Actuele opdracht leesvaardigheid – Pesten mei - 2014 2thv
Opdracht 1 In april is er op televisie en in de media veel aandacht geweest voor (online) pesten. a Wat heb jij in de afgelopen weken gezien en/of gehoord over dit onderwerp? b Op welke manier wordt er bij jou op school aandacht besteed aan pesten en aan het voorkomen ervan? Opdracht 2 Lees tekst 1 verkennend. a Wat voor soort tekst is het? Kies uit: A beschrijving B krantenbericht C reclametekst b Wat is het doel van de schrijver met de tekst? A activeren B amuseren C informeren D overtuigen c Wat is het onderwerp van de tekst? Tekst 1 Protest tegen Project P I
Leerlingen die stiekem filmen hoe ze gepest worden op school. Dat is de aanpak van Project P: Stop het Pesten, een programma dat vanaf 28 april op RTL5 te zien is. Sommige scholen zijn niet blij met het format. Het Einstein Lyceum in Rotterdam wil zelfs naar de rechter stappen.
II
5 Voor Project P filmt een leerling wekenlang stiekem hoe hij gepest wordt. Daarna confronteert presentator Johnny de Mol of zijn collega Dennis Weening de klas met de beelden. Een goed idee? Een paar scholen vinden van niet. Het Einstein Lyceum eist zelfs dat de makers de uitzending schrappen en stapt naar de rechter. 'Veiligheid op school is een groot goed', zegt een woordvoerder van het Einstein 10 Lyceum. 'Leerlingen moeten veilig kunnen leren. Dat is niet het geval als ze met een verborgen camera worden gefilmd.' Bovendien spelen er ingewikkelde problemen in die klas, volgens de woordvoerder. 'Voor die context heeft het programma geen oog.' Hij denkt dat de actie meer kwaad dan goed heeft gedaan in de klas.
III
15 RTL en Skyhigh TV willen niet ingaan op vragen van 7Days. Wel zeggen ze in een verklaring dat hun aanpak op een aantal scholen goed gewerkt heeft. En dat het programma heel netjes is gemaakt, want scholieren komen niet herkenbaar in beeld. Bovendien wordt de ouders om toestemming gevraagd voordat hun kind op tv komt.
Talent - Actuele opdracht leesvaardigheid – Pesten – 2thv
IV
20 Riskante aanpak Mag je een verborgen camera inzetten om pesten aan te pakken? Professor René Veenstra van de Rijksuniversiteit Groningen is er niet bij voorbaat tegen. Hij is gespecialiseerd in pesten. 'Het probleem is juist dat er leerlingen zijn die níet veilig zijn', zegt hij. 'Zij worden gepest. De camera is hier een middel om te registreren 25 wat er gebeurt.' Wel vindt Veenstra, net als de scholen, de context belangrijk. 'Je mag hopen dat de makers wat dieper op de zaak zijn ingegaan en ook de andere kant laten zien', zegt hij. 'Want pesten is een groepsproces.'
V
Volgens hem is de aanpak wel riskant. 'In het gunstigste geval komt een klas nader tot elkaar, maar in het ongunstigste geval zien ze iemand als een verrader.' Toch 30 denkt hij dat het programma een opening kan afdwingen voor wanhopige jongeren. 'Ik neem aan dat het om zware gevallen gaat, waarbij álles al geprobeerd is', zegt hij. Veenstra is benieuwd naar de eerste uitzending van Project P. 'Niks doen kan óók gevaarlijk zijn.' Bron: naar Govrien Oldenburger, 7Days, 11 april 2014
Opdracht 3 Lees de alinea's I, II en III nauwkeurig. a Uit welke alinea('s) bestaat de inleiding? b Behalve de aandacht van de lezer trekken, heeft de inleiding nog twee andere functies. Welke twee? Kies uit: A onderwerp aankondigen B aanleiding noemen C mening geven D centrale vraag stellen E samenvatting of hoofdgedachte geven c Wat betekent confronteert (r. 6)? d Wat betekent context (r. 12 en r. 25)? e Het Einstein Lyceum eist dat de beelden die op de school gemaakt zijn, niet worden uitgezonden. In alinea II geeft de woordvoerder van de school daarvoor twee argumenten. Noem deze argumenten. f In alinea III staan drie argumenten vóór het uitzenden van de beelden. Deze argumenten hebben RTL en Skyhigh TV in een verklaring gegeven. Welke argumenten zijn dat?. g Welke twee tekstverbanden vind je in alinea III? Noem de verbanden en de signaalwoorden. Opdracht 4 Lees de alinea's IV en V nauwkeurig. a In alinea IV zegt professor René Veenstra: 'Het probleem is juist dat er leerlingen zijn die níet veilig zijn.' Hij reageert hiermee op een argument eerder in de tekst. Op welk argument reageert hij? b In r. 29-30 staat: 'Toch denkt hij dat het programma een opening kan afdwingen'. Wat wordt bedoeld met een opening afdwingen? c Wat is de mening van professor René Veenstra? Kies het juiste antwoord en vul het aan. A Hij is voor uitzending van de beelden, want... Talent - Actuele opdracht leesvaardigheid – Pesten – 2thv
d
B Hij is tegen uitzending van de beelden, want... C Hij twijfelt nog of hij voor of tegen uitzending van de beelden is, want... Wat is, na het lezen van deze tekst, jouw mening over het gebruik van een geheime camera voor een televisieprogramma over pesten?
