msam
samsam = samen delen samen leren s a m e n werken
Lesbrief
wereldbu rgerscha p Samsam gaat over alle thema's van wereldburgerschap. Door met de onderstaande opdrachten een les samen te stellen, sluit u altijd aan bij één van de kerndoelen van burgerschap (34 t/m 50).
samsam
Maandblad
. 7 2013
nr
nepal
Thema van deze maand
sa
In Nederland draai je de kraan open en er stroomt schoon water uit. In Nepal is dat anders. Water zit vaak vol bacteriën en mensen worden ziek omdat ze thuis geen stromend water en wc hebben. Deze Samsam kun je gebruiken bij de spreekbeurtactie van UNICEF.
5 manieren om Samsam te gebruiken 1
3
YEAH RIGHT! Tijdsduur 15 minuten + zelfstandig lezen. Doel Nadenken over kinderrechten. Kerndoel 34, 35, 37. Laat de leerlingen pag. 5-7 in Samsam lezen. Vraag: hebben kinderen recht op schoon water? Wie moet daarvoor zorgen? Geef Samsam en het stickervel mee naar huis.
MEDIAWIJSHEID
Tijdsduur 20 minuten Doel bewust leren omgaan met informatie en media Kerndoel 6,7 Als een echte reporter kunnen kinderen onderzoeken wat er dit keer anders is in Samsam en wat dat te betekenen heeft. Zie verder de brief van de hoofdredacteur. Deel werkblad 2 eerst uit.
* antwoorden o.a.: met water (en zeep) kun je je wassen, schoon water en zeep zorgen voor hygiëne en minder ziektes, minder kindersterfte, schoon water is net zo belangrijk als zeep. voor jonge wereldburgers
• Vertel dat goed handen wassen tenminste 20 seconden duurt. Geen stopwatch? Neurie ‘Happy Birthday’ twee keer.
• Vraag de leerlingen wanneer en hoe vaak ze per dag hun handen wassen. • Vertel dat handen wassen de makkelijkste manier is om te voorkomen dat bacteriën en ziektes zich verspreiden. Kinderen die regelmatig hun handen wassen, zijn minder vaak ziek!
Filmpjes kijken
Tijdsduur Doel Kerndoel
5 minuten – klassikaal Introductie van thema. 47, 49, 50.
Gebruik het zeepje dat u bij deze Samsam krijgt ter introductie. Lees pag. 8 en bekijk de filmpjes over ‘Handen wassen’ op unicefenjij.nu en samsam.net op het digibord.
• Vraag de leerlingen waarom dit zeepje de vorm van een waterdruppel heeft.*
2
Dit zeepje hoort bij Samsam 7 2013 / Schoon water in Nepal
VOOR BIJ DE
wastafel zeep kopkaart voor en achter.indd 1
18-09-13 15:52
4
DENK MEE Tijdsduur 20 minuten Doel Verdieping: beseffen dat schoon water in Nederland vanzelfsprekend is. Kerndoel 39 Deel werkblad 1 uit en laat de kinderen uitzoeken waarvoor zij dagelijks water gebruiken.
5 En natuurlijk zoals altijd begrijpend lezen. De handleiding staat op samsam.net > voor docenten.
Volg Samsam op Facebook Voor meer lessuggesties en nieuws. 1
Nieuwsbegrip voor samsam nr. 7, november 2013, opdrachten
Voorspellen en een stukje schrijven 1. Je gaat straks een tekst lezen met de volgende titel: Op je gezondheid! In de koptekst (helemaal bovenaan de bladzijde) staat: Schoon water in Nepal. Bij de tekst staan deze foto’s:
In de tekst staan deze kopjes: Kinderclub – Schoonmaken – In de buitenlucht – Sleutel vragen – Gat in de grond – Achter de maïs Voorspel in gedachten waar de tekst over gaat. Schrijf nu een kort stukje over de tekst. Gebruik de titel, koptekst en kopjes. Schrijf bij elk kopje een of twee zinnen.
Op je gezondheid! – Schoon water in Nepal Kinderclub ______________________________________________________________ ______________________________________________________________ Schoonmaken _____________________________________________________________ ______________________________________________________________ In de buitenlucht ______________________________________________________________ ______________________________________________________________ Sleutel vragen ______________________________________________________________ ______________________________________________________________
2
Nieuwsbegrip voor samsam nr. 7, november 2013, opdrachten
Gat in de grond ______________________________________________________________ ______________________________________________________________ Achter de maïs ______________________________________________________________ ______________________________________________________________
Als je een tekst gaat lezen, voorspel je eerst waar de tekst over gaat. Als je een stukje schrijft over de tekst voor je hem leest, zul je hem beter begrijpen. Zelfs als je voorspelling niet helemaal klopt. Raar, maar waar!
Tekst lezen en vragen beantwoorden 1. Lees de tekst met het stappenplan. Stap 1 heb je al gezet bij opdracht 1. Klopte je voorspelling bij opdracht 1? 2. Wat is er gebeurd met het neefje van Sujata en hoe kwam dat? 3. Kijk in het stukje tekst onder Kinderclub. Daar staat het woord hygiëne. Wat is hygiëne? 4. In het stukje tekst met het kopje In de buitenlucht staat de zin: Unicef zorgde in het dorp ook voor gemeenschappelijke kranen met drinkwater. Wat betekent gemeenschappelijk? 5. Je hebt vast weleens gebruikgemaakt van een hurk-wc, bijvoorbeeld op vakantie. Wat vond je daarvan? Hoe rook het daar? Hoe zag het eruit?
