Inhoudsopgave
1.
Voorwoord ...........................................................................................................................................4
2.
Profiel van de organisatie ..................................................................................................................5 2.1. 2.2.
2.3. 2.4.
3.
Missie, visie en kernwaarden ...........................................................................................................11 3.1. 3.2. 3.3. 3.4.
4.
Missie ......................................................................................................................................11 Visie op de zorg ......................................................................................................................11 Visie op medewerkers.............................................................................................................12 Kernwaarden...........................................................................................................................13
Bestuur, toezicht en medezeggenschap ........................................................................................14 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5.
5.
Algemene identificatiegegevens ...............................................................................................5 Structuur van de organisatie .....................................................................................................5 2.2.1. Stichting Espria..........................................................................................................5 2.2.2. Stichting GGZ Drenthe ..............................................................................................5 Structuurwijzigingen ..................................................................................................................6 Kerngegevens ...........................................................................................................................8 2.4.1. Kernactiviteiten en nadere typering ...........................................................................8 2.4.2. Patiënten/cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten........................8 2.4.3. Werkgebieden ...........................................................................................................9
Normen voor goed bestuur .....................................................................................................14 Raad van bestuur....................................................................................................................15 Toezichthouders (Raad van Commissarissen).......................................................................15 Cliëntenraad............................................................................................................................15 Ondernemingsraad .................................................................................................................17
Beleid, inspanningen en prestaties .................................................................................................19 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5. 5.6. 5.7. 5.8. 5.9. 5.10. 5.11. 5.12. 5.13.
Uitgangspunten van beleid .....................................................................................................19 Reorganisaties ........................................................................................................................20 Herinrichting Indigo .................................................................................................................20 Vermindering van overheadkosten .........................................................................................20 Transitie Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie .....................................................................21 Ontwikkelingen binnen de Beveiligde Psychiatrie ..................................................................23 Transitie jeugdzorg .................................................................................................................24 Zorgprogrammering ................................................................................................................25 Herstelgerichte zorg ................................................................................................................26 Familie- en naastbetrokkenen beleid ......................................................................................26 Professioneel Statuut ..............................................................................................................26 E-health ...................................................................................................................................27 Website, ZorgDomein en intranet ...........................................................................................27 Pagina 2
6.
Samenwerkingsrelaties ....................................................................................................................29
7.
Bedrijfsvoering ..................................................................................................................................30 7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.5. 7.6. 7.7.
8.
Kwaliteit en veiligheid .......................................................................................................................36 8.1. 8.2. 8.3. 8.4. 8.5. 8.6. 8.7.
9.
Besturingsmodel .....................................................................................................................30 P&C cyclus..............................................................................................................................31 Ontwikkelingen bedrijfsvoering 2014 ......................................................................................31 Risicomanagement .................................................................................................................32 Verbetering stuurinformatie ....................................................................................................33 Informatisering en automatisering ..........................................................................................33 Vastgoedbeleid .......................................................................................................................34
Kwaliteitsbeleid .......................................................................................................................36 Kwaliteitsmanagementsysteem ..............................................................................................36 Patiëntveiligheid ......................................................................................................................36 Dwang en Drang .....................................................................................................................37 Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld ...............................................................37 Medicatiebeleid / farmacie ......................................................................................................38 Klachtenbehandeling ..............................................................................................................38
Innovatie en onderzoek ....................................................................................................................39 9.1. 9.2. 9.3. 9.4.
Wetenschappelijk onderzoek GGZ Drenthe ...........................................................................39 Onderzoeksprogramma Psychosecircuit ................................................................................39 Onderzoeksprogramma Beveiligde Psychiatrie......................................................................41 Onderzoeksprogramma Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie ..........................42
10. Personeelsbeleid ...............................................................................................................................44 10.1. 10.2. 10.3. 10.4. 10.5.
Resultaten van het personeelsbeleid......................................................................................44 Opleidingen .............................................................................................................................45 Verzuimbeleid en arbeidsomstandigheden ............................................................................45 Arbeidsomstandigheden .........................................................................................................45 Vakbibliotheek.........................................................................................................................46
11. Financieel beleid ...............................................................................................................................47 11.1. 11.2. 11.3. 11.4. 11.5. 11.6.
Jaarrekening GGZ Drenthe 2014 ...........................................................................................47 Exploitatieresultaat 2014 ........................................................................................................47 Productie .................................................................................................................................47 Resultaatanalyse ....................................................................................................................47 Financiële positie ....................................................................................................................48 Verwachtingen voor 2015 .......................................................................................................48
Personalia 2014 .........................................................................................................................................50 Contactgegevens ......................................................................................................................................51
Pagina 3
1.
Voorwoord
In de afgelopen jaren hebben wij binnen GGZ Drenthe hard gewerkt om de voorwaarden te scheppen voor een andere manier van zorgverlening én een andere bedrijfsvoering, zodanig dat GGZ Drenthe een gezonde en toekomstbestendige organisatie blijft. De veranderingen zijn ingrijpend en de bestaande praktijk soms weerbarstig. Niettemin zijn in 2014 weer belangrijke stappen op deze weg gezet. Om aan onze maatschappelijke opdracht te voldoen, veranderen we onze zorgverlening ingrijpend. Een sterkere focus op specialistische zorg, minder klinische opnames en meer zorg in de eigen woonomgeving van cliënten, korter behandelen en betere samenwerking in de zorgketens met andere organisaties. Samen met de cliënt en naastbetrokkenen geven we vorm aan herstelgerichte zorg met meer regie en verantwoordelijkheid voor de cliënt en met als resultaat groei in maatschappelijke deelname, welbevinden en leefplezier. De maatschappelijke en financiële uitdagingen waar GGZ Drenthe voor staat vragen een grote slagvaardigheid, anticiperend vermogen en wendbaarheid. We moeten leren werken met beperkte financiële ruimte. In de besturing betekent dit korte lijnen, grote resultaatverantwoordelijkheid en hoge eisen aan professioneel handelen. Wij zijn ons ervan bewust dat cliënten en medewerkers heel veel veranderingen moeten verwerken en dat het einde daarvan nog niet in zicht is. Dat brengt onzekerheid en onrust met zich mee, soms ook teleurstelling en onvrede. Maar het biedt ook kansen om nieuwe wegen in te slaan, om nieuwe kracht te ontwikkelen en de zorg een nieuw gezicht te geven. Daar zullen wij de komende jaren met volle kracht aan werken. Bestuur en directie GGZ Drenthe
Pagina 4
2.
Profiel van de organisatie
2.1.
Algemene identificatiegegevens
Stichting GGZ Drenthe is op 1 april 1999 ontstaan uit een juridische fusie van Stichting APZ-Drenthe en Stichting RIAGG Drenthe. Op 25 juni 2007 is Stichting GGZ Drenthe een bestuurlijke fusie aangegaan met Stichting Evean Groep. Met ingang van 1 januari 2010 is Stichting Evean Groep volledig opgegaan in Stichting Espria. Sinds die datum is Stichting GGZ Drenthe een zelfstandige werkmaatschappij als onderdeel van Stichting Espria. Hieronder zijn de identificatiegegevens van GGZ Drenthe weergegeven. Naam verslagleggende rechtspersoon Adres Postcode Plaats Telefoonnummer Identificatienummer Kamer van Koophandel E-mailadres Internetpagina
2.2.
Structuur van de organisatie
2.2.1.
Stichting Espria
Stichting GGZ Drenthe Dennenweg 9 9404 LA Assen 0592-3348 00 41186586
[email protected] www.ggzdrenthe.nl
GGZ Drenthe is een bedrijfsonderdeel van het zorgconcern Espria. Een beschrijving van Espria en de structurering ervan is opgenomen in het geconsolideerde jaarverslag 2014 van Espria. 2.2.2.
Stichting GGZ Drenthe
Volgens de statuten van Stichting GGZ Drenthe stelt de stichting zich ten doel om hulp te verlenen in het bijzonder op het terrein van de geestelijke gezondheidszorg en alle daarmee samenhangende vormen van hulpverlening en voorts al hetgeen daarmee rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord. De stichting tracht haar doel te bereiken door middel van: het oprichten en in stand houden van één of meer intra-, semi- en extramurale voorzieningen (instellingen), gericht op de preventieve zorg, de behandeling, verpleging, verzorging en begeleiding van met name mensen met een sociaal-psychiatrische of psychiatrische problematiek samenhangende zorgbehoefte; het bevorderen van contacten; het aangaan van vormen van samenwerking en al datgene dat van belang kan zijn voor het verwezenlijken van de doelstelling, waaronder begrepen het bevorderen van een goed werkklimaat, onderzoek en opleiding; alle andere wettige middelen, welke het doel kunnen bevorderen; een en ander in de meest ruime zin.
Pagina 5
Het grootste deel van de activiteiten van GGZ Drenthe is direct ondergebracht in de rechtspersoon Stichting GGZ Drenthe. Voor een klein gedeelte vallen deze activiteiten in aparte BV’s, waarvan GGZ Drenthe aandeelhouder is1. Dit is in het bijzonder het geval voor de ondersteuning van de eerstelijnszorg, die in de BV Indigo is ondergebracht. In deze BV’s participeren ook andere GGZ-instellingen. GGZ Drenthe had in 2014 een eenhoofdige leiding die onder de titel van ‘Bestuurder’ rechtstreeks rapporteerde aan de Raad van Bestuur van de Stichting Espria. De uitvoering van de zorgverlening vond plaats in divisies onder leiding van divisiedirecties. In 2013 kende GGZ Drenthe drie divisies naar doelgroep: de divisie Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie, de divisie Beveiligde Psychiatrie en de divisie Kinder- en Jeugdpsychiatrie / Indigo. De ondersteunende activiteiten (voor zover niet uitgevoerd door het Shared Service Center (SSC) van Espria) waren ondergebracht in de ondersteunende diensten Finance & Control (F&C), Personeel, Organisatie & Opleidingen (PO&O), Facilitair Bedrijf (FB) en Bestuursdienst. Het management van de ondersteunende diensten ressorteerde rechtstreeks onder de Bestuurder, evenals de Somatische Dienst, afdeling Vastgoed, afdeling Administratieve Organisatie en Interne Controle (AO/IC) en de opleidingen voor zorgprofessionals. Het organogram van GGZ Drenthe per ultimo 2014 is weergegeven op pagina 7.
2.3.
Structuurwijzigingen
In 2014 is een wijziging van de topstructuur van GGZ Drenthe voorbereid. In de nieuwe structuur vervalt de functie van bestuurder. In plaats daarvan wordt de dagelijkse leiding van GGZ Drenthe opgedragen aan een vierhoofdige directie die rechtstreeks rapporteert aan de Raad van Bestuur. Binnen de directie zijn twee directeuren (een directeur behandelzaken en een directeur bedrijfsvoering) primair verantwoordelijk voor de divisie Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie. Twee andere directeuren (eveneens een directeur behandelzaken en een directeur bedrijfsvoering) zijn verantwoordelijk voor de divisie Beveiligde Psychiatrie. Naast de gedeelde verantwoordelijkheid voor één van de twee zorgdivisies, heeft iedere directeur meerdere organisatiebrede portefeuilles waarvoor hij of zij de eerstverantwoordelijke binnen de directie is. Deze structuurwijziging wordt ingegeven door de noodzaak effectief en slagvaardig om te gaan met de vele veranderingen in de binnen- en buitenwereld. Naast kostenvoordelen moeten kortere lijnen bijdragen aan meer directe communicatie, grotere wendbaarheid en grotere uitvoeringskracht. De nieuwe topstructuur is per 1 januari 2015 ingevoerd. Na de invoering van de nieuwe topstructuur is er geen sprake meer van een aparte divisie Kinder- en Jeugdpsychiatrie (KJP) / Indigo. In 2014 was Indigo al tijdelijk ondergebracht bij de divisie Volwassenenen Ouderenpsychiatrie. Dit had de bedoeling om betere voorwaarden te scheppen voor de overgang van enkelvoudige en lichtere behandelingen van de Specialistische GGZ naar de Generalistische Basis GGZ (Indigo). De Kinder- en Jeugdpsychiatrie is op zichzelf van een te geringe omvang om een zelfstandige divisie te kunnen zijn. Gezien de overgang van de jeugd-GGZ naar het gemeentelijke domein en de voorgenomen integratie met Accare (zie hoofdstuk 5.7) wordt de Kinder- en Jeugdpsychiatrie vanaf 1 januari 2015 tijdelijk rechtstreeks aangestuurd door de directie totdat duidelijk is of en hoe de integratie met Accare vorm krijgt.
1
GGZ Drenthe heeft zich per 1 januari 2014 teruggetrokken uit INTEND B.V. Pagina 6
Organogram GGZ Drenthe ultimo 2014
RvC Espria
Raad van Bestuur Espria
Bestuurder GGZ Drenthe Geneesheerdirecteur
Bestuursdienst
Somatische Dienst
AO/IC Vastgoed
Finance & Control
Personeel, Organisatie & Opleidingen
Facilitair Bedrijf
A-Opleiding P-Opleiding
VS-Opleiding
divisie
divisie
divisie
Kinder- en
Volwassenen- en
Beveiligde Psychiatrie
Jeugdpsychiatrie
Ouderenpsychiatrie
Pagina 7
2.4.
Kerngegevens
2.4.1.
Kernactiviteiten en nadere typering
De kernactiviteiten van GGZ Drenthe liggen op het terrein van de geestelijke gezondheidszorg en omvatten het bieden van zorg (behandeling, verpleging, verzorging en begeleiding) aan daarvoor geïndiceerde cliënten, zowel intramuraal, semimuraal als extramuraal. GGZ Drenthe is toegelaten tot alle zeven AWBZ-functies (huishoudelijke verzorging, persoonlijke verzorging, verpleging, ondersteunende begeleiding, activerende begeleiding, behandeling en verblijf). GGZ Drenthe verzorgt psychiatrische zorg vooral in het kader van de Zorgverzekeringswet. Daarnaast wordt forensische psychiatrische zorg ten behoeve van het Ministerie van Justitie verleend. Ook op het gebied van WMO en OGGZ wordt psychiatrische zorg verleend. Voorts behoren het opleiden van professionals (psychiaters, psychologen, verpleegkundigen) en het verrichten van (wetenschappelijk) onderzoek tot de kerntaken, omdat daarmee de professionaliteit van werken wordt bevorderd. Ultimo 2014 beschikte GGZ Drenthe over de volgende toelatingen op grond van de ZvW, AWBZ en Justitie: 922 plaatsen voor verzekerden met een psychiatrische aandoening, waarvan: ● 635 plaatsen met de verblijfsspecificatie psychiatrische aandoeningen algemeen; ● 103 plaatsen met de verblijfsspecificatie forensisch psychiatrische patiënten; ● 72 plaatsen met de verblijfsspecificatie verslaafden; ● 14 plaatsen met de verblijfsspecificatie sterk gedragsgestoord licht verstandelijk gehandicapten (SGLVG); ● 78 plaatsen voor LIZ-verpleging (Langdurige Intensieve Zorg) ● 20 plaatsen met de verblijfsspecificatie klinisch psychiatrische gezinsverpleging. 2.4.2.
Patiënten/cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten
In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de kerngegevens met betrekking tot patiënten/cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten voor GGZ Drenthe over 2014. Cliënten Aantal patiënten/cliënten in zorg/behandeling op 1 januari van verslagjaar Aantal nieuw ingeschreven patiënten/cliënten in zorg/behandeling in verslagjaar Totaal aantal patiënten/cliënten in zorg/behandeling in verslagjaar Aantal uitgeschreven patiënten in verslagjaar Aantal patiënten/cliënten in zorg/behandeling op 31 december van verslagjaar Waarvan Zorg Zwaarte Pakket (ZZP)-patiënten/cliënten in zorg/behandeling op 31 december van verslagjaar
Aantal
Capaciteit Het aantal bedden/plaatsen dat beschikbaar is voor dagelijkse planning van opnames, verblijf of voor dagbehandeling Waarvan kleinschalig wonen
Aantal
13.826 7.753 21.579 9.671 11.908 379
908
Pagina 8
Productie Zorgverzekeringswet Aantal openstaande DBC's op 1 januari van het verslagjaar Aantal in verslagjaar geopende DBC's (ontleend aan instellingsinformatiesysteem, niet uit DIS) Aantal in verslagjaar gesloten DBC's (ontleend aan instellingsinformatiesysteem, niet uit DIS) Aantal openstaande DBC's op 31 december van verslagjaar Omzet gefactureerde DBC's (Alle omzet gefactureerd inclusief restant voorgaande jaren exclusief verrekende bedragen met verzekeraars) Productie Forensische zorg (bekostigd door Ministerie van Justitie) Aantal openstaande DBBC's op 1 januari van het verslagjaar Aantal in verslagjaar geopende DBBC's (ontleend aan instellingsinformatiesysteem, niet uit DIS) Aantal in verslagjaar gesloten DBBC's (ontleend aan instellingsinformatiesysteem, niet uit DISB) Aantal openstaande DBBC's op 31 december van verslagjaar Omzet gefactureerde DBBC's (Alle omzet gefactureerd inclusief restant voorgaande jaren exclusief verrekende bedragen met verzekeraars) Aantal ZZP-dagen in verslagjaar forensische zorg in justitieel kader Productie AWBZ Aantal ZZP-dagen met verblijfszorg exclusief forensische zorg in justitieel kader
Aantal 11.901 15.376 16.911 10.366
80.824.808 Aantal 263 444 378 329
15.073.241 1.518 Aantal 135.097 29.890
Aantal geleverde dagdelen dagactiviteiten in verslagjaar Personeel GGZ Aantal patiëntgebonden, ggz personeelsleden in loondienst op 31 december van verslagjaar (A) Aantal niet-patiëntgebonden ggz personeelsleden in loondienst op 31 december van verslagjaar (B) Totaal aantal ggz personeelsleden in loondienst op 31 december van het verslagjaar (C = A + B) Aantal psychiaters in loondienst op 31 december van het verslagjaar
2.4.3.
