Agenda 1. Opening 2. Mededelingen 3. Vaststellen agenda 4. Insprekers 5. Herijking nota Duurzame energie en energiebesparing 6. Rondvraag 7. Sluiting
1
Gesproken tekst G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Welkom op deze vergadering, ook de aanwezige mensen boven vanzelfsprekend. Met een vertraging van 5 minuten, waarvoor excuses, ik wou toch voorstellen dat we beginnen met deze vergadering." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "En zijn we aangekomen bij punt twee, van de mededelingen. Er is bericht van verhindering van de heer Gelling van Gemeente Belangen en de heer Boels van het CDA. " G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Kunnen we overgaan tot punt drie van de agenda, vaststelling. Eén van u een aanvulling? Opmerking, ik zie niets bewegen." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Kunnen we overgaan naar punt 4. Nou daar kunnen we snel over zijn, want insprekers hebben we niet dacht ik. Ja, griffier schut inderdaad van nee. " G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Dan komen we in feite aan bij punt 5. Het doel van deze bijeenkomst denk ik. De herijking van de nota duurzame energie. Een nota die denk ik in de vorige raadsperiode vanuit de raad richting het college is aangeboden. En die ligt hier dus voor ter bespreking en de opmerkingen cq de aanvullingen die door u ongetwijfeld zullen worden gemaakt dienen denk ik voor de, mede als input, voor de vast te stellen nota die, ik dacht dat de bestaande nota afliep 2014, dus in de loop van volgend jaar zal er denk ik een nieuwe nota verschijnen en daarvoor is denk ik ook met name deze avond bedoeld om datgene wat u inbrengt, dat de desbetreffende portefeuillehouder dat mee kan nemen in de nieuw te schrijven nota duurzame energie. Ik weet niet of de wethouder van tevoren nog een toelichting wenst te geven ja of de nee. Ik kijk even vanuit mijn positie gezien naar links. Alstublieft heeft u het woord." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ja dank u wel, van, hier is uiteraard door uw raad om gevraagd om te komen tot een herijking van die nota duurzame energie en energie besparing. En wat de voorzitter van de commissie net aangaf, uiteraard zijn wij benieuwd naar uw reacties en uw suggesties en alles wat dies meer zij. En wat mij betreft hoeven we niet te wachten met echt een herijking van deze nota tot in 2014, maar kunnen wij wat mij betreft, wat ons betreft wel sneller met een herijking komen wanneer daar aanleiding voor is en wanneer de suggesties ook vanavond daar aanleiding voor geven. Dus in die zin zou ik zeggen van; alles wat u spuit en wat u meegeeft dat zuigen wij op, dat kunnen wij
2
verwerken in een herijking van de nota. En wat mij betreft komt die nota hier, ja ik noem geen datum, dan komt die nota hier dit jaar in elk geval weer op de agenda voorzitter. Dank u wel." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Ok, ik dank u voor de toelichting, ik denk dat de toelichting door de portefeuillehouder duidelijk genoeg was. Geen toezegging maar wel in de loop van dit jaar, eind dit jaar, dus aan u bij wijze van spreken om datgene in te brengen wat u daar over wenst in te brengen. Wie wil hierover graag het woord. Mevrouw Sterenborg, Hofstra. Mevrouw Sterenborg oh excuus, Deuring. Aan u het woord." I. Sterenborg (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Ja mooi dank u wel. Ja, die notitie ligt nu voor ons voor het herijken van de nota duurzaamheid en wat is nou voor ons belangrijk. Dat zaten wij ons ook even af te vragen wat we nou echt belangrijk vinden. We hebben met belangstelling deze nota gelezen en ook de adviezen van het college. Energiebesparing en duurzaamheid is en blijft voor de CU erg belangrijk en we moeten er ook rekening mee houden dat op dit terrein steeds nieuwe innovatieve ontwikkelingen plaats vinden en dat we daar mee rekening houden en dat we ons zelf niet op slot zetten, dus dat we niet al het beleid al helemaal vast leggen. Blijf de ontwikkeling en regelgeving volgen en zorg dat er mogelijkheden zijn om nieuwe kansen te pakken. Er is nog budget over wat kan worden ingezet, we hebben ons er eigenlijk over verbaasd dat er maar 98.000 euro uit gegeven is en wat ons betreft had het wel meer mogen zijn. Wat is hier precies van de oorzaak? We lezen ook in de brief van het college over vervallen of gewijzigde projecten, dit getuigd van flexibiliteit. Led-verlichting en zonnepannelen bij en op gemeentelijke gebouwen en het inzichtelijk maken voor onze inwoners wat er uiteindelijk wordt bespaard vinden wij belangrijk. We begrijpen dat het binnenklimaat van de scholen is verbeterd, zijn er mischien nog meer mogelijkheden bij scholen om energie te besparen? Ook de duurzaamheidslening is een prima initiatief, de CU vindt het zeker de moeite waard om de mogelijkheden te onderzoeken om het energieverbruik van bad Noord te verlagen. Ook de genoemde nieuwe suggesties kunnen wij ons in vinden en als we dan kijken naar die energieneutrale woningen dan vinden we een prima initiatief waar je jezelf ook goed mee op de kaart kunt zetten. Tijdens de algemene beschouwingen hebben we van 2012, voor 2013, hebben we de suggestie gedaan om zonnepannelen te plaatsen op braakliggende industrieterreinen en bouwkavels. De wethouder gaf toen aan om dit mee te nemen bij de herijking van de duurzaamheidsnota, helaas zien wij hier niets van terug, mischien is hier een goede reden voor dan horen wij dat graag. Verder kwam bij ons nog naar voren dat we papierloos zouden vergaderen, dat we nu bezig zijn met de overgangsperiode, maar dat wat ons betreft de papieren al een stuk minder mogen en dan denk ik alleen nog maar aan de moties tijdens vergaderingen die je krijgt en dan een herziene motie, je krijgt nog een papier en nog een papier en die van mij
