15 juni 16. Open Dag THEMA HIGH TECH FARMING. De doorbraak van High Tech Farming. High Tech Sensing 2.0. Winst behalen met innovaties

De doorbraak van High Tech Farming

12

34

Winst behalen met innovaties

High Tech Sensing 2.0

THEMA HIGH TECH FARMING

1 5 j uni ‘1 6  Open Dag

Dit is een speciale uitgave van CZAV en Rusthoeve ten behoeve van de Open Dag op woensdag 15 juni 2016.

van en voor boeren

2

®

De sleutel

tegen alternaria in aardappelen

Lees aandachtig het etiket vóór gebruik.

www.belchim.nl

VOORWOORD | 3

INHOUD

04

De doorbraak van High Tech Farming

UITGELICHT - pagina 6

Innovatief financieren De Rabobank als financieel regisseur

07

Van goed idee tot geslaagde innovatie

UITGELICHT - pagina 8

Antoon van Vugt

Eerst optimaliseren, dan innoveren Sensus deelt kennis over Cichoreiteelt

10 12 14

Innovaties op het ruwvoerperceel

Programma Open Dag 2016

Slim en verantwoord beschermen Bayer zet de toon voor een duurzame groei

18 20 21

ONTDEK HIGH TECH

Winst behalen met innovatie

UITGELICHT - pagina 16

Rusthoeve focust op kennis High Tech bodem is de basis voor optimale productie Keuzes maken voor een duurzame toekomst

UITGELICHT - pagina 22

Groenbemesters: groei en innovatie Petersen is dé innovatieve specialist voor vanggewassen en biologische bestrijding van nematoden in Europa.

UITGELICHT - pagina 26

Het nieuws lezen op je smartphone, snel bestellen via een app, een robot die je gazon maait of de keuken stofzuigt. We kijken er niet meer van op. Toch waren dit soort zaken tien jaar geleden meer uitzondering dan gewoonte. Het toont aan hoe snel de ontwikkelingen om ons heen gaan. En hoe makkelijk we er aan wennen. Ook in onze sector heeft technologie al veel gebracht. Machines hebben menselijke arbeid grotendeels vervangen. De huidige innovaties geven ons de kans om nog verder te optimaliseren. De inzet van geavanceerde technologie geeft ons meer dan ooit inzicht in de bodem en groei van gewassen. Aan ons de uitdaging om die technologie verder door te vertalen naar een praktische toepasbaarheid. Wat er op dat gebied al is bereikt en hoe Rusthoeve en CZAV alle mogelijkheden onderzoeken, ervaart en ziet u op onze Open Dag. Laat u verrassen door de mogelijkheden van High Tech Farming en ontdek hoe snel u ook daaraan went. Graag tot ziens op 15 juni! Antoon van Vugt, algemeen directeur CZAV

Van dronebeelden naar bruikbaar advies Airinov vertaalt accurate multispectrale beelden naar praktische toepasbaarheid

Colofon

28 31 32 34

CZAV komt naar u toe

Coördinatie, tekst en redactie Pink Communicatie, Etten-Leur [email protected]

CAH en het Themaplein Bodem

Met medewerking van Esmeralda van Stee en Bram de Visser (CZAV)

Meer rendement in pootgoedteelt

Redactie-adres Zundertseweg 20, 4876 NK Etten-Leur

High Tech Sensing 2.0

UITGELICHT is een gesponsord artikel

(CZAV)

Dit magazine van CZAV en Rusthoeve is een jaarlijkse uitgave ten behoeve van de Open Dag. Vormgeving Sterke Zaak, Roosendaal Fotografie Limit Fotografie, Wemeldinge Druk Pieters Grafisch Bedrijf, Groede

Copyright / aansprakelijkheid Niets uit deze uitgave mag in enige vorm worden overgenomen of gekopieerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Dit magazine is met zorg samengesteld. Onjuistheden kunnen echter voorkomen. De uitgever en auteurs zijn niet aansprakelijk voor onjuistheden of enig handelen op grond van de inhoud van dit blad.

!

4 | CZAV / RUSTHOEVE

04 High Tech Farming High Tech Farming staat aan de vooravond van massale toepassing. De technieken zijn aanwezig, de vertaalslag naar de praktijk is in volle gang. Hoe vindt de sector haar weg in alle mogelijkheden die er zijn?

‘High Tech Farming is een breed begrip’, zegt Bram de Visser, verkoopleider CZAV en coördinator Open Dag. ‘Maar vrijwel alles wat daarbinnen valt is bedoeld voor precisielandbouw, ofwel plaatsspecifiek gewasmanagement. Met andere woorden: het uitvoeren van plaatsspecifieke metingen en aan de hand daarvan bijsturen. Daar zijn geweldig veel technieken voor. Denk aan dronebeelden, digitale kaarten en satellietbeelden. Maar ook direct sensing, waarbij apparatuur voorop de trekker meet en er achter op de trekker wordt bijgestuurd. Of metingen met camera’s, waarna bijsturing gelijk in de werkgang plaatsvindt. Het meten van allerlei gegevens was een kleine 20 jaar geleden ook al mogelijk, maar toen was de vertaalslag nog lastig te maken. Pootapparatuur kon bijvoorbeeld nog niet variabel planten, spuiten en kunstmeststrooiers waren nog niet flexibel genoeg voor plaatsspecifieke afgifte.’

DE DOORBRAAK VAN

Efficiënter werken

Wist u dat? • 42 procent van de Nederlandse agrariërs met een GPS-systeem werkt? • 22 procent van de Nederlandse agrariërs voor 2017 in GPS-sturing wil investeren? • 23 procent van de Nederlandse bloem bollentelers geïnteresseerd is in het gebruik van drones voor gewas-sensing? • Precisielandbouw ook wel plaatsspecifiek gewasmanagement genoemd wordt?

De afgelopen jaren heeft de techniek een flinke inhaalslag gemaakt. Bram: ‘Alle kennis komt nu bij elkaar. Natuurlijk, het blijft een ontwikkelingsproces, maar we zijn nu zover dat metingen direct verwerkt kunnen worden in taakkaarten. Naarmate er meer gegevens beschikbaar komen, kunnen agrariërs steeds nauwkeuriger en op allerlei fronten bijsturen.’ ‘En daar is enorm veel belangstelling voor’, sluit Charlotte van Sluijs, secretaris-directeur van Rusthoeve, aan. ‘Terecht, want het gebruik van High Tech Farmingtechnieken zorgt voor een sector die efficiënter werkt met minder input. Dat is zowel duurzaam als kostenefficënt.’

Onderzoek en advies Maar wat werkt nu goed en wat minder? Charlotte: ‘Er zijn zoveel technieken op de markt, dat we soms door de bomen het bos niet meer zien. Dat is een bedreiging voor de verdere ontwikkeling, want als agrariërs

systemen aanschaffen die niet bij hun bedrijf passen, verliezen ze de interesse. Daarom werken we op de Rusthoeve in onze onderzoeken samen met allerlei partijen. Samen kunnen we systemen toegankelijker maken, het gebruiksgemak verhogen en zorgen voor betere koppeling tussen de verschillende systemen.’ Bram vult aan ‘Als CZAV zien we het als onze taak om onze klanten van een goed advies te voorzien. Daarom beoordelen we welke systemen de gegevens goed interpreteren en deze vervolgens soepel vertalen naar een praktische taakkaart. Daarop geven we adviezen aan onze klanten, met als doel dat ze door middel van High Tech Farming meer opbrengst behalen met minder input. Dat past naadloos in ons programma Goed boeren, goed beheren.’

Bekijken en ervaren op de Open Dag De Open Dag is een uitstekende gelegenheid om alle vorderingen met eigen ogen te

CZAV / RUSTHOEVE | 5 Bram de Visser

vander

Slikke rentmeesters

Ellemeet

Hogeweg 4, 4323 TC Ellemeet T 0111 671735, [email protected]

Specialist in landelijk gelegen en bedrijfsmatig onroerend goed

www.vdslikke.nl Wij zijn u graag van dienst op het gebied van:  taxaties  planologisch advies  beheer  grond- en pachtzaken  onteigeningen  aan- en verkoop  huur en verhuur  planschade  productierechten  kavelruil  nieuwe economische dragers  gewassenschade

Technische termen

aanschouwen. Charlotte: ‘Agrarische ondernemers zo goed mogelijk informeren over wat er allemaal speelt is de basis van de Open Dag. Daar bereiken we veel mensen die hun voordeel kunnen doen met onze onderzoeken. Zoals bijvoorbeeld het project High Tech Sensing.’ Bram sluit af: ‘Op de Open Dag laten we niet alleen de ontwikkelingen in de markt zien, maar willen we ook de resultaten daarvan laten zien. Natuurlijk zijn ook de leveranciers aanwezig, die de beschikbare technieken laten zien. Zo kunnen mensen zelf ervaring opdoen met de mogelijkheden én gefundeerde keuzes maken.’ ■

Precisielandbouw is een vorm van landbouw, waarbij planten en dieren heel nauwkeurig die behandeling krijgen die ze nodig hebben. In plaats van dat deze behoefte per veld bepaalt wordt kan dit bij precisielandbouw per vierkante meter. Een kenmerk is dat de boer hierbij gebruik maakt van technische hulpmiddelen. Remote Sensing wordt gebruikt als omschrijving voor het waarnemen en meten van het gewas op grote afstand. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van opnames die van een afstand gemaakt zijn. Voorbeelden hiervan zijn satellietopnames, luchtfoto’s uit een vliegtuig of gewasbeelden door een drone. Charlotte van Sluijs

Near Sensing wordt gebruikt als omschrijving voor het waarnemen en meten van het gewas van dichtbij. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van opnames die van dichtbij gemaakt zijn. Voorbeelden hiervan zijn verschillende sensoren op de tractor of op spuitbomen om het gewas te meten. Een taakkaart is de omzetting van de verkregen informatie uit sensoren, satellietbeelden, dronebeelden en/of handmatige metingen tot praktische handeling. Aan de hand van de eerder gemeten gegevens laat de taakkaart zien op welke plaats meer of minder bijsturing in het gewas nodig is.