Aantal
FTE
1.663
1.300
767
572
2.430
1.873
53
45
Werkgebieden
GGZ Drenthe richt zich op een breed spectrum aan eerstelijns, tweedelijns en derdelijns psychiatrische zorg, die zowel ambulant, klinisch als residentieel wordt aangeboden. De Generalistische Basis GGZ wordt onder het merk Indigo aangeboden en heeft de Drentse gemeenten als werkgebied. Pagina 9
De Gespecialiseerde GGZ was in de provinciaal werkende zorgdivisies georganiseerd. Naast de basisfuncties leggen de divisies zich ook toe op specialismen, die veelal een regio-overstijgend karakter hebben. De specialismen van de divisie Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie zijn: - behandeling van mensen met schizofrenie; - behandeling van mensen met ernstige trauma’s, waaronder veteranen; - behandeling van mensen met psychische en verslavingsproblematiek; - behandeling van gezinnen met meervoudige en psychiatrische problemen; - specialistisch centrum voor transculturele psychiatrie; - Elektro Convulsieve Therapie. De specialismen van de divisie Beveiligde Psychiatrie zijn: de Forensisch Psychiatrische Kliniek die zich richt op zorg voor en behandeling van mensen met alle varianten in justitiële titels en/of vrijwillige aanmelding; langdurige behandeling van patiënten met een dubbele diagnose (psychiatrie en verslaving), afkomstig uit de Randstad en Groningen; behandeling van verstandelijk gehandicapten met psychiatrische en gedragsproblematiek.
Pagina 10
3.
Missie, visie en kernwaarden
3.1.
Missie
De missie van GGZ Drenthe luidt: GGZ Drenthe biedt geestelijke gezondheidszorg, professioneel uitgevoerd en ontwikkelingsgericht, opdat cliënten optimaal regie over eigen leven kunnen behouden. Uitgaand van gelijkwaardig burgerschap van cliënten en met respect voor de eigenheid in sociale en culturele achtergrond. Onder geestelijke gezondheidszorg verstaan wij behandeling en zorg voor mensen met psychosociale problematiek of psychiatrische aandoeningen.
3.2.
Visie op de zorg
GGZ Drenthe doorloopt vanaf begin 2011 een traject dat leidt tot een aanscherping van de visie op zorg. Aanleiding hiertoe is de paradigmashift die binnen de GGZ gaande is en die kan worden gevat onder de noemer ‘herstelgericht werken’. Herstelgericht In wat wij doen is “herstel” het leidend principe. Onze rol bestaat uit het bieden van hulp en ondersteuning bij het bereiken van herstel. Herstel is gericht op: ● het bestrijden van de stoornis en/of het wegnemen van de gevolgen van de stoornis; ● cliënten in staat stellen om zelf regie over hun eigen leven te voeren; ● cliënten naar eigen tevredenheid laten (blijven) deelnemen aan de samenleving. Herstelgericht werken kunnen we alleen als we samen optrekken met onze cliënten. Dat vinden wij zo belangrijk dat wij ons dit als hoger doel hebben gesteld: ‘Samen werken aan herstel en welbevinden’. Wij zijn daarin ambitieus: in 2015 wil GGZ Drenthe door herstelgerichte zorg de vanzelfsprekende partner zijn voor zowel onze cliënten als andere organisaties waarmee wij herstelgerichte zorg willen vormgeven. Herstelgericht werken kan namelijk alleen als we ook inzetten op ketenzorg. Onderdeel van het herstelbeleid is dat we zoveel mogelijk voorkomen dat onze cliënten worden opgenomen in onze instelling. Uitgangspunt is dat de zorg in de eigen woonomgeving van de cliënt wordt verleend. GGZ Drenthe zal daarom de komende jaren inzetten op een aanzienlijke vermindering van haar klinische capaciteit voor basiszorg. Gedacht moet worden aan ongeveer 25% minder bedden. We noemen dit ‘extramuralisering’. Tegelijkertijd zullen we onze dienstverlening meer outreaching, ambulant in de wijk, gaan aanbieden en zullen we ons meer op de eerste lijn gaan oriënteren. Ook zullen we investeren in de verdere ontwikkeling van e-health (behandeling en zorgverlening met gebruikmaking van elektronische hulpmiddelen en internet). Belangrijk element in herstelgerichte zorg is meer erkenning voor de ervaringskennis van cliënten en hun naastbetrokkenen. We willen van die kennis en ervaring van cliënten ook meer gebruikmaken in de vormgeving en uitvoering van de behandeling en zorg. Ketenzorg Wij leveren, als dat nodig is, de zorg als partner in een keten: multidisciplinair, generalistisch en specialistisch. Als zorgaanbieder leveren wij een breed pakket van behandeling, zorg- en dienstverlening, Pagina 11
in samenwerking met andere zorgaanbieders en maatschappelijke instellingen. Uitgangspunt voor samenwerking is: wat geeft de best toevoegende waarde voor de cliënt. We realiseren ons dat cliënten vele voor hen belangrijke relaties hebben met personen, instellingen en organisaties. Daarom stellen wij ons op als partner in de zorg en zoeken we naar verbinding binnen de uitgangspunten die wij in Espria-verband zijn overeengekomen. Specifiek zullen wij ons daarbij met onze Espria-partners inzetten voor de ontwikkeling van wijkgerichte concepten in het kader van het streven de zorg zoveel mogelijk in de eigen woonomgeving van de cliënt te verlenen. Kernactiviteiten Naast basiszorg leveren wij diensten voor specifieke doelgroepen of zorgvragen met een hoog specialistisch karakter. Om deze specialistische behandelfuncties verder te kunnen ontwikkelen en met nieuwe innovaties te komen, is het noodzakelijk om een brede basis van reguliere, generalistische zorg te hebben. Basiszorg en specialistische expertise zijn de kernactiviteiten. Hiernaast bieden wij een breed scala aan mogelijkheden voor opleiding en onderzoek. Ongevraagde zorg Er zijn mensen die complexe problemen hebben op meerdere terreinen, maar die zelf niet om hulp vragen of geen hulp accepteren. Er is vaak sprake van zelfverwaarlozing of van overlast. In deze situaties grijpen we vanuit de GGZ in en bieden dan ongevraagde zorg, in de vorm van bemoeizorg. Doel van bemoeizorg is om op actieve wijze het contact tussen de cliënt en de zorg te leggen en verslechtering van de situatie van de cliënt te voorkomen. Hierin werken wij nauw samen met gemeenten en maatschappelijke organisaties. Onvrijwillige zorg Naast ongevraagde zorg is soms ook sprake van onvrijwillige zorg. De GGZ kan kiezen voor onvrijwillige opname als er situaties ontstaan waardoor iemand niet langer thuis of in de eigen omgeving kan blijven. Ook is er bij verblijf in een instelling soms sprake van dwang- of drangmaatregelen. Daarbij kan het gaan om afzondering, separatie, fixatie of het toedienen van medicatie, vocht of voeding. Onze inzet is deze situaties zoveel mogelijk te voorkomen. Daartoe volgen wij zorgvuldige procedures en stellen wij ons toetsbaar op.
3.3.
Visie op medewerkers
GGZ Drenthe vraagt van haar medewerkers om zich te verbinden met de herstelgedachte en de bijbehorende kernwaarden en gedragsregels na te leven. In ruil hiervoor mogen de medewerkers van GGZ Drenthe verwachten dat zij optimaal ondersteund en gefaciliteerd worden met passende HRinstrumenten. Herstelgericht werken vraagt een andere instelling van medewerkers en doet mogelijk een beroep op andere competenties dan voorheen. In het ontwikkeltraject van herstelgericht is daar gerichte aandacht voor. De kernwaarden zijn een integraal onderdeel van de HR-strategie en het fundament onder het personeels-, organisatie- en opleidingsbeleid. Centraal hierin staat ‘verantwoordelijkheid nemen en verantwoordelijkheid krijgen’. Dit heeft zowel betrekking op de positie van de professionals in de organisatie als op de stijl van leidinggeven. Herstelgericht werken vraagt om een zekere ‘vrije regelruimte’ voor professionals en teams om samen met de cliënt en diens naasten te zoeken naar de voor die cliënt beste oplossingen voor zijn problemen. Het streven is om verantwoordelijkheden en bevoegdheden zo laag mogelijk in de organisatie te leggen. Tegelijkertijd dient de verleende zorg aan de professionele normen te voldoen en dienen prestatiedoelstellingen (bijvoorbeeld t.a.v. ROM, productiviteit en zorgprogrammering) te worden gehaald. Pagina 12
In het project teamontwikkeling, dat in 2014 is uitgevoerd, worden de doelstellingen van herstelgericht werken en prestatieverbetering aan elkaar verbonden door te werken aan de versterking van de teamkracht en daarin meer focus aan te brengen. Belangrijk daarin is ook het versterken van het leiderschap van de teammanagers. Verduidelijkt moet worden dat de teammanager resultaatverantwoordelijk is voor het team en dat de teamleden daarin een wezenlijke bijdrage en belangrijke medeverantwoordelijkheid hebben. Middelen die in het project zijn ingezet zijn onder andere een serie thematische werkconferenties voor teammanagers, individuele leertrajecten voor teammanagers met o.a. supervisie, gerichte trainingen en interne coaching en gezamenlijke verbetertrajecten van circuitmanagers en teammanagers.
3.4.
Kernwaarden
Ontmoeten Bij de vormgeving van herstelgerichte zorg vinden wij ‘ontmoeten’ een belangrijke kernwaarde. Herstelgerichte zorg houdt, zoals hiervoor is aangegeven, in dat wij samen met de cliënt hierin willen optrekken. Dat kan alleen als wij ook werkelijk open staan voor onze cliënten en hen ook daadwerkelijk willen ontmoeten. Deze kernwaarde geldt echter ook voor hoe wij intern omgaan met onze medewerkers. Ook met en tussen hen streven wij naar een open en wederzijds ontvankelijke houding. Ten slotte geeft deze kernwaarde ook aan hoe wij willen omgaan met ander maatschappelijke en zorgorganisaties waarmee wij herstelgerichte zorg willen vormgeven. Slagvaardig Met de kernwaarde ‘slagvaardig’ willen wij aangeven dat wij zowel in de manier waarin wij onze zorg organiseren als in de manier waarop wij de zorg daadwerkelijk verlenen doelgericht en daadkrachtig willen zijn. Wij willen zoveel mogelijk sturen op resultaat. Vernieuwen Met de kernwaarde ‘vernieuwen’ drukken wij uit dat wij innovatief willen zijn: voorop willen lopen in ontwikkelingen in de geestelijke gezondheidszorg. Dit geldt zowel voor herstelgericht werken, e-health als voor het ontwikkelen en in stand houden van gespecialiseerde voorzieningen met een topreferent karakter. Verantwoordelijk Herstelgericht werken houdt niet in dat wij ons niet meer verantwoordelijk voelen voor onze cliënten. Integendeel, wij achten het juist onze verantwoordelijkheid om samen met onze cliënten invullen te geven aan een optimaal herstel. Verantwoordelijk zijn houdt daarbij ook in dat onze zorg steeds ‘state of art’ is en volgens de laatste professionele inzichten wordt verleend.
Pagina 13
4.
Bestuur, toezicht en medezeggenschap
4.1.
Normen voor goed bestuur
Voor elke organisatie zijn professioneel bestuur, professioneel toezicht daarop en adequate en transparante verantwoording daarover van essentieel belang. Hierdoor weten de stakeholders en vooral de klanten zich verzekerd van kwaliteit en continuïteit van de dienstverlening. Dat geldt in sterke mate ook voor een maatschappelijke onderneming als GGZ Drenthe. Normen voor goed bestuur worden in eerste instantie op het niveau van het samenwerkingsverband van Stichting Espria en Stichting Woonzorg Nederland gedefinieerd en gerealiseerd. Stichting Espria werkt samen met Stichting Woonzorg Nederland onder de naam Espria en Woonzorg Nederland om een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van leven van haar klanten. De samenwerking is vormgegeven door een personele unie, die inhoudt dat de raden van bestuur van Stichting Espria en Stichting Woonzorg Nederland uit dezelfde personen bestaan. Dit geldt ook voor de raden van commissarissen. Stichting Espria heeft geen statutaire of andere formele relatie met Woonzorg Nederland. Stichting Espria en Stichting Woonzorg Nederland zijn volledig zelfstandige entiteiten. Bij de vormgeving van de governancestructuur van Espria en Woonzorg Nederland zijn zowel de bepalingen van de Zorgbrede Governance Code als die van de Governance Code Woningcorporaties volledig in acht genomen. Dit betreft onder andere de principes van: – invloed en betrokkenheid van en verantwoording aan belanghebbenden; – de wijze waarop de organisatie wordt bestuurd; – de wijze waarop toezicht wordt gehouden op het bestuur; – waarborgen voor onafhankelijkheid en tegengaan van belangenverstrengeling bij bestuur - en toezicht; – honorering van bestuurders en toezichthouders. Voor de Stichting Espria en de Stichting Woonzorg Nederland geldt het uitgangspunt dat zij niet alleen willen voldoen aan de gestelde branchecodes, maar dat zij wil behoren tot de best in class op het gebied van governance. Voor de stichtingen Espria en Woonzorg Nederland geldt daarom zowel de Zorgbrede Governance Code als de Governancecode Woningcorporaties. In de uitwerking is daartoe voor Stichting Espria de Zorgbrede Governance Code aangevuld met artikelen uit de Governance Code Woningcorporaties, waarbij is uitgegaan van toepassing van maximale transparantie en helderheid. Op grond van de vergelijking tussen beide codes is besloten in voorkomende gevallen het meest zware artikel uit beide codes voor beide stichtingen te laten gelden. Dat betekent voor Stichting Espria veelal zwaardere eisen op het gebied van financiële regulering en controle. Dit past bij de hogere eisen die door de marktwerking in de zorgsector door financiële instellingen gesteld worden aan zorgorganisaties. Ten aanzien van de honorering van bestuurders, toezichthouders, directeuren en andere functionarissen worden de regels van de Wet normering topinkomens toegepast. De verantwoording hierover is opgenomen in het geconsolideerde jaarverslag 2014 van Espria. De governance is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen. Ten gevolge van de invoering van de Herzieningswet ter vervanging van de Woningwet, zoals voorzien in 2015, zullen samenwerkingsverbanden als tussen Espria en Woonzorg Nederland niet meer geoorloofd zijn. Daarnaast maken de sterk gewijzigde marktomstandigheden en de uitdagingen die gepaard gaan met de ingrijpende stelselwijzigingen op het gebied van zorg en wonen het noodzakelijk dat Espria en Woonzorg Nederland weer worden geleid door afzonderlijke raden van bestuur en raden van commissaPagina 14
rissen die zich volledig kunnen richten op de eigen organisatie. Daarom zijn in 2014 voorbereidingen getroffen voor de opheffing van de personele unie tussen Espria en Woonzorg Nederland in 2015.
4.2.
Raad van bestuur
De Raad van Bestuur van GGZ Drenthe wordt gevormd door de Raad van Bestuur van Espria. De Raad van Bestuur van Espria bestaat uit vier personen, namelijk ‐ Dhr. M.W. Meerdink, CEO ‐ Dhr. J.L. Kauffeld, COO ‐ Mw. T.T.M. van Grinsven, COO ‐ Dhr. A. Th.J.M. Zuure, CFO Espria is een strategische holding waarin het primair, maar niet uitsluitend, gaat om strategische kaderstelling en het bewaken van die kaders. De Raad van Bestuur heeft als kerntaak de besturing en ontwikkeling van het concern. Dit houdt in dat de Raad van Bestuur de strategie bepaalt, het portfoliobeleid en het regiobeleid voert, het innovatiebeleid bepaalt, beleidskaders stelt voor de bedrijfsonderdelen en de planning- en controlcyclus bewaakt. Daarnaast bevordert de Raad van Bestuur de samenwerking binnen en buiten het concern en bewaakt ze de ontwikkeling van het concern. Zij heeft een actieve rol bij het aangaan van allianties, fusies en overnames, het afstoten van bedrijfsonderdelen, investeringen en desinvesteringen en externe beeldvorming. De directies van de bedrijfsonderdelen besturen hun eigen bedrijfsonderdeel binnen de kaders van het concern. Van de directies wordt verwacht dat zij bijdragen aan de ontwikkeling van het concern. Directies stellen een beleidsplan op binnen de kaders, zien toe op operationele werkzaamheden, leveren toegevoegde waarde voor de klant in termen van kwaliteit van dienstverlening tegen lage kosten. Directies van bedrijfsonderdelen werken samen met andere bedrijfsonderdelen ten behoeve van de synergie en dragen actief bij aan de strategie door advisering aan de Raad van Bestuur en in daad in het eigen bedrijfsonderdeel. Directies van de bedrijfsonderdelen leggen verantwoording af aan de Raad van Bestuur.
4.3.
Toezichthouders (Raad van Commissarissen)
De Raad van Toezicht van GGZ Drenthe wordt gevormd door de Raad van Commissarissen van Espria. De Raad van Commissarissen legt verantwoording af over zijn handelen in 2014 in het verslag van de Raad van Commissarissen, welke is opgenomen in het geconsolideerde jaarverslag 2014 van Espria.
4.4.
