Verslag van de vergadering van de Statencommissie Economie en Mobiliteit, gehouden op woensdag 28 november 2007 van 17.00 uur tot 19.30 uur in de Statenzaal van het Provinciehuis te Groningen. Aanwezige leden: dhr. IJ.J. Rijzebol (voorzitter, CDA), mw. S.M. Beckerman (SP), mw. L. Broekhuizen-Smit (burgerlid PvdA), dhr. J. Hilverts (ChristenUnie), mw. A.G. van Kleef-Schrör (CDA), dhr. H. Miedema (burgerlid GroenLinks), dhr. J. Oosterhaven (PvhN), dhr. M.L.J. Out (VVD), dhr. J. Rijploeg (PvdA), mw. J. Siersema-Venema (GroenLinks), dhr. H. Staghouwer (ChristenUnie), dhr. H.T. Stavenga (PvdA), dhr. L.A.M. Stoop (PvdD), dhr. C. Swagerman (SP), mw. L. van der TuinKuipers (CDA), dhr. P.G. de Vey Mestdagh (D66). Afwezig: dhr. D. Bultje (PvdA), mw. A.A.H. Hazekamp (PvdD), dhr. H.J. Kruithof (VVD), dhr. Schroor (burgerlid, D66), dhr. T.J. Zanen (PvhN). Voorts aanwezig: dhr. J.C. Gerritsen (gedeputeerde), dhr. D.A. Hollenga (gedeputeerde), dhr. J.M.C.A. Berkhout (Statengriffier), mw. M. Bosma (plaatsvervangend tijdelijk secretaris), dhr. Th. Poggemeier (verslagbureau Groningen; verslag dhr. E.J.R. ter Veldhuis). 1.
Opening en mededelingen
De voorzitter opent de vergadering en heet iedereen welkom. Dhr. Schroor wordt vervangen door dhr. De Vey Mestdagh, berichten van verhindering zijn ontvangen van de heren Bleker, Kruithof en Bultje en mw. Hazekamp wordt vervangen door dhr. L.A.M. Stoop. Hedenavond zal er in zaal A6 een presentatie zijn van de MER Mensingeweer-Groningen. Er is een excursie georganiseerd naar Delfzijl. Veel mensen hebben zich aangemeld. De commissieleden hebben een uitnodiging ontvangen van de Kamer van Koophandel voor een nieuwjaarsvisite op 3 januari in Martiniplaza. Er is een brief ontvangen van het Rietdal Noordhorn. Deze zal per post naar de commissieleden worden gestuurd. 2.
Regeling van werkzaamheden
- voorstellen vreemd aan de orde van de dag Er zijn geen voorstellen vreemd aan de orde van de dag. - vaststellen van de agenda De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. 3.
Gelegenheid tot spreken voor niet-Statenleden (m.b.t. geagendeerde onderwerpen)
Er heeft zich niemand gemeld. 4.
Vaststelling verslag van 24 oktober 2007
Mw. Beckerman (SP) merkt op dat zij een aantal malen wordt aangehaald als lid van GroenLinks (blz. 16): “Mw. Beckerman geeft aan dat GroenLinks van de Drentse collega’s hoorde dat” en “bespreken omdat GroenLinks dit een belangrijk onderwerp vindt”. GroenLinks moet uiteraard vervangen worden door: de SP.
1
Dhr. Oosterhaven (PvhN) zou graag gemeld zien dat hij met bericht van verhindering afwezig was (blz. 1 en blz. 10). Hij heeft zich tweemaal gemeld bij het secretariaat. Dhr. Miedema (GroenLinks) merkt op dat op blz. 40 bij zijn woordvoering in de op één na laatste zin het woordje ‘of’ staat. Dit dient het woord ‘en’ te zijn. Het verslag wordt met de voorgestelde wijzigingen vastgesteld. De voorzitter stelt het vertrouwelijk deel van het verslag aan de orde. Dhr. Kruithof heeft aangegeven dat er in zijn bijdrage een woord moet worden toegevoegd. Er wordt gewag gemaakt van geld. Dhr. Kruithof doelde op Europees geld. Het vertrouwelijk deel van het verslag wordt met voornoemde wijziging vastgesteld. 5.
Toezeggingenlijst
Toezegging 1 blijft staan. Toezegging 2 blijft staan. Toezegging 3 blijft staan. Toezegging 4 blijft staan. Toezegging 5 is niet voorzien van een datum. Dhr. Rijzebol had dhr. Bleker – die verantwoordelijk voor de beantwoording is – willen vragen wanneer de commissie kan rekenen op beantwoording, maar dit is vandaag niet mogelijk. 6.
Mededelingen
Er zijn geen mededelingen vanuit GS. Er zijn geen mededelingen vanuit Groningen Seaports.
2
7.
Rondvraag
Dhr. Rijploeg (PvdA) heeft een tweetal punten. Het ene betreft het actieplan Bebouwde Omgeving. Op de site staat een aankondiging dat men daarmee gaat komen. Dhr. Rijploeg stelt dat er ook rekening gehouden gaat worden met een nieuw systeem EPC (Energie Prestatie Coëfficiënt). Het schijnt niet goed te bevallen. Men wil er in het Noorden een nieuwe norm voor stellen die wat beter werkt. Dhr. Rijploeg stelt voor om daarbij ook rekening te houden met hittebestendigheid, naast de winterkou, zodat men zich niet met allerlei ingewikkelde koelapparatuur moet toerusten, wat ook weer energie zou verslinden. Het tweede punt is dat de commissie de vorige keer met dhr. Hettinga en het College heeft gesproken over spoorwegproblemen. In documenten is toen ergens voorbij gekomen dat er misschien een stuk waar twee sporen naast elkaar liggen als dubbel spoor gebruikt zou gaan worden bij de Peizerweg-Paterswoldseweg. Er liggen echter geen twee sporen naast elkaar, maar drie. Dhr. Rijploeg dringt erop aan om ook het derde spoor, dat vroeger naar Drachten ging, erbij te betrekken. Dat geeft aanzienlijk meer mogelijkheden en ruimte om daarmee om te gaan. Dhr. Gerritsen (gedeputeerde) verzoekt om het eerste punt te betrekken bij het bespreken van het actieplan Bebouwde Omgeving. Hij neemt de opmerking van dhr. Rijploeg voor kennisgeving aan. Het zou goed zijn als de gedeputeerde die daarover gaat, de context op een goede manier voor zijn rekening gaat nemen. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) geeft, ingaande op de tweede opmerking van dhr. Rijploeg, aan dat het College het derde spoor – indien dat er ligt – zal meenemen in het onderzoek dat toegezegd is. Dhr. Swagerman (SP) stelt, in samenhang met stuk 8e, dat er morgenavond (29-11-07) een bijeenkomst in Zuidhorn is over een nieuwe variant. Hij vraagt zich af hoe dit formeel in elkaar zit. Het gaat er nu op lijken dat op de publieke bijeenkomst in de openbaarheid – wat op zich een prima zaak is – naar buiten wordt gebracht welke nieuwe variant dat zal zijn. Dhr. Swagerman vraagt zich af of het niet eerst in deze commissie ter sprake zou kunnen zijn gekomen. Hij heeft namelijk kritische vragen bij een nieuwe variant. Hij kan zich wel iets bij een nieuwe variant voorstellen, maar dat kon hij zich voor die tijd ook al. Dhr. Swagerman wenst te vernemen of het mogelijk is om in de commissie al te bespreken wat er morgen op tafel gaat komen. Hij ziet niet in waarom dat niet zou kunnen. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) geeft aan dat het College ook kennis heeft genomen van het artikel in het Dagblad van het Noorden. Er is in verband met de zorgvuldigheid afgesproken richting de gemeenten en de bevolking dat er een informatiebijeenkomst is waar Statenleden ook voor zijn uitgenodigd. Daar zal het College zijn standpunt bekend maken, over welke variant dan ook. Dhr. Swagerman (SP) merkt op het niet over het krantenartikel te hebben, maar over de brief die op de agenda staat, waarin staat dat er een alternatief, waar een nieuwe MER voor moet komen, zal worden onderzocht. Als het om een nieuw ontwerp gaat waar een MER aan te pas komt, zou de Statencommissie de eerste instantie kunnen zijn die daarover voorgelicht wordt en niet ‘het publiek’. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) verklaart dat het College deze week heeft gesproken over varianten. Donderdagavond zal richting de bevolking, gemeente en Statenleden bekend gemaakt worden wat de uitkomst van die discussie is geweest. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) geeft te kennen dat de ChristenUnie een vraag wenst te stellen over de glastuinbouw in de Eemshaven. Er bereiken de ChristenUnie signalen dat de raad van de gemeente Eemsmond momenteel in discussie is over de glastuinbouw en het aantal te bebouwen hectares. Er zouden aanvullende voorwaarden zijn gesteld op het bestemmingsplan. Dhr. Staghouwer verzoekt om inzicht in de situatie van dit moment. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) verklaart dat in de loop van deze week de plannen, zoals die reeds in de commissie aan de orde zijn geweest, aan de gemeenteraad worden voorgelegd. Het gaat dan om de ruimtelijke inpassing, de BV, etc. De gemeenteraad wilde het hele pakket in één keer behandelen. De definitieve besluitvorming vindt plaats in de tweede week van december. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) vraagt of het College de commissie inzicht kan geven in dat pakket.
3
Dhr. Hollenga (gedeputeerde) legt uit dat het gaat om datgene wat ook in de commissie besproken is: de oprichting van een BV, de aanpassing van het bestemmingsplan, de optieregeling, de MER. Mw. Van der Tuin (CDA) geeft aan dat er de afgelopen week een kort geding was tussen Essent en Tennet inzake de capaciteit van het stroomnet in Groningen. Aan de orde was wie voorrang heeft bij de toegang tot het elektriciteitsnetwerk. Aangezien er afspraken zijn – en die zijn door de rechter bevestigd – tussen Tennet en de toekomstige elektriciteits–producenten, is er geen ruimte voor aanvoer van stroom uit biovergisters, windmolens en andere bronnen. Het merkwaardige is dat er door de overheid wel beleid wordt gemaakt en subsidies worden gegeven voor de opwekking van groene stroom, maar dat er door een ‘te dunne’ kabel geen afvoer kan plaatsvinden. Het CDA vindt dit buitengewoon bijzonder. Voorts bereiken het CDA signalen dat ook grotere bedrijven niet meer op dat net kunnen worden toegelaten. Zeker in het licht van het feit dat de provincie Groningen zich wil promoten en promoot als energieprovincie, vraagt het CDA zich af hoe GS daarin staan. Dhr. Gerritsen (gedeputeerde) deelt mee dat dit probleem het College al een tijd bezighoudt. De Staten hebben een uitvoerige rapportage gehad van de commissaris van de koningin, dhr. Alders op dat moment, om te zorgen dat de afvoercapaciteit voldoende zou zijn vanuit de Eemshaven. Daar heeft minister Van der Hoeven toezeggingen over gedaan. Minister Van der Hoeven heeft de regio vervolgens gevraagd dit ter hand te nemen. Dat is gebeurd en dat heeft de waarde dat ook groenestroom-initiatieven voldoende capaciteit zouden kunnen krijgen. Daar zijn de inspanningen op gericht. De regio is dicht bij een akkoord. Dhr. Bleker is daarbij betrokken. Zodra er een akkoord is, zal er voldoende capaciteit tot stand komen. De inspanningen zijn er op gericht om voor 1 december de minister te antwoorden over hoe de regio dat gaat aanpakken. Het heeft veel aandacht gehad. Er is in elk geval geregeld dat de capaciteit voor grote bedrijven – Nuon gaat er zich vestigen, RWE zit er dicht bij – in orde zal zijn. Dhr. Van der Tuin snijdt terecht een ander vraagstuk aan: het gaat ook om allerlei andere initiatieven die te maken hebben met duurzame energie, groene stroom. Daar zal ook een voorziening moeten komen. Dat ligt voor, maar de regio moet nu antwoorden op de vraag van de minister. Dhr. Swagerman (SP) wenst over dit onderwerp een aanvullende vraag te stellen. Dhr. Alders heeft het met name gehad over een ‘vergeten kabel’ die er nog zou liggen. Hij heeft aangegeven dat daar die extra capaciteit vandaan zou moeten komen. Op dit moment is dat dus heel hard geworden, want Essent geeft aan dat Nuon en RWE de eerste contractanten zijn en dat men daarna vol zit. Men is derhalve aangewezen op die extra kabel. Doordat de gedeputeerde aangeeft dat de regio er goed naar moet kijken, proeft dhr. Swagerman dat de provincie invulling moet geven – misschien ook financieel – aan het benutten van de kabel. Hij vraagt of dit juist is. Dhr. Gerritsen (gedeputeerde) vreest dat hij hierop een weinig exact antwoord kan geven. De inspanningen zijn er in elk geval op gericht dat ook extra capaciteit boven deze twee centrales gerealiseerd kan worden. Dhr. Swagerman (SP) informeert of dhr. Bleker één en ander mogelijk kan toevoegen aan het verslag. De voorzitter stelt voor om dit zo te doen. 8. a. b. c. d. e.
Ingekomen stukken (ter kennisneming) Brief van GS van betreffende Planning Statenstukken t/m december 2007 Brief van GS van 9 oktober 2007, nr. 2007-37611/40, CK, betreffende energieakkoord rijk en Noord-Nederland. Brief van GS van 24 oktober 2007, nr. 2007-33.291, betreffende Cijferboekje Basisgegevens Verkeer en Vervoer 2006. Brief van GS van 24 oktober 2007, nr. 2007-40.082/43/A.20, EZ, betreffende Toeristische bebording van landschappen. Brief van GS van 26 oktober 2007, nr. 2007-42.854, VV, betreffende uitstel besluitvorming wegomlegging Zuidhorn om tracé wegomlegging Zuidhorn.
4
De voorzitter stelt voor brief b van de agenda te verwijderen vanwege het feit dat de commissieleden een brief zullen ontvangen, gedateerd 27 november 2007, over het actieplan energie in de gebouwde omgeving en energieakkoord. De voorzitter stelt voor om de brief die naar de commissieleden onderweg is, te laten vergezellen van de brief die nu bij de ingekomen stukken lag en voorts om de brief van de lijst te schrappen. De brief die naar de commissieleden onderweg is, zal in januari in de commissie worden behandeld. Aldus wordt besloten. Dhr. De Vey Mestdagh (D66) neemt aan dat het energieconvenant zelf dan ook meegenomen wordt in het licht van de destijds gemaakte afspraak om dat niet te behandelen bij de gezamenlijke Statenvergadering in Leeuwarden. De voorzitter gaat hier vanuit. Het zal namelijk sowieso in deze commissie voorbereid moeten worden. Dhr. Miedema (GroenLinks) stelt met betrekking tot brief d dat GroenLinks kan instemmen met de lijn van het College. Er staat echter geen datum bij wanneer er een concreet voorstel komt. Dhr. Gerritsen (gedeputeerde) geeft te kennen dit via het verslag te zullen toelichten. De voorzitter sluit het agendapunt af. Bespreekpunten 9.