6 | UITGELICHT

01 Rabobank Oosterschelde High Tech Farming leidt tot efficiëntere bedrijfsvoering, meer duurzaamheid en hogere opbrengsten. Maar het vergt ook investeringen en het juist inschatten van risico’s. Welke financieringsvorm(en) en risicodekking(en) passen het beste bij uw onderneming? De Rabobank en Interpolis zijn graag uw partner.

André Nelis Frank Driedijk

FINANCIEREN ‘De wereld verandert, de financieringswereld verandert mee’, zegt Frank Driedijk, accountmanager Grootzakelijk Food & Agri bij Rabobank Oosterschelde. ‘Van bancaire financiering en lease tot crowdfunding en investeringsfondsen: voor ondernemers is een waaier aan financieringsmogelijkheden beschikbaar. Toch voelen de meeste ondernemers zich daar niet mee geholpen. Want hoe zie je door de bomen het bos?’

andert, “De wereld ver ereld de financieringsw verandert mee”

Financieel regisseur

Meer informatie?

Rabobank wil daarom voor elke ondernemer met een goed plan dé financieel regisseur zijn. ‘Dat wil zeggen dat wij meer doen dan alleen onze eigen leningen aanbieden: we voorzien ondernemers van een betrouwbaar advies over financieringsvormen. En naast onze bancaire oplossingen, bieden wij ook mogelijkheden van partners. Een mix dus van eigen én externe financiële bronnen of garanties. Wij regelen vervolgens dat die totale financiering voor elkaar komt.’

Wilt u meer weten over een goede financieringsmix en de verzekeringsmogelijkheden? Neem gerust contact op met Rabobank Oosterschelde via (0113) 24 84 00. Kijk ook op rabobank.nl/rabomeetandgrow voor de Rabo Meet & Grow-evenementen, waarbij onze klanten de mogelijkheid krijgen om andere kapitaalverstrekkers te ontmoeten.

Innovatieve risicodekking High Tech Farming vraagt ook om een andere manier van kijken naar risico’s. ‘Omdat techniek meer aan elkaar verbonden is, heeft uitval van een bedrijfsmiddel steeds grotere gevolgen. Een ondernemer is dan ook niet meer geholpen met alleen een schadeuitkering. Met elkaar schade voorkomen, dat is ons uitgangspunt. Interpolis weet veel over de oorzaken en gevolgen van schade. In het belang van de ondernemer zetten wij graag deze kennis en onze ervaringen in om de kans op schade te verkleinen. Zo blijft uw bedrijf ‘in bedrijf.’

Voorbeelden financieringsmogelijkheden: - Bancaire leningen en kredieten - Lease - Kredietunies - Crowdfunding - Private investeerders - Obligaties - Innovatiefondsen en -subsidies

| 7

Innovatieteam ZLTO Innoveren in de huidige tijd is teamwerk. Het begint met een goed idee. Vervolgens is het zaak je met de juiste mensen te omringen, die je prikkelen of die sterk staan op vlakken waar je wat hulp kunt gebruiken. In dit proces weet het innovatieteam van ZLTO perfect de weg. bron: ZLTO

TOT GESLAAGDE INNOVATIE ‘Ondernemers zijn gewend meteen aan de slag te gaan, ook als het om innoveren gaat. Iemand heeft bijvoorbeeld een idee voor een nieuwe machine en investeert alvast flink in de ontwikkeling. Maar dan sla je onbewust stappen over. Het werkt vaak beter om het planmatig aan te pakken. Wij kunnen daarbij helpen’, vertelt Geert Hermans, innovatiemakelaar van de ZLTO. Hij stelt vragen als: wil je die machine alleen voor je eigen bedrijf of wil je delen in de winst van de verkoop? Welke samenwerkingspartners heb je nodig voor de ontwikkeling en voor de marketing? Zijn er subsidies voorhanden? Hermans: ‘Bij die laatste vraag moet je vooraf goed nadenken. Voorwaarde bij veel subsidies is dat je zelf investeert. Als je dan voor de aanvraag al veel geld in je project gestoken hebt, kan die eis lastig worden’.

Regelingen voorhanden De overheid is erg gericht op innovatiebevordering via de Topsector Agri & Food. Via de MIT-regeling zijn er instrumenten beschikbaar zoals kennisvouchers (in te wisselen bij Wageningen UR of TNO), haalbaarheidsonderzoek, adviesprojecten en dergelijke. Geert Hermans werkt tevens voor de Topsector en weet goed de weg in dit soort regelingen. Vervolgens heeft de ZLTO op elk gebied specialisten in dienst die ingeschakeld kunnen worden. Maar hoe kom je nu op zo’n goed idee? Niet iedereen is immers even creatief of ziet overal kansen. ‘Iedereen kan het, als je maar wil. Motivatie is de eerste voorwaarde’, zegt Hermans. ‘Wij kunnen ondernemers prikkelen, breder leren kijken en op nieuwe ideeën brengen. Individueel, of binnen een groep ondernemers, waarmee we

gezamenlijk brainstormen. Je moet over de heg durven kijken. We raden mensen regelmatig aan om bijvoorbeeld een beurs te bezoeken op het gebied van techniek of trends, helemaal buiten je eigen vakgebied. Dat brengt je echt op nieuwe ideeën.’

Stappenplan Het Business Development Team van de ZLTO biedt een drie-stappenplan aan om te komen tot een kansrijk ondernemingsplan voor nieuwe activiteiten. Stap 1 is de bepaling van klant en klantwaarde van het product. Stap 2 toetst de haalbaarheid. Stap 3 is de uitwerking van het ondernemingsplan en organiseren van de financiering. Neem voor meer informatie contact op met Geert Hermans via 06–29520249 of mail naar [email protected]. ■

wil. t, a ls je maar he n ka n ee er d ‘Ie rde’ eerste voorwaa Motivatie is de

8 | UITGELICHT

02 Sensus Met 120 medewerkers is Sensus uit Roosendaal wereldwijd de tweede aanbieder van inuline-producten uit cichorei. Het bedrijf is onderdeel van de agro-industriële coöperatie Cosun. Manager Agro René Schunselaar vertelt over de ambitieuze plannen om de productie van cichorei te verhogen.

Sensus produceert, in 2016 inmiddels voor het 25e jaar, inuline uit cichoreiwortelen. Ze bedient daarmee wereldwijd de voedingsindustrie, die vraagt om gezonde ingrediënten op natuurlijke basis voor hun lekkere producten. ‘Denk aan brood- en banket, zuivelproducten en ontbijtproducten, waarbij de caloriewaarde wordt verlaagd en vezel wordt toegevoegd met de toepassing van inuline.’

EERST OPTIMALISEREN, DAN...

Groeiende vraag Sensus ziet de vraag al jaren toenemen. ‘Consumenten willen lekkere, maar wel gezonde voeding en zijn zich steeds meer bewust van de effecten daarvan. Die stijgende vraag betekent dat we meer grondstof nodig hebben. Meer cichoreiwortelen dus. Elk jaar sluiten we daarvoor contracten af met telers.’

Over cichorei en inuline

Alle planten die gebruikt worden voor menselijke voeding maken onder invloed van zonlicht en groen blad suiker. Een groot aantal planten, bijvoorbeeld de suikerbiet, slaat deze suiker op als reservebrandstof. Er zijn ook veel planten die de suiker omzetten in zetmeel en dat vervolgens opslaan. Bijvoorbeeld aardappelen en granen. Cichorei is een plant die de suiker omzet in inuline. De inuline wordt opgeslagen in de wortel van de cichoreiplant, die net zo dik kan worden als een suikerbiet. Sensus levert vloeibare inuline en inuline in poedervorm.

Van 7 naar 10 ton Het zwaartepunt van de cichoreiproductie ligt in Zuid-West Nederland. ‘Daar wordt ongeveer 50% van onze aanvoer geteeld. De rest komt uit andere delen van Nederland en uit België en Frankrijk. We werken veel samen met teeltbegeleiders, waaronder CZAV. Zij zijn ook een belangrijke partner in het programma dat wij met telers en teeltbegeleiders zijn gestart om de gemiddelde opbrengst per hectare cichorei te verhogen. Onze ambitie is om in 2023 de opbrengst te hebben verhoogd van 7 naar 10 ton inuline per hectare cichorei.

Dat brengt ons een gewenste stijging van 4% inuline per jaar én het levert de teler een hoger rendement.’

Teeltinnovatie Het programma van Sensus richt zich op drie onderdelen: betere rassen, teeltinnovatie en teeltoptimalisatie. ‘Ontwikkeling van betere rassen zorgt natuurlijk deels voor productieverhoging. Maar teeltinnovatie en -optimalisatie spelen een net zo belangrijke rol. Onder teeltinnovatie vallen nieuwe mogelijkheden en technieken die nu nog niet breed in de dagelijkse praktijk worden ingezet. Bijvoorbeeld het toepassen van precisiemeststoffen, het afdekken van het zaad met vliesdoek en de optimalisatie van het middelenpakket voor gewasverzorging en onkruidbestrijding. Zo laat de precisiemeststof Quickstart® van CropSolutions mooie resultaten zien. Ook een nieuw product, Zeba®, dat vocht bindt en laat vrijkomen bij het cichoreizaad is een interessante

UITGELICHT | 9

“Consumenten willen lekkere, maar wel gezonde voeding en zijn zich steed s meer bewust van de effecten daarvan” ontwikkeling. Op de Open Dag presenteren we deze zaken op het Cichorei Innovatieplatform. Dit platform is een samenwerking tussen CZAV en Sensus, met medewerking van Rusthoeve en IRS. Het platform omhelst diverse proefvelden en demo’s waar optimalisaties (o.a. zaaibedbereiding en onkruidbestrijding) en innovaties (versnelling beginontwikkeling en nieuwe rassen) getoond worden.’

oogstseizoen voor de teler in beeld hoe hij de afgelopen vijf jaar heeft gepresteerd. In absolute getallen, maar ook ten opzichte van het gemiddelde in de regio. Dat geeft inzicht in de invloed van zijn keuzes en aanknopingspunten om met de teelbegeleider in gesprek te gaan voor een advies op maat.’

