Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
9 februari 2015
Gemeente Den Haag Dienst Stedelijke Ontwikkeling/Economie
2
Inhoud Inleiding…………... .....................................................................................................................3 1. 1.1. 1.2. 1.3.
Ambitie [W AT WILLEN WE EN WAAROM?] .......................................................................4 ‘Den Haag beste winkelstad’ ......................................................................................4 Voortbouwen op ingeslagen weg ...............................................................................5 Inspelen op trends en vernieuwing ............................................................................6
2.1. 2.2.
Beleid [W ELKE KEUZES MAKEN WE?] .............................................................................7 Kernpunten Haagse retailbeleid .................................................................................7 Hoofdwinkelstructuur en keuzes ................................................................................8
3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7.
Actieprogramma [W AT GAAN WE DOEN?] .................................................................. 11 Beleidsvorming en winkelplanning .......................................................................... 11 Ondersteuning collectieven ..................................................................................... 12 Branchering en leegstand ....................................................................................... 13 Smart shopping ....................................................................................................... 14 Gebiedsgerichte acties en winkelstraatmanagement ............................................. 15 Openbare ruimte en bereikbaarheid ....................................................................... 16 Dienstverlening ........................................................................................................ 17
2.
3.
4.
Uitvoering [HOE DOEN WE DIT?] ................................................................................ 18
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
3
Inleiding Het College heeft in het Coalitieakkoord 2014-2018 “Vertrouwen op Haagse Kracht” uitgesproken dat het de inzet op aantrekkelijke winkelstraten wil doorzetten. Dit versterkt het vestigingsklimaat van Den Haag en zorgt voor kwaliteit en reuring in de wijk. Daarom is voor deze collegeperiode jaarlijks € 1,5 miljoen vrijgemaakt om Den Haag als winkelstad te versterken. Met voorliggend Actieprogramma Winkelstad geeft het College invulling aan deze ambitie. In het Actieprogramma wordt aangegeven waar het College op in wil zetten (welke winkelgebieden en welke thema’s), wat het College hiermee wil bereiken en welke concrete activiteiten worden verrichten om dit te realiseren. Bij de totstandkoming van dit Actieprogramma is gebruik gemaakt van: De opgedane ervaringen met het vorige Actieprogramma Winkelstad, hierover is de raad tussentijds geïnformeerd via voortgangsberichten; De resultaten van de Detailhandelsmonitor, waarin het functioneren van de Haagse winkelgebieden in beeld is gebracht; In samenspraak met de stad en de markt is de visie Smart Shopping opgesteld; Er is onderzoek verricht onder de Haagse BIZzen en ondernemersverenigingen naar het gemeentelijke beleid en de dienstverlening ten aanzien van winkelstraten, hieruit kwamen tevens nieuwe wensen en ideeën naar voren; Op 24 september 2014 heeft het Haags Winkeldebat plaatsgevonden over de toekomst van Den Haag winkelstad, met een ruime vertegenwoordiging van retailers, eigenaren en andere betrokken partijen; Vanuit gemeentelijk accountmanagement en vanuit het Haags Retailpunt worden nauwe contacten onderhouden met alle spelers in het veld, lokaal en landelijk, waardoor continue voeding plaatsvindt voor beleid en uitvoering. Hoewel de detailhandelssector het zwaar heeft zijn de vooruitzichten in Den Haag gunstig, mede dankzij de continue inzet van gemeente én marktpartijen op een aantrekkelijk winkelapparaat: “Het Economisch Bureau van ING voorspelt in haar regiovisie Den Haag en omstreken (september 2014), dat na lange tijd van krimp eindelijk een voorzichtig keerpunt zichtbaar is met een relatief gunstig vooruitzicht voor de detailhandel. Voor de regio Den Haag stelt zij vast dat een deze een lage winkeldichtheid kent (het kleinst in Nederland) en dat dit aanleiding is voor groei en een kwaliteitsimpuls. In Den Haag kunnen detailhandelsbedrijven een vierkante meter in principe makkelijker rendabel exploiteren. De detailhandel is één van de weinige sectoren waar de werkgelegenheid de afgelopen jaren is gegroeid. Daarnaast verwacht zij dat de detailhandel zich na een moeilijke periode mondjesmaat zal verbeteren. Belangrijk hierbij is dat het gemiddeld besteedbare inkomen van de Hagenaar bovengemiddeld is. Deze consumenten laten zich mogelijk minder beïnvloeden door binnenlandse onzekerheden. Ook weten toeristen en bezoekers de stad steeds beter te vinden. Het helpt daarbij ook dat dat consumenten de koopkracht niet verder meer zien terugzakken en dat de daling van de huizenprijzen achter de rug is.”
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
4
1. Ambitie [WAT WILLEN WE EN WAAROM?] 1.1.
‘Den Haag beste winkelstad’
Den Haag houdt ook in dit Actieprogramma vast aan de ambitie ‘Den Haag beste winkelstad’. Met haar meer dan 3.000 winkels en 68 winkelgebieden heeft Den Haag werkelijk iets unieks te bieden en daarbinnen is in het bijzonder een rol weggelegd voor de typisch Haagse local heroes en karakteristieke winkelstraten. Den Haag heeft daarmee alles in zich het New York van winkelend Nederland te worden. Het wordt tijd dat Den Haag als winkelstad op de kaart gezet wordt en Den Haag ook de beste winkelstad wordt. Den Haag kiest daarbij niet voor de traditionele aanpak en zet vol in op trends en ontwikkelingen die het winkelen en het fysieke winkellandschap veranderen. De visie ‘Den Haag Smart Shopping City’ (bijlage) geeft een nadere uitwerking van deze ambitie. We werken vanuit de overtuiging dat alleen een langdurig en consistent beleid tot resultaat kan leiden en dat we geloven in de kracht van Den Haag als winkelstad. Deze kracht zit in: Binnenstad én buurten en wijken; Local heroes die het onderscheid maken naast de (inter)nationale trekkers; Bijzondere en dynamische winkelgebieden met elk hun eigen profiel; Kwaliteit en gastvrijheid; Smart en innovatief. Betekenis en doel Een gezonde stad is een fijne stad, daarbij horen goede voorzieningen voor haar bewoners, waardoor het prettig wonen is. Een winkelgebied vormt vaak het hart van de wijk of buurt, waar bewoners elkaar ontmoeten. Daarnaast kunnen ondernemers hier een boterham verdienen. Bij de tweede VN-stad, de stad van Vrede en Recht, met de ruim 40.000 expats en de vele internationale instellingen, past een binnenstad met mooie musea, theaters en horeca maar ook een modern en internationaal winkelaanbod, maar ook goed wijkverzorgend winkelaanbod. Dit draagt bij aan een goed vestigingsmilieu voor bedrijven en instellingen en trekt ook veel toerisme, een van de speerpunten uit het lopende coalitieakkoord. De resultaten zijn zichtbaar, maar er liggen nog veel kansen en er valt dan ook nog veel te doen. Detailhandel zorgt voor veel en nog steeds groeiende werkgelegenheid (meer dan 21.000 banen). En waar nieuwe banen in de Haagse regio grotendeels voor hoger opgeleiden zijn weggelegd, geldt dit niet voor horeca en detailhandel. De vernieuwing van het Haagse stadscentrum heeft nieuw vertrouwen gecreëerd bij ondernemers in detailhandel en horeca, terwijl ook in de wijken en buurten volop kansen worden gezien en gepakt. Nieuwe accenten In dit actieprogramma gaan we verder met het versterken van winkelgebieden en het faciliteren van vernieuwing en dynamiek. Niet alleen op het niveau van de binnenstad, waar met het behalen van de titel ‘Beste binnenstad 2013-2015, het bewijs is geleverd dat het beleid werkt. Naast de binnenstad wil Den Haag vooral ook in de buurten en wijken excelleren. Ook hier is Den Haag succesvol, met landelijke prijzen voor de ‘Fred’ (gezelligste winkelstraat), Van Hoytemastraat en Kijkduin (schoonste winkelgebied), de Markies (FGH Vastgoedprijs) en het Zeeheldenkwartier (NRW-marketingprijs) en met vele BIZzen. Op dit succes willen we doorbouwen door onder andere meer aandacht te schenken aan de local heroes, die zorgen voor het echte onderscheid. Ook zit een belangrijke vernieuwing in ‘smart shopping’. Samen met bedrijfsleven en kennisinstellingen willen we nieuwe technologieën stimuleren om winkelgebieden te versterken. Partnership Een goede samenwerking met ondernemers en bewoners is essentieel om dit te bereiken, hierin ligt de kracht van sterke winkelgebieden. Veilige en schone winkelgebieden zijn daarbij niet alleen een verantwoordelijkheid van de gemeente, tegelijkertijd staan ondernemers niet alleen bij de zoektocht en realisatie van ondernemingen en winkelgebieden die smart en innovatief zijn. Alleen gezamenlijk kan hier het optimale bereikt worden. Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
5
1.2.