3
die belanden rechtstreeks in de prullebak na die tijd, ik weet niet hoe dat bij anderen gaat en mischien kunnen we daar mee beginnen. Tot zover." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Dank u wel mevrouw Sterenborg. De heer Hofstra." E. Hofstra (raadslid - PvdA): "Dank u wel voorzitter. Voorzitter eerst een paar algemene opmerkingen. Het is goed dat dit nu weer wordt opgepakt na het aannemen van de nota begin 2010, de tijd heeft natuurlijk niet stilgestaan, we hadden allemaal gehoopt dat de crisses wel weer wat over zou zijn maar dat is dus nog niet zo en door die crisses lijkt het energievraagstuk ook wat minder actueel geworden maar als de economie aantrekt, en dat zal ongetwijfeld ooit eens gaan gebeuren, dan hebben we er als maaschappij profijt van door een kleinere afhankelijkheid van dure olie en het verminderen van de CO2 uitstoot en de olie die ondanks de crisses nog steeds duur is, en dat is ook wel opvallend, dat geeft toch wel aan dat er een blijvende tijdperk van een tekort aan energie aankomt. Voorzitter er zijn veel goede dingen gebeurd, we hebben bijvoorbeeld de bio-vergister bij het Refaja inmiddels, er zijn zoals we in de kranten hebben kunnen lezen ook zonnepannelen op het dak van het gemeentehuis geplaatst, goed voor de beeldvorming. We hebben wel over de herijkingsnotitie wat gemengde gevoelens, we kunnen een heel eind mee gaan met wat mevrouw Sterenborg van de CU ook gezegd heeft o.a. bijvoorbeeld het bedrag wat besteedt is, het is ook goed dat projecten die niet het gewenste effect hebben dat die zijn gestopt, zoals mevrouw Sterenborg ook al zei; technologische ontwikkelingen gaan gewoon door. Anderzijds vinden we dat de notitie wel wat meer ambitie in zich mag hebben. Er worden wel suggesties gedaan maar geen verdere uitwerking daarvan gegeven. Mevrouw Sterenborg die zei het ook al wat kunnen we bijvoorbeeld verwachten aan energiebesparing als we een suggestie gaan uitvoeren. We lopen de notitie pagina voor pagina even langs. De duurzaamheidslening, ons bereiken geluiden dat het procces van het verstrekken van de lening wat opmerkelijk verloopt, het energielabel moet verbeteren, hoe zit dat met woningen die al A-label hebben bijvoorbeeld. Ook horen we dat er eerst wordt onderzocht of de lening genoeg energiebesparing opleverd dit onderzoek kost 275 euro en daarna wordt pas de financiele check gedaan of mensen dit kunnen dragen. Dus als mensen niet door de financiele check komen dan hadden ze zich die 275 euro ook kunnen besparen. Zou dat niet, die volgorde niet omgewisseld kunnen worden. We begrijpen wel dat de uitvoeringsorganisatie SVN de check verplicht, maar ergens vinden we dat vreemd want de financiele positie van een huishouden mag je toch verwachten dat die verbeterd door een lagere energierekening. Het viel ons ook op dat wij de duurzaamheidslening niet terug zien op de landelijke site energiesubsidiewijzer.nl. Wij zien daar alleen nationale regelingen van onze gemeente mischien dat die daar nog aan toegevoegd kunnen worden onze eigen regelingen. Dan
4
pagina 7, een landelijke toename van particuliere initiatieven wordt gesignaleerd. Dat klopt, wij zien ook heel veel van die dingen, die lokale duurzame energie bedrijven zien wij opkomen, ook in het VNG magazine van eind vorig jaar stond dat uitgebreid. Volgens ons is het ontzorgen cruciaal voor het slagen van dit soort projecten. Dit wordt bijvoorbeeld ook in het onderzoek; Zon voor dorpen, als voorwaarde gezien om particulieren te helpen. In dat onderzoek is ook Mussel onderzocht, dat is wel een interessant onderzoek wat ik aan iedereen aan kan raden. Dat ontzorgen, wat ook in het VNG magazine eigenlijk, niet met zoveel woorden maar daar kwam het eigenlijk wel op neer, ook stond benoemd dat de gemeente een rol kan aannemen van facalitator. Wat, hier is bijvoorbeeld een voorbeeld van een project in Amsterdam, die krijgt praktische ondersteuning van een team vanuit de gemeente van twee ambtenaren. Die leggen voor hun de lijntjes, die stappen naar de afdeling communicatie zoeken uit welke dingen mogelijk zijn, weten veel van vastgoed, dat soort dingen. Faciterend, stimulerend, meedenken, collectieve inkoop van zonnepannelen doen die organisaties, levert ook gewone energie aan leden en werkt plannen voor windenergie en waterenergie en zonneenergie uit. En in Groningen zijn we daar ook mee bezig, met bijvoorbeeld Grunniger power, en dat lijkt ons naar de toekomst toe, lijkt dat ons een goed initiatief om dat te faciliteren, ik weet ook niet of hier in de gemeente inwoners zijn die al eens aan hebben gegeven hier interesse voor te hebben daar ben ik eigenlijk wel nieuwsgierig naar. Daar komt bij het onderzoek van zwembad Noord, wat zou dit kunnen besparen vragen wij ons wel af. En we zien graag dat het onderwerp, het gebruik van restwarmte breder wordt getrokken. Er zijn veel industrieen waar warmte vrij komt maar waar niets mee wordt gedaan. Neem bijvoorbeeld de nieuwe centrales in de Eemshaven waar meer dan 60% van de energie die de kolen en het gas leveren verdwijnt door de schoorsteen en in de Eems. Dat is natuurlijk heel zonde. Op warmteatlas.nl is te zien waar deze industrieen zich bevinden en voor onze regio valt bijvoorbeeld Avebé op in Ter Apel-Kanaal. Mevrouw Sterenborg die zei het ook al; onderzoek van zonneparken op braakliggende industrieterreinen en bedrijfspanden dat zien wij ook graag terug. Nieuwe suggesties; stimuleringsbijdrage van de sociale koopwoningen in Musselkanaal hebben wij nog wel een vraagteken bij, op zich zijn we daar positief over. Wij vragen ons ook af of die besparing in de energiekosten die die bewoners dan gaan krijgen of dat gedisconteerd wordt in prijs van de woningen. Energiebesparen mag ook wat kosten, dat hoeft niet gratis, dat bespaard immers ook geld op de lange termijn. En dan staat er ook nog nieuwe suggesties, het snoeiafval zien wij ook graag verwerkt. Tot zover voorzitter, dank u wel." