“Almelo staat op Veilig” Beleidsplan Integrale Veiligheid 2014-2017
Vastgesteld op 4 maart 2014 1
Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1 Leeswijzer 2. Onze visie en uitgangspunten 2.1. Kader 2.2. Planvorming en afstemming beleidscyclus met politie en openbaar ministerie 2.3. Ontwikkelingen in het veiligheidsdomein 2.4. Uitgangspunten 2.5. Visie op Veiligheid 3. Veiligheidsbeeld van Almelo 3.1. Gebiedsscans politie 3.2. Resultaten voorbereidende gesprekken met sleutelfiguren 4. Prioriteiten 4.1. Veiligheidsveld Veilige woon- en leefomgeving 4.2. Veiligheidsveld Jeugd en veiligheid 4.3. Veiligheidsveld Bedrijvigheid en veiligheid 4.4. Veiligheidsveld Fysieke veiligheid 4.5. Veiligheidsveld Bestuurlijke integriteit en veiligheid 4.6 Indicatoren 4.7 Overige werkzaamheden en taken 5. Organisatie, Communicatie, Financiën
Bijlagen: 1. Volledige weergave prioriteiten vanuit verschillende documenten 2. Schema regionaal veiligheidsveld 3. Tafel van 12 4. Afbeelding organisatorische borging en toelichting
2
Hoofdstuk 1 Inleiding Veiligheid is van ons allemaal. Een veilige gemeente draagt bij aan een prettige woon- en werkomgeving en beïnvloedt het welzijn. Inwoners, maatschappelijke instellingen, bedrijfsleven en professionele organisaties hebben allen een rol. Het is dus niet alleen een zaak van de gemeente, maar wij hebben wel nadrukkelijk binnen het “speelveld” een regisserende rol toebedeeld gekregen. Door de inzet van de afgelopen jaren is Almelo nog steeds een relatief veilige stad, waarin soms aangrijpende gebeurtenissen plaats vinden. Veiligheid is en blijft nadrukkelijk benoemd als bestuurlijk speerpunt. Onze veiligheidsaanpak van de afgelopen jaren heeft het veiligheidsniveau in Almelo stabiel gehouden. Daar zijn we op zich tevreden over, maar we zijn er nog niet. We willen dat Almelo nog veiliger wordt en iedereen zich ook veilig voelt in Almelo. Dit doel willen wij bereiken door een evenwichtige inzet van preventieve en bestuurlijke (repressieve) maatregelen. De complexiteit van integrale veiligheid en de gewijzigde accenten in de (landelijke) bestuurlijke koers vormen de aanleiding tot een herbezinning op de huidige wijze waarop het veiligheidsbeleid is georganiseerd. In navolging van de voorgaande leefbaarheid en veiligheidsprogramma’s is daarom voor de komende jaren dit Integraal Veiligheidsbeleid opgesteld. De leefbaarheid en veiligheid staat onder druk door verschijnselen als woonoverlast, burengerucht, drank- en drugsoverlast, overlast van prostitutie, overlast van zwervers en criminele elementen. Permanente aandacht moet er zijn voor de diverse, veelvoorkomende vormen van criminaliteit in de buurt, wijk, gemeente. Soorten criminaliteit die in elk geval bepalend zijn, zijn woninginbraak, voertuigcriminaliteit en geweldscriminaliteit. Almelo moet een veilige stad zijn. Daarom moet ook geïnvesteerd worden in het ‘algemene veiligheidsgevoel’ van bewoners. Dit thema heeft ook betrekking op de overlast van groepen jongeren. Soms plegen ze ook zwaardere vormen van criminaliteit – het betreft dan zogenaamde ‘criminele jeugdgroepen’. Hier staan de individuele probleemjongeren centraal. Het gaat daarbij vooral om de jongeren met meerdere antecedenten. Ze vormen de harde kern van jeugdgroepen en plegen verschillende vormen van (ernstige) criminaliteit. Verschijnselen die binnen dit thema vallen zijn onder meer hinderlijk gebruik van alcohol in de openbare ruimte en gebruik van drugs, waaronder het levensgevaarlijke GHB. Successen uit de afgelopen jaren continueren we, daar waar nodig wordt een nieuwe aanpak voorbereid en worden accenten verlegd. Zo vinden wij dat iedereen recht heeft op een veilige thuissituatie, maar realiseren ons dat dat niet vanzelfsprekend is. Wij zetten in op het voorkomen van woonoverlast, huiselijk geweld en de ellende die sommige Almelose kinderen kennen. Wij zien het als winst om deze onzichtbare onveiligheid op te sporen en bespreekbaar te maken. Kortom, Almelo investeert de komende jaren in veiligheid op alle fronten. Dit alles op basis van een integrale benadering van de veiligheidsvraagstukken, in samenwerking met externe partners en ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid. Met dit veiligheidsbeleid als nieuwe leidraad. Burgemeester Hermans-Vloedbeld
1.2 Leeswijzer Dit Integraal Veiligheidsbeleid bevat de (beleids)kaders voor onze veiligheidsaanpak voor de periode 2014-2017 en bovendien onze maatregelen en de speerpunten daarbinnen. Allereerst beschrijven we onze visie en uitgangspunten (hst. 2), waarna we de context waarbinnen dit IVB is opgesteld inzichtelijk maken: een beeld van de situatie in Almelo en de input van onze veiligheidspartners (hst. 3). Vervolgens vindt u onze veiligheidsaanpak (hst. 4). Deze kent een onderverdeling in vijf veiligheidsvelden, grotendeels gebaseerd op landelijke methode “kernbeleid veiligheid”: 1. Veilige woon- en leefomgeving 2. Bedrijvigheid en veiligheid 3. Jeugd en veiligheid 4. Fysieke veiligheid 5. Bestuurlijke integriteit en veiligheid Binnen de veiligheidsvelden worden de prioriteiten benoemd. Hierbij wordt opgemerkt dat daarnaast heel veel reguliere taken en werkzaamheden worden uitgevoerd. Deze dragen bij aan een veiliger Almelo in de breedste zin van het woord, maar zijn niet opgenomen als prioriteit. Na deze aanpak volgt de wijze van communicatie, organisatorische borging en financiële dekking (hst. 5). Hierin staat ook de wijze waarop we de uitvoering van dit beleid monitoren en evalueren beschreven. Om de verbinding tussen beleid en uitvoering te benadrukken zijn in dit IVB niet alleen onze doelstellingen beschreven, maar ook de prestaties die wij gaan leveren om deze te behalen. Ieder jaar gaan wij terug blikken op de uitvoering van de verschillende maatregelen en wordt de voortgang gemonitord. Het verslag wordt jaarlijks ter kennis gebracht van de gemeenteraad.
4
Hoofdstuk 2
Visie en uitgangspunten
(On)veiligheid heeft niet alleen betrekking op wat er werkelijk mis gaat (objectieve veiligheid), maar evenzeer op wat er mis kan gaan (risico’s) en op wat mensen als veilig of onveilig ervaren (subjectieve onveiligheid). Wij dragen bij aan de veiligheid van de Almelose samenleving. Om dat te bereiken moet kwaliteit worden geleverd, o.a. afgemeten aan de actuele leefbaar- en veiligheidscijfers. Veiligheid kan worden bereikt door middel van een constructieve samenwerking tussen lokale overheid, partners, maatschappelijke instellingen en de burger, uitgaande van een open communicatie. Aan de basis van deze Almelose veiligheidsaanpak voor de komende jaren liggen onze ervaringen en resultaten, cijfermatige onderbouwingen (Integrale veiligheidsmonitor en de gebiedsscans van de politie), alsmede de kennis en inzichten van onze partners. Het coalitieakkoord 2010-2014 vormt het kader waarbinnen wij dit realiseren. Op basis daarvan zijn de uitgangspunten en de Almelose visie op veiligheid geformuleerd. 2.1. Kader Coalitieakkoord 2010-2014 “Schoon, heel en veilig zijn basistaken binnen het programma ‘Het verschil maken’. Inwoners moeten zich veilig en geborgen voelen in de eigen woon- en leefomgeving, met respect voor elkaar”. Bezuinigingen mogen niet leiden tot een daling van de veiligheid in de wijken. In het programma Leefbaarheid en Veiligheid is dit uitgewerkt tot de stelling dat wij voor een stevige aanpak van ongewenst gedrag, overlast en criminaliteit zijn. Geweld achter de voordeur is een belangrijk onderdeel van het veiligheidsbeleid, evenals de terugkeer van ex-gedetineerden na detentie. Met het college- akkoord 2010 – 2014 is het in balans brengen van de stad op fysiek en sociaal vlak als kerndoel vastgesteld. De strategische opgave die in het collegeakkoord is omschreven is niet nieuw en komt voort uit eerder vastgestelde strategische beleidsdocumenten zoals het Masterplan (2004), Sociaal Offensief (2004) en de nota Stad in balans (2008). Nieuw is de introductie van het thema sociale stijging als doel van gemeentelijk beleid. Sociale Agenda 2020 De Sociale Agenda 2020 door de gemeenteraad vastgesteld en bevat de strategische visie op het sociale domein. Door de veranderende rol van de overheid, de bezuinigingen, decentralisaties en het einde van het Grotestedenbeleid en de daarmee samenhangende programma’s bestond de noodzaak om te komen tot een nieuwe agenda voor het sociale domein, waarin sociale stijging als hoofdthema is benoemd. Sociale stijging staat symbool voor het beste uit de mensen en de stad te halen. Het is daarbij de uitdaging om zo te investeren dat er daadwerkelijk sprake is van versterking van de sociale kwaliteit van onze stad. De gewenste verbetering kan alleen slagen als randvoorwaarden zoals veiligheid, economische infrastructuur, huisvesting en woonomgeving op orde zijn. In de sociale agenda 2020 zijn deze onderdelen niet verder uitgewerkt, maar wordt verwezen naar het beleid op dat terrein. Met dit integraal veiligheidsbeleid wordt hier op het gebied van veiligheid invulling aan gegeven. Het wijkgericht werken wordt versterkt. In het kader van de transities wordt onderzocht op welke schaal wijkteams bijdragen aan de sociale veiligheid.