Het belang van teeltoptimalisatie

Teeltoptimalisatie is belangrijker dan soms wordt onderkend, vindt René. ‘Als je in je dagelijkse operationele werkzaamheden zaken mist, verandert dat niet als je gaat innoveren. Sterker nog: die missertjes gaan mee in de innovatie. De kunst is om eerst te optimaliseren en daarna te innoveren. Dan kun je als teler grote stappen zetten. Vanuit onze specialisatie hebben we in 25 jaar inmiddels veel kennis en ervaring opgedaan. Net als CZAV delen we die graag met de telers. De Open Dag is een mooi moment om dat te ervaren.’

Maar het draait niet alleen om innovatie, benadrukt René. ‘Het gaat er ook om dat telers de middelen van vandaag optimaal benutten. Met teeltoptimalisatie valt er nog veel te winnen. Er zijn telers die nu al elk jaar 10 ton inuline per hectare cichorei halen. Wat doen zij anders dan anderen? Vorig jaar hebben we onze teeltmonitor Cimone geïntroduceerd, inclusief gestructureerde oorzaakanalyse. Daarmee brengen we na afloop van het

!

Voorbeelden van producten met inuline

Grote stappen zetten Vifit drink Bolletje brosse eierkoek Cruesli VolVezel Rijk aan vezel Blue Band Goede Start! Witbrood met vezel door inuline Hero Fruitontbijt Extra Peijnenburg ontbijtkoek Rijk aan vezel en met minder suiker

10 | CZAV

Ruwvoer Voor ruwvoertelers is er dit jaar tijdens de Open Dag weer veel te zien. Van herwonnen fosfaat tot gibberillinezuren.

OP HET RUWVOERPERCEEL

Smartgrass Samen met collega Ard van de Griend geeft rundveespecialist Bert Gideonse advies aan veehouderijbedrijven in ZuidwestNederland. ‘Daarbij hoort natuurlijk ook advies over de teelt van ruwvoer. Voornamelijk maïs en gras, maar ook andere voedergewassen als voederbieten en veldbonen. CZAV volgt hiervoor de laatste ontwikkelingen op de voet en verricht zeer breed eigen onderzoeken naar efficientere voederwining door nieuwe teelten, rassen en producten.’

Een van de ontwikkelingen die op de Open Dag wordt getoond is de bespuiting van gras met gibberillinezuren. ‘Planten maken die stoffen van nature aan ten behoeve van de celstrekking, de bespuiting is bedoeld om dit te bevorderen. Op dit moment doen we op de Rusthoeve proeven met het product Smartgrass. Het wordt al in andere teelten toegepast en we zijn benieuwd naar de resultaten in ruwvoerteelt. Bezoekers krijgen op de proefvelden een eerste inzicht daarin.’

Duurzame vervanger fosfaatkunstmest Zeker zo interessant zijn de nieuwe bemestingsproducten voor maïs op basis van herwonnen fosfaat. ‘Vanwege de wettelijke beperkingen voor het gebruik van fosfaat op melkveebedrijven, is er door de markt gezocht naar alternatieven. Physiostart P Plus is een product, dat is gebaseerd op herwonnen fosfaat uit waterrecycling. Daardoor mag dit gebruikt worden als vervanger van fosfaat-

kunstmest. De ontwikkeling is behoorlijk nieuw en veelbelovend. Of het ook echt in de praktijk vergelijkbare voordelen biedt als het originele product, testen we op dit moment op onze proefvelden.’

En er is meer Nieuw is ook het additief Vizura voor bijmenging bij drijfmest. ‘Het idee is dat de nutriënten uit de drijfmest met deze toevoeging beschikbaar komen op het moment dat het gewas het echt nodig heeft. Naast de proefvelden op de Rusthoeve, hebben we dit product bij praktijkbedrijven in onderzoek. ‘In de mais en grassendemo liggen nieuwe veelbelovende rassen, maar ook in de voederbieten worden vernieuwende ontwikkelingen getoond. Ook de mogelijkheden voor de teelt van sorghum en veldbonen als voedergewassen zijn in de demovelden opgenomen.’ Verder zien bezoekers mooie proeven van graszaadcoating met stikstof en bladbemesting in mais. Kortom: veel nieuws op het gebied van ruwvoerteelt. U bent van harte welkom!

11

Laat u vrijblijvend informeren ove r de actuele regelgeving

Aantrekkelijke investering Reduceren van uw energiekosten maken zonnepanelen een goede investering. Bovendien profiteert u als ondernemer van diverse fiscale voordelen. Grootverbruikers (aansluiting boven 3x80A) kunnen daarnaast gebruikmaken van de subsidie Stimulering Duurzame Energieproductie, en dat voor een periode van liefst 15 jaar. Onze adviseurs zijn op de hoogte van alle regelgeving (ook inzake asbestsanering) en informeren u graag over de mogelijkheden. Neem gerust contact op voor het maken van een afspraak.

I N S TA L L AT I E

JULIANASTRAAT 40

ELEKTRA

4301 NC ZIERIKZEE

CONSTRUCTI E DUURZAME ENERGIE

0111 412 647 WWW.SAMANGROEP.NL

Op naar 10 ton inuline per hectare Inuline uit cichorei... voor gezonde voeding

Digestive health

www.cichorei.nl

Weight management

Natural origin

Taste & texture

Bone health

12 | CZAV

CZAV Goed boeren, goed beheren is een continu veranderend programma, waarmee CZAV haar leden ondersteunt bij het duurzaam telen van gewassen. Het omarmen, testen, onderzoeken en introduceren van innovaties is daarbij een vanzelfsprekend onderdeel. We stellen vijf vragen aan Ko Francke, adjunct directeur CZAV.

WINST BEHALEN MET

Hoe belangrijk zijn innovaties voor de landbouw? “Enorm belangrijk. Het doel van ons programma Goed boeren, goed beheren is het behalen van een zo hoog mogelijke productie per hectare met zo min mogelijk input per ton product. Daar hebben we een heel rijke en gezonde bodem voor nodig waarop zich sterke, gezonde planten en dieren kunnen ontwikkelen die met effectieve technieken onderhouden kunnen worden. Met innovaties valt op al die onderdelen winst te behalen.”

Welke rol speelt CZAV daarin? Onze taak is om onze leden en relaties zo goed mogelijk te informeren over nieuwe ontwikkelingen en producten. Dat doen we op drie niveaus. We krijgen ten eerste informatie van producenten en aanbieders, inclusief hun resultaten op proefvelden. Vervolgens verrichten we eigen proeven op testvelden in, onder andere bij de Rusthoeve. En we begeleiden en

volgen nauwgezet praktijkintroducties bij telers. Zo bouwen we data op van wat de markt ons aan innovaties biedt. Daarop baseren we onze adviezen en informeren we telers.

Kennis is dus de basis? Zeker, daar begint het mee. De technieken van tegenwoordig geven ons de mogelijkheid om veel kennis te verzamelen en daar producten en systemen op aan te passen. We weten steeds meer over het bodemleven, planthormonen en groeistimulatoren bijvoorbeeld. Die kennis stimuleert ons ook om op andere manieren om te gaan met de bodem en het milieu, omdat we daarmee zorgen dat het ook in de toekomst goed boeren is. Hoe kun je bijvoorbeeld erfemissies reduceren en op een verantwoorde manier ziekten, plagen en onkruiden bestrijden? Nieuwe kennis en inzichten zijn nodig om te kunnen toepassen onder het Integrated Pest Management ( ), dat sinds 2014 verplicht is binnen de EU.

Leidt dat niet vooral tot een extra administratieve belasting? Meten is weten, dat geldt net zo goed voor IPM. Het is een bewustere manier van denken over de inzet van gewasbeschermingsmiddelen en plaagbestrijding, waarmee je jezelf, de bodem en de omgeving beschermt. Dus denk er goed over na. Gebruik je voldoende persoonlijke beschermingsmiddelen, de juiste spuitdop en toevoegmiddelen? Weet je wanneer je moet bestrijden en met welke middelen en maatregelen na de juiste afwegingen? En ook: hoe ga je om met restanten en het lege fust? Als je dat soort zaken vooraf goed bepaalt en vervolgens de effecten evalueert, weet je voor het volgende jaar wat goed ging en wat niet. En daar kun je voor je eigen bedrijfsvoering veel voordeel uit halen. ■

| 13

UW INKOMEN STAAT BUITEN OP HET VELD! BIJ EEN HAGEL- OF WATERSCHADE IN UW GEWAS KUNT U OP VEREINIGTE HAGEL REKENEN! WIJ ZIJN DÉ SPECIALIST IN WEERSVERZEKERINGEN!

KIES VOOR ZEKERHEID KIES VOOR DE NR.1 IN NEDERLAND

“Voor de meeste telers is dit allemaa l onderdeel van hun dagelijkse werk, maar IPM vereist dat er bewust over nagedacht wordt” IPM in vier stappen IPM staat voor Ingegrated Pest Management. De afkorting kan worden vertaald als Integraal Plaag Management. Ko Francke legt IPM in een paar stappen uit. Hij merkt daarbij op: ‘Voor de meeste telers is dit allemaal onderdeel van hun dagelijkse werk, maar IPM vereist dat er bewust over nagedacht wordt.’

Kennis IPM begint met kennis. Over teelttechnieken en natuurlijke vijanden. Maar ook over het inbouwen van preventieve maatregelen? Ofwel: zijn de percelen geschikt voor deze gewassen, is het zaai- en poottijdstip goed, voldoet de bodemtemperatuur, welk bemestingsregime voer je en welke plantversterkers voeg je toe? Is het nodig om met bladbemesting of gewasbescherming extra weerbaarheid te

VEREINIGTE HAGEL - Vestiging Nederland Postbus 7 . 9422 ZG SMILDE Tel.: 0592 415581 . Fax: 0592 415865 [email protected] www.vereinigte-hagel.nl

Anzeige_92x118.indd 1

geven? Haal je tijdig zieke planten uit het veld en wat doe je met stoppelresten? Al dit soort zaken spelen mee om ziekten en plagen te voorkomen.