Cliëntenraad
Als gevolg van de ‘kanteling’ van de organisatie is in 2014 de medezeggenschapstructuur voor cliënten vernieuwd, zowel op het centrale niveau als op het niveau van de afzonderlijke zorgdivisies. Op het centrale niveau is de Regionale Cliënten Raad (RCR) van start gegaan als opvolger van het KOCP (Koepel Overleg Cliëntenraden Psychiatrie). De RCR functioneert in een nieuwe opzet waarin de cliëntenraden van de zorgdivisies bevoegdheden en verantwoordelijkheden aan de RCR hebben overgedragen voor aangelegenheden die op centraal niveau spelen. Daarnaast zijn de cliëntenraden van de zorgdivisies vernieuwd en zijn er binnen divisies cliëntcommissies ingesteld voor een optimale communicatie tussen de cliëntenraden en de cliënten op de verschillende locaties. Met de opening van het Participatiehuis in Assen in februari 2014 kregen de cliëntenraden een centraal onderkomen. Onder hetzelfde dak zijn ook de ervaringsdeskundigen van De Hoecsteen en de NaastbePagina 15
trokkenenraad (in oprichting) gehuisvest. Dit biedt de mogelijkheid voor een brede samenwerking op het gebied van cliëntenparticipatie en -medezeggenschap. In het overleg van de RCR met de bestuurder is een breed scala aan beleidszaken besproken. De RCR bracht op verzoek van de bestuurder advies uit over: ● leden klachtencommissie voor cliënten; ● instellen en reglement Naastbetrokkenenraad; ● reorganisatieplannen van de zorgdivisies; ● uitvoering cliëntervaringsmetingen; ● benoeming interim-directeur divisie Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie; ● statutenwijziging; ● wijziging van de topstructuur; ● waskosten en andere servicekosten voor cliënten; ● beheer patiëntengelden. Ongevraagd werd geadviseerd over: ● tandartsenzorg (behoud van specifieke kennis en kunde); ● opvang van verwarde mensen door de politie; ● inzet van crisiskaartconsulenten (ten behoeve van de cliënten die zelf een crisiskaart willen maken); ● beheer van het Participatiehuis; ● klimaatbeheer in diverse gebouwen (nader onderzoek naar de instellingen van de topkoeling); ● voorgenomen bezuiniging op de ondersteuning van de Klachtencommissie voor cliënten (verwachting toename van klachten door reorganisaties); ● beeldbellen (veilig gebruik van de apparatuur). Daarnaast waren eind 2014 nog een aantal onderwerpen in behandeling: ● parkeerbeleid op diverse locaties; ● de inzet van verkregen subsidiegelden van het Zorgondersteuningsfonds; ● invulling van het participatiebeleid; ● het lange termijn huisvestingsbeleid; ● het WIFI beleid ten behoeve van de cliënten; ● redactiestatuut en begroting centrale cliëntenkrant; ● deelname aan landelijk onderzoek veiligheid; ● procedure afhandeling vragen en klachten van cliënten over facturen / zorgkosten; ● wijzigingen in het Facilitair Bedrijf in relatie tot het inschakelen van cliënten bij huishoudelijke taken in het kader van het herstelbeleid; ● actieve deelname aan de zorgverkoop; ● actieve deelname aan kwaliteitsmetingen; ● het project ‘Werken naar vermogen’. De leden van de RCR bezochten diverse congressen en bijeenkomsten, waaronder de Toogdag voor de cliëntenraden van de Espria-organisaties waar de voorzitter een presentatie gaf over de parels van de medezeggenschap. Samen met het management is een scholingsmiddag gehouden onder leiding van het LOC (Landelijke Organisatie Cliëntenraden) om de kwaliteit van de medezeggenschap naar een hoger niveau te tillen.
Pagina 16
Samenstelling RCR op 31 december 2014: Dhr. J. van Biessum Mevr. Y. van den Hoek
Dhr. J. van Dijk Dhr. A. de Wit Dhr. D. Wood Dhr. W. Rendering Dhr. J. Jansen Dhr. H. Heizenberg
4.5.
onafhankelijk voorzitter lid Centrale Cliëntenraad Espria plv.-voorzitter lid Cliëntenraad Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie lid Cliëntencommissie Emmen lid Cliëntenraad Volwassenen en Ouderen voorzitter Cliëntenraad Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie lid Centrale Cliëntenraad Espria voorzitter Cliëntenraad Kinder- en Jeugdpsychiatrie en Indigo voorzitter Cliëntenraad Ambulante Forensische Psychiatrie lid Cliëntenraad Beveiligde Psychiatrie lid Cliëntenraad Beveiligde Psychiatrie wnd.-lid Clientenraad Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie lid Cliëntencommissie Emmen
Ondernemingsraad
GGZ Drenthe kent op centraal niveau een Ondernemingsraad (OR) en binnen de verschillende divisies een Onderdeelcommissie (OC). De dienst Facilitair Bedrijf heeft een eigen OC, de belangen van de medewerkers van de overige ondersteunende diensten worden behartigd in de verschillende divisies. De OR pleegt overleg met de bestuurder aangaande GGZ-brede organisatie- en beleidszaken. Het gaat hierbij zowel om instemmings- als adviesaanvragen met betrekking tot meerdere beleidsterreinen. Aan de OC’s is de bevoegdheid toegekend tot het plegen van overleg met de divisiedirectie. De OR heeft op verzoek van de bestuurder in 2014 de volgende advies-/instemmingsaanvragen behandeld: inschakelen extern adviesbureau voor het project Bouwen aan functies; inzet eigen medewerkers buiten dienstverband; Project Zorgadministratie 2.0; reorganisatieplannen van de zorgdivisies; procedures Reorganisatie; voorgenomen benoeming interim-directeur divisie Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie; vervolg herinrichting secretariaten zorgadministratie; wijziging dienstenpatroon SPITS; assessment in het kader van het Programma Teamkracht; statutenwijziging; nieuwe functionaliteiten Mijn Rooster; contracteren nieuwe bedrijfsartsen; wijziging topstructuur GGZ Drenthe; Medewerkers Tevredenheidonderzoek; inzet Gezond Werken Noord-Nederland voor mobiliteitsbegeleiding; uitrol verpleegkundige functiestraat in kader van Bouwen aan functies; toepassing Work Ability Index; Regeling studiekosten en studieverlof; wijzigingen binnen Circuit Acuut van divisie Volwassenen en Ouderenpsychiatrie; herziene aanvraag assessment in het kader van Programma Teamkracht; stoppen met Gezond Werken Noord-Nederland; Pagina 17
reductie overheadkosten; Strategisch Opleidingsplan; uitwerking topstructuur; roosterwijziging klinieken Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie.
Samenstelling Ondernemingsraad per 31 december 2014: Mevr. A. Wouters, voorzitter Dhr. E. Vleugel, secretaris mevr. E. Zwart, ambtelijk secretaris Leden: Mevr. S. Baarsma Dhr. B. Jager Mevr. K. Paas Mevr. C. Verstraaten Dhr. L. van der Lei Dhr. L. Eind Mevr. G. Offereins Dhr. J. Huiting, aspirant-lid 2 vacatures.
Pagina 18
5.
Beleid, inspanningen en prestaties
5.1.
Uitgangspunten van beleid
GGZ Drenthe kiest bewust en expliciet voor de gespecialiseerde psychiatrie als het terrein waar wij met onze expertise en ons netwerk waarde willen toevoegen voor de cliënt. Behandeling van mensen met ernstige, complexe en soms chronisch verlopende problematiek is en blijft onze kerntaak. Dit is de doelgroep van mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA) en de mensen at risk zijn om tot de EPA-doelgroep te gaan behoren. Wij leveren vooral ambulante zorg, op de polikliniek of thuis. Bij de intramurale zorg streven wij naar concentratie en specialisatie. Onze ambulante en FACT2 teams opereren vanuit de Specialistische GGZ in directe verbinding met het sociale domein – de woon- en leefwereld van onze cliënten – en met de lokale netwerken voor eerstelijns zorg en welzijn, waar gemeenten de regie over voeren. Deze hoofdlijn van beleid sluit goed aan op het voorgenomen kabinetsbeleid gericht op hervorming van de langdurige zorg. Het kabinetsbeleid richt zich vooral op het toedelen van enerzijds zware, complexe problematiek naar het domein van de Specialistische GGZ en anderzijds lichte en milde problematiek naar de Basis GGZ. Er wordt meer verwacht van eigen kracht en zelfzorg van mensen. In eerste instantie moet ondersteuning vanuit mantelzorg en vanuit het sociale netwerk in de lokale samenleving worden gegeven. Wij gaan uit van het principe van matched care (passende zorg). Dat is iets anders dan alleen maar zware zorg vervangen door lichte zorg. Het gaat erom dat de cliënt de beste behandeling krijgt met het meeste rendement voor de cliënt en de samenleving, niet meer dan nodig, maar ook niet minder, ambulant waar mogelijk, klinisch waar nodig. Wij hechten eraan te kunnen beschikken over een aanbod voor gespecialiseerde psychiatrie, met een hoge kwaliteit, expertise en toegankelijkheid. Dan kunnen we ook tijdig ingrijpen en voorkomen dat problematiek verergert. Wij beschikken bovendien over specialistische psychiatrische behandelfuncties voor bijzondere doelgroepen en specifieke problematiek. Wij hebben hierin grote expertise opgebouwd, waarmee wij aanspraak kunnen maken op een topreferente positie voor het leveren van deze zorg, doorgaans op bovenregionaal en soms op landelijk niveau. Door verbinding met opleiding, onderzoek en innovatie borgen wij dat onze topreferente zorg van hoge kwaliteit en deskundigheid blijft. In 2014 is opnieuw het keurmerk van de Stichting TOPGGz voor een periode van vier jaar toegekend aan het Psychosecircuit in Assen. Daarnaast heeft de Forensisch Psychiatrische Kliniek het keurmerk verworven. Wij streven ernaar dat nog meer van onze specialistische afdelingen dit keurmerk gaan dragen. Naast Specialistische GGZ leveren wij ook Basis GGZ, voor preventie en lichte vormen van psychiatrische problematiek. In de Basis GGZ bieden we vooral zorg aan voor die doelgroepen waarvoor we een aanbod in de Specialistische GGZ hebben, maar die qua behandelintensiteit op enig moment beter passen in de Basis GGZ. Door het flexibel inrichten van de zorg kunnen we per patiënt een integraal zorgtraject op maat inrichten. Vanuit dit segment faciliteren wij de inzet van de praktijkondersteuning (POH) GGZ voor de huisartsen. Dit biedt mogelijkheden voor substitutie, met korte lijnen voor triage, diagnostiek en interne door- en terugverwijzing tussen lichte en zware zorg.
2
Functie - Assertive Community Treatment Pagina 19
5.2.
Reorganisaties
Om GGZ Drenthe ook de komende jaren financieel gezond te houden was het in 2014 noodzakelijk om reorganisaties door te voeren. Diverse onderdelen van de organisatie hebben ook al in 2013 maatregelen getroffen om financiële tekorten weg te werken. De budgettaire krimp en de herordening naar de Specialistische GGZ en de Basis GGZ maakte de reorganisaties noodzakelijk. Inspelend op deze herordening is de beweging van concentratie en spreiding van de zorgvoorzieningen ingezet. In deze beweging is ook het beleid voor extramuralisering en vastgoedbeheer opgenomen. De in 2014 genomen maatregelen waren onder meer gericht op het verhogen van de productiviteit van behandelaren, het verkorten van de behandelduur en het optimaliseren van de registratie van uitgevoerde activiteiten. Ook is kritisch gekeken naar de samenstelling van de behandelteams (disciplinemix) en naar de concentratie c.q. spreiding van de behandelactiviteiten. De reorganisaties hebben geleid tot herinrichting van teams en afdelingen, waarbij sprake was van inkrimping, samenvoeging of opheffing van afdelingen, teams of behandelingen. Soms is de zorg verplaatst naar een andere locatie. Als gevolg van de reorganisaties is de formatie gereduceerd met ongeveer 60 fte. Dit is zoveel mogelijk gerealiseerd via natuurlijk verloop en het beëindigen van tijdelijke dienstverbanden, maar heeft niet kunnen voorkomen dat 85 medewerkers boventallig zijn geworden.
5.3.
Herinrichting Indigo
Door de nieuwe indeling in Basis GGZ en Specialistische GGZ was een overheveling van enkelvoudige, kortdurende DBC’s van de Planbare Psychiatrie naar de Basis GGZ (Indigo) nodig. In totaal gaat het om een productie van 1,8 miljoen (ongeveer 18% van het budget). Naast de effecten van veranderde beleidsregels en de zorgverkoop heeft Indigo in 2013 te maken gehad met een oplopend exploitatietekort waarvoor in 2014 herstelmaatregelen nodig waren. Indigo is tijdelijk ondergebracht bij de directie van divisie Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie om meer samenhang te krijgen in de verschuiving van patiënt(populaties).
5.4.
Vermindering van overheadkosten
In 2014 zijn plannen ontwikkeld voor een vergaande vermindering van de overheadkosten. Naast het geheel van maatregelen in de directe patiëntenzorg moet de overheadreductie bijdragen aan een betere verhouding tussen de kosten en opbrengsten. Doelstelling is niet alleen een lager kostenniveau, maar ook dat een relatief groter deel van de beschikbare middelen ingezet kan worden voor de directe patiëntenzorg. In 2013 is al een traject gestart met als doel 5 miljoen euro (= 10%) op de kosten van de overhead te bezuinigen. In het voorjaar van 2014 is besloten om de taakstelling te verhogen en het traject te versnellen. Medio 2014 waren plannen gereed voor reductie van de overheadkosten met 10 miljoen euro (= 20%) ten opzichte van de begroting 2014. Daarnaast is een aantal centrale projecten en initiatieven benoemd die over of door de divisies en ondersteunende diensten heen tot een aanvullende opbrengst moeten leiden. De reorganisatieplannen in het kader van de overheadreductie hielden in dat de formatie met 110 fte zou worden gereduceerd. Voor 2015 werd een verdere formatiereductie binnen de Divisie Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie van 80 fte verwacht, vanwege de uitvoering van het zgn. Transitieplan (zie 5.5.). Onverkorte toepassing van het Sociaal Plan GGZ Drenthe 2014 zou naar onze overtuiging leiden tot onverantwoord hoge frictiekosten. Daarom is overleg met de vakbonden geopend om tot een nieuw Pagina 20
Sociaal Plan te komen (zie hiervoor hoofdstuk 10.1). In afwachting daarvan zijn alle reorganisatieplannen vanaf september 2014 opgeschort naar begin 2015.
5.5.
Transitie Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie
In de reorganisatieplannen die onder 5.2 zijn genoemd zijn de eerste stappen gezet in een omvangrijk transitieproces binnen de Divisie Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie. We intensiveren de beweging van concentratie van de klinische capaciteit en spreiding van de ambulante capaciteit. Door de vervanging van klinische door ambulante behandelingen is de prognose dat er na 2016 een afbouw van ongeveer 200 bedden kan worden gerealiseerd. Dat is ongeveer 35 % van het aantal bedden in 2010. Acute Psychiatrie Voor de acute psychiatrie is de open en de gesloten beddencapaciteit eind 2014 geconcentreerd in Assen en dus niet meer beschikbaar op de locaties Hoogeveen en Emmen. Aan de kliniek in Assen is de High Intensive Care (HIC) functie gekoppeld. De open bedden worden deels afgebouwd. De spreiding van de ambulante en crisiszorg krijgt vooral vorm in de versterking van de Substituerende Psychiatrische Intensieve Thuis Service (SPITS). Langdurige Psychiatrie Voor de langdurige psychiatrie gaat het vooral om concentratie van de intramurale capaciteit voor de EPA- doelgroep (Ernstige Psychiatrische Aandoeningen) in Assen. Verder wordt het principe van scheiden van wonen en zorg verder doorgevoerd. De huidige groepswoningen in Assen worden aangepast tot zelfstandige eenpersoons huisvesting. Waar mogelijk blijven patiënten zelfstandig wonen in de eigen omgeving. De spreiding van de ambulante capaciteit wordt gerealiseerd door de inzet van FACT-teams over de verschillende regio’s van Drenthe, zoveel mogelijk afgestemd op de gemeentegrenzen. In november en december 2014 zijn vijf van de zes FACT teams met positief resultaat gecertificeerd voor het keurmerk van het CCAF. Er is contact met gemeenten op het gebied van de ontwikkeling van ketenzorg, in verband met de aansluiting van de FACT teams en OGGZ op de sociale wijkteams van gemeenten. In de Kliniek voor Verslaving en Psychiatrie (KVP) in Beilen, een samenwerkingsverband met Verslavingszorg Noord-Nederland (VNN), zijn eind 2014 zes bedden voor detox gesloten. Ouderenpsychiatrie De acute klinische opnamefunctie voor ouderen wordt medio 2015 geconcentreerd in Hoogeveen; de locaties in Assen (De Mierik) en Emmen gaan sluiten. De voorzieningen voor langdurige opname van ouderen in Assen en in Beilen blijven met de bestaande capaciteit in stand, maar er is wel een verschuiving van open naar gesloten bedden. Het langdurig wonen in klinische verblijfsvormen wordt gereduceerd uit oogpunt van de noodzakelijke vermaatschappelijking. Hooggespecialiseerde functies De zorgcontractering voor 2014 heeft geleid tot een zodanige beperking van het budget voor De Keerkring, Kenniscentrum Partnerrelatie en Psychiatrie, dat dit centrum helaas moest worden gesloten. De kennis en expertise van de De Keerkring is geïntegreerd in de programma’s van de Gezinspsychiatrie, waarbij ook nieuwe behandelprogramma’s zijn ontwikkeld. De Gezinspsychiatrie heeft een bovenregionale en landelijke functie en biedt samen met Yulius (Barendrecht) en De Bascule (Amsterdam) een landelijk dekkend zorgaanbod voor ouders met ernstige psychiatrische problematiek, waarbij er direct gevaar is voor de kinderen. In 2014 heeft de samenwerking met Yulius en de Bascule een belangrijke impuls gekregen door het gezamenlijk opzetten van twee wetenschappelijke onderzoeken. Pagina 21
Het aanbod van De Evenaar, (trauma)zorg voor vluchtelingen, asielzoekers en migranten (transculturele psychiatrie), wordt uitgebreid met een vestiging in Friesland. De Evenaar en het Top Referent Traumacentrum (TRTC) zijn nauwer gaan samenwerken. Bij het TRTC zijn naast de behandelingen voor veteranen ook nieuwe behandelingen ontwikkeld voor geüniformeerden die schokkende situaties hebben meegemaakt. Het Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie (CVBP), in 2013 gestart, is verder ingericht. De behandeling van problematiek als gevolg van een verstandelijke beperking in combinatie met een psychiatrische aandoening is nog grotendeels onontgonnen gebied. Om kennis te ontwikkelen, te valideren en in de behandelpraktijk in te bedden is wetenschappelijk onderzoek nodig. Het CVBP heeft hiervoor een research afdeling opgezet waarin verschillende promotietrajecten worden uitgevoerd. Op 4 september 2013 promoveerde Gerda de Kuijper met een proefschrift over het voorschrijven van antipsychotica bij mensen met een verstandelijke beperking. Er is samenwerking met universiteiten en UMCG. Externe financiering wordt verkregen via fondswerving en ZonMW subsidie. In het verlengde van deze ontwikkeling streeft het CVBP naar het verkrijgen van het TOPGGz-keurmerk in 2015. Basis GGZ De Basis GGZ wordt verder ontwikkeld binnen de circuits Planbare psychiatrie, Langdurige psychiatrie, Ouderenpsychiatrie, TRTC en CVBP. Dit betreft vooral de producten intensief en chronisch. Voor de Basis GGZ wordt de komende jaren een groei verwacht op geleide van een toegenomen vraag. Voor producten in de Basis GGZ wordt de merknaam Indigo gebruikt. Werk en dagbesteding Het overgrote deel van de mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen wil graag betaald werk. Dit is één van de speerpunten in onze zorgvisie van herstelgericht werken. We werken hiervoor samen met instanties voor arbeidsre-integratie en met leer- en werkbedrijven. Begeleiding van het traject naar werk is onderdeel van de zorgprogamma’s van de FACT-teams en vindt ook plaats binnen DAAT-Drenthe (Dagbesteding, Arbeidsrehabiltatie, Arbeid en Training). De gemeente heeft wettelijk de taak om participatie en maatschappelijke ondersteuning te stimuleren. Onze bijdrage is op het juiste moment en met de juiste deskundigheid ondersteuning te bieden, als onderdeel van een behandel- of nazorgtraject. De trajectbegeleiders van DAAT-Drenthe werken nauw samen met de zorgverleners van de verschillende behandelteams en springen in bij terugval van cliënten in loondienst bij externe werkgevers. In samenwerking met het circuit Langdurige zorg is eind van dit jaar gestart met de implementatie van de IPS-methodiek (Individuele Plaatsing en Steun). Naast de bestaande Dagactiviteitencentra in Emmen en in Assen is er een Dagactiviteitencentrum in Beilen ontwikkeld. In het ontmoetingscentrum de Regenboog op het terrein van GGZ Drenthe in Beilen is een inloopfunctie met een internetcafé voor cliënten gerealiseerd. DAAT-Drenthe werkt nauw samen het SW bedrijf Alescon en met de zorginstelling PromensCare, om met de gezamenlijke doelgroepen voldoende volume te hebben om projecten te kunnen uitvoeren. De bestaande werkplaatsen (houtbewerking, fietsenwerkplaats, grafisch centrum, tuinwinkel en kassen) zijn zich meer gaan richten op het scheppen van leer- en werktrajecten voor cliënten. In samenwerking met opleidingsinstituten kunnen leertrajecten worden opgezet, die in combinatie met het beschikbaar komen van participatiebanen binnen en buiten het bedrijf, kunnen leiden tot instroom in (betaald) werk. Voorbeelden zijn het kringloopbedrijf in Hoogeveen, de opleidingen ‘werken in het groen’ en ‘werken met bloemen’ en het project in het kader waarvan cliënten kunnen worden ingezet voor balie- en receptiefuncties in het hoofdgebouw van GGZ Drenthe in Beilen.
