Alliance 1922-1997 een historisch overzicht Studio Sport bestond nog niet in 1922. Trouwens, de televisie moest nog uitgevonden worden. Het eerste wereldkampioenschap voetbal was nog niet gespeeld (pas in 1930 - wie stonden in de finale?); en de Europacup 1 werd pas vierendertig jaar later voor het eerst uitgereikt. In 1922 stond een speler al buitenspel wanneer bij zich voor de bal bevond en minder dan drie tegenstanders voor zich had. Johan Cruyff was in 1922 nog niet geboren, laat staan Marco van Basten of Patrick Kluivert. Pim Mulier, de man die (in 1879) het voetbal in Nederland introduceerde, was net 57 jaar. Bij de Olympische Spelen twee jaar voor 1922 had het Nederlands voetbalelftal een bronzen medaille gehaald. Maar dat is allemaal niet zo belangrijk. 1922 is vooral het jaar waarin een katholiek, Haarlems schoolvoetbalclubje werd opgericht door een stelletje Augustijner paters. Onder de naam Alliance. Hoe is Alliance ontstaan? De Goalgetter? De kantine? De sfeer? Een historisch overzicht.
1922-1940: Het begin Alliance is opgericht op 25 november 1922, aan de Jansstraat in Haarlem. Rector Vlaar van het Triniteitslyceum, dat ook net een paar maanden bestond, had aan de leraar voor lichamelijke verzorging, Arnold van de Broek, gevraagd of hij de leerlingen van het lyceum niet enthousiast kon maken voor een voetbalclubje. Bij de oprichtingsvergadering waren 23 van de 45 leerlingen aanwezig. Ze wilden allemaal dolgraag lid worden van - ja, waarvan eigenlijk? Toen kwam Theunis, leraar Frans, die zelf ook een aardig balletje kon trappen, met de naam 'Alliance' op de proppen. Verbond. Samenwerking. Alliance. De naam werd met algemene stemmen aangenomen. Rector Vlaar deelde meteen 22 groen-zwarte shirts uit en het spel kon beginnen. Pater Esser meldde zich als geestelijk adviseur van het team. Esser werd later voorzitter, reddende engel, stuwende kracht, vader des verbonds. De eerste partijtjes werden gespeeld aan de Molenwerfslaan in Heemstede. Een echt eigen veld kreeg de club pas zo'n vijftig jaar later.
Roodnat In het voorjaar van 1923 speelde dit leerlingenteam de eerste echte wedstrijd, tegen de mulo-leerlingen van 'Roodnat'. De eerste penalty voor Alliance, nu een historisch moment, werd genomen door midvoor Wim Lamp. Hij schoot de bal recht in de handen van de keeper. De wedstrijd werd met 0-1 verloren. Een paar weken later won Alliance de terugmatch met 2-1. Twee seizoenen later presteerde het eerste team van Alliance (de club had inmiddels vier elftallen) iets wat het daarna nooit meer herhaalde: het promoveerde twee klassen, van de vierde naar de tweede klasse van wat toen nog de Katholieke Haarlemse Voetbalbond heette. Een seizoen later volgde een zware terugslag. Alliance kreeg te maken met hard en gemeen voetbal, en weinig spelers hadden daar verweer tegen. De club zou toen al ontbonden zijn als pater Esser (God hebbe zijn ziel) zich niet tot het uiterste had ingespannen om één elftal overeind te houden. Daarna begon Alliance gestadig te groeien. Vier jaar na de eerste inzinking beschikte de club alweer over zes elftallen.