Observatie De volgende stap is het controleren van de gewassen. Ken je schadedrempels, overleg met je adviseur en maak goed gebruik van je beslissingsondersteunende systeem. Daar zie je zaken als ziektedruk in het gebied, de weersgeschiedenis en -verwachting en krijg je op basis van allerlei parameters een eventueel bestrijdingsadvies. Is de schadedrempel al bereikt?

Interventie Blijkt uit de observatie dat er bestreden moet worden? Zorg dan voor een juiste maatregelenkeuze die de natuurlijke vijanden van de ziekte of het plaagdier spaart en die zo min

18.05.2016 12:09:22

mogelijk belasting geeft voor het milieu en de omgeving. Misschien is het mogelijk om mechanisch, pleksgewijs of biologisch te bestrijden. En als er dan toch chemische bestrijding wordt ingezet, is het belangrijk om rekening te houden met omwonenden en jezelf. Zorg dus voor de juiste beschermingsmiddelen en geschikte apparatuur. Wees ook bereid om desgewenst aan belangstellenden, op geruststellende wijze, uit te leggen wat je aan het doen bent.

Evaluatie Tot slot is er de evaluatie. Alle stappen in het proces zijn geregistreerd en daarop kun je de effecten monitoren. Leg vast wat goed ging en wat beter kan en overleg dat met je adviseur. Die evaluatie draagt bij aan de kennis, waarmee je het jaar erop de volgende IPM-cirkel weer kunt starten.

14 | OPEN DAG

RONDLEIDINGEN PROEFVELDEN • Ieder uur zeven verschillende rondleidingen langs de proefvelden. • Vertrek vanaf opstapplaats aan de zijkant naast het ZLTO-gebouw (volg de bordjes). • De aanvangstijdstippen zijn als volgt: • Voor spuitlicentieverlenging melden bij stand Edudelta bij de ingang van de Open Dag.

Ochtend 09.15 uur 10.15 uur 11.15 uur

01

• Bemesting en calciumprogramma CZAV en Nedato • Kiemregulatie met Talent • Effecten van knolbehandeling • Ziektebeelden en bestrijding van alternaria • Toepassing van herbiciden • Toepassing van de bodemverbeteraar neOsol

04

Rondleiding Bietenplein

• Rassen proeven KWS, SESVanderHave, Strube, Betaseed • Onkruidbestrijdingsproef • Zaaimachine Kverneland • Op naar 18 ton suiker! Teeltmaatregelen die invloed hebben op opbrengst en kwaliteit

07

Rondleiding Nieuw! Cichorei Innovatie Platform

• Rassendemo • Effect van zaaivoorbehandeling • Herbicidenproef • Demo zaaibedbereiding en effect van zaaidiepte • Versnelling beginontwikkeling met o.a. acryldoek en inzaai stuifdek • Uitgebreide bemestingsproef • Machinale onkruidbestrijding

02

Rondleiding Graan

• Groeiregulatie • Rassen wintertarwe • Fungicidenproeven • Plant- en wortelontwikkeling • Rassendemo wintergerst • Uitgebreide bemestingsproef: op naar 15 ton tarwe!

05

Rondleiding Themaplein Bodem

• Div. soorten/zaaitijdstippen/rassen • Combinatie groenbemesters en bodemverbeteraars • Eiwithoudende gewassen met o.a. (winter)veldbonen en sojabonen • Duurzaam bodembeheer en diverse grondbewerkingen

08

Avond 18.15 uur 19.15 uur

laatste inschrijfronde licentieverlenging: 16.30 uur

THEMA’S RONDLEIDINGEN Rondleiding Aardappelen

Middag 13.15 uur 14.15 uur 15.15 uur 16.15 uur

03

Rondleiding Uien

• Onkruidbestrijdingsproef • Bemesting in de zaaivoor • Diverse bemestingsconcepten op een rij • Ziektebestrijding • Thrips en de bestrijding ervan

06

Rondleiding Veehouderij

• Maisdemo en grassendemo • Eiwithoudende gewassen met o.a. veldbonen en sojabonen • Smartgrass • Toevoegmiddelen ruwvoer • Teelt van sorghum

High Tech Farming

• Wat kun je met een bodemscan? De bodem in kaart. • Beelden maken met een drone • Autonoom trekkerrijden

• Locatie Open Dag Rusthoeve, Noordlangeweg 42, Colijnsplaat.

• Locatie Jongerenprogramma in vergaderruimte ZLTO-kantoor op Rusthoeve.

OPEN DAG | 15

JONGERENPROGRAMMA

WORKSHOPS Workshop 1

Het effect van bodemverbeteraars. Welke bodemverbeteraars kun je het beste inzetten en welke geven het hoogste rendement? En wat zijn de resultaten? (door Ton Hendrickx, Crop Solutions)



Workshop 2

Data delen. Er is veel data beschikbaar in de landbouw. Hoe kunnen we deze transparant delen? En wat gebeurt er allemaal met deze data? (Door Geert Hermans, ZLTO)



Workshop 3

Beheer je bodem met climate smart farming. Klimaat op je bedrijf is elke dag aanwezig. Wat merk jij op je bedrijf van het klimaat? En ben je je bewust van het belang van organische stof? Wat kun jij doen op je bedrijf om weerbaar te zijn tegen klimaatverandering? En hoe zet je de daarbij high tech in om te werken aan bodembeheer? In deze workshop presenteert ZLTO wat bodem en climate smart farming met elkaar te maken hebben. (door Arno Peekel en John Bal)



Aanvang Workshopnummer Onderwerp 10.00 uur

1

Het effect van bodemverbeteraars

10.45 uur

2

Data delen

11.30 uur

3

Beheer je bodem met climate smart farming

12.30 uur

Jongerenprogramma

13.15 uur

1

Het effect van bodemverbeteraars

14.00 uur

2

Data delen

14.45 uur

3

Beheer je bodem met climate smart farming

Locatie workshops: in de voorste schuur.

LUNCHSESSIE VOOR JONGE (AANKOMENDE) ONDERNEMERS Thema ‘Weer of geen weer’ (Extreem) weer en gewasbescherming In samenwerking met ZLTO en HAS Hogeschool organiseert ZAJK het jaarlijkse jongerenprogramma. Het thema ‘weer’ staat centraal tijdens deze lunchsessie. Steeds vaker krijgen we te maken met stortbuien, lange perioden van droogte en extreme hagelbuien. Het weer heeft veel invloed op hoe het land beboerd wordt, maar ook op de gewasbescherming. Extreem weer, klimaatverandering en de invloed hiervan op de cyclus van gewasbescherming, wordt tijdens het jongerenprogramma besproken. Erno Bouma, agrometeorologisch adviseur en docent aan de HAS Hogeschool, geeft hierover een interactieve lezing. Tijdens deze lezing wordt informatie gegeven, maar wordt ook gekeken naar situaties in de praktijk. Tijdens de lezing zal een ondernemer toelichten hoe hij omgaat met verschillende weersomstandigheden. Er worden praktische tips gegeven over gewasbescherming en teelt in relatie tot het weer. Na afloop van het jongerenprogramma heb je handvatten om het optimale uit het weer te halen voor jouw gewas! Programma 12.00 uur Aanvang met lunch 12.45 uur Start lezing ‘weer’ 14.15 uur Afronding lezing 14.30 uur Afsluiting jongerenprogramma In verband met lunch vragen we je voor maandag 13 juni aan te melden via [email protected].

PARTNERS

16 | UITGELICHT

03 Bayer Bayer is wereldwijd een van de meest toonaangevende en innovatieve spelers in gewasbescherming, biotechnologie en zaaizaden. In de toekomst zullen die activiteiten meer en meer naar elkaar toe groeien en elkaar onderling versterken. Zo zet Bayer de toon voor een duurzame groei als marktleider op dit gebied.

‘Duurzaam voldoende voedsel produceren voor de groeiende wereldbevolking is zonder enige inzet van gewasbeschermingsmiddelen niet mogelijk’, zegt Harm Groenweg, Crop Advisor akkerbouw en specialist granen. ‘Ze zijn nodig om de biologische systemen te ondersteunen en ziekten en plagen te bestrijden. Maar dat moet wel in de juiste vorm, op het juiste moment, in de juiste hoeveelheden, met zo weinig mogelijk afval en in goede combinatie met biologische middelen. High Tech Farming is daarom van enorm belang. Het biedt de methodes om middelen op slimme en verantwoorde wijze in te zetten.’

BESCHERMEN Bayer werkt al jaren aan de ontwikkeling van dergelijke methodes. ‘We hebben daarvoor onder andere de Forward Farm in Abbenes. Vele moderne High Tech-oplossingen worden daar toegepast en waar nodig verder onderzocht en doorontwikkeld. Dit jaar focussen we vooral op het minimaliseren van de emissies naar het oppervlaktewater. Bijvoorbeeld met de erfemissiescan en het project akkerrandenbeheer. Geïnteresseerden zijn welkom om de Forward Farm te bezoeken.’

Belangrijke samenwerking Maar er is meer: Bayer werkt ook samen met partners aan innovatieve methoden en producten. ‘CZAV is met CropSolutions een een belangrijke partner, zeker ook wat betreft gewasbescherming in granen. We participeren bijvoorbeeld al jaren in de ziektebestrijdingsproef in wintertarwe op de Rusthoeve.

Deze is op de Open Dag te bekijken. Ook ligt er weer een Bayer Skyway-schema. Verder tonen we in proeven alvast onze nieuwe middelen. Zo kunnen buitendienstmedewerkers zich alvast vertrouwd maken met de door ons ontwikkelde nieuwe producten. We hopen volgend jaar een veelbelovend nieuw graanfungicide op de Open Dag te introduceren.’

