Informatie voor patiënten
Als u diabetes hebt en nuchter moet zijn voor een onderzoek of operatie insuline
zz
1
Vooraf U hebt diabetes mellitus (suikerziekte) en komt binnenkort naar het ziekenhuis voor een onderzoek of operatie waarvoor u nuchter moet komen. Dat betekent dat u gedurende langere tijd niet mag eten of drinken. Waarschijnlijk weet u uit ervaring dat dit problemen kan opleveren met uw bloedsuikerspiegel. U kunt dan last krijgen van een aantal vervelende verschijnselen die wijzen op een te hoge of een te lage bloedsuikerspiegel. Om deze problemen te voorkomen, is het belangrijk dat u de richtlijnen in deze brochure nauwkeurig opvolgt.
2
Dag vóór het onderzoek of de operatie: controle bloedglucose De dag voor het onderzoek of de operatie moet u al voorbereidingen treffen voor de controle van uw bloedglucose. Raadpleeg hiervoor onderstaande tabel.
Tijdstip
Bloedglucosewaarde
Actie
controle voor de nacht
lager dan 4,0 mmol/l
6 tabletten Dextro of 0,4 dl ranja (= 2cm) met water + eten (15 gr. Kh. = 1 portie fruit of 1 sneetje brood) en na een uur opnieuw controle
lager dan 7,0 mmol/l
15 gr. koolhydraten eten = 1 portie fruit of 1 snee brood of 1 glas sap
hoger dan 7,0 mmol/l
goed
hoger dan 15,0 mmol/l
indien mogelijk zelf bijregelen of contact opnemen met uw arts
Belangrijk als u Metformine (Glucophage) of Metformine/Glibenclamide (Glucovance) slikt:
Als er contrastvloeistoffen worden gebruikt bij het onderzoek, bestaat de mogelijkheid dat u tijdelijk géén Metformine mag innemen. Dit geldt voor de dag van het onderzoek en de eerste dagen daarna. Instructies over het gebruik van Metformine krijgt u van uw internist. Deze bepaalt aan de hand van uw nierfunctie of het nodig is om te stoppen. Als u het gebruik van Metformine moet onderbreken, bespreekt de internist na het onderzoek met u wanneer u weer kunt beginnen.
3
Dag vóór het onderzoek of de operatie: insulinedosering De dag voor het onderzoek of de operatie moet u al voorbereidingen treffen voor de controle van uw insulinedosering. Raadpleeg hiervoor onderstaande tabellen.
Als u insuline spuit Insulinesoort
Tijdstip waarop u normaal insuline spuit
Dosering zo nodig bij halve eenheden naar boven afronden
kortwerkende insuline = Actrapid / Apidra / Humalog / Humuline Regular / Insuman Rapid / NovoRapid
voor de avondmaaltijd
gebruikelijke dosering
langwerkende insuline = Humuline NPH / Insuman Basal / Insulatard / Lantus / Levemir
voor de avondmaaltijd
75% van de gebruikelijke dosering
voor het slapen
50% van de gebruikelijke dosering
combinatie insuline = Humalog mix 25-50 Humuline 30/70 Insuman Comb 15-25-50 Novomix 30-50-70
voor de avondmaaltijd
75% van de gebruikelijke dosering
Als u een insulinepomp gebruikt Tijdstip onderzoek of operatie
Insulinesoort
Tijdstip waarop u normaal insuline spuit
Dosering
voor 12.00 uur: u bent nuchter vanaf 24.00 uur
kortwerkende insuline = Apidra / Humalog / NovoRapid
voor de avondmaaltijd
gebruikelijke bolus
voor het slapen
basaalstand gebruikelijke dosering halveren
4
Dag van het onderzoek of de operatie: controle bloedglucose De dag van het onderzoek of de operatie moet u speciale maatregelen treffen voor de controle van uw bloedglucose. Raadpleeg hiervoor onderstaande tabel.
Tijdstip
Bloedglucosewaarde
Actie
Dagcurve prikken = nuchter / voor en ± 1,5 uur na iedere maaltijd / voor het slapen gaan
lager dan 4,0 mmol/l (hypo)
6 tabletten Dextro of 0,4 dl ranja (= 2 cm) met water (ranja passeert de maag snel en is geen belemmering voor het onderzoek)
tussen 4,0 en 10,0 mmol/l
goed
tussen 10,0 en 15,0 mmol/l
acceptabel
hoger dan 15,0 mmol/l
indien mogelijk zelf bijregelen of contact opnemen met uw arts
5
Dag van het onderzoek of de operatie: insulinedosering De dag van het onderzoek of de operatie moet u speciale maatregelen treffen voor de controle van uw insulinedosering. Raadpleeg hiervoor onderstaande tabellen.
