Inhoud
1 Aan de slag 13 1.1 Inleiding: het schrijfproces 1.2 Fase 1: oriënteren 1.2.1 Het onderwerp 1.2.2 Het tekstdoel 1.2.3 De doelgroep 1.3 Fase 2: ordenen 1.4 Fase 3: opbouwen 1.4.1 Inleiding 1.4.2 Kern 1.4.3 Slot 1.5 Fase 4: schrijven 1.6 Fase 5: redigeren Checklist redigeren
13 14 14 14 15 16 16 16 17 18 18 18 20
2 Zakelijke brieven: de conventies 21 2.1 2.2 2.3 2.4
Wanneer schrijf je een zakelijke brief? Wat is het tekstdoel van een zakelijke brief? Hoe bouw je een zakelijke brief op? 2.3.1 Inleiding, kern en slot Hoe stem je een zakelijke brief af op de lezer? Checklist zakelijke brief
21 21 22 25 26 28
3 Zakelijke e-mailberichten: de conventies 29 3.1 3.2 3.3 3.4
Wanneer schrijf je een zakelijk e-mailbericht? Wat is het tekstdoel van een zakelijke e-mail? Hoe bouw je een zakelijke e-mail op? Hoe stem je een zakelijke e-mail af op de lezer? Checklist zakelijke e-mail
29 29 30 30 32
4 Aanbiedingsbrief 33
4.1 Wanneer schrijf je een aanbiedingsbrief? 4.2 Wat is het tekstdoel van een aanbiedingsbrief? 4.3 Hoe bouw je een aanbiedingsbrief op?
33 33 33
Jacob Eikelboom en Monique de Graaf - Meesterlijk schrijven - © Uitgeverij Coutinho
Eikelboom.indd 7
8/1/13 12:04 PM
4.4 4.5 4.6
Hoe stem je de aanbiedingsbrief af op de lezer? Voorbeeld van een aanbiedingsbrief Standaardzinnen voor een aanbiedingsbrief Checklist aanbiedingsbrief
34 34 35 36
5 Adviesbrief 37 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6
Wanneer schrijf je een adviesbrief? Wat is het tekstdoel van een adviesbrief? Hoe bouw je een adviesbrief op? Hoe stem je de adviesbrief af op de lezer? Voorbeeld van een adviesbrief Standaardzinnen voor een adviesbrief Checklist adviesbrief
37 38 38 39 39 41 42
6 Klachtbrief 43 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6
Wanneer schrijf je een klachtbrief? Wat is het tekstdoel van een klachtbrief? Hoe bouw je een klachtbrief op? Hoe stem je een klachtbrief af op de lezer? Voorbeelden van een klachtbrief Standaardzinnen voor een klachtbrief Checklist klachtbrief
43 43 44 44 45 47 48
7 Verzoekbrief 49 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6
Wanneer schrijf je een verzoekbrief? Wat is het tekstdoel van een verzoekbrief? Hoe bouw je een verzoekbrief op? Hoe stem je een verzoekbrief af op de lezer? Voorbeelden van een verzoekbrief Standaardzinnen voor een verzoekbrief Checklist verzoekbrief
49 50 50 51 52 55 56
8 Sollicitatiebrief en cv 57
8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6
Wanneer schrijf je een sollicitatiebrief? Wanneer schrijf je een cv? Wat is het tekstdoel van een sollicitatiebrief met cv? Hoe bouw je een sollicitatiebrief op? Hoe bouw je een cv op? Hoe stem je een sollicitatiebrief af op de lezer?