5
Overige documenten beleidskader Naast de hierboven beschreven onderwerpen wordt in dit beleidsplan rekening gehouden met de uitgangspunten die in de volgende documenten zijn benoemd of nog worden uitgewerkt: - Beleidsplan Veiligheidsregio Twente - Wijkgericht werken - Veiligheidsstrategie Nationale Politie - Actieplan Integrale Veiligheidszorg - Contourennota Veiligheidshuis Twente - Visie op Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving - Inrichtingsbeleidsplan Openbare Ruimte 2.2. Planvorming en afstemming beleidscycli veiligheid met Politie en Openbaar Ministerie 2.2.1. Lokaal Op het gebied van lokale veiligheid voert de gemeente de regie. Een essentiële “daad van regie” is het vaststellen van een lokaal integraal veiligheidsplan. De gemeenteraad bepaalt in het integraal veiligheidsplan de lokale prioriteiten. Dit zijn de doelen die gedurende de looptijd van het integraal veiligheidsplan tenminste moeten worden gerealiseerd. Ze vormen de basis voor de inspanningen van de gemeente op het gebied van veiligheid en wat zij daarin aan inspanningen verwacht van haar veiligheidspartners. De prioriteiten die de gemeenteraad stelt in het integraal veiligheidsplan, vormen – samen met de prioriteiten van het openbaar ministerie – de basis voor de besprekingen in de lokale driehoek. In de driehoek maken de burgemeester en de officier van justitie afspraken over de inzet van de politie en over de uitvoering van de lokale prioriteiten. Goede afstemming over het integraal veiligheidsplan met het openbaar ministerie als partner en de politie als uitvoerder en partner is daarom van groot belang. 2.2.2.District Twente De Twentse gemeenten en politie Twente hebben de beleidscycli sinds 2008 op elkaar afgestemd. Gelijktijdig met de vaststelling van het regionaal actieplan Platform IVZ 2013-2014, stellen de afzonderlijke gemeenteraden de lokaal integraal veiligheidsplannen vast. De speerpunten op regionaal niveau zijn daarmee een optelsom van de lokale prioriteiten (zie paragraaf 2.3 en 2.4). 2.2.3. Regionale eenheid Oost Op basis van de lokale integrale veiligheidsplannen van de 81 gemeenten in de nieuwe regionale eenheid Oost heeft de politie een veiligheidsstrategie opgesteld voor de periode 2013-2015 (fase 1). De (politie) veiligheidsstrategie 2013-2015 is 10 oktober 2012 door het Veiligheidsoverleg Oost Nederland (81 burgemeesters) vastgesteld voor de periode 2013-2015 en door het toenmalig Regionaal College op 5 november 2012 in Twente. Vervolgens zijn, conform de nieuwe politiewet, de Twentse gemeenteraden gehoord over de veiligheidsstrategie. In dit plan staat weergegeven: - welke nationale doelstellingen voor de eenheid gelden, - welke lokale doelstellingen voor de onderdelen van de eenheid gelden, - wat het basispakket van politiediensten is en - welke strategieën leidend zijn om die doelstellingen te halen en hoe de politie daarbij samenwerkt met externe partners. Voor de periode 2015-2018 zijn de 81 gemeenten aan zet om een integrale veiligheidsstrategie op te stellen (fase 2). De lokale veiligheidsplannen zullen daarbij als input gebruikt worden. Fase 2 heeft daarbij 2 doelstellingen die in elkaars verlengde liggen: 6
-
te komen tot een goede werkwijze in de nieuwe politieregio Oost om een gezamenlijke integrale Veiligheidsstrategie op te stellen; de werkwijze in de gemeenten in de regio Oost met betrekking tot de Integrale Veiligheidsplannen zo veel als mogelijk op elkaar af te stemmen en te komen tot een gezamenlijke beleidscyclus met politie en OM.
2.2.4. Landelijk Daarnaast heeft de minister van Veiligheid en Justitie de landelijke prioriteiten benoemd voor de (nationale) politie en het openbaar ministerie. Voor het politiedeel zijn deze nationale doelstellingen opgenomen in de veiligheidsstrategie 2013-2014 en voor het Openbaar Ministerie in de perspectiefnota 2015. De minister van Veiligheid en Justitie stelt tenminste eens in de vier jaar landelijke doelstellingen vast. Dit doet hij na consultatie van onder meer de regioburgemeester en de voorzitter van het College van procureurs-generaal. Zo schrijft de minister alle burgemeesters aan met een startbrief over de landelijke beleidsdoelstellingen waarin hij de burgemeesters uitnodigt om via de regioburgemeester, input te leveren voor de landelijke doelstellingen. Tevens schets de minister zijn eigen inzet voor de landelijke doelstellingen ter toetsing. Onderdeel van dit bottum-up proces is dat burgemeesters en het Openbaar Ministerie aangeven wat hun inzet ten aanzien van deze doelen kan zijn. 2.2.5. Samenhang prioriteiten Gemeente (lokaal en regionaal verband), Politie (lokaal en Nationaal) en Openbaar Ministerie stellen afzonderlijk van elkaar verschillende prioriteiten1. In dit Integraal Veiligheidsbeleid wordt voor Almelo een selectie gemaakt van de verschillende lagen in prioriteiten. Niet op alle landelijke speerpunten hoeft in Almelo evenveel inzet gepleegd te worden in vergelijking met elders, omdat het lokale veiligheidsbeeld verschilt. Door die ruimte te benutten voor thema’s die in Almelo meer naar voren komen dan in andere gemeenten en door prioriteiten die regionaal belangrijk zijn, op te schalen tot eenheidsniveau kan de gemeente haar regisserende taak invullen. 2.3. Ontwikkelingen veiligheidsdomein Er zijn diverse landelijke en regionale ontwikkelingen van organisatorische aard die spelen binnen het brede veiligheidsdomein. Achtereenvolgens wordt stil gestaan bij: a) b) c) d) e)
1
de Nationale politie en de opschaling van het Openbaar Ministerie de doorontwikkeling van het Veiligheidshuis Twente het Regionaal Informatie- en Expertisecentrum de Veiligheidsregio Twente (regionalisering Brandweer) de transitie Jeugdzorg waarbij de regie wordt ondergebracht bij de gemeenten.
Bijlage 1: volledige weergave van prioriteiten vanuit Politie (Eenheid en lokaal) en Openbaar Ministerie
7
a. Nationale politie en Openbaar Ministerie De regionale eenheid Oost bestaat vanaf 1 januari 2013 uit de vijf voormalige politiekorpsen in de provincies Overijssel en Gelderland (de korpsen IJsselland, Twente, Noordoost Gelderland, Gelderland Midden en Gelderland Zuid) en omvat 81 gemeenten. Daarnaast wordt de indeling van de politie, het Openbaar Ministerie en de rechtspraak op elkaar aangesloten zodat zij effectiever en efficiënter met elkaar kunnen samenwerken. Op basis van deze uitgangspunten ziet de gerechtelijke kaart er na de wettelijke herziening medio juli 2012 als volgt uit: 11, rechtbanken, 10 arrondissementen, 4 ressorten en 32 zittingsplaatsen. Het nieuwe arrondissement Oost Nederland bestaat uit de arrondissementen Almelo, Arnhem, Zutphen en Zwolle. Politie en Openbaar Ministerie zijn vanaf beiden dus nationaal georganiseerd. Anders dan in het huidige bestel, krijgt de minister zodanige bevoegdheden dat hij direct kan sturen op het beheer en de taakuitvoering van de politie. De tendens is daarmee aanwezig dat de veiligheid vanuit de rijksoverheid nationaal wordt ingekleurd. Burgemeesters hebben echter de regierol ten aanzien van het lokaal veiligheidsbeleid. Een cruciaal en onomstreden uitgangspunt bij de Nationale politiewet is dat het gezag ongewijzigd blijft. Een burgemeester heeft het gezag over de openbare orde en hulpverlening, de officier van Justitie heeft het gezag over de strafrechtelijke handhaving. In de driehoeken bepalen de burgemeester en de officier van justitie de inzet en het beleid ten aanzien van de taakuitvoering van de politie. Door de komst van een landelijk politiekorps onder verantwoordelijkheid van de minister verdwijnen de regionale korpsbeheerders en de regionale colleges. In de Memorie van Toelichting op het wetsvoorstel heeft de minister ruimte geboden dat gemeenten op het niveau van het (nieuwe) district onderwerpen met betrekking tot de politie met elkaar afstemmen. Op basis daarvan wordt in Oost-Nederland het Districtelijk Veiligheidsoverleg (DVO) ingericht. In dit overleg wordt met name de sociale veiligheid besproken. Deze vormgeving komt tegemoet aan de bestuurlijke wens vanuit de huidige politieregio's om de jarenlange bestuurlijke samenwerking op dat niveau te continueren. b. Veiligheidshuizen Niet alleen worden de gerechtelijke kaart en het politiebestel gewijzigd. Op dit moment is de context van de veiligheidshuizen ook volop in beweging. Het Ministerie van Veiligheid en Justitie heeft het Programma Doorontwikkeling VHH gepresenteerd. Doel daarvan is dat er in 2014 in elke Veiligheidsregio een regionaal werkend VHH is gevormd. De regionale Stuurgroep Veiligheidshuis (SG VHH) besluit zelf over de inrichting daarvan. De doelstelling en werkwijze van de VHH blijft in principe hetzelfde, waarbij ingezet wordt op verdere professionalisering en betere informatievoorziening. Sinds 1 januari 2013 is er één Veiligheidshuis Twente. De doelstelling van dit VHT blijft onveranderd: het verbinden van netwerken in strafrecht, veiligheid en zorg, om daarmee effectieve interventies te doen bij individuen en groepen met een hoog risico op recidive en/of complexe problematiek (veelplegers, jeugd, huiselijk geweld en nazorg detentie). De rol van het VHT ten opzichte van de lokale zorgstructuur is een accent verlegd. Het devies is om minder over te nemen van de lokale zorgstructuur, maar meer te functioneren als ‘hulp in de uitvoering’.
8
c. Regionaal Informatie- en Expertisecentrum (RIEC) Na de pilotfase 2007-2011 heeft de Minister van Veiligheid en Justitie besloten de 10 RIEC’s structureel in te richten. Het RIEC Oost Nederland bestaat uit dezelfde 5 voormalige regio’s als de regionale politie-eenheid en het werkgebied van het Openbaar Ministerie (81 gemeenten). De RIEC’s zijn bedoeld om gemeenten en provincies te ondersteunen bij de bestuurlijke aanpak van georganiseerde criminaliteit. Elk RIEC is een vernieuwend, hoogwaardig en onmisbaar informatieknooppunt en expertisecentrum, dat op regionale schaal bestuursrechtelijke interventies ten aanzien van georganiseerde misdaad ontwikkelt, faciliteert, ondersteunt en afstemt op de inzet van strafrechtelijke en fiscale instrumenten. Naast het vormen van een informatieknooppunt coördineert het centrum analyses die een beeld geven van de lokale verwevenheid tussen onder- en bovenwereld op het gebied van: drugs (hennepteelt, coffeeshops, etc.), prostitutie en mensenhandel, vastgoed gerelateerde criminaliteit, witwassen, handhavingsknelpunten en andere financieel-economische criminaliteit. Hierbij werken gemeenten, OM, politie en opsporingsdiensten samen. Gemeenten worden door het RIEC ondersteund bij de toepassing van de wet Bevordering Integriteitsbeoordeling door het Openbaar Bestuur (Bibob). d. Veiligheidsregio Twente Veiligheidsregio Twente is een samenwerkingsverband van de Twentse gemeenten gebaseerd op de Wet Gemeenschappelijke Regelingen en geeft uitvoering aan de taken en bevoegdheden van de Wet Veiligheidsregio’s, inhoudende: brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (GHOR), crisisbeheersing en rampenbestrijding. De Veiligheidsregio Twente heeft vanaf 2013 de brandweer Twente als onderdeel gevormd. Binnen de kaders van het regionaal beleidsplan VRTheeft de brandweer een eigen vierjarig beleidsplan gericht op de vorming van één brandweer in Twente. De brandweer heeft dit ook nodig om koers te kunnen bepalen hoe de brandweer vanuit één regionale organisatie vorm en inhoud kan geven aan de ambities die voortkomen uit de wet en de wettelijke planfiguren (regionaal risicoprofiel, regionaal beleidsplan en regionaal crisisplan) en het dekkingsplan inclusief het brandrisicoprofiel. Daarnaast wil de VRT de opgeschaalde geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen verder versterken en de taken en organisatie van de gemeentelijke rampenbestrijdingsprocessen (bevolkingszorg) zo effectief en efficiënt mogelijk inrichten. Al deze terreinen raken het fysieke terrein van het veiligheidsbeleid, waarbij de gemeenten regiehouders zijn. Om de verbinding tussen de fysieke en sociale veiligheid te versterken is ervoor gekozen om de regionale overleggen van het AOV overleg (gemeentelijke kolom crisisbeheersing) en het Platform IVZ aansluitend op elkaar te laten vergaderen. Wanneer er veiligheidsonderwerpen zijn die relevant zijn voor beide agenda’s dan vindt er een overlap in de vergadering plaats. e. Transitie Jeugdzorg De stelselwijziging Zorg voor Jeugd, ofwel de Transitie Jeugdzorg, is een belangrijk onderwerp voor de komende jaren. Gemeenten worden verantwoordelijk voor alle jeugdzorg die nu onder het rijk, de provincie, de gemeente, de AWBZ en de Zorgverzekeringswet (ZvW) vallen. Het gaat niet alleen om het verleggen van de verantwoordelijkheden en financiering maar biedt nadrukkelijk ook de kans om het stelsel van ondersteuning en zorg aan jeugdigen en hun opvoeders opnieuw vorm te geven. Het is de bedoeling dat de stelselwijziging in de periode 2013-2016 zijn beslag krijgt, waarbij 1 januari 2015 als overdrachtsdatum wordt genoemd.