Als u insuline spuit Tijdstip onderzoek of operatie
Insulinesoort
Tijdstip waarop u normaal insuline spuit
Dosering zo nodig bij halve eenheden naar boven afronden
voor 12.00 uur: u bent nuchter vanaf 24.00 uur
alle soorten insuline
voor het ontbijt
geen insuline spuiten
na 12.00 uur: alle soorten insuline u gebruikt om 6.00 uur een licht ontbijt alle soorten insuline (= 2 beschuiten met jam en een kopje thee)
voor het ontbijt
50% van de gebruikelijke dosering
voor de lunch
geen insuline spuiten
Als u een insulinepomp gebruikt Tijdstip onderzoek of operatie
Insulinesoort
Tijdstip waarop u normaal insuline spuit
Dosering
voor 12.00 uur: u bent nuchter vanaf 24.00 uur
kortwerkende insuline = Apidra / Humalog / NovoRapid
voor het ontbijt
geen bolus
na 12.00 uur: kortwerkende insuline = u gebruikt om 6.00 Apidra / Humalog / uur een licht ontbijt NovoRapid (= 2 beschuiten met jam en een kopje thee)
voor het ontbijt
basaalstand gebruikelijke dosering halveren bolus voor een licht ontbijt basaalstand gebruikelijke dosering halveren
6
Insulinedosering na afloop van een onderzoek of operatie vóór 12.00 uur Raadpleeg onderstaande tabellen voor de insulinedosering na afloop van het onderzoek of de operatie.
Als u insuline spuit Insulinesoort
Tijdstip waarop u insuline moet spuiten
Dosering zo nodig bij halve eenheden naar boven afronden
kortwerkende insuline = Actrapid / Apidra Humalog / Humuline Regular / Insuman Rapid / NovoRapid
voor 1e maaltijd na onderzoek
gebruikelijke dosering
langwerkende insuline = voor 1e maaltijd na onderzoek Humuline NPH / Insuman Basal / Insulatard / Lantus / Levemir
50% van de dosering die u normaal voor het ontbijt spuit
combinatie insuline = Humalog mix 25-50 Humuline 30/70 Insuman Comb 15-25-50 Novomix 30-50-70
50% van de dosering die u normaal voor het ontbijt spuit
voor 1e maaltijd na onderzoek
Voor alle volgende maaltijden geldt dat u de gebruikelijke dosering kunt hervatten, ongeacht de soort insuline die u gebruikt.
Als u een insulinepomp gebruikt Insulinesoort kortwerkende insuline = Apidra / Humalog / NovoRapid
Tijdstip waarop u insuline moet spuiten
Dosering gebruikelijke bolus en basaalstand hervatten
7
Insulinedosering na afloop van een onderzoek of operatie na 12.00 uur Raadpleeg onderstaande tabellen voor de insulinedosering na afloop van het onderzoek of de operatie.
Als u insuline spuit Insulinesoort
Tijdstip waarop u insuline moet spuiten
Dosering zo nodig bij halve eenheden naar boven afronden
alle soorten insuline
voor de avondmaaltijd
gebruikelijke dosering hervatten
voor het slapen
gebruikelijke dosering hervatten
Als u een insulinepomp gebruikt Insulinesoort
kortwerkende insuline = Apidra / Humalog / NovoRapid
Tijdstip waarop u insuline moet spuiten
Dosering gebruikelijke bolus en basaalstand hervatten
8
Wat u verder moet weten Dextro-tabletten Op de dag van het onderzoek of de operatie doet u er verstandig aan om Dextro-tabletten (druivensuikertabletten) mee te nemen naar het ziekenhuis. Mocht u, ondanks een goede voorbereiding, toch een hypo krijgen (een bloedsuikerspiegel lager dan 4.0 mmol/l), dan heeft u iets bij de hand om de hypo te behandelen. Neemt u in dat geval zes Dextro-tabletten. In plaats van Dextrotabletten kunt u ook één glas limonade drinken, gemaakt van 0,4 dl ranja (2 cm) aangevuld met water.
Bloedglucosemeter Het is handig als u op de dag van het onderzoek of de operatie uw bloedglucosemeter bij zich heeft, uw insulinepen en naaldjes.
9
Vragen? Als u naar aanleiding van deze brochure nog vragen heeft, kunt u die stellen aan de diabetesverpleegkundigen. U kunt hen op werkdagen bereiken tussen 11.00 en 12.00 uur op telefoonnummer (0592) 76 00 40. Ook kunt u e-mailen naar
[email protected]. Neemt u ook contact op met de diabetesverpleegkundigen als u bloedsuikerverlagende tabletten in combinatie met insuline gebruikt. Mochten de diabetesverpleegkundigen niet bereikbaar zijn, dan kunt u bellen naar de polikliniek Interne geneeskunde, telefoonnummer (0592) 32 51 55 (van 8.30 tot 16.30 uur).
Hebt u een opmerking of een klacht? De medewerkers en specialisten van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen doen hun best u de juiste (medische) zorg te geven. Mocht er toch iets gebeuren waarover u niet tevreden bent, dan verzoeken wij u om dat door te geven. Dat kan aan degene die direct verantwoordelijk is of aan de ombudsfunctionaris van het ziekenhuis. Deze is bereikbaar via:
e-mailadres:
[email protected] telefoonnummer: (0592) 32 56 24/32 55 55 (maandag t/m donderdag) postadres: WZA t.a.v. ombudsfunctionaris, postbus 30.001, 9400 RA Assen Meer informatie over de klachtenprocedure vindt u op www.wza.nl/patienten/een-klacht
Borgstee 17 9403 TS Assen Telefoon (0592) 76 00 40 (diabetesverpleegkundigen) (0592) 34 00 53 (Medisch Centrum Wilhelmina) www.mcwilhelmina.nl/www.wza.nl Het Diabetes Centrum Wilhelmina is gehuisvest in het Medisch Centrum Wilhelmina. Dit is onderdeel van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen.
© 2014 WZA
inter10 – maart 2014
Diabetes Centrum Wilhelmina