Voordracht 2007-25 van 23 oktober 2007, nr. 2007-39598, WB, betreffende vaststelling Wegenverordening provincie 2007
Dhr. Hilverts (ChristenUnie) verwijst naar bladzijde 21 over de N365 Onstwedde-Vlagtwedde. In de derde zin van onderen, het kleine zinnetje niet meegerekend, staat dat er dit najaar een informatieavond plaatsvindt. Nu is er op 9 mei al een informatieavond geweest. De fractie van de ChristenUnie was daarbij aanwezig. Dhr. Hilverts citeert uit het verslag: “In september zal een nieuwe informatieavond worden belegd, waarin de werkgroep komt met een aangepast voorstel.” Hij heeft hier echter nog niets van gezien. De zaak wordt vooruitgeschoven. Het College heeft de bewoners verteld dat men in september weer bijeen zou komen, maar men heeft nog niets mogen vernemen. Nu wordt besloten om het uit te stellen. Dhr. Hilverts vindt dit vreemd. Hij verzoekt om een toelichting van het College. Dhr. Oosterhaven (PvhN) (microfoon staat uit) geeft te kennen dat de PvhN problemen heeft met het extra krediet van € 1,4 miljoen dat wordt gevraagd voor fase I van de stadstram. De PvhN voorspelt dat dit een klein Betuwelijndrama gaat worden. Bij de Betuwelijn is namelijk te zien dat zonder fatsoenlijk onderzoek naar nut en noodzaak een besluit wordt genomen in politiek ambtelijke achterkamertjes. Ten aanzien van de stadstram is dat in regioverband gebeurd. Het regiotramalternatief van de PvhN zou onderzocht zijn, maar dhr. Oosterhaven heeft het desbetreffende rapport nog steeds niet gezien. Ook bij de Betuwelijn is te zien – typisch bij dit soort grote projecten – dat de kosten systematisch te laag worden ingeschat. Daar is dit een mooi voorbeeld van. In mei worden de kosten van fase I, het voorbereidingsbureau op € 2 miljoen geschat. Nu staat het op € 5,4 miljoen en moet er dus geld bij. Baten worden overdreven. Er komt geen enkele bus meer over de Grote Markt, dat is niet meer nodig. Wist het College in het voorjaar al dat de voorbereidingskosten van de stadstram ruim 2,5 maal zo hoog zouden uitvallen? Zo ja, waarom heeft het College die belangrijke informatie voor de Staten verzwegen? Zo nee, hoe kon het College zo dom zijn om te denken dat die kosten slechts € 2 miljoen zouden zijn, terwijl ze nu € 5,4 miljoen blijken te zijn? Hoe denkt het College met deze eerste kostenoverschrijding op zo’n korte termijn enig vertrouwen te hebben dat de uiteindelijk geschatte kosten van € 150 miljoen ook maar een beetje realistisch zullen blijken te zijn? Dhr. Swagerman (SP) vraagt de PvhN waarom zij menen nu met deze tramlijn zo om te moeten gaan en dit na te hebben gelaten bij de Zuiderzeelijn. Dhr. Swagerman is bekend dat het op dit moment een precair tijdstip is om dat te vragen. Had de PvhN in die situatie het idee dat er twaalf jaar geleden uitermate realistisch werd gerekend en dat er geen overschrijdingen plaats zouden vinden?
5
Dhr. Oosterhaven (PvhN) verklaart ten aanzien van deze vraag een ‘pettenprobleem’ te hebben. In de allereerste kostenschattingen voor de ZZL zat een post Onvoorzien van dertig procent. Dat is iets heel anders dat een post bij fase I – die overzichtelijk en beperkt is – waarbij men al 150 procent boven de eerste schatting zit. De PvhN vindt ten aanzien van de ZZL dat een bijdrage van € 1 miljard voor de HST-3 heel veel is. Dit zou zij voor de zweefbaan over hebben, want dat helpt de economische ontwikkeling van Noord-Nederland pas echt. Dan gaat het over 4000 tot 5000 arbeidsplaatsen. Dhr. Swagerman (SP) merkt op dat die discussie al heel lang geleden is afgerond. Dhr. Oosterhaven (PvhN) vraagt dhr. Swagerman wat hij dan precies wil weten. Dhr. Swagerman (SP) stelt dat dhr. Oosterhaven een antwoord op zijn vraag heeft gegeven. De ene keer meet de PvhN blijkbaar met de ene maat, de andere keer met een andere maat. De voorzitter geeft het woord aan het College. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) gaat allereerst in op de vraag van dhr. Hilverts. Ten aanzien van het project Smeerling zal er in december nog een overleg met de bewoners zijn. Dhr. Hilverts (ChristenUnie) vraagt wanneer dit in december plaats zal vinden. De mensen moeten immers bericht krijgen dat een dergelijke bijeenkomst plaats gaat vinden? Dhr. Hollenga (gedeputeerde) geeft aan dat het voor de kerst is en dat de bewoners tijdig geïnformeerd worden. Met betrekking tot de vraag van dhr. Oosterhaven stelt de gedeputeerde dat het de voorbereidingskosten van de regiotram betreft. Er is eerder over gesproken. Op dat moment was nog niet bekend wat de exacte info was. Daarnaast was er ook nog een discussie over de verdeling over de partijen. Dhr. Oosterhaven (PvhN) geeft te kennen dat de PvhN dit onderwerp in de Statenvergadering wenst te behandelen. Dit is een kostenoverschrijding voor fase I die dermate groot is, dat de PvhN hier niet mee akkoord kan gaan. De PvhN wil weten wat dit voor de toekomst betekent. Als dit ook maar enigszins kenmerkend is, dan wordt het project niet € 150 miljoen, maar meer dan € 300 miljoen. De voorzitter stelt voor om het als A-stuk naar de Statenvergadering door te geleiden. Aldus wordt besloten. 10.
Brief van GS van 24 oktober 2007, nr. 2007-40.665/43/A.14, ABJ, betreffende IPOvoortgangsverslag 2007, deel 2
Dhr. Swagerman (SP) wenst een vraag te stellen betreffende de EHK en de belijning. Er is reeds diverse keren gesproken, met name binnen het Noorden, over het feit dat het in de ene provincie wat anders, helemaal niet of gedeeltelijk werkt dan in de andere provincies. De commissie heeft al eerder geconstateerd dat er met name bij de weggebruiker veel onduidelijkheid is over de vraag hoe de belijning er nu eigenlijk uitziet. Wanneer dhr. Swagerman dan leest dat het ministerie heeft besloten om de campagne weer uit te stellen, vindt hij dat vervelend, omdat de provincie er juist een schepje bovenop heeft gedaan. Daarnaast wenst dhr. Swagerman te vernemen wat de waarde van het IPO is voor wat daar staat. Wanneer hij kijkt naar 2.9, over de economie, dan is dat een exacte kopie van wat in Groningen al speerpunt is. Voor de mobiliteit geldt hetzelfde. Wanneer men beziet wat het IPO presteert ten aanzien van de twee onderwerpen die deze commissie regarderen, dan heeft de SP vraagtekens bij de waarde van het IPO. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) verklaart dat het College de vraag met betrekking tot de belijning zal meenemen in het eerstvolgende overleg met het IPO. Het College zal navragen of het IPO daar verder aan moet trekken, samen met de overheid. In elk geval probeert het College zelf duidelijkheid te verschaffen.
6
Dhr. Gerritsen (gedeputeerde) stelt ten aanzien van de opmerking met betrekking tot de economische speerpunten dat het een punt is dat het College in de commissie Economische Zaken van het IPO aan de orde zal stellen. Het lijkt dhr. Gerritsen goed dat het College de commissie op de hoogte brengt van hoe men daar precies mee omgaat in IPO-verband, want daar is onlangs met de collega’s overleg over geweest. De speerpunten zullen dan ook aan de orde komen. De voorzitter constateert dat de brief als C-stuk naar de Staten zal worden doorgeleid. 11.
Brief van GS aan de leden van de Statencommissie Economie en Mobiliteit van 9 betreffende toelichting op oktober 2007, nr. 2007-37.035/41/A.9, PP, bedrijventerreinenbeleid n.a.v. vragen gesteld door de D66-fractie.
Dhr. De Vey Mestdagh (D66) merkt op dat de notitie het begin van de notitie is waar D66 naar gevraagd had. D66 had behoefte aan inzicht. Een van de belangrijkste zaken is het afzien van de stimulering van nieuwe bedrijventerreinen vanaf 1 januari afgelopen jaar, want als de hectares bij elkaar worden opgeteld, is er ruim voldoende. Dan moet de revitalisering van de oude terreinen wel extra ter hand worden genomen. Dat heeft D66 proberen te lezen in de notitie. Opvallend is, dat de extra middelen – de eigen ‘smeermiddelen’, het gaat niet over een groot bedrag, het gaat niet over de EFRO-stroom zelf – vooral gericht zijn op de revitalisering van de bedrijventerreinen binnen de economische kernzones. Dhr. De Vey Mestdagh vraagt de gedeputeerde of het niet van groot belang is om ook allerlei kleine terreinen die meer perifeer gelegen zijn, voldoende te revitaliseren. Een terrein dat bijvoorbeeld actueel is, is het terrein in Noordhorn. Men zou ook moeten kijken naar de ontwikkeling die daar heeft plaatsgevonden, wanneer men dit mee kan pakken in het project. D66 zou een totaalplaatje over de gehele provincie willen hebben. Dan is het meteen ook toekomstgericht. Het zou mooi zijn wanneer er een totaalplaatje zou zijn van alle terreinen in Groningen en men een goed inzicht zou hebben in hoe het er daar voor staat op alle verschillende duurzaamheidsaspecten, teneinde prioriteiten te kunnen leggen. Terecht wordt opgemerkt dat parkmanagement een belangrijk onderdeel is. Blijkens de notitie wordt een enigszins afwachtende houding aangenomen. Voor zover het voor elkaar komt, is het vooral gericht op economische duurzaamheid. Dat is althans de trigger voor een aantal zaken. Op bladzijde 3 wordt gesteld dat de uitwisseling van energie, grondstoffen en water investeringen zijn die de baten te boven gaan. Als voorbeelden worden Leek en Stadskanaal genoemd. Dhr. De Vey Mestdagh kan hieraan het voorbeeld Delfzijl toevoegen, waar een afvalwaterproject wel haalbaar is gebleken. Het lijkt alsof dit hierin leidend is, terwijl de bedoeling van het amendement in de Staten was om in elk geval te stimuleren dat ook de andere vormen van duurzaamheid een belangrijke rol zouden gaan spelen. D66 zou op basis van een dergelijke notitie vertrouwen willen hebben dat het goed komt. In de notitie staat veel informatie, maar hoe het zodanig ingericht zal worden dat het voor elkaar komt, dat er inderdaad een echte ecologische duurzaamheidslag plaatsvindt, wordt niet concreet ingevuld. Het grote risico blijft bestaan dat de verduurzaming van bedrijventerreinen voornamelijk op economisch gebied gebeurt. In het rijtje dat op bladzijde 3 genoemd wordt, mist D66 één ding: de landschappelijke inpasbaarheid. Die werd in het amendement ook genoemd. Het is een element dat van groot belang is bij bedrijventerreinen. Een groot deel van het commentaar op bedrijventerreinen betreft altijd dit aspect. D66 wenst te vernemen hoe de gedeputeerde dit ziet. Er staat wel iets over in, wanneer het gaat om kwaliteitsverhoging van de openbare ruimte rond bedrijfslocaties (blz. 1), maar dat gaat over nieuwe locaties. Die zouden nu juist niet meer aangelegd worden. Mw. Siersema (GroenLinks) verklaart dat GroenLinks in de notitie meer zou willen zien ten aanzien van duurzaamheid, energie en milieuaspecten. Bij de revitaliseringsprojecten mist mw. Siersema de gemeente Groningen. Dhr. Swagerman (SP) wenst de samenvattende opmerking te plaatsen dat, indien de beantwoording van de gedeputeerde de fracties van D66 en GroenLinks niet bevalt of niet ver genoeg gaat, de SP samen met hen wil kijken of in het POP een verdergaande omschrijving kan worden aangebracht waarin het misschien beter geregeld wordt. Dhr. Rijploeg (PvdA) stelt ten aanzien van de inpassing in het landschap dat het zo langzamerhand in diskrediet is geraakt om er groen omheen te zetten, omdat dit ‘schaamgroen’ zou zijn. Het is
7
enigszins een diskwalificatie, bomen en groen zijn in het algemeen zeer behulpzaam bij de inpassing, maar ook belangrijk kunnen zijn bij de bestrijding van fijn stof. Schaamgroen is geen schande. Dhr. Gerritsen (gedeputeerde) deelt mee dat er de afgelopen periode een forse inspanning is verricht om vele revitaliseringsprojecten te realiseren. De notitie geeft een imponerend lijstje van de afgelopen periode. De gedeputeerde en zijn voorganger hebben daaraan gewerkt. Het amendement van de Staten is een extra aanmoediging. Het College zal dit serieus gaan uitvoeren en zal de duurzaamheidsaspecten nadrukkelijk aan de orde laten komen. Dhr. Gerritsen ziet het als een extra prikkel dat de commissie daar andermaal aandacht voor vraagt. Het College zal, bijvoorbeeld bij de Rekening, laten zien wat er met dat geld gebeurd is. Dan zal het breder moeten worden ingericht, omdat het amendement van de Staten dit vraagt. Er zal op duurzaamheid en op de aspecten die hier genoemd zijn, worden ingezet. Het College kan hieraan worden gehouden. Dhr. Swagerman noemt het POP. Daar is nog geen beslissing over genomen. Het College wil sterk inzetten op revitalisering op een integrale manier, zoals D66 dat zo-even onder woorden heeft gebracht. Op dat punt zullen extra garanties kunnen komen om dit goed te gaan realiseren. Bij revitalisering hoort dat het er netjes uit komt te zien, niet alleen intern op het bedrijventerrein zelf, maar ook met betrekking tot de inpasbaarheid in het landschap. Het klopt dat de gemeente Groningen niet in het lijstje van revitaliserings-projecten staat. Men is in overleg. Er wordt met voorrang een aantal terreinen ter hand genomen. Groningen komt daar dus nadrukkelijk aan bod. De budgetten binnen de Europese middelen, maar ook natuurlijk de eigen budgetten, blijven beperkt. Men zal derhalve in eerste instantie de wat grotere terreinen aanpakken die in de kernzones zitten. Dit zal ook te zien zijn in de rapportages. Het is op dit moment nog te vroeg om een slag te maken op alle terreinen die bestaan. Het zal in eerste instantie gaan om de meer centraal gelegen terreinen. Het College ziet het als een zeer belangrijke opdracht. Nieuwe bedrijventerreinen zal het College niet stimuleren. Men moet echter wel capaciteit hebben. Rond de Stad vindt een forse ontwikkeling plaats. Tien jaar geleden waren er geen bedrijventerreinen bij de Stad beschikbaar. Dat remt de economische ontwikkeling, daarom is ruimte nodig. De ruimte kan men creëren en kan men ook op bestaande bedrijventerreinen creëren, maar dan moet men het wel aanpakken. Vandaar de inzet op revitalisering. Oude bedrijventerreinen die er niet uitzien, stimuleren de economische groei niet, want daar wil niemand werken. Het College zal dit absoluut prioriteit geven. Het College zal het amendement van de Staten serieus uitvoeren, op zo’n manier dat het zichtbaar wordt. Dhr. De Vey Mestdagh (D66) is blij dat de gedeputeerde de zaak zo serieus opneemt. Hij wordt echter enigszins beangstigd door de notitie an sich, omdat deze de uitstraling heeft dat als het economisch niet haalbaar is, enkele duurzaamheidszaken niet doorgaan. Daar wordt niet een soort actieplan tegenover gezet om ervoor te zorgen dat het juist wel gebeurt. De gedeputeerde heeft zoeven echter toegezegd daaraan hard te zullen werken. De voorzitter concludeert dat het stuk als C-stuk naar de Staten gaat. 12.
Brief van 24 oktober 2007, nr. 2007-40.767/43/A.21, EZ, betreffende subsidieverzoeken t.b.v. de projecten "Cowmunity" en "Cowfortable" (op verzoek van de fracties van de PvdD en de SP).