Innovatie in de praktijk Vaak ontwikkelt Bayer met haar relaties gezamenlijk nieuwe projecten en methodes voor de praktijk. ‘Denk maar aan ons Phytobac-systeem, waarmee telers restvloeistof heel duurzaam biologisch kunnen laten afbreken. De Rusthoeve heeft deze zelf in gebruik. Nu hebben we de Easy-Flow in ontwikkeling, een systeem dat het mogelijk maakt om volledig “gesloten” de spuittank te vullen, zonder dat de teler in aanraking komt

CZAV | 17

“Als je precies weet wanneer je welk middel in welke hoeveelheid moet toedienen, bespaar je daarmee op kosten én je verhoogt je productie”

met het middel. Op dit moment werken we samen in een project met ons Beslissingsondersteunend Systeem “Expert”. Een digitaal adviessysteem dat de teler informeert over de aanwezige ziektedruk in tarwe én hulp geeft bij het maken van de juiste bestrijdingsstrategie. Op de Rusthoeve ligt dit seizoen een speciale timingsproef in tarwe, waarin via Expert de juiste timing van de bespuitingen wordt bepaald. Overigens hebben we nog een interessante adviesmodule: de Resi Tool. Daarop kunnen telers zien welke maatregelen ze moeten nemen om de ontwikkeling van resistente onkruiden te voorkomen. De tools zijn te vinden op onze website: www.agro.bayer.nl.’

Efficiënte bedrijfsvoering en duurzaam imago Al deze innovaties zorgen niet alleen voor een duurzame teelt, zegt Harm: ‘Op het gebied van chemische gewasbescherming maken deze High Tech tools ook een optimale, efficiënte bedrijfsvoering mogelijk. Als je precies weet wanneer je welk middel in welke hoeveelheid moet toedienen, bespaar je daarmee op kosten én je verhoogt je productie. Bovendien draagt een verantwoorde inzet van middelen bij aan het duurzame imago van onze sector. En daar profiteren we allemaal van.’ ■

18 | RUSTHOEVE

Volgens het rooster van aftreden was het dit jaar tijd voor een vernieuwing van het bestuur. Twee bestuursleden vervolgden hun termijn: Freek Boudeling en Huub Remijn. Drie nieuwe bestuursleden werden geïnstalleerd: Frank van Oorschot (voorzitter), Kees Gommeren en Bert Noteboom (vice-voorzitter). ‘Daarmee is er nu een grotere geografische spreiding over Zeeland, West-Brabant en Zuid-Holland. De nieuwe bestuursleden zijn statutair benoemd door de Regio Raad van de ZLTO.

Rusthoeve Sinds 29 februari 2016 heeft Rusthoeve een vernieuwd bestuur. Voorzitter Frank van Oorschot vertelt over het belang én de plannen van de proefboerderij.

ONTWIKKELEN, VERSPREIDEN EN TOEPASBAAR MAKEN

Kennis is essentieel Het zijn precies de regio’s waarvoor Rusthoeve dient als belangrijke kennisbron. ‘Onze taak is om voor de land- en tuinbouw kennis te ontwikkelen, te verspreiden en toepasbaar te maken op het agrarisch bedrijf. Dat is essentieel voor boeren en tuinders én voor de sector in zijn totaliteit. Het aantal vraagstukken waar we mee te maken krijgen wordt alleen maar groter. Zo moeten er onder druk van de regelgeving steeds nieuwe oplossingen worden gevonden voor zaken als gewasbescherming en bemesting. Maar ook binnen teeltoverstijgende thema’s als Smart Farming, biobased economy en bodemgezondheid valt nog veel te ontdekken om de bedrijfsvoering efficiënter te maken. Dat alles vraagt om constante vernieuwing en innovatie.’

Voor de korte en lange termijn Rusthoeve doet onderzoek op vele terreinen en voor een breed scala opdrachtgevers. ‘Zoals partijen uit de private sector. CZAV is daarvan een belangrijk voorbeeld. Met hen

komen we tot een onderzoekaanpak waarbij de toepasbaarheid op het agrarisch bedrijf centraal staat. Maar we kijken ook samen naar de teeltoverstijgende thema’s, die meer op de langere termijn van toepassing zijn. Vaak zijn daarbij ook overheden opdrachtgever, waaronder de Provincie Zeeland en het Waterschap. Tot slot doen we onderzoek voor specifieke teelten, zoals de uien in samenwerking met het UIKC en pootgoed met de Pootaardappelacademie.’

Regionale locatie is een groot goed Het bestuur wil de komende jaren de betrokkenheid van participanten, zowel opdrachtgevers als boeren en tuinders, nog verder versterken. ‘Zo zorgen we er samen voor dat de zo belangrijke onderzoeken blijven doorgaan. Dat we dat hier in onze regio – met de eigen grondsoort, het klimaat en andere geografische aspecten – kunnen doen, is een groot goed. En dat willen we graag zo houden. In het belang van de hele sector.’ ■

Over Rusthoeve Rusthoeve faciliteert onderzoek en demonstraties in akkerbouw– en groentegewassen op het gebied van o.a. rassen, bemesting en ziektebestrijding. Sinds enkele jaren vormt de beproeving en demonstratie van nieuwe innovatieve technieken een belangrijk onderdeel van de werkzaamheden, te denken valt aan biobased. Daarnaast verzorgt Rusthoeve voor derden aanleg en onderhoud van proefvelden door geheel Nederland. Ook is Rusthoeve actief betrokken bij de organisatie van kennisdagen in samenwerking met onder andere CZAV en Delphy. Rusthoeve heeft een bedrijfsoppervlakte van ca 100 Ha.

19

AGRIVER, NATUURLIJK VERZEKERD!

Uw gewassen zijn bij ons in goede handen:

Suiker Unie, meer dan een suikerfabriek De suikerbiet is de kern van ons bedrijf, het is eigenlijk dé suikerfabriek. De fabrieken in Dinteloord en Vierverlaten verwerken de bieten tot kristalsuiker. Een gedeelte hiervan verwerken we verder in de specialiteitenfabrieken in Roosendaal en Puttershoek tot o.a. schenkstroop, poedersuiker en basterdsuiker. Consumentenproducten komen onder de merknaam Van Gilse in de supermarkt. Tijdens het suikerproces gooien we niets weg. De bietenpulp die overblijft wordt verwerkt tot veevoer. Van de bietenpuntjes maken we in de biomassavergisters groen gas. Hier rijden onze vrachtwagens weer op. Het digestaat wat overblijft na de groen gas productie wordt gebruikt in de landbouw. Zo sluiten we kringlopen en gebruiken we de gehele suikerbiet.

Kijk voor meer informatie op: www.suikerunie.nl en www.vangilse.nl

1 x eigen risico No-claim beschermer Vorstdekking standaard vanaf 1 mei Dekking tegen kostprijs Uitgebreide neerslagdekkingen op de Bredeweersverzekering Afname risico uien mee te verzekeren -

Wij maken graag voor u een geheel vrijblijvende offerte op maat! Voor verdere informatie kunt u gerust contact met ons opnemen, onze medewerkers staan u graag te woord. Burgemeester Royerplein 8 | 8061 GE Hasselt Postbus 9 | 8060 AA Hasselt T: 038 477 85 85 | F: 038 477 27 54 www.agriver.com | [email protected]

Ampera , ®

schone start en gezonde oogst voorkomt ziekte

Bescherm uw graangewas vroeg met Ampera, zodat roest en septoria geen kans krijgen. Een schone start is de basis voor een topopbrengst.

Daarnaast is Ampera ook een prima oplossing om aarfusarium te voorkomen. Een T3-bespuiting Ampera tijdens de bloei zorgt voor een gezonde oogst.

ADAMA Northern Europe B.V. | adama.com | @adama_NE | Trade Register Amersfoort (NL) No. 33282727 Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

20 | CROPSOLUTIONS

CropSolutions Een goede bodem is de basis voor een optimale productie. Precisielandbouw geeft de kans om op efficiënte wijze de bodem te verbeteren.

Ton Hendrickx André Nelis

BASIS VOOR OPTIMALE PRODUCTIE ‘Telers zijn meer en meer bereid om te investeren in hun bodems’, zegt Ton Hendrickx, kennismanager en bemestingsspecialist van CropSolutions. ‘Wij willen hen helpen om dat zo efficiënt mogelijk te doen. Daarom onderzoeken we de mogelijkheden om met precisielandbouw alleen daar waar nodig is maatregelen te nemen. En ontwikkelen we bijbehorende effectieve middelen en teelttechnieken.’

Van bodemscan naar taakkaart De eerste stap is het optimaal in kaart brengen van de samenstelling van de bodem. ‘Met H-Wodka, een groep innovatieve Hoeksche Waardse boeren, kijken we naar allerlei vormen en combinaties van precisielandbouw. Zoals de inzet van dronebeelden en sensoren of camera’s op de trekker. Afgelopen jaar hebben we bovendien een aantal bodemscans gedaan. Dat is niet nieuw, maar ook op dit gebied zet de techniek flinke stappen. Zo zijn we aan de slag met bodemscans: deze geven een accuraat beeld van de bodemgesteldheid, bijna op de vierkante meter. Waar is de bodem zo verdicht dat er nauwelijks zuurstof is, waar is het nat of droog, hoe zit het met het kalkof organische stofgehalte? De kunst is om die gegevens te vertalen naar een taakkaart om plaatsspecifiek bij te kunnen sturen. Met de onderzoeken werken we daar naar toe.’

High tech producten en technieken Tegelijkertijd werkt CropSolutions aan producten en technieken om de bodem te verbeteren. ‘Bij High Tech Farming horen ook high tech producten en toepassingen. Zo kijken we steeds nadrukkelijker naar groenbemesters. Biologisch leven als bacteriën en schimmels (mycorrhiza) zijn van het grootste belang voor de kwaliteit van de bodems.

Ze vormen de verbinding tussen plant en bodem en kunnen bijvoorbeeld organische stoffen opbouwen en afbreken of de wortels helpen om vocht en mineralen op te nemen. We doen al enkele jaren onderzoek naar producten die bacteriën en schimmels toevoegen of ze voeding geven. Nu al geven we meststoffen als Quickstart gelijk bij het zaaien mee, de volgende stap is dat je dit ook doet met bodemverbeteraars. Niet alleen directe voeding voor de plant dus, maar ook voor je bodemleven.’