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Ok, dank u wel meneer Hofstra. Meneer Deuring." J. Deuring (raadslid - CDA):
5
"Ja, voorzitter er is al een heleboel gezegd en om dat nou allemaal weer over te doen lijkt me ook niet erg slim. Ik heb nog wel een aantalpunten vanuit het CDA van wat wij ook belangrijk vinden dat is; we hebben ooit gezegd van het uitgangspunt moet zijn van het besparen van energie cq het verlagen van die CO2 uitstoot, het stimuleren van duurzame energie, dat is altijd al ons uitgangspunt geweest. Wij zouden er ook graag aan toe willen voegen, zeker in deze tijd, wou ik ook wel eens kunnen kijken van of er ook zou kunnen leiden tot verlaging van de kosten voor onze burgers. Dat we ook es vanuit dat perspectief ook eens gaan kijken van is dat mischien ook nog mogelijk en zowel direct als indirect. Ik denk dat dat voorstel wat dus in Musselkanaal met een energiearme woning waarbij ook aangegeven wordt dat in feite de huur daardoor ook wat verlaagd gaat worden, dat dat een heel goed voorbeeld is waar je dus eigenlijk twee zaken, het mes snijdt dan eigenlijk aan twee kanten, van dat je dus aan de ene kant zegt van je bespaart energie en je bespaart op de CO2 uitstoot aan de andere kant heeft dat ook nog voordelen voor de burgers. Dat vinden wij, op zich vinden wij dat een heel goed initiatief. Nou verder dat voorstel van Bad-Noord, dat moet verder onderzocht worden, maar ja het doet ook een beetje recht aan de vrijwilligers die daar werken, van denk ik ook een goed initiatief om het juist daar ook te doen om te kijken van hoe kunnen we ook daar de kosten verlagen. Verder staat er ook iets over het EPA advies, om dat aan te bieden aan mensen. Maar je zou ook eens kunnen denken van als je dan zo'n EPA advies uitbrengt en als dat EPA advies dan ook opgevolgd wordt dat je daar een soortement van stimuleringsbijdrage dan ook geeft aan iemand die dus daadwerkelijk ook die zaken gewoon uitvoerd. En als dat dan ook echt een bijdrage leverd aan het besparen van energie dat je dan zegt van; nou ok je krijgt ook een bedrag van ons om als je dat daadwerkelijk uitvoerd dat je dat dan ook kunt doen een soort van stimuleringsbijdrage. Verder nog even over de duurzaamheidslening, op zich een goed initiatief, alleen we zien, en ik weet niet of dat veel is, maar er zijn nog maar 8 mensen die daar daadwerkelijk gebruik van gemaakt hebben, er staan een aantal in de wachtrij. Ja, ik had eigenlijk gehoopt dat daar wat meer mensen gebruik van zouden maken. En je merkt toch ook wel een beetje aan mensen dat men toch een beetje huiverig is om een lening af te sluiten, het blijft natuurlijk een lening uiteindelijk moet dat wel weer terug betaald worden. En zou u daar ook niet eens kunnen kijken van, of bijvoorbeeld een stimuleringspremie of dat daar ook wat effectiever zou kunnen zijn. Verder wat gewoon erg belangrijk is is denk ik voorlichting aan de burgers. Dan zitten we toch een beetje te denken aan een soort energieloket op het gemeentehuis waar burgers gewoon terecht kunnen en die burgers ook ondersteunen in de hele woud van subsidieaanvragen van, sowieso vragen over duurzame energie zijn, zijn zonnecollectoren nou wel goed, zijn niet goed, hoe moet ik dat, hoe kan ik het beste dat soort dingen aanschaffen, waar moet ik op letten dat soort zaken. Dat je daar een soortement van energieloket hebt op het gemeentehuis. Maar verder natuurlijk het ondersteunen
6
van initiatieven uit de samenleving, gewoon dat de gemeente daar een beetje, ja toch een beetje een coordinerende rol speelt. Hoeft niet zozeer veel geld te kosten, maar ja, echt een coordinerende rol. En verder heb ik nog een artikel gelezen en dat is, dat schijnt in meer delen van het land, dat er zijn zogenaamde duurzaamheids knooppunten. Ik heb specifiek een artikel gelezen over hoe dat in Apeldoorn functioneerd, dat is eigenlijk een netwerk van onderwijsinstellingen van bedrijfsleven van andere maatschappelijke organisaties en de gemeente speelt daar ook een rol in. Om dus gezamenlijk ook te komen tot, ja met initiatieven met betrekking tot energiebesparing en het opzetten van duurzame energie projecten. Ik weet niet of dat hier in de regio ook zou kunnen functioneren maar dat zou ook een punt kunnen zijn om daar gewoon es te kijken van, ja zou dat bij ons, samen met het bedrijfsleven, met onderwijsinstellingen, zou je zo iets ook kunnen opzetten. Dat was het voorzitter. " G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Dank u wel. De heer Pals zag ik nog. " K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Nou onze opmerking ten aanzien van dat plan is even heel kort, nou de vorige sprekers hebben het ook al