Voortbouwen op ingeslagen weg
In dit actieprogramma bouwen we voort op de ingeslagen weg van het voorgaande actieprogramma, waarin veel is bereikt. Vrijwel alle actiepunten uit het vorige Actieprogramma zijn gerealiseerd: 1. Versterking hoofdwinkelstructuur: We hebben veel aandacht gegeven aan vernieuwende retailinitiatieven (actie 1a), waarvan de resultaten in de Grote Marktstraat, maar ook in de wijken, zoals bijvoorbeeld het Zeeheldenkwartier goed zichtbaar zijn. In de Binckhorst werken we aan de uitwerking van een omgevingsplan, waarin we de realisatie van een nieuw stedelijk perifere detailhandelscluster mogelijk willen maken (actie 1b). De versterking van winkelgebieden door herontwikkelingen geven we vorm in verschillende winkelgebieden door toevoeging of vergroting van trekkers (vaak supermarkten), in bijvoorbeeld de Theresiastraat, Badhuisstraat, Ambachtsgaarde, Almeloplein en Savornin Lohmanplein (actie 1c). In Moerwijk is in samenwerking met de corporaties een nieuwe visie op de winkelgebieden ontwikkeld (actie 1d). In een aantal bestemmingsplannen hebben we uitwerking gegeven aan de invoering van de ‘rek- en krimp’-gebieden, zoals in de Weimarstraat en de Paul Krugerlaan, waar nodig zullen we dit bij nieuwe bestemmingsplannen verder doorvoeren om de kern van winkelgebieden gezond te houden (actie 1e). 2. Plannen van Aanpak: De afronding van lopende plannen van aanpak is ingezet. Met de aanpak van de openbare ruimte is de laatste actie van het plan van aanpak voor het winkelgebied Fahrenheitstraat/Thomsonlaan begin 2015 afgerond. Ook in het Zeeheldenkwartier ronden we het Plan van Aanpak dit jaar af met het gereedkomen van het gevelplan en de herinrichting van de openbare ruimte in de Prins Hendrikstraat en de Zoutmanstraat. In het Hofkwartier is het Torenplein heringericht en de marketingcommunicatie opgepakt in samenwerking met de BIZ Noordeinde, maar hier blijft extra aandacht vereist. 3. Kwaliteitsimpuls openbare ruimte: In de winkelgebieden Reinkenstraat, Theresiastraat, Willem Royaardsplein, Reinkenstraat en de Van Hoytemastraat hebben we een kwaliteitsimpuls voor de openbare ruimte voorbereid en uitgevoerd in het kader van het ‘werk-met werk’-programma (actie 3) 4. Inzet winkelstraatmanagers: In de winkelgebieden Goeverneur- en Lorentzplein, Zeeheldenkwartier, Leyweg, Almeloplein, Hoefkade/Hobbemastraat, Paul Krugerlaan en de Apeldoornselaan/Dierenselaan is actief winkelstraatmanagement ingezet (actie 4). Voor de Leyweg, Almeloplein en de Hobbemastraat vindt in 2015 in ieder geval nog inzet plaats, daarnaast is in het winkelgebied Loosduinse Hoofdplein een winkelstraatmanager gestart. 5. Gebiedsgerichte acties: In veel winkel gebieden hebben we ’gebiedsgerichte acties’ ingezet met kleine impulsen in de openbare ruimte, promotie en evenementen (actie 5), zoals de Stationsweg, Laak, Almeloplein en de Leyweg. 6. Stimulering ondernemerschap: Het project Den Haag Internationale Winkelstad is in het kader van de stimulering ondernemerschap (actie 6) voortgezet en heeft bijgedragen aan de komst van vele vernieuwende (internationale) winkelformules. Dit is met name zichtbaar in de Grote Marktstraat, maar ook daarbuiten. Het actiepunt dat ‘local heroes’ moet stimuleren willen we in dit actieprogramma actiever oppakken. Van de inzet van Winkelpanden CV hebben het belangrijkste deel van de winkelactiviteiten hiervan ondergebracht in de WOM Stationsbuurt. Voor de resterende activiteiten zijn we op dit moment aan het herzien hoe we deze nog kunnen inzetten. 7. BIZ en ondernemerscollectieven: In 20 gebieden (waaronder 19 winkelgebieden) zijn BIZzen gerealiseerd. Mede door Haagse lobby is er nu een beter permanente BIZ-wet. Het Haags Retailpunt is opgericht als service-organisatie voor BIZzen en ondernemerscollectieven en heeft inmiddels een onmisbare plek ingenomen. Dit heeft samen met de retailprijs geleid tot professionalisering en veel innovatieve acties in winkelgebieden, o.a. op vlak van duurzaamheid.
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
6
1.3.