Plaatsspecifieke plantversterking Ook plantversterkers zijn in opkomst. ‘Deze producten maken het gewas weerbaarder tegen stress en zorgen ervoor dat ze minder vaak ziek worden. We zien interessante ontwikkelingen van producten op basis van zeewier en/of amino- of humuszuren. Je kunt je voorstellen dat over een aantal jaren de HR-beelden van drones zo nauwkeurig zijn, dat ziektes in een heel vroeg stadium worden ontdekt. De multispectraalcamera’s zien immers veel meer dan wat wij met onze ogen zien. Op dat moment kunnen ook plantversterkers en ziektebestrijders heel plaatsspecifiek worden ingezet. Die ontwikkelingen zijn nog wat verder weg, maar dichterbij dan je denkt!’ ■

21

Denny de Smit

VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST Hij wil over 30 jaar nog steeds een gezond bedrijf op een gezonde bodem hebben. En dus maakt Denny de Smit duidelijke keuzes. Vijf vragen aan deze agrariër uit het Zeeuws-Vlaamse Groede. Wat voor soort bedrijf heb je? Samen met mijn vader heb ik sinds 1999 in maatschap een akkerbouwbedrijf. We telen gele en rode zaai-uien, suikerbieten, aardappelen, graszaad, wintertarwe en zomergerst.

Wat is jouw binding met CZAV? CZAV geeft ons een goed, bedrijfsbreed teeltadvies en levert ook producten als meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Bart van de Dries heeft als adviseur een heel positieve inbreng in ons bedrijf. Als er zich actualiteiten voordoen, bijvoorbeeld ziektes die

de kop op steken, dat krijgen we direct een melding via een telefoon of een bezoekje. Daarmee is CZAV voor ons een belangrijke kennisbron. Ook als het gaat over duurzaamheid en toekomstvisie overigens.

Kun je daar voorbeelden van noemen? Wij kijken zelf heel bewust naar de toekomst. Wat moeten we nu doen om straks nog goed te kunnen boeren? Zorgen voor een gezonde bodem is daarbij de eerste vereiste. We telen daarom bijvoorbeeld meer en meer groenbemesters om de grond te voeden en we kijken naar goede bemesting, waaronder compost en champost, voor de organische stof in de bodem. We gebruiken machines met rupsen en zetten graan- en graszaadteelt in om de grond te laten rusten. Bovendien zijn we 15 jaar geleden gestopt met het ploegen van de grond, ofwel overgestapt naar niet-kerende grondbewerking

(NKG). Dat heeft voor ons bedrijf een heel positieve invloed. Vanwege de bewerkbaarheid van de grond en vanwege het feit dat het bodemleven meer in de bovenste laag actief blijft. Het wordt steeds meer gedaan, maar blijft binnen de akkerbouw een grote overstap. Maar ons standpunt is dat je moet vernieuwen, om ook in de toekomst te kunnen blijven boeren. We volgen dus met veel belangstelling onderzoeken, ook van CZAV, en overleggen daar ook met Bart over.’

Je bent er dus bij op de Open Dag? Vrijwel altijd. We bekijken de nieuwe actualiteiten en innovaties, vinden de demovelden erg interessant en spreken graag collega’s uit de hele regio. Want ook van hun ervaringen en kennis kun je leren. ■

22 | UITGELICHT

04 Petersen Om op de lange termijn hoge opbrengsten en kwalitatief goede producten te behalen, is het bevorderen van een goede bodemvruchtbaarheid met groenbemesters onmisbaar. Met groenbemesters voeg je extra organisch materiaal toe aan de bodem, bestrijd je aaltjes en ziekten en verbeter je de bodemstructuur. De firma Petersen werkt voortdurend aan nieuwe rassen.

P.H. PETERSEN Saatszucht Lundsgaard is dé innovatieve specialist voor vanggewassen en biologische bestrijding van nematoden in Europa. Petersen werkt op de Nederlandse markt samen met onder andere CZAV. ‘Met onze bladrammenas rassen NEMEX en ADAGIO startte de bestrijding van bietencyste-nematoden. COLONEL is het eerste ras die meer dan 95% van de nematodepopulatie reduceert en speciaal is ontwikkeld voor de Nederlandse teeltomstandigheden’, zegt Michaela Schlathölter, kweker bij Petersen. ‘Met een combinatie van de rassen CONTRA en MELOTOP kunnen we ook bietencysteaaltjes en Meloidogyne chitwoodi reduceren. Voor de gele mosterd zijn er successen gehaald met rassen als METEX, ACCENT en FORUM.’

GROENBEMESTERS:

Nauwe samenwerking met Nederland Binnen het ontwikkelingsprogramma werkt Petersen nauw samen met Nederlandse bedrijven en coöperaties, zoals CZAV. ‘We hebben een inspirerende verbinding met de Nederlandse landbouwsector. In tegenstelling tot bijvoorbeeld onze Duitse klanten, die problemen proberen te negeren, zoekt de Nederlandse boer juist een praktische oplossing. Dat is een krachtige motivatie en drive bij het kweekprogramma.’

Hoogstaande kwaliteit

ölter Michaela Schlath

Petersen zoekt ook specifieke oplossingen voor vruchtwisseling. ‘We combineren bijvoorbeeld groenbemesters in samengestelde mengsels voor een optimaal resultaat. Zo zijn onze Viterra® groenbemesters samengesteld uit professionele en praktijkgerichte componenten die zijn geselecteerd voor verschillende toepassingsgebieden. De aanbevolen mengsels voor de akkerbouw zijn van hoge technische zuiverheid en bestaan volledig uit gecertificeerde zaden. Met onze hightech schoningsinstallaties en superieure verpakkingssystemen zorgen we voor de hoogst mogelijke kwaliteit. Ik nodig bezoekers van de Open Dag van harte uit om onze nieuwste rassen en Viterra® groenbemesters te komen bekijken.’ ■

UITGELICHT | 23

De voordelen van groenbemesters:

Verbetering van de bodemvruchtbaarheid - - - -

Biologische bestrijding van bodemziekten en nematoden Bevordering van gunstige bodemorganismen zoals regenwormen en nuttige schimmels Verbeteren bodem en bodemstructuur Vorming en onderhoud van de bouwvoor

Bodembescherming - - - -

Effectieve bescherming tegen slemp en erosie Onkruidregulering door remming van licht en voedingsstoffen Past goed bij NKG en directzaai Verbetering bodembewerkbaarheid en draagvermogen

- - -

Extra waterbuffer/extra waterleverend vermogen Reductie korstvorming Extra zuurstof in de bodem: essentieel voor gezonde bodem/groei

Directe economische verwaarding - Extra mogelijkheden ruwvoerproductie - Veelzijdige vruchtwisseling

Nutriëntregulatie - - - -

Vastleggen van vrije nutriënten Binding en bescherming tegen verlies van nutriënten Zuurtegraadbuffer Hogere kwaliteit en opbrengst van de hoofdgewassen door vorming van het essentiële humus

24

DE TOP

in elk segment ZOMERGERST KWS IRINA Nr. 1 in Nederland

WINTERTARWE

ZOMERTARWE

BENCHMARK Nr. 1 in opbrengst

TYBALT Nr. 1 in areaal

KELVIN Nr. 1 in maaltarwe

QUINTUS Nr. 1 in opbrengst

www.wiersum-plantbreeding.nl

195301065_Wiersum_Adv_TopInElkSegment_188x118.indd 1

Meer weten? c 0118-631011 m [email protected] w www.kavelruilbureauzeeland.nl G facebook.com/kavelruilbureau.zeeland

Het Kavelruilbureau Zeeland is een initiatief van de Provincie Zeeland

14-03-16 14:49

25

Samen waarde toevoegen aan de aardappel Onze klanten vragen van ons het uiterste als het gaat om onze diepgevroren aardappelproducten. Zoals frites, maar ook specialties zoals Twisters, Potato Dippers en Connoisseur Fries. En die uitdaging gaan we elke dag graag aan.

Daar hebben we u als teler en partner bij nodig. Samen op zoek naar de ideale rassen, aflevermomenten, etc. om gezamenlijke waarde te creeren. Lamb Weston / Meijer heeft haar oorsprong in Kruiningen en produceert in 5

fabrieken in Europa. Er werken 1300 mensen die kansen zien om samen met u verder te groeien en onze producten in meer dan 100 landen op het menu te krijgen.

www.lambweston.eu

Bewust beregenen en besparen met GeoBas bodemvochtsensoren Elke akkerbouwer weet dat bodemvocht essentieel is voor een goede opbrengst. Veel akkerbouwers beregenen nu op basis van gevoel. Hierdoor worden veelal te hoge doseringen beregend, maar ook begint men vaak te snel. Dit is zonde en het kan simpelweg beter!

 Eenvoudig zelf te installeren  Nauwkeurige meting van o.a. zuigspanning volume%, bodemtemperatuur, neerslag en meer  Meetdiepte traploos instelbaar  Zelf uw alerts en drempelwaarden kiezen  Data 24/7 inzichtelijk via app en webportal

Meer info op Agrometius.nl of via 088-4366321

Dankzij GeoBas bodemvochtsensoren heeft u altijd en overal het bodemvocht van uw percelen inzichtelijk via de smartphone app of webportal. Aan de hand van uw GeoBas kunt u snel en eenvoudig een beregeningsschema opstellen, exact op de momenten dat uw gewassen het nodig hebben! GeoBas helpt u om bewuster te beregenen, gebaseerd op feiten in combinatie met uw boerenverstand.

26 | UITGELICHT

05

‘Wij geven advies op basis van reflectiebeelden van gewassen. Drones zijn daarbij voor ons een middel, niet de hoofdzaak. Het gaat ons om de hele praktische adviezen waar boeren en telers direct hun voordeel mee kunnen doen’, legt Monique uit.

Airinov Dronetechniek vertalen naar een geïntegreerd, praktisch en bruikbaar hulpmiddel met direct resultaat. Het Franse Airinov is erin gespecialiseerd. Sinds januari is het bedrijf actief in Nederland en Vlaanderen. Manager Business Development Nederland Monique van Wordragen vertelt wat Airinov voor boeren en telers kan betekenen.