9
De gemeente is straks zowel bestuurlijk als financieel verantwoordelijk voor een positief opvoed- en opgroeiklimaat, voor preventie, voor vroegsignalering jeugdigen tot en met de (zware) gespecialiseerde zorg. De gemeente zorgt voor samenhang in de zorg voor jeugd waarbij verbanden worden gelegd met onderwijs, zorg en inkomen en sport en veiligheid. De verschillende financieringsstromen voor de zorg worden afgeschaft en er komt één financieringsstroom voor het huidige preventieve beleid en de vrijwillige provinciale jeugdzorg. Het recht op (jeugdzorg) zal anders worden vormgegeven, er komt een algemene zorgplicht voor gemeenten om jeugdigen en hun opvoeders opvoed- en opgroeiondersteuning te bieden. Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) behoudt zijn sleutelrol in het nieuwe stelsel. Het is van belang dat het CJG en het Veiligheidshuis nauw gaan samenwerken in de nabije toekomst. Districtelijk Veiligheidsoverleg en Platform Integrale Veiligheidszorg Door de komst van de Nationale politie verdwijnt de wettelijke basis van het Regionaal College. Om die reden hebben de Twentse bestuurders eind 2011 besloten de wijze van samenwerking op regionale schaal op dit beleidsterrein voort te willen blijven zetten. In de Memorie van Toelichting op het wetsvoorstel Nationale Politie wordt deze ruimte ook geboden aan gemeenten om op het niveau van het nieuwe district (oude regiopolitie Twente) veiligheidsonderwerpen met elkaar af te stemmen. Het Platform IVZ bestaat uit de coördinatoren Integrale Veiligheid van de veertien Twentse gemeenten en vaste vertegenwoordigers van de regionale politie Oost, district Twente en het Openbaar Ministerie. Naast de vaste bezetting zijn vertegenwoordigers van het Veiligheidshuis Twente (ketenmanager) het Regionaal Informatie- en Expertise Centrum (accountmanager) en de Veiligheidsregio Twente structureel aanwezig bij de bijeenkomsten. Ook is de zorgkant aangehaakt op twee manieren: in de eerste plaats via de centrumgemeente Enschede en ten tweede het reguliere overleg met de directeur GGD voor de verbinding met de bestuurscommissie Publieke Gezondheid. Het platform IVZ adviseerde sinds 2007 het Regionaal College en doet dit vanaf 1 januari 2013 voor het Districtelijk Veiligheidsoverleg Twente (DVO Twente). Daarnaast bereidt zij de vergaderingen ambtelijk voor (agendatechnisch en inhoudelijk). Voor de bestuurlijke voorbereiding van de bijeenkomsten van het DVO Twente wordt gebruik gemaakt van dezelfde samenstelling van het Dagelijks Bestuur van het Algemeen Bestuur van de VRT, bestaande uit vijf burgemeesters, de secretaris van het Algemeen Bestuur (= voorzitter Platform IVZ) en de districtschef politie Twente en de districtsofficier van Justitie Sinds de coördinatie van het Platform IVZ fysiek is ondergebracht bij de VRT, is ervoor gekozen om zowel de veiligheidsdirectie als de Kring van Gemeentesecretarissen (GS) kennis te laten nemen van de integrale veiligheidsvraagstukken en politie gerelateerde onderwerpen. Deze stukken worden ter besluitvorming voorgelegd aan beide gremia wanneer zij zowel de sociale als ook de fysieke agenda van het Algemeen Bestuur van de VRT betreffen. De gemeentesecretaris van Almelo vertegenwoordigt als plaatsvervangend lid van de veiligheidsdirectie de portefeuille IVZ binnen de Kring van GS. In bijlage 2 wordt beschreven hoe de bestuurlijke en ambtelijke besluitvormings- en overlegstructuur van de regionale samenwerking op het terrein van IVZ eruit ziet.
10
2.4. Uitgangspunten We hanteren deze uitgangspunten bij de totstandkoming en uitvoering van ons veiligheidsbeleid: Samen met de Almeloër: het uitvoeren van dit veiligheidsbeleid wordt niet alleen voor maar ook met de Almeloër vormgegeven. Inwoners, partners, verenigingsleven, ondernemers en onderwijs: zij worden betrokken bij het maken en uitvoeren van plannen. Hiervoor zetten we in ieder geval burgernet, buurtpreventie, buurtbemiddeling en de wijkfunctionarissen-overleggen in. De Almeloër is verantwoordelijk: ons veiligheidsbeleid ondersteunt de inwoners, ondernemers en bezoekers waar nodig. Bij de uitvoering van plannen van aanpak verwachten wij inbreng van betrokkenen waar nodig en mogelijk. Integrale ketenaanpak: overlast en criminaliteit worden aangepakt door een combinatie van adequate preventie met stevige handhaving als sluitstuk. Gemeente en externe partners stemmen acties af door een sluitende ketenaanpak (pro-actie, preventie, preparatie, repressie en nazorg). Onze partners zijn o.a. politie, Openbaar Ministerie, Veiligheidsregio (waaronder brandweer), alle partners van de zorgstructuur en het Veiligheidshuis. Regie bij gemeente: de gemeente voert de regie over het integrale veiligheidsbeleid. De uitvoering wordt samen gedaan met vele partners. Binnen de gemeente ligt de regie bij het teamonderdeel Integrale Veiligheid. Na beleidsvorming ook daadwerkelijk actie: ons veiligheidsbeleid is praktisch en gericht op concrete uitvoering van maatregelen. De resultaten zijn meetbaar. Gebiedsgericht: ieder gebied kent zijn eigen dynamiek en problematiek en niet elk gebied in Almelo is even (on)veilig. Daarom werken we gebiedsgericht en gebruiken daarvoor participatiemiddelen, zoals “Buurtpreventie” en “Wijkfunctionarissenoverleg”. Persoonsgericht: overlastgevers en daders worden op normoverschrijdend gedrag aangesproken. De gestelde regels worden consequent gehandhaafd. Normoverschrijdend gedrag kan leiden tot een waarschuwing, bestuurlijke maatregel, (taak)straf of een boete. Indien er schade is, wordt die op de dader verhaald. In geval van jeugdige daders kloppen we bij de ouders aan. Themagericht: wijkoverstijgende problematiek wordt themagericht aangepakt. Daarvoor hebben we vijf veiligheidsvelden benoemd; Veilige woon- & leefomgeving, Bedrijvigheid & veiligheid, Jeugd & veiligheid, Fysieke veiligheid en Integriteit en veiligheid. Resultaatgericht: per veiligheidsveld bepalen we doelstellingen. Communicatie als sleutel tot succes: het verminderen van onveiligheidsgevoelens kan door gerichte communicatie worden verbeterd (door te laten zien wat onze aanpak is) en met behulp van de Tafel van 122. Een strategie met daarbinnen interventies ter verbetering van de veiligheidsbeleving in specifieke situaties.
2
Zie bijlage3 voor de tafel van 12
11
2.5. Visie op Veiligheid Waar willen wij naar toe in de periode 2014-2017? We kunnen niet alles tegelijk en in volle breedte aanpakken. Daarom moeten er keuzes gemaakt worden. Met het stellen van prioriteiten heb je op verschillende momenten te maken. Zeker op het gebied van Integrale Veiligheid waar regelmatig sprake is van acute veiligheids- of levensbedreigende situaties. Dit verstoort de planning. Het is moeilijk een bepaalde rangorde te maken. Voor de veiligheidsvelden is het afbreukrisico gebaseerd op de veiligheid van (groepen) personen en/of de volksgezondheid leidend. Aan de hand daarvan stellen wij dit meerjarenbeleidsplan vast dat als uitgangspunt dient voor de jaarwerkplanning Veiligheid. Door deze werkwijze kunnen alle samenwerkende partijen zien waarop de focus is gericht. Achteraf zal door middel van een jaarverslag verantwoording over de inzet en de behaalde resultaten gegeven worden. In dit veiligheidsbeleid wordt vooral ingezoomd op de prioriteiten. Daarnaast wordt reguliere inzet gepleegd op het brede integrale veiligheidsveld. Almelo is een gemeente waar het veilig wonen, werken en leven is. Spelregels en grenzen zijn helder. Er wordt snel en merkbaar opgetreden tegen overlast en criminaliteit. We stimuleren de Almeloërs, bezoekers, ondernemers en veiligheidspartners om vanuit hun eigen verantwoordelijkheid bij te dragen aan de veiligheid binnen de gemeente. Hoe we van deze visie werkelijkheid gaan maken, is beschreven in dit beleid en wij geven daarbij in de periode 2014- 2017 prioriteit aan:
Veiligheidsveld Veilige woon- en leefomgeving
Prioriteiten (Veiligthema’s) High impact crime Huiselijk geweld Woonoverlast /aantasting woonklimaat Aanpak voetbalgeweld Aanpak ex-delinquenten
Bedrijvigheid en veiligheid
Veilige evenementen Uitgaansgeweld
Jeugd en Veiligheid
Aanpak jeugdgroepen Aanpak risicojeugd
Fysieke veiligheid
Verkeersveiligheid (parkeren en snelheid) Externe veiligheid Crisisbeheersing en rampenbestrijding Kanteling naar Veiligheidsregio
Integriteit en veiligheid
Aanpak georganiseerde criminaliteit Ambtelijke en bestuurlijke integriteit
12
Hoofdstuk 3 Veiligheidsbeeld van Almelo Almelo is een grote gemeente en heeft te maken met gemiddelde veiligheidsproblemen. Zonder afbreuk te doen aan de beleving van de slachtoffers, lijken de meeste problemen inherent te zijn aan de huidige maatschappij en onze stedelijke ligging. Grootstedelijke veiligheidsthema´s komen dichterbij en vragen een eigen Almelose aanpak. De Veiligheidsmonitor is een landelijk bevolkingsonderzoek naar veiligheid en leefbaarheid. Het rapport met de resultaten is in juni 2012 aan de gemeente Almelo aangeleverd en dient als belangrijke input voor de onderwerpen die in Almelo als prioriteit aangemerkt wordt. Hieronder volgen de belangrijkste uitkomsten per onderwerp in samenvatting weergegeven. Leefbaarheid woonbuurt · Inwoners van Almelo zijn in de regel minder vaak tevreden over buurtvoorzieningen dan inwoners van Twente en Nederland. Dit geldt onder meer voor het onderhoud van wegen in de buurt en de jongerenvoorzieningen. · In de wijken Noorderkwartier en Sluitersveld is de fysieke kwaliteit het hoogst, in Bornerbroek het laagst. · De sociale cohesie is in Almelo lager dan in Twente en Nederland. In Bornerbroek is deze het hoogst. De wijken Nieuwstraatkwartier, Ossenkoppelerhoek en Wierdense Hoek laten de laagste cijfers zien. · Inwoners van Almelo zijn per saldo minder vaak van mening dan in Twente of de rest van Nederland dat hun buurt erop vooruit is gegaan. Bornerbroek is er volgens de inwoners het meest op vooruit gegaan. De Nieuwstraatkwartier en Schelfhorst zijn er het meest op achteruit gegaan. · De inwoners van Almelo beoordelen hun woonomgeving in het algemeen en de leefbaarheid van de woonomgeving met een ruime voldoende. In vergelijking Twente en Nederland worden beide aspecten lager beoordeeld. Dit geldt ook voor de veiligheid van de woonomgeving. Beleving buurtproblemen · Te hard rijden, parkeeroverlast en hondenpoep op straat zijn de meest voorkomende buurtproblemen in Almelo. In vergelijking met Twente ondervinden inwoners van Almelo vaker hinder door parkeeroverlast en rommel op straat. · Te hard rijden, parkeeroverlast en hondenpoep op straat zijn ook de problemen die volgens inwoners van Almelo met voorrang moeten worden aangepakt. In de Binnenstad wordt overlast door jongeren als een belangrijk probleem gezien, in de wijk Nieuwstraatkwartier noemen de inwoners drugsoverlast. Onveiligheidbeleving · In Almelo voelt 24 procent van de inwoners zich wel eens onveilig in het algemeen en voelt 19 procent zich wel eens onveilig in de eigen buurt. De inwoners van Almelo voelen zich vaker onveilig (zowel in het algemeen en in de eigen buurt) dan inwoners van Twente. In vergelijking met Nederland voelt men zich in Almelo iets vaker onveilig in de eigen buurt. · De onveiligheidsgevoelens in de eigen buurt zijn het grootst in de wijk Nieuwstraatkwartier en het kleinst in Aadorp en Bornerbroek. · De door inwoners zelf ingeschatte kans om slachtoffer te worden van inbraak, mishandeling en diefstal is in Almelo groter dan in Twente maar ongeveer gelijk aan het Nederlands gemiddelde. 13