Pagina 22
Voor DAAT-Drenthe is het in 2014 nodig geweest permanent stil te staan bij de vraag welke activiteiten nog in stand kunnen blijven nu de financieringssystematiek wijzigt en veel activiteiten op het gebied van maatschappelijke participatie naar de gemeenten zijn overgegaan. 2014 was het laatste jaar van de (extramurale) AWBZ financiering. Vanaf 2015 gaat de financiering over naar de gemeenten. Door het wegvallen van financiering voor dagbesteding en inloop zullen naar verwachting in 2015 op een aantal locaties de activiteiten worden stopgezet. Bezien moet worden of in samenwerking met ketenpartners en het eigen Facilitair Bedrijf een deel van het aanbod overeind kan blijven.
5.6.
Ontwikkelingen binnen de Beveiligde Psychiatrie
De divisie Beveiligde Psychiatrie omvat de Ambulante Forensische Psychiatrie Noord-Nederland (AFPN), de Forensisch Psychiatrische Kliniek (FPK) en de voorzieningen Duurzaam Verblijf en Beter Leven Kliniek. De Beveiligde Psychiatrie zet haar behandeling en begeleiding in ten behoeve van patiënten met complexe problematiek en zeer geringe of afwezige intrinsieke motivatie. De meeste patiënten presenteren zich met een combinatie van negatief op elkaar ingrijpende factoren. Elke patiënt leidt aan een psychiatrische stoornis en geeft overlast voor de maatschappij en zijn omgeving als gevolg van hinderlijk en/of delictgedrag. Naast de psychiatrische problematiek en het grensoverschrijdende gedrag is er veelal ook sprake van verslavingsproblematiek, regelmatig van uitstotingsfenomenen en hechtingsproblematiek en soms van cognitieve beperkingen. Binnen de behandeling ligt de focus primair op het voorkomen van recidive in delict of overlastgevend gedrag. Dit gebeurt door de delictgerelateerde psychiatrische problematiek te behandelen, de gezonde mogelijkheden van de patiënten te benutten om zo te komen tot gezonde groei, tot toename van welbevinden en het (opnieuw) dragen van verantwoordelijkheid voor het eigen leven. Bij dit alles worden mogelijkheden en onmogelijkheden van patiënten en risico’s in kaart gebracht om in de behandeling samen passende stappen te kunnen zetten en verantwoord risicomanagement uit te voeren. Hiermee kan gefaseerd meer vrijheid en zelfstandigheid worden toegekend en de ontwikkeling worden gemonitord. Resocialisatie is in behandeling een belangrijk doel en integraal onderdeel van de behandeling. Voor de doelgroep van Duurzaam verblijf en Beter Leven Kliniek geldt in wezen hetzelfde, met dien verstande dat het risicomanagement zich niet richt op delictgedrag maar op overlastgevend gedrag en maatschappelijke teloorgang. Forensische Psychiatrie De Wet verplichte GGZ en de Wet Forensische Zorg richten zich op de op afbouw van (klinische) capaciteit door middel van concentratie en specialisatie binnen de sector en het vergroten van de efficiency door een verbeterde doorstroom van de (forensische) patiënt door de zorgketen en het efficiënter vormgeven van deze zorgketen. Invoering van de nieuwe wetgeving heeft vergaande consequenties voor de wijze waarop de interne keten is georganiseerd en vereist een nauwere samenwerking tussen de Beveiligde Psychiatrie en de andere divisies van GGZ Drenthe. Deze samenwerking betreft onder andere effectievere afstemming van de forensische zorgprogramma’s en zorgpaden op de reguliere zorgprogramma’s en een efficiëntere inrichting van het proces van in-, dooren uitstroom van patiënten. Er is een herschikkingsvoorstel bij het Ministerie van Justitie ingediend m.b.t. het bekostigingsbudget, waarin beargumenteerd wordt gepleit voor het toekennen van de overproductie in de FPK als gevolg van een hogere bedbezetting dan gecontracteerd. Tevens is op verzoek van Justitie een offerte uitgebracht m.b.t. (tijdelijke) extra klinische capaciteit. Beide voorstellen zijn gehonoreerd. Op uitnodiging van Justitie zullen wij onderzoeken of er meer kan worden ontwikkeld in de resocialisatieketen en capaciteit voor ‘Beschermd Wonen’. Pagina 23
In lijn met de algemene doelstellingen voor vergroten van de effectiviteit en doelmatigheid van de zorgrpocessen is de aansturing gewijzigd in relatie met de zorgprogrammering en de eisen die (in de toekomst) aan het hoofdbehandelaarschap worden gesteld. Er is continue aandacht voor de productiviteit van behandelaren. Uitgangspunt blijft het bieden van verantwoorde zorg, maar gestreefd wordt naar een optimale balans tussen zorgkwaliteit en gezonde bedrijfsvoering. Op 18 december 2014 heeft de FPK als één van de eerste forensische klinieken het TOPGGz-keurmerk in ontvangst genomen. Forensisch ACT-team Het pakket van diensten van het Forensisch ACT-team wordt in de gehele provincie Drenthe en in een straal van vijftig kilometer rondom Assen aangeboden. De huidige caseload omvat 115 patiënten. Dit zijn vooral patiënten die op veel gebieden grote problemen hebben en vaak voor veel maatschappelijke onrust zorgen. De Forensische ACT-zorg wordt gezien de aard van de problematiek noodzakelijkerwijs langdurig aangeboden. Wanneer risico’s bij een patiënt afnemen en diegene meer dan twee jaar stabiel is wordt getracht een andere vorm van zorg te organiseren. De behandeling bestaat uit ondersteuning bij problemen van bijvoorbeeld: wonen, werk, financiën, opvoeding en sociaal netwerk. Daarnaast is er gerichte aandacht voor risicomanagement, traumaverwerking, persoonlijkheidsstoornissen, verslaving en medicatie. Sinds 2014 heeft het team een aanzienlijke groei doorgemaakt ten aanzien van het aantal cliënten met een reclasseringstoezicht. Er wordt intensief samengewerkt met de verschillende reclasseringsorganisaties. Daarnaast heeft het team nadrukkelijk de consultatieve functie uitgebreid, wat onder meer blijkt uit de nauwere samenwerking met FACT-teams en het Veiligheidshuis Drenthe. Andere ontwikkelingen binnen het team is de pilot beeldbellen geweest en het afsluiten van onderhuurcontracten met woningbouwverenigingen. Dit laatste heeft inmiddels geleid tot zelfstandige huisvesting van vier cliënten. Stichting Centrum Certificering ACT en FACT (CCAF) kent keurmerken toe aan ACT- en FACT-teams die voldoende modelgetrouw werken. Door te certificeren wordt naar iedereen duidelijk dat een ACT-team voldoet aan een bepaalde ondergrens. Naar klanten en financiers wordt duidelijks welke teams modelgetrouw werken en bij welke teams zij er van verzekerd zijn dat de kwaliteit geborgd is. In 2014 is het team getoetst en gecertificeerd door de Stichting CCAF. Duurzaam Verblijf/Beter Leven Kliniek In de huidige doelgroep van Duurzaam Verblijf en Beter Leven Kliniek zal het komend jaar weinig verandering komen. Deze klinieken voorzien in een duidelijke behoefte. Vooralsnog blijven de huidige afspraken met Amsterdam, Rotterdam en Groningen van kracht. Voor de Beter Leven Kliniek zijn nieuwe toeleidingsconvenanten met de steden Rotterdam en Amsterdam afgesloten. De Beter Leven Kliniek zal op zo kort mogelijke termijn verhuizen van de huidige locatie op het terrein van de Penitentiaire Inrichting Bankenbosch in Veenhuizen naar het gebouw De Wieken op het terrein van GGZ Drenthe in Assen. Daartoe wordt gebouw De Wieken grondig verbouwd. Eind 2014 is een begin gemaakt met de planning voor de verbouwing en de verplaatsing.
5.7.
Transitie jeugdzorg
Met de aanstaande transitie van de jeugdzorg (inclusief de Jeugd-GGZ) naar het gemeentelijk domein verandert het ‘speelveld’ van de Jeugd-GGZ in Drenthe ten principale. In het – overigens constructieve – overleg dat op regionaal en subregionaal niveau met de gemeenten en collega-instellingen wordt gevoerd, tekent zich het volgende af: Pagina 24
De noodzaak tot krachtenbundeling binnen de jeugd-GGZ om het voorliggende veld adequaat te kunnen ondersteunen en de kwaliteit en ontwikkeling van de Jeugd-GGZ op termijn nog meer te kunnen waarborgen. Een flinke volumekrimp, zeker als de komende jaren de jeugdzorgbudgetten voor de Drentse gemeenten op normatieve grondslag worden toegekend (en niet langer op basis van gegroeid gebruik). Overgang van het paradigma van concurrentie tussen aanbieders naar dat van ‘co-makership’ om de beschikbare middelen zo effeciënt en effectief mogelijk aan te wenden in het belang van de kwaliteit van de patiëntenzorg.
Voor GGZ Drenthe heeft de transitie jeugdzorg in combinatie met de verscherpte contracteringsvoorwaarden voor de volwassenenpsychiatrie aanleiding gegeven tot een herbezinning op kerntaken. De kinder- en jeugdpsychiatrie is een relatief klein onderdeel van de organisatie en het is de vraag of de nieuwe positionering in het gemeentelijk domein voldoende aandacht kan krijgen gezien de veelheid van uitdagingen waar GGZ Drenthe voor staat. Daarom is een onderzoek gestart naar de mogelijkheden van integratie van de kinder- en jeugdpsychiatrie in het aanbod van Accare, collega-aanbieder van kinder- en jeugdpsychiatrie in Groningen en Drenthe. Dit geeft waarschijnlijk voor cliënten de beste vooruitzichten op continuïteit van kwalitatief verantwoorde zorg en voor medewerkers de grootste kans dat ze zich na de transitie het best verder professioneel kunnen ontwikkelen en dat ze zorg in de nieuwe context van gemeentelijke financiering kunnen helpen vormgeven. In 2015 moet dit onderzoek tot besluitvorming leiden. De gevolgen van de afnemende vraag naar kinder- en jeugdpsychiatrie en de veranderingen in de financiering deden zich in 2014 al duidelijk gelden. Het jaar is afgesloten met een exploitatietekort van ongeveer € 1,4 miljoen. Er is daarom een reorganisatieplan voorbereid, waarin een aanzienlijke kostenreductie (in het bijzonder in de overheadfuncties) is opgenomen en waarin nieuwe doelen worden gesteld ten aanzien van productiviteit en een betere balans tussen inkomsten en uitgaven. Dit reorganisatieplan wordt in 2015 uitgevoerd.
5.8.
Zorgprogrammering
De inhoud en kwaliteit van zorg van de Specialistische GGZ en de Generalistische BGGZ wordt gegarandeerd en geborgd door middel van zorgprogrammering. Voorop staat dat de zorgprogramma’s moeten voldoen aan de landelijke multidisciplinaire richtlijnen en dat de zorgprogramma’s een efficiënte en effectieve inzet van de professionals waarborgen. Het opstellen en uitvoeren van de zorgprogramma’s heeft hoge prioriteit. Dit wordt projectmatig aangepakt in de periode november 2014 – juli 2015. In 2014 is een aantal programma’s gereviseerd en vastgesteld. Voor de patiënten met angststoornissen, stemmingsstoornissen en het zorgprogramma Ouderen is nu weer een actueel programma beschikbaar. In dit jaar is ook een nieuw zorgprogramma ontwikkeld voor de doelgroep adolescenten. Een andere belangrijke ontwikkeling is dat we gestart zijn met het ontwikkelen van e-health modules. We zijn gestart met modules voor paniekstoornissen en depressies. Op korte termijn zal ook voor de groep ontwikkelingsstoornissen gewerkt gaan worden aan een module. De bedoeling is dat we het beschikbare repertoire snel uit gaan breiden. Voor de toekomst hebben we dit jaar een model besproken dat de cyclische aandacht voor ontwikkelen, implementeren, monitoren en bijstellen van zorgprogramma’s moet gaan borgen. Hiervoor is een eerste voorstel gedaan dat in de komende tijd verder zal worden uitgewerkt.
Pagina 25
5.9.
Herstelgerichte zorg
Herstelgericht werken is sinds 2011 leidend in de zorgvisie van GGZ Drenthe. Het inzetten van ervaringsdeskundigen is één van de onderdelen hiervan. Dit krijgt vorm in het Herstel Ondersteunend Educatie Centrum ‘De HOECsteen’. De HOECsteen is een kweekvijver voor de ontwikkeling van kennis over herstel, implementatie van ervaringsdeskundigheid en participatie van cliënten en – in een later stadium – van naastbetrokkenen. De HOECsteen heeft een nieuwe structuur gekregen met een kernteam van een coördinator, teammanager en een ervaringsdeskundig beleidsmedewerker. In september 2014 zijn drie opgeleide ervaringswerkers in dienst gekomen en aangesteld bij FACT-teams en bij de kliniek. Zij nemen daarmee de posities in van de ervaringsdeskundigen die in het afgelopen jaar zijn uitgestroomd. Daarnaast zijn vijf eerstejaars stagiair(e)s met cliëntervaring geworven voor de opleiding bij de Hanzehogeschool. Vanuit de HOECsteen zijn ervaringsdeskundigen ingezet bij diverse beleidsontwikkelingen zowel intern als extern. Zo is er samen met de deelnemers van PromensCare een artikel geschreven over de reis naar Schotland in september 2013, waar herstelprojecten zijn bezocht en is er bijgedragen aan de ontwikkeling van het BeroepsCompetentieProfiel voor ervaringswerkers. In het najaar zijn werkbezoeken gebracht aan de hogeschool van Leuven en aan GGZ Friesland. Er is voorts deelname geweest aan concrete activiteiten zoals Herstelwerkgroepen en bijdragen aan diverse interne en externe symposia.
5.10. Familie- en naastbetrokkenen beleid Medio 2014 is gestart met het samenstellen van een Naastbetrokkenenraad. Op 22 januari 2015 is de Naastbetrokkenenraad GGZ Drenthe geïnstalleerd. Hiermee willen we aan familieleden en andere direct betrokkenen van cliënten van GGZ Drenthe een stem geven. GGZ Drenthe vindt betrokkenheid van familie en naasten in alle fasen van een behandelproces van groot belang. In de zorg voor en rondom de cliënt is het van groot belang dat naastbetrokkenen, de cliënt, en hulpverleners (in de zorgtriade) tot een goede samenwerking komen. Naastbetrokkenen maken deel uit van de leefomgeving van cliënten en kunnen een wezenlijke rol spelen in hun herstel. De Naastbetrokkenenraad behartigt de collectieve belangen van familie en naastbetrokkenen van cliënten van GGZ Drenthe en geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de organisatie. De raad wil de betrokkenheid van naasten stimuleren, hen wegwijs maken binnen de organisatie en een luisterend oor bieden. De Naastbetrokkenenraad vraagt tevens aandacht voor en ondersteuning bij de veelal intensieve mantelzorg voor de naaste met een psychische kwetsbaarheid.