Dhr. Swagerman (SP) geeft te kennen dat de aaibaarheidsfactor van de voordracht erg hoog is. Het gaat namelijk allemaal over dierenwelzijn, inpassing in het landschap, etc. Waar het echter in feit om gaat, is hoe men kan onderzoeken dat het mogelijk wordt om duizend koeien in een zo klein mogelijke ruimte in een zo kort mogelijke tijd zo veel mogelijk melk te laten geven. Dat is uiteindelijk het eindproduct. Voor de SP is dat een definitie van bio-industrie. Ook al vindt het College dat duizend koeien op 6 ha bouwvlak geen intensieve veehouderij is, het ligt voor de hand dat deze koeien minder ruimte kunnen krijgen dan honderd koeien in een gangbaar bouwvlak van 1 ha. De SP vraagt zich af waar de grens ligt. Nu wil men van bedrijven van honderd koeien naar bedrijven van duizend koeien, over tien jaar van duizend naar honderdduizend, zo lang iemand maar kan uitleggen dat dit diervriendelijk is en in het landschap past. Wat de SP betreft, is die grens allang bereikt. De SP is het niet eens met het College, dat stelt dat dit, als het om koeien gaat, geen intensieve veeteelt is, maar dat dit wel het geval is als het gaat om grote varkensstallen en kippenschuren. Daar heeft het College een harde uitspraak over gedaan, namelijk dat men dit niet langer toe wil staan in het komende POP.
8
De SP zou graag zien dat het College ook afstand neemt van dit soort veestallen en veeprojecten – vee-industrieën – en dat meeneemt in hetzelfde POP. De SP is ook van mening dat de subsidie, die hieraan wordt besteed, veel beter besteed zou kunnen worden aan kleinschalige oplossingen, biologisch en ecologisch verantwoord. De SP denkt dat dit veel meer werkgelegenheid oplevert dan dit project. Het argument van werkgelegenheid, dat het College gebruikt, is redelijk zwak als men kijkt naar de verwachte invulling van de grote stallen. De SP vindt dat het College met deze subsidie kleur bekent: men kiest voor een grootschalige bio-industrie en is bereid om de ontwikkeling ervan actief te stimuleren. Het is wat de SP betreft, voldoende bekend dat de bevolking over het algemeen een redelijk grote antipathie heeft tegen dit soort ontwikkelingen. In de omgeving waar dit plaats zou moeten gaan vinden, heeft de SP de nodige leden. Er is wat geïnformeerd en de SP heeft – zonder dat dit geformaliseerd is – tot nu toe niet één stem voor gekregen, ook niet van de omliggende en omwonende bedrijfuitoefenende boeren die daar zitten. De SP is van mening dat de provincie en de overheid niet… Dhr. Rijploeg (PvdA) informeert hoe dhr. Swagerman nu al kan weten waar het komt. Dhr. Swagerman (SP) verklaart dat er een eerder onderwerp is besproken over de omgeving van Vlagtwedde. Er is ook aangegeven dat er in deze provincie slechts een paar gebieden mogelijk zouden zijn waar het zou kunnen qua landschap en omgeving. Het is met name in dat gebied het geval geweest. Dhr. Rijploeg (PvdA) heeft nu juist uit het stuk begrepen dat het of in het Oldambt, of in de Veenkoloniën zou komen. Dat is niet in Vlagtwedde. Dhr. Swagerman (SP) stelt dat dit deze discussie de plaats betreft. De SP is van mening dat deze discussie niet te voeren is, omdat zij vindt dat het er überhaupt niet zou moeten komen. Eén van de redenen is de omgeving, want de SP denkt dat een dergelijke schaal eigenlijk in geen enkele omgeving past, wanneer men het visualiseert, tekeningen ziet, etc. Als subsidie wordt verstrekt, moet ook worden gekeken naar de kapitaalkrachtigheid van de branche waar het om gaat. De sector waar het hier om gaat, heeft voldoende geld om in hun onderdak en bedrijfsvoering zelf te voorzien. Dit zijn drie of vier redenen waarom de SP vindt dat deze subsidie niet moet worden toegekend. Dhr. Stoop (PvdD) acht het stuk inderdaad aaibaar. De vijf vrijheden zou de PvdD op het onderdeel natuurlijk gedrag iets meer hebben uitgewerkt op beweiding. Dat voorbeeld wordt hier niet genoemd. Er wordt wel gesproken over het resultaat dat het zou kunnen opleveren, te weten één staltype met beweiding. Het wordt open gelaten of dat voorgesteld wordt en eventueel ook weer geschrapt wordt. Het scenario kan ontstaan dat er wel geld wordt besteed, maar dat de keuze wordt gemaakt voor een gesloten staltype. Dat beschouwt de PvdD als ordinaire bio-industrie, iets wat zij zeker niet wil ondersteunen. Wil het stuk voor de PvdD bespreekbaar zijn, dan wil zij alleen spreken over een ontwerp van een staltype met beweiding. Dhr. Miedema (GroenLinks) kan zich in grote lijnen aansluiten bij de vorige twee sprekers wat betreft dierenwelzijn en de opmerking dat dit project de kant opgaat van bio-industrie, ook bij koeien. Hij wenst hier nog een andere invalshoek aan toe te voegen. Als de provincie subsidie geeft aan een project, geeft zij aan dat zij ook achter dit project staat en dat zij vindt dat de ontwikkelingen de kant van dat project op moeten gaan. Wanneer dit project wordt aangenomen, wordt daarmee verklaard dat de melkveehouderij deze kant op moet gaan: bedrijven van duizend koeien. GroenLinks vindt dit niet acceptabel en niet de goede richting. Het past feitelijk in de discussie in het POP, die nog komt, maar dit project loopt daar op vooruit. Dhr. Miedema wil de andere partijen waarschuwen dat als men met dit project instemt, men aangeeft dat men de mening is toegedaan dat de landbouw en de melkveehouderij deze kant op moet. Dit project zorgt ervoor dat die richting gestimuleerd wordt. Dat is later heel moeilijk terug te draaien. Als men twijfelt of dit wel de richting is die de landbouw op moet, als men vindt dat de landbouw veel meer richting de wat kleinere familiebedrijven op moet, dan dient men geen steun te verlenen aan subsidie voor dit project. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) verklaart dat de brief in de fractie van de ChristenUnie is besproken. De fractie was enigszins in verwarring. Die verwarring heeft te maken met het feit dat men het aan de ene kant goed vindt dat er onderzoek gedaan wordt, ook naar schaalvergroting, zeker ook in de landbouw, maar aan de andere kant heeft men de discussie gevoerd of duizend koeien nu bio-
9
industrie is of niet. De ChristenUnie vindt het enigszins merkwaardig om nu een discussie te voeren over een ‘flinke bom duiten’ - want € 75.000 is veel geld – en de discussie die gevoerd wordt over de bio-industrie. Dhr. Staghouwer kan in dezen meegaan met de opmerkingen die door de vorige sprekers zijn gemaakt. De ChristenUnie heeft moeite met het beschikbaar stellen van dit bedrag. Dhr. Rijploeg (PvdA) vond het een aaibaar stuk. Het maakte op hem een redelijk positieve indruk. Dhr. Rijploeg heeft het niet beschouwd als intensieve veehouderij, maar als grootschalige veehouderij. Immers, of men nu vier boerderijen heeft met 250 koeien of één met duizend, en ze staan toevallig bij elkaar, dan maakt dat niet veel uit. Als men efficiency-winst kan halen en beter de slag aan kan met andere gebieden in de wereld, dan moet men erover nadenken. Men dient het echter wel goed te doen. Er wordt hier onderzocht of het kan op een manier waarop de dieren een prettig leven hebben. Daar zou beweiding een onderdeel van kunnen zijn. Op zijn minst moet bekeken worden of dat kan. Het moet goed worden gedaan en dhr. Rijploeg heeft de indruk dat dit gebeurt. Dhr. Swagerman (SP) interrumpeert en stelt dat de vermenigvuldigheidsfactor eerder omgekeerd is als het om werkgelegenheid gaat, iets wat de PvdA – los van het mogelijke dierenleed – ook altijd aan het hart ging. Dhr. Rijploeg (PvdA) beaamt dit, maar op het moment dat minder efficiënte bedrijfsvoering wordt aangeprezen om de werkgelegenheid te handhaven, zal dit voor een heel korte termijn zijn: op den duur zal men de slag verliezen en dus veel werkgelegenheid verliezen. Dhr. Swagerman (SP) interpelleert en geeft aan dat de SP vraagt om een andere richting. Kennelijk vindt dhr. Rijploeg dat er een beweging moet zijn naar de grootschaligheid als dat binnen ‘aaibare mogelijkheden’ past. De SP vindt dat de nadruk moet liggen op de kleinschaligheid en daarmee automatisch op meer werkgelegenheid. Dat heeft niets met inefficiëntie te maken, want er is ook vraag naar de producten die daaruit voortvloeien. Dhr. Rijploeg (PvdA) verklaart dat dhr. Swagerman gelijk heeft waar het zijn laatste punt betreft. Als men dezelfde producten maakt, zal men in een slag mee moeten met grootschaligheid. Dat is onvermijdelijk als de rest van de wereld dat ook doet en als men wil kunnen opboksen tegen andere landen. Maar inderdaad valt erover na te denken om andere producten te maken. Het zou op zichzelf goed zijn als er minder zuivel en dierlijke producten geconsumeerd zouden worden. De commissie spreekt hier echter niet over de kant van de consument, maar over de kant van de producent. Als men het kan doen op een manier die goed is voor de dieren, voor de positie van Groningen, dan dient men erover na te denken. Dhr. Rijploeg mist in het stuk de milieukant en de energiekant en de uitstoot van methaan, etc. Hij zou graag zien dat ook wordt meegenomen wat de uitstoot is van schadelijke stoffen en van broeikasgassen. Het is een ‘misser’ dat dit niet in het stuk is opgenomen. Het zou misschien zelfs beter kunnen zijn dan bij kleinere bedrijven. Dhr. Miedema (GroenLinks) is benieuwd wat de PvdA vindt van het feit dat het hier om een bouwblok van 6 ha gaat. De voorzitter merkt op dat dit hier niet aan de orde is. De POP-discussie komt nog en komt in de commissie Omgeving en Milieu aan de orde. Dhr. Miedema (GroenLinks) werpt tegen dat het onderdeel van dit project is. De milieukant wordt benaderd, de dierenwelzijnskant. De landschapskant is toch ook onderdeel van dit project? De voorzitter geeft aan dat deze commissie zich dient te beperken tot de economie van het geheel. Men kan er alles bij halen, maar de POP-discussie moet hier en nu niet worden gevoerd. Dhr. Miedema (GroenLinks) protesteert hiertegen. Hij vindt dat dit zo niet kan. Dhr. Swagerman (SP) merkt op dat dhr. Rijploeg repte van emissies. Dat is dan ook een vraag die mogelijk elders thuishoort. Dhr. Swagerman wil dhr. Rijploeg toch wijzen op het feit dat de omschrijving van ‘cowfortable’ is: een diergerichte emissiearme landschappelijk fraaie stal. Het antwoord op die vraag staat dus wel degelijk in het stuk, voor zover het waar te maken valt, maar dat wil men nog gaan onderzoeken.
10
Dhr. Rijploeg (PvdA) stelt dat het kort wordt aangestipt, maar dat het verder nauwelijks aan de orde komt. Emissie heeft hij naar eigen zeggen misschien te veel gelezen als ammoniak. Voorts moet het natuurlijk ingepast worden. Die discussie komt. Dat staat ook in het stuk. De voorzitter geeft – in de richting van dhr. Miedema – aan dat hem zo-even is ingefluisterd dat het Presidium heeft gezegd dat het hier in zijn geheel zal worden besproken. Daar was dhr. Rijzebol niet van op de hoogte. Hij heeft het verslag van het Presidium niet onder ogen gehad. Hetgeen wat men heeft ingebracht, kan deel uitmaken van deze discussie. Dhr. Oosterhaven (PvhN) deelt mee dat de PvhN zich graag aansluit bij de SP en de PvdD voor wat betreft de bezwaren richting grootschalige veehouderij. De PvhN zet hier vraagtekens bij. In de Veenkoloniën zou het qua schaal wellicht goed in te passen zijn, maar dan nog. Een tweetal argumenten die nog onderbelicht zijn en die de PvhN ook belangrijk vindt: het gaat hier om een puur commercieel uitvoeringsproject. Er zijn drie boeren die met twee intermediairs, consultants… Dhr. Oosterhaven stelt dat ze naar de bank kunnen gaan. Dat hoeft de provincie niet te subsidiëren. De PvhN vindt het veel te ver gaan dat de provincie in zulke particuliere investeringsprojecten participeert. Het gaat uitstekend in de melkveehouderij. Als dit echt de toekomst is, moeten ze dit ook zelf kunnen financieren en is er geen reden om te subsidiëren. Een tweede reden die het College aanvoert, is dat het zo ineffectief is, etc. Het is goed om te stimuleren als die kennisverwerving en exploitatie, etc. en eventueel daarna het exporteren van dat nieuwe concept hier tot extra economische activiteit zou kunnen leiden. Echter, het gaat om twee instituten ver buiten het Noorden. Het betekent dat de provincie niet alleen een particulier initiatief subsidieert van drie boeren die zich hier willen gaan vestigen, maar ook een particulier initiatief van twee onderzoeks-instituten ver buiten het Noorden dat geen enkele kennis-spin off in Noord-Nederland oplevert. Kortom, de PvhN vindt het slecht besteed geld. Dhr. Out (VVD) heeft enkele bijdragen gehoord en zich afgevraagd wat nu een passende reactie is. Hij komt – naar eigen zeggen – niet verder dan het woord “Boe!”. De VVD heeft dit onderwerp niet laten agenderen. Het stond bij een vorige vergadering eerst als ingekomen stuk geagendeerd. De VVD ondersteunt het subsidieverzoek wel. Er wordt door een aantal partijen gemakkelijk tendentieuze woorden als bio-industrie genoemd. De PvdA reageerde daar ook al op. Het gaat om grootschaligheid. Volgens dhr. Out is er één zaak in Nederland die duidelijk geregeld is: het onderwerp dierenwelzijn. Dat is nu een van de onderwerpen dat zeker in cowfortable heel nadrukkelijk naar voren komt: hoe kan men ervoor zorgen dat het dierenwelzijn, zeker wanneer een grotere schaal wordt gehanteerd, maar ook met exportmogelijkheden naar kleinschalige entiteiten, vorm wordt gegeven. Als een aantal partijen ook nu weer heel gemakkelijk zegt dat dergelijke grootschaligheid in Nederland ongewenst is, en men kijkt hoe de handelsstromen op de wereld lopen en men kijkt hoe het dierenwelzijn in Nederland geregeld is, dan vindt dhr. Out dit van een behoorlijke kortzichtigheid getuigen. Als men in Nederland niet een schaalgrootte gaat bieden dat ondernemen op een efficiënte wijze mogelijk is, dan zal men het vlees bijvoorbeeld uit Argentinië gaan halen, met alle negatieve gevolgen van dien. Dhr. Swagerman (SP) legt uit dat het vee in Argentinië over het algemeen over de pampa’s loopt. Het loopt daar op een uitermate diervriendelijke manier, alhoewel het er ’s winters erg koud is en ’s zomers erg warm. Er is daar sprake van een volledig andere situatie. Nederland moet zich niet gaan aanpassen aan de manier waarop daar de veeteelt wordt bedreven, want als de markt bepaalt dat daar veel goedkoper geproduceerd kan worden… Dhr. Rijploeg (PvdA) geeft aan dat dhr. Swagerman het nu over slachtvee heeft. Dhr. Swagerman (SP) merkt op dat er werd gesproken over Argentijns vee. Hem is bekend dat dit slachtvee is. Dat voorbeeld zou op het gebied van slachtvee, noch op het gebied van melkvee niet moeten worden nagevolgd. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) wenst van dhr. Out te vernemen of hij verschil ziet tussen tweeduizend varkens en duizend koeien. Dhr. Out (VVD) stelt dat schaalgrootte volgens de VVD-fractie niet het argument is waar men naar moet kijken. Waar het om gaat, is dat in Nederland duidelijke afspraken zijn gemaakt over het