Slachtofferschap · De ervaren kans om slachtoffer van een delict te worden is in Almelo gelijk aan het Twentse gemiddelde. In vergelijking met Nederland is de kans om in Almelo slachtoffer van een delict te worden kleiner. De kans op slachtofferschap is het grootst in Nieuwstraatkwartier en Ossenkoppelerhoek en het kleinst in Bornerbroek. · De bekendheid van de dader van een bepaald delict is bij de slachtoffers van Almelo niet groter of kleiner dan in Twente of Nederland. In de wijken Sluitersveld, Schelfhorst en Nieuwstraatkwartier is de kans op slachtofferschap door een bekende dader het grootst. · Uit de politiecijfers komt naar voren dat mishandeling, fietsendiefstal en overige vermogensdelicten de meest voorkomende delicten in Almelo zijn. In vergelijking met 2010 nam het aantal branden en ontploffingen in Almelo af. Aangiftegedrag · In Almelo wordt vaker aangifte via internet gedaan dan in Nederland. Tussen Almelo en Twente zijn geen noemenswaardige verschillen in het aangiftegedrag. · Het helpt toch niets is in Almelo een vaker genoemde reden om geen aangifte van een bepaald delict te doen dan in Twente en Nederland. Tevredenheid laatste politiecontact · Contact tussen politie en inwoners komt in Almelo even vaak voor als in Twente en Nederland. In wijk Nieuwstraatkwartier hebben de inwoners het vaakst contact met de politie en in Bornerbroek het minst. · In Almelo is 56 procent van de inwoners tevreden over het contact met de politie. Dat is 6 procentpunten lager dan gemiddeld in Twente en 4 procentpunten lager dan gemiddeld in Nederland. In Bornerbroek is men het vaakst tevreden over het contact met de politie, in Schelfhorst en De Riet is de tevredenheid over de politie het laagst. Oordeel functioneren van de politie in de buurt en algemeen · In Almelo is 44 procent tevreden over het functioneren van de politie in de buurt. Dat is 4 procentpunten lager dan gemiddeld in Twente en gelijk aan het Nederlands gemiddelde. In Hofkamp is men het meest tevreden over de politie. De tevredenheid is het laagst in Schelfhorst en Aadorp. Oordeel functioneren gemeente · De inwoners van Almelo oordelen minder positief over het functioneren van de gemeente dan in Twente en Nederland. In de wijk Aadorp is men het meest tevreden en in Nieuwstraatkwartier het minst vaak. Preventie, onveilige plekken, respectloos gedrag · Het gebruik van sociopreventieve en technopreventieve middelen verschilt in Almelo niet van Twente en Nederland. · In Almelo worden onveilige plekken vaker vermeden dan in Twente en Nederland. Dit geldt het sterkst voor het niet open doen van de voordeur in de avonduren. · Respectloos gedrag komt in Almelo vaker voor dan in Twente, in vergelijking met Nederland is er geen verschil. 14
3.1. Gebiedsscans politie Met de gebiedsscan informeert politie Twente het lokale bestuur andere veiligheidspartners over de ontwikkeling van criminaliteit en onveiligheid in de betreffende gemeente. De gebiedsscans worden jaarlijks in het voorjaar uitgevoerd en zijn bedoeld als onderbouwing voor beleidskeuzes en als achtergrond bij het formuleren van speerpunten voor toekomstige jaarprogramma’s. Daarnaast kunnen gestelde doelen gemonitord worden op effect. In de gebiedsscans worden criminaliteitscijfers gekoppeld aan de kennis van de lokale situatie. Op basis van deze informatie wordt een analyse gemaakt van de problemen. Voor de gemeente Almelo worden drie gebiedsscans gemaakt, voor Almelo Centrum, Almelo West en Almelo Oost. Hierna is een korte samenvatting van de veiligheidsbeelden van deze drie gebieden opgenomen. Eén van de belangrijkste indicatoren voor veiligheid is het aantal door de politie geregistreerde misdrijven en incidenten. Uit de scan blijkt dat horecageweld, huiselijk geweld en fietsendiefstal veel voorkomen in het centrum. In de gebieden west en oost komen misdrijven als woninginbraken, schuurinbraken, overvallen en huiselijk geweld het meest voor. De omvang van drugsgerelateerde delicten blijkt niet rechtstreeks uit de politiecijfers. Professionals geven aan dat dit wel een probleem is. Met name de handel in drugs vanuit woningen en overige voor publiek toegankelijk lokalen. Naast de misdrijven worden overlastzaken geregistreerd. In het centrum wordt overlast als gevolg van jeugdgroepen en dak- en thuislozen ervaren. In Almelo West en Oost zijn burgengerucht, woonoverlast en parkeerproblemen de meest voorkomende incidenten. 3.2. Resultaten gesprekken met sleutelfiguren per werkveld In de afgelopen periode zijn veel voorbereidende gesprekken gevoerd met sleutelfunctionarissen van de gemeente en ketenpartners. Tijdens die gesprekken bleek een enorme betrokkenheid bij het veiligheidsveld en is de input geleverd voor dit veiligheidsbeleid. Verschillende spelers op het veiligheidsveld gaven aan dat we winst kunnen halen door goed samen te werken. Voorts kwam onder meer naar voren dat de leefomgeving met name negatief wordt beïnvloedt door overlast in de wijken, openbaar alcoholgebruik, hennepteelt, overlastgevende panden, snelheidsovertredingen in de buurten en de angst voor verloedering als gevolg van bezuinigingen. Bij het vinden van oplossingen en het bestrijden van problemen moet de gemeente het initiatief meer aan de direct betrokkenen geven. Kansen liggen namelijk bij het vergroten van de maatschappelijke verantwoordelijkheid, zoals het doorontwikkelen van buurtbemiddeling en buurtpreventie. De veranderde gezagshouding binnen de samenleving vraagt om maatwerk. Zowel in preventieve als in repressieve zin worden nog niet alle mogelijkheden in de breedte benut. Hierbij valt te denken aan het inzetten van crowd control instrumenten door organisatoren bij evenementen, het betrekken van bewoners bij het uitvoeren van aanpassingen in de fysieke leefomgeving en het stimuleren van deelname aan Keurmerk Veilig Ondernemen. Maar ook de implementatie en uitvoering van de “Overlastwet”, bestuurlijke aanpakken en het bestrijden van huiselijk geweld moet worden doorontwikkeld.
15
De grenzen die we stellen moeten we handhaven. Mede vanuit de repressieve kant is een duidelijke en krachtige aanpak wenselijk. De bereidheid om gezamenlijk zaken op te pakken en informatie uit te wisselen wordt door alle veiligheidspartners uitgesproken. Het veiligheidsbeeld zoals dat uit de Integrale Veiligheidsmonitor, de gebiedsscans en de gesprekken met sleutelfunctionarissen blijkt, komt tot uitdrukking in de prioriteitstelling. Het veiligheidsgevoel wordt het meest aangetast door de zogenaamde high impact crime (woninginbraak, overvallen, beroving, openlijk geweld, winkeldiefstal en geweldsdelicten). Om die reden wordt hieraan de hoogste prioriteit gegeven.
16
Hoofdstuk 4 Uitwerking prioriteiten Onze (beleids)prioriteiten werken wij uit in vijf veiligheidsvelden. Gebaseerd op het veiligheidsbeeld van Almelo, rekening houdend met ons kader en vanuit onze visie. Met het doel voor ogen: We willen dat Almelo nog veiliger wordt en iedereen zich ook veilig voelt in Almelo. Om het veiligheidsgevoel in Almelo te verbeteren, laten we zien dat we onveiligheid wegnemen en veiligheid vergroten en bieden we onze inwoners en veiligheidspartners steunend leiderschap. Dit is gebaseerd op de zogenaamde “Tafel van 12”, een strategie met daarbinnen interventies ter verbetering van de veiligheidsbeleving in specifieke situaties. Deze strategie wordt veiligheidsaanpak breed ingezet.
1 High Impact crime Verantwoordelijke en betrokken partners
Korte omschrijving problematiek
Wat gebeurt er al (lokaal en regionaal)
Doelstelling/beoogd effect Acties toekomst (lokaal en regionaal)
Vervolg acties toekomst
Bestuurlijk Lokale driehoek Ambtelijk Teamonderdeel Integrale Veiligheid, Politie, Stadstoezicht, Openbaar Ministerie Woninginbraken, schuurinbraken en overvallen hebben een forse negatieve impact op de slachtoffers en zorgen voor een stijging van de onveiligheid. In de afgelopen vijf jaar is in Twente sprake van een jaarlijkse toename van het aantal van dit soort misdrijven. Vanwege de impact staat de aanpak van inbraken en overvallen hoog op de landelijke agenda van het Openbaar Ministerie en de Nationale Politie. Lokaal Inwoners van Almelo kunnen zich voorafgaand aan vakanties melden bij Stadstoezicht, zodat deze een extra oogje in het zeil houden. Daarnaast is sociale controle een goede bescherming tegen inbraken en overvallen. Om die reden stimuleren wij projecten als Buurtpreventie en Burgernet. Regionaal De politie heeft het woninginbraakteam opgericht en tezamen met de andere ketenpartners wordt invulling gegeven aan het Donkere Dagen Offensief (bewustwording). Verminderen aantal woning- en schuurinbraken en overvallen. lokaal Bij de inrichting van de fysieke leefomgeving houden we rekening met veiligheid. Waar mogelijk wordt hierop geïntervenieerd en bij veranderingen en revitalisering wordt het aspect veiligheid betrokken. We gaan meer inzetten op bewustwording. Bijvoorbeeld door het neerleggen van blauwe “voetstappen”daar waar wij zien dat inwoners hun woning of schuur niet voldoende hebben afgesloten. Dit maakt onderdeel uit van het Donkere Dagen Offensief. We intensiveren het contact met Woningcorporaties in verband met het vernieuwen van hang- en sluitwerk en het verkennen van aanvullende maatregelen. Dit onder de noemer van het Politie Keurmerk Veilig Wonen.