59 60 60 60 61 63
Jacob Eikelboom en Monique de Graaf - Meesterlijk schrijven - © Uitgeverij Coutinho
Eikelboom.indd 8
8/1/13 12:04 PM
8.7 8.8 8.9
Hoe stem je een cv af op de lezer? Voorbeeld van een sollicitatiebrief met cv Standaardzinnen voor een sollicitatiebrief Checklist sollicitatiebrief Checklist cv
64 67 70 70 71
9 Beschikking 73 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6
Wanneer schrijf je een beschikking? Wat is het tekstdoel van een beschikking? Hoe bouw je een beschikking op? Hoe stem je een beschikking af op de lezer? Voorbeeld van een beschikking Standaardzinnen voor een beschikking Checklist beschikking
73 74 75 76 78 80 81
10 Bezwaarschrift 83 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6
Wanneer schrijf je een bezwaarschrift? Wat is het tekstdoel van een bezwaarschrift? Hoe bouw je een bezwaarschrift op? Hoe stem je een bezwaarschrift af op de lezer? Voorbeeld van een bezwaarschrift Standaardzinnen voor een bezwaarschrift Checklist bezwaarschrift
83 84 85 86 87 89 90
11 Overeenkomst 91 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6
Wanneer schrijf je een overeenkomst? Wat is het tekstdoel van een overeenkomst? Hoe bouw je een overeenkomst op? 11.3.1 Onderwerpen in een overeenkomst Hoe stem je een overeenkomst af op de lezer? 11.4.1 Overige aspecten van een overeenkomst Voorbeeld van een overeenkomst Standaardzinnen voor een overeenkomst Checklist overeenkomst
91 93 93 93 99 100 101 103 104
12 Ingebrekestelling 105
12.1 Wanneer schrijf je een ingebrekestelling? 12.2 Wat is het tekstdoel van een ingebrekestelling? 12.3 Hoe bouw je een ingebrekestelling op?
105 106 107
Jacob Eikelboom en Monique de Graaf - Meesterlijk schrijven - © Uitgeverij Coutinho
Eikelboom.indd 9
8/1/13 12:04 PM
12.3.1 Inleiding 12.3.2 Kern 12.3.3 Slot 12.4 Hoe stem je een ingebrekestelling af op de lezer? 12.5 Voorbeeld van een ingebrekestelling 12.6 Standaardzinnen voor een ingebrekestelling Checklist ingebrekestelling
107 107 109 110 112 113 115
13 Betoog
117
13.1 Wanneer schrijf je een betoog? 13.2 Wat is het tekstdoel van een betoog? 13.3 Hoe bouw je een betoog op? 13.3.1 Inleiding 13.3.2 Kern 13.3.3 Slot 13.3.4 Verkorte opbouw met inleiding, kern en slot 13.4 Hoe stem je een betoog af op de lezer? 13.5 Voorbeeld van een betoog 13.6 Standaardzinnen voor een betoog Checklist betoog
117 118 118 119 119 120 120 123 123 126 127
14 Verweerschrift 129 14.1 Wanneer schrijf je een verweerschrift? 14.2 Wat is het tekstdoel van een verweerschrift? 14.3 Hoe bouw je een verweerschrift op? 14.3.1 Inleiding 14.3.2 Kern 14.3.3 Slot 14.4 Hoe stem je een verweerschrift af op de lezer? 14.5 Voorbeeld van een verweerschrift 14.6 Standaardzinnen voor een verweerschrift Checklist verweerschrift
129 130 130 131 131 131 132 132 135 136
15 Beleidsnota 137 15.1 Wanneer schrijf je een beleidsnota? 15.2 Wat is het tekstdoel van een beleidsnota? 15.3 Hoe bouw je een beleidsnota op? 15.3.1 Inleiding 15.3.2 Kern 15.3.3 Slot
137 139 139 139 140 143
Jacob Eikelboom en Monique de Graaf - Meesterlijk schrijven - © Uitgeverij Coutinho
Eikelboom.indd 10
8/1/13 12:04 PM
15.4 15.5 15.6
Hoe stem je een beleidsnota af op de lezer? Voorbeeld van een beleidsnota Standaardzinnen voor een beleidsnota Checklist beleidsnota
143 145 147 149
16 Rapportage 151 16.1 16.2 16.3 16.4 16.5 16.6