Inspelen op trends en vernieuwing
De detailhandelssector heeft een moeilijke periode doorgemaakt. Uiteraard zijn de economische crisis en de toenemende internetaankopen voelbaar, ook in Den Haag. Met name zwakkere (delen van) winkelgebieden staan onder druk. Toch blijkt de detailhandel veerkrachtig te zijn en biedt dit ook kansen voor vernieuwing. Leegstand is vaak tijdelijk en wordt alleen op mindere locaties of bij mindere courant vastgoed niet meer snel ingevuld met detailhandel. Transformatie en invulling met andere functies is hier een mogelijke oplossing. De toename van de leegstand zien we daarnaast stabiliseren en lijkt zelfs (licht) te dalen, belangrijk voor ondernemers is dat huren zijn gedaald en ook zien we een afname van het aantal m2 winkelruimte. Bijzonder is dat de werkgelegenheid in de detailhandel in Den Haag licht is toegenomen, een teken dat in de bestaande winkelvoorraad nog volop muziek zit. Momenteel zijn er ook landelijk tekenen van economisch herstel. De omzetdaling is in 2014 afgenomen, het consumentenvertrouwen stijgt en we zien ook veel nieuwe toetreders. Maar deze recente positieve signalen betekenen niet dat alles weer bij het oude komt. De retail- en consumentenmarkt is structureel veranderd en Den Haag kan alleen maar aantrekkelijker worden als winkelstad als het inspeelt op deze onderliggende tendensen. De voor Den Haag meest relevante trends, waar dit Actieprogramma op in wil spelen, zijn de volgende: de grote steden zijn in trek: met name de G4 doen het goed als winkelsteden, hier is sprake van bevolkingsgroei, nieuwe retailontwikkelingen en een gunstig vestigingsklimaat; nieuwe technologieën bieden nieuwe kansen: winkels en winkelgebieden moeten ‘smart’ worden, meer service bieden en zowel online als offline actief zijn (omnichannel); lokaal ondernemerschap is weer terug: de consument is op zoek naar ‘echte’, persoonlijke producten, een buurtgevoel, specialiteitenwinkels en horeca; bewoners zijn meer betrokken bij nieuwe samenwerkingsvormen met winkelgebieden in de wijk en organiseren samen met ondernemers activiteiten en evenementen en initiëren ook nieuwe ideeën en projecten op bijvoorbeeld het gebied van cultuur en duurzaamheid; markten nieuwe stijl: events en markten in winkelgebieden worden druk bezocht en zorgen voor levendigheid en een grotere binding; internationalisering van de winkelmarkt: steeds meer internationale, grootschalige winkelformules treden toe tot de Nederlandse winkelmarkt, waarbij Den Haag zich steeds meer als tweede vestigingslocatie in Nederland positioneert; dynamiek door nieuw ondernemerschap: veel vernieuwende winkel- en horecaconcepten worden gestart en uitgebouwd, waarbij de grenzen tussen winkel en horeca (mengfuncties) en tussen food en non-food steeds meer vervagen; toerisme wordt steeds belangrijker: als tweede toeristenstad van Nederland trekt Den Haag steeds meer bezoekers en wet hiermee ook de winkelomzet en bezoekersaantallen op peil te houden; compactere winkelgebieden: de uiteinden van winkelgebieden staan onder druk en verschieten van kleur en de winkelfunctie concentreert zich steeds meer in de kerngebieden; professionalisering van winkelgebieden: de BIZzen hebben gezorgd voor goed georganiseerde winkeliersverenigingen. Om als winkelstad voorop te (blijven) lopen is het van belang deze vernieuwing te omarmen en niet enkel vast te houden aan traditionele waarden. Op veel fronten proberen we daarom in dit Actieprogramma in te spelen op deze vernieuwing, middels: stimuleren van smart shopping: nieuwe technologieën die het winkelgedrag veranderen en veraangenamen (online én offline); nieuwe vormen van samenwerking, o.a. door de BIZzen en het Haags Retailpunt; accommoderen van vernieuwende winkel- en horecaformules, internationaal én lokaal; stimuleren van levendigheid in winkelstraten, door o.a. faciliteren van nieuwe markten en terrassen; slim vermarkten van Den Haag winkelstad en inzetten op toerisme.
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
7
2. Beleid [WELKE KEUZES MAKEN WE?] 2.1.
Kernpunten Haagse retailbeleid
Beleidscyclus detailhandel Het Haagse retailbeleid is tweeledig: De winkelplanning reguleert welke detailhandel zich waar mag vestigen. Basis hiervoor vormt de detailhandelsnota en dit wordt juridischplanologisch vertaald in bestemmingsplannen en middels wabo-aanvragen; Het stimuleringsbeleid is erop gericht Den Haag als winkelstad voor consument en ondernemer zo aantrekkelijk mogelijk te maken. De toolkit hiervoor staat in dit Actieprogramma Winkelstad;
Detailhandelsmonitor (2006, ’09, ‘13)
Detailhandelsnota (2005) Actieprogramma Winkelstad (2010, ‘15)
De periodieke detailhandelsmonitor dient als onderlegger voor zowel bepaling van de hoofdwinkelstructuur (winkelplanning) als de te maken inhoudelijke keuzes voor het Actieprogramma Winkelstad. Aangezien de detailhandelsnota op onderdelen verouderd is, gaan we deze actualiseren. Kernpunten retailbeleid Den Haag voert al jaren consequent en consistent retailbeleid. Een vaste lijn, waarbij wel wordt ingespeeld op nieuwe trends en veranderende marktomstandigheden. Het Haagse retailbeleid kan worden omschreven aan de hand van de volgende kernpunten: Naast de binnenstad (toerisme) wordt ook actief ingezet op sterke winkelgebieden in buurt en wijk (hart van de wijk). Wel maken we heldere keuzes voor minder, maar betere winkelgebieden. In de huidige tijd kunnen we niet alle winkels en winkelgebieden overeind houden. Den Haag zet in op concentratie van de winkels binnen een robuuste hoofdwinkelstructuur en transformatie naar andere functies van winkels en winkelgebieden buiten deze hoofdwinkelstructuur. Hiermee behouden we vitale en levendige winkelgebieden, met minder leegstand. We pakken de winkelgebieden integraal en in onderlinge samenhang aan, dat wil zeggen alle facetten die van invloed zijn op het winkelklimaat: uitstraling, inrichting, organisatie, branchering, gastvrijheid, bereikbaarheid, veiligheid, marketing, etc. Samenwerking staat aan de basis van een succesvolle aanpak. Professioneel georganiseerde winkeliersverenigingen zijn noodzakelijk als betrouwbare gesprekspartner voor de gemeente. De BIZ is een uitstekend instrument om de samenwerking tussen ondernemers (en mogelijk eigenaren) te organiseren. Ook de bewoners tonen steeds meer betrokkenheid bij hun winkelgebied. We kiezen voor een pro-actieve aanpak en actief accountmanagement. Dat betekent dat we een uitgebreid lokaal en nationaal netwerk onderhouden, snel in willen spelen op kansen die zich voordoen. We wachten niet af, maar nemen het voortouw om in samenwerking met het bedrijfsleven kansen te pakken. Vernieuwing en dynamiek willen we volop de ruimte geven om hiermee de hoofdwinkelstructuur nieuwe impulsen te geven, zowel in de binnenstad, in de buurten en wijken en (als dit niet inpasbaar is in de hoofdwinkelstructuur en bijzondere concepten betreft) incidenteel buiten de hoofdwinkelstructuur. Marktinitiatieven die hierin passen willen we stimuleren en faciliteren. Daarnaast zit vernieuwing met name in het stimuleren van smart shopping. Den Haag heeft veel te bieden als winkelstad en dit moeten we veel beter vermarkten. Den haag moet veel meer op het netvlies komen als bijzondere winkelstad. Bijzondere aandacht willen we daarbij schenken aan de local heroes.
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
8
2.2.
