toch met enige discipline vooruit bewegen. Geen bajaks en riksjas op de weg en er zitten niet eens mensen op de bus en ook hangen er geen mensen aan de zijkant van voertuigen, wat een raar land is dit. Iedereen zit voor zich uit te turen en als het te lang duurt, drukken ze op een claxon of ze steken een vingertje op, zou dit een plaatselijk gebruik voor groeten zijn? Bij ons in Indonesia gaat dit
14
heel anders, rare mensen die Hollanders en ze blijken allemaal zo’n haast te hebben en ze lachen ook al niet! Zou dat hier niet mogen? Het zal wennen zijn hier. Na enkele files wordt Eindhoven weer bereikt en het komt me best bekend voor. Wat staan er veel meubels in dit huis en er zijn zelfs toiletten, zouden ze hier geen rivier hebben? Dat is ook niet leuk voor die Hollanders om zich zo te moeten behelpen. Dus vandaag eens een keer niet naar de rivier om me eens lekker te wassen, de tanden te poetsen, de was te doen en lekker te kakken. Het zal wel wennen denk ik.
Ter herinnering aan mijn mooie reis door een prachtig, boeiend, vriendelijk en confronterende Indonesia. Augustus, september 2002. Bedankt voor jullie gastvrijheid en mooie weken and hope to meet soon again.
15
