ASBEST - introductie
BASIS HISTORIE ASBEST
1
ALGEMEEN Een vezelig mineraal • van nature voorkomend mineraal • opgebouwd uit elementen als: Mg, Si, Fe, Ca, Al • tot een vezelachtige structuur gekristalliseerd Het gemeenschappelijke kenmerk • vezelachtige structuur • duurzaam, sterk, thermisch, geluids- & elektrisch-isolerend, zuur-/schimmel-/logenbestendig, grote treksterkte, • hitte bestendig, slijtvast, biologisch on-afbreekbaar • goedkoop & goed te verwerken
2
ASBEST...WAT IS DAT EIGENLIJK Amfibolen (15%) • • • • •
Crocidoliet Amosiet Actinoliet Anthophylliet Tremoliet
blauw bruin groen geel/grijs grijs/geel
Serpentijnen (85%) • Chrysotiel
wit
3
ASBEST WORDT NOG STEEDS GEDOLVEN • • • • • •
Canada (sinds 2012 gestopt) Rusland China Oezbekistan Pakistan India
• mondiaal neemt de vraag nauwelijks af • politieke belangen zijn groot
4
MEER DAN 3500 TOEPASSINGEN brandschotten, ovens, kachels, branddekens, koord, schoorstenen, remschoenen, koppelingsplaten, sealings, pakkingen, dakleien, leidingisolatie, cv-installaties, plafondisolatie, daken, gevelpanelen, riolering, kitten, kerstsneeuw, luchtbehandelingssystemen, kruipluiken, tandpasta vloertegels, branddeuren, mortels, munitie, beglazingskit, koord in elektriciteitskasten, relaiskasten, schakelkasten, deuren, vloerzeil, draintegels, wensballonnen, schaamschotten, kookplaatjes, in & onder cvketels, koel- & verwarmingsinstallaties, sigaretten, branddeuren, koeldeuren, gordijnen in theaters, broodroosters, handschoenen, brandwerende kleding, matten, doorvoeren van cv-buizen, golfplaten op stallen, voegkit in kassen, thermoskannen, et cetera…. MEER DAN 18.000 PRODUCTEN
ASBEST...WAT IS DAT EIGENLIJK Hechtgebonden toepassingen • • • • •
cementplaat (ook wel boven systeemplafond) golfplaten (daken & onder cv-installaties) leien (wanden, daken) & sierbeplating convectorschotten & systeemwanden gevelplaten
5
ASBEST...WAT IS DAT EIGENLIJK Hechtgebonden toepassingen • • • • •
vensterbanken bloembakken ontluchting- & ventilatiekokers gekken, cementhoedjes, schoorsteenpijpen, riolering zeiltegels, et cetera
ASBEST...WAT IS DAT EIGENLIJK Niet hechtgebonden toepassingen • • • • •
vezelplaat brandschotten/isolatie; in bovenlichten onder trappen, boven systeemplafonds pakkingen in leidingstelsels & installaties !!! schalen leidingisolatie om warmte leidingen koordafdichting; luchtkanalen, doorvoeren, elektrakasten
6
ASBEST...WAT IS DAT EIGENLIJK Niet hechtgebonden toepassingen • • • • •
textiel; brandwerende handschoenen, dekens, kleding vonkendovers in relais spuitisolatie; tegen plafonds & stalen constructies beschermende laag onder vloerzeil & vloerbedekking et cetera
UITGANGSPUNTEN & SPELREGELS Historisch op een rijtje 1898
Engeland & Duitsland bewust van de gevaren met asbest
1924 1931
overlijden Nelly Kershaw Asbestose wordt in Engeland officieel erkend als beroepsziekte
‘45-’85 hoogtijdagen voor de asbestbranche 1969 1970
promotie Stumphius (werf de Schelde, te Walcheren, tevens ijkpunt NL inzake de kenplicht ‘asbest’) Nederlandse overheid start een actief anti-asbestbeleid
7
UITGANGSPUNTEN & SPELREGELS Historisch op een rijtje 1977 1985
verbod op spuitasbest & Crocidoliet verbod op niet-hechtgebonden asbest in de bouw
1993 1993
algemeen verbod op het gebruik van alle asbest eerste Asbestverwijderingsbesluit
1996 1998 1998
invoering BRL-5050, voor asbestverwijdering invoering BRL-5052, voor asbestinventarisatie toezicht op beheersen en verwijderen asbest door arbeidsinspectie
UITGANGSPUNTEN & SPELREGELS Historisch op een rijtje 2005 2005
Produktenbesluit Asbest hernieuwd Asbestverwijderingsbesluit
2006
Risicoklassen ingevoerd in Arbowet vanuit Europese regelgeving
2007
invoering SC-530 & SC-540
2014 2015
invoering nieuwe grenswaarden Invoering nieuwe grenswaarden?
8
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
9
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
10
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
11
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
12
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
13
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
14
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
15
ASBESTHOUDENDE PRODUCTEN
WANNEER IS ER SPRAKE VAN RISICOVOLLE SITUATIES
16
HECHTGEBONDEN & NIET HECHTGEBONDEN Hechtgebonden • asbesthoudend materiaal, waarbij de asbestvezels niet spontaan vrijkomen zonder mechanische bewerking • voorbeelden – vensterbankpanelen – ontluchting- & ventilatiekokers – rioleringsleidingen – golfplaten – zeiltegels – et cetera uitgerekend hechtgebonden asbest zorgt voor de meeste primaire & secundaire emissie na brand
HECHTGEBONDEN & NIET-HECHTGEBONDEN Niet-hechtgebonden • asbesthoudend materiaal waarbij asbestvezels spontaan vrij kunnen komen zonder mechanische bewerking • voorbeelden – spuitasbest – Amosiethoudend materiaal (bruine asbest) – leidingisolatie – verweerde AC dak- of gevelbeplating – asbestkoord – brandwerende beplating – vloerzeil niet-hechtgebonden asbest bevindt zich doorgaans binnen in gebouwen en leidt minder snel tot secundaire emissies
17
RISICOVOLLE SITUATIE’S Risico’s inschatten risicobeoordeling – type asbesthoudend materiaal – soort asbest – oppervlaktestructuur – conditie van het oppervlak extra – ventilatie – binnen of buiten – nat of droog
RISICOVOLLE SITUATIE’S Beroepsgroepen & statistiek • • • • • • • • • •
scheepsbouw & onderhoud defensie isoleerders timmerlieden Eternit, Asbestona, Novilon, Hertel, v. Gelre, et cetera golfplaatleggers zeilleggers & stoffeerders remvoeringmonteurs familie et cetera
langdurige beroepsmatige blootstelling, grote hoeveelheden vezels
18
PRAKTIJK CASES • Vrijkomen van asbest door stormschade. normale kosten van saneren: € 400.000,-- nu € 2.000.000,-• Vervolgschade: niet kunnen leveren product aan Porsche, Volkswagen, Audi • Tussen 1965 & 2008 nooit een scan naar asbest, na incident bleken nog 6 hallen dit materiaal te bevatten dat gecoat kon worden. Besparing van toekomstige schade -> nu hechtgebonden toepassing
PRAKTIJK CASES • Linker foto: • Rechter foto:
€ 2.500.000,-- ipv € 200.000,-calamiteit € 5.000.000,-- ipv € 45.000.000,-geen calamiteit (beheersplan)
19
PRAKTIJK CASES Afgebrande loods Maastricht
Verontreinigd gebied
Vaten met zuur
Pallets met asbesthoudend materiaal
Vaten met asbesthoudend materiaal
20