17
Regionaal In het Actieprogramma IVZ zijn woning- en schuurinbraken opgenomen als prioriteit. Vanuit dit netwerk maken we afspraken om in de strafrechtketen te sturen op het terugdringen van recidive (onderdeel aanpak veelplegers). Politie koppelt aan de slachtoffers terug wat de stand van zaken ten aanzien van opsporing en afstraffing is, zodat de impact erkend wordt. 2 Huiselijk geweld Verantwoordelijke en betrokken partners
Korte omschrijving problematiek
Wat gebeurt er al (lokaal en regionaal)
Vervolg wat gebeurt er al
Doelstelling/beoogd effect Acties toekomst (lokaal en regionaal)
Bestuurlijk Burgemeester en wethouder zorg. Regionaal: stuurgroep Huiselijk geweld Ambtelijk Beleidsmedewerkers van de sector Samenleving en teamonderdeel Integrale Veiligheid. Procesmanagement en Veiligheidshuis. Huiselijk geweld is de meest voorkomende criminaliteit in Nederland. Als een gezinslid, een familielid of een (ex)partner geweld gebruikt in huis, dan is er sprake van huiselijk geweld. Lokaal We werken met een aantal partijen nauw samen om huiselijk geweld te stoppen. (gemeente, politie, hulpverleningsinstanties, Bureau Jeugdzorg). Regionaal is samen met de partners het werkproces tijdelijk huisverbod (de Twentse aanpak) uitgewerkt, zijn er afspraken over werkwijze en afstemming gemaakt en zijn betrokkenen bij dit ketenproces opgeleid via crosstrainingen. Op lokaal niveau regisseert de gemeente het uitvoeringsproces en brengt alle betrokken partners samen. Regionaal Bespreken en afstemmen afspraken m.b.t. ketensamenwerking in Stuurgroep Huiselijk geweld. Regionaal, wordt onder de vlag van het Veiligheidshuis de methodiek van Code Rood ingevoerd. Dit is een vorm van risico-inschatting en methode van opschaling. Terugdringen recidive na huiselijk geweld lokaal Voortzetten afstemmingsoverleg Huisverbod als onderdeel van het Veiligheidsnetwerk. In stand houden opschalingsmodel naar het Veiligheidshuis om de zorg- en strafketen met elkaar te verbinden. Daarnaast wordt de aandacht voor ouderenmishandeling en “ontspoorde zorg” geïntensiveerd. regionaal Oprichten steunpunt Huiselijk Geweld, invoeren “Code Rood”, waarbij de methode voor risico-inschatting doorontwikkeld wordt. Tot slot wordt de mogelijkheid van een regionaal multidisciplinair centrum kindermishandeling onderzocht.
18
3 Woonoverlast/aantasting woonklimaat Verantwoordelijke en betrokken partners
Korte omschrijving problematiek
Wat gebeurt er al (lokaal en regionaal)
Doelstelling/beoogd effect Acties toekomst (lokaal en regionaal)
Bestuurlijk Lokale driehoek en Reclassering Ambtelijk Teamonderdeel Integrale Veiligheid, wijkteams, politie en stadsdeelcoördinatie, medewerkers reclassering. Woonoverlast wordt veroorzaakt door verschillende doelgroepen. Het bijvoorbeeld om overlastgevende zorgcliënten, dak- en thuislozen, drugshandelaars en burenruzies. Lokaal We spreken inwoners aan als zij overlast veroorzaken. Stadstoezicht, politie, stadsdeelcoördinatie spelen hierin een belangrijke rol. Buurtbemiddeling en mediation worden waar mogelijk ingezet. Daarnaast passen wij de bevoegdheden uit bijvoorbeeld het Damcolesbeleid of de Gemeentewet toe om de aantasting van het woon- en leefklimaat te beëindigen. Waar mogelijk wordt straf en zorg verbonden in geval van multi problematiek (op drie of meer leefgebieden) door inzet van regie door het procesmanagement. Regionaal Er is een regionale werkgroep aanpak van psychisch kwetsbare personen. Onder meer de inzet van buurtbemiddeling wordt regionaal verkend. Beleidsinstrumenten worden geactualiseerd en in overleg met vertegenwoordigers van de geestelijke gezondheidszorg wordt de toeleiding naar beschikbare voorzieningen afgestemd. Woonoverlast zoveel mogelijk beperken in omvangen en escalatie voorkomen. lokaal Positie van de wijkagent en stadsdeelcoördinatie versterken. Het wijkteam is de spil in de buurt. We gaan beleid opstellen voor aanpak woonoverlast. Bij de vernieuwing/herziening van de Almelose wijkaanpak wordt rekening gehouden met de positie van sleutelfunctionarissen in de buurt. Regionaal Het regionale coffeeshopbeleid wordt geëvalueerd en herzien. Daarnaast worden de nieuwe criteria uit het landelijke gedoogbeleid ingevoerd. De lokale beleidsregels worden inhoudelijk zoveel mogelijk op elkaar afgestemd, ter bevordering van de werkzaamheid voor politie en OM. Onderzoeken mogelijkheden implementatie buurtbemiddeling en inzet van reclassering als mediator.
4 Voetbalgeweld Verantwoordelijke en betrokken partners
Bestuurlijk Voetbal vierhoek Ambtelijk Veiligheidscoördinator Betaald Voetbalorganisatie (BVO) Heracles, Voetbalcoördinator Politie, Teamonderdeel Integrale Veiligheid, Officier van Justitie.
19
Korte omschrijving problematiek
Wat gebeurt er al (lokaal en regionaal)
Doelstelling/beoogd effect
Acties toekomst (lokaal en regionaal)
Voetbalgeweld doet zich niet alleen in en rond wedstrijden en het stadion voor, maar kan zich ook manifesteren in het uitgaansgebied of tijdens evenementen. Lokaal Wij zetten in op het verbeteren van de informatiepositie van de politie, gemeente, OM en BVO. Hierdoor verwachten wij de pakkans te verhogen en gericht in te kunnen zetten op toonaangevende daders. Regionaal De aanpak Hooligans in beeld richt zich in eerste instantie op het lokale netwerk. Communicatie met landelijke instanties wordt wel regionaal opgepakt. Veilige situatie voor, tijdens en na voetbalwedstrijden evenals tijdens het uitgaan en evenementen. Afname van de inzet van politie en stewards. lokaal Lokaal actieplan voetbal opstellen en uitvoeren. De inzet van stewards en politie wordt jaarlijks gemonitord. Als gevolg van de persoonsgerichte aanpak, waarbij de ordeverstoorders (tijdelijk) niet aanwezig mogen zijn bij voetbalwedstrijden en de preventieve werking die van de aanpak uitgaat, verwachten wij een afnamen van de inzet van stewards en politie. Uitvoeren 0-meting ten aanzien van de aanpak Hooligans in beeld daarna opvolgen periodieke evaluatie. Regionaal / landelijk Registratie hooligans in landelijke systemen in verband met dossiervorming.
5. Ex-delinquenten en Bestuurlijke informatie justitiabelen (BIJ) Verantwoordelijke en betrokken partners
Korte omschrijving problematiek
Wat gebeurt er al (lokaal en regionaal)
Doelstelling/beoogd effect
Acties toekomst (lokaal en regionaal)
Bestuurlijk Burgemeester, Reclassering en TBS-Officier van Justitie Ambtelijk Gemandateerde personen De terugkeer van een ex-gedetineerde in een buurt kan maatschappelijke onrust veroorzaken. Daarnaast is het noodzakelijk om iemand die uit detentie komt, adequaat van basisvoorzieningen gebruik te laten maken. Lokaal Nazorg ex-detineerden (voor alle personen) Regionaal In Enschede is de pilot Zicht Op Enschedese TBS-ers gedraaid. Daaruit volgt dat het Veiligheidshuis voor de risicopersonen een rol moet vervullen in de coördinatie tussen samenwerkende ketenpartners. Dit wordt vorm gegeven in het Veiligheidshuis. Het risico op het ontstaan van maatschappelijke onrust zo gering mogelijk houden, door vooraf een risicoinschatting te maken en daarbij vroegtijdig te interveniëren. lokaal Onder gemeentelijke regie wordt een protocol ten behoeve van het overleg ex-gedetineerden opgesteld. Hierbij wordt gekeken naar recidivegevaar, begeleidend kader en mogelijke onrust in de wijk.
20
De risico-inschatting op het ontstaan van maatschappelijke onrust staat hierbij centraal. Regionaal Het protocol maatschappelijke onrust is opgesteld in een regionale werkgroep onder het platform IVZ en zal bewerkt worden voor de situatie in Almelo.
6. Veilige evenementen Verantwoordelijke en betrokken partners
Korte omschrijving problematiek
Wat gebeurt er al (lokaal en regionaal)
Doelstelling/beoogd effect
Acties toekomst (lokaal en regionaal)
Bestuurlijk Burgemeester, politie en Organisator Ambtelijk Teamonderdeel Integrale Veiligheid, KCC, Stadstoezicht Almelo B.V. en de Stichting Almelo Promotie middels een subsidierelatie Bij het organiseren van een evenement zijn er een aantal zaken om rekening mee te houden. Een evenement moet immers niet alleen goed georganiseerd zijn, maar ook op een veilige manier verlopen. Daarbij zijn de veiligheidsaspecten een belangrijke verantwoordelijkheid van de organisator van een evenement. Om de organisator daarbij te ondersteunen heeft de Veiligheidsregio Twente een aantal richtlijnen opgesteld, die door alle gemeenten in Twente worden gehanteerd. Lokaal We hanteren een uniforme werkwijze in adviseringsproces. Bij de vergunningverlening is de inzet van politie en eisen aan eigen beveiliging maatwerk. Het toezicht op evenementen wordt door Stadstoezicht uitgevoerd. Regionaal De inzet van hulpdiensten wordt afgestemd door het gebruik van een regionale evenementenkalender. Bij de categorie evenementen met het hoogste risico wordt multidisciplinair geadviseerd vanuit de Veiligheidsregio Twente. Bij evenementen met een hoog risico wordt altijd een multi-overleg gepland met de verschillende betrokken instanties. Het multi-advies wordt in de vergunningverlening betrokken. lokaal Vanwege de omvorming van de PECT naar Stichting Almelo Promotie en de regionale afspraken ten aanzien van het evenementenbeleid zal het evenementenbeleid gewijzigd worden. Hierin worden ook de eisen rondom vergunningverlening, inzet en bekostiging cameratoezicht en de aanwezigheid van beveiliging vastgelegd. Opstellen protocol waarbij de inzet van de BOA’s van Stadtoezicht in Almelo B.V. m.b.t. toezicht en handhaving voor en tijdens evenementen wordt vastgelegd. regionaal Implementatie van de groep advisering multi-overleg bij de evenementen met het hoogste risico.
21
7. Uitgaansgeweld Verantwoordelijke en betrokken partners
Korte omschrijving problematiek
Wat gebeurt er al (lokaal en regionaal)
Doelstelling/beoogd effect
Acties toekomst (lokaal en regionaal)
Bestuurlijk Het realiseren van een veilige uitgaansomgeving is de gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeente, politie, horeca en Openbaar Ministerie. Ambtelijk Koninklijke Horeca Nederland, politie, Teamonderdeel Integrale Veiligheid Geweld is een groot maatschappelijk probleem. Ook het uitgaansleven heeft hiermee te maken. Horecabezoekers kunnen, vaak onder invloed van alcohol, agressief reageren. Uitgaansgeweld komt voor in de horeca, in het uitgaansgebied en op routes van en naar de uitgaanscentra. In Almelo is het niveau van uitgaansgeweld stabiel, maar de beleving van inwoners sluit hierbij niet aan Lokaal Het protocol Collectieve Horecaontzeggingen is in januari 2012 hernieuwd vastgesteld. Met dat instrument kunnen horecaondernemers die deelnemen aan het stelsel geweldplegers uit de horeca weren. Regionaal De implementatie van de nieuwe Drank en Horecawet wordt in een regionale werkgroep Regelgeving en Handhaving voorbereid. Verminderen onveiligheidsgevoel als gevolg van uitgaansgeweld en overlast veroorzaakt door uitgaanspubliek. lokaal Politie-inzet wordt maatwerk op incident kader. Hierbij wordt gekeken naar tijdstippen waarop politie aanwezig is en de manier van verplaatsing (lopen/bikers/auto). Het imago van het uitgaansgebied in Almelo versterken door te communiceren over het verminderde aantal incidenten. regionaal We gaan het regionaal convenant Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan herzien.