Opdracht 5 Johnny de Mol en een gepeste jongen die heeft meegedaan aan Project P, waren te gast in het discussieprogramma RTL Late Night. Via http://www.rtlxl.nl/#!/rtl-latenight-301978/9a19d394-b6bf-700b-7f7d-9c71d343e0e7 kun je dit item bekijken. Bekijk het fragment van 1min25 tot 2min50. a Wat vindt Johnny de Mol van alle discussie over het programma? b Wat is voor Johnny de Mol de belangrijkste reden geweest dat hij akkoord ging met het gebruik van een geheime camera? Bekijk het fragment van 4min41 tot 6min10. c Wat was voor Jordy de belangrijkste reden om mee te doen met het programma? d Wat was voor de vader van Jordy de reden dat hij akkoord ging met het gebruik van een geheime camera? e In vraag d van opdracht 4 heb je jouw mening gegeven over het gebruik van een geheime camera voor een televisieprogramma over pesten. Is jouw mening veranderd na het zien van de beelden uit RTL Late Night? Waarom wel/niet? Opdracht 6 Lees tekst 2 verkennend. a Wat is de bron van de tekst? b Heeft de tekst waarschijnlijk een structuur met een tweedeling of een driedeling? Leg je antwoord uit. c Wat is het onderwerp van de tekst? Tekst 2 'Iedereen weet dat pesten niet oké is en toch gebeurt het' I
Net als vorig jaar slaan de KRO en BNN de handen ineen om een vuist te maken tegen pesten. Deze keer ligt de nadruk op cyberpesten. Dat heeft niet alleen zo mogelijk nog meer impact dan 'gewoon' pesten, het is ook nog eens lastiger te bestrijden. Op 15 april presenteren Arie Boomsma en Sophie Hilbrand Dag tegen 5 Pesten.
II
Volgens Boomsma kan er niet genoeg aandacht voor pesten zijn, want je kunt volgens hem nooit te veel persoonlijke verhalen onder de aandacht brengen. 'En een tv-programma is dan dé plek om die verhalen te vertellen en daarom blijft het zo belangrijk om dit te maken. Iedereen weet immers dat pesten niet oké is en toch 10 gebeurt het.'
III
Experiment Tijdens Dag tegen Pesten schuiven uiteenlopende mensen aan tafel: slachtoffers, experts en BN'ers. Maar ook daders schuiven in dit programma aan tafel aan. 'Een groot deel van de mensen die pesten, heeft het niet door. Dat wordt ook versterkt 15 door de groepsdynamiek en die hebben we in een experiment onderzocht', vertelt Boomsma. 'We hebben een vechtpartij in scène gezet en keken op welk moment
Talent - Actuele opdracht leesvaardigheid – Pesten – 2thv
mensen ingrijpen. Dat is met een verborgen camera gefilmd.' IV
Het experiment is gebaseerd op het 'kopschopincident' in Hulst van begin dit jaar. Toen sloeg en schopte een vijftienjarig meisje een veertienjarige medescholiere, 20 ook nog toen zij al op de grond lag. Een omstander maakte daar een filmpje van en zette het op internet. 'Omdat de zaak nog loopt, hebben we het meisje dat schopte niet in de studio', vertelt Boomsma. 'Maar wel een meisje dat heeft staan kijken, maar niet durfde in te grijpen.'