gezegd, of we eens een keer meer kunnen inhaken inderdaad op initiatieven in de buurt over zonnepanelen. In heel veel gemeenten speelt zich dat af, Groninger Power heb je al genoemd. Maar goed dat zijn ook wat, en ik heb begrepen dat in Stadskanaal, tenminste op het laatste bezoek met de voorlichtingszaterdag die men hier in het gemeentehuis had, was er volgens mij ook een initiatief die vanuit, dacht ik, Waterland werd geannoteerd voor zonnepanelen. Ik heb er verder eigenlijk weinig weer van gehoord, gelezen of gezien qua reclame uiting maar wellicht, er zijn dus mensen bezig en wellicht is het dus een goeie zaak om die mensen mischien te enthousiasmeren of te helpen met waar men tegen aan loopt. In ieder geval er is al een initiatief. Ten tweede is, nou ja wat ons natuurlijk een beetje teleursteld is toch dat de duurzaamheidslening te weinig gebruikt wordt. Het heeft wellicht mischien, ja je zoekt altijd oorzaken waarom, omdat ja wij toch als ik dan zo spreek met andere gemeenten, dat soort dingen, wij zijn er hardstikke uniek in en het is een hele goede stimulerende maatregel die men kan treffen, dus ik denk dat daar veel meer uit te halen valt voor mensen die echt daadwerkelijk aan de slag willen en tegen hele scherpe tarieven hun huis gewoon op een beter plan te brengen. dus wellicht dat het een kwestie is van communicatie of een kwestie van nog beter aanscherpen maar goed het goede initiatief ligt er al alleen het moet nog even wat beter aangevuld worden. We vroegen ons ook af wat, meneer Hofstra die duidde er al over op, dat is over het energielabel project, of het is geen project, voor dat je in aanmerking wilt komen voor subsidie moet je eerst je huis laten labelen. Dat is dan, er komt iemand thuis en die kijkt dan in welke energetische waarde je huis heeft en dat gaat van A tot F classering en dat kost inderdaad iets van 220 euro voordat
7
men overgaat tot überhaupt een subsidie aanvraag etcetera. Maar wij vroegen ons af; is het geen idee om dat eens wat op een wat veel grotere schaal in te kopen, met name voor de eigen mensen die een eigen woning in bezit hebben, om eens te kijken van kan dat, nou ja ik noem maar een bedrag, maar kan dat ook voor de helft goedkoper als je dat grootschaliger aanbied waardoor mensen gestimuleerd worden dat ze daadwerkelijk een energielabel thuis hebben en daar daadwerkelijk mee aan de slag kunnen om het te verbeteren. Dan heb je ook iets waar je aan kunt werken en nu is het zo dat, je hebt het niet dus je weet het vaak ook helemaal niet waar je woning staat in dat project. Vervolgens onze laatste, ons bezoek aan Liliënthal, onze partner gemeenschap, had toch een hele aardige presentatie over energieverbruik en hoe men dat monitoord in de gemeente. Ik vond dat toch wel een hele goeie en ik denk dat we mischien es weer es met die mensen om tafel moeten of met die mensen gaan spreken, hoe ze dat daadwerkelijk zover zijn gekomen want, ik tenminste wat bij mij is blijven hangen dat men zelfs wijkgericht en men industrieterrein gericht dat men helemaal kom monitoren waar het meeste energie werd gebruikt en waar het minste energie werd gebruikt. En dat is natuurlijk heel belangrijk wat meten en zweten en het is natuurlijk heel belangrijk dat je dat weet om mensen te stimuleren bij energie verbruik want als je het niet bijhoudt dan stimuleerd dat ook minder dus wellicht is dat mischien weer es een idee, volgens mij komen ze dit jaar Liliënthal, om toch es met die mensen nog es weer te vragen van en ik dacht dat meneer Bessembinders daar ook mee gesproken had, omdat toch nog eens een keer weer extra onder de aandacht te brengen. Nou ja Grunniger Power heb ik genoemd dat is toch denk ik wel een heel goed voorbeeld wat we hier hebben binnen onze provincie, kunnen we nog veel van leren denk ik, om dit rapport wat hier ligt om daar een beetje meer ambitie aan te geven. En wij vroegen ons af, wij hebben in Stadskanaal nu een vergister, het college is daar geweest met de commissaris. Prachtig project waar het Refaja ziekenhuis totaal mee wordt verwarmd, maar ik heb wel eens begrepen uit gesprekken met die mensen dat ze veel te veel warmte over hebben dus ze kunnen eigenlijk niet alles kwijt wat ze hebben en dat zou denk ik een heel mooi project zijn denk ik in Stadskanaal als het technisch kan om die hele wijk daar mee te laten profiteren van de warmte die het nu opstookt en dat als referentie project te gebruiken voor de rest van onze gemeente want ja die bio-vergisters kan natuurlijk overal worden toegepast en om daar de wijk, om dat eens een keer diepgaand te onderzoeken. Dat zijn wat voorstellen die we hebben. " G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Ok, dank u wel heer Pals. Mevrouw Hernamt aan u het woord." H. Hernamt-Stomphorst (raadslid - GBS): ""
8