8 Aanpak jeugdgroepen Verantwoordelijke en betrokken partners
Korte omschrijving problematiek
Wat gebeurt er al (lokaal en regionaal)
Bestuurlijk De gemeente voert regie bij de aanpak van jeugdgroepen Ambtelijk Sector Samenleving en teamonderdeel Integrale Veiligheid In Almelo zijn in 2013 3 jeugdgroepen volgens de shortlist-methode in kaart gebracht. De veiligheidsbeleving van inwoners van Almelo wordt beïnvloed door de aanwezigheid van jeugdgroepen/hangjeugd. Voor jeugdgroepen wordt een categorisering aangehouden in oplopende volgorde van ernst: hinderlijk, overlastgevend, crimineel. Lokaal Hinderlijk: reguliere inzet Overlastgevend: groepsaanpak opstellen
22
Doelstelling/beoogd effect
Acties toekomst (lokaal en regionaal)
Crimineel: groepsaanpak + persoonsgerichte aanpak (verdiepende analyse wordt door politie uitgevoerd) Regionaal Uitvoeren shortlistonderzoek, aan de hand van deze methode worden jeugdgroepen gescoord. De criminele jeugdgroepen krijgen een groepsgerichte, systeemgerichte en persoonsgerichte aanpak. Een integrale, multidisciplinaire aanpak van gemeente, politie, OM en Veiligheidshuis. lokaal Huidige extra inzet ten aanzien van de aanpak jeugdgroepen handhaven (politie, scoop, procesmanagement). Voortzetten stuur- en werkgroep vindplaatsen. We gaan onderzoeken of het invoeren van de zogenaamde JeugdBOA haalbaar is. Regionaal Voortzetten inspanningen shortlist.
9 Risicojeugd Verantwoordelijke en betrokken partners
Korte omschrijving problematiek
Wat gebeurt er al
Doelstelling/beoogd effect
Acties toekomst (lokaal en regionaal)
Bestuurlijk College van burgemeester en wethouders Ambtelijk Sector Samenleving en teamonderdeel Integrale Veiligheid Risicojeugdig groeit op in een milieu dat niet ontvankelijk is voor ‘zorg en ondersteuning’ en wars is van ‘wet en regelgeving’. Uit de ervaringen in ‘Sluitersveld’ en de gebiedsgerichte aanpak in de wijk ‘de Riet’ blijken een aantal families niet te bereiken zijn. Families waar de grootouders, de ouders en de kinderen de zelfde problematiek laten zien. In de wijk vindt de jeugd elkaar en kunnen op een creatieve wijze de grenzen van toelaatbaar gedrag overschrijden. Vanuit de gemeente is behoefte om hier veel massiever op in te zetten met ‘drang en dwang’ en ‘hulp op maat’ om zodoende een doorbraak te forceren. Lokaal Vanuit het Arrondissementaal Platform Jeugdcriminaliteit en de Veiligheidshuizen is de OJAaanpak ontwikkeld. Deze preventieve, vroeg signalerende aanpak richt zich op jongeren tot 18 jaar met een politiecontact (vanuit zorg). Een keer per week worden de (potentiële) zorgformulieren door de politie besproken met BJZO, Halt, AMW en leerplicht. We willen het aantal onder toezicht stellingen verminderen, minder recidive in aanhoudingen van jongeren en het sociaal netwerk van de gezinnen met hoog risico jeugd activeren lokaal Het overleg criminele risicojeugd wordt een wekelijks overleg tussen Openbaar Ministerie, politie en Raad voor de Kinderbescherming over jeugdige delinquenten, waarbij indien nodig ook anderen als Bureau Jeugdzorg, Halt, de (jeugd)reclassering of de leerplichtambtenaar kunnen aanschuiven afhankelijk van de betreffende jongere. Het doel is om een snelle, samenhangende en effectieve reactie op strafbaar gedrag van jeugdigen mogelijk te maken en zo bij te dragen aan het
23
voorkomen van recidive en het afglijden van jongeren naar een criminele carrière. Ook beogen wij een verkorting van doorlooptijden in de strafafdoening, kwaliteitsverbetering in de strafafdoening en snellere doorverwijzing naar hulpverlening. Het betreft een persoonsgerichte aanpak van jeugdige meer- en veelplegers en “rijzende sterren”, en een groepsgerichte aanpak van criminele jeugdgroepen. Regionaal In Twente vindt verder het Justitieel casusoverleg Jeugd (JCO) plaats, waarbij alle aangehouden jeugdigen worden besproken door politie, OM, RvdK en BJZO en een afdoeningsrichting wordt afgesproken. De parketsecretaris jeugd neemt hier aan deel en is de verbindende schakel naar het Veiligheidshuis. Dit moet verder doorontwikkeld worden, mede door de ontwikkeling van de ZSM-tafel van het OM.
10 Verkeersveiligheid Verantwoordelijke en betrokken partners
Korte omschrijving problematiek
Wat gebeurt er al (lokaal en regionaal)
Doelstelling/beoogd effect
Acties toekomst (lokaal en regionaal)
Bestuurlijk College van burgemeester en wethouders, Politie en Stadstoezicht in Almelo B.V. Ambtelijk Politie en BOA’s Uit de Integrale Veiligheidsmonitor blijkt dat parkeeroverlast en te hard rijden als belangrijkste buurtproblemen naar voren komen. Lokaal Bij de herstructurering van openbare werken wordt rekening gehouden met de nieuwe woonwensen. Daarnaast vinden frequent verkeerscontroles plaats door de politie. Stadstoezicht handhaaft op verkeerd geparkeerde voertuigen. We willen de geduide gevaarlijke situaties aanpakken en het oordeel inwoners over verkeersveiligheid verbeteren. lokaal Verkeerscontroles worden meer wijkgerichte uitgevoerd. Bij de politie wordt hiertoe het verzoek neergelegd om de inzet van snelheidscontroles gericht uit te voeren, met inachtneming van de aangegeven probleemgebieden.
11 Externe veiligheid Verantwoordelijke en betrokken partners
Korte omschrijving problematiek
Bestuurlijk Het bevoegd gezag neemt een beslissing op een aanvraag van een omgevingsvergunning, waarbij indien van toepassing rekening wordt gehouden met het aspect externe veiligheid. Ambtelijk Bij de verantwoording van het groepsrisico wordt door de sector Bestuursondersteuning over het aspect zelfredzaamheid en bestrijdbaarheid geadviseerd. Het externe veiligheidsbeleid wordt herzien. Daarnaast vindt er afstemming plaats tussen de sector Stad en Economie en de Veiligheidsregio Twente, Brandweer.
24
Wat gebeurt er al (lokaal en regionaal)
Doelstelling/beoogd effect
Acties toekomst (lokaal en regionaal)
Lokaal Het teamonderdeel Integrale Veiligheid zet zich in om structurele oorzaken van onveiligheid te voorkomen of vroegtijdig weg te nemen. Lokaal wordt advies gegeven bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen en nieuwe bestemmingsplannen. Regionaal Het bestuur van de veiligheidsregio wordt gevraagd om in verband met het groepsrisico advies uit te brengen over de mogelijkheden tot voorbereiding van bestrijding en beperking van de omvang van een ramp en over de zelfredzaamheid van personen in het invloed gebied van de inrichting. Daarnaast voert de veiligheidsregio onder andere inspecties uit bij BRZO-bedrijven in Twente. De veiligheid zo optimaal mogelijk maken door onder andere te investeren in veiligheidsmaatregelen, de inrichting van de omgeving van risicobronnen aan te passen en goede ruimtelijke ordening bij nieuwe ontwikkelingen. lokaal Het herziene externe veiligheidsbeleid vaststellen. regionaal Vanaf 1 januari 2013 is de lokale brandweer geregionaliseerd. Het bestuur van de veiligheidsregio blijft zijn wettelijke adviestaak op het gebied van externe veiligheid behouden.
12 Crisisbeheersing en rampenbestrijding Verantwoordelijke en betrokken partners
Korte omschrijving problematiek
Bestuurlijk College van burgemeester en wethouders Ambtelijk Gemeentesecretaris en Teamonderdeel Integrale Veiligheid De Wet veiligheidsregio’s heeft als doel een efficiënte en kwalitatief hoogwaardige organisatie van de brandweerzorg, de geneeskundige hulpverlening en de rampenbestrijding en crisisbeheersing onder één regionale bestuurlijke regie te realiseren. De voormalige Brandweerwet 1985, Wet geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (Wghor) en Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) zijn nu in de Wet veiligheidsregio’s geïntegreerd. Met de veiligheidsregio wordt uitvoering gegeven aan de noodzaak die in de afgelopen jaren is gebleken om de bestuurlijke en operationele slagkracht te vergroten. Veiligheid is bij uitstek een lokale aangelegenheid, maar gemeenten zijn vaak te klein om zich goed voor te bereiden op alle typen branden, rampen en crises. Bovendien beperken rampen en crises zich vaak niet tot één gemeente. Schaalvergroting door regionalisering biedt goede mogelijkheden voor verbetering van de bestuurlijke aansturing en efficiëntere (multidisciplinaire) organisatie van de hulpverleningsdiensten.
25
Wat gebeurt er al (lokaal en regionaal)
Doelstelling/beoogd effect Acties toekomst (lokaal en regionaal)
Lokaal Er is een beleidsplan Veiligheidsregio opgesteld. Daarin staat beschreven hoe de regionale en lokale crisisbeheersings-organisatie aangestuurd wordt en op elkaar aansluit. Regionaal De oefeningen worden door een regionaal team dat bestaat uit lokale medewerkers voorbereid en uitgevoerd. Hierbij worden zij ondersteund door de Veiligheidsregio. Eenieder die een rol heeft tijdens een ramp of crisis moet adequaat voorbereid en opgeleid zijn. lokaal Op 1 december 2012 is de rampenorganisatie gekanteld naar de Veiligheidsregio. Vanaf dat moment wordt een ramp of crisis regionaal opgepakt. We dienen lokaal voorbereid te blijven en we dragen in natura (tijd en schrijfwerk) bij aan de regionale werkgroepen. Regionaal Wordt uitvoering gegeven aan het beleidsplan Veiligheidsregio Twente.
13 Georganiseerde criminaliteit Verantwoordelijke en betrokken partners
Bestuurlijk Lokale Driehoek Ambtelijk Teamonderdeel Integrale Veiligheid, met name de projectleider Aanpak zware criminaliteit
Korte omschrijving problematiek
De aanpak van de zwaar criminele activiteiten is tot op heden incidenteel en fragmentarisch, bijvoorbeeld ten aanzien van de vergunningverlening in het kader van de Drank- en Horecawet en de APV (exploitatievergunning). Het lokale driehoeksoverleg en het strategisch politieoverleg onder leiding van de burgemeester constateren dat aan de aanpak van criminele activiteiten geen breed geaccordeerd beleidskader ten grondslag ligt. Vanaf medio 2012 besteedt de gemeente voor een periode van twee jaar bijzondere aandacht aan het terugdringen en voorkomen van zware criminaliteit binnen de gemeente. Hierbij worden de prioriteiten van het Openbaar Ministerie die zijn ondergebracht in de programma’s Afpakken en Ondermijning meegenomen.
Wat gebeurt er al (lokaal en regionaal)
Lokaal Het beleid is op een aantal velden verouderd en de aanpak is veelal op casusniveau. Regionaal Regionale afstemming op het gebied van de aanpak van zware criminaliteit is tot op heden beperkt tot het convenant aanpak hennepteelt.