11
dierenwelzijn. De eisen op het gebied van dierenwelzijn liggen aanmerkelijk hoger dan in heel veel andere plaatsen op de wereld. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) zegt dit niet te bestrijden. Dhr. Out (VVD) merkt op dat er voor de VVD-fractie op dit moment geen verschil is tussen tweeduizend varkens of duizend koeien. Het gaat erom dat, welke vorm van veehouderij men ook gebruikt, de dierenwelzijnseisen zoals die in Nederland zijn geformuleerd en geaccordeerd, worden nagekomen. Dhr. Swagerman (SP) vraagt dhr. Out waarom, als het voor hem niet uit maakt, het één dan wel bioindustrie is en het andere niet. Dhr. Out (VVD) geeft te kennen dat dit een definitiekwestie is. Toen het woord ‘bio-industrie’ drie keer viel, wenste dhr. Out dat hij de Dikke Van Dale voor zich had liggen waarin dit woord exact wordt aangegeven. Hij kan op dit moment geen precieze definitie geven van ‘bio-industrie’. Waar het de VVD-fractie om gaat is dat er in Nederland veehouderij is waar duidelijke eisen aan zijn gesteld, vooral op het gebied van dierenwelzijn. In de provincie is er nog een aanvullend aspect, te weten de inpassing. Dhr. Miedema refereerde daar ook aan. Kan men zo’n bouwblok kwijt in deze provincie? Dat is nu precies één van de zaken die men wil gaan onderzoeken. Het is een discussie die ook in het POP nog gevoerd zal worden ten aanzien van dit onderwerp. Dhr. Oosterhaven (PvhN) vraagt dhr. Out of de VVD niet van mening is dat men voor particuliere bedrijfsinvesteringsvoorstellen naar de bank moet gaan in plaats van naar de provincie. Dit is een typisch VVD-standpunt dat dhr. Oosterhaven hier mist. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) verklaart dat als men € 75.000 beschikbaar stelt, men als College een bepaalde richting op wil. Is dhr. Out dit met dhr. Staghouwer eens? Dhr. Out (VVD) geeft aan dat het vaker gebeurt dat als het gaat over innovatieve ontwikkelingen, de provincie daar een bijdrage aan levert. De agrarische sector is voor de provincie Groningen nog steeds een heel belangrijke sector. Er zijn nieuwe ontwikkelingen. Dhr. Staghouwer vraagt of dit gewenste ontwikkelingen zijn. Wat de VVD betreft is het in elk geval niet zo ver dat die op dit moment ongewenst zijn. Schaalvergroting is iets wat optreedt. Als men wil onderzoeken hoe men dat zo goed mogelijk kan inpassen in de provincie, is dat wat de VVD betreft niet ongewenst. Men kan het heel particulier gaan benaderen en zeker ook zeggen dat het onderzoeksinstituten zijn die ver buiten Groningen liggen. Dat is een terecht punt. Het was mooier geweest als deze in Groningen hadden gelegen. Dezelfde discussie is gevoerd toen het over de comfort class-stallen voor varkens ging: ook toen ging het om een onderzoeksinstituut van buiten deze provincie. Het bedrijf is uiteindelijk in de buurt van Raalte neergestreken, niet in de provincie Groningen. Op dat moment is men wel bezig om te kijken hoe een sector, die voor Groningen van belang is, ook in de toekomst levensvatbaar kan blijven. Als daar een provinciale investering bij hoort, is dat voor de VVD-fractie op dit moment geen probleem. Dhr. De Vey Mestdagh (D66) merkt op dat hier twee verschillende aanvragen liggen. Voor D66 is er een duidelijk verschil tussen de twee aanvragen. ‘Cowfortable’ staat voor diervriendelijk produceren van melk, landschappelijk inpasbaar en emissiearm in zijn algemeenheid – want het is niet alleen maar voor de grootschalige (productie), ze streven ook naar onderzoek ten aanzien van de normale productie, aangezien het gangbare huisvestingsysteem onvoldoende invulling geeft aan bovengenoemde vrijheden. Op zich is het een goed onderzoek. Dhr. De Vey Mestdagh is het met de PvdD eens: in dezelfde aanvraag is te zien dat de gezondheidskant vooral gericht is op uiers, kauwen en stofwisseling, met ander woorden een nadruk op de productiekant van de gezondheid. Dhr. De Vey Mestdagh is het met de PvdD eens: men zou de vijf vrijheden verder kunnen uitwerken. Op zich is dit natuurlijk een goed onderzoek om te doen, want ook als het op de productiegezondheid gericht is, gaat het om gezondheid en diervriendelijkheid in dat kader. Het merkwaardige doet zich wel voor dat daar € 30.000 door de provincie wordt voorgesteld en voor het andere project € 45.000, omdat het daar gaat om de schaalvergroting. Voor het andere project, Cowmunity, zijn veel minder cofinancierders en is de provincie de grootste subsidiegever, terwijl de provincie bij het andere project één van de kleinste is. Cowmunity gaat over het maken van grote bouwblokken, veel koeien bij elkaar en eventueel – dat is dan een positief punt – gezamenlijke mestbewerking, energiewinning en
12
productverwerking met eventuele bezoekerscentra. Er zou dus wel degelijk een maatschappelijke meerwaarde aan kunnen zitten, naast een bedrijfsmatige meerwaarde waar dhr. Oosterhaven op doelt. In die zin zou men ervoor kunnen pleiten om het te onderzoeken. Het probleem dat dhr. De Vey Mestdagh ermee heeft is, dat het eigenlijk zo moet zijn – D66 houdt namelijk niet van ‘industrieachtig met beesten omgaan’ – dat het een menselijk gezicht moet houden. Voor de vraag waar de grens ligt, is onderzoek nodig. D66 kan zich voorstellen dat dit wordt onderzocht. Dhr. Oosterhaven (PvhN) werpt tegen dat dit niet onderzocht wordt. Er wordt concreet naar een locatie gekeken en vergunningprocedures worden afgewerkt, dus het gaat over iets anders… Dhr. De Vey Mestdagh (D66) geeft aan daar nu op te komen. De vraag die men zich daarbij kan stellen – want zo is die geformuleerd – of dat ook per definitie tot een vergunning moet leiden. Dat is precies waar dhr. Oosterhaven naar vraagt. Als men een onderzoek doet naar de vraag of iets een gezonde ontwikkeling zou kunnen zijn, moet men het dan zo concreet in een project gieten dat het per definitie lijkt te leiden tot een vergunning? Dhr. De Vey Mestdagh zou dan eigenlijk eerst de afweging willen kunnen maken of het wel diervriendelijker is dan de huidige wijze van produceren en of het die voordelen wel allemaal oplevert. Hij vraagt de gedeputeerde of dit project ook zodanig zou kunnen zijn dat het alleen bestaat uit het onderzoek en dat het niet automatisch tot die vergunning leidt en dat gekeken wordt hoe dat eventueel tot stand zou kunnen komen. Dan is het overheidsgeld waard. Het tweede lijkt dhr. De Vey Mestdagh een bedrijfsmatige activiteit. Dhr. Oosterhaven (PvhN) merkt op dat dhr. De Vey Mestdagh zich zo-even duidelijk uitsprak voor het bezoekerscentrum. Het gaat om een heel concrete invulling, het gaat om de realisatie ervan. Dat is dus absoluut niet in de voorbereidende fase. Het gaat gewoon om een gesubsidieerd uitvoeren van een particulier initiatief. Dhr. De Vey Mestdagh (D66) stelt dat zijn vraag aan de gedeputeerde of dat zo is, want ook in theoretische zin kan natuurlijk worden onderzocht of een agglomeratie zoals een cowmunity een gezonde situatie zou kunnen opleveren. Dhr. Swagerman (SP) constateert dat hier helaas de liberale kant van D66 boven water komt en een wat minder principiële kant. Dhr. De Vey Mestdagh (D66) merkt op dat dit ook een principe is. Dhr. Swagerman (SP) stelt dat D66 soms bij links en soms bij rechts shopt. Dhr. De Vey Mestdagh (D66) begrijpt dat dhr. Swagerman het spectrum niet helemaal kan overzien. Dhr. Swagerman (SP) geeft aan dat, zelfs als het logisch zou zijn om dat onderzoek te laten doen naar het al dan niet verantwoord is om 800 in plaats van 1000 of misschien ook wel 1200 in plaats van 1000 koeien te tolereren – want dat is wat dhr. De Vey Mestdagh vraagt –, hij denkt dat de mensen die deze subsidie aanvragen niet de mensen zijn die dat zouden moeten doen. Wat zij willen is dit onderzoeken om er vervolgens een bedrijf mee te vestigen. Dat is de reden waarom ze het geld aanvragen. Als men dat onderzoek wil doen, dan is dit niet het instituut en dan zijn dit niet de mensen en dan moet dit subsidieverzoek, ook namens D66, gewoon terug naar het College, want dat… Dhr. De Vey Mestdagh (D66) merkt op dat dit heel goed zou kunnen. D66 wacht echter het antwoord van het College af, want het onderzoek zou door Alterra gebeuren en niet door de mensen die deze boerderij zouden willen. Mw. Van der Tuin (CDA) stelt dat er is gesproken over het POP. Voor haar is het nog niet duidelijk of het binnen het huidige POP 2 valt. Daar zou zij eerst antwoord op willen. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) wenst allereerst in zijn algemeenheid enkele opmerkingen te maken. Hopelijk worden daarmee ook enkele vragen beantwoord. Grootschalige landbouw. In het vorige POP hebben deze provincie en deze Staten uitgesproken dat er in de provincie ruimte is voor grootschalige landbouw. In het analysedocument van het POP dat op dit moment in discussie is, heeft het College aangegeven welke punten uit het vorige POP ook in het nieuwe POP opgenomen zouden moeten worden. Daar staat opnieuw dat er in deze provincie ruimte
13
is voor grootschalige landbouw. Het is bekend dat in het kader van het nieuwe POP er in elk geval al een discussie is geweest over grootschalige intensieve veehouderij. Het is bekend dat het College op dat gebied een standpunt heeft ingenomen en dilemma’s heeft aangegeven in het analysedocument. Dat onderwerp is alle keren gespreksonderwerp geweest op de POP-avonden. Alle keren heeft het College uitgelegd wat het standpunt van het College is. Over het algemeen is de analyse van dhr. Hollenga geweest dat het standpunt van het College draagvlak heeft. Dat is niet het standpunt – dat de SP noemde – dat het College intensieve veehouderij in de provincie verbiedt. Het ging over de nieuwe vestiging van grootschalige intensieve veehouderij. Er is nauwelijks gesproken over grootschalige melkveehouderij, terwijl bekend was dat er in deze provincie een aanvraag bij het College is binnen gekomen voor de vestiging van een grootschalig melkveehouderijbedrijf in de omgeving van Sellingen, waar men drie locaties op het oog heeft die men wil samenvoegen tot één locatie om daar grootschalige melkveehouderij te bedrijven. Over dat onderwerp zijn vragen gesteld door een aantal partijen. Die vragen zijn schriftelijk beantwoord. In die beantwoording is terug te vinden welke mogelijkheden het huidige POP biedt voor grootschalige melkveehouderij in relatie tot de bouwkavels. Daarin is aangegeven dat het POP geen limiet stelt aan een bouwkavel, maar het wel in relatie brengt met de RO en de inpassing in het landschap. Als de inzet van het College ten aanzien van dat onderwerp dezelfde is als in het vorige POP, dan is daarmee die vraag beantwoord. Het nieuwe POP moet nog vastgesteld worden, dus is het onbekend wat er de komende maanden nog ingebracht zal worden. Dhr. Miedema (GroenLinks) informeert of de aanvraag in Vlagtwedde dezelfde is als de aanvraag voor dit project. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) ontkent en vervolgt zijn betoog. Het College heeft gesteld dat, in tegenstelling tot grootschalige intensieve veehouderijbedrijven, als er ergens in dit land mogelijkheden zijn voor grootschalige melkveehouderij, deze mogelijkheden in de provincie Groningen aanwezig zouden kunnen zijn, gelet op de grootte van de bedrijven die hier al zijn, maar ook gelet op het landschap, met name het Oldambt, Veenkoloniën, alwaar sprake is van grootschalig landschap en waar deze ontwikkelingen inpasbaar zouden kunnen zijn. Het is niet zo dat het College marktpartijen gaat ondersteunen en op die manier een ontwikkeling wil stimuleren. Men ziet ontwikkeling op zich afkomen, ondernemers die hier met grootschalige melkveehouderij aan de gang willen. Te zien is ook dat de overheden ermee worstelen hoe zij met dit soort ontwikkelingen moeten omgaan. Dat is voor het College de belangrijkste reden geweest om te stellen dat er heel veel discussie in de provincie is over de vraag of iets wel of niet past in het landschap, waar dit past en welke mogelijkheden men dat wel en niet moet bieden. Het College ziet die ontwikkelingen op zich afkomen. De schaalvergroting in de melkveehouderij gaat behoorlijk snel. Dan moet de overheid – de provincie en de gemeenten – ook weten hoe daarmee om te gaan. Het zijn namelijk ontwikkelingen die nieuw zijn, voor de ambtenaren en voor de bestuurders. Dhr. Swagerman (SP) vraagt hoe dhr. Hollenga erbij komt dat de ontwikkelingen zo snel gaan. Dit is het eerste bedrijf van deze omvang dat zich in Nederland zou willen vestigen. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) merkt op dat de statistieken van het CBS over de afgelopen tien jaar laten zien hoe snel de ontwikkelingen in de akkerbouw en in de melkveehouderij plaatsvinden. Dhr. Swagerman (SP) begrijpt dit. Er zit echter een zekere grens aan. Het College gebruikt de groei van de afgelopen tien jaar om blijkbaar eventueel toe te staan dat de volgende stap gezet wordt. Dan is de discussie: hoe ga je met zo’n statistiek om? Als het zo zou zijn dat de hoeveelheid rokers met twintig procent toeneemt, wil dit nog niet zeggen dat je de faciliteiten voor rokers dan maar moet opwaarderen. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) herhaalt dat het College die ontwikkeling op zich af ziet komen. Te zien is dat het ingepast zou kunnen worden in de provincie, gelet op de ruimte die er is. Als het dan toch op de weg ligt, dan wil het College er wel in meesturen om na te gaan op welke wijze, of het past en hoe het moet worden ingepast en hoe dan moet worden omgegaan met dierenwelzijn. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) vraagt de gedeputeerde wat het verschil is tussen grootschalige melkveehouderij en grootschalige varkenshouderijen of kippenhouderijen. Dhr. Staghouwer krijgt de indruk dat het College de melkveehouderijen op een andere manier beoordeelt dan de andere twee ‘takken van sport’.