NAAR BRUIKBAAR ADVIES Accurate data

Geavanceerde dataverwerking

Airinov werd in 2010 opgericht door twee ingenieurs en een boerenzoon. Zij bouwden drones met als doel om dit nieuwe instrument toepasbaar te maken voor akkerbouwers. In samenwerking met het wereldvermaarde agrarische onderzoeksinstituut INRA resulteerde dit in de allereerste multi-spectrale sensor voor drones, gericht op het meten van gewasontwikkeling. ‘Onze sensor meet heel nauwkeurig de golflengtes waar de gewassen in zitten. Zo krijgen we zeer accurate data. Dat is de eerste vereiste om deze techniek op een goede manier in te kunnen zetten.’

Maar alleen data is niet voldoende. ‘Aan mooie plaatjes heeft een teler niets. Het gaat om de praktische toepasbaarheid. En juist daar is Airinov in gespecialiseerd. In ons hoofdkwartier in Parijs werkt een team van meer dan 40 medewerkers continu aan de ontwikkeling van ons zeer geavanceerde dataverwerkingsplatform. Daarmee vertalen we multispectrale beelden in kaarten met hoge toegevoegde waarde voor landbouwers.’

Optimale inzet middelen De belangstelling voor de diensten van Airinov neemt in razend tempo toe. ‘In Nederland is precisielandbouw hot. We zitten in het stadium dat de toepasbaarheid sterk verbetert en resultaten zichtbaar worden. In Frankrijk hebben we testen uitgevoerd waarin percelen

UITGELICHT | 27

Monique van Wordragen

, “Wij verkopen g een drones wij verkopen een service”

werden vergeleken die met en zonder ons advies werden bemest. De opbrengstverschillen lopen op tot 15 tot 20 %. Maar het hoofddoel is dat je onder andere bemesting en gewasbescherming zo optimaal mogelijk kunt verdelen over je perceel. Wij geven voor tarwe een plaatsspecifiek bemestingsadvies, die op de vierkante meter nauwkeurig is.’

Uitbreiding in de toekomst Airinov werkt in de markt nauw samen met partijen als CZAV. ‘Van CZAV en andere CropSolutions partijen krijgen wij de opdrachten, waarna we zelfstandige dronepiloten inhuren om volgens onze methode de beelden te maken. De data laden we op in onze systemen. Voor tarwe leidt onze analyse meestal al na twee dagen naar een taakkaart die de bemester of spuitmachine direct

aanstuurt. Voor aardappelen bieden we op dit moment een gewasontwikkelingskaart. CZAV gaat hier dit jaar met Nedato ervaring mee opdoen. Vanzelfsprekend willen we ons aanbod in de komende jaren uitbreiden. Daarvoor voeren we nu al proeven uit met andere gewassen.’

Heeft u een vraag? Op de Open Dag geeft Airinov bezoekers uitleg over de drones, taakkaarten en remote sensing. ‘We nodigen mensen van harte uit om een kijkje te komen nemen. En we staan open voor ideeën en suggesties. Als er iets speelt wat met remote sensing kan worden opgelost, dan horen we dat graag. Ons team ICT-ers en agronomen is als geen ander in staat om betrouwbare adviezen te maken, ook voor nieuwe uitdagingen.’ ■

Beeld van bemestingsproeven tarwe

28 | CZAV

Bezorgservice & bestelapp Even snel online bestellen. Lekker makkelijk en zonder tijdsverlies. Dankzij het internet is ons koopgedrag de laatste jaren flink veranderd. Met onze nieuwe bezorgservice en bestelapp speelt CZAV daarop in.

EN IS U NOG BETER VAN DIENST

Halverwege de werkdag ontdekt u dat er net wat minder in voorraad is dan u dacht. Het overkomt iedereen wel eens. Dan is het vervelend als u uw werkzaamheden moet onderbreken om de voorraad aan te vullen. CZAV vernieuwt daarom haar bezorgservice om u nog beter van dienst te zijn.

Betrouwbaar, snel, flexibel We bezorgen altijd al op het erf. En vanaf dit jaar introduceren we stapsgewijs een veel uitgebreidere bezorgservice, waarmee we meermalen per dag afleveren. Betrouwbaar, snel en zeer flexibel. In de piek van de voorjaarsdrukte breiden we het aantal bezorgmomenten zelfs uit naar drie keer per dag als dat nodig is. De eerste pilots zijn in diverse regio’s al tot tevredenheid afgerond, komende jaren volgt regio voor regio de verdere introductie.

Moderne logistieke organisatie Servicegerichte logistiek is in de ogen van onze klanten de toekomst. Daarom moderniseren we onze logistieke organisatie. Op de distributiecentra en de afdelingen administratie en logistieke planning voeren we een efficiencyslag door, zodat het laden, lossen en orderpicken vlotter verloopt. Er is een nieuw TMS (Transport Management Systeem) en we werken met uitgebreide bestelbonnen. Verder versnellen we het verwerken en aanleveren van orders. Alle maatregelen zijn erop gericht om een nog snellere doorlooptijd te realiseren, zodat we onze klanten op tijd kunnen voorzien van benodigde producten.

Verwacht: de CZAV-bestelapp Er staat nog een middel op de planning om het u makkelijker te maken: de CZAV-bestelapp. De eerste interne proeven zijn prima verlopen. U kunt al bestellen via onze site, e-mail, de vertegenwoordiger of telefonisch, vanaf de tweede helft van dit jaar kan dat ook snel en eenvoudig via uw smartphone of tablet. Gewoon terwijl u op de trekker zit of in uw opslagruimte de voorraad bekijkt. We houden u van de ontwikkelingen op de hoogte! ■

30

contract

contract

Verlengen gewasbescherming VERLENGEN GEWASBESCHERMING

Bij van de Edudelta stand van Edudelta kunt u zich melden voor deelname. Bij de stand Contract kunt Contract u zich melden voor deelname. U kunt kiezen uitkiezen de thema’s: U kunt uit de thema’s: Veiligheid & Techniek, Teelt Veiligheid & Techniek, Teelt Een verlengingsbijeenkomst duurt 3 uur. Een verlengingsbijeenkomst duurtaanvang 3 uur. U dient zichafloop te melden bij de stand van Edudelta. U dient zich zowel voor als na zowel voor aanvang als na afloop te melden bij de stand van Edudelta

Edudeltaook Contract organiseert ook de cursussen: Edudelta Contract organiseert de cursussen: Basisveiligheid (VCA), Bedrijfshulpverlening (BHV) Basisveiligheid (VCA) Motorkettingzagen/Bosmaaien, Flora- & Faunawet, enz. Bedrijfshulpverlening (BHV) Motorkettingzagen/Bosmaaien Flora- & Faunawet enz. kunt u mailen naar [email protected] of bellen naar 0187 480561 Voor meer informatie

U WILT TOCH OOK

STAPPEN BLIJVEN MAKEN IN OPBRENGST EN KWALITEIT !? RGT REFORM

NIEUW IN RASSENLIJST 2016 middenvroege baktarwe, kort en stevig, ideaal voor tarwe-op-tarwe

RESIDENCE

VOORKEURSRAS ZUID-NEDERLAND vroege maaltarwe, vertrouwd en uiterst stabiel in opbrengst en kwaliteit

WINTERTARWES met bovengemiddelde resistentie tegen aarfusarium!

CELLULE

NIEUW VOOR DE KLEI zeer vroege maaltarwe, sterk uitstoelend met hoog opbrengstpotentieel

HENRIK

NR.1 TARWE VAN NEDERLAND middenvroege voertarwe met grove korrel en zeer goede opbrengst

Elke keer beter, altijd het beste.

www.limagrain.nl

CZAV | 31

Drie Tuin- en akkerbouw Agrarisch ondernemerschap studenten van CAH Vilentum Dronten waren de laatste maanden nauw betrokken bij de opzet en inrichting van het Themaplein Bodem voor de Open Dag. Het is een mooi voorbeeld van hoe de Hogeschool samen met partners haar studenten voorbereidt op het bedrijfsleven.

vlnr Jasper Dogterom, Martijn Biemond en Rick de Lange

DOOR STUDENTEN, VOOR DE PRAKTIJK ‘We willen dat onze studenten na hun studie succesvol aan de slag kunnen´, zegt Bettie Tijsseling. Zij is teamleider en studieleider van de studies Tuin- en akkerbouw en Tuin- en akkerbouw Agrarisch ondernemerschap. De Hogeschool, die vanaf 1 september Aeres Hogeschool heet, biedt een heel scala aan opleidingen vanuit diverse locaties. In Dronten en Almere studeren zo’n 2.200 mensen. ‘Een goede theoretische basis is het begin, maar bij werk komt veel meer kijken. Daarom laten we onze studenten al tijdens de studie in aanraking komen met de echte beroepspraktijk.’

Win-win met de Kennisbalie In het eerste leerjaar zijn er de praktijkdagen bij het Aeres Praktijkcentrum in Dronten. ‘Daar draait het om heel praktische zaken als een ploeg afstellen en een spuitlicentie halen. Maar praktijkleren is voor ons veel meer. Het gaat ook om leren organiseren, communiceren, onderzoeken en het ontwikkelen van andere competenties. Naast gastsprekers, excursies, practicums in laboratoria en stages hebben we een Kennisbalie, waar bedrijven allerlei vragen kunnen neerleggen. Bijvoorbeeld voor literatuuronderzoek, veldonderzoek of adviesvragen. Deze vragen worden uitgezet onder de studenten. Binnen modules of stages gaan studenten ermee aan de slag onder deskundige begeleiding van docenten. Dat is win-win-win: bedrijven krijgen antwoorden op hun vragen, studenten werken aan echte cases en de sector profiteert van meer onderzoeken en innovaties.’