Doelstelling/beoogd effect
Het voorkomen en bestrijden van criminele activiteiten in de gemeente draagt bij aan een veilige gemeente. Daarbij gaat het om een veilig gevoel in de woon-, werken leefomgeving.
26
Acties toekomst (lokaal en regionaal)
lokaal Het project beschrijft de thema’s waarop de komende periode de focus komt te liggen: 1. Voorkomen vermenging onder- en bovenwereld, met specifieke aandacht voor: • Mensenhandel/illegale prostitutie; • Misbruik van vastgoed; • Witwassen onverklaarbaar verkregen vermogen. 2. Uitbouw instrument Bibob /ambtelijke integriteit: • Vastgoed- en grondtransacties; • Evenementen (bijv. vechtsportgala’s); • Branche van speelautomatenleveranciers; • Branche van vuurwerkimporteurs; • Aangegeven activiteiten in de afvalbranche 3. Aanpak van criminele groeperingen: • Outlaw/1% motorclubs; • Criminele jeugdgroepen; • Gebiedsgerichte aanpak, bijv. Nieuwstraatkwartier. 4. Borgen bestuurlijke aanpak in organisatie, met aandacht voor: • Bewustzijn en herkenning van criminele activiteiten; • Dynamische informatiepositie; • Ketensamenwerking; • Interne integriteit. Evaluatie over de uitvoering tweejarig project conform operationeel actieplan voor de periode van medio 2012 tot en met 2013. Het project zal vanaf medio 2014 omgezet worden in structurele werkzaamheden. Regionaal Op zoveel mogelijk gebieden wordt regionale afstemming gezocht. Dit wordt vastgelegd in het actieplan Platform IVZ.
14 Ambtelijke en bestuurlijke integriteit Verantwoordelijke en betrokken partners
Korte omschrijving problematiek
Wat gebeurt er al (lokaal en regionaal)
Doelstelling/beoogd effect
Acties toekomst (lokaal en regionaal)
Bestuurlijk Lokale Driehoek Ambtelijk Gemeentesecretaris, bestuurders, Projectleider Aanpak zware criminaliteit Onderdeel van aanpak zware criminaliteit is de implementatie en bewustwording ten aanzien van het BIBOB-instrument. Lokaal In 2013 is een aftrapbijeenkomst geweest voor alle betrokken medewerkers. In 2014 en verder wordt de werkwijze uitgebreid in het vergunningstelsel. Het voorkomen en bestrijden van criminele activiteiten in de gemeente draagt bij aan een veilige gemeente. Daarbij gaat het om een veilig gevoel in de woon-, werken leefomgeving. Bewustwording creëren binnen de organisatie ten aanzien van het handelen overeenkomstig de handleiding BIBOB.
27
4.6 Indicatoren Ten aanzien van de prioriteiten die hierboven zijn benoemd, zijn in de volgende tabel de indicatoren opgenomen, voor zover de effecten van de aanpak meetbaar zijn. Indicator Oordeel inwoners over leefbaarheid in de buurt
Oordeel van de burger over de mate waarin zij betrokken wordt bij aanpak sociale veiligheid Oordeel inwoners over veiligheid in de buurt
Percentage inwoners dat zich vaak onveilig voelt in eigen buurt
Percentage ondernemers dat deelneemt aan het Keurmerk Veilig Ondernemen Percentage horecaondernemers dat deelneemt aan de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan Aantal Woninginbraken Huiselijk geweld Aantal Overvallen
Bron Burgerpeiling algemene dienstverlening waarstaatjegemeente.nl of Integrale veiligheidsmonitor Burgerpeiling algemene dienstverlening waarstaatjegemeente.nl of Integrale veiligheidsmonitor Burgerpeiling algemene dienstverlening waarstaatjegemeente.nl of Integrale veiligheidsmonitor Burgerpeiling algemene dienstverlening waarstaatjegemeente.nl of Integrale veiligheidsmonitor Projectgroep Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO)
Huidige waarde 7.4
Streefwaarde 7.4
5.5
5.8
7.1
7.1
1,8%
1,8 %
40%
60%
Projectgroep Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan (KVU)
90%
95%
Cijfers Politie Twente peiljaar 2013 Monitor Huiselijk geweld Cijfers Politie Twente peiljaar
390 inbraken
350 inbraken
45 huisverboden 8 overvallen
45 huisverboden 6 overvallen
28
4.7 Overige taken en werkzaamheden Naast de prioriteiten worden heel veel werkzaamheden opgepakt en taken uitgevoerd. In dit beleid gaan wij hier niet op in, maar ten aanzien van één intern project maken wij een uitzondering. Veilige publieke taak en taskforce veilig werken: Drie op de vijf medewerkers met een publieke taak krijgen geregeld te maken met agressie en geweld tijdens de uitvoering van hun werkzaamheden. Het programma Veilige Publieke Taak (VPT) van het ministerie van BZK richt zich vanaf 2007 op het verminderen van het aantal voorvallen van agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak. Doelstelling van het programma is in 2015 in alle sectoren een vermindering van 25% van het aantal voorvallen van agressie en geweld te realiseren. Onlangs is aangekondigd dat het landelijke programma wordt verlengd tot 2017. Sinds enige tijd wordt een regionale aanpak en samenwerking geïnitieerd vanuit BZK. Deze zogenaamde intensiveringsregio’s blijken een succes. Doelstelling is om een efficiënte en effectieve ketensamenwerking tussen werkgevers, politie en Openbaar Ministerie te realiseren zodat de aanpak van agressie en geweld tegen medewerkers met een publieke taak wordt verstevigd. Er is een projectleider VPT aangesteld met financiële middelen die door het ministerie en de Veiligheidsregio beschikbaar zijn gesteld voor 2014. Naast de interne werking van de taskforce veilig werken zullen de maatregelen en trainingen ter bewustwording onder de vlag van het VPT regio breed bij deelnemende overheidsinstellingen uitgerold worden.
29
Hoofdstuk 5 Organisatorische borging en communicatie 5.1 Positie integrale veiligheid in de gemeentelijke organisatie In deze paragraaf wordt beschreven hoe de uitvoering van het integraal veiligheidsbeleid, beschreven in de vorige paragrafen, organisatorisch is geborgd. Veiligheid en ook sociale veiligheid als onderdeel daarvan, is een omvattend begrip. Vrijwel elke handeling van het gemeentebestuur kan van invloed zijn op of een raakvlak hebben met integrale veiligheid. Veiligheid is dan ook veel meer een “aspect” dan een “product”. Juist vanwege dit veel omvattende karakter is voor de uitvoering van het veiligheidsbeleid een heldere organisatie- en communicatiestrategie noodzakelijk. Bij de laatste reorganisatie van de ambtelijke organisatie van Almelo is daartoe het teamonderdeel Integrale Veiligheid (IVH) in het leven geroepen. Dit teamonderdeel heeft de taak te zorgen voor een integrale voorbereiding en uitvoering van het gemeentelijke veiligheidsbeleid, dat is afgestemd op door het gemeentebestuur gestelde veiligheidsdoelen. Een deel van de veiligheidstaken kan door de teamonderdeel IVH zelf worden uitgevoerd. Een zeer belangrijk deel van de in dit in dit plan benoemde veiligheidsmaatregelen wordt echter niet door IVH zelf uitgevoerd, maar door andere afdelingen of door externe partners. Het teamonderdeel IVH heeft in dit opzicht voor deze taken een coördinerende en regisserende rol. Aldus zorgt en waakt de teamonderdeel IVH voor de eenheid en samenhang in het veiligheidsbeleid. Bij de uitvoering van deze rol zal het teamonderdeel IVH zich voor wat betreft de integrale veiligheid vooral baseren op dit plan, waarin activiteiten en doelen helder zijn vastgelegd. Tevens is per maatregel vastgelegd wie voor de uitvoering van een bepaalde veiligheidsmaatregel zal zorgdragen en daar dus op aanspreekbaar is. Binnen het teamonderdeel zijn een aantal personen werkzaam die zich specifiek bezighouden met het de regie op een deel van het veiligheidsbeleid. Naast de strategisch adviseur zijn de beleidsmedewerker Integrale veiligheidszorg en de beleidsmedewerker rampenbestrijding en crisisbeheersing verantwoordelijk voor de regie op de onderdelen. In de periode juli 2012 – juli 2014 is hieraan de functie projectleider aanpak zware criminaliteit aan toegevoegd. De teamleider fungeert samen met de beleidsmedewerkers als spin in het web. De coördinatie op de uitvoering van het Integraal Veiligheidsbeleid ligt bij het teamonderdeel Integrale Veiligheid. Vanuit haar expertise en positie in het netwerk fungeert dit team als schakel tussen alle ketenpartners in de veiligheidsketen. Daarnaast ondersteunt en adviseert zij de burgemeester en het college ten aanzien van de verantwoordelijkheid voor de handhaving van de openbare orde en de zorg voor veiligheid voor iedereen die in Almelo leeft of verblijft. In de afbeelding in bijlage 4 is de afstemming rondom integrale veiligheid in beeld gebracht. 5.2 Financiën De uitvoering van dit beleid past binnen de begroting 2014. Wanneer voor onderdelen van dit IVB additionele middelen benodigd zijn, wordt dit in de voorjaarsnota of de programmabegroting van volgende jaren verwerkt. In 2014 is een bedrag van € 5.943.000,- beschikbaar voor Integrale veiligheidszorg. Ruim 4,5 miljoen hiervan gaat naar de Veiligheidsregio in verband met de financiering van Eén brandweer Twente. De rest van het bedrag is verdeeld over personeelskosten, structurele posten en incidentele kosten ten behoeve van alle taken die onder openbare orde en integrale veiligheid vallen. 30
5.3 Communicatie “Almelo staat op veilig” is de titel van het Almeloos integraal veiligheidsbeleid (2014-2017). De titel geeft de kern van het beleid al meteen prijs: veiligheid is iets gezamenlijks. Een veilige stad maak je samen. Het vraagt inzet van zowel de gemeente en haar partners, als van de Almeloërs zelf. In dit gezamenlijke proces speelt communicatie een sleutelrol, met name bij de subjectieve veiligheid. Communicatie is het gereedschap waarmee we de spreekwoordelijke brug bouwen tussen alle betrokken partijen. Met gerichte inzet van communicatiemiddelen zorgen we dat onze inspanningen samenkomen, met als doel een veilige stad die door haar inwoners ook als veilig wordt ervaren. Hoe pakken we dit aan? De Almelose communicatie rust op vier pijlers: 1) Nadruk op veiligheid De veiligheidsbeleving onder de Almeloërs spoort niet altijd met de feitelijke veiligheidssituatie. Een belangrijke reden is dat mensen zich onveiliger kunnen gaan voelen als ze veel over onveiligheid lezen, zien en horen. Om het veiligheids-gevoel in Almelo te verbeteren leggen we de nadruk in onze communicatie op ‘veiligheid’, in plaats van ‘onveiligheid’. Communicatie wordt bewust en gericht ingezet, daarbij zijn we ons bewust van de impact van onze woorden. We zeggen zoals het is, maar zoomen vooral in op acties en successen in plaats van de negatieve aanleiding. Doel is dat de veiligheidsbeleving onder de Almloër weer in de pas loopt met de werkelijke veiligheidssituatie. 2) Communiceren doen we samen Het creëren van veiligheid is niet alleen voorbehouden aan de gemeente; het doet ook een stevig beroep op alle veiligheidspartners. Deze samenwerking geldt ook als het om communicatie gaat. Dit betekent dat de gemeente en de veiligheidspartners duidelijk communiceren over de gemeenschappelijke doelen, aanpak, acties et cetera. Samen formuleren zij kernboodschappen en zoeken ze elkaar actief op om hun communicatie op elkaar af te stemmen. Op deze manier spreken alle betrokken partijen met één mond en ontvangen Almeloërs één duidelijke boodschap. 3) Communicatie en preventie De veiligheidsbeleving en -situatie verschillen sterk per Almelose wijk. Naast gemeentebrede communicatie vraagt dit om extra communicatie op maat. Daarom hanteren we gerichte boodschappen per wijk, zodat inwoners goed op de hoogte zijn van de specifieke situatie in hun eigen leefomgeving (situatie, aanpak en resultaten). Daarnaast communiceert de gemeente zo veel mogelijk doelgroep-gericht en zullen wij de ons ter beschikking staande communicatiemiddelen zoveel mogelijk preventief inzetten. Door eenieder te informeren over de extra inspanningen die op een veiligheidsveld ingezet worden, zal het risico voor de toekomstige crimineel afschrikwekkend werken. 4) Stimuleren actief burgerschap Een veilige woon-, werk- en leefomgeving is een gedeelde verantwoordelijkheid. Dus ook een verantwoordelijkheid van de Almeloërs zelf. Daarop spreken we ze aan. Bijvoorbeeld door mensen te bewegen om onveilige situaties te melden bij het klant contact centrum. Om bewonersparticipatie verder succesvol te maken is het niet alleen belangrijk dat Almeloërs goed worden geïnformeerd en onveilige situaties melden, maar ook dat ze onderling ervaringen kunnen delen en kunnen 31
participeren in bijvoorbeeld buurtpreventieteams en buurtbemiddeling. Dat ze elkaar durven aanspreken op gedrag en het nemen van eigen verantwoordelijkheid. Uit onderzoek blijkt dat mensen zich vooral verantwoordelijk voelen voor de eigen straat, maar voor de grotere straal daar om heen steeds minder. De gemeente wil dit faciliteren door een digitaal platform te bieden op de gemeentelijke website, aangevuld met de faciliteiten van bijvoorbeeld Burgernet. Een actieve opstelling van burgers is belangrijk voor het maken van een veilige stad. Alle communicatie-uitingen vinden plaats langs bovenstaande pijlers. Communicatie draagt voor een groot deel bij aan het behalen van de veiligheidsdoelen van de gemeente: een veilige stad, waar het goed en ongestoord wonen, werken en recreëren is. De gemeente toetst frequent of de inzet van communicatie daadwerkelijk bijdraagt aan de realisatie van deze doelen (via het omnibuspanel). Meten is immers weten. Op deze manier kan de gemeentelijke communicatie-inzet ook tijdig worden bijgestuurd.