5.11. Professioneel Statuut Het Professioneel Statuut van GGZ Drenthe beschrijft de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de diverse disciplines in de behandelorganisatie en regelt de multidisciplinaire samenwerking in de behandelteams. Het Professioneel Statuut van GGZ Drenthe en was dringend aan vervanging toe. Bij de ontwikkeling van een nieuw professioneel statuut is bijzondere aandacht uitgegaan naar het hoofdbehandelaarschap en de rol en positie van de behandelcoördinator. De voortgang werd bemoeilijkt door de landelijke discussie over het hoofdbehandelaarschap. Eind 2014 was het concept van het nieuwe professioneel statuut gereed. Vaststelling vindt plaats in 2015.
Pagina 26
5.12. E-health In 2012 heeft GGZ Drenthe haar e-health strategie vastgesteld en is begonnen aan de realisatie en implementatie van e-health toepassingen binnen het Programma e-Health. In 2014 zijn de strategie en het programma geactualiseerd. De volgende resultaten zijn inmiddels bereikt: Beeldbellen In twee FACT-teams (Meppel en Hoogeveen) en het Forensisch ACT team is een pilot uitgevoerd met beeldbellen. Dit wordt ingezet in plaats van een face to face gesprek (huisbezoek of afspraak bij GGZ Drenthe), of als extra contact tussen de reguliere gesprekken door. De cliënten en medewerkers die beeldbellen zijn positief, maar de groep gebruikers is nog beperkt. Afgesproken is dat het beeldbellen in 2015 breder wordt ingevoerd, waarbij we overstappen op een nieuwe, goedkopere, beeldbel-app die op meerdere apparaten kan draaien. Gebruik e-mental health modules in zorgprogramma’s In 2014 hebben we in de Specialistische GGZ de eerste e-mental health modules in gebruik genomen als onderdeel van de zorgprogramma’s angststoornis en stemmingsstoornis. Daarnaast zijn nog enkele andere modules in voorbereiding (ontwikkelstoornis, farmaco). Met deze modules kan de cliënt thuis opdrachten uitvoeren en zaken nog eens nalezen. Ook kan hij online vragen stellen en krijgt hij tussentijds feedback van de behandelaar. In de Basis GGZ bieden we sinds 2013 een e-meantal health module aan. Om diverse redenen is het gebruik in 2014 teruggelopen. In 2015 wordt opnieuw bepaald wat we aanbieden aan deze cliëntengroep. Voorbereidingen cliëntenportaal ‘Mijn GGZ Drenthe’ GGZ Drenthe heeft in 2014 een cliëntenportaal laten ontwikkelen. Dit portaal geeft cliënten o.a. inzage in hun dossier en hun afspraken, en biedt mogelijkheden om beveiligd berichten uit te wisselen met de behandelaar. Medio 2015 wordt dit portaal opgeleverd en getest. Vervolgens wordt dit gedurende het jaar per circuit geïmplementeerd en aangeboden aan de cliënten. Mirro Stichting Mirro is een gezamenlijk initiatief van zorgaanbieders (waaronder GGZ Drenthe) en verzekeraars om te bevorderen dat binnen de geestelijke gezondheidszorg de juiste zorg op de juiste plek wordt geleverd. Daarnaast stimuleert Mirro individuen om zelf te werken aan hun mentale gezondheid. In 2014 heeft GGZ Drenthe een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van mentale fitheidsmodules (zelfhulpmodules), die beschikbaar zijn op internet. Tevens hebben POHers van GGZ Drenthe met de Mirro screener gewerkt. Survivalkid.nl GGZ Drenthe biedt al jaren de website survivalkid.nl aan voor kinderen met een familielid met psychische problemen of een verslaving. Anoniem wordt informatie en steun geboden aan de jongeren. De financiering voor deze voorziening staat echter onder druk. Een analyse van de situatie en de kansen en bedreigingen is gemaakt. Er wordt gezocht naar andere partijen om Survivalkid (mee) te kunnen voortzetten.
5.13. Website, ZorgDomein en intranet In 2014 is de website www.ggzdrenthe.nl in technisch opzicht verder geoptimaliseerd en uitgebreid met nieuwe content. De website vormt een belangrijk onderdeel van de online strategie van GGZ Drenthe, waarin het thema ‘online toegankelijk verbonden’ centraal staat. Het online toeleiden naar contact is een belangrijke doelstelling van de site. De diverse contactformulieren op de website worden door bezoekers Pagina 27
van de site veelvuldig benut. De meeste vragen komen binnen bij het Aanmeld- en Informatiecentrum en worden daar verder opgepakt. Wij zetten regelmatig sociale media zoals Twitter en Facebook in. In de tweede helft van 2014 zijn voorbereidingen getroffen voor de ingebruikname van e-health toepassingen en het digitaal cliëntenportaal, dat medio 2015 via de website beschikbaar wordt gesteld. Ook is in november 2014 digitaal verwijzen gerealiseerd door middel van ZorgDomein. Dit is een veel gebruikte verwijsapplicatie onder huisartsen. In ZorgDomein kunnen huisartsen en andere verwijzers een keuze maken uit het aanbod van GGZ Drenthe in de Basis GGZ en Specialistische GGZ. Zowel op de website als in ZorgDomein is actuele informatie over de wachttijden te vinden. Voor communicatie met medewerkers wordt gebruik gemaakt van het Espria intranet. Daarbinnen heeft GGZ Drenthe een eigen set pagina’s. Sinds oktober 2014 kunnen medewerkers het intranet ook benaderen via een app op hun hun mobiel of tablet.
Pagina 28
6.
Samenwerkingsrelaties
GGZ Drenthe werkt ten aanzien van haar kernactiviteiten, zowel binnen als buiten Espria-verband, op diverse terreinen met andere organisaties samen. We bieden zorg in samenwerking met ketenpartners en maatschappelijke instellingen: 1. voor specifieke zorgvormen die we niet alleen kunnen bieden (samenwerking op inhoud, efficiency, logistiek); 2. voor specifieke doelgroepen, met meervoudige problematiek, die inzet van meerdere disciplines en deskundigheden vereisen (de bundeling van specialistische kennis wordt benut voor het verbeteren en vernieuwen van het zorgaanbod); 3. om deelname van de cliënt aan de samenleving als gelijkwaardig burger te bevorderen; 4. voor kwaliteitsverbetering en innovatie. Er is samenwerking met: zorgaanbieders uit andere sectoren / echelons (huisartsen, maatschappelijk werk); andere zorgaanbieders gericht op specifieke doelgroepen en specifieke vormen van zorg (verslavingszorg, verstandelijk gehandicaptenzorg, thuiszorg); instellingen voor welzijn of andere publieke diensten (Stichting Welzijn Ouderen, woningcorporaties, vrijwilligersorganisaties); instellingen voor onderwijs en onderzoek (o.a. Hanzehogeschool en universiteiten). We zoeken samenwerking met onze Espria-partners op zorginhoud, met name om invulling te geven aan wijkgerichte concepten, en voor een doelmatige organisatie van ondersteunende diensten en services. Hieronder wordt op enkele samenwerkingsverbanden nader ingegaan. Met Alescon en Promens Care is het samenwerkingstraject ‘Werken naar vermogen’ gestart. Dit richt zich op het bundelen van de activiteiten op het gebied van dagbesteding en beschut werk. Onderzocht wordt of synergievoordelen zijn te behalen door een doelmatiger inzet van middelen (personeel en gebouwen) en een grotere continuïteit van zorg gewaarborgd kan worden. Met Verslavingszorg Noord-Nederland wordt de Kliniek voor Verslaving en Psychiatrie (KVP) in Beilen geëxploiteerd. Beide organisaties brengen financiële en personele middelen en specifieke expertise in. Met Accare is overleg gestart over een integratie van het aanbod van kinder- en jeugdpsychiatrie van beide organisaties. Dit met het oog op de transitie van de jeugdzorg (inclusief de Jeugd-GGZ) naar het gemeentelijke domein en de daarmee samenhangende budgetkrimp. Met het UMCG wordt op bestuurlijk niveau overleg gevoerd over intensivering van de bestaande samenwerking op het snijvlak van wetenschappelijk onderzoek en patiëntenzorg. Een belangrijke gezamenlijke ambitie is de ontwikkeling van innovatieve interventies met een duidelijke en directe relevantie voor de praktijk. De al gezamenlijk geformuleerde speerpunten zijn ouderenpsychiatrie, stemming- en angststoornissen (met name depressie), psychosen en slaapstoornissen bij psychiatrische stoornissen.
Pagina 29
7.
Bedrijfsvoering
7.1.
Besturingsmodel
GGZ Drenthe is als werkmaatschappij binnen Espria zelfstandig resultaatverantwoordelijk. De bevoegdheden en verantwoordelijkheden van directeuren en bestuurders zijn vastgelegd in een procuratieregeling voor het concern. Voor de bestuurder van GGZ Drenthe gold in 2014 een specifieke volmachtregeling. Binnen de Planning & Control (P&C) cyclus vindt de interne bewaking en beheersing van sturing- en risicobeheersingsystemen plaats. De P&C cyclus biedt het management de mogelijkheid om in een vroeg stadium (bij)sturingsmaatregelen te nemen, op basis van goed onderbouwde plannen en permanente monitoring, zodat de organisatie en haar doelstellingen worden bestuurd en beheerst. In de P&C cyclus gaat het om drie soorten informatie: a. Sturingsinformatie Informatie voor het nemen van beslissingen. b. Interne verantwoordingsinformatie Informatie over de uitvoering van beleidsplannen, jaarplannen en projecten (zowel maandelijks, bij afwijkingen van de gestelde doelen, als integraal per kwartaal). c. Externe verantwoordingsinformatie Informatie die de rechtspersonen binnen het concern verstrekken aan externen ter verantwoording van het gevoerde beleid. Het eerstverantwoordelijke lid van de Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor de coördinatie en de vaststelling van de P&C producten op het niveau van de werkmaatschappijen en het SSC. Concerncontrol heeft de verantwoordelijkheid voor de kaders voor eenduidige rapportages door de directies van de werkmaatschappijen (inclusief de bestuurder van GGZ Drenthe) aan het eerstverantwoordelijke lid van de Raad van Bestuur en is verantwoordelijk voor de geconsolideerde rapportages aan de Raad van Bestuur. In het besturingsmodel van Espria en ook van GGZ Drenthe staat integraal management centraal. Dat betekent dat de zorgdirecteuren integraal verantwoordelijk zijn voor alle processen binnen hun eigen bedrijfsonderdeel. Concreet betekent dit verantwoordelijk zijn voor het primaire proces én voor het verbruik (en volume) van de ondersteunende diensten. Directeuren die een zorgproces aansturen zijn budgetverantwoordelijk, waarbij het SSC de kosten doorberekent aan de werkmaatschappijen op basis van serviceafspraken, de te verwachten kosten en volgens vooraf overeengekomen verdeelsleutels. GGZ Drenthe kent aanvullend voor het merendeel van de organisatieonderdelen het beginsel van duaal en integraal management. De leiding van die onderdelen is in handen van een leidinggevende met zorginhoudelijke kennis en een leidinggevende met bedrijfskundige kennis, die gezamenlijk collegiaal verantwoordelijk zijn voor het totale functioneren van de eenheid. Leidend principe voor de zorgverlening is de herstelvisie. Herstelgericht werken is een andere manier van werken: meer regie bij de cliënt zelf, meer gericht op maatschappelijke participatie en met een focus op kwaliteit van leven in plaats van op ziek zijn. Herstelgericht werken is met de cliënt samenwerken om zijn eigen kracht te (her-)vinden. Dit vereist ook een andere manier van leiding geven die medewerkers ondersteunt en faciliteert om herstelgericht te kunnen werken. Eigen kracht in cliënten naar boven halen vraagt dat werkers zich in hun kracht voelen en regelruimte hebben. Dat vraagt een aangepaste
Pagina 30
besturingsfilosofie en -cultuur waarin dat principe is verankerd. In 2014 is daarom een project voor teamontwikkeling en teamkracht uitgevoerd.
7.2.
P&C cyclus
Het lange termijnbeleid van GGZ Drenthe, dat mede is afgeleid van het meerjarenbeleid van Espria, is vastgelegd in een meerjarenplan met daarin vervat de missie, de visie en de strategische uitgangspunten. De strategienota van GGZ Drenthe voor de periode 2014 – 2017 is in 2013 vastgesteld. Het korte termijnbeleid heeft een focus van één jaar. In de kaderbrief, afgeleid van de begrotingskaders Espria, wordt het lange termijnbeleid vertaald in doelstellingen voor het komende jaar. De divisiedirecteuren en de managers van de ondersteunende diensten formuleren op basis daarvan hun jaarplannen. Ook in de jaarplannen moet het directe verband tussen strategie, doelstellingen, activiteiten en resultaten tot uitdrukking komen. De financiële vertaling van de jaarplannen komt tot uitdrukking in de begroting van GGZ Drenthe en van de divisies en ondersteunende diensten. Door periodieke rapportages (maand- en viermaandsrapportages) over de uitvoering van de jaarplannen en de begrotingen vindt monitoring plaats van de mate waarin de plannen gerealiseerd worden. Dit is de basis voor de jaarverslaggeving en verantwoording aan stakeholders. De aansturing van de zorgprocessen is gebaseerd op het principe van integraal management. ‘Integraal’ betekent dat het management van een organisatieonderdeel de volledige verantwoordelijkheid draagt voor het realiseren van de overeengekomen doelstellingen voor dat organisatieonderdeel. Dat omvat zowel de vormgeving en uitvoering van de primaire processen als de vormgeving en uitvoering van de secundaire processen, ook al wordt daarvoor gebruik gemaakt van de diensten van anderen (de ondersteunende diensten en het SSC). Een directeur is dus evenzeer verantwoordelijk voor de inhoud van het behandelprogramma en de inzet van therapeutisch personeel, als voor het onderhoud aan het gebouw waar de behandeling gegeven wordt en de inzet van schoonmaak- en technisch personeel. Dat vereist goede afspraken tussen het management van de divisies en de ondersteunende diensten. Het niveau van de dienstverlening van de ondersteunende diensten aan de divisies wordt vastgelegd in dienstverleningscontracten, die eveneens periodiek tussen leverancier en klant worden geëvalueerd. De systematiek van dienstverleningscontracten is overigens nog niet geheel uitgekristalliseerd.
7.3.
Ontwikkelingen bedrijfsvoering 2014
Met ingang van 2013 is de financiering op grond van de Zorgverzekeringswet (60% van ons budget) overgegaan naar de prestatiebekostiging op basis van Diagnose Behandeling Combinaties (DBC’s). In 2013 was er nog sprake van een éénmalige vangnetvergoeding. In 2014 wordt er volledig bekostigd op DBC’s. Daarnaast is in 2014 het representatiemodel verlaten en zijn er met ingang van het ‘schadelastjaar’ 2014 afzonderlijke afspraken met zorgverzekeraars gemaakt. Daarin zijn per zorgverzekeraar afspraken gemaakt over omvang en voorwaarden voor de Generalistische Basis GGZ en Specialistische GGZ. De verwijzing naar de Basis GGZ door de huisartsen kende in 2014 mede door relatieve onbekendheid en onvoldoende prikkels bij de verwijzers de nodige opstartproblemen. In de Specialistische GGZ zijn in 2014 door de verdergaande extramuralisering voorbereidingen getroffen voor zoveel mogelijk concentratie van bedden binnen zorgcircuits op één locatie in de provincie Drenthe. Eind 2014 is dit voor het circuit Acute Psychiatrie gerealiseerd. Deze ontwikkelingen, waarvan duidelijk was dat ze een structureel karakter zouden hebben, maakten aanpassingen in de organisatie noodzakelijk. In 2014 zijn dan ook verdere bezuinigingsmaatregelen voorbereid. Deze richten zich voornamelijk op verdere reductie van de overhead en indirecte functies, maar treffen waar noodzakelijk ook behandelfuncties. De maatregelen zijn in perspectief van een nieuw Sociaal Plan en mobiliteitsbevorderende maatregelen in Pagina 31
2014 nog maar beperkt tot uitvoering gekomen. Het volledige effect zal in 2015 zichtbaar worden. Dit alles zette de exploitatie in 2014 onder druk. Exploitatiekosten liepen nog door, terwijl het budget kromp. Dit betekende de nodige frictiekosten in 2014. DBC-systematiek Vanwege de volledige bekostiging in DBC’s is er relatief veel tijd en aandacht uitgegaan naar verbetering van de zorgregistraties en de persoonlijke zorginzet van behandelaren. Hiertoe zijn diverse tools voor de sturing op DBC’s in gebruik genomen. De behandelaren beschikken continu over een behandelaarsdashboard en het management maakt gebruik van een managementinformatie-dashboard met 14 kritische prestatie-indicatoren. Daarnaast lag de focus nadrukkelijk op adequate agendavulling. ZZP’s De AWBZ-financiering is in 2014 ongewijzigd gebleven. Wel is een specifieke toeslag voor Duurzaam Verblijf met ingang van 2014 budgetneutraal omgezet naar LIZ-bedden (Langdurig Intensieve Zorg). Voor de Forensisch Psychiatrische Kliniek geldt met ingang van 2012 een specifieke toeslag voor beveiliging en meerzorg in de AWBZ. DBBC’s Voor de justitiële zorg is de DBBC-systematiek stapsgewijs ingevoerd. In 2014 geldt nog een vangnet van 95% op de NZa-parameters, maar door middel van bevoorschotting wordt de DBBC-facturering gestimuleerd. Regelingen AO/IC De afdeling AO/IC heeft in 2014 controles uitgevoerd op basis van het opgestelde controleplan AO/IC. In dit controleplan staan controlewerkzaamheden uitgeschreven in afstemming met de externe accountant. Het merendeel van de controlewerkzaamheden had betrekking op de productieverantwoording ZVW, AWBZ en Justitie met als doel de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid hiervan vast te stellen en te waarborgen. Leidend voor deze controlewerkzaamheden is landelijke wet- en regelgeving, zoals controleprotocollen, uitvoeringsregelingen en regelingen AO/IC. Hierin zijn normen van betrouwbaarheid en nauwkeurigheid opgenomen. Tot en met het controlejaar 2013 werd jaarlijks een steekproef van 351DBC’s uitgevoerd op basis van een landelijk controleprotocol. Dit jaar is waar mogelijk gebruik gemaakt van signaleringslijsten. Daarnaast is met de externe accountant afgesproken om een steekproefcontrole van 211 DBC’s uit te voeren met een toegestane foutfractie van 3. Tot op heden zijn 209 DBC’s gecontroleerd waarbij een totale foutfractie van 0,43 is geconstateerd. Daarnaast is relatief veel tijd besteed aan het zogenoemde “zelfonderzoek schadelast 2013” op grond van het ‘Plan van aanpak verantwoording behandelingen en jaarrekeningen curatieve zorg’ naar aanleiding van de NBA audit alert 32. De uitkomsten hiervan zijn nog onderhanden. Daarnaast zullen nog door zorgverzekeraars aangekondigde themagerichte materiële controles uitgevoerd gaan worden. Dit alles heeft effecten voor de jaarrekening 2014. Volledige afronding hiervan voor 1 juni 2015 wordt problematisch. De resultaten van de reguliere controlewerkzaamheden op de productieverantwoording AWBZ en Justitie 2014 hebben aangetoond dat GGZ Drenthe voldoet aan de geldende normen voor deze financieringsvormen.