Eerste Goalgetter Op 2 september 1934 verscheen de eerste ‘Goalgetter’: ‘Aan de oude Alliance-boom, die door velen reeds werd doodgewaand, is deze zomer een nieuwe loot ontsprongen. Leden van Alliancel Vanaf heden zult gy iets bezitten wat nog geen enkele van Uw schoolvereenigingen bezit en dat is Uw clubblad: De Goalgetter. Vanaf heden zal hy wekelyks verschijnen. Hy zal U op de hoogte houden van alles wat Alliance en haar elftallen betreft. Toont gy dat ge dit weet te waardeeren en schenkt de Goolgetter Uw belangstelling en Uw sympathie. Ja bekyk hem goed, het symbool van de toekomstige bloei van Alliance.’ Historisch overzicht Alliance 1922-1997
pagina 1 van 6
Ook de Goalgetter bestaat dus al 63 jaar. In die tijd bracht Alliance een uitstekend eerste elftal op de mat, onder andere met de broertjes Roozen, waarvan rechtsbuiten Wim na de oorlog zes interlands voor het Nederlands elftal speelde. Wim Roozen debuteerde in Oranje op 12 mei 1946 tegen België, als vervanger van Abe lenstra. Hij speelde toen samen met Kees Rijvers en Faas Wilkes. Er werd met 6-3 gewonnen. Op doel (bij Alliance) stond Ferry Gustenhoven, die na de oorlog betrokken was bij de heroprichting en vijftien jaar lang aanbleef als voorzitter van de club. Dit team handhaafde zich jarenlang in de eerste klasse van de K.H.V.B.
1940-1945: De oorlog Het bestaan van voetbalvereniging Alliance kwam na 1926 nog één keer zeer ernstig in gevaar: tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Uit de Goalgetter van 4 mei 1939 onder de kop Het eiland der sport: ‘Een zaterdagmiddag. De Führer der Duitsers, Adolf Hitler, spreekt. Het schip de 'Von Tirpitz' wordt te water gelaten. Hitler wijst ironisch naar de politiek van 'zekere Britse staatslieden'. (...) De Führer spot met de Engelse staatsmanskunst, maar tezelfdertijd zendt een Duitse zender de reportage van de befaamde roeiwedstrijd Oxford-Combridge uit. En er was in de stem van de reporter geen zweem van spot te bekennen. De Vrede is verder weggevlucht dan ooit. Het schijnt dat zij nog slechts op het eiland der sport een wijkplaats vindt.’ Ook dat is historie. Pater Brouwer, opvolger van pater Esser, had de grootste moeite om Alliance in oorlogstijd te behouden. In september 1943 bestond de club nog maar uit 34 leden. En daarvan waren er ook nog 10 ondergedoken of naar het buitenland gevlucht. Bovendien was het Triniteitsgebouw door de vijand bezet, zodat Alliance in de oorlog geen thuiswedstrijden kon spelen. Toen er tenslotte een einde kwam aan de oorlog, waren er nog zo weinig leden over dat voor de tweede maal besloten werd Alliance op te heffen. Een besluit dat ook daadwerkelijk officieel uitgevoerd werd. Maar.
1950-1965: Alliance herrijst In september 1950 werd Alliance heropgericht.1 Nog steeds als Triniteitsclub, met het veld op de Zijlweg, tussen het schoolgebouw en de Randweg in. Maar de club werd nu snel groter en minder katholiek. Op 29 maart 1957 volgde Koninklijke erkenning. De laatste geestelijke adviseur van de club, pater Verner, trad aan in 1959. Pater Verner was een sportieve man van Tsjechische origine. Hij nam in 1964 afscheid. Verner overleed in 1996 na een hartaanval tijdens een busreis naar Tsjechië.
Afsplitsing In 1960 kreeg Alliance een volleybal-afdeling. Dit leidde twee jaar later tot een naamsverandering van de voetbalclub. De volleybaltak splitste zich namelijk af als Alliance; de voetbalmoeder voegde voor het onderscheid het oprichtingsjaar toe aan haar naam: Alliance '22. De volleyballers bestaan allang niet meer. De eerste 'echte' trainer van Alliance heette Van de Gevel. Hij trad aan in het seizoen 1960/61. Het eerste promoveerde aan het einde van dat seizoen weer eens naar de eerste klasse van de HVB. En er werd zowaar een speler verkocht aan het profvoetbal. Ton Kuhlmann ging voor f3000,- naar BlauwWit. Een paar jaar later betaalde Telstar aan Alliance voor Hans Gerding opnieuw fl3000,- (1967). Het zijn de enige twee spelers die Alliance ooit verkocht heeft. Een citaat uit de bestuursvergaderingsnotulen van 1962 wijst uit dat de discipline van het elftal nog wat te wensen overliet: 'Heer Hummeling zal de spelers van Alliance 1 benaderen met het dringende verzoek meer
1
Over dit jaartal zijn de bronnen het niet helemaal eens; een brief uit die tijd vermeldt 1948.