Hoofdwinkelstructuur en keuzes
Prioritaire winkelgebieden voor het Actieprogramma Op basis van de detailhandelsmonitor en signalen uit de markt maken we binnen de hoofdwinkelstructuur een keuze voor perspectiefrijke winkelgebieden, waar we in dit Actieprogramma Winkelstad extra inzet op willen plegen. Deze keuze is gemaakt aan de hand van huidig functioneren, potentie/perspectief en belang voor wijk en stad. Ook andere winkelgebieden kunnen beroep doen op ondersteuning, echter met lagere prioriteit. Prioriteit ligt in ieder geval bij de volgende winkelgebieden: Leyweg; Gentsestraat/Stevinstraat; Binnenstad-noord (Hofkwartier Betje Wolffstraat; Noordeinde-Denneweg); Loosduinse Hoofdplein; Appelstraat/Vlierboomstraat; Gouverneurplein en Lorentzplein. Groei versus leegstand In algemene zin neemt de behoefte aan winkelmeters af en zien we een natuurlijke afname van het aantal winkelmeters. De winkelleegstand in Den Haag neemt soms tijdelijk toe, maar de structurele leegstand blijft beperkt. Het totale detailhandelsaanbod in Den Haag is afgenomen (2013 t.o.v. 2009, zie detailhandelsmonitor). Dit is een resultaat van het gevoerde concentratiebeleid, veranderende consumentengedrag (internet, lagere bestedingen) en een veranderende functie van winkelstraten (o.a. meer horeca). Tegelijkertijd levert dit beleid meer kansen op voor groei van detailhandel op toplocaties. Den Haag kent nog relatief veel uitbreidingsruimte voor nieuwe winkels, als resultaat van het gevoerde beleid, toenemend draagvlak door bevolkingsgroei en stijgend toerisme. Deze ruimte willen we gericht en selectief inzetten, om zo een robuuste winkelstructuur te behouden Herijking hoofdwinkelstructuur: kiezen en doorgroeien Uitgangspunt voor de Haagse winkelplanning is de focus op de hoofdwinkelstructuur. Binnen de hoofdwinkelstructuur is ruimte voor versterking, daarbuiten slechts in uitzonderlijke gevallen met aantoonbare meerwaarde voor de gehele winkelstructuur en de stad. Hoewel de stad als geheel er goed voor staat verschilt het functioneren en perspectief van afzonderlijke winkelgebieden. Niet elk winkelgebied is in de huidige tijd nog economisch levensvatbaar. Met de effecten van de economische crisis, leegstand en het veranderend consumentengedrag moet nog sterker gekozen worden dan voorheen. Liever een beperkt aantal goede winkelgebieden dan veel matige. De hoofdwinkelstructuur wordt periodiek herijkt aan de hand van de detailhandelsmonitor. Ten opzichte van 2009 is in 2013 de nieuwe hoofdwinkelstructuur vastgesteld op 68 winkelgebieden (zie volgende pagina). De belangrijkste keuzes ten aanzien van de hoofdwinkelstructuur zijn als volgt: Betere winkelgebieden: perspectiefrijke winkelgebieden in de hoofdwinkelstructuur worden versterkt om ze toekomstbestendig te maken en (waar mogelijk) uit te laten groeien tot ‘parel’ (kansenbenadering). Compactere winkelgebieden: diverse winkelgebieden zijn of worden verkleind. Concentratie moet zorgen voor een levensvatbaar kerngebied. Transformatie kan plaats vinden aan de randen van de (compacte) winkelgebieden en enkele verspreide buurtlocaties: zittende ondernemers die nu buiten de hoofdwinkelstructuur vallen kunnen nog steeds hun winkel uitbaten, de bestemming van deze gebieden wordt wel verbreed en er wordt meer ruimte geboden aan de markt (rek- en krimpgebieden). Minder winkelgebieden: ten opzichte van in 2009 behoren acht winkelgebieden niet meer tot de hoofdwinkelstructuur. Deze winkelgebieden worden niet versterkt als het gaat om bijvoorbeeld het toevoegen van nieuwe winkels en m2 of extra investeringen in de openbare ruimte. Wel blijft er natuurlijk aandacht voor de reguliere beheer ten aanzien van schoon, heel en veilig. Daarnaast wordt de verspreide bewinkeling (incl. solitaire supermarkten) zoveel mogelijk tegengegaan. Thematische winkelgebieden: Specifieke locaties zijn aangewezen voor perifere winkels (m.n. bouwmarkten, tuincentra en woonwinkels) en grootschalige detailhandel (GDV). Nieuwe winkelgebieden: de zes nieuwe winkelgebieden in de hoofdwinkelstructuur van 2013 zijn trafficlocaties (bij de stations), herontwikkelde winkelgebieden en winkelgebieden rondom grote supermarkten. Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
9
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
10
Uitwerking keuzes hoofdwinkelstructuur Strategieën: Beter Gericht investeren in perspectiefrijke winkelgebieden Optimaliseren (kwalitatief) van het winkelgebied (o.a. openbare ruimte, branchering, parkeren, BIZ, promotie, etc.) Versterken (kwantitatief): winkelmeters gericht toevoegen (mits dit leidt tot versterking van hoofdwinkelstructuur) Parels uitlichten, laten doorgroeien en vermarkten
Compacter
Minder
Thematisch
Nieuw
-
-
Transformatie (rek en krimp) aan uiteinden en verspreid Concentreren en verplaatsen naar kerngebied o.a. d.m.v. vastgoedstrategie en inzet bestemmingsplan instrument Kerngebied versterken en optimaliseren (zie boven) Perspectiefarme (delen van) winkelgebieden uit de hoofdwinkelstructuur nemen Bestemmingsverruiming Bestaande winkeliers kunnen blijven, maar niet optimaliseren/uitbreiden Winkeluitbreiding ontmoedigen/niet faciliteren Ruimte voor startups Wel leefbaarheid en veiligheid faciliteren Minder verspreide bewinkeling (incl. solitaire supermarkten) Dagelijks en niet-dagelijkse winkelbestemming zoveel mogelijk weghalen uit bestemmingsplan PDV-concentraties (m.n. bouwmarkten, tuincentra en woonwinkels) GDV-concentraties (grootschalige detailhandel) Toevoegen, onder strikte voorwaarden, nl.: Versterking binnen hoofdwinkelstructuur; Vernieuwing: onderscheidend concept wat niet in de hoofdwinkelstructuur gehuisvest kan worden en dit niet aantast, en freezones (ruimte voor experiment); en/of Verplaatsing winkelgebied in hoofdwinkelstructuur.
Keuzes en prioriteiten Leyweg Binnenstad-noord (Hofkwartier-NoordeindeDenneweg/Frederikstraat) Appelstraat/Vlierboomstraat Gentsestraat/Stevinstraat Betje Wolffstraat Loosduinse Hoofdplein Gouverneurplein-Lorentzplein Palace Promenade Stationsweg Chinatown Deltaplein Almeloplein parels (bijv. Zeeheldenkwartier, Grote Marktstraat of ‘Fred’) Loosduinse Hoofdplein Leyweg Gentsestraat/Stevinstraat Hobbemastraat Weimarstraat Boekhorststraat Keizerstraat Palaceplein Verspreide bewinkeling buiten hoofdwinkelstructuur Arabislaan Jan Luykenlaan Bazar Ursulaland Stuyvesantplein Jan Hendrikstraat Goudenregenplein Vaillantlaan Palace Plein mogelijk uit te breiden met andere winkelgebieden
Megastores Binckhorst
Den Haag CS en HS New Babylon Neherkade Dr. Lelykade Valkenboslaan Binckhorst (thematisch) Loosduinseweg/-kade (thematisch) RWS-kavel (thematisch) Scheveningen Haven (thematisch)