7.4.
Risicomanagement
In 2014 is veel aandacht geweest voor het sturen op en het monitoren van strategische risico’s. Twee strategische risico’s hebben het gehele jaar boven aan de agenda van alle lagen van het management gestaan: het onvoldoende anticiperen op ontwikkelingen die een onbalans kunnen veroorzaken tussen Pagina 32
inkomsten en uitgaven en het onvoldoende meebewegen van het personeelsbestand met verminderde of veranderende zorgbehoefte van de patiënten. Juist gezien de aard van bovenstaande risico’s is een mogelijk negatief effect op de kwaliteit en/of de veilgheid van de zorg ook nadrukkelijk benoemd als één van de belangrijkste vijf strategische risico’s. Via de reguliere planning en controlcyclus worden de risico’s en bijbehorende beheersmaatregelen gemonitord zowel binnen GGZ Drenthe als op Espria-niveau. GGZ Drenthe kent, net als de andere werkmaatschappijen van Espria, een strategische risicomanagementrapportage die periodiek met de Raad van Bestuur wordt besproken. Ook binnen GGZ Drenthe wordt via de planning en controlcyclus structureel op de maatregelen gestuurd om risico’s te verminderen en/of te voorkomen.
7.5.
Verbetering stuurinformatie
GGZ Drenthe wil beter kunnen sturen op diverse aspecten van de zorgverlening en bedrijfsvoering, maar miste soms de hiervoor benodigde stuurinformatie. Daarom is in 2013 het Programma Stuurinformatie gestart, waaronder diverse projecten zijn uitgevoerd. Begin 2015 zal het programma worden afgerond, op het project Zorgkompas na, dat nog langer doorloopt. De volgende resultaten zijn behaald onder het Programma Stuurinformatie: - Het KPI Dashboard in het Management Informatiesysteem (MIS) is uitgebouwd, met onderliggende rapportages met detailinformatie. Dit dashboard bevat KPI’s (kritische prestatie indicatoren) met financiële informatie, productiegegevens, aantallen medewerkers, etc. - Het dashboard voor behandelaren met informatie als ‘behandelplan voor al mijn cliënten aanwezig’, ‘ROM tijdig uitgevoerd’ en DBC-informatie is in 2014 verder uitgebreid. - De opzet van de maandrapportage met de prestaties van de zorgdivisies en ondersteunende diensten aan de bestuurder (met daarin de KPI’s van het KPI Dashboard) is vernieuwd. - De KPI’s voor de viermaandsrapportage zijn vastgesteld. Dit zijn bijvoorbeeld KPI’s rond tijdige somatische screening, gebruik van e-health, etc. - Er is een viermaandelijkse Monitor Verbeterpunten ingevoerd om zicht te houden op de voortgang van de verbeterpunten uit de diverse audits en onderzoeken. - Er is een analyse uitgevoerd hoe de kwaliteit van de gegevens verder kan verbeteren. Het opgestelde plan van aanpak wordt in 2015 uitgevoerd. - Ten slotte is in 2014 gebouwd aan de nieuwe applicatie Zorgkompas die het huidige Management Informatiesysteem (MIS) gaat vervangen. Dit is één systeem met daarin alle stuurinformatie voor de verschillende doeleinden en medewerkers. Dit wordt in het tweede kwartaal van 2015 opgeleverd.
7.6.
Informatisering en automatisering
Eind 2014 heeft GGZ Drenthe een nieuw Strategisch Informatieplan 2015-2018 vastgesteld met als motto “verantwoord naar flexibiliteit”. De inzet van ICT bij het primaire proces wordt steeds belangrijker. Dit vereist flexibele systemen en een goede uitwisseling van gegevens voor de verschillende toepassingen. GGZ Drenthe zal haar applicatielandschap en met name het Zorginformatiesysteem daar de komende jaren op aanpassen. Nieuwe versies van het Zorginformatiesysteem zijn in gebruik genomen om de nieuwe wet- en regelgeving te kunnen volgen en meer facturatiemogelijkheden te hebben. Ook zijn de eerste zorgprogramma’s in het Zorginformatiesysteem ingebouwd. De applicatie ZorgDomein is in gebruik genomen, zodat huisartsen vanuit hun Huisartseninformatiesysteem informatie kunnen opvragen over behandelingen, locaties en wachttijden, en direct kunnen doorverwijzen naar GGZ Drenthe. Tevens is in 2014 besloten om enkele medewerkers Informatiemanagement en Functioneel Beheer van het Shared Service Center Espria weer terug te plaatsen bij GGZ Drenthe. Doel hiervan is de aansluiting met het primaire proces beter te borgen. Dit proces zal begin 2015 worden afgerond. Pagina 33
7.7.
Vastgoedbeleid
Kwalitatief goed vastgoed is voor GGZ Drenthe een belangrijk instrument om goed en efficiënt zorg te kunnen verlenen aan haar cliënten. De afdeling Vastgoed heeft als taak het ontwikkelen van vastgoed voor eigen gebruik door GGZ Drenthe en het beheren van de vastgoedportefeuille. De prestatie van het vastgoed wordt beoordeeld op verschillende parameters: functioneel, technisch, financieel, esthetisch en uit oogpunt van mens en milieu. Het zo lang mogelijk exploiteren van gebouwen tegen zo laag mogelijke kosten, binnen gestelde kwalitatieve kaders, is de basis voor een gezonde vastgoedportefeuille. Door een defensief nieuwbouwbeleid heeft Stichting GGZ Drenthe de beschikking over een vastgoedportefeuille die financieel gezond is en klaar voor de toekomstige financieringskaders van de NZa. De bedrijfswaarde van het vastgoed is, afgezet tegen de Normatieve Huisvesting Component (NHC), gunstig te noemen. De afdeling Vastgoed heeft een aantal (vastgoed)specialisten in huis, waardoor ze in staat is om zowel projecten als de portefeuille te managen. Sinds 1 januari 2012 beheert de afdeling Vastgoed ook de vastgoedportefeuille van Stichting Icare. Uitgangspunt van het beleid is dat het vastgoed dient te renderen; de opbrengsten dienen ten goede te komen van de zorg (exploitatie). Opbrengsten worden stelselmatig afgezet tegen de exploitatiekosten. Dit gebeurt zowel op het niveau van een gebouw (in vastgoedjargon: assetmanagement) als op het niveau van de gehele vastgoedportefeuille (in vastgoedjargon: portefeuillemanagement). Om zoveel mogelijk opbrengsten per gebouw te kunnen genereren, wordt – waar mogelijk – gestreefd naar medegebruik door andere partijen. Voorbeelden: activiteitenruimten, recreatieve voorzieningen, facilitaire ruimten. Gelet op de ontwikkelingen op het gebied van vastgoedbeheer en de noodzaak tot het ontwikkelen van strategisch vastgoedmanagement wordt verder onderzocht welke samenwerkingsvorm binnen Espria de meeste meerwaarde biedt voor het realiseren van strategische vastgoeddoelen. In 2014 zijn diverse bouw- en renovatieprojecten uitgevoerd: Verbouw van gebouw Meander in Assen ten behoeve van de concentratie van de klinieken voor langdurige volwassenenpsychiatrie. Verbouw van het Opnamegebouw in Assen ten behoeve van de concentratie van alle gesloten bedden binnen de acute volwassenenpsychiatrie. Dit project omvatte tevens de ombouw van bestaande separeerkamers tot extra beveiligde kamers (EBK’s). Verbouw van een deel van gebouw De Vierackers in Assen ten behoeve van de concentratie van alle open bedden binnen de acute volwassenenpsychiatrie. Ombouw van een aantal groepswoningen aan de Lindelaan in Assen tot eenpersoonsappartementen ten behoeve van langdurige volwassenenpsychiatrie. Nieuwbouw van drie eenpersoonsappartementen op de locatie Dennenweg in Assen ten behoeve van langdurige volwassenenpsychiatrie. In 2014 zijn de volgende projecten in voorbereiding genomen: Verbouw van de klinische afdelingen op de locatie Amshoffweg 3 in Hoogeveen ten behoeve van de concentratie van alle bedden binnen de acute ouderenpsychiatrie. Dit project wordt gerealiseerd in het eerste kwartaal van 2015. Realisatie van vervangende huisvesting voor het Topreferent Traumacentrum (TRTC) in bestaande gebouwen van GGZ Drenthe in Beilen. Dit project wordt gerealiseerd in het tweede kwartaal van 2015. De huidige huisvesting van het TRTC – gebouw Hoge Wal in Assen – zal in de loop van 2015 worden gesloopt.
Pagina 34
Realisatie van vervangende huisvesting voor de Beter Leven Kliniek (BLK) in het bestaande gebouw De Wieken op de locatie Dennenweg in Assen. De huidige huisvesting van de BLK in Veenhuizen wordt gehuurd. De huur van dit pand wordt beëindigd.
Pagina 35
8.
Kwaliteit en veiligheid
8.1.
Kwaliteitsbeleid
De uitgangspunten voor het kwaliteitsbeleid van GGZ Drenthe en de gekozen kwaliteitsinfrastructuur zijn vastgelegd in het kwaliteitshandboek GGZ Drenthe. De inhoudelijke kwaliteitsdoelen worden opgenomen in de jaarlijkse kaderbrief en door de divisies vertaald in hun eigen jaarplannen. Hierbij geldt het principe dat de divisies en ondersteunende diensten zelf verantwoordelijk zijn voor het onderhouden en actueel houden van het vastgestelde kwaliteitsniveau. Kwaliteit maakt onlosmakelijk deel uit van het werken van alledag en is ingebed in de dagelijkse bedrijfsvoering. Het leveren van afgesproken kwaliteitsniveaus is een directe verantwoordelijk van medewerkers zelf, in de uitoefening van hun taakstellingen. De directies van de divisies en stafdiensten bepalen het niveau van kwaliteitsoutput in afstemming tot de vastgestelde centrale kwaliteitskaders. De divisies en stafdiensten zijn gefaciliteerd voor deze taakstelling door de inzet van decentraal werkende medewerkers met een kwaliteitstaak in het functiepakket. Zij onderhouden, en coördineren die kwaliteitstaken die op divisie- en stafdienstniveau een overstijgende functie hebben. Op centraal niveau vindt advisering, ontwikkeling, vormgeving, ondersteuning, organisatie en bewaking van de centrale kwaliteitskaders plaats door de medewerkers van de afdeling Kwaliteit.
8.2.
Kwaliteitsmanagementsysteem
Het kwaliteitsmanagementsysteem van GGZ Drenthe is HKZ-gecertificeerd. In december 2011 zijn landelijke meerjarenafspraken vastgelegd voor het inrichten van elementen van het Veiligheids Management Systeem (VMS) in het vigerende kwaliteitsmanagementsysteem. Tevens is in december 2011 een Addendum HKZ 2011 vastgesteld. GGZ Drenthe voldoet sinds eind 2013 aan de extra eisen van het Addendum. De vier pijlers waarop de inhoudelijke kant van het kwaliteitsbeleid wordt doorontwikkeld zijn: benutten van de resultaten van de klantervaring; toepassen van de effectmeting; vergroten van de patiëntveiligheid; borgen van kwaliteit als integraal onderdeel van de werkprocessen. Hierbij sluiten we nauw aan bij de speerpunten van beleid van de brancheorganisatie GGZ Nederland, Zorgverzekeraars Nederland, Inspectie voor de Gezondheidszorg en ministerie van VWS. Ook in 2014 is de HKZ-audit weer succesvol verlopen.
8.3.
Patiëntveiligheid
Patiëntveiligheid wordt geborgd door het monitoren van de interne doelen en externe eisen van onder andere de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de verzekeraars op dit gebied. De kritische prestatieindicatoren op het gebied van kwaliteit en veiligheid zijn opgenomen in de interne sturingssystemen. Het veilig melden van incidenten in de patiëntenzorg (VIM) wordt ondersteund door een digitaal systeem dat in 2014 is aangevuld met een module voor arbo-meldingen. Er is in 2014 veel aandacht besteed aan de integrale borging in het primaire zorgproces, waarbij vooral aandacht is besteed aan de analyse van de incidenten en directe opvolging van verbeteracties.
Pagina 36
Voor de locaties op het instellingsterrein in Beilen en in Assen zijn samenhangende veiligheidsplannen gemaakt. Het plan voor Assen vergt bijstelling vanwege de reallocatie van de klinische voorzieningen.
8.4.
Dwang en Drang
In 2014 hebben alle opnameafdelingen van GGZ Drenthe voor het zesde achtereenvolgende jaar geïnvesteerd in het terugdringen van dwang en drang. Dit project is gericht op het terugdringen van het separeren en van toepassing van de andere Middelen of Maatregelen (fixeren, afzonderen en gedwongen toediening van vocht, voeding en medicatie). Bedoeling is een cultuuromslag te bereiken in benadering en bejegening van cliënten en daardoor minder te separeren. Daarmee sluit terugdringen Dwang en Drang aan op herstelondersteunende zorg. Uit het Inspectiebezoek aan GGZ Drenthe in december 2013 werd duidelijk dat er nog verbetermaatregelen nodig waren om te voldoen aan het Toetsingskader Terugdringen Separeren van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Er werd een breed samengestelde Regiegroep aangesteld, die een plan van aanpak opstelde om met de verbetermaatregelen aan de slag te gaan. Naast intensieve voorlichting over en toelichting op de vier normen van het Toetsingskader aan artsen zijn binnen alle teams aandachtsfunctionarissen voor de Argus-registratie aangesteld en opgeleid. Er is in 2014 volop ingezet op de methodiek van interne audits. Deze blijkt zeer succesvol als toetsings-, leer- en borgingsinstrument. Het coachende element komt steeds meer tot zijn recht, mede door het betrekken van aandachtsfunctionarissen Argus bij de uitvoering van audits. Structureel overleg met ICT draagt bij aan het voortdurend verbeteren van de module in het EPD waarin de Argusinformatie wordt vastgelegd. Genoemde activiteiten hebben bijgedragen aan de positieve beoordeling van de Inspectie ten aanzien van Terugdringen Separeren na bezoeken in april en in september 2014. Gezien de permanente aandacht die noodzakelijk is voor dit onderwerp heeft de Regiegroep eind 2014 een voorstel in bespreking genomen voor de borging van de structuur in de lijnorganisatie, waardoor ontwikkeling, implementatie en ook de toezichthoudende rol geborgd worden. Naar verwachting wordt de beoogde structuur in de eerste helft van 2015 gerealiseerd.
8.5.
Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld
GGZ Drenthe werkt al een aantal jaren met meldcodes voor kindermishandeling en voor huiselijk geweld. Per 1 juli 2013 is de Wet Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld in werking getreden. Om de regels van deze wet na te leven binnen alle onderdelen van GGZ Drenthe is een plan opgesteld en uitgevoerd. Onderdeel hiervan is het aanstellen van aandachtsfunctionarissen die binnen de teams actief zijn als aanspreekpunt voor het uitvoeren van stappen uit de Meldcode en het bevorderen van informatie over het onderwerp binnen het team. In 2014 zijn ‘Meldcode coaches’ geschoold in de module ‘Werken met de Meldcode”. De Meldcode coaches hebben vervolgens de scholing van de aandachtsfunctionarissen verzorgd. Belangrijk element in het uitvoeringsplan is de inzet van e-learning. De module over de Meldcode is eind oktober vrijgegeven en is beschikbaar voor alle medewerkers van GGZ Drenthe, die in hun werk te maken kunnen hebben of krijgen met kindermishandeling en/of huiselijk geweld. Bijzonder in de scholing is de samenwerking met het AMK. Dit heeft bijgedragen aan het leren kennen van elkaars werkwijzen en methoden en het verlagen van (eventuele) drempels voor samenwerking.
Pagina 37
8.6.
Medicatiebeleid / farmacie
De Commissie Farmacie coördineert het medicatiebeleid en fungeert als schakel tussen de divisiedirecties van GGZ Drenthe, de Somatische Dienst en de verantwoordelijk apotheker van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen. In het kader van de medicatieveiligheid is veel aandacht besteed aan de scholing van medewerkers met inzet van de e-learning module over farmacotherapie. Belangrijk aandachtspunt was verder de werking van het Elektronisch Voorschrijf Systeem (EVS). In het kader van het verhogen van de medicatieveiligheid is een intensief auditprogramma uitgevoerd in aansluiting op de toezichtbezoeken van de Inspectie voor de Volksgezondheid.
8.7.
Klachtenbehandeling
De werkzaamheden van de Klachtencommissie voor cliënten in 2014 worden hieronder weergegeven. 2014 Aantal klachten ingediend bij de klachtencommissie Aantal in behandeling genomen klachten: - Aantal bemiddelingsgesprekken - Aantal hoorzittingen (waarvan 5 BOPZ) - Aantal op andere manier in behandeling genomen klachten; door klachtencommissie al dan niet in samenwerking met behandelaar/circuitmanager dan wel klachtafhandeling clientenfacturen De 15 tijdens een hoorzitting behandelde klachten omvatten 26 klachtonderdelen; aantal gegrond verklaarde klachtonderdelen Aantal niet in behandeling genomen klachten Aantal klachten door naar 2015
Aantal 154 109 16 15
78 7 38 7
De klachtencommissie is belast met de behandeling van klachten die op grond van de Wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ) en de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ) ingediend kunnen worden door of namens cliënten van GGZ Drenthe, De Nieuwe Start, ’t Derkshoes en Zorg en Therapie Centrum Wittelte. Rond 1 juni verschijnt het jaarverslag van de klachtencommissie voor cliënten met cijfers en analyses rond ingediende en behandelde klachten, bemiddelingsgesprekken, uitspraken en aanbevelingen.