Historisch overzicht Alliance 1922-1997
pagina 2 van 6
aandacht te besteden aan de voetbalkleding. Dit vooral na een nogal onprettig stukje in het orgaan van DSS.' Het 40-jarig jubileum werd, samen met dat van het Triniteits, groots gevierd. Een auto-puzzelrit, een instuif (voor de heren een groen-zwart strikje), de H. mis voor alle leden in de lyceumkapel (opgedragen door pater Esser), een feestavond met cabaret (Lurelei, met Frans Halsema en Sylvia de Leur) en een showband. In het Haarlemse Concertgebouw zong men voor het eerst het Alliance-lied.
Legeroefeningen Het veld aan de Zijlweg werd in die tijd slechter en slechter. De Duitsers hadden het in de oorlog al voor legeroefeningen gebruikt. Voor het lyceum was het natuurlijk gewoon het gymnastiekveld. Alliance probeerde het schoolbestuur herhaaldelijk te overreden wat aan het veld te doen (bijvoorbeeld door de gaten in de doelmonden te dempen), maar er gebeurde niets. De school en de voetbalclub waren uit elkaar gegroeid. In 1964 speelde het eerste haar laatste wedstrijd op de Zijlweg. De vereniging had toen al 'reeds enige jaren' een aanvraag voor een nieuw veld bij de gemeente Haarlem liggen. Aanvankelijk leek Eindenhout een geschikte nieuwe plek, maar THB pikte deze velden in. Dus moest Alliance zwerven.
1965-1975: Alliance zwerft Het Triniteitsveld werd in 1965 definitief voor voetbal afgekeurd. De vervelende situatie ontstond nu dat Alliance noodgedwongen op verschillende velden speelde. Het eerste speelde de 'thuis'-wedstrijden meestal op het Badmintonpad, en moest de velden delen met DIO. De jeugd speelde op verschillende andere lokaties in Haarlem. Er moest snel wat gebeuren. In 1966 werd de verplichte aanvoerdersband ingesteld. Oud-honkbalinternational Nol Houtkamp werd aangetrokken als professionele trainer en coach van het eerste. Onmiddellijk volgde promotie naar de eerste klasse HVB. Ook de junioren A promoveerden (voor de tweede maal in de Alliance-geschiedenis; de eerste keer was in 1953), door een kampioenschap. Alliance had in 1966 112 leden.
Kanshebber Intussen schreef het bestuur brief na brief aan de gemeente van Haarlem. Dit leidde uiteindelijk tot een hoopvol gesprek met wethouder Voskuilen Op 21 mei 1969. De wethouder liet doorschemeren dat achter de Egelantierlaan nieuwe voetbalvelden aangelegd zouden worden. Alliance was kanshebber nummer één voor die velden. Het popelende Alliance benaderde direct buurtvereniging Haarlem ZuidWest. Daar was de toekomstige jeugd van Alliance te vinden. Na enkele gesprekken werd besloten tot een samenwerking. Dat leidde opnieuw tot een naamsverandering: het voorvoegsel moest van het HZW -bestuur verdwijnen Alliance werd definitief een 'openbare' vereniging. De contributie bedroeg in 1970 ƒ50,-.
Fusie In deze tijd staken geruchten de kop op over een fusie met 'buurvereniging' Geel-Wit. Een stukje van Mart van den Heuvel voor de Goalgetter met de titel 'Geelliance' werd geweigerd. Een paar jaar later werden enkele informele fusiebesprekingen gevoerd met Renova. En in 1997 zullen de A-junioren van Alliance een seizoen samen spelen met de A-junioren van Kennemerland. In het seizoen '70/'71 werd de onderverdeling senioren - junioren - aspiranten vervangen door een nieuwe onderverdeling: senioren - junioren - pupillen (jonger dan 12 jaar). Later verdwijnt ook het onderscheid junioren - pupillen. Voor het eerst had Alliance, dankzij HZW, twee elftallen van spelertjes onder de twaalf jaar. Het ledenaantal was in 1974 al gestegen naar 165.
