9
Prachtige oorspronkelijke stukken van beken Sommige stukken van beken en rivieren bieden nog extra charme, doordat daar de werking van de elementen goed zichtbaar is, of omdat de sfeer er gewoonweg sprookjesachtig is. Geniet eens op onderstaande plaatsen.
’s-Hertogenbosch
Dommel Sint-Oedenrode-Liempde
Groote en Kleine Beerze op Landgoed Baest
48
Tilburg
De Rovertsche Leij
Eindhoven
Tongelreep Valkenswaard
Buulder Aa Cranendonck
De Rovertsche Leij De Rovertsche Leij is een beek die ten zuidoosten van Poppel (België) ontstaat uit de samenvloeiing van de Heesdijkse Loop en de Straatloop. Het riviertje komt bij de Rovertkapel de grens over en stroomt door het landgoed Gorp en Rovert. De meanderende Rovertsche Leij is bepalend voor het beeld, in noordelijke richting zijn weg zoekend en kronkelend door het bos. Er ligt een reeks intieme bosweitjes, omzoomd door zware zomereiken. In de steile, geërodeerde buitenbochten broedt de ijsvogel en langs de oevers fladderen libellen, de weidebeekjuffer en de bosbeekjuffer. De binnenbochten gaan over in zandige, slibrijke strandjes. Kenmerkende vogels zijn hier onder andere de boomklever, de kleine bonte specht, de groene specht, de grasmus en het winterkoninkje. Centraal in het landgoed ligt de 17de eeuwse Nieuwe Hoef; een ‘spijker’ of spicarium. Dit is de plaats waar vroeger ‘de tiend’ werd geheven. Landeigenaren moesten eentiende van het veldgewas als pacht betalen. Locatie
Vanuit het centrum Goirle wandelt u meteen het stroomgebied van de Rovertsche Leij in. Meer informatie en GPS-wandeling
www.gpswalking.dse.nl
49
De Groote en Kleine Beerze op Landgoed Baest De wildgroei van varens siert de oevers van de Kleine Beerze, die in alle rust door het Landgoed Baest meandert. Het karakter van de bossen wordt bepaald door de meanderende Beerze, die nog steeds in haar oorspronkelijke vorm stroomt. Zowel de Groote Beerze als de Kleine Beerze hebben altijd door het landgoed gekronkeld en komen samen in de Beerze. Men heeft er ook alles aan gedaan om de kronkelende beek in zijn oorspronkelijke vorm te laten. Onder invloed van de mens is Landgoed Baest uitgegroeid tot een bijzonder natuurgebied en cultuurhistorisch landgoed. De sporen van de pelgrims naar de Heilige Eik en sporen van de voormalige cultuur zijn overal in het gebied zichtbaar.
50
Landgoed Baest is een paradijs voor wandelaars. Bij een wandeling krijgt u een goede indruk van de verschillende stempels die door de mens en de natuur zijn achtergelaten. U maakt een reis door oude bossen, langs landbouwgronden en historische tuinen, die één geheel met de monumentale langgevelboerderijen en het landhuis vormen. Locatie
Een wandeling over Landgoed Baest is het best te beginnen vanaf de parkeerplaats aan de Dr. Jan van de Mortellaan in Middelbeers gemeente Oirschot. Meer informatie
www.hollandgroen.nl/natuurgebieden/nl/ noord-brabant/het-landgoed-baest
51
52
Tongelreep Patersgronden
De Tongelreep De Tongelreep is een zijriviertje van de Dommel, dat in België ontspringt bij Neerpelt en via Valkenswaard en Aalst in Eindhoven bij de Dommel samenkomt. De Tongelreep stroomt onder meer langs de Achelse Kluis, het Leenderbos, de Valkenhorst met de visvijvers en de Genneper Parken. Hoewel al sinds de middeleeuwen wijzigingen aan de bedding van de Tongelreep werden uitgevoerd, is de Tongelreep een relatief natuurlijk, landschappelijk aantrekkelijk en helder riviertje gebleven. De grond in het dal van de Tongelreep is in 1989 verkocht aan natuur-beschermingsorganisaties die de natuurlijke situatie weer hebben hersteld.
Het stuk waar de Tongelreep door de Genneper Parken meandert is prachtig. De Tongelreep (het belgische gedeelt heet Warmbeek) is een van de helderste riviertjes van België en Noord-Brabant. Locatie
De Tongelreep ontspringt bij Neerpelt en loopt via Valkenswaard en Aalst naar Eindhoven. Meer informatie
www.bovendommel.nl 53
De Dommel De Dommel is een beek en stroomafwaarts een kleinere rivier in de Kempen en de Meierij. Hij meet 115 kilometer, waarvan 30 km op Belgisch (Limburgs) grondgebied en 85 km op Nederlands (Brabants) grondgebied ligt. De Dommel was ooit een belangrijke rivier en werd in de Romeinse tijd waarschijnlijk bevaren. Vermoedelijk stroomde de rivier vroeger sneller en was ze dieper uitgesneden in het landschap. Overstromingen kwamen regelmatig voor, mede door de bouw van watermolens, waarvoor het water opgestuwd moest worden. Door de intensivering van de landbouw werd het water van de Dommel zeer voedselrijk. Later vervuilde de Dommel ernstig door de sterke verstedelijking, waardoor de hoeveelheid afvalwater uit huishoudens en industrie steeds toenam. Delen van de Dommel werden gekanaliseerd, maar sinds het begin van de 21ste eeuw heeft het waterschap weer plannen om dit over aanzienlijke afstanden ongedaan te maken. Mooie stukken van de meanderende Dommel zijn te zien bij de Klotputten, op het terrein van de Technische Universiteit Eindhoven, maar ook verder noordwaarts richting Son en Breugel meandert de Dommel prachtig. Locatie
De Dommel ontspringt in België, komt bij Borkel en Schaft Nederland binnen en mondt nabij het plaatsje Engelen (even voorbij ‘s-Hertogenbosch) uit in de rivier de Maas. Meer informatie
nl.wikipedia.org/wiki/Dommel_(waterloop)
54
Buulder Aa De natuurlijk slingerende Buulder Aa is het middelpunt van een gevarieerd beekdal. Soms smal of ondiep, soms breed of wat dieper. In het kader van de reconstructie van het platteland wordt het beekdal van de Buulder Aa opnieuw ingericht. Waterschap De Dommel en de gemeente Cranendonck brengen de oorspronkelijke gevarieerde, slingerende en stromende vorm terug. Ook wordt er een ecologische verbindingszone gecreëerd waardoor dieren zich langs de oevers kunnen verplaatsen tussen de verschillende natuurgebieden langs de Buulder Aa. Vissen krijgen de ruimte en worden niet gehinderd in hun reis naar hun paaigebied. Er is wat werk voor nodig, maar als de Buulder Aa deze opknapbeurt eenmaal heeft ondergaan, krijgen flora en fauna een flinke stimulans.
Locatie
De Buulder Aa begint bij Hamont net even over de Nederlands-Belgische grens ten westen van Budel. Zij stroomt tussen Budel en Gastel door en oostelijk langs Soerendonk. Bij de brug in de weg van Maarheeze naar Soerendonk neemt zij de gekanaliseerde Boschloop op. Bij Leende vormt zij samen met de Strijper Aa de Groote Aa. Meer informatie l l
www.baroniecranendonck.com nl.wikipedia.org/wiki/Buulder_Aa
Buulder Aa
55