Door studenten voor de praktijk Ook CZAV legt regelmatig vraagstukken aan studenten voor. ‘CZAV zit in de werkveldcommissie van onze opleiding. Eind vorig jaar kwamen we samen op het idee om studenten

actief aan de Open Dag te laten deelnemen. We staan als hogeschool al jaren met een standje op de Open Dag, maar wilden dat graag uitbreiden. Dit resulteerde in het project Themaplein Bodem. Met begeleiding vanuit CZAV en de Hogeschool houden drie tweedejaars studenten zich daar intensief mee bezig. Ze overlegden met CZAV over de opdracht, kwamen zelf met ideeën voor de invulling van het Themaplein Bodem, maakten een plattegrond en op de dag zelf zijn ze uiteraard aanwezig. Ze hebben er veel van geleerd en genoten van de fijne samenwerking met CZAV en de leuke contacten.’ ■

Wat ziet u op het Bodemplein? - - - -

Div. soorten/zaaitijdstippen/rassen groenbemesters Combinatie groenbemesters en bodemverbeteraars Eiwithoudende gewassen met o.a. (winter)veldbonen en sojabonen Duurzaam bodembeheer en diverse grondbewerkingen

32 | CZAV

De pootgoedteelt neemt in ZuidwestNederland nog steeds toe. Reden voor CZAV om telers vanuit een gedegen onderzoekbasis te begeleiden met kennis, adviezen en producten. De drie buitendienstmedewerkers die de pootgoedkennis coördineren binnen CZAV: Lein de Visser, Karel Steijaart en Lennart Testers.

MEER RENDEMENT IN

‘Een mooi voorbeeld is ons calciumprogramma’, vertelt Lein de Visser, commercieel buitendienstmedewerker akkerbouw. ‘In onze winterlezing voor pootgoedtelers hebben we dit jaar laten zien dat een goede calciumbeschikbaarheid een van de handvatten is om gewone schurft te beheersen. Dat komt voort uit onderzoeken die we verrichten op Rusthoeve, maar ook uit onderzoeken die onze partners vanuit CropSolutions uitvoeren. Denk bijvoorbeeld aan CAV Agrotheek, de coöperatie uit Noord-Holland waar van oorsprong veel pootgoed geteeld wordt. Samen verzamelen we kennis, waar telers hun voordeel mee doen.’

Ziektewerend, minder knolrui

Luizenbestrijding en taakkaarten

Vorig jaar al lag er op de Open Dag een proef met verschillende bemestingstrategieën om o.a. schurft te bestrijden. ‘Calcium zit vaak in de plant, terwijl het juist in de knol moet zitten om de ziektewerendheid te verbeteren. Door de proeven weten we dat we dat bij aanvang van de teelt met producten als Calcifert en Polysulphate kunnen beïnvloeden. Tijdens het teelseizoen kan er bovendien worden bijgestuurd met Foliplus Calcium Xtra. Calcium in de knol heeft overigens nog een voordeel: er komt minder knolrui. Belangrijk, want een teler wil zoveel mogelijk knollen creëren. Hoe meer knollen, hoe groter de financiële opbrengst.’

Tot slot noemt Lennart Testers de luizentellingen en -proeven. ‘Virusoverdracht door luizen moet worden voorkomen. Daarom doen we in onze regio tijdens het seizoen elke week op vier plekken luizentellingen. Op basis daarvan geven we in ons CZAV pootgoedbericht adviezen over de mate van luizenbestrijding. Verder blijven we zoeken naar de juiste combinatie van oliën en gewasbeschermingsmiddelen om luizen te bestrijden. Zo hebben we dit jaar in NoordHolland een proef met pepermuntolie, waar luizen gedesoriënteerd van raken. Een interessante ontwikkeling. Dat geldt ook voor de taakkaarten voor aardappelen die we samen met Airinov willen ontwikkelen. Dat onderzoek loopt nog, maar is zeker ook voor pootgoed de moeite waard. We brengen daar onze telers in de toekomst dus vanzelfsprekend van op de hoogte.’ ■

Physiostart tijdens het planten De laatste jaren is dan ook veel onderzoek gedaan naar het toepassen van fosfaat in pootgoedteelt. Karel Steijaart vult aan: ‘Wil je het knolaantal bevorderen met fosfaat, dan moet je ervoor zorgen dat dit precies op de goede plek terecht komt. Ofwel direct onder de moederknol, zodat die tijdens de groei meteen het fosfaat kan opnemen. Dat stimuleert de plant om de knolaanleg zo hoog mogelijk te maken. Door deze kennis uit proeven en onderzoeken, is nu ons standaard advies naar telers om Physiostart tijdens het planten in de rijen toe te voegen.’

33

ELKE AARDAPPEL VERDIENT DE BESTE BESCHERMING. TerraLife, uw bodem leeft TerraLife groenbemestermengsels voor een betere bodemweerbaarheid

Canvas® + mancozeb bevattend middel • Supersterke knolbescherming • Krachtige bladbescherming • Preventief effect op Alternaria spp. • Hoogste opbrengsten vertrouwopcanvas.nl

www.dsv-zaden.nl

16-508 NFNL_AZ CANVAS_92x118_SPP_4c_rz.indd 1

*T oe ge

grow, care and share

09.05.16 13:07

lat en

voor derog

at ie

Timac Agro Nederland B.V. Tel. +31 (0)10 204 55 53 [email protected]

www.physiostart.nl www.timac-agro.nl

34 | RUSTHOEVE

High Tech Sensing akkerbouw Zeeland Dragen verbeterde sensingtechnieken en plaatsspecifiek gestuurde toedieningstechnieken bij aan een hogere efficiënte, duurzamere teelt en rentabiliteit in de Zeeuwse akkerbouw? Het doel van het project High Tech Sensing akkerbouw Zeeland is om dit aan te tonen. Delphy, ZAJK en ZLTO voerden in 1,5 jaar tijd een diepgaand onderzoek uit. Nu is het tijd voor het vervolg.

HIGH TECH

Om de Zeeuwse akkerbouw concurrerend te laten zijn, moet een slag gemaakt worden. Daar zijn de betrokken partijen het over eens. Juist vanwege de grote variatie in bodemtypen in het Zeeuwse krekenlandschap kan er met plaatsspecifiek gewasmanagement veel worden bereikt. Moderne technieken zijn daarbij onmisbaar. GSM/Wifi, telematicasystemen, koppelingen van perceelsmanagementdata, drones en spectraalcamera’s, dataplatvormen, big data. Het zijn zomaar een paar van de snelle ontwikkelingen die in de eerste fase van het onderzoek werden meegenomen. Met als uiteindelijk doel om de nieuwe, verbeterde smart farmingtechnieken toepasbaar te maken voor alle akkerbouwers in de provincie.

Duidelijke conclusies Het project kent een unieke opzet: bijna twee jaar lang werden twee percelen van zo’n 40 akkerbouwers én die van Rusthoeve tot in de details in beeld gebracht. Door te kiezen voor percelen met hetzelfde gewas werden de gegevens onderling vergeleken. Daaruit bleek dat er in de praktijk grote opbrengstverschillen zijn. De verbeterpotentie is dus aanzienlijk. Bodem- en gewassensing zijn effectieve hulpmiddelen om meer inzicht te krijgen in de

oorzaken van die opbrengstverschillen. Ook kwam naar voren dat de interpretatie en vertaling van de gegevens naar juiste acties vraagt om goede teeltkennis en dat de data-uitwisseling en machine-aansturing betrouwbaar werkt. Maar: dataverwerking en de aansturing van techniek moet nog veel makkelijker worden, zodat het in de praktijk beter toepasbaar is.

uitkomsten kunnen concrete handvatten worden gegeven aan akkerbouwers, op basis waarvan zij gerichte keuzes kunnen maken. Voor het projectvoorstel liggen op dit moment aanvragen bij Europese subsidieprogramma’s. Het doel is om in 2017 te starten. De eerste gegevens zijn waarschijnlijk in 2018 beschikbaar. ■

En nu verder… Het rapport bevatte al duidelijke aanbevelingen voor akkerbouwers. Een heel belangrijke is het leren werken met meetdata en het vervolgens toepassen van goede teeltkennis. Neem verder bij investeringen smart farming tools serieus mee. Maar ook: vergelijk uw opbrengsten en zoek de oorzaken van de verschillen: kijk naar sensingwaarden, absolute gewaswaarden en doseringsadviezen. En test de potentie van eigen percelen met bemestingstrappen. Een flinke opdracht, waarvan het projectteam beseft dat dit niet eenvoudig alleen uit te voeren is. Daarom staat nu het projectvoorstel Agro make Sense op de agenda. De bedoeling is met twee jaar lang op een perceel allerlei technieken in de praktijk uit te testen. Want juist dat testen in de praktijk gebeurt nog onvoldoende. Met de

! Meer weten? Bent u benieuwd naar het eerste onderzoeksrapport en de verdere ontwikkelingen? Op www.zajk.nl vindt u veel informatie. U mag ook altijd even contact opnemen via 0113-693000.

35

Johan Boone, akkerbouwer te Arnemuiden:

‘Pluspunten bij de aanpak van onkruid!’

www.roundup.nl T. 0800 023 41 65 Roundup® + is een gedeponeerd handelsmerk van Monsanto. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

meststoffen

groei door kennis Vloeibare bladmeststoffen: de kortste weg van blad naar opbrengst! Foliplus bladmeststoffen is een complete range van vloeibare meststoffen voor toepassing op het blad. CropSolutions heeft de beste producten bij diverse Europese fabrikanten uitgezocht. Foliplus bladmeststoffen zijn optimaal geschikt om in kleine hoeveelheden voedingsstoffen toe te dienen. Sporenelementen kunnen op deze manier uiterst snel, effectief en veilig worden aangeboden aan de plant.

• • • • • • •

Zachte formulering voor het blad Snelle opname van de elementen Uitstekende vloeibare, stabiele formulering Mengbaar met andere middelen Veilig voor het gewas Hoog rendement Bewezen in proeven in binnen- en buitenland

Inlichtingen en bestellingen: www.foliplus.eu CropSolutions is een kwaliteitskeurmerk voor de plantaardige sector waarbij deelnemende toeleveranciers kennis delen, inkoop bundelen en groeiproducten leveren.