Historisch overzicht Alliance 1922-1997
pagina 3 van 6
Verlossende brief De verlossende brief van Burgemeester en Wethouders kwam pas op 10 januari 1972: ‘Naar aanleiding van uw bovenvermelde brieven delen wij u mede, dat u te zijner tijd twee voetbalvelden met een gemeentelijk kleedhuis zult kunnen buren. Wij wijzen u er evenwel op, dat voor het gebied in de omgeving Egelantierlaan een bestemmingsplan wordt voorbereid waarin het sportcomplex is opgenomen. De mogelijkheid is uiteraard niet uitgesloten dat hiertegen bezwaren worden ingebracht. We moeten derhalve nog een voorbehoud maken ten aanzien van de aanleg van het sportcomplex.’ Er werden geen bezwaren ingebracht. De velden kwamen er. Er bleef toch een probleem: de gemeente wilde wel kleedhokken bouwen, maar voor de financiering van een clubhuis moest de club zelf zorgen. Even was sprake van een clubhuis naast de kleedhokken, maar al snel leek het handiger het clubhuis gewoon op de kleedhokken te bouwen. Kosten voor Alliance: ƒ40.000,-.
Slechte motivatie Onder ex-bonkballer Schuitemaker degradeerde het eerste weer naar de tweede klasse HVB. De motivatie van het team was slecht. Een dramatische wedstrijd tegen DIO werd verloren met 1-3. Tien minuten voor tijd was de stand nog gelijk. Toen werd Alliance-verdediger Felix Spee sr. onterecht van het veld gestuurd, nadat hij van de scheidsrechter een klap had gekregen. De wedstrijd liep uit de hand. DIO maakte dankbaar gebruik en scoorde twee keer in vijf minuten. Toen de scheidsrechter ook nog keeper Jan Cuppé uit het veld stuurde werd het helemaal een chaos. De wedstrijd werd vier minuten voor tijd gestaakt. Alliance kreeg twee punten in mindering. Hoewel die in hoger beroep werden kwijtgescholden, kon de degradatie niet meer worden voorkomen.
Obligaties Veertigduizend gulden. Zonder die som kon Alliance het clubhuis wel vergeten. Waar moest dat geld vandaan komen? Er werden allerlei acties op touw gezet. Een fancy-fair, een oude kranten-actie, het verkopen van Alliance-ballpoints. Leden werd dringend verzocht om een eenmalige donatie, eventueel in de vorm van het meebouwen aan de kantine. Er konden zelfs Alliance-obligaties gekocht worden. 'U moet maar denken,' staat in een spoedbrief naar oud-leden van september 1974, 'het verstandigste wat u in uw leven kunt doen is de fijne dingen van vroeger aan de volgende generatie doorgeven. Alliance bijvoorbeeld!' Het geld kwam op het nippertje bij elkaar.
1975-1997: Alliance wordt groot Op 15 november 1975 was het weer wethouder Voskuilen die het clubhuis,'All-inn' gedoopt, feestelijk opende. En het ging goed met Alliance aan de Egelantierlaan. In 1976 had de club al negen pupillenelftallen. In dit jaar werd voor het eerst door senioren op de zaterdag gevoetbald. Het eerste promoveerde na een zeer goed seizoen zoals gewoonlijk weer van de derde klasse naar de tweede klasse van de HVB. Nol Houtkamp werd opnieuw trainer, en bleef dat tot 1980, toen hij half in het seizoen het eerste plotseling verliet. Alliance 1 degradeerde weer eens, maar het was slechts voor een jaar. In 1984 werd het team ongeslagen kampioen in de derde klasse. Ondertussen kampte het Alliance-veld met drainage-problemen. Het was zo erg dat ons veld een tijd lang het meest afgekeurde veld van Haarlem was. Het probleem werd pas vijf jaar geleden definitief opgelost: de drainage werd in de zomermaanden met dertig centimeter verlaagd, en er kwam een heel nieuwe bovenlaag op de velden.