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
11
3. Actieprogramma [WAT GAAN WE DOEN?] 3.1.
Beleidsvorming en winkelplanning
Met de winkelplanning wordt bepaald welke winkels zich waar mogen vestigen. In de komende periode willen we het detailhandelsbeleid op een aantal punten herijken. De actualisatie van de detailhandelsnota hierin een belangrijk actiepunt. De voorbereidingen voor de aanpassingen van het beleid ten aanzien van markten, straathandel en kiosken is inmiddels vergevorderd. Tenslotte zullen we het juridisch-planologisch kader (op basis van landelijke en Europese wetgeving), in lijn gaan brengen met het detailhandelsbeleid. Actie 1a: Actualiseren detailhandelsnota We gaan de detailhandelsnota actualiseren. Hiermee willen we reageren op de veranderende economische situatie en nieuwe marktontwikkelingen. Ook nieuwe juridisch-planologische voorwaarden vanuit de Wet ruimtelijke ordening en Europese regelgeving vragen om een aanpassing op onderdelen van de detailhandelsnota. Daarnaast heeft het striktere provinciale beleid nadelige gevolgen voor de Haagse detailhandelsstructuur en zal de nota hierop ingaan als het gaat om onderbouwing van nieuwe initiatieven en de provinciale eisen die hieraan worden gesteld. Inzet blijft een sterke hoofdwinkelstructuur die flexibel en krachtig kan inspelen op de economische dynamiek en vernieuwing. Winkeltijden zijn een belangrijk aandachtspunt, evenals de effecten van internetwinkelen en de opkomst daarbij van bijvoorbeeld pick-up-points. Den Haag wil voorloper zijn in Nederland op het gebied van Smart Shopping. Dit betekent dat Den Haag het gebruik van technologie volledig gaat omarmen. In het kader van het voorgaande actieprogramma hebben we een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden voor clustering van detailhandel buiten de hoofdwinkelstructuur (perifere detailhandel), de uitkomsten hiervan zullen we in deze nieuwe nota opnemen als een beleidsaanpassing. Actie 1b: Versterking markten, straathandel en kiosken Het gemeentelijk beleid rondom markten, straathandel en kiosken wordt vernieuwd om hiermee invulling te geven aan de ambities uit het coalitieakkoord: “Meer reuring op straat: Ambulante handel, terrassen, ondernemerschap, evenementen in de buitenruimte en reclame in de stad zorgen voor leven op straat en bieden ondernemers kansen hun brood te verdienen. Dit willen we meer mogelijk maken, met oog voor de belangen van omwonenden.” Naast de vernieuwing van de Haagse Mart wordt ingezet op het versterken van markten in buurten en wijken, in navolging van de pilot Zeeheldenmarkt. Tevens wordt een regeling ontwikkeld om private markten mogelijk te maken. Door het stimuleren van een kwalitatief sterk aanbod in markten, straathandel en kiosken willen we beter inspelen op de wensen van consumenten en bewoners. Actie 1c: Juridisch-planologische advisering (bestemmingsplannen en wabo) Vanuit onze insteek naar minder maar sterkere winkelgebieden zal ook het juridischplanologisch instrument vaker en breder door ons worden ingezet. Met dit instrumentarium kunnen we ons verder gaan richten op het ruimtelijk concentreren, consolideren en waar mogelijk het afbouwen van winkelgebieden. Daar waar we afbouwen willen we deze meters inzetten in de concentratiegebieden (saldering) om daarmee deze gebieden te versterken en uit te breiden. Basis voor deze inzet vormt kwantitatief onderzoek (distributie planologisch onderzoek dpo’s), maar vooral ook kwalitatief onderzoek waarbij conceptontwikkeling en positionering van winkelgebieden centraal staat. Dit is van belang om regionaal en provinciaal tot een goede afstemming te komen over de ontwikkelingen in Den Haag en de MRDH.
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
12
3.2.
Ondersteuning collectieven
Goed georganiseerde ondernemers (bijv. door een BIZ) zijn cruciaal voor florerende en toekomstbestendige winkelgebieden. Alleen in onderlinge samenwerking kan de gemeente ook effectief beleid voeren. Echter, het ontbreekt de bestuurders van de winkelgebieden soms aan tijd, middelen, kennis/informatie en contacten om naast de eigen winkel ook het winkelgebied te ‘runnen’. Daarom wil de gemeente hierin de helpende hand bieden. Actie 2a: Haags Retailpunt De inzet van het Haags Retailpunt wordt gecontinueerd. Het Haags Retailpunt (HRP) ondersteunt de BIZzen en ondernemerscollectieven in de Haagse winkelgebieden bij professionalisering en innovatie. Het HRP doet dit door het netwerk tussen ondernemerscollectieven (onderling) en relevante partners te versterken. Ook heeft het HRP in samenwerking met partners een menukaart ontwikkeld met producten en diensten voor ondernemerscollectieven. Vanaf de start in oktober 2012 heeft het HRP een natuurlijke plek veroverd als schakel naar en tussen BIZzen/winkeliersverenigingen, zeker met het wegvallen van de Kamer van Koophandel. Het HRP heeft nieuwe innovatieve ontwikkelingen gestimuleerd, o.a. op vlak van branchering, marketing, smart shopping en duurzaamheid en door middel van prijsvragen. Ook biedt het HRP informatie en ondersteuning voor nieuwe en continuering van bestaande BIZ-initiatieven. Actie 2b: Gemeentelijke BIZ-begeleiding en -uitvoering De Haagse Bedrijven Investeringszones worden uitgebreid, versterkt en vernieuwd. Met 20 BIZzen, waaronder 19 in winkelgebieden, die gezamenlijk 5 miljoen investeren is de Experimentenwet Bedrijven Investeringszones in Den Haag een succes gebleken. Met een BIZ kunnen ondernemers zélf collectief investeren in het aantrekkelijker en economisch sterker maken van hun bedrijfsomgeving. Met de vaststelling van een definitieve BIZ-wet in 2014 wordt het opnieuw mogelijk een BIZ op te starten of te verlengen, nu ook voor vastgoedeigenaren. Den Haag wil deze initiatieven opnieuw faciliteren en stimuleren, met als doel een BIZ zo makkelijk, aantrekkelijk en effectief mogelijk te maken. Uitgangspunt blijft dat een BIZ een instrument van, voor en door ondernemers (en/of eigenaren) is. Het Haags Retailpunt wordt ingezet om BIZ-initiatieven te ondersteunen. Tevens worden kwartiermakers beschikbaar gesteld voor kansrijke winkelgebieden die een BIZ willen starten. Deze inzet richt zich op logisch afgebakende winkelgebieden van voldoende omvang binnen de hoofdwinkelstructuur. Actie 2c: Keurmerk Veilig Ondernemen De inzet van het KVO zal worden voorgezet. De KVO-projectleider coördineert en monitort ontwikkelingen op KVO-gebied en verzorgt de project- en procesbegeleiding van KVO-projecten in winkelgebieden (en bedrijventerreinen). Het KVO is een goed instrument gebleken, waarmee leefbaarheid en veiligheid en daarmee het ondernemersklimaat van een winkelgebied verbetert. Een gezamenlijke aanpak moet leiden tot een prettiger winkelklimaat, een beter imago van de winkelstraat, preventie en minder overlast, vandalisme en criminaliteit. Middels de activiteiten die uit het KVO voortkomen worden ook de organisatiegraad en samenwerking in het winkelgebied vergroot bij de ondernemers onderling, maar ook tussen ondernemers, gemeente en politie. Door gezamenlijk te schouwen en afspraken te maken worden concrete problemen aangepakt, zoals verlichting, schoonmaken, gevaarlijke verkeerssituaties, trainingen, extra prullenbakken en extra politiecontrole. Ook wordt gekeken of we innovatieve projecten vanuit de winkelgebieden kunnen ondersteunen en bevorderen in samenwerking met het Haagse veiligheidscluster. Signalen die uit het KVO voortkomen en niet direct betrekking hebben op leefbaarheid en veiligheid (bijv. leegstand, organisatiegraad en promotie) worden in samenwerking met de accountmanagers retail opgepakt.