Pagina 38
9.
Innovatie en onderzoek
9.1.
Wetenschappelijk onderzoek GGZ Drenthe
De COP (Commissie Onderzoek en Programma-Evaluatie) heeft onder andere een adviesfunctie in het kader van de stimulering van wetenschappelijk onderzoek en programma-evaluatie binnen GGZ Drenthe. In 2014 zijn tien interne onderzoeksvoorstellen ingediend bij de COP. Er is één keer een beroep gedaan op het onderzoeksfonds. Het eindejaarssymposium met als thema “Psychotische fenomenen” gehouden in het Drents Museum werd door zowel door interne als collega’s van andere gezondheidszorginstellingen bezocht. GGZ Drenthe neemt deel aan het Rob Giel Onderzoekscentrum (RGOc), een samenwerkingsverband van Het Rob Giel Onderzoekcentrum is een samenwerkingsverband tussen het Universitair Centrum Psychiatrie van het Universitair Medisch Centrum Groningen en de GGZ-instellingen GGZ Friesland, GGZ Drenthe, GGZ NHN, Lentis, Dimence, Mediant en VNN met als doel wetenschappelijk onderzoek te verrichten op het gebied van psychiatrische behandeling. Het onderzoek van het RGOc concentreert zich op de aandachtsgebieden psychosen, stemmings- en angststoornissen, ouderenpsychiatrie, e-health en kosteneffectiviteit. Op www.rgoc.nl vindt u meer informatie over de activiteiten van het RGOc. Eén van de lopende onderzoeken die in dit kader worden uitgevoerd is het MOPHAR-onderzoek (Monitoring Outcomes of psychiatric PHARmocotherapy). Dit onderzoek beoogt een innovatieve structuur te ontwikkelen voor de somatische screening van volwassen patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA) of een verhoogd risico daarop. Hierdoor kan de effectiviteit en veiligheid van de behandeling op het gebied van medicatieoverdacht, medicatiegebruik en somatisch onderzoek sterk worden verbeterd. GGZ Drenthe streeft ernaar MOPHAR gefaseerd instellingsbreed in te voeren, eerst voor patiënten met een stemmings- of angsstoornis, maar later mogelijk ook voor andere psychiatrische stoornissen. De afdelingen met een TOPGGz-keurmerk (Psychosecircuit en Forensisch Psychiatrische Kliniek) voeren een intensief onderzoekporgramma uit. Dat geldt ook voor het Centrum voor Verstandelijke Beperking en Psychiatrie, dat in 2015 het TOPGGz-keurmerk wil behalen. In de volgende paragrafen wordt nader op deze onderzoeksprogramma’s ingegaan.
9.2.
Onderzoeksprogramma Psychosecircuit
Het Psychosecircuit kent een lange traditie van patiëntgebonden onderzoek. Voortbordurend op eerdere studies waarin suggesties zijn gedaan voor verbetering van de diagnostiek en de effectiviteit van cognitieve gedragstherapie bij de doelgroep, worden binnen het Psychosecircuit diverse patiëntgebonden onderzoeken gedaan. Er is een nauwe samenwerking met verschillende instanties, zoals het Rob Giel Onderzoekscentrum (RGOc). Daarnaast wordt er patiëntgebonden onderzoek gedaan met het Neuroimaging Center (NIC) van het UMCG en de Rijksuniversiteit Groningen, Gedrags-en Maatschappijwetenschappen. Deze samenwerkingsverbanden maken het mogelijk om met meer verschillende onderzoeken mee te doen, waarbij er meer cliënten geïncludeerd kunnen worden, zodat het effect van de onderzoeken sterker kan zijn. Hierdoor kan er samen gewerkt worden aan een betere behandeling voor mensen met een psychotische stoornis.
Pagina 39
De onderzoeksprojecten binnen het Psychosecircuit zijn in te delen in de onderzoekslijnen “Metacognitie en Inzicht” en “Herstel, Volwaardig Burgerschap en Stigma”. Deze lijnen zijn gekozen omdat ze, hoewel heel verschillend, bijdragen aan het welzijn van onze cliënten. De onderzoeken zijn onder te verdelen in verschillende vormen van (1) fundamenteel onderzoek, waarin de onderliggende processen worden onderzocht, (2) preventie/vroege interventie, (3) psychofarmacologische interventies, (4) onderzoek naar gedragsmatige interventies en (5) herstel ondersteunende zorg. Onder het speerpunt “Metacognitie en Inzicht” valt ondermeer promotieonderzoek naar processen die aan een verminderd ziekte-inzicht ten grondslag liggen (EMOZIE). Een meerderheid van de mensen met schizofrenie heeft een verminderd ziekte-inzicht. Soms is het voor vrienden en familieleden van mensen met schizofrenie duidelijk is dat iemand in de war is, terwijl zij zelf menen dat er niets met hen aan de hand is. Verondersteld wordt dat mensen met slecht inzicht niet goed in staat zijn zichzelf te zien ‘door de ogen van anderen’ en dat zij geneigd zijn negatieve emoties te onderdrukken. Met behulp van functionele beeldvormende technieken (fMRI) en gedragsmaten worden deze processen bij mensen met schizofrenie en slecht inzicht nader bekeken en vergeleken met mensen met een bipolaire stoornis en gezonde controles. Een tweede onderzoek betreft de effectiviteit van een behandeling om het inzicht bij mensen met een psychotische kwetsbaarheid te verbeteren (REFLEX). Het beperkte ziekte-inzicht bij veel mensen met schizofrenie gaat vaak samen met een slechter beloop van de aandoening. Er lijkt een relatie te zijn tussen beperkt ziekte-inzicht en metacognitieve capaciteiten. Patiënten met betere metacognitieve capaciteiten hebben over het algemeen beter ziekte-inzicht. Het doel van de Reflex studie is het onderzoeken van een groepsbehandeling om inzicht te verbeteren. Daarnaast wordt er door middel van functioneel magnetic resonance scanning (fMRI) de neurale correlaten van ziekte inzicht onderzocht. Een derde studie in deze onderzoekslijn is een landelijk effectiviteitsonderzoek waarin een nieuwe psychotherapeutische behandelmethode (Metacognitieve Reflectie en Inzichttherapie; MERIT) centraal staat. Onder de onderzoekslijn “Herstel, volwaardig burgerschap en stigma” valt onder meer het onderzoek “Beat vicitimization” ofwel slachtofferschap. Mensen met een psychotische kwetsbaarheid lopen driemaal meer kans op victimisatie dan mensen uit de algemene bevolking. Dit verhoogde risico is deels een gevolg van het ziektebeeld dat vaak samengaat met verkeerde inschatting van sociale signalen, zelfstigmatisatie, verminderd zelfvertrouwen en gebrek aan assertiviteit. Daarnaast blijken eerdere geweldservaringen de kans op victimisatie te vergroten. Met een weerbaarheidstraining willen wij deze negatieve spiraal doorbreken. Stigmatisering is een complex concept bepaald door meerdere factoren. Veel mensen met een diagnose binnen het schizofreniespectrum ervaren zelfstigma. Zelfstigma ontstaat wanneer mensen met een psychische stoornis zich bewust zijn van de negatieve stereotypen in de maatschappij, deze internaliseren en toepassen op zichzelf. Omdat niet iedereen met een psychotische kwetsbaarheid zelfstigma ontwikkelt, is het belangrijk om te begrijpen welke factoren bijdragen aan het ontwikkelen er van. De verwachting is dat zowel psychologische factoren als negatieve omgevingsfactoren een rol spelen. Het onderzoek “Zelfstigma” probeert een theoretisch model te construeren gericht op de vraag in welke mate symptomen en victimisatie de mate van zelfstigma beïnvloeden leidend tot een verminderde zelfwaardering. In de studie “Schematherapie” wordt de toepasbaarheid en effectiviteit van groepsgewijze schematherapie bij psychotische patiënten en comorbide persoonlijkheidsproblematiek onderzocht. Schematherapie is een bestaande behandeling voor mensen met een (borderline) persoonlijkheidsstoornis die nog niet bij mensen met een psychotische stoornis is onderzocht. Het helpt patiënten bewust te worden van hun zogenaamde ‘bril’ waardoor ze zichzelf, de ander en de wereld bekijken en verandering hierin aan te brengen leidend tot een beter (interpersoonlijk) functioneren.
Pagina 40
Ten slotte wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om de Individuele Rehabilitatie Benadering (IRB) in groepsverband aan te bieden. IRB is een methodiek om mensen met beperkingen te kunnen ondersteunen bij het verkennen, kiezen, verkrijgen en behouden van doelen met betrekking tot wonen, werken, leren en sociale contacten.
9.3.
Onderzoeksprogramma Beveiligde Psychiatrie
In het onderzoeksprogramma van de divisie Beveiligde Psychiatrie stonden in 2014, naast het doorlopende onderzoek naar behandeleffectiviteit, de volgende onderzoeksgebieden op de voorgrond: Effecten van psychofarmaca op de slaap: Gestoorde slaap kan een negatieve invloed hebben op onder meer de ernst en het verloop van psychiatrische stoornissen. Omdat bijna alle psychofarmaca directe en indirecte effecten hebben op de slaap, heeft de afdeling Research van de Divisie Beveiligde Psychiatrie meerdere overzichtsartikelen gepubliceerd over de slaapeffecten van psychofarmaca, recentelijk over benzodiazepinen (Lancel & Karsten 2014). Voor de behandeling van insomnie worden meestal benzodiazepinen ingezet. Deze hebben echter meerdere nadelen, waardoor in de klinische praktijk regelmatig off-label andere sederende psychofarmaca worden voorgeschreven. Met behulp van een grote apothekersdatabase heeft de afdeling Research, in samenwerking met het RGOc en de vakgroep Farmacologie van de RuG, aangetoond dat dit in toenemende mate het geval is voor mirtazapine en quetiapine (Kamphuis e.a. in press a). Aangezien er weinig bekend is over de werking van deze psychofarmaca op de slaap, is de afdeling Research eind 2014 een experimenteel onderzoek hiernaar gestart. De relatie tussen slapeloosheid en (reactieve ) agressie: Uit een overzichtsartikel en eerder onderzoek van de afdeling Research komt naar voren dat een slaapgebrek de emotieregulatie uit balans kan brengen. Dit heeft gevolgen voor de mate waarin mensen hun emotionele impulsen kunnen beheersen, wat hypothetisch kan leiden tot (reactieve) agressie. Om inzicht te krijgen in de neurobiologische mechanismen die hieraan ten grondslag liggen is in 2012 een samenwerking met de groep Gedragsfysiologie van de afdeling Biologie van de RuG te Groningen (prof. JH. Koolhaas, dr. P. Meerlo) gestart. De onderzoeken zijn gericht op de effecten van slaaprestrictie op agressie en gedragsinhibitie (impulsiviteit) in ratten evenals slaapregistraties in ratten die pathologische agressieve gedragingen laten zien. In 2014 is het eerste artikel hierover geschreven (Kamphuis e.a. in press b). Brandstichters: Brandstichters krijgen relatief vaak een forensisch psychiatrische behandeling opgelegd door de rechter. Ze blijken echter – ook na behandeling - vaak te recidiveren. De afdeling Research heeft daarom een uitgebreid (dossier en interview) onderzoek gedaan onder alle patiënten die op dat moment in de FPK opgenomen waren. De resultaten (Hagenauw e.a. 2014) duiden erop dat bij brandstichters bepaalde dynamische en behandelbare risicofactoren een grote rol spelen, zoals een hoge mate van vijandigheid en inadequate sociale en relationele vaardigheden. In het verlengde hiervan onderzoekt de afdeling Research de specifieke eigenschappen en risicofactoren van vrouwelijke brandstichters. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een dataset, bijeengebracht door de FPK van der Hoeven, in samenwerking met de FPK Assen en een aantal andere Nederlandse tbsinstellingen (Vogel e.a. 2014).
Pagina 41
Agressievragenlijsten: Om de agressiviteit van patiënten te meten wordt in tbs-instellingen veelvuldig gebruik gemaakt van zelfbeoordeling agressievragenlijsten. Een overzichtsartikel van afdeling Research laat zien dat er weinig bekend is over de predictieve validiteit van zulke vragenlijsten bij deze populatie (Akkerman-Bouwsema e.a., under review). Daarom is de afdeling Research, in samenwerking met Dr. J. Gerlsma van de afdeling psychologie van de RuG, de FPC van Mesdag en de FPK van der Hoeven, een onderzoeksproject begonnen. In dit project wordt een grote dataset gevormd met gegevens over de agressievragenlijsten die patiënten in hebben ingevuld tijdens hun verblijf, evenals agressie beoordelingen door behandelaren en informatie over agressieve incidenten die zij veroorzaakt hebben. Met behulp van deze gegevens kunnen we binnenkort de psychometrische eigenschappen van de agressievragenlijsten voor de forensisch psychiatrische populatie bepalen.
9.4.
Onderzoeksprogramma Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie
Het Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie (CVBP) is een samenwerkingsverband van vier zorgaanbieders voor mensen met een verstandelijke beperking (Baalderborggroep, Promens Care, de Trans en Vanboeijen) en GGZ Drenthe. Het CVBP biedt diagnostiek, behandeling en begeleiding aan mensen met een verstandelijke beperking. Het accent ligt hierbij op psychische-, ontwikkelings- en gedragsproblemen. Het CVBP wil kwalitatief hoogwaardige zorg leveren, o.a. door waar mogelijk evidence based te werken en zowel bestaande als nieuwe kennis op een systematische wijze in de praktijk te implementeren. Omdat er in ons werkveld nog weinig wetenschappelijk bewijs is voor betrouwbare diagnostische methodes en effectieve behandelingen, zien we onderzoek als een kerntaak. Dit past ook bij ons streven om met het CVBP het TOPGGz-keurmerk te behalen. In samenwerking met de researchafdeling van Accare, onderdeel van Universitair Centrum Psychiatrie/UMCG, zijn in 2014 twee grote onderzoeksprojecten van start gegaan. De projecten worden gefinancierd uit de subsidie van Stichting Zorgondersteuningsfonds. Aan beide projecten is een promotietraject gekoppeld. De projecten zijn een vervolg op het promotieonderzoek van Gerda de Kuijper waarin diverse aspecten van antipsychoticagebruik door mensen met een verstandelijke beperking zijn bestudeerd (zie pagina 22). Het eerste onderzoeksproject is gericht op de invloed die het gedrag van groepsleiding heeft op het gedrag en medicatiegebruik van hun cliënt. Door middel van een training van een team groepsleiders in het omgaan met gedragsproblemen, zal gekeken worden of het gedragsprobleem van de cliënt vermindert en of ook het gebruik van gedragsmedicatie afneemt. Het tweede onderzoeksproject bestaat uit drie deelonderzoeken: 1. Een onderzoek naar de slaag- en faalfactoren voor het afbouwen van langdurig voorgeschreven antipsychotica, bijvoorbeeld bij gedragsproblemen. Dit is een praktijkonderzoek, waarbij antipsychotica volgens een geprotocolleerd schema worden afgebouwd. 2. Een onderzoek naar het voorschrijfbeleid van antipsychotica onder de artsen werkzaam bij het CVBP en enkele andere instellingen. 3. Een dubbelblind placebo gecontroleerd afbouwonderzoek van het antipsychoticum Risperidon. De kracht van dit onderzoek is dat allerlei subjectieve beoordelingsfactoren worden uitgeschakeld, omdat niemand uit de omgeving van de cliënt weet of de deelnemer medicatie afbouwt of doorgaat. Daarnaast is voor het “Thema project VG GGZ” door het Fonds NutsOhra een subsidie toegekend. Het project is gericht op het ontwikkelen van behandelmethoden. Binnen dit project wordt samengewerkt met Kristal in Leiden en Rotonde in Heerhugowaard. Het CVBP gaat drie modules ontwikkelen, n.l. Training Emotie Regulatie Problematiek (TERP), de zgn. Trekthermometer (hierop kan iemand met een verslaving of ex-verslaving aangeven hoeveel last van craving hij heeft en welke maatregelen hij dan kan nemen) en het werkboek “Verslaving”. Pagina 42
Ten slotte is het CVBP betrokken bij een samenwerking tussen Vanboeijen en Studio Electronic Instrumental Music (STEIM) bij de ontwikkeling van muziekinstrumenten voor mensen met verstandelijke en/of fysieke beperkingen. STEIM richt zich op de ontwikkeling van elektronische muziekinstrumenten waarbij het lichaam van de kunstenaar een grote rol speelt in de aansturing van het instrument. De onderzoeksvragen betreffen de geschiktheid van het muziekinstrument voor gebruik als kunstzinnige activiteit en de geschiktheid als therapeutisch middel.
Pagina 43
10.