Historisch overzicht Alliance 1922-1997
pagina 4 van 6
Het 60-jarig jubileum van de club, 1982, werd gevierd met een speciale uitgave van de Goalgetter, pannenkoeken op het veld, sixes en de onthulling van Mart van den Heuvel dat Alliance eerder was opgericht dan HFC. Het veroorzaakte kort opschudding onder de aanwezige vertegenwoordigers van de voetbalbond. In 1985 liep voor Alliance het contract met Skol af. Biergigant Heineken nam het contract over. De kantine werd geplaagd door inbraken. En moest tenslotte een alarminstallatie komen. Vanaf die tijd zijn er zo goed als geen inbraken meer geweest. De kantinevoorraden staan ook niet meer in het clubhuis. Begin jaren negentig werd 'All-inn' grondig gerenoveerd onder leiding van Jos Damiaans, tot voor kort vaste kracht van het eerste. Vanaf 1987 schommelde het eerste tot 1991 ieder seizoen tussen de tweede en de eerste klasse van de HVB, geen enkele keer door directe promotie of degradatie, maar altijd via de nacompetitie. Onder trainer Gerard Ramkema werd deze jojo-cyclus tenslotte in 1991 doorbroken. Op 18 oktober 1990 verscheen een opmerkelijk berichtje in de Goalgetter: met ingang van deze week werd het clubblad niet meer op de typmachine uitgewerkt, maar ging alles voortaan met de personal computer. 'Voor Marianne Damen, reeds tien jaar redactrice van de Goalgetter, is dit uiteraard een enorme overgang; doch zij heeft er weinig moeite mee.' Het blad had ondertussen alweer een poosje het uiterlijk wat het in 1997 nog altijd heeft.
Haarlem-Cup Dat het goed ging met de Alliance-jeugd bewezen de F- en E-junioren in 1990. De F-jes wonnen de finale van het grootste voetbaltournooi van Europa: de Haarlem-Cup. Ze versloegen FC Bijlmer na strafschoppen. De E-junioren drongen in hetzelfde jaar ook door tot de finale, maar zij werden juist geklopt door TYBB (2-3). In 1994 stonden de F-jes van Alliance weer in de finale van de Haarlem-Cup. Ditmaal werden ze door EDO verslagen (0-3). Een aantal wedstrijden van de Haarlem Cup wordt jaarlijks op de Alliance-velden gespeeld. Succes bij de senioren volgde. In 1991 werd door het eerste de HVB-beker gewonnen. Op het terrein van Vogelenzang werd DIOS met 3-2 verslagen. Het derde doelpunt kwam vlak voor tijd van Pim Berk, met een hard, onhoudbaar (wat afzwaaiend) schot van twintig meter. Toen in 1996 de strijd om de HVB-beker voor het laatst gehouden werd (omdat de HVB daarna ophield te bestaan) stond Alliance Zaterdag 1 in de finale, tegen VVH/Velserbroek Zondag 1. Alliance was veel beter, maar verloor knullig met 1-2.