G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Ok, dank u wel voor uw inbreng mevrouw Hernamt. Iedereen heeft denk ik nu datgene gezegd wat ie graag wilde inbrengen. Ik kijk even richting de wethouder, wenst u een korte schorsing, of zegt u ik ga gelijk van kiet of, waaraan geeft u de voorkeur." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ja, ik wil wel reageren voorzitter." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Ik had bijna niet anders verwacht, dus u heeft het woord." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Laat mij maar een poging doen. Nou ja ik zal niet op alle suggesties uiteraard ingaan, want ik heb gezegd dat wij vanavond ook vooral willen luisteren. Dat is niet bijzonder toch vandaag? Aan de ene kant ben ik het met de sprekers eens die zeggen van, van de vijf ton is maar 98.000 euro besteed, wij horen dat niet zo vaak dat wij te zuinig zijn. Maar in dit geval kan ik mij uw reactie wel voorstellen en uiteraard en u hebt ook wel gelezen in de notitie van dat er best allerlei projecten en daar is door sommigen ook op gereageerd; goed dat die niet doorgegaan zijn, goed dat er bijgesteld is op allerlei fronten. Maar als je het geheel overziet dan zijn we wel ontzettend zuinig geweest met het besteden van middelen die de energiebesparing ten diensten komen. Wij hebben in de notitie wel genoemd dat er ook onderzoek zal plaatsvinden naar inderdaad die zonnepanelen op land. Wij hebben daar ook wel inmiddels wat informatie over maar het blijkt, tenminste zoals het in Nederland ligt, dat je daar toch echt wel grootschalige parken voor nodig hebt wil dat ook enig soelaas bieden maar wij nemen dat mee in de herijking. Ik denk wat de heer Hofstra aangeeft van crisses minder actueel de energiebesparing, dat je daar wel een punt hebt van dat de investeringen daar nou niet direkt vooraan staan. De duurzaamheidslening, als het gaat om de procedure, daar is meer op gereageerd, in de zin van;er moet eerst een onderzoek komen en pas als dat onderzoek gebeurd is dan kun je verder in het proces en als je dan niet in aanmerking komt ben je het geld wel kwijt. Ik denk dat is wel een aandachtspunt ook naar het vervolg die wij willen geven aan die duurzaamheidslening of wij daar vanuit deze middelen toch niet een bepaalde bijdrage zouden moeten doen. En er is ook gereageerd door verschillende op dat EPA advies, wat hier genoemd wordt, daar kun je natuurlijk ook particulieren mee stimuleren om dat EPA advies te vragen en vervolgens het traject van die duurzaamheidslening in te gaan, dus in die zin nemen we die op. Wat wel door verschillende mensen genoemd is, dat zijn ook de initiatieven die wij kunnen ondersteunen. Nou moet ik zeggen dat de particuliere initiatieven in onze gemeente die zijn op dit punt ontzettend spaarzaam, om dat woord maar te gebruiken. Uiteraard wij hebben verschillende publicaties gedaan, we hebben de klimaatkrant nu twee keer uitgegeven dacht ik, met allerlei suggesties erin, met oproepen erin, met signalen erin van u kunt
9
bij ons terecht, u kunt bij onze energieambtenaar terecht voor adviezen en wat dies meer zij. Ondanks die oproepen, ondanks die klimaatkrant is de animo vanuit het particuliere initiatief heel minimaal. En eigenlijk stellen wij ons wel op het standpunt dat we zeggen nou; prima om te faciliteren, prima om te stimuleren maar het is goed wanneer een initiatief vanuit de particuliere kant komt. Voorbeeld van zeg maar dat initiatief vanuit de particuliere kant dat is dus wel die, dat project van die sociale koopwoningen in Musselkanaal, waar dus inderdaad een ontwikkelaar mee gekomen is en die zegt van ik wil wel een experiment aangaan met energieneutrale woningen, maar wil ik dat op een redelijke manier kunnen neerzetten wil ik dat op een redelijke manier daar een goeie investering kunnen plegen die aan hypotheeklasten, en u moet hiet die 520 euro die hier genoemd is gaat niet om huurlasten maar om hypotheeklasten, om dat te kunnen realiseren dan moet echt de grondprijs naar beneden. Nou zo hebben wij dat hier ook verwoord, willen wij zo'n soort projectje mogelijk maken dan zou je éénmalig vanuit dit fonds daar een bijdragen aan kunnen leveren. Ik denk we hebben ook goeie contacten, en daar werd even op gewezen op de coorporatiewoningen, met Lefier, met de woonbond en onze gemeente, zijn we bezig om te kijken wat we daar kunnen doen, de Koepel is daar ook bij betrokken van huurders, van kunnen we daar mischien zodanig investeren dat er een soort win-win situatie ontstaat. Aan de ene kant voor, zeg maar voor de coorporatie als het gaat om investeringen in duurzaamheid, aan de andere kant voor de huurder als het gaat om zijn energienota. Ik heb begrepen dat er in Apeldoorn duurzaamheids knooppunten zijn, nou dat.." J. Deuring (raadslid - CDA): "Nee, er zijn in het land zijn er verschillende, ik geloof 12 ofzo, duurzaamheidsknooppunten, maar Apeldoorn heb ik een artikel over gelezen, en dat wil ik wel even kopieren en dat wil ik wel even toesturen. Zal ik dat doen?" J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ja, prima. Ja, doe dat maar. Dan orienteren wij ons ook op zo'n knooppunt lijkt mij. Van ja, duurzaamheidsknooppunt, ja duurzaamheidsknooppunt. Voorzitter, wij, de heer Pals die wijst nog eens op het monitoren van energieverbruik en u hebt gezien we hebben een staartje opgenomen in die nota van hoe dat energieverbruik hier in de gemeente verloopt. Wij kunnen inderdaad via een programma, ik dacht van Enexis, kunnen wij inzicht krijgen hoe het inderdaan per wijk is gesteld met het energieverbruik en daar willen we ook mee aan de slag om eigenlijk ook via zeg maar onze belangenorganisaties, wijkraden, plaatselijke belangenorganisaties om aan te geven van nou, als je nou in wijk x woont dan heeft die een energieverbruik die 10% hoger ligt dan de wijk ernaast, ik noem maar wat. En kunnen we daar dan iets opzetten, dat wil zeggen van, wat is hier nou de oorzaak van. Ligt dat ook puur aan het soort woning of ligt dat puur aan het soort mensen die toch wat meer warmte nodig hebben dan de buren, je weet maar nooit. Dus dat is niet
10