Een WWW-schema invullen Bij een informatieve tekst kun je meestal een zogenaamd WWW-schema invullen. In het schema beantwoord je vragen die met een vraagwoord beginnen: wie, wat, waar, waarom enzovoort. Zet de informatie over de tekst Schoon water in Nepal in het schema.
Vraag
Antwoord
1. Wat is het onderwerp van de tekst?
3
Nieuwsbegrip voor samsam nr. 7, november 2013, opdrachten
2. Waar speelt het zich af? 3. Wie komen er in de tekst voor? 4. Waarom is schoon water zo belangrijk? 5. Hoe heeft Unicef tot nu toe geholpen? Tips geven Sujata gaat naar een Kinderclub. Op een Kinderclub leren kinderen van alles over dingen die voor hen belangrijk zijn, zoals gezondheid en hygiëne. Bedenk welke dingen over gezondheid en hygiëne belangrijk zijn om te weten voor de kinderen in Nepal. Denk aan hoe het bij jou thuis gaat en wat de verschillen zijn tussen Nederland en Nepal. Schrijf je tips in de wc-tegeltjes:
4
wer kb la d 1 voor l eerl ingen
Denk mee: wat doe jij met water? 1 Stel je hebt per dag 50 liter water (dat zijn 50 flessen). Waarvoor zou je dat water gebruiken?
Bedenk eerst waarvoor jij dagelijks water gebruikt. Vul het waterdagboek in. Schrijf zoveel mogelijk dingen op.
Waterdagboek
Hiervoor gebruik ik water liters ’s Ochtends ’s Middags ‘s Avonds
TOTAAL
2 Lees nu in Samsam Kweenie Kweetwel op pag. 18-19. Voor welke dingen in je waterdagboek hoef je
niet persé schoon kraanwater te gebruiken? Streep door. Bedenk hoe je aan water kunt komen dat niet uit de kraan stroomt. Schrijf je ideeën hier op:
3 Welke dingen kun jij echt niet missen? Schrijf
achter die dingen in je waterdagboek hoeveel water je hiervoor gebruikt.Spiek hier... Zoveel water gebruiken Nederlanders gemiddeld per persoon per dag Bad / douche Wastafel
46,5 liter 5,1 liter
WC doorspoelen 35,8 liter Afwassen (hand/machine)
6,9 liter
Wasmachine
19,5 liter
Koken
1,8 liter
Koffie, thee, water drinken
1,6 liter
Anders: auto wassen, tuin sproeien, huishouden
6,6 liter
In Amerika gebruikt men 575 liter water per persoon per dag. In Mozambique is dat maar 4 liter.
TOTAAL 123,8 liter 4 Waarvoor zou je nu die 50 liter water per dag gebruiken?
5
wer kb la d 2 voor l eerl ingen
OnWIJS MediaWIJS
Onderzoek het zelf: wat staat er NU in Samsam? Lees pagina 22 in Samsam. Geef als kritische wereldburger antwoord op onderstaande WH-vragen: wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe?
Wat heb je ontdekt? Vind je iets vreemd?
Wie is de afzender van deze tekst?
ken. nt drin n je ku de duurza t pen e raan o rengen me een leve k e d te b land raait l. Je d randering in twikkelings n ormaa e heel n lpen daar v ind in een o ij hier k e w h n ij e n e e krijgt r vind t zo. W nwate n is dat nie fles koopt, t. e n kraa n lp Schoo ndere land s. Als jij ee én. Dat he a é le l rf e p e o te én wa In v rONE ater. É Kerst. ONEfo oon drinkw as of terkla ch lang s oor Sin v . s rs e le org aterf en: of verz NE W fles. n jij do Dit ku l jouw ouders NEforO beste 13. an je een O ntie a .nl en -12-20 e E 1 Vraag rt N 3 e v rO m ad fo am” t/ deze .ONE “Sams Geef r www e a d a o n ec men met d Ga sa orting 1,50 k Krijg €
water r = zij
te
jij wa
Wat wil de afzender dat jij gaat doen?
Wat gebeurt er als jij dat doet?
Waarom zou de afzender willen dat jij een flesje koopt?
Kijk eerst het filmpje op oneforone.nl/water/ en geef dan antwoord op deze vraag: Hoe kan het dat kinderen hun hele leven schoon water hebben als jij een flesje koopt?
Conclusie Wat voor soort tekst heb je gelezen op pag. 22?
Wereldwijd hebben 884 miljoen mensen geen toegang tot veilig drinkwater.
Waaraan kun je zien dat het een advertentie is? Noem 3 redenen:
Zou jij het flesje kopen of voor Sinterklaas vragen?
Voor de prijs van 1 flesje mineraalwater in de stationskiosk (€ 2,50), krijg je thuis 2.500 liter kraanwater.
Vind jij dat Samsam ook afzender is van deze boodschap? Geef eerst zelf antwoord en discussieer daarna met je groepje.
6