Wanneer schrijf je een rapportage? Wat is het tekstdoel van een rapportage? Hoe bouw je een rapportage op? 16.3.1 Een gespreksrapportage 16.3.2 Een onderzoeks- of adviesrapport Hoe stem je een rapportage af op de lezer? 16.4.1 Overige aspecten van een rapportage Voorbeeld van een rapportage Standaardzinnen voor een rapportage Checklist rapportage Checklist onderzoeksrapport
151 152 153 154 160 165 168 168 172 173 174
17 Hoe is het ook al weer? 175 17.1 Werkwoordspelling 175 17.1.1 Engelse werkwoorden in het Nederlands 177 17.1.2 Werkwoorden en afkortingen 178 17.1.3 Spelling van bijvoeglijke naamwoorden (adjectieven) en het voltooid deelwoord als adjectief 178 17.2 Meervoud 179 17.3 Samenstellen en aaneenschrijven 180 17.3.1 Samenstellingen 180 17.3.2 Spellingtekens 181 17.4 Zinsconstructies 183 17.4.1 De verwijswoorden dat, die en wat 183 17.4.2 Congruentie van onderwerp en persoonsvorm 184 17.4.3 De voegwoorden als en dan 185 17.4.4 De verwijzingen naar zaken en personen 185 17.4.5 Woorden als beide / beiden en sommige / sommigen 185 17.5 Hoofdletters en interpunctie 187 17.5.1 Wanneer schrijf je een hoofdletter? 187 17.5.2 Wanneer schrijf je een punt? 188 17.5.3 Wanneer schrijf je een dubbele punt? 188 17.5.4 Wanneer schrijf je een komma? 188 17.5.5 Wanneer schrijf je een puntkomma? 188 17.5.6 Wanneer schrijf je een vraagteken? 189 Jacob Eikelboom en Monique de Graaf - Meesterlijk schrijven - © Uitgeverij Coutinho
Eikelboom.indd 11
8/1/13 12:04 PM
17.5.7 Wanneer schrijf je een uitroepteken? 17.5.8 Wanneer schrijf je aanhalingstekens? 17.5.9 Wanneer schrijf je dubbele aanhalingstekens? 17.5.10 Wanneer schrijf je een weglatingsstreepje? 17.6 Het voornaamwoordelijk bijwoord 17.7 Lidwoorden 17.7.1 Zelfstandige naamwoorden met ‘de’ als lidwoord 17.7.2 Zelfstandige naamwoorden met ‘het’ als lidwoord 17.7.3 Richtlijnen voor het lidwoord bij afkortingen en samenstellingen 17.7.4 Uitdrukkingen met en zonder lidwoord 17.8 Woordkeuze 17.8.1 Schrijf korte, eenvoudige zinnen 17.8.2 Zeg het niet dubbelop: pleonasme en tautologie 17.8.3 Vermijd woordverhaspelingen (contaminaties) 17.9 Argumentatie 17.9.1 Argumentatieschema’s 17.9.2 Drogredenen 17.10 Bronvermelding 17.10.1 Citaten in tekst 17.10.2 Bronvermelding in tekst 17.10.3 De literatuurlijst 17.11 Verwijzen naar rechtsbronnen 17.11.1 Verwijzen naar wetsartikelen 17.11.2 Verwijzen naar verdragen 17.11.3 Verwijzen naar juriprudentie 17.12 Omgaan met privacy
189 189 189 189 190 190 191 192 193 193 193 194 194 195 195 198 200 204 204 205 205 208 208 208 209 211
18 Werken met formats 213 18.1 18.2 18.3 18.4 18.5 18.6 18.7 18.8 18.9 18.10
Aanvragen vergunning 18.1.1 Beschikking: toekennen of afwijzen van vergunning Bezwaarschrift 1: bezwaar tegen aanslag belastingdienst Bezwaarschrift 2: bezwaar tegen beschikking CJIB-overtreding Overeenkomst Ingebrekestelling 1: aangeschaft product functioneert niet naar behoren Ingebrekestelling 2: betalingsverplichting niet nagekomen Verweerschrift 1: verweer voor tuchtcommissie Verweerschrift 2: zaak bij de kantonrechter Rapportage: re-integratietraject Curriculum vitae: klassiek cv
213 215 216 217 218 221 223 224 225 227 230
Literatuurlijst (bronnen) 231
Over de auteurs 233 Jacob Eikelboom en Monique de Graaf - Meesterlijk schrijven - © Uitgeverij Coutinho
Eikelboom.indd 12
8/1/13 12:04 PM