14
Dhr. Hollenga (gedeputeerde) beaamt dit. De grootschalige intensieve veehouderij heeft het College beoordeeld op grond van het houden van heel veel dieren binnen gebouwen met gevolgen ten aanzien van geur en overlast, en het draagvlak onder de bevolking. Er was dermate veel weerstand tegen dat het voor het College aanleiding was om er zelf ook over te discussiëren. Daarom kiest het College niet voor de grootschalige intensieve veehouderij. Er is geen draagvlak voor, niet in de gemeenten en niet in de politiek. Het College vond het ethisch ook niet verantwoord om dergelijke bedrijven op industrieterreinen toe te laten. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) vraagt of de gedeputeerde duizend dieren niet grootschalig vindt. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) geeft aan dat duizend koeien wel grootschalig is ten opzichte van wat op dit moment gebruikelijk is. Het is echter niet een grootschaligheid die voor het College niet acceptabel zou zijn, omdat deze naar verwachting goed in te passen is. Dat is de reden dat het College dit project wil steunen, om als overheid maximaal grip te kunnen krijgen richting ondernemers, maar ook richting zichzelf, hoe men dat in de provincie wil laten landen, in welke delen van de provincie, op welke wijze het ingepast kan worden in het landschap. Het is namelijk iets heel nieuws. Het zal misschien leiden tot een nieuw soort gebouwen. Honderd à honderdvijftig jaar geleden waren hier grote bedrijven. Toen zijn er op een geven moment boerderijen gebouwd met twee à drie kapschuren. Ze zijn nergens anders in Nederland. In Groningen gebeurde dat wel, gelet op de omvang van de bedrijven en gelet op de ruimte die er nodig was. Toen waren er natuurlijk ook mensen die bezwaren maakten. Nu worden het prachtige gebouwen gevonden. Men moet op een gegeven moment proberen om mee te gaan met bepaalde ontwikkelingen. Dan zal de overheid het wel zodanig moeten doen dat het ook acceptabel is voor het landschap en dat het op een diervriendelijke wijze gebeurt. Vandaar dat het College dit project wil steunen. Het gaat er niet om de ondernemers te ondersteunen – want de ondernemers zullen de kosten die ze normaal zelf zouden moeten betalen voor een vergunning, een architect, etc. zelf moeten betalen –, maar vooral om er zelf van te leren in de zin van hoe het moet worden gedaan. Straks komt er een systeem met een omgevingsvergunning. Het kan in dit project worden meegenomen. Dat is een onderdeel waar zowel de provincie als de gemeente in het vervolg ook richting ondernemers alleen maar baat bij heeft. De voorzitter informeert of de gedeputeerde hiermee het verschil tussen de intensieve veehouderij en de melkveehouderij voldoende heeft uitgelegd. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) ontkent. Hij betwijfelt of dit hedenavond gaat lukken. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) stelt dat men daar misschien verschillend over denkt. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) geeft te kennen te zoeken naar een duidelijke uitleg, zodat hij dat binnen kaders kan plaatsen. Hij denkt dat hij vanavond geen antwoord krijgt. Dhr. Swagerman (SP) wenst een aansprekender statistiek te gebruiken als hij zo-even hanteerde met betrekking tot rokers. Tegenover een statistiek waarbij de grootschalige melkveehouderij toeneemt, staat een statistiek met een net zo grote afnemend bestand aan boeren. Dat is natuurlijk onlosmakelijk met elkaar verbonden: op het moment dat grootschaliger wordt gewerkt zijn er in Nederland steeds minder boeren. De gedeputeerde heeft hier wel te maken met twee groeperingen in zijn achterban. Bestaande kleine boeren krijgen minder mogelijkheden zodra het College dit soort zaken toe gaat staan. De vraag is of men dat moet willen. De SP wil meer boeren, meer tuinders en meer landbouwers door het op een kleinschaligere, arbeidsintensievere manier te doen. De gedeputeerde haalt dit onderuit. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) merkt op dat dit een verschil is in de wijze waarop tegen economische ontwikkelingen wordt aangekeken en hoe ondernemers in die economische ontwikkelingen wel of niet hun keuzes maken. Als men in de agrarische sector ondernemer is, zal men vooruitkijken. Dit betekent dat men op een gegeven moment keuzes maakt ten aanzien van de ontwikkelingen die men wil. Het is aan de overheid om die ontwikkelingen – voor zover men dat gewenst acht – te faciliteren. Als men de ontwikkelingen ongewenst vindt, zal men daar op een andere manier mee om moeten gaan.
15
Dhr. Oosterhaven (PvhN) begrijpt dat het College zoekt naar manieren om erachter te komen hoe men met de ontwikkeling naar grootschaligheid moet omgaan. Dat zit gewoon in de markt. Terug naar de kleinschaligheid is fantastisch, idyllisch en romantisch, maar niet reëel. Dhr. Oosterhaven begrijpt echter niet hoe dhr. Hollenga denkt dat dit de oplossing is. Als het College problemen heeft hoe met bepaalde nieuwe ontwikkelingen om te gaan, dan kan men toch intern een ambtelijke werkgroep vormen met de gedeputeerde erbij om de zaken op een rijtje te zetten? Dan gaat men toch geen subsidie geven aan mensen met plannen om iets dergelijks uit te voeren? Dan gaat het College toch zelf de eigen voorwaarden formuleren, nadat in de literatuur onderzocht is wat de ontwikkeling in de markt is. Daar heeft het College dit project niet voor nodig. Dhr. Oosterhaven begrijpt de wens van het College, maar begrijpt niet waarom dit project hierbij hoort. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) stelt dat dhr. Oosterhaven daarmee de mogelijkheden die dit project biedt, onderschat. Bovendien wil hij vanachter het bureau zeggen hoe het moet op basis van wat studiemateriaal vanuit Wageningen. Men heeft Wageningen er wel bij nodig, maar men heeft ook de praktijk erbij nodig. Het College heeft graag dat de mensen van de afdeling RO meegaan in dit proces om te kijken hoe dit moet worden gedaan. Daarom heeft het College dit project ondersteund. Het is geen project dat zomaar vanachter het bureau beoordeeld kan worden. Dhr. Oosterhaven (PvhN) stelt dat het niet duidelijk is dat het College dit project nodig heeft. Het klinkt nu zo alsof de gedeputeerde met zijn ambtenaren gaat zoeken naar de ruimte om deze ontwikkelingen toe te staan in plaats van dat het College zoekt naar de voorwaarden die het College moet formuleren waar binnen die projecten kunnen plaatsvinden. Dat is een heel andere probleemstelling en daar hoort dit project nog steeds niet bij. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) verklaart dat het College van mening is dat het er wel bij hoort. Er is nu een aantal ondernemers die dit traject in willen gaan en willen mee discussiëren hoe men dat vorm kan geven. Zo heeft men de praktijk er heel dicht bij en men doet het met de sector zelf. Het is een heel concreet voorbeeld om tot een goed resultaat te komen. Dhr. De Vey Mestdagh (D66) vraagt of het project cowmunity per definitie tot een vergunning gaat leiden en dat de gedeputeerde zich in alle bochten gaat wringen om die vergunning te geven, zonder van tevoren nagedacht te hebben over wat de randvoorwaarden zijn. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) ontkent. Bekend is wel dat een grootschalig melkveebedrijf niet overal geplaatst kan worden. Dat betekent dat men met die ondernemers en in het kader van dit project gaat kijken wat een geschikte locatie is en hoe dit dan ingepast kan worden. Op basis van die ervaring kan men ook in de toekomst aanvragen beoordelen, omdat men dat traject dan al een keer heeft doorlopen. Dhr. De Vey Mestdagh (D66) hoort de gedeputeerde de randvoorwaarde van landschappe-lijke inpasbaarheid stellen. De tweede randvoorwaarde zou met diervriendelijkheid te maken kunnen hebben. (De derde) minder milieu-uitstoot. Als het College zegt alleen maar mee te werken onder die condities, kan dhr. De Vey Mestdagh zich al heel wat meer voorstellen bij dit project. Dan kan het ook zo zijn dat dit niet lukt en dat het dan niet doorgaat. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) geeft aan dat het niet voor niets is dat het College beide projecten gekoppeld aan de commissie voorgelegd heeft, omdat ze elkaar eventueel kunnen beïnvloeden. Op het moment dat men in het kader van cowmunity wel een locatie heeft, maar men niet tot een stal komt op basis van cowfortable, kan het project niet doorgaan. De PvdA heeft vooral gewezen op de milieuaspecten. Dat is een belangrijk aspect bij cowfortable. De ‘oude’ ligboksenstallen zijn vooral gebouwd met het oog op de arbeidsomstandigheden van de ondernemer. In dit project wil het College vooral ook naar dierenwelzijn en milieu kijken. Er kan veel worden gedaan aan ammoniakuitstoot. Anderzijds heeft men voor dierenwelzijn ook ventilatiemogelijkheden nodig. Dergelijke tegenstrijdige zaken zullen in dit project opgelost moeten worden. Men zal alle mogelijke oplossingen moeten bedenken om zo min mogelijk uitstoot te krijgen. Dat zijn belangrijke randvoorwaarden als het gaat om het milieuonderdeel in dit deel van het project. Mw. Van der Tuin (CDA) concludeert dat het gezien kan worden als een pilot-project, zoals er wel vaken pilot-projecten in de Staten en in de commissie worden besproken, waarbij het met name gaat
16
om de kennisverwerving en voor een belangrijk deel om het dierenwelzijn. Gedurende het traject kunnen dus de argumenten worden verzameld voor pro’s en contra’s. Als het bedrijf gerealiseerd is, kan worden bijgehouden hoe zich dat ontwikkelt, niet alleen over kortetermijnvestiging in het landschap, maar ook hoe zich dat na die tijd verhoudt en dat men op langere termijn ook gaat kijken naar dierenwelzijn. Het kan niet alleen blijven bij het realiseren van dit project en er kan niet alleen worden gesteld dat het geld er in is gestopt, dat er gekeken is waar de drempels liggen voor vergunningverlening en wat de problemen zijn qua dierenwelzijn, het project moet langer gevolgd worden. Het is kortom een pilot-project. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) bevestigt dit. Met behulp van de kennis die uit dit project komt, zal het College in de toekomst natuurlijk zijn voorwaarden stellen als het gaat om vestiging van dit soort bedrijven. De gedeputeerde gaat ervan uit dat de informatie die hieruit naar voren komt, ook voor zittende bedrijven interessant kan zijn. Wat dat betreft sluit het aan bij alle pilots waarin de provincie participeert. Het is belangrijk richting de settler, maar ook richting de overheid. Dat is de reden dat het College er vrij zwaar in gaat zitten, bijvoorbeeld in het cowmunity-deel waar de vraag is hoe het ingepast moet worden in het landschap, hoe je dat doet met de RO, of je kunt werken met een omgevingsvergunning. Uit de aanvraag in Sellingen bleek dat gemeenten daarmee worstelen. Naar de toekomst toe dient men te proberen om er een goede invulling aan te geven. Dhr. Swagerman (SP) constateert dat het met deze uitspraak geen pilot is, want dan had de gedeputeerde gewoon ‘ja’ gezegd. De vraag was of dit een pilot is. Het antwoordt was niet ‘ja’, het antwoord was dat het College daar natuurlijk mee verder wil. Dhr. Miedema stelt dat men moet oppassen, omdat het een richtinggevend project is en dat als aan voorwaarden wordt voldaan, het College dit op gaat pakken en zal uitbreiden. Het College laat het niet uitzoeken om er niets mee te doen, niet om alleen maar die voorwaarden op het papier te krijgen. Het enige onderdeel dat dhr. Swagerman aan dit stuk waardeert, is dat het College probeert om een soort één-loket-functie te creëren. Dat had hier niet per se gehoeven, dat is een roep die uit alle lagen van de bevolking op allerlei terreinen klinkt. Het College is er hier in geslaagd om een aantal groeperingen bijeen te brengen waar dat mogelijk zal lukken. Dhr. Swagerman vindt het alleen jammer dat het een verkeerd onderwerp is. Hij wil de gedeputeerde nog steeds graag ‘ja’ horen zeggen op de vraag of het een pilot is en ‘nee’ op de vraag of het richtinggevend is. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) stelt dat het een pilot is. Het is niet de bedoeling om bij navolgende projecten bij elke aanvraag ditzelfde traject te doorlopen en daar geld in te steken. Het is ook een leertraject voor de provincie zelf. Het College ziet die vraag op zich afkomen en wil daar een goed antwoord op geven, voor zichzelf maar ook richting de ondernemers, zodat ze niet – zoals nu wel eens gebeurt – twee jaar op een vergunning moeten wachten omdat de overheden niet weten hoe zij daar mee om moeten gaan en onderzoek moeten doen en naar verschillende instanties moeten verwijzen. De één-loket-gedachte komt erachter vandaan. Dhr. Swagerman (SP) herhaalt de opmerking van dhr. Oosterhaven: als het College dat wil uitzoeken, heeft het College deze subsidie en de aanvragers er niet bij nodig. Waar je moet zijn, moet je dan bij elkaar zoeken. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) merkt op dat dhr. Swagerman de complexiteit van elk project afzonderlijk niet heeft begrepen. Dhr. Swagerman (SP) stelt dat hij dat misschien ook wel niet wil begrijpen. Dat zijn de principiële denkverschillen zoals de gedeputeerde zelf al aangaf. De SP is van mening dat men dit niet moet willen, het College vindt dat men moet proberen uit te vissen zodat het wel kan. De voorzitter begrijpt dat het moeilijk gaat worden om elkaar te overtuigen. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) stelt ten aanzien van de beweiding dat het College beweiding een heel belangrijk aspect vindt. Het College vindt dat dit er ook uit moet komen. Het heeft ook te maken met de vraag hoe je zo’n bedrijf opzet. Dhr. Stoop (PvdD) vraagt of de gedeputeerde spreekt over totale beweiding of partiële beweiding. Als men tien dieren naar buiten laat gaan, is er ook sprake van beweiding, terwijl er dan 990 dieren binnen blijven.
17
Dhr. Hollenga (gedeputeerde) verhaalt dat er tijden zijn geweest dat de koeien thuis dag en nacht buiten verbleven. Er waren echter ook buren van de gedeputeerde die het vee de hele nacht op stal hielden en ze ’s morgens naar buiten haalden om ze ’s middags om 16.00 uur weer op te halen. Dag en nacht buiten is totale beweiding. Alleen overdag is voor dhr. Hollenga partieel, maar partieel kan ook vier uur zijn. Dhr. Stoop (PvdD) geeft aan dat zijn vraag geen betrekking had op de dagverdeling. Hij vroeg of al die duizend koeien buiten zullen komen. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) verklaart dat dit meegenomen zal worden in dit project. Vandaar dat het ook voor de PvdD belangrijk moet zijn dat dit onderdeel van het project ook wordt meegenomen. Dhr. Stoop (PvdD) herhaalt dat het voor de PvdD een voorwaarde is om dit project überhaupt serieus te nemen. Het gaat niet om de vraag of het kan, maar of het van begin af aan wordt gedaan. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) legt uit dat het beweiden een onderdeel van dit project is. Er zal op verschillende manieren bekeken moeten worden hoe die beweiding plaatsvindt. In tweede termijn Dhr. Rijploeg (PvdA) merkt op dat in honderd à honderdvijftig jaar de landbouw in Noord-Nederland steeds grootschaliger is geworden. De vader van dhr. Rijploeg was landarbeider en dhr Rijploeg kan verzekeren dat deze ontwikkeling in dit milieu met grote vreugde is aangezien. Nu hoefden zoons niet meer naar de boer en hoefden dochters geen dienstmeisje meer te worden. Lof alom, want er was ander werk te vinden. Dhr Rijploeg vindt het merkwaardig dat de SP geweldig ‘jammert’ over het feit dat men weer terug moet naar een Drents landschap met kleine boeren, kleine keuterboertjes die amper konden leven op de arme zandgronden en het soms nog slechter hadden dan de landarbeiders in het Noorden. Dhr. Swagerman (SP) geeft te kennen humor prima te vinden, maar het gaat hem iets te ver wanneer er een farce wordt gemaakt van waar de SP voor staat. Dhr. Rijploeg (PvdA) valt het op dat de kneuterigheid welig tiert. Dhr. Swagerman (SP) informeert of dhr. Rijploeg beweert dat biologisch en ecologisch boerende boeren keuterig zijn en keuterig zouden moeten blijven. Dhr. Rijploeg (PvdA) vertelt dat een politieke kameraad een grootschalig ecologisch bedrijf heeft. Dhr. Rijploeg heeft geen probleem met een boer met duizend koeien of tien boeren met honderd koeien. Dat maakt hem principieel niet echt uit. Het is een plan om onderzoek te doen naar de mogelijkheden die er zijn om een ontwikkeling die op de provincie afkomt – de grootschaligheid gaat door, ook al wil men het niet – in banen te leiden en de goede kant op te sturen, te kijken wat men ervan kan maken, te constateren wat de minder leuke kanten eraan zijn. Getracht moet worden om de goede zaken er uit te pikken en de slechte zaken af te remmen. Het proberen om ontwikkelingen die toch al gaande zijn, enigszins bij te sturen lijkt dhr. Rijploeg een manier waarop men in elk geval als sociaal-democraat tegen de zaak aankijkt. Bijsturen waar het kan, accepteren wat onvermijdelijk is. Dhr. Rijploeg denkt dat dit een goed plan is. De markt zelf zou dit onderzoek naar al deze aspecten van dierenwelzijn, etc. zelf nooit laten doen. Het is goed om het met enige subsidie te begeleiden, want de markt doet dat zelf niet. Het komen tot een bedrijf dient men, als het zo ver komt, uiteraard aan de markt zelf te laten. De vraag over de gezondheid heeft dhr. Hollenga vergeten te beantwoorden. Dhr. Swagerman (SP) is blij dat de PvdA de marktwerking weer volledig omarmt, ook in de landbouw en ook in de veeteelt. Dit was men van de PvdA gewend, het is derhalve in elk geval een verhaal dat klopt. Zo gaat de PvdA ook om met kolengestookte energiecentrales, want als de provincie Groningen het niet doet, doet een ander het wel. Het gaat om principiële keuzes. Waar ligt voor de PvdA de grens bij grootschalige landbouw? Gentechnologieën mogen van de PvdA waarschijnlijk ook?