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
13
3.3.
Branchering en leegstand
Den Haag heeft ook te maken met leegstand die met ca. 9% zich rond het landelijk gemiddelde beweegt. Een klein deel van deze leegstand is structureel en wordt minder makkelijk door de markt ingevuld. In de komende periode willen we deze ‘hardnekkige’ leegstand meer aandacht gaan geven. Daarnaast wordt voortgezet op de inzet om het winkelaanbod op ieder niveau in de hoofdwinkelstructuur te versterken, zowel door (inter)nationale trekkers als local heroes. Actie 3a: Den Haag Internationale Winkelstad Het project Internationale Winkelstad wordt voortgezet. In dit project wordt gewerkt aan het aantrekken van bijzondere winkelformules, die Den Haag als winkelstad versterken. In de eerste fase van het project richtte de inzet zich vooral op internationaal onderscheidende winkels en het stimuleren van de ontwikkeling van strategische locaties in de binnenstad. Dit heeft geleid tot zichtbare resultaten in o.a. de Grote Marktstraat. In de loop der tijd heeft de aanpak zich verbreedt naar local heroes, mode-ontwerpers, daghoreca, het luxurysegment, pop up stores en meer aandacht voor de bijzondere winkelstraten in buurten en wijken. Sleutelrol wordt vervuld door de projectmanager Internationale Winkelstad, die actief winkelformules werft, de businessmarketing verzorgt en de contacten onderhoudt met o.a. retailers, vastgoedeigenaren, makelaars en ontwikkelaars. De samenwerking met winkeliersverenigingen/BIZzen wordt verder geïntensiveerd. Medewerking van vastgoedeigenaren blijft een cruciale randvoorwaarde, o.a. door het hanteren van realistische en flexibele huren en het ruimte bieden aan tijdelijke initiatieven. Actie 3b: Local heroes We willen onze local heroes koesteren en de ruimte geven om zich te ontwikkelen en te vermarkten. Local heroes zijn beeldbepalende ondernemers in zowel de binnenstad als in de buurten en wijken. Juist de local heroes geven Den Haag als winkelstad een specifieke eigenheid, zorgen voor vernieuwing en maken Den Haag anders dan andere winkelsteden. We willen de samenwerking tussen de local heroes onderling stimuleren en gezamenlijk kijken welke ideeën gerealiseerd en ondersteund kunnen worden om de positie van de local heroes te versterken en Den Haag als bijzondere winkelstad beter te vermarkten. Dit kan gaan om vestigingsmogelijkheden en conceptontwikkeling, maar is ook één van de pijlers van het programma Smart Shopping. Actie 3c: Vastgoed en transformatie Grip op vastgoed is cruciaal in het versterken van de uitstraling en het winkelaanbod. Dit kan door het stimuleren van herontwikkeling (toevoegen van trekkers, samenvoegen van winkelunits) in de kern van de winkelgebieden en het realiseren van een transformatie-opgave, waarbij een winkelgebied verder wordt geconcentreerd en de uiteinden worden getransformeerd naar andere functies. Het vastgoedinstrument kan in zwaarte variëren van o.a. overleg of bemiddeling met de vastgoedeigenaar, stimuleringssubsidies, tijdelijke aanhuur (voor bijv. realisatie van pop-up initiatieven), tot eventueel het doen van strategische aankopen. Dit laatste heeft in beginsel niet de voorkeur. Het strategisch locatiebeleid in de binnenstad laat zien dat een vastgoedgerichte aanpak resultaten oplevert, met name in de Grote Marktstraat. Dit principe is ook elders toepasbaar. De inzet van gemeentelijk eigendom is tot nu toe bescheiden geweest en heeft zich gericht op specifieke gebieden, waar wel specifieke resultaten zijn behaald. Het bezit van de Winkelpanden CV bevindt zich voor al in de Stationsbuurt en dit deel van de portefeuille is overgegaan naar de WOM Oude Centrum. Door herontwikkeling en herinvulling zijn in de Stationsbuurt goede resultaten behaald. Dit geldt ook voor de Paul Krugerlaan, middels aankoop en verbetering uitstraling winkelpuien. In dit actieprogramma willen we uitwerken hoe en waar we het vastgoedinstrument als middel kunnen inzetten om ons detailhandelsbeleid verder te effectueren, met name in de prioritaire winkelgebieden. Uitgangspunt is en blijft dat het vastgoedinstrument alleen tijdelijk en strategisch wordt ingezet bij ‘marktfalen’ (zonder actief ingrijpen komt een gewenste ontwikkeling niet van de grond) en een duidelijk sociaal-economisch belang.
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
14
3.4.
Smart shopping
Om Den Haag als winkelstad van de toekomst op de kaart te zetten zet Den Haag vol in op trends en ontwikkelingen die het winkelen en het fysieke winkellandschap veranderen. Dit betekent dat Den Haag als winkelstad het gebruik van technologie volledig gaat omarmen. Niet als doel op zich, maar als middel om maximaal in de S.M.A.R.T. behoeften van de consument van vandaag en morgen te voorzien. Daarom is voor Den Haag een ambitieus Smart Shoppingprogramma van twaalf pijlers opgesteld in samenwerking met lokale en nationale partijen die hier graag een bijdrage aan willen leveren. Hiermee willen we tevens innovatie binnen het MKB bevorderen. De realisatie ervan kan niet door de gemeente alleen gerealiseerd worden en is gebaat bij intensieve samenwerking met en participatie van betrokken partijen. Actie 4a: Programmamanagement De programmamanager Smart Shopping is het gezicht van en voert de overall regie over de realisatie van Den Haag Smart Shopping City. De programmamanager wordt gesitueerd bij het Haags Retailpunt en zal operationeel het meest actief zijn met het aanjagen van de uitvoering van de visie en het programma Smart Shopping City. Hij/zij stimuleert en bewaakt de voortgang en kwaliteit van het programma, stimuleert innovatie en zorgt voor samenwerking en participatie van en tussen locale en (inter)nationale partijen uit retail, ICT, creatieve industrie, onderwijs/kennis en vastgoed. Actie 4b: Netwerk, kennis en samenwerking Vanuit de driehoek bedrijfsleven-kennisinstellingen-overheid willen we een netwerk opzetten en onderhouden met retailers, winkelgebieden, IT-bedrijven en andere partners in Den Haag, nationaal en internationaal. Binnen het retail living lab willen we vanuit de overkoepelende visie kennis en innovatie stimuleren, best practices ontwikkelen, het netwerk uitbouwen, commitment en betrokkenheid vergroten, samenwerkingen realiseren en tot nieuwe initiatieven komen. Op termijn kan dit leiden tot een meer structurele samenwerking tussen de partners. Doelstelling is zoveel mogelijk partijen te betrekken en vernieuwing te stimuleren, juist ook lokaal. Actie 4c: Realisatie 12 programmapijlers en stimuleringsregeling Twaalf pijlers vormen de basis van het Smart Shopping City programma. De twaalf pijlers zijn: (1) Open data; (2) Online shopping platform; (3) Loyaliteit; (4) Parkeren; (5) Mobiel betalen; (6) Afhalen en bezorgen; (7) Service en gastvrij; (8) Online/offline; (9) Profilering winkelgebieden; (10) Local heroes; (11) Marketing en events; en (12) Retail living lab. Binnen deze pijlers worden door en met private partijen concrete projecten gestart en gestimuleerd. De basisvoorwaarde bij elke pijler, project of initiatief is dat het voorziet in de S.M.A.R.T. behoefte van de consument en ten goede komt van het verspreiden van het unieke DNA van de stad. Het programma is geen blauwdruk, maar een richting die zich moet doorontwikkelen. Reeds veel partijen hebben in het voortraject aangegeven initiatieven te willen ontwikkelen. Voor die pijlers waarin de markt niet (voldoende) kan voorzien (basisinfrastructuur) zal de gemeente het voortouw nemen (mogelijk met behulp van een launching customer fonds, gericht op innovatie). Er wordt een stimuleringsregeling opgezet om (lokaal ingebedde) smart shopping-initiatieven uit de markt te stimuleren en ondersteunen. Hierbij wordt ook gekeken naar het aanboren van Europese middelen en de wisselwerking met andere sectoren (creatieve stad, smart city).