Personeelsbeleid
10.1. Resultaten van het personeelsbeleid De dienstverlening van Personeel, Organisatie en Opleidingen (PO&O) stond het afgelopen jaar in het teken van diverse organisatie-aanpassingen. Het leveren van een bijdrage aan deze reorganisaties, waaronder het ontwikkelen van beleid en procedures gericht op formatiebeheer, de voorbereiding van adviesaanvragen voor de Ondernemingsraad en het vormgeven en ondersteunen van mobiliteitstrajecten, in combinatie met een reductie van de eigen formatie, deed een stevig beroep op de medewerkers PO&O. Voor de dienst PO&O is een reorganisatieplan afgesproken waarin voor 2014 en 2015 formatie en kosten verder worden verlaagd. In 2014 is een deel van de reductie conform de planning gerealiseerd. In 2014 ging de aandacht uit naar de volgende speerpunten, gebaseerd op de kaderbrief: actualiseren en aanscherpen van de bedrijfsgezondheidszorg (verzuimpreventie en arbo-beleid); versterken van de duurzame inzetbaarheid van medewerkers; vergroten van de interne mobiliteit en flexibele inzet van medewerkers; De managers zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het HR-beleid van GGZ Drenthe, hierbij optimaal ondersteund en van advies voorzien door de adviseurs van alle disciplines binnen PO&O. In 2014 heeft het project Bouwen aan functies geen vervolg gehad. De functiestraten verpleegkundige functies en psychologische functies zullen in 2015 verder vorm krijgen. GGZ Drenthe vraagt van haar medewerkers dat zij zich verbinden met de herstelgedachte en bijbehorende kernwaarden en gedragsregels naleven. In ruil hiervoor mogen de medewerkers van GGZ Drenthe verwachten hierin optimaal ondersteund en gefaciliteerd te worden door de inzet van passende HR instrumenten. De kernwaarden zijn een integraal onderdeel van de HR-strategie en het fundament onder het personeels-, organisatie- en opleidingsbeleid. Centraal hierin staat ‘verantwoordelijkheid nemen en verantwoordelijkheid krijgen’. Dit heeft zowel betrekking op de positie van de professionals in de organisatie als op de stijl van leidinggeven. Herstelgericht werken vraagt om een zekere ‘vrije regelruimte’ voor professionals en teams om samen met de cliënt en diens naasten te zoeken naar de voor die cliënt beste oplossingen voor zijn problemen. Het streven is om verantwoordelijkheden en bevoegdheden zo laag mogelijk in de organisatie te leggen. Tegelijkertijd dient de verleende zorg aan de professionele normen te voldoen en dienen prestatiedoelstellingen (bijvoorbeeld t.a.v. ROM, productiviteit en zorgprogrammering) te worden gehaald. GGZ Drenthe is gestart met een proces van integrale organisatieontwikkeling waarbij het ontwikkelen van een teamconcept en leiderschap op alle niveaus een belangrijk onderdeel is. De onderhandelingen over een nieuw Sociaal Plan zijn gestart in september 2014 en in februari 2015 afgerond met een akkoord over een nieuw Sociaal Plan. Het uitgangspunt is en blijft geen gedwongen ontslag en begeleiding van werk naar werk. Echter, voor een beperkt aantal functies en formatie, opgenomen in een addendum bij het Sociaal Plan, behoort gedwongen ontslag wel tot de mogelijkheden. Door middel van een regeling Mobiliteitsbevorderende Faciliteiten zijn we er in geslaagd om gedwongen mobiliteit via boventalligheid aanzienlijk te beperken. Er hebben zich ongeveer 200 medewerkers aangemeld voor deze regeling. In een groot aantal van deze aanvragen is gebruik gemaakt van de optie om het dienstverband geheel of gedeeltelijk te beëindigen met een vaststellingovereenkomst en een vertrekpremie.
Pagina 44
10.2. Opleidingen De ontwikkeling van talenten van de medewerkers van GGZ Drenthe vraagt om een continue investering in opleiding, scholing en persoonlijke ontwikkeling. In een tijd waarin mensen en middelen schaarser worden staat afdeling Opleidingen voor de uitdaging om nieuwe en andere manieren van deskundigheidsbevordering en scholing aan te bieden, die medewerkers maximaal faciliteren om kwalitatief goede zorg te kunnen bieden aan de cliënten van GGZ Drenthe. Voor het leren, ontwikkelen en scholen van medewerkers is in 2013 het leerportaal geïmplementeerd. In 2014 is dit systeem uitgebreid door het inrichten van beroepsprofielen per discipline en per cluster. In 2014 is er stevig gestuurd op optimale benutting van het leerportaal en alle vormen van e-learning die beschikbaar zijn. Daarbij ligt de focus op de eigen verantwoordelijkheid voor het op peil houden van benodigde competenties. Hiermee faciliteert de organisatie eigen regie en verantwoordelijkheid voor medewerkers in het kader van deskundigheidsbevordering. Daarnaast ondersteunde Opleidingen vanuit het eigen vakgebied de organisatieverandering van GGZ Drenthe waarbij een meerjarenbeleidplan werd opgesteld met specifiek het beschrijven van een visie op leren en opleiden.
10.3. Verzuimbeleid en arbeidsomstandigheden In 2014 is een update van de applicatie Verzuimsignaal geïmplementeerd en de procedure voor ziek- en herstelmelden herschreven. Het voornemen om de Work Ability Index (WAI, een wetenschappelijk onderbouwde vragenlijst die het werkvermogen van werknemers in hun huidige functie meet) is in 2014 nog niet uitgevoerd; dit zal in 2015 opnieuw worden opgepakt. In 2014 zijn er vervolg verzuimtrainingen gegeven voor alle leidinggevenden als vervolg op de basistrainingen die in 2013 zijn aangeboden. Binnen de divisie Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie zijn op een tweetal organisatieonderdelen verzuimprojecten gestart. In een tweetal teams is de verzuimsituatie van dat team geanalyseerd en omgezet in specifiek acties. De rapportage vindt plaats via het circuitmanagement. Deze aanpak zal mogelijk in 2015 ook voor andere organisatieonderdelen met een afwijkend verzuim toegepast worden. Om aan te sluiten bij het gedachtegoed van herstelgerichte zorg voor onze cliënten, zal verzuimbegeleiding gericht moeten zijn op het zelf verantwoordelijk blijven van medewerkers voor duurzame inzetbaarheid en behoud van werk en inkomen. Leidinggevenden hebben een cruciale rol in de preventie van ziekteverzuim en de begeleiding van zieke medewerkers. De leidinggevende is de ‘poortwachter’ en bepaalt of een medewerker gebruik kan maken van ziekteverlof en een beroep kan doen op loondoorbetaling. We hebben kwartaal- en trimesterrapportages aangeleverd waarin analyses zijn opgenomen over oorzaken van verzuim en aanbevelingen worden gedaan t.a.v. de aanpak van het verzuim en preventie. Over 2014 was ons verzuimvolume 5,26 % ( in 2013 5,24 %)
10.4. Arbeidsomstandigheden Medewerkers moeten zich zo veilig mogelijk voelen in het werk en op de werkplek. Deze veiligheid wordt primair gerealiseerd door een open transparante wijze van communiceren en samenwerken. Er moet een cultuur zijn waarin men elkaar kan aanspreken en ondersteunen. In 2014 zijn een tweetal belangrijke zaken in gang gezet die een veilig arbeidsklimaat ondersteunen, te weten de RI&E (Risico Inventarisatie & Evaluatie) en de registratie van ongevallen en incidenten.De RIE&E is afgrond in een plan van aanpak dat met de arbocommissies en de OR verder besproken is. Maatregelen worden geïnventariseerd per organisatieonderdeel en beleidaspecten worden GGZ Drenthe-breed opgepakt. Vanaf 2014 kunnen leidinggevenden met behulp van deze applicatie zelf risico’s en knelpunten bijhouden en kunnen Pagina 45
vastleggen welke maatregelen zij hebben getroffen. De arbocoördinator van PO&O zal dit proces monitoren en ondersteunen. Verder is In 2014 de registratie van (bijna-)ongevallen en incidenten van medewerkers, stagiaires en vrijwilligers in het Veiligheids Management Systeem (VMS) operationeel geworden. Daarnaast is begin 2014 een zorgvuldige check uitgevoerd op de uitkomsten van het proces van BIGherregistratie van verpleegkundige functies. Uitvoering van het onderzoek naar de tevredenheid van medewerkers (MTO) is uitgesteld naar april 2015.
10.5. Vakbibliotheek De dienstverlening van de Vakbibliotheek is als gevolg van de overheadreductie aangepast. Naast een basisaanbod is de mogelijkheid ontstaan om tegen vergoeding extra dienstverlening aan te vragen. In 2014 is een start gemaakt met een oriëntatie op de mogelijkheid om de dienstverlening ook beschikbaar te stellen voor andere werkmaatschappijen binnen Espria. De raad van bestuur van Espria heeft een opdracht verstrekt aan een projectgroep om dit verder te onderzoeken en met voorstellen te komen.
Pagina 46
11.
Financieel beleid
11.1. Jaarrekening GGZ Drenthe 2014 De jaarrekening is opgesteld conform de Regeling Jaarverslaggeving Zorginstellingen (RJZ). In het jaarverslag is segmentering verplicht. Dit houdt in: het verschaffen van informatie aan de gebruiker van de jaarrekening, over de verschillende zorg- en overige activiteiten die een zorginstelling ontplooit en de daarmee verbonden kosten en opbrengsten.
11.2. Exploitatieresultaat 2014 Het exploitatieresultaat van GGZ Drenthe over het jaar 2014 bedraagt € 2.503.000 negatief. Hierin is voor € 3.809.000 frictiekosten begrepen. Het genormaliseerd resultaat zonder frictiekosten is € 1.036.000 positief. In de frictiekosten is een reservering van € 1,9 miljoen voor in 2015 te treffen mobiliteitsbevorderende maatregelen opgenomen.
11.3. Productie GGZ Drenthe heeft in het kalenderjaar 2014 te maken met € 1 miljoen overproductie op de DBC’s 2013. Er wordt hard gewerkt aan verbetering van de ondersteuning van de uitvoering van de zorgprogramma’s met behulp van het Elektronisch Patiëntendossier (EPD). Dat is nodig om een betere sturing op de beperking van zorgduur mogelijk te maken en overproductie te voorkomen. In de segmenten AWBZ, RZA en Justitie is de gerealiseerde productie binnen de contractafspraken gebleven.
11.4. Resultaatanalyse De bedrijfsopbrengsten zijn ten opzichte van 2013 met € 2 miljoen afgenomen, hetgeen geheel wordt veroorzaakt door lagere gebudgetteerde zorgprestaties. In de bedrijfsopbrengsten 2013 was nog eenmalig € 5,4 miljoen aan DBC-vangnet begrepen. Het extern budget is toegenomen met prijsindexeffecten (€ 0,8 miljoen) en door uitbreiding van Justitie afspraken (€ 1,4 miljoen). Anderzijds zijn er lagere volumeafspraken met zorgverzekeraars gemaakt. De bedrijfslasten incl. financiële baten en lasten zijn ten opzichte van 2013 met € 1,1 miljoen gestegen. Hierin is een toename van € 2,2 miljoen aan frictiekosten. De frictiekosten zijn in 2014 € 3,8 miljoen ten opzichte van € 1,6 miljoen in 2013. Frictiekosten buiten beschouwing latend zijn de bedrijfslasten met € 0,6 miljoen afgenomen. De lagere kosten houden direct verband met de afname van de personeelsbezetting. Het gemiddelde aantal personeelsleden over het boekjaar kan als volgt worden gespecificeerd (in fte):
Psychiatrie Centrale diensten
2014 1.553 373 1.926 =====
2013 1.564 379 1.943 ===== Pagina 47
11.5. Financiële positie Eigen Vermogen Het eigen vermogen, bestaande uit het stichtingskapitaal, algemene reserves, de reserve aanvaardbare kosten en bestemmingsreserves, bedraagt ultimo 2014 18,3% van de som bedrijfsopbrengsten. GGZ Drenthe heeft als doelstelling een budgetratio van minimaal 15% en maximaal 20%. Door de resultaatontwikkeling 2014 is de budgetratio met 1,3% punt gedaald. Financiële ratio’s Een belangrijke indicator voor de relatieve vermogenspositie van GGZ Drenthe is de solvabiliteit. De solvabiliteit wordt bepaald als de verhouding tussen het eigen vermogen en het totale vermogen. Bedragen (x € 1.000)
2014
2013
Eigen vermogen Totaal vermogen
29.539 181.999
32.042 191.990
Solvabiliteit
16,2%
16,7%
De solvabiliteit is in 2014 verslechterd door het negatieve exploitatieresultaat 2014. Financiers hanteren veelal een minimumsolvabiliteit van 10% en beschouwen 15% als toereikend. Een andere belangrijke indicator is de current ratio (liquiditeitsratio). Deze geeft inzicht in de mate waarin GGZ Drenthe aan haar verplichtingen op korte termijn kan voldoen en wordt bepaald als de verhouding tussen de vlottende activa en vlottende passiva. Voor de beoordeling van de current ratio wordt als vuistregel gehanteerd dat deze groter dan 1 dient te zijn. Bedragen (x € 1.000) Vlottende activa Vlottende passiva Current ratio
2014
2013
48.766 67.856
56.599 69.821
0,72
0,81
De current ratio is in 2014 verbeterd door afrekening opbrengstverrekening DBC’s 2012 en door scherper werkkapitaalbeheer incl. facturatie.
11.6. Verwachtingen voor 2015 Op basis van de afzonderlijke afspraken met alle zorgverzekeraars is het budget voor 2015 ca. 4% lager dan in 2014. De ontwikkelingen in de richting van verschuiving van de Specialistische naar de Basis GGZ, het scherpere inkoopbeleid van zorgverzekeraars en kortingen op de langdurige AWBZ-zorg en Justitiële zorg zijn hierop van invloed. De effecten van deze ontwikkelingen, maar ook de effecten van de prestatiebekostiging DBC’s, maken een verdere personeelsreductie in 2015 noodzakelijk. Er zijn reorganisatieplannen voorbereid, die vanaf april 2015 uitgevoerd gaan worden. In totaliteit is daarmee een verlies aan werkgelegenheid van ca.160 fte gemoeid. In 2015 gaat de aandacht dan ook specifiek uit naar zorgvuldige en tijdige reductie van de formatie. Hiertoe wordt ondermeer succesvol gebruik van mobiliteitsbevorderende faciliteiten. Door integrale toepassing van de zorgprogramma’s kan de gemiddelde behandelduur verkort worden en kunnen er meer cliënten behandeld worden. De productiePagina 48
afspraken per zorgverzekeraar en de door verzekeraars gestelde voorwaarden (waaronder die met betrekking tot het hoofdbehandelaarschap) zullen continu gemonitord worden, zodat tijdig afstemming met de afzonderlijke zorgverzekeraars kan plaatsvinden. In 2015 worden verdere efficiencyverbeteringen doorgevoerd en geldt een rendementseis van 2,5% excl. frictiekosten. Voor 2015 is er voor € 4 miljoen aan investeringen in nieuwbouw en voor € 5,7 miljoen overige investeringen (waaronder renovaties) begroot. Voor de nieuwbouwinvesteringen is een langlopende lening van € 4 miljoen afgesloten. In 2015 zal de opbrengstverrekening doorloop DBC’s 2012 van € 5,4 miljoen worden afgerekend. In de overige financieringsverhoudingen worden beperkte veranderingen voorzien.
Pagina 49
Personalia 2014 raad van bestuur*
Marco Meerdink Tiana van Grinsven John Kauffeld Anton Zuure
bestuurder
Erik van der Haar
divisiedirecteur behandelzaken Volwassenenen Ouderenpsychiatrie divisiedirecteur bedrijfsvoering Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie divisiedirecteur behandelzaken Beveiligde Psychiatrie divisiedirecteur bedrijfsvoering Beveiligde Psychiatrie divisiedirecteur Kinder- en Jeugdpsychiatrie
Hans van der Sluis
Mathé Arends
geneesheer-directeur
Willeke van der Plas
manager Somatische Dienst manager Finance & Control manager Personeel, Organisatie & Opleidingen management Facilitair Bedrijf
Jenneken Kappert Luit Nieboer Roelof Kraak Roelien van der Knaap Rienk van der Ley Bert Groen Rob Tuin
bestuurssecretaris / manager Bestuursdienst manager Marketing & Communicatie manager Vastgoed manager Administratieve Organisatie / Interne Controle A-Opleider (opleiding tot psychiater) P-Opleider (opleiding tot psycholoog) Opleider VS (opleiding verpleegkundig specialist)
Rien Kooijman Derk te Velde (a.i.) Peter van der Noord
(voorzitter)
tot april 2014 per 6 mei 2015
Petra de Rijke
Janneke Wilpshaar Ronald Goos Marcel Gemmer Leo Timmerman Alice Vegter Hettie Aardema
* de raad van bestuur van GGZ Drenthe bestaat uit de leden van de raad van bestuur van Espria
Pagina 50
Contactgegevens Contactgegevens GGZ Drenthe algemeen bezoekadres: Dennenweg 9, 9404 LA Assen postadres: Postbus 30007, 9400 RA Assen telefoon: (0592) 33 48 00 GGZ Drenthe algemeen e-mail:
[email protected] bezoekadres: Dennenweg 9, 9404 LA Assen website: www.ggzdrenthe.nl postadres: Postbus 30007, 9400 Assen vestigingen zie onze website voor de adressen van RA de diverse telefoon: (0592) 33 48 00 e-mail:
[email protected] Aanmeldcentrumen Informatiecentrum GGZ Drenthe en Indigo website: www.ggzdrenthe.nl telefoon: (0592) 74 14 14 of (0592) 74 14 00 (voor verwijzers) zie onze website voor de adressen van de diverse vestigingen e-mail:
[email protected] [email protected] (voor verwijzers) Aanmeldcentrumen Informatiecentrum GGZ Drenthe en Indigo telefoon buiten kantooruren: (0592) 33 48 00 telefoon: (0592) 74 14 14 of (0592) 74 14 00 (voor verwijzers) e-mail:
[email protected] Forensisch Aanmelden Informatiecentrum (FAIC) (voor verwijzers)
[email protected] (voor verwijzers) telefoon: (0592) 33 46 00 telefoon (0592) 33 48 00 e-mail: buiten kantooruren:
[email protected] telefoon buiten kantooruren: (0592) 33 48 00 Forensisch Aanmeld- en Informatiecentrum (FAIC) (voor verwijzers) telefoon: Indigo Drenthe (0592) 33 46 00 e-mail:
[email protected] postadres: Postbus 10029, 9400 CA Assen telefoon buiten kantooruren: (0592) telefoon: (0592) 33 41 97 33 48 00 e-mail: Indigo Drenthe postadres: telefoon: e-mail:
[email protected] [email protected] (voor verwijzers) Postbus 10029, 9400 CA Assen (0592) 33 41 97
[email protected] [email protected] (voor verwijzers)
Pagina 51
Pagina 51