één, twee, drie is dat op te sporen, maar daar gaan we wel, daar zullen we wel mee aan de slag gaan. Mevrouw Hernamt die heeft het over pallets, ik weet niet of wij hetzelfde bedoelen. Dacht ik even, heeft u het over die pallets waar die zakken en die stenen opgestapeld worden en die dan weggereden worden? " H. Hernamt-Stomphorst (raadslid - GBS): "Dat heten toch pallets?" J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ja, nee, want dat zijn meer van die hondebrokken, ja hoe moet ik het anders vertellen. Dit zijn vermorzelde pallets." H. Hernamt-Stomphorst (raadslid - GBS): "ooohhhh" J. Bessembinders (Gemeenteraad): "En die worden dan gestookt in van die hele moderne houtkachels. En ik heb dat laatst ook bij iemand gezien en daar was ik en ik zei; man hoeveel honden heb jij? Want ik denk wat heeft die man hier een partij hondebrokken liggen, nee..dat waren pallets en die worden dan gestookt. Dus" H. Hernamt-Stomphorst (raadslid - GBS): "Maar het scheidt wel een heleboel CO2 af natuurlijk." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ja." H. Hernamt-Stomphorst (raadslid - GBS): "Houtverbranding." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ja, dat klopt." H. Hernamt-Stomphorst (raadslid - GBS): "En als je dan zo'n nota maakt van duurzame energie om CO2 te minderen, dan is het een beetje bijzonder als dat in deze brief staat zal ik maar zeggen." A. Maarsingh (raadslid - CDA): "Maar bij de echte kachels wordt dat weer afgevangen." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Kijk" H. Hernamt-Stomphorst (raadslid - GBS): "Maar dat weet jij ook niet meneer.." H. Hernamt-Stomphorst (raadslid - GBS): "Oh, dat stond er niet.." A. Maarsingh (raadslid - CDA):
11
"Ja, dat weet ik wel, daar weet ik toevallig heel veel van. Maar als je dus een echt houtpalletkachel hebt dan wordt die CO2 en de andere schadelijke uit te stoten stoffen, die worden natuurlijk, die worden natuurlijk niet de lucht in geblazen, want dan ben je verkeerd bezig. En daar zijn die pallets voor bedoeld, voor bijzondere kachels." A. Maarsingh (raadslid - CDA): "Niet in de keukenkachel zeg maar zoals wij vroeger." H. Hernamt-Stomphorst (raadslid - GBS): "Nee, maar je hebt nu ook nog kachels die niet van vroeger zijn, maar die wel CO2 uitstoten, meneer Maarsingh. Maar die pallets zijn dus een soort hondenbrokken zal ik maar zeggen." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ja, qua vorm hè." H. Hernamt-Stomphorst (raadslid - GBS): "Ik dacht die grote dingen waar alles opstaat." E. Hofstra (raadslid - PvdA): "Voorzitter, voorzitter.." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Ja, meneer Hofstra." E. Hofstra (raadslid - PvdA): "Mag ik mischien nog een kleine toevoeging doen. Dat CO2 dat is natuurlijk ook er ingegaan toen het hout groeide, dus het is CO2 neutraal uiteindelijk." H. Hernamt-Stomphorst (raadslid - GBS): "Wat zeg je." A. Maarsingh (raadslid - CDA): "Zegt u dat nou ook bij kolen, nu wij weer kolen gaan gebruiken in de centrales die wij nu bouwen? " G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Ja, dit wordt weer een interessante discusie geloof ik." H. Hernamt-Stomphorst (raadslid - GBS): "Ja, dat ben ik wel met u eens maar dan hoeven we dat nog niet na te doen. Wat is dat nou." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Portefeuillehouder." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dank u wel ik ben weer aan het woord, bedankt voorzitter. De heer Pals, die zei nog; we hebben nu een biovergister aan de Van Boekerenweg zeg maar, die levert warmte aan het ziekenhuis en die heeft veel te veel warmte over. Nou dat is ons tijdens het bezoek absoluut niet gebleken. Van
12
men levert zodanige warmte da,t daar draait Refaja op om het zo maar even te zeggen, maar op het moment dat daar echt onderhoud gepleegd moet worden, zelfs aan de bio-vergister, dan moet het Refaja even op gas over, want anders dan trekt hij het niet, dus in die zin is er een vrij goed evenwicht als het gaat om de warmte levering en de warmte behoefte. En ik denk in het algemeen is het natuurlijk zo, wanneer je de warmte niet dichtbij je kwijt kunt, dan heb je een probleem met je bio-vergister. Want je kunt niet denken, nou, om maar even een voorbeeld te noemen, ik ga de warmte die de bio-vergister aan de Van Boekerenweg over heeft naar het zwembad in Noord transporteren, tegen die tijd blijft en het water koud en is de lucht koud. " K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Mij is inderdaad ooit eens verteld dat ze warmte over hebben, maar goed u bent er laatst geweest dus u hebt rescentste informatie zou ik zo zeggen. Maar goed dat neemt niet weg denk ik als dat een hele, want het is, ik vind het een heel mooi, ja wij vinden het een heel mooie project omdat het zo één op één is, bio-vergister aan de andere kant van de straat de warmte. Maar er ligt een hele woonwijk ernaast dus dan zou ik zeggen zet er nog zo'n ding bij en , of onderzoek es zet er nog zo'n ding bij en laat die mensen dan dus op een andere manier stoken, maar goed het is een onderzoek hè." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ja, nou ja ik denk, het gaat hier echt ook om particulier initiatief, echt om initiatief van ondernemers die zeggen wij willen investeren in de bio-vergister. En laten we eerlijk zijn met onze twee en halve ton komen we niet zo ver als we zeggen van wij willen nog investeren in de biovergister. En ik denk dat moet echt vanuit de ondernemer komen om dat te doen en wanneer die mogelijkheden ziet van ik kan en mijn elektriciteit afzetten en mijn warmte afzetten en ik kan gebruik maken van de SDE regeling, dan pas kan het uit." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Dat bedoel ik ook niet, ik bedoel ook niet, maar u bedoelt dat je, de know how ligt aan de rand van die woonwijk, dus die know how zou je wellicht eens kunnen onderzoeken voor een paar duizend euro van hoe kunnen we dat aanwenden voor die woningen niet meer en niet minder ik bedoel u weet samen, wij weten samen hoe moeilijk de investering is geweest en wat voor hobbels men heeft overwonnen, maar goed ze zijn nu overwonnen en het staat er nu en het Refaja stookt er prachtig op, dus gewoon uitbreiding van het initiatief." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ok, het is mij helder. Voorzitter volgens mij nemen wij het overige wat gezegd is tot ons. Dank u wel." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Ok, dank u. Ik weet niet of de insprekers naar aanleiding van de woorden van de
13
portefeuillehouder nog iets willen aanvullen, opmerken. Ik zie de vinger van de heer Pals, ik zie de vinger van de heer Hofstra, ik zie de vinger van de heer Deuring. Meneer Pals." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Nou nog even over, en dat was, meneer Bessembinders heeft daar weet van, dat is toch dat project Lilienthal. Waar ze toch echt per wijk, want meten is weten, en u heeft er wel iets op gerefereerd maar het is wel zo, als mensen, en u heeft er ook iets van gezegd, als de ene wijk meer de andere wijk minder, maar goed het gaat natuurlijk altijd om de vraag van hoe mensen daar bij betrokken worden en hoe mensen kunnen zien van mijn buurman stookt, nou ja goed de slimme meter zal denk ik een uitkomst bieden in de toekomst, maar goed zover is het nog niet. Maar dat initiatief van Lilienthal vondt ik wel een heel, maar de wet- en regelgeving ligt daar ook iets anders, maar ik vond het wel een goeie. " J. Deuring (raadslid - CDA): "We hebben het even gehad over meten en zweten, nou de wethouder heeft aangegeven van je kunt per wijk eigenlijk een beetje vaststellen van wat de energieverbruik is en ook de trend erin; monitoring. Ik zit me eigenlijk een beetje af te vragen van kunnen we ook een bepaald doel stellen, want er is nu ook altijd, je wilt ergens een referentiekader hebben, maar ik weet niet of dat mogelijk is hoor. Maar denk daar ook gewoon eens over na of, van of dat zou kunnen." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Dank u wel, de heer Hofstra." E. Hofstra (raadslid - PvdA): "Ja, de lening is al uitgebreid aangestipt. We hebben nog niks gehoord van de wethouder over die websites, die energiesubsidiewijzer.nl, waar onze lening niet op staat en dat is wel een website van de overheid zelf van agenschap.nl, dus mischien dat daar ook nog, dat daar aangemeld kan worden." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Ok, dank u wel. De heer Bessembinders." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Oh, excuus, mevrouw Sterenborg, ik had u niet gezien." I. Sterenborg (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Ik heb zopas ook even aangestipt van het papierloos vergaderen of we daar verder mee door kunnen gaan, ik weet niet of dat aan de wethouder is of aan ons als raad. Als dat zo is is het mischien handig om de rest van de raad even te horen wat ze ervan vinden. " G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Ok, dank u wel. Ik denk met name de eerste drie insprekers dat u daarvoor het woord geef wethouder."
14
J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ja, maar ik denk wat de heer Pals aangeeft over het Lilienthal project, daar zijn we het gewoon over eens. Dat is geen kwestie dat dat op woning niveau kan, in de zin van ik kan zien dat mijn buurman zoveel verbruikt ik zoveel, maar wel op wijk en op straat niveau. Met dien verstande dat er dan minimaal zoveel adressen in de straat moeten zijn want anders dan kun je teveel nagaan. Nou dit dus in die zin zullen we daar wel mee aan de slag gaan en kunnen we daar uiteraard ook wat mee. Hetzij bijvoorbeeld ook via de Koepel van huurders, hetzij via de wijkraden of de plaatselijke belangenorganisaties om aan te geven van nou, in die wijk of in die straat is het extreem en ga er eens met elkaar naar kijken. Nou wat we aangeven via dat EPA advies, wat we genoemd hebben, kunnen we daar ook wat mee doen naar de betrokkenen om te zeggen van, laten we dat eens onderzoeken wat zit nou hier, wat is nou hier de kneep. Dus dat nemen we zeker mee. De heer Deuring zegt van een doel stellen, waar hebt u het dan precies over, van in algemene zin, van" J. Deuring (raadslid - CDA): "Nou, in ieder geval, kijk in het algemeen is het zo dat je altijd het liefst wilt werken met concrete doelstellingen en ik vraag me af, van kun je een concrete doelstelling formuleren voor, ja bijvoorbeeld in twee jaar of drie jaar willen we het energie verbruik met x% verlaagd hebben of zoiets, ik noem maar wat. Is het mogelijk om ergens een doelstelling om dat te formuleren, op dit gebied." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ja, dat lijkt mij best mogelijk. Als u zegt van, nou ik wil graag over twee jaar 2% minder dan nemen we dat op. Wij nemen dat mee in onze overwegingen. En de website, ik denk meneer Hofstra, dan hebt u een punt, maar ik heb gezegd wat ik heb gehoord en ik heb niet overal op gereageerd wat ik heb gehoord heb, maar daar zullen wij inderdaad aandacht aan besteden en dat wij daar netjes op komen met de duurzaamheidslening, ik denk die tip is terecht voorzitter. En over dat papierloos, daar ga ik niet over." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Nee, inderdaad daarom had ik denk ik ook gezegd; ten aanzien van de eerste drie vragenstellers. En mevrouw Sterenborg was de vierde dacht ik. Ja, ten aanzien van de opmerking die u daar plaatste, ik heb ook even overleg gevoerd met de griffier. Ik dacht dat wij als fractievoorzitters hadden besloten deze periode aan te grijpen om het sturen van papier te minimaliseren en met name het gebruik van i-pads alleen maar willen promoten, en meer en meer en meer te laten doen. Dat we ook dacht ik in dat overleg hadden besloten om met ingang van 2014, met de installatie van de nieuwe raad, helemaal over gaan tot het papierloos vergaderen, behoudens grote nota's, bijvoorbeeld begrotingen en dergelijke dingen. Ik denk dat u een punt heeft, daar
15
doelt u waarschijnlijk op de laatste, een van de laatste, zoniet de laatste raadsvergadering, met de motie die weer gewijzigd werd en uitgedeeld en al dergelijke dingen meer. Maar het lijkt mij dat u dat bij wijze van spreken, een mooi initiatief zou zijn, om dat in te brengen in een raadsvergadering en dan met een ? voorstel te komen en dat voor te leggen aan de raad om dergelijke dingen in het vervolg niet meer te gaan doen." M. Kanter (fractievoorzitter - PvdA): "Voorzitter, voorzitter." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Ja, meneer Kanter." M. Kanter (fractievoorzitter - PvdA): "Voorzitter, de fractievoorzitters besluiten dit zo te doen en als mevrouw Sterenborg wat wil dan moet ze met een initiatiefvoorstel komen, dan zou ik zeggen; we hebben straks een fractievoorzitters overleg breng het daar aan de orde en dan zijn we die papieren snel kwijt." I. Sterenborg (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Ja, en dat moet dan niet op papier maar dat kan via de i-Pad." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Dat begrijp ik meneer Kanter dat u dat daar zegt, logisch. Had ik mischien ook wel gezegd als ik daar had gezeten. Maar dat is even..Dat moeten we wel even zien te scheiden, denk ik, in dit geval. Maar inderdaad u hebt daar een punt, dus, dat kunnen we doen. Ik hoop dat u daar, kunt u daar mee in stemmen." I. Sterenborg (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Kan ik wel." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Ok, ik dank u wel. Dus zo ziet u maar weer. Goed, dan zijn we denk ik aangekomen bij..." E. Hofstra (raadslid - PvdA): "Voorzitter." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Excuus, meneer Hofstra." E. Hofstra (raadslid - PvdA): "Even een kleine aanvulling eigenlijk meer. We hadden het zonet al even over die zonnepanelen op land. Als het bedrijventerein in ons eigen eigendom is zou het dan ook niet beter zijn voor de haalbaarheid, financieel gezien. Dat even ter overweging." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Het is ter overweging. Dus ik weet niet of u de behoefte heeft om daar op te reageren, maar..Ok. De overweging wordt in ieder geval meegenomen denk ik. Meneer Pals."
16
K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Volgens mij nog even, even aanvegen. Dat is die, ons voorstel voor die EPA advies, als dat een struikelblok is, omdat scherper, scherper te kunnen aanbieden. Als u begrijpt wat ik bedoel. Het kost nu 250 euro, ik kan best voorstellen dat je een initiatief ontwikkeld voor eigenaarbewoners voor de gemeente Stadskanaal, dat je misschien met dat soort bedrijven een collectiviteitsafspraak maakt, waardoor ze het goedkoper kunnen. Waardoor de eerste hobbel is genomen, want als je een keer je label hebt kun je er aan werken voor je huis." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ok, u hebt wel een punt, op het moment dat wij dat wat massaal kunnen zeggen van; wij bieden dat aan dan zou je ook met een bedrijf een afspraak kunnen maken over.. Aan de andere kant, ja ik zit mij ook wel af te vragen van wat is de vrijheid van onze burgerom te zeggen van; ik wil, wie wil ik inschakelen om dit advies uit te brengen." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Ja, het is natuurlijk een technisch ding. En ik denk dat heel veel mensen die een EPA advies inschakelen dat die toch ook niet weten of bedrijf A of B nu beter of minder beter is. Ik denk gewoon dat je als je het initiatief neemt en je legt het voor en je kunt het voordeliger en iemand die daar geen gebruik van wil maken, nou ja..die schakelt zijn vriend of vriendin in voor meerprijs. Ik bedoel dat is inderdaad het initiatief van de inwoners zelf." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Wij gaan er mee aan de slag en wij kijken of wij tegen een scherpere prijs dit soort adviezen kunnen inwinnen." G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Nou, dan mag ik u danken voor de inbreng. De portefeuillehouder denk ik voor de beantwoording en dan wil ik graag hiermee de vergadering sluiten. Dank u wel.[voorzitter klopt met hamer]" G. Borgesius (fractievoorzitter - VVD): "Ok, dank u wel. Zijn we aangekomen bij punt 6 van de agenda, de rondvraag. Gaan we even op het rijtje af; de heer Deuring, Gelling, mevrouw Brongers, Plieger, Maarsing, Gelling, mevrouw Hernamt, ook niet, ook niet, mevrouw Kroom, mevrouw Woortman, ook niet, van der Vlag, Hofstra, Boen, u schud ook van nee, meneer Bieze, meneer Hamster. Niemand wenst daar gebruik van te maken."
17