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
15
3.5.
Gebiedsgerichte acties en winkelstraatmanagement
Om snel en gericht perspectiefrijke winkelgebieden te versterken is een maatwerkaanpak nodig, zodat ingespeeld kan worden op de specifieke situatie in het betreffende winkelgebied. Daarbij kan sprake zijn van inhoudelijke overlap met andere onderdelen uit het Actieprogramma Winkelstad. Extra aandacht richt zich op de winkelgebieden die in paragraaf 2.1 staan aangegeven. Hiervoor wordt de juiste mix aan maatregelen bepaald om deze prioritaire winkelgebieden gericht te versterken. Winkelstraatmanagement kan dit verbeterproces in samenwerking met ondernemers en eigenaren aanjagen. Hierbij zal het altijd gaan om een tijdelijke inzet, met concrete doelstellingen. Ook kan het gaan om andere winkelgebieden binnen de hoofdwinkelstructuur die extra steun kunnen gebruiken en/of aangemerkt kunnen worden als ‘parel’ binnen het Haagse winkelaanbod. Actie 5: Inzet gebiedsgerichte acties Mede in overleg met de BIZ/winkeliersvereniging en/of de vastgoedeigena(a)r(en) worden specifieke tijdelijke acties ingezet of initiatieven (financieel) ondersteund, die het betreffende winkelgebied een impuls geven. Er wordt gestreefd naar co-financiering vanuit bedrijfsleven en/of binnen de gemeente. Innovatieve projecten die ook als voorbeeld kunnen dienen voor andere winkelgebieden krijgen extra aandacht. De gebiedsgerichte acties kunnen zich richten op: visie en strategievorming; marketing en promotie; branchering; duurzaamheid en innovatie; gevels en puien; plus in openbare ruimte (bij werk-met-werk); gastvrijheid; veiligheidsimpulsen; winkelstraatmanagers en –ondersteuners; oprichting en professionalisering collectieven; etc.
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
16
3.6.
Openbare ruimte en bereikbaarheid
De eerste indruk die de consument van een winkelgebied krijgt wordt bepaald door de uitstraling en bereikbaarheid. Dit is een gemeentelijke basistaak. De binnenstad als hart van de regio en de winkelgebieden in de wijken vragen daarom om een goede inrichting en bereikbaarheid en een helder parkeerbeleid. Actie 6a: Inrichting, onderhoud en beheer openbare ruimte De resultaten van de Quickscan Openbare Ruimte (onderdeel van de detailhandelsmonitor 2013) vormen de leidraad voor de prioritering van de aanpak van de openbare ruimte van winkelgebieden. Ook de komende periode kijken we waar we werk-met-werk kunnen maken, waarbij extra aandacht zal uitgaan naar het proces en de communicatie naar belanghebbenden. Vanuit het detailhandelsbeleid onderzoeken we de mogelijkheden voor herinrichting en initiëren de planvorming. Voor de Hoogstraat en het Noordeinde, Piet Heinstraat, Frederik Hendriklaan, Hobbemastraat-Hobbemaplein-Kempstraat, Hildo Kroplaan, Deltaplein, Theresiastraat (deel II), Stationsweg en Leyenburg geldt dat deze prioriteit hebben, maar daar zijn nog geen plannen voor gemaakt. Er zijn overigens geen middelen aangewezen voor herinrichting van winkelstraten. Naast herinrichting verdient het beheer meer structurele aandacht. Winkelgebieden slijten door intensief gebruik (veel bezoekers, laden/lossen) sneller dan een gemiddelde woonstraat, ook worden hieraan hogere kwalitatieve eisen gesteld. Actie 6b: Gastvrij auto- en fietsparkeren in winkelstraten Bereikbaarheid en voldoende parkeercapaciteit, zowel van auto als fiets, zijn van grote invloed op het economisch functioneren van winkelgebieden. De traditionele winkelstraten hebben in dit opzicht een achterstand ten opzicht van winkelcentra. Dit heeft te maken met het verschil in parkeertarieven en de beschikbare parkeercapaciteit. Om winkelgebieden gastvrijer te maken voor auto én fiets (in onderlinge samenhang) wordt gewerkt aan een samenhangend maatregelenpakket. De parkeerregimes in de hoofdwinkelstructuur worden herijkt en geüniformeerd. Daarbij wordt ook bekeken of dagvergunningen in winkelgebieden niet meer verstrekt kunnen worden aan onderhoudsbedrijven. Er komen pilots met innovatieve vormen van kort parkeren in winkelstraten binnen de hoofdwinkelstructuur die dit economisch het meest nodig hebben. Daarnaast wordt de parkeercapaciteit voor auto en fiets beter op elkaar afgestemd en waar mogelijk verruimd. Dit kan betekenen dat parkeervakken opgeheven worden ten faveure van fietsstallingen. Actie 6c: Koppelen beheer openbare ruimte met BIZzen In het Coalitieakkoord is afgesproken dat we “de budgetten die partijen zelf opbrengen koppelen aan ons eigen beheer voor de openbare ruimte, zodat ondernemers zelf meer keuzes kunnen maken over de inzet van dat geld. Daarmee vergroten we ook het gevoel van eigenaarschap bij ondernemers.” Er zijn verschillende varianten voor samenwerken aan beheer van openbare ruimte. In de meest verregaande variant worden alle budgetten ten behoeve van het schoonhouden van de openbare ruimte in winkelstraten en bijbehorende verantwoordelijkheden overgedragen aan BIZzen en in de eenvoudigste leveren marktpartijen enkel inhoudelijke input. In de komende periode onderzoeken we welke kansen, mogelijkheden en implicaties de verschillende varianten van de overdracht van budgetten en verantwoordelijkheden in de praktijk met zich meebrengen, door met de BIZzen concrete pilots te realiseren. Hierbij wordt ook gekeken naar voorbeelden van elders, zoals de Rotterdamse Lijnbaan. Uitgangspunt is vooralsnog dat de gemeente altijd minimaal verantwoordelijk blijft voor inrichting, beheer en onderhoud van de openbare ruimte op Residentieniveau (Kadernota Openbare Ruimte). BIZzen zullen worden gestimuleerd om met ideeën en initiatieven te komen ten aanzien van beheer van openbare ruimte, om hier zodoende gezamenlijk in de praktijk mee aan de slag te gaan. Daarnaast zoeken we samenwerking met kennisinstanties, die inhoudelijke kennis en ervaringen uit best practices kunnen inbrengen.