18
Dhr. Rijploeg (PvdA) erkent dat er soms principiële grenzen zijn. De grens ligt echter niet bij markt of geen markt. Het gaat erom of je de markt kunt beïnvloeden en de markt kunt bijsturen. Dhr. Rijploeg is niet tegen alle marktwerking, maar is er wel tegen dat de markt de baas is. Men moet proberen de markt in de goede richting te sturen. Als men alleen maar ‘nee’ zegt tegen de markt, krijgt men staatskapitalisme dat op een gegeven moment in elkaar stort, zoals in Rusland is gebeurd. Dhr. Swagerman (SP) geeft aan zo-even de humor van dhr. Rijploeg te hebben geroemd. Dit gaat echter alle humor ver te buiten. Dhr. Rijploeg (PvdA) merkt op dat men in het meest sociaal-democratische land ter wereld – Zweden – de markt heel lang zijn werk heeft laten doen, maar wel onder controle van de overheid, bijvoorbeeld de arbeidsmarkt. Dhr. Swagerman (SP) stelt vast dat het waarschijnlijk onmogelijk is om elkaar te overtuigen. Dhr. Swagerman probeert dhr. Rijploeg al jaren te overtuigen. Gelukkig blijkt daaruit dat er tussen beide partijen forse verschillen liggen. Dhr. Rijploeg is sociaal-democraat, dhr. Swagerman is socialist. Daar ligt precies het verschil. Het standpunt van dhr. Swagerman is niet veranderd. Hier is een principieel verschil van mening. De SP houdt staande dat dit soort omvang niet zou moeten plaatsvinden. De SP zou dit stuk als A-stuk, indien mogelijk, richting de Staten willen sturen. De SP zou dit subsidieverzoek graag ingetrokken zien. Dhr. Miedema (GroenLinks) geeft aan dat uit de discussie blijkt dat dit project niet zomaar een subsidieaanvraag is. Er zitten heel veel kanten aan: dierenwelzijn, landschap, milieu. Het zijn allemaal onderwerpen die in het nieuwe POP aan de orde komen. De discussie komt inderdaad nog bij het POP, maar het probleem is dat dit project daarop vooruitloopt. Straks kan het zo zijn dat het nieuwe POP wordt aangenomen met bepaalde regels, waaraan dit project niet voldoet. Dhr. Miedema stelt dat men dit niet moet willen. De juiste volgorde is dat eerst over het POP wordt gesproken en dat daarna wordt gekeken of dit project daarin past. Anders ontstaan er problemen. Te zien is dat er ook een andere aanvraag ligt voor duizend koeien. Het gaat dus al om twee verschillende aanvragen. De provincie heeft aangegeven dit te willen toestaan. Dhr. Miedema stelt voor om het allemaal uit te stellen. Eerst moet in het POP worden vastgesteld wat voor beleid men wil. Dan moet men beoordelen of deze projecten en deze aanvragen er in passen. Het bouwblok van 6 ha past zeker niet binnen het huidige POP. Er zal gekeken moeten worden of het wel in het nieuwe POP past. Dhr. Stoop (PvdD) sluit zich aan bij de woorden van dhr. Miedema. Misschien kan het uitstel ook door dhr. Hollenga gebruikt worden om goed uit te werken wat de beweiding inhoudt. Dan is dhr. Stoop tevreden. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) verklaart dat de ChristenUnie niet helemaal tevreden is gesteld met de antwoorden van dhr. Hollenga. Aan de andere kant ziet de ChristenUnie aspecten zoals door mw. Van der Tuin aangehaald, dat het project door het College wordt beschouwd als een pilot. De fractie van de ChristenUnie is zeker niet tegen de vooruitgang. Het is voor haar zeer bepalend wanneer de gedeputeerde aangeeft dat de aspecten dierenwelzijn en milieu hierin worden gevlochten. De ChristenUnie is niet echt negatief, maar zit nog enigszins op een tweesprong. Dhr. Oosterhaven (PvhN) geeft te kennen dat hij de gedeputeerde nog steeds niet begrijpt. De gedeputeerde wil weten hoe de provincie moet omgaan met toekomstige ontwikkelingen. Dit project – met name het eerste project – gaat uitzoeken hoe je binnen de bestaande omstandigheden de zaak zo kunt plooien qua locatie en inrichting dat het gerealiseerd kan worden. Ambtenaren gaan meewerken en proberen om samen met de ondernemers het project tot realisatie te brengen. Verderop: “In het interactieteam wordt gewerkt aan een soepel traject en complete aanvraag en er vindt intensief overleg plaats over mogelijke knelpunten”. Het project is erop gericht om een heel concreet bedrijf van de grond te tillen. Dat is dus iets heel anders. Dhr. Oosterhaven begrijpt nog steeds niet hoe de gedeputeerde kan denken dat het subsidiëren van dit concrete plan om te zien hoe je een project zo kunt plooien dat het ergens in Groningen uitgevoerd kan worden, ertoe dient om de provincie te helpen de voorwaarden te bepalen. Dhr. Out (VVD) geeft aan dat de beantwoording van de gedeputeerde in lijn was met het standpunt van de VVD-fractie. Het is een concreet project. Het is de eerste keer in deze vorm, dus is het een pilot. Het gaat nu om dit concrete project. De gedeputeerde heeft ook gezegd niet dergelijke projecten
19
steeds te zullen faciliteren. Het gebeurt nu, omdat het de eerste keer is. Wat de VVD betreft, was het voorstel akkoord. De VVD heeft dan ook niet gepiept. Als er twee partijen piepen, zouden er dus vijf piepende partijen zijn. Dat is altijd mooi om te observeren. Het voorstel heeft nog steeds de steun van de VVD. Er schoot dhr. Out een ondertitel te binnen voor dit project: “Laat duizend koeien loeien!” maar hij roept wel op om het een beetje vrolijk te doen. Dhr. De Vey Mestdagh (D66) herhaalt zijn vraag of de gezondheid die genoemd is in het tweede project breder gericht is dan de productiegezondheid, of het in de volle breedte over dierenwelzijn gaat en of het in de volle breedte over die vijf vrijheden gaat. Het College wil kijken of een pilot in Groningen gerealiseerd kan worden, teneinde daarvan te leren, zodat men dat de volgende keer beter gaat doen. Als je dat al zou doen, zou de randvoorwaarde voor D66 absoluut zijn dat het een positief saldo oplevert op dierenwelzijn, op milieu, op inpasbaarheid en op economie. Anders is men een verslechteringsstap aan het inzetten die anderen een voorbeeld geeft dat het ook slechter kan. Die bewaking zou dhr. De Vey Mestdagh er minimaal in willen zien. Mw. Van der Tuin (CDA) vindt het belangrijk dat de provincie anticipeert op de ontwikkelingen die gaande zijn, dat argumenten voor pro’s en contra’s worden verzameld, niet alleen ter bevordering van kennisverwerving, maar ook van dierenwelzijn. Het CDA kan zich vinden in het subsidieverzoek. Het CDA had evenmin gepiept. Dhr. Swagerman (SP) is enigszins verbaasd dat mw. Van der Tuin er zo gemakkelijk overheen stapt dat dit project enkele boeren meer de kop zal gaan kosten, want dat is een conclusie die men mag trekken. De ontwikkelingen in de markt. Bekend is hoe lang de provincie al loopt te ‘scheuren en sleuren’ om boeren naar de provincie te krijgen die eindelijk eens een keer bereid zijn om te doen wat ze doen. De vraag is dus of deze schaalvergroting op dit niveau een marktontwikkeling is, of dat het College dit via het CDA – die daarin al langjarig aanwezig is – in werking heeft gezet. Dhr. Stavenga (PvdA) wenst een taalkundige exercitie te houden. Een kenmerk van een pilot is dat er geen onomkeerbare beslissingen worden genomen. Is daar hier sprake van? Mw. Van der Tuin (CDA) reageert op de opmerking van dhr. Swagerman, stellende dat zij geen ontwikkelingen in de markt heeft genoemd, maar in den lande. Dhr. Hollenga sprak over landelijke ontwikkelingen. Mw. Van ter Tuin heeft het woord ‘landelijk’ genoemd, niet ‘marktontwikkelingen’. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) gaat in op de relatie met het POP. Dhr. Hollenga heeft in eerste termijn al aangegeven hoe het College tegen grootschalige melkveehouderij aankijkt, dat dit past in het huidige POP en dat de gedeputeerde op dit moment geen signalen bereikt hebben dat er op dat terrein iets nieuws komt. Dit laat onverlet dat het POP waarschijnlijk eerder vastgesteld zal worden dan dit project is afgelopen. Dus op dat moment kan ook nog gekeken worden in hoeverre het met het huidige POP spoort. Dhr. Miedema (GroenLinks) werpt tegen dat de subsidie nu wordt toegekend. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) bevestigt dit. Het College wil niet wachten met de toekenning van de subsidie, want het College verwacht dat dit past in het beleid dat eraan zit te komen, aangezien het College geen signalen heeft dat – ook in de eerste discussie, waar dhr. Miedema bij betrokken is geweest – datgene wat in het vorige POP stond, helemaal over de kop moet als het om dit onderwerp gaat. Dhr. Miedema (GroenLinks) merkt op dat het bijvoorbeeld gaat om dat bouwblok van 6 ha dat nog niet in het huidige POP staat. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) bevestigt dat dit niet in het huidige POP staat. In het huidige POP staat geen bovengrens: als ontwikkelingen boven een bepaalde grens zijn – in bepaalde gebieden is dat 1 ha, in andere gebieden is dat 1½ ha – is er een zware toets qua landschappelijke inpassing. In sommige gevallen is het landschappelijk in te passen, dat is reeds onderzocht. Als het gaat om die inpassingen, is het niet zo dat je dat vanuit het provinciehuis allemaal bekijkt. Dan gaan de ambtenaren het veld in en daar ter plekke kijken wat er wel en wat er niet mogelijk is. Dus gebeurt dat ook in deze pilot.
20
De gezondheid wordt in de volle breedte meegenomen. Als men kiest voor deze ontwikkeling en de overheid gaat in zo’n pilot-project mee, dan komt daar iets uit waar men ook iets mee wil doen. Dan blijkt wat er mogelijk is op het gebied van dierenwelzijn en milieu, welke technieken er mogelijk zijn. Het College vindt het belangrijk dit in het vervolg voor te kunnen schrijven aan nieuwe bedrijven die op deze manier zich willen vestigen. De voorzitter stelt voor om het als C-stuk naar de Staten te laveren. Dhr. Stoop (PvdD) vraagt waarom het niet als A-stuk naar de Staten gaat. Dhr. Miedema (GroenLinks) zou het in eerste instantie als A-stuk willen agenderen. Er kan later worden bezien of het een C-stuk kan worden. De voorzitter concludeert dat het als A-stuk naar de Staten gaat. 13.
Brief van GS van 30 oktober 2007, nr. 2007-41.611/44/A.7, KB, betreffende verlenging managementcontract Beheer Wegen en Kanalen.
Dhr. Stavenga (PvdA) heeft een opmerking over de laatste passage van de brief. Daar staat dat de in de risicoparagraaf opgenomen knelpunten aan kunstwerken en daarbij ook het baggerwerk in het A.G. Wildervanckkanaal in samenhang met het nieuwe management-contract nader zullen worden beschouwd. Dhr. Stavenga zou iets verder willen gaan dan alleen maar ‘nader beschouwen’. De PvdA hoopt dat de knelpunten daarbij worden opgelost. Dhr. Miedema (GroenLinks) kan in grote lijnen instemmen met dit stuk. Hij wenst nader in te gaan op de problemen bij de N366 met de fundering van hoogovenslakken. Dhr. Miedema vindt het prima wanneer een knelpunt wordt opgelost, maar het lijkt er hier op dat het knelpunt door de provincie zelf is veroorzaakt. Misschien kan de gedeputeerde daar opheldering over geven. Het lijkt erop dat men, achteraf gezien, beter een andere fundering had kunnen kiezen en dat het hier niet goed is gegaan. Hoe heeft dat kunnen gebeuren? Kan ervoor worden gezorgd dat dit in het vervolg niet weer gebeurt? Het levert een nadeel op van € 1 miljoen, een stevig bedrag! Dhr. Out (VVD) geeft aan dat de VVD-fractie er al eerder op heeft aangedrongen dat het baggerwerk vlot moet gaan gebeuren. Er wordt nu de mogelijkheid gecreëerd om dat te gaan doen. Dhr. Out informeert of de andere knelpunten volgens het College nog wel een jaar kunnen wachten. Mw. Van der Tuin (CDA) sluit zich bij de vraag van de VVD aan. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) stelt dat getracht moet worden om knelpunten uit het verleden in de toekomst te voorkomen. Daar dient men van te leren, zeker als het aan de provincie zelf heeft gelegen. Of dat hier het geval is, kan de gedeputeerde niet zeggen. Met betrekking tot de vraag van de PvdA over de knelpunten stelt dhr. Hollenga dat deze sowieso bekeken zullen worden. Er kunnen knelpunten zijn die op dit moment niet opgelost kunnen worden, vanwege de financiën of omdat het in combinatie met een ander werk moet worden opgelost. Begin volgend jaar krijgt de commissie de evaluatie van het huidige contract. Dan zal het waarschijnlijk ook aan de orde komen. Dhr. Stavenga (PvdA) merkt op dat toen de PvdA daar vragen over had gesteld, in de beantwoording werd gesteld dat juist die knelpunten buiten het huidige managementcontract waren gehouden. Dhr. Stavenga gaat er, het antwoord van de gedeputeerde beluisterende, vanuit dat het oplossen van die knelpunten nu in het managementcontract wordt meegeno-men. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) zegt toe dat bekeken zal worden of dat mogelijk is. Als dat niet mogelijk is, zal de commissie daarover gerapporteerd worden of zal het op een andere manier bij de commissie terechtkomen. Met betrekking tot de hoogovenslakken is er vorig jaar een uitvoerige brief in de commissie geweest. Het kan in de commissie zijn geweest waar dhr. Miedema nog niet in zat, omdat het nog in
21
de oude periode was. Wanneer men er prijs op stelt, zal het College de oude brief aan de commissie 1 doen toekomen. De voorzitter concludeert dat het stuk als C-stuk naar de Staten gaat. 14.