KNVB Alliance 1 promoveerde in 1992 voor het eerst in de geschiedenis van de club naar de vierde klasse de KNVB. Via de nacompetitie. Eerst werd van Heemstede gewonnen, met 2-1. Omdat Concordia ook van Heemstede won (1-0), was de laatste wedstrijd in deze nacompetitie beslissend. Na een half uur kwam Alliance met 0-1 achter, nadat een ander Concordia-doelpunt op advies van de grensrechter wegens buitenspel was afgekeurd. Op slag van rust scoorde Gerard Visser in striemende regen de gelijkmaker. Het bleef 1-1, en Alliance ging daarmee op doelsaldo over naar de KNVB. Het Haarlems Dagblad sprak van een 'dure promotie'. De overgang naar de KNVB betekende dat Alliance een afrastering om het veld moest zetten en over een dug-out moest beschikken. Van zulk soort dingen had de club nog nooit gehoord. Op 14 november 1992 overleed Wim van Liemt, oud-wethouder van Haarlem en een echte Alliancepionier. Hij was voorzitter van de club van 1926 tot 1932. De 'echte' veteranencompetitie startte in 1993. Deze competitie werd opgezet voor 35-plussers. Alliance schreef direct drie elftallen in. Naast deze oudjes had de vereniging inmiddels 150 jeugdleden; twee jaar later waren dat er al 180. De gemeente bouwde in 1993 de door de promotie verplicht geworden omheining om een deel van het eerste veld. De club kocht zelf verplaatsbare dugouts. Deze dug-outs zijn niet heel handig: een fikse windstoot blaast ze zo omver. Historisch overzicht Alliance 1922-1997
pagina 5 van 6
Dameselftal In seizoen ‘95/'96 werd in de onderbond de drie puntenregeling doorgevoerd: elke gewonnen wedstrijd leverde nu drie punten op. De regel was ingesteld om aanvallend voetbal te stimuleren. Ook waren er intussen nieuwe regels voor de doelverdediger (hij mag terugspeelballen niet meer oppakken) en trok de scheidsrechter voortaan de rode kaart bij het neerhalen van een doorgebroken speler. In 1996 kreeg Alliance haar eerste echte dameselftal. Daarvoor waren er al meisjesteams. In 1994 speelde het Haarlems jeugdelftal voor meisjes met maar liefst vijf Alliance-meiden in de basis. In het seizoen '96/'97 is de Haarlemse Voetbal Bond opgeheven. Alliance Zondag 1 speelt nu vijfde klasse KNVB, en eindigde afgelopen seizoen wat ongelukkig als vijfde. Alliance Zaterdag 1 doet het beter. Nadat het jarenlang een team was voor de uitgebluste spelers van het eerste, begon er eind 1992, half in het seizoen, een heel nieuw, jong team aan de competitie. Het staat bekend als ‘het team dat nooit prijzen wint’. Toch wist Zaterdag 1 afgelopen seizoen via de nacompetitie de vierde klasse KNVB te bereiken, nadat het in een dubbele wedstrijd Geel-Wit met 5-2 (thuis) en 1-1 (uit) had ingepakt.
All Stars De voormalige Alliance-speler Mischa Alexander schreef vijf jaar geleden het scenario voor een film over Hollands amateurvoetbal. All Stars ging dit jaar in première, met ongekend succes. Het scenario is vrijwel volledig gebaseerd op zijn plezierige voetbalervaringen bij Alliance. All Stars is het ongecompliceerde, humoristische portret van een vriendenelftal en een hommage aan het amateurisme. Inmiddels is het seizoen 1997/98 alweer geopend. Een jubelseizoen, dat mag duidelijk zijn. Alliance heeft meer leden dan ooit, het kantinebeheer is in goede handen, het bestuur functioneert uitstekend, de jeugd wordt bekwaam getraind en begeleid. Een aantal namen verdient hier eervolle vermelding: - Ed Dénis, al jaren en jaren onze wedstrijdsecretaris - Ons jeugdbestuur onder leiding van Ted Kauling, en de jeugdtrainers - Marianne Damen, onze Goalgetterredactrice - Fons Hoenderdos en Ton Tops, vanwege hun algehele inzet voor de club - Het echtpaar Gielen, voor het prima kantinebeheer. Hopelijk zal het jubileummotto 'Voor geen geld geweld op het voetbalveld' een positief effect hebben op alle wedstrijden die komend seizoen zowel op onze velden als bij uitwedstrijden gespeeld zullen worden; zowel op elftalleiders als op spelers; zowel op toeschouwers als op de spelleiders. Over de locatie van de velden is dit moment in gemeentekringen het één en ander te doen, maar vast staat dat Alliance kan blijven spelen waar het nu speelt, al zal ze in de toekomst wellicht een klein stukje opschuiven. Uit: 75-jarig jubileum s.v. Alliance ’22: jubileumboek, aug. 1997, pag. 4-13 en 27-37.
Historisch overzicht Alliance 1922-1997
pagina 6 van 6