V
Volgens de presentator zit het gevaar van cyberpesten in de snelle verspreiding 25 ervan. 'Een naar bericht wordt zo snel geretweet, voor je het weet hebben duizenden het gezien. Wat kun je het beste doen om het te voorkomen, maar ook om iemand te helpen die het overkomt? Ik heb daar zelf veel vragen over. Voor mij wordt het ook een leerzame avond.' Bron: naar Maartje Dammers, 7Days, 11 april 2014
Opdracht 7 Lees alinea I en II nauwkeurig. a Geef de eerste zin van de tekst (r. 1-2) in je eigen woorden weer. b Wat betekent impact (r. 3)? c Ben jij het eens met de stelling dat cyberpesten meer impact heeft dan 'gewoon' pesten? Licht je antwoord toe. d In alinea II staan drie signaalwoorden die hetzelfde verband aangeven. Welke drie woorden zijn dat? e Wat voor tekstverband geven die signaalwoorden aan? f Arie Boomsma vindt dat een tv-programma dé plek is om verhalen over pesten te vertellen. Ben je het met hem eens of oneens? Licht je antwoord toe. Opdracht 8 Lees alinea III, IV en V nauwkeurig. a Waarnaar verwijst het woord 'dat' in r. 14? b Wat wordt bedoeld met 'groepsdynamiek' (r. 15)? c In r. 18 wordt gesproken over het 'kopschopincident'. Wat is een incident? d Wat is het doel van de laatste alinea? Opdracht 9 In Dag tegen Pesten werden beelden getoond van het experiment waarover Arie Boomsma vertelt in alinea III. Op de website van het programma kun je via een online experiment uitvinden wat jij zou doen in zo'n geval. Ga naar www.dagtegenpesten.nl en klik op het filmpje of op de button 'test het hier'. Doe de test. a Schrijf een kort verslagje over de uitkomsten van jouw test. b Denk je dat deze test nuttig is in de strijd tegen pesten? Opdracht 10 Kies een van de volgende opdrachten en voer die uit. a Bedenk een prikkelende stelling over het onderwerp pesten. Bijvoorbeeld: Het is goed om met een geheime camera pestgedrag te filmen. Maak een filmpje van een paar minuten waarin je deze stelling verdedigt. Het doel van het filmpje Talent - Actuele opdracht leesvaardigheid – Pesten – 2thv
b
c
is de kijker te overtuigen van jouw mening. Gebruik de theorie over argumenten in de paragraaf Schrijven van hoofdstuk 4. Zoek een boek met het thema pesten. Lees het boek en schrijf daarna een verhaalevaluatie (beoordeling) volgens de theorie in de paragraaf Fictie van hoofdstuk 3. Schrijf een gedicht over pesten. In de theorie van de paragrafen Gedicht staan verschillende kenmerken van poëzie. Maak gebruik van deze kenmerken, maar probeer wel een eigen stijl aan te houden.
Opdracht 11 Kijk terug op deze lesbrief. a Zowel in Project P als in Dag tegen Pesten wordt gebruikgemaakt van een geheime camera. Je hebt in deze lesbrief een aantal keer je mening gegeven over dit onderwerp (in de vragen 4d, 5e en 9b). Bespreek klassikaal jullie antwoorden op deze vragen. Denken jullie vrijwel hetzelfde over dit onderwerp of zijn de verschillen groot? b Bespreek ook jullie antwoorden op vraag 7f. Is een televisieprogramma dé plek om verhalen over pesten te vertellen? Waarom wel/niet? Opdracht 12 Deze lesbrief is geschreven voordat de eerste aflevering van Project P werd uitgezonden. Inmiddels is de uitzending geweest. Kijk samen naar aflevering 1 via http://www.rtlxl.nl/#!/gemist/project-p-stop-het-pesten-304895, of vertel je klasgenoten erover, als je de aflevering gezien hebt. Kijk nog eens terug op de argumenten vóór en tegen het programma. Wie is het na het zien van het programma eens met de voorstanders? En wie met de tegenstanders?
Talent - Actuele opdracht leesvaardigheid – Pesten – 2thv