Voordracht van 23 oktober 2007, nr. 2007-39598, Wegenverordening provincie 2007 (25/2007)
WB,
betreffende
vaststelling
Dhr. De Vey Mestdagh (D66) nam deze commissie weer over van zijn vervanger. Hij besloot naar het oude wegenreglement te kijken en de reden waarom dit gewijzigd dient te worden. In de voordracht staat dat het gewijzigd dient te worden omdat het niet meer van deze tijd is en omdat de bevoegdheden lang niet meer zijn toegepast. Om welke bevoegdheden gaat het? Als men het oude wegenreglement bekijkt, gaat het over bermsloten, dempen, rails leggen – heel actueel met de tram – , maar ook artikel 10m het afvoer van water, etc. dat belemmerd of niet belemmerd wordt. Dhr. De Vey Mestdagh kan zich herinneren dat de Staten het over het gemeentelijke water hebben gehad en dat de gedeputeerde aangaf dat de provincie daar helemaal niets mee te maken had. Het blijkt dat er een reglement is waarin staat dat de provincie daar toezicht op heeft en dat de provincie aanwijzingen kan geven. Dhr. De Vey Mestdagh neemt aan dat de gedeputeerde die regeling op dat moment niet kende. Hij is er verbaasd over dat – achteraf gelijk krijgend – het reglement nu wordt gewijzigd. De vraag is of dit moet gebeuren. Als het straks over het POP gaat en over die wegen… Straks zit men natuurlijk met het dilemma dat de provincie in verordeningen op een of andere manier bepaalde ontwikkelingen wil kunnen tegenhouden die niet goed zijn voor de omgeving. De hele POPsystematiek verandert, dus ook de manier om aanwijzingen te geven, etc. Ten aanzien van het ongebreideld toelaten van allerlei wegen, kan dhr. De Vey Mestdagh zich voorstellen dat het misschien niet verstandig is om op dit moment die verordeningen in die zin aan te passen. Hij kan zich wel voorstellen dat men dat doet als het een beetje tot rust is gekomen. Hij begrijpt de aanleiding om op dit moment deze regeling aan te passen niet helemaal. Wellicht kan de gedeputeerde dit toelichten. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) stelt dat het niet helemaal duidelijk is wat D66 bedoelt. Wanneer D66 stelt dat de provincie de gemeenten wil voorschrijven wat zij moeten doen, dan is dat niet de bedoeling. Deze wegenverordening was zo gemaakt dat ook gemeenten en waterschappen daar gebruik van zouden kunnen maken. De praktijk is echter geweest dat alle gemeenten hun eigen algemene verordeningen hebben en daar deze zaken in geregeld hebben. Dat is voor het College reden geweest om dat aan te passen, omdat het geen zin voor de provincie heeft om het zo te doen, aangezien ze er toch geen gebruik van maken. De provincie wil het ook niet afdwingen, want zo zijn de verhoudingen niet tussen de provincie en de gemeenten. De gemeentelijke wegen zijn des gemeentes, de provinciale wegen zijn der provincie en de rijkswegen des Rijks. Dhr. De Vey Mestdagh (D66) geeft aan dat het best zo kan zijn dat er een situatie is waarin het verstandig is om toch enigszins sturend, in elk geval in toezichthoudende zin, een rol te spelen. Die gaat het College nu schrappen. Het middel hoeft de provincie niet in te zetten, maar de provincie kan het inzetten op het moment dat het noodzakelijk is. Dhr. De Vey Mestdagh kan zich zelfs voorstellen dat, als het over waterschapswegen gaat, het misschien nog belangrijker is om dat middel ter beschikking te hebben dan als het over gemeentelijke wegen gaat. Er is een discussie geweest over verkeersborden. Die vallen volgens de oude definitie overigens ook onder de wet. Er is over 30 kmzones in de Staten gesproken. Daar kon de provincie wel iets doen, omdat zij die regeling had. Op basis hiervan kon de provincie een aanwijzing geven. Of niet? Dhr. Hollenga (gedeputeerde) geeft aan dat de provincie op basis hiervan niet een aanwijzing kon geven, want de provincie kon die regels niet opleggen aan de gemeenten want de gemeenten hebben op dat punt hun eigen verantwoordelijkheid. Het was gewoon een faciliterende rol: er is een goede verordening, waar de gemeenten gebruik van konden maken, die de gemeenten over kunnen nemen. Dat hebben ze niet gedaan, ze hebben hun eigen regeling gekozen. Het is de gemeenteraad die de gemeente aan moet spreken als het gaat om iets wat de gemeentelijke wegen betreft. Dat kan de provincie niet doen, want dan zou de provincie op de stoel van de gemeenteraad gaan zitten. 1
Achteraan dit verslag zijn de brief van 20 januari 2006 over hoogovenslakken in wegfunderingen en de bijbehorende notitie gevoegd.
22
Dhr. De Vey Mestdagh (D66) stelt dat in dat geval de aanbiedingsbrief van de provincie niet klopt, want daar staat het wel in. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) merkt op dat gekeken zal worden of die aanbiedingsbrief voldoende duidelijk is op dit punt. De voorzitter vraagt de gedeputeerde of het aan het verslag toegevoegd wordt. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) (microfoon staat uit) beaamt dit.
2
De voorzitter stel voor de beantwoording van deze vragen af te wachten. Ze zullen met spoed moeten komen, want het moet als B-stuk naar de Staten. De informatie die dhr. De Vey Mestdagh vraagt, moet in elk geval vóór de Statenvergadering voorhanden zijn. Dhr. De Vey Mestdagh (D66) wil vooral graag weten wat de noodzaak is om op dit moment die toezichthoudende en eventueel aansturende functie bij de provincie weg te halen. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) merkt op dat dhr. De Vey Mestdagh ervan uitgaat dat er een aansturende functie was van de provincie. Dhr. De Vey Mestdagh (D66) reageert, stellende dat de mogelijkheid volgens de verordening bestond. De voorzitter stelt vast dat het als B-stuk naar de volgende Statenvergadering kan, op voorwaarde dat de beantwoording wordt gegeven. 15.
Sluiting
De voorzitter sluit de vergadering om 19.30 uur.
2
De antwoorden op de vragen van de heer De Vey Mestdagh zijn achteraan dit verslag gevoegd.
23
Toezeggingenlijst (bijgewerkt t/m 28 november 2007) Nr.
Datum toezegging
Onderwerp
Deadline
Portefeuillehouder
1.
9 mei 2007
GS zal de commissie (mondeling of schriftelijk) infomeren over de uitkomsten van het overleg met Minister Van der Hoeve m.b.t. het regionaal beleid.
Na de zomer. Er is nog een vervolgoverleg, daarna wordt de commissie per brief geïnformeerd. Aandacht voor deze toezegging!
Bleker
2.
6 juni 2007
Het college zal inzicht verschaffen in de ontwikkelingen m.b.t. de mogelijke aanleg van een Hogesnelheidstrein (HST) naar Duitsland.
Rond de jaarwisseling.
Bleker
3.
6 juni 2007
Het college zal een toelichting geven op het verminderen van de BDU-middelen en de financiële gevolgen voor het OV-bureau.
Januari 2008
Bleker
4.
24 oktober 2007
Het college realiseert binnen 1 á 2 maanden het display voor de zonnepanelen. Dit wordt tevens op de website getoond.
December 2007
Gerritsen
5.
24 oktober 2007
Het college markeert de vraagpunten en dilemma's van de cie. t.o.v. aanbesteding OV in een brief en zal daarop reageren.
-datum?!
Bleker
6.
28 november 2007 (blz. 21 uitgebreid verslag)
Begin 2008 krijgt cie de evaluatie van het huidige managementcontract Beheer Wegen en Kanalen. Het college zegt toe te bekijken of het mogelijk is de knelpunten in de evaluatie mee te nemen. Als dat niet kan zal cie daarover worden geïnformeerd.
begin 2008
Hollenga
24
1. Hoogovenslakken
Aan de leden van de statencommissie Economie en Mobiliteit
Nr.: 2005-25.397/3/A.8, WB
Groningen, 20 januari 2006
Behandeld door Telefoonnummer Antwoord op Bijlage
: J. Ebels : (050) 316 4379 : : 1
Onderwerp
: Hoogovenslakken in wegfunderingen
Geachte dames en heren, In uw vergadering van 7 december over de integrale bijstelling 2005 heeft u nadere informatie gevraagd over de problematiek met de provinciale wegvakken, waarvan in de fundering hoogovenslakken zijn verwerkt. In de bijgaande notitie wordt ingegaan op het ontstaan en de omvang van het probleem en er wordt een overzicht gegeven van de wegvakken waarin hoogovenslakken zijn verwerkt. In dit overzicht is opgenomen wat de huidige toestand van deze wegvakken is en voor welke wegvakken inmiddels herstelmaatregelen zijn uitgevoerd in het kader van onderhoud. Tenslotte wordt aangeven voor welke wegvakken het probleem nog opgelost moet worden. Voor het wegvak van de N366 tussen km 18.600-24.600 (Vleddermond-Kruisstraat) is de toestand zodanig dat dit jaar een zware herstelmaatregel noodzakelijk is. Wij verwijzen u graag naar deze notitie en vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten der provincie Groningen:
, voorzitter.
, secretaris.
25
Bijlage bij brief van GS aan de commissie Economie en Mobiliteit d.d. 10 januari 2006 reg.nr. 200525397 Gedrag van hoogovenslakken in wegfunderingen Inleiding In de periode van 1972 tot 1995 was het gebruikelijk om de nieuw aan te leggen provinciale wegen te voorzien van een fundering van hoogovenslakken. Bij de bereiding van ruw ijzer in de hoogovens komt als restproduct grote hoeveelheden hoogovenslakken vrij. Deze slakken werden in grote hoeveelheden gestort als afval. Dit was reden voor het Rijk (Rijkswaterstaat) om hiervoor duurzame toepassingen in de wegenbouw te zoeken. Toepassen van deze hoogovenslakken als funderingsmateriaal in de wegenbouw bleek een goede fundering met uitstekende constructieve eigenschappen op te leveren waardoor kon worden volstaan met een dunner asfaltpakket (een besparing van ca 7,5 cm asfalt bij een funderingsdikte van 25 cm). Bovenstaande, alsmede N366 Vleddermond-Kruisstraat het ontbreken van goedkopere alternatieven, was voor veel wegbeheerders waaronder de provincie Groningen, aanleiding het beleid van het Rijk op dit gebied te volgen. Hoogovenslakken zijn op grote schaal als wegfundering toegepast in Nederland. Het provinciale wegennet bestaat voor ca. 70 km lengte uit wegen met funderingen waarin hoogovenslakken zijn toegepast. Na een aantal jaren vertonen een aantal weggedeeltes schade die toe te schrijven is aan de eigenschappen van deze hoogovenslakken als funderingsmateriaal. De schade uit zich in de vorm van spatten en/of bloemkoolvorming en treedt in de meeste gevallen pas jaren na de aanleg op. Door uitzetting van het materiaal ontstaan hoge spanningen in de fundering met als gevolg dat deze bezwijkt en uit elkaar spat. De verharding wordt opgedrukt op de plaatsen waar de fundering gespat is. Hierdoor ontstaan dwarsribbels en bulten op de weg. Dit spatten begint 5 tot 10 jaar na de aanleg van de weg. Het probleem doet zich overal in Nederland voor. In de fundering van de N362 tussen de N33 (km 0) en de rotonde bij Weiwerd (km 5) zijn slakken toegepast die vrijkomen bij de verbranding van afval, de zogenaamde AVI slakken. Dit afvalproduct is ook goed bruikbaar als funderingsmateriaal. Het is in theorie mogelijk dat hier als gevolg van plaatwerking ook spatten ontstaan. Tot nu toe is dit niet het geval. Wel zijn in dit wegvak, mogelijk als gevolg van inhomogeniteit in het materiaal,enkele bezweken plekken ontstaan die gerepareerd moeten worden. Om deze reden is dit wegvak in de inventarisatie meegenomen. Beschrijving van de schade Spatten Vanwege het hydraulische karakter van de hoogovenslakken is in de loop van de tijd plaatvorming opgetreden. Onder bepaalde condities zal deze plaat uitzetten. In dwarsrichting geeft deze uitzetting geen problemen omdat door de (vaak) beperkte breedte en het ontbreken van opsluiting nauwelijks spanning wordt opgebouwd. In de lengterichting kan de spanning, onder invloed van bijvoorbeeld temperatuurstijgingen, wel worden opgebouwd. Op de plaatsen waar de spanning te hoog oploopt en de druksterkte van Spat het materiaal onvoldoende is bezwijkt de plaat en wordt het asfalt omhoog gedrukt in de dwarsrichting van het wegdek. Hier ontstaan de zogenaamde spatten. Deze spatten vormen, afhankelijk van de sterkte en homogeniteit van de hoogovenslakken, op min of meer regelmatige afstanden grillige dwarsrichels in de weg. Ze zorgen voor een afname van het rijcomfort en de verkeersveiligheid en
26
leveren een toename van de geluidsproductie op. De schade die op de verschillende wegvakken is opgetreden vertoont grote gelijkenis. Echter, de ernst, de omvang en de onderlinge afstand tussen de spatten verschilt per wegvak in sterke mate. De conclusie kan worden getrokken dat de plaatvorming in combinatie met de inhomogeniteit van het materiaal de belangrijkste veroorzaker is van de schade. Bloemkoolvorming Hoogovenslakken bevatten kalk. Bij de afkoeling van de hoogovenslakken met water wordt deze kalk geblust. Het blijkt echter dat er in sommige partijen in het verleden nog een deel van de kalk als vrije kalk in het materiaal aanwezig is. Als deze vrije kalk in contact komt met water vindt er een reactie plaats die gepaard gaat met een volumevergroting. Als deze reactie aan de bovenzijde van de fundering optreedt, ontstaat er door de volumevergroting een bobbel op het wegdek met een hoogte van enkele centimeters tot soms 5 cm, een zogenaamde bloemkool. Als deze vrije kalk zich aan de onderzijde van de fundering bevindt ontstaat de bloemkool naar onderkant. Dit is direct niet zichtbaar, maar na enige tijd bezwijkt de verharding op deze plaatsen en ontstaan er kuilen en gaten in het wegdek.
Bloemkoolvorming
Ter plaatse van de spatten en de bloemkolen is de fundering vergruisd. De plaatwerking is verdwenen en hierdoor is de draagkracht op deze plaatsen ook sterk gereduceerd. Er rest niet meer dan een goede kwaliteit zandbed. De bij de aanleg beoogde homogene constructie is deels verdwenen. De asfaltconstructie op deze wegvakken is gedimensioneerd op basis van een hoogwaardige fundering en is op deze plaatsen dus te licht. De asfaltconstructie is onder de verkeersbelasting op deze plaatsen soms volledig bezweken. Mogelijke Oplossingen Er zijn proeven gedaan met het aanbrengen van voegconstructies in de fundering. In de praktijk is gebleken dat dit, vooral als er relatief weinig spatten Bezweken plek zijn, een goed resultaat heeft. Sinds 2000 heeft de afdeling wegbeheer bij het onderhoud van de wegvakken met hoogovenslakken funderingen de spatten verwijderd, ter plaatse een nieuwe meer flexibele fundering aangebracht en vervolgens is het gehele wegvak overlaagd. Dit was alleen mogelijk bij wegen met relatief weinig spatten. In de meeste gevallen zijn hiermee goede resultaten behaald doch in enkele gevallen zijn na de overlaging toch nog weer enkele nieuwe spatten ontstaan. Deze nieuwe spatten worden weer op dezelfde manier gerepareerd. In de onderstaande lijst is aangegeven welke wegvakken inmiddels een onderhoudsmaatregel hebben gehad waarbij de gespatte fundering plaatselijk is vervangen. Op deze manier kan het merendeel van de problemen met hoogovenslakken worden opgelost of onder controle worden gehouden. Op de N361 tussen Menneweer en Lauwersoog zijn de spatten weggefreesd en is in 2003 een conserverende oppervlaktebehandeling aangebracht. Hierbij is gebruik gemaakt van lichtgekleurde steenslag. Door het aanbrengen van deze lichtgekleurde oppervlakte werden minder hoge temperaturen in de weg verwacht. De verwachting was dat hiermee ook de uitzetting in de hoogovenslakken zou worden beperkt. Dit is niet helemaal uitgekomen, maar het lijkt er tot nu toe wel op dat de spatvorming minder snel toeneemt dan voorheen. Inmiddels moest hier op een plaats weer een spat worden weggefreesd. Door deze maatregel behoort dit wegvak voorlopig niet meer tot de hoogste urgentieklasse. De ontwikkeling van spatten op dit wegvak wordt in de gaten gehouden. Verder zijn op de N366 een tweetal proefvakken aangelegd. De resultaten hiervan worden in deze notitie besproken bij de te kiezen oplossing.