32
Bijlage1 Weergave prioriteiten afkomstig uit de Veiligheidsstrategie Oost Nederland 2013-2015 De veiligheidsthema’s die ook een nationale prioriteit zijn, zijn vet cursief weergegeven. Veel voorkomende lokale prioriteiten bij de Eenheid Oost, Nationale Politie Lokaal geprioriteerde veiligheidsthema’s Gemeenten Woninginbraken Overlastgevende en Hinderlijke Jeugd(groepen) Geweld (incl. Huiselijk Geweld) Overlast in de buurt / woonoverlast Alcohol- en drugsoverlast Jeugd en Georganiseerde Criminaliteit. Verkeersveiligheid (snelheiden ongevallen) Uitgaansoverlast en -geweld Georganiseerde Criminaliteit (aanpak CSV’s) (brom)Fietsdiefstal Rijden onder invloed Criminele Jeugd(groepen) Bedrijfscriminaliteit (In VNG ordening vallen ook overvallen hieronder)
Nationale en OM prioriteiten De veiligheidsthema’s die ook in meer dan 25% van de gemeenten een lokale prioriteit zijn, zijn vet cursief weergegeven. Landelijk geprioriteerde veiligheidsthema’s Politie conform ordening van het ministerie van V&J De buurt veilig 1. Aanpak alle criminele jeugdgroepen 2. Pakkans “high impact misdrijven” stijgt met 25% (HIC = woninginbraak, (huiselijk)geweld, straatroof & overval) 3. Veiligheid op straat onder regie gemeenten (gebiedsscan maken) 4. Aanpak dierenmishandeling (animal cops) Offensief ondermijning en georganiseerde criminaliteit 5. a. Versterking integrale aanpak cybercrime b. Versterking aanpak kinderporno 6. Aanpak CSV’s verdubbelen (over financieel ontnemen, fraude en milieucriminaliteit zijn afspraken met het OM van kracht) Slagkracht voor professionals 7. Verbetering intake en afhandeling aangiften 8. Aanvalsplan bureaucratie (-25%) 9. Verbeteren Heterdaadkracht (M.n. HIC & Veel Voorkomende Criminaliteit zoals autokraak, (brom)fietsdiefstal en vernieling). Aanpak illegaliteit en criminele vreemdelingen 10. Controleren, identificeren en overdragen van criminele (illegale) vreemdelinge
33
Vervolg bijlage 1 De regionale veiligheidsthema’s 2013-2014 vanuit het Actieplan Platform IVZ De optelsom van alle lokale prioriteiten van de Twentse heeft geleid tot de volgende regionale veiligheidsthema’s: - Woonoverlast (burenruzie en relatieproblemen, overlast gestoorde/overspannen personen) (8x) - Veelvoorkomende criminaliteit: diefstal uit woning (10x), diefstal uit box/schuur/garage/tuinhuis (5x) en fietsendiefstal (7x). - Geweld: uitgaansgeweld (8x) en huiselijk geweld (7x) - Jeugd: overlast (8x), criminaliteit (5x), alcohol/drugs (9x) - Georganiseerde criminaliteit (9x): drugs (hennepteelt en coffeeshops), prostitutie en mensenhandel - Verkeer: snelheidsovertredingen (9x) Tussen haakjes staat het aantal gemeentes dat het onderwerp als prioriteit heeft aangemerkt Lokale aandachtspunten politie naar aanleiding van de Gebiedsscans Almelo 2012 - Overlastgevende jeugd - Woninginbraken - Geweld: huiselijk geweld, zeden, mishandeling en bedreiging - Veilig uitgaan/overlast in de horeca - Drugsproblematiek Lokale aandachtspunten vanuit Integrale Veiligheidsmonitor en professionals Voor Almelo zijn uit de IVM de volgende prioriteiten gekomen: - Burengerucht - Inbraak en diefstal - Overlast horecagerelateerd - Overvallen - Criminele jeugd - Snelheidsovertredingen - Georganiseerde criminaliteit, waaronder drugshandel en coffeeshops - Leefbaarheid in de buurt
34
Bijlage 2 Veiligheidsveld Twentse schaal Algemeen Bestuur VRT
Districtelijk Veiligheidsoverleg
14 burgemeesters secretaris AB
Dezelfde samenstelling als AB VRT plus Hoofdofficier van Justitie en politiechef district Twente
VZ burgemeester Enschede
(Voormalig Regionaal College)
Regioburgemeester Oost Burgemeesters 81 gemeenten Regio-officier van Justitie
Overleg regio Oost
(agendaleden: politiechef Dagelijks Bestuur VRT Twente, HOvJ en watergraaf)
Regioburgemeester
5 burgemeesters en
4 voormalige KB’s
secretaris AB VRT
Regio-officier van Justitie
-----------------------------
Kwartiermaker politie regio Oost
Districtelijk Veiligheidsoverleg Dezelfde samenstelling plus
Kring van GS
Platform IVZ
Openbaar Ministerie
Veiligheidsdirectie
Regio Oost
Hoofdofficier van Justitie en politiechef district Twente Voorzitter
VZ secretaris AB
14 gem. coördinatoren IVZ
Commandant regionale brandweer
Politie, Openbaar Ministerie, Agendaleden: VH, RIEC, VRT, zorg en GGD/GHOR
politiechef district Twente Directeur Publieke Gezondheid / GHOR
Agendacommissie IVZ
BC publieke gezondheid
Coördinerend gemeentesecretaris Gemeenten IVZ, Politie, Openbaar Ministerie.
Agendaleden: Hoofdofficier van Justitie
Werk- en regiegroepen TWENS, VH, Huiselijk Geweld, drugs, jeugd, VVC, etc.
(Watergraaf)
Kolom Gemeenten AOV overleg
(Liaison defensie)
Kolom
Kolom
Kolom
Brandweer
Politie
GHOR / GGD
35
Bijlage 3 “Tafel van 12”
De Tafel van Twaalf Wat kunt u doen de veiligheidsbeleving in een specifieke situatie te verbeteren? Daarover gaat dit deel van de toolkit.
Drie hoofdstrategieën Ruwweg zijn er drie verschillende hoofdstrategieën die u kunt gebruiken om de veiligheidsbeleving te versterken:
het verminderen van onveiligheid het versterken van veiligheid het bieden van ondersteunend publiek leiderschap
In elk van deze drie hoofdstrategieën onderscheiden wij vier werkwijzen waarmee u de veiligheidsbeleving concreet kunt beïnvloeden. Zo ontstaat de Tafel van Twaalf voor de verbetering van de veiligheidsbeleving. In het navolgende worden elk van de twaalf elementen uitgebreider besproken. Wat houden zij in? Aan welke concrete maatregelen kunt u bij elk van deze interventies zoal denken? En natuurlijk vindt u daarbij ook tal van voorbeelden uit de praktijk.
De Tafel van Twaalf verminderen van onveiligheid 1. 2. 3. 4.
pak – zichtbaar- de criminaliteit aan die er toe doet verminder de invloed van ‘onbekende anderen’ ga verloedering tegen reageer alert op incidenten en bied nazorg
versterken van veiligheid 5. 6. 7. 8.
zorg voor – vertrouwenwekkend – menselijk toezicht creëer een overzichtelijke, voorspelbare en beheersbare openbare ruimte stimuleer sociale netwerken en sociale controle geef mensen een gevoel van controle over hun eigen situatie
ondersteunend publiek leiderschap. 9. zorg voor een geoliede, incidentarme werking van het veiligheidssysteem 10. wees transparant, maar niet opdringerig met informatie 11. straal aandacht, rust en leiderschap uit 12. werk niet alleen aan wat u niét wilt zien, maar minstens zozeer aan wat u wél wilt hebben
36
Bijlage 4 Afbeelding organisatorische borging en toelichting
College B&W
Gemeenteraad
Driehoek
Strategisch politieoverleg
Portefeuilleoverleg
Team Integrale Veiligheid
Toelichting Gemeenteraad: Stelt de kaders en controleert de uitvoering Driehoek: Overleg tussen Burgemeester, Officier van Justitie en chef politie, basisteam Almelo/Twenterand. Het gezag over de politie wordt gedeeld door het Openbaar Ministerie en de Burgemeester. In de driehoek wordt hierover afgestemd. College van burgemeester en wethouders: Afstemming op de portefeuille overstijgende onderwerpen vindt plaats in het college. (Strategisch) politieoverleg: Frequente informatiedeling ter invulling van de bevoegdheid op het gebied van handhaving van de openbare orde en veiligheid. Evenals de vertaling van de afspraken in de ambtelijke organisatie. Aan dit overleg zitten aan: burgemeester, chef politie basisteam Almelo/Twenterand, gemeentesecretaris en coördinator Integrale Veiligheid.
37
Vervolg bijlage 4
Portefeuilleoverleg: Afstemming tussen burgemeester en teamonderdeel Integrale Veiligheid Samenstelling kern teamonderdeel Integrale Veiligheid: - Strategisch adviseur Openbare orde en integrale veiligheid - Beleidsmedewerker Integrale veiligheidszorg - Beleidsmedewerker Rampenbestrijding en Crisisbeheersing - Projectleider Aanpak zware criminaliteit - Coördinator Bijzondere Wetten - Medewerker Bijzondere Wetten Naast de kern leden van dit teamonderdeel maken ook de secretariële ondersteuning en detachering inspectie BRZO-bedrijven (besluit risico’s en zware ongevallen) vanuit de Veiligheidsregio Twente deel uit. Evenals een stage-, c.q. afstudeerplek.
38