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
17
3.7.
Dienstverlening
In 2014 is onder de Haagse winkeliersverenigingen en BIZzen onderzocht hoe de gemeentelijke dienstverlening in winkelgebieden wordt ervaren en waar verbeterpunten liggen. Conclusie was dat het gemeentelijk stimuleringsbeleid sterk wordt gewaardeerd en dat de integrale afstemming, communicatie en informatievoorziening beter kan. Daarom willen we sterker inzetten op een ondernemersgerichte dienstverlening. Actie 7a: Aanspreekpunt voor winkelgebieden In het Coalitieakkoord staat: “Ondernemers in de wijken krijgen een duidelijk aanspreekpunt.” Als uitwerking hiervan fungeert het stadsdeel als eerste aanspreekpunt (front office). Dit aanspreekpunt is er voor ondernemers en ondernemersverenigingen voor wat betreft de leefbaarheid in winkelgebieden. Het aanspreekpunt legt tevens, in het kader van gebiedsgericht werken, de verbinding binnen het stadhuis voor vragen die niet direct beantwoord kunnen worden, zoals op het gebied van veiligheid, verkeer en economie. De accountmanagers retail zijn contactpersoon op economisch vlak. Op verzoek van de winkeliersvereniging/BIZ worden winkelstraatschouwen georganiseerd. Tijdens deze schouwen worden in het bijzijn van alle betrokkenen knelpunten op het gebied van leefbaarheid en veiligheid gesignaleerd, acties geformuleerd en vindt afstemming en opvolging plaats. Actie 7b: Digitale informatievoorziening Ondernemers in winkelgebieden geven aan dat het vaak lastig is om de juiste informatie van de gemeente te vinden. De gemeentelijke website wordt gebruiksvriendelijker gemaakt voor ondernemers met een overzichtspagina met alle relevante gemeentelijke producten en informatie voor ondernemers. De digitale vindbaarheid voor winkeliers en horeca wordt verbeterd en bij elkaar gezet in een overzichtelijk digitaal loket. Hierin staan de producten en informatie voor winkeliersverenigingen/BIZzen en individuele ondernemers, zoals vergunningen, subsidies, bij wie moet ik waarvoor zijn, beleidsmatige vragen, winkeltijden, mengfuncties, vestigingsvragen, klachten, veiligheid, etc. Tevens wordt de communicatie hierover verbeterd, waarbij ook gebruik wordt gemaakt van het Haags Retailpunt en winkeliersverenigingen/BIZzen. Actie 7c: Versoepelen regelgeving in winkelgebieden Regelgeving belemmert soms onnodig het functioneren van winkels of winkelgebieden. Ondernemers vinden regelgeving te strikt, onduidelijk en de aanvraagprocedure te lang en ingewikkeld. In het kader van red tape is de regelgeving al aanzienlijk vereenvoudigd. Het winkeltijden-, reclame-, horeca- en terrassenbeleid wordt geëvalueerd en/of herijkt. Hierbij wordt o.a. gekeken naar het verruimen van de mogelijkheden voor mengfuncties van winkels en horeca, mogelijkheden voor terrassen in winkelstraten en het makkelijker maken om evenementen in winkelstraten te organiseren. Uiteraard worden hierbij wel de gebruikelijke randvoorwaarden omtrent veiligheid gehandhaafd.
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018
18
4. Uitvoering [HOE DOEN WE DIT?] Indicatieve begroting Vanuit het coalitieakkoord is voor de periode 2015-2018 een jaarlijks budget van € 1.500.000,voor de uitvoering van het Actieprogramma Winkelstad beschikbaar (programma 11, “economie, internationale stad en binnenstad”, product stedelijke economie). Waar mogelijk worden de beschikbare middelen aangevuld met Europese middelen en andere fondsen. De beschikbare middelen zijn bestemd voor economische versterking van winkelgebieden en niet voor fysieke investeringen in buitenruimte. Wel zijn er mogelijkheden voor planvorming en om een plus te zetten op andere budgetten (zoals vastgoed, verkeer, buitenruimte). Onderstaande begroting geeft indicatief aan waarop deze middelen worden ingezet. Tussentijdse ontwikkelingen kunnen uiteraard leiden tot aanpassingen en herprioritering. Indicatieve jaarbegroting actieprogramma Actiepunt 3.1 Beleidsvorming en winkelplanning 3.2 Ondersteuning collectieven 3.3 Branchering en leegstand 3.4 Smart shopping 3.5 Gebiedsgerichte acties en winkelstraatmanagement 3.6 Openbare ruimte en bereikbaarheid 3.7 Dienstverlening 4 Organisatie en communicatie Totaal op jaarbasis
Kostenindicatie € 75.000,€ 275.000,€ 250.000,€ 400.000,€ 400.000,€ 50.000,€ 25.000,€ 25.000,€ 1.500.000,-
Samenwerking met de markt Partnership is belangrijk voor de uitvoering, zoals gesteld in dit Actieprogramma. Dit betekent dat we de uitvoering in nauwe samenwerking met marktpartijen willen oppakken. Dit moet leiden tot betere plannen, meer draagvlak en een grotere spin-off. Daartoe wordt actief accountmanagement opgepakt en gaan we het overleg aan met de BIZ/winkeliersvereniging en (mogelijk) de belangrijkste eigenaren in de prioritaire winkelgebieden. Voorwaarde is een professioneel georganiseerd collectief. In de binnenstad vormt Bureau Binnenstad de spil in de samenwerking tussen publieke en private partijen en het aanjagen van de gemaakte afspraken in het Uitvoeringsconvenant Binnenstad. We nodigen marktpartijen en, in het bijzonder, BIZzen en winkeliersverenigingen uit om met ideeën en voorstellen te komen die bijdragen aan de realisatie van dit Actieprogramma. Gemeentelijke rolbepaling en ondersteuning wordt o.a. bepaald aan de hand van de kracht en uitwerking van het voorstel, economisch effect en urgentie, innovatie, draagvlak en samenwerking, gemeentelijke prioriteitsbepaling ten aanzien van de winkelgebieden en de beschikbare middelen. Communicatie en netwerkvorming Vanuit het Haags Retailpunt worden regelmatig bijeenkomsten en sessies georganiseerd voor de Haagse winkelgebieden. Dit wordt vervolgd en uitgebreid op het gebied van smart shopping. In september 2014 heeft het eerste Haags Winkeldebat plaatsgevonden, met een brede opkomst van niet alleen retailers, maar ook beleggers, ontwikkelaars, makelaars en andere betrokkenen bij de Haagse winkelgebieden. Hier geven we een vervolg aan, met volop ruimte voor visie-ontwikkeling, debat en verdieping. Zo willen we niet alleen draagvlak en voeding voor ons beleid (doen we de goede dingen en doen we de dingen goed?), maar zorgen we ook voor onderlingen netwerkvorming (wat kunnen we van elkaar leren en waarin kunnen we samenwerken?).
Actieprogramma Den Haag Winkelstad 2015-2018