27
Actuele situatie van de provinciale wegen in Groningen De afdeling Wegbeheer heeft een inventarisatie gemaakt van de wegvakken met een fundering van hoogovenslakken. De wegvakken zijn beoordeeld op de aanwezigheid van spatten en bloemkolen op de schaal 1 t/m 5. (1 is geen of weinig schade, 5 is ernstige schade) In de kolom onderhoud is aangegeven wanneer en welk soort onderhoud de laatste jaren is uitgevoerd. De schadebeoordeling is gebaseerd op de huidige situatie na het uitvoeren van onderhoud. Achter het jaar van onderhoud is de maatregel aangegeven waarbij: ¹) = oppervlakte behandeling of micro deklaag. De spatten zijn eerst verwijderd door te frezen. De lichtgekleurde oppervlaktebehandeling zorgt voor lagere temperaturen in de weg en hierdoor vertraagt de spatvorming. Het heft het probleem niet op. ²) = overlaging De fundering ter plaatse van de spatten is vervangen. Dit was enkel mogelijk bij wegvakken waar de spatten niet te dicht bij elkaar zaten. Incidenteel zijn na dit onderhoud nog nieuwe spatten ontstaan die achteraf moeten worden verwijderd. Het probleem is onder controle en goed beheersbaar. ³) = reconstructie Dit betreft veelal een kort wegvak bijv. de aanleg van een rotonde of verbetering van een kruispunt. Hier is een volledig nieuwe verharding met fundering aangebracht. Het probleem is opgelost. Weg N361 N361 N362 N366 N366 N366 N366 N367 N367 N367 N388 N388 N388 N388 N388 N388 N972 N976 N976 N976 N993 N993 N996 N997 N999
Totalen
Van 28.800 1.600 0 4.400 18.600 0 9.200 0 7.800 9.400 1.000 5.800 10.000 11.000 15.000 17.200 6.400 27.000 600 1.200 5.600 1.700 17.000 3.500 0
Tot 38.800 2.900 5.000 7.800 24.600 2.200 10.400 4.000 8.100 9.800 3.000 10.000 11.000 15.000 16.200 19.600 6.600 28.300 1.000 1.300 8.750 4.000 20.000 8.500 2.500
Naam Menneweer-Lauwersoog Marneweg Noorderhoogebrug-Van Starkenborghkanaal Zuidtangent (AVI slakken) Wegomlegging Nieuwe Pekela Vleddermond-Kruisstraat Adriaan Tripweg-Ommelanderwijk (dubbel) Aansluiting Alteveer Rondweg Winschoten Aansluiting Turfweg Nw. Pekela (dubbel) Aansluiting Raadhuislaan Omlegging Boerakker Sebaldeburen-Grijpskerk Omleiding Grijpskerk Grijpskerk-Hoekje Hoekje-Lauwerzijl Lauwerzijl-Nittersweg Oude Pekela-Winschoten (dubbel) Sellingen-Ter Borg Oostereinde-Ekamp Oostereinde-Ekamp St. Annen-Ten Boer Bedum-N46 Loppersum-Garrelsweer Delfzijl-Holwierde Garsthuizen-Zandeweer
Aanleg L B Opp. 1989 10.000 7,00 70.000 1992 1.300 7,00 9.100 1996 5.000 6,50 32.500 1988 3.400 7,50 25.500 1989 6.000 7,50 45.000 1991 4.400 7,50 33.000 1993 1.200 7,50 9.000 1986 4.000 7,50 30.000 1988 600 7,00 4.200 1985 400 7,00 2.800 1986 2.000 6,50 13.000 1986 4.200 6,50 27.300 1989 1.000 6,50 6.500 1994 4.000 6,50 26.000 1992 1.200 6,00 7.200 1992 2.400 6,00 14.400 1988 400 7,00 2.800 1984 1.300 6,00 7.800 1995 400 6,00 2.400 1995 100 6,00 600 1994 3.150 6,00 18.900 1979 2.300 6,00 13.800 1992 3.000 6,50 19.500 1982 5.000 7,00 35.000 1983 2.500 6,50 16.250 69.250 472.550
Onderh Beoord. 2003 ¹) 3 2005 ¹) 1 2 2002 ¹) 5 5 3 1 2004 ²) 1 2004 ³) 1 2002 ³) 1 2 2001 ¹) 2 3 2005 ¹) 1 2005 ¹) 1 2005 ¹) 1 2004 ³) 1 2005 ²) 1 1 1 2002 ¹) 1 2002 ²) 1 2004 ¹) 1 2000 ²) 1 2004 ¹) 1
Uit de bovenstaande tabel blijkt dat van de 70 km provinciale weg met een fundering van hoogovenslakken nog twee wegvakken resteren met ernstige schade (een 5 score). Dit zijn: 1. Het wegvak van de N366 km 18.600-24.600 (Vleddermond - Kruisstraat). De schade aan dit wegvak bestaat voornamelijk uit bloemkoolvorming. Het wegvak is de laatste jaren erg verslechterd. Het wegfrezen van de bobbels is niet meer toereikend. Plaatselijk is zowel de deklaag als de tussenlaag volledig weggefreesd en op steeds meer plaatsen bezwijkt de asfaltconstructie als gevolg van het wegvallen van de plaatwerking van de fundering. Het wegvak is inmiddels zo slecht geworden dat er waarschuwingsborden geplaatst moesten
28
worden. Voor dit wegvak geldt dat binnenkort een meer of minder grootschalige herstelmaatregel moet worden uitgevoerd. 2. Het wegvak van de N366 km 4.400-7.800 (wegomlegging Nieuwe Pekela). De schade aan dit wegvak bestaat uit soms dicht bij elkaar liggende spatten. Dit wegvak heeft in 2002 gedeeltelijk een behandeling met een micro deklaag gehad. Voor dit wegvak is de urgentie hierdoor nu iets minder hoog. Hier is nog van afgezien van het plaatsen van waarschuwingsborden omdat op dit wegvak reeds een snelheidsbeperking van 80 km/h geldt. Een reparatiemaatregel kan nog enkele jaren worden uitgesteld Van de overige wegvakken is het vak N361 tussen Menneweer en Lauwersoog (de Marneweg) met een score 3 mogelijk nog een toekomstig probleem. De spatvorming op alle overige wegvakken is van dien aard dat dit met behulp van plaatselijke reparaties ook voor de toekomst kan worden opgelost. Herstelmaatregelen Voor het wegvak Vleddermond-Kruisstraat is de urgentie nu zo groot dat dit jaar maatregelen moeten worden getroffen. Minimaal moet er een nieuwe deklaag worden aangebracht. Omdat het dan toch om een forse investering gaat is het gewenst het effect van een nieuwe deklaag nog eens tegen het licht te houden en ook andere mogelijke oplossingen erbij te betrekken. Er zijn een aantal herstelmaatregelen beschouwd die zijn op te delen in twee hoofdcategorieën. Dit zijn: I. Het vervangen of renoveren van de gehele constructie Bij deze maatregel wordt alle asfalt verwijderd en wordt de fundering opgebroken en vervangen door nieuw materiaal of bewerkt en opnieuw aangebracht. Het bewerken van de fundering kan op locatie worden gedaan of ter plaatse door middel van het doorfrezen en opnieuw verdichten met toevoeging van toeslagmaterialen en/of bitumen. Het asfalt kan worden hergebruikt. Voor de hoogovenslakken heeft een indicatief materiaalonderzoek uitwezen dat deze voor hergebruik geschikt zijn. Nader onderzoek volgens het bouwstoffenbesluit zal dit nog moeten bevestigen. Deze bewerkingen zijn effectief maar erg kostbaar. Het probleem wordt met deze maatregelen definitief en duurzaam opgelost. De prijs zal afhankelijk van de te kiezen maatregel liggen tussen € 60,-- en € 110,-- per m². II De fundering in stand laten en het wegvak overlagen Er worden een of meerdere asfaltlagen aangebracht nadat de plaatselijke schade is hersteld. Deze reparatiemethode is op twee plaatsen als proef reeds toegepast. In 2000 zijn op de slechte vakken van de N366 twee proefvakken aangelegd. 1. Nieuwe Pekela Hier is 0,05 m asfalt weggefreesd en daarna is 0,08 m asfalt weer aangebracht. Binnen enkele jaren kwamen de spatten gedeeltelijk weer op dezelfde plaatsen terug. In vergelijking met de naast de proefstrook gelegen rijstrook waren de spatten wel kleiner. Op dit moment is de spatvorming weer zo groot dat het wegdek weer vlak moet worden gefreesd. Daarmee kan de levensduur van deze maatregel worden gesteld op ca. 6 jaar. 2. Vleddermond Op dit proefvak is de deklaag vervangen door een nieuwe deklaag. Binnen een jaar kwamen de spatten weer op dezelfde plaatsen door de nieuwe asfaltlaag terug en na twee jaar moest er weer gefreesd worden om de weg vlak te houden. Inmiddels is de toestand van dit poefvak weer vrijwel gelijk aan de aanliggende vakken. De levensduur voor een nieuwe deklaag is aan de hand van deze ervaring te stellen ca. 4 jaar. De prijs van een overlaging is afhankelijk van de aan te brengen laagdikte en zal liggen tussen € 13,-/ m² voor een deklaag en € 25,--/ m² voor een zware overlaging. Uit de ervaring met de proefvakken blijkt dat de overlagingsdikte van invloed is op de levensduur van de maatregel. Het aanbrengen van een zware versterkingslaag geeft op grond van de ervaring met de proefvakken in ieder geval een oplossing voor een periode van 10 jaar. Hierbij geldt dat de levensduur langer kan worden als de slakken uitgewerkt zijn. We moeten ons hierbij realiseren dat dit bij het vak Kruisstraat-Vleddermond met de bloemkoolvorming het geval is als de vrije kalk geblust is. Het is niet te voorspellen wanneer dit het geval is. De weg ligt er nu ca. 20 jaar en er ontstaan, in afnemende mate, nog steeds bloemkolen. Een zware overlaging heeft het voordeel dat er een behoorlijk gewicht op de fundering wordt aangebracht waardoor minder snel nog nieuwe spatten en/of bloemkolen zullen ontstaan.
29
Conclusies Zowel op basis van de financiële en de technische argumenten wordt voor het wegvak N366 km 18.600-24.600 (Vleddermond-Kruisstraat) gekozen voor het repareren van de huidige asfaltconstructie en het aanbrengen van een zware overlaging. De toestand van de wegvakken N366 km 4.400-7.800 (wegomlegging Nieuwe Pekela) en N361 km 28.800-38.800 (Menneweer-Lauwersoog) is zodanig dat voor deze wegwakken nog rekening moet worden gehouden met een zware maatregel in de (nabije) toekomst. Dit betreft totaal 20 km weglengte.
30
2. Wegenverordening Door het statenlid van D'66, de heer De Vey Mestdagh zijn een aantal opmerkingen gemaakt in de statencommissie Economie en Mobiliteit d.d. 28-11-2007 bij de behandeling van agendapunt 14, de voordracht nr. 2007-39598, WB betreffende de vaststelling Wegenverordening provincie Groningen 2007. Daar zijn twee vragen uit opgemaakt. 1. Is het wel verstandig om de Wegenverordening nu vast te stellen aangezien de POP-systematiek verandert? 2. Is het in het licht van vraag 1 wel wenselijk om de toezichtsbevoegdheid op de gemeentelijke en waterschapswegen zoals opgenomen in het oude wegenreglement niet in de nieuwe verordening op te nemen. 1. De POP-systematiek gaat wijzigen. Op dit moment is het nog te vroeg om aan te geven hoe het POP er uit komt te zien. Het POP is een omgevingsplan waarbinnen onderwerpen die de provincie aangaan , algemeen en richting gevend worden aangegeven. Het POP verhaalt over wat het provinciale bestuur vindt hoe Groningen er uit moet zien. Het oude wegenregelement en de nieuwe wegenverordening zijn geen sturend instrument voor het behalen van doelstellingen die in het POP zijn verwoord. Het oude wegenreglement is gericht op het beheer en onderhoud van de wegen in de provincie Groningen en de voorliggende verordening is puur gericht op het beheer en onderhoud van de provinciale wegen. In dat verband kan zowel het oude reglement en de nieuwe verordening ondersteunend werken voor een doelstelling in het POP. Bijvoorbeeld de provincie wil geen relameborden langs de wegen. Door geen vergunning voor reclameborden af te geven en een stringend beleid van toezicht te voeren wordt de doelstelling in het POP ondersteund. 2. Het huidige wegenreglement is ook van toepassing op wegen in beheer en /of onderhoud bij de gemeenten en waterschappen (art. 1 sub 2). In artikel 2 wordt onder bevoegd bestuursorgaan verstaan, voor provinciale wegen gedeputeerde staten, voor gemeentelijke wegen, bedoeld in artikel 16 van de wegenwet, het college van burgemeester en wethouders en voor waterstaatswegen bedoeld in artikel 17 van de wegenwet het dagelijks bestuur van het waterschap. Door dit artikel konden de gemeenten en waterschappen dit provinciale wegenreglement ook voor hun wegen toepassen. Echter dat hebben ze niet gedaan. Overeenkomstig het huidige wegenreglement heeft de provincie nog een toezichthoudende taak die voortvloeit uit artikel 6, dat, als de weg niet, overeenkomstig het in de wegenwet en het wegenreglement bepaalde, in goede staat verkeert, gedeputeerde staten daarover het bevoegde bestuursorgaan aanschrijven om de gebreken op te heffen. Echter de provincie houdt al jaren geen actief toezicht meer op de wegen van de gemeenten en waterschappen. De andere provincies kennen dergelijke artikelen als artikel 2 en 6 van het groningse wegenreglement in het geheel niet. De gemeente alsook de provincie inspecteert, onderhoudt en beheert haar eigen wegen. Bovendien ligt de wijziging qua toezicht van de wegenverordening in het verlengde van de uitwerkingen van de Commissie Oosting waarin gesteld wordt dat er een eind moet komen aan de lappendeken van toezichtvormen. Uitgangspunten hierbij zijn de generieke basisinstrumenten van schorsing, vernietiging en taakverwaarlozing. Voor de gemeentelijke wegen kan de provincie gebruik maken van het instrument taakverwaarlozing waardoor artikel 6 van het oude wegenreglement overbodig is. In de Wegenwet is in de artikelen 15 tot en met 17 bepaald dat zowel het Rijk, de provincie, de gemeente en het waterschap verplicht zijn de openbare wegen in goede staat te onderhouden. Bovendien is het een misverstand dat het oude provinciale wegenreglement de provincie de bevoegdheid geeft om maatregelen voor gemeentelijke en waterstaatswegen te handhaven. Zo kan de provincie ook nu geen regels handhaven voor dergelijke wegen. De provincie kan voor andere dan provinciale wegen geen verboden zoals het verbod van reclameborden handhaven of verkeersmaatregelen, zoals bijvoorbeeld 30 km borden plaatsen, treffen. De bestuursorganen hadden verboden voor hun wegen op basis van het provinciale wegenreglement kunnen toepassen en handhaven, maar de provincie kan dat dus niet.
31
De conclusie kan derhalve zijn dat de "dode" artikelen van het oude wegenreglement, ze zijn immers nooit toegepast, niet in een nieuwe wegenverordening behoren te worden opgenomen. De gemeenten en waterschappen hebben in hun eigen verordeningen ( meestal de APV) de ge- en verboden opgenomen, die de provincie nu alleen voor de provinciale wegen heeft opgesteld. En wat het POP betreft is zowel het oude wegenreglement als de nieuwe wegenverordening geen instrument om de doelstellingen van het POP te bevorderen. Het kan hooguit als ondersteuning voor de uitvoering van het beleid ingezet worden. Voor de planning en ontwikkeling van nieuwe wegen zijn de wetten en besluiten van de ruimtelijke ordening in het leven geroepen.
32
