12 NOV - DEC 2014

VOEKS NIEUWS NR.11/12

NOV - DEC 2014

MAANDBLAD VAN DE VERENIGING VAN OUD-EMPLOYÉS DER “KONINKLIJKE/SHELL”

GLAZEN SCHOONHEID IN SKÅNE STERREN KIJKEN IN LEIDEN GERANIUMS IN EEN HARVARD ONGENODE GASTEN OP STRAATMEUBILAIR

VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014

1

COLOFON VOEKSNIEUWS

Officieel orgaan van de Vereniging van Oud-Employés der ‘Koninklijke/Shell’ 64e jaargang, nr.11/12, november 2014 Kopij inleveren De kopij voor het volgende nummer 01-2015 dient uiterlijk vrijdag 28 november 2014 door de redactie te zijn ontvangen. De kopij voor het daarop volgende nummer 02-2015 moet uiterlijk vrijdag 2 januari 2015 binnen zijn. Inzendingen uitsluitend per e-mail aan: [email protected] Redactie Anton Barendregt Marieke van Bork Abu Faithfull Oscar Franse Eef Hummel Leen Rijkers Meinen Chris Whincup Website www.voeks.nl Webmaster: [email protected] Aan dit nummer werkten verder mee: Paul Corbey, Ank Herstel, Jim Keulemans, Tom Reijers, Peter Visser, Pim Visser Ontwerp Shell – Production Centre of Excellence, Den Haag Druk Roto Smeets Grafiservices, Utrecht

VOEKS NIEUWJAARSRECEPTIE 2015 Graag wijzen wij u er vast op dat de traditionele Voeks Nieuwjaarsreceptie zal worden gehouden op zaterdag 10 januari 2015. Zet die datum in uw agenda! Evenals de voorgaande jaren zal deze receptie plaatsvinden in het Van der Valk Restaurant, locatie Schiphol, aan de A4. De bijeenkomst is niet alleen een uitstekende gelegenheid om oud collega’s en vrienden het beste te wensen voor het nieuwe jaar, maar bovenal om bij te praten. In het volgende Voeksnieuws, dat omstreeks 23 december 2014 bij u op de mat zal vallen, verschijnt uitgebreide informatie. Het bestuur hoopt velen van u of opnieuw te treffen of voor de eerste keer te ontmoeten.

WELKE ZORGVERZEKERING SLUIT U AF VOOR 2015? TIM VAN KOOTEN, COMMISSIE VITALE ZAKEN Menig Voekslid buigt zich tot het eind van het jaar over de vraag: ‘Is het verstandig om mijn zorgverzekering aan te passen?’ Dat verschilt per individu. Veel Shell gepensioneerden zijn verzekerd bij Zilveren Kruis Achmea, al dan niet via het ‘Shell collectief’. Anderen zijn elders verzekerd. Voor iedereen geldt: algemene adviezen zijn moeilijk te geven. Lees daarom de aanbieding van uw verzekeraar goed door. De basisverzekering kent bij veel verzekeraars tegenwoordig verschillende opties wat betreft zorgverleners (artsen, ziekenhuizen en dergelijke): wil men vrijheid om te kiezen, dan betaalt men vaak ook iets meer premie. Een beperktere keuze betekent een lagere premie. Voor aanvullende verzekeringen geldt: Hoe uitgebreider de dekking, hoe hoger de premie. Voor advies over Zilveren Kruis kan men de online keuzehulp raadplegen op www.zilverenkruis.nl/keuzehulp. Raadpleeg daarnaast eens online vergelijkingssites zoals die van ‘Independer’.

Oplage 21.450 © 2014 Voeks De redactie behoudt zich het recht voor, aangeboden kopij in te korten of aan te passen. Voor het geheel of gedeeltelijk overnemen of bewerken van artikelen uit dit blad is toestemming van de redactie vereist.

BUREAU VOEKS

Postbus 162 2501 AN Den Haag Tel. 070 – 377 2371 Fax: 070 – 392 4835 E-mail: [email protected] Voor informatie bereikbaar op maandag t/m donderdag tussen 9 en 12 uur Bankrekening NL14 INGB 0000 0405 08 t.n.v. Voeks te Den Haag

SHELL PENSIOENFONDS

Elk jaar kan men de zorgverzekering aanpassen of zelfs van verzekeraar veranderen. Wilt u veranderen? Zeg dan vóór 1 januari 2015 uw huidige verzekering op. Voor 1 februari kunt u een nieuwe kiezen. In november 2014 worden door alle verzekeraars de premies en dekkingen van de basis-, aanvullende- en tandartsverzekeringen en van de extra pakketten bekend gemaakt. U kunt dan uw kostenoverzicht van 2014 erbij pakken en gaan rekenen. Tot 31 december kunt u het eigen risico wijzigen. In 2015 is het verplichte eigen risico €375. U kunt dit bedrag vrijwillig verhogen, waartegenover een verlaging staat van de premie voor de basisverzekering. De zorg blijft in beweging. Ook dit jaar zijn tijdens Prinsjesdag weer belangrijke wijzigingen aangekondigd, zoals bijvoorbeeld de hervorming van de langdurige zorg. Die AWBZ wordt in delen geknipt. Een deel verhuist naar de basis-zorgverzekering, een ander deel gaat naar de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) en een deel gaat naar de Wet Langdurige Zorg (WLZ). Kern van deze veranderingen is: zelfredzaamheid. Over deze onderdelen zullen wij in een volgend nummer van Voeks nieuws en op de Voeks.nl website meer vertellen.

Tel. 070 – 319 9388 Website: www.shell.nl/pensioenfonds Foto voorpagina: Winkel met glaswerk in Skåne, Zweden

VOEKS NIEUWS 2


PENSIOENZAKEN

BULLETIN OVERLEG BESTUUR PENSIOENFONDS/VERANTWOORDINGSORGAAN Op 10 september 2014 vond het kwartaaloverleg plaats met de Directie. Hieronder de belangrijkste onderwerpen die werden besproken: De financiële positie van SSPF werd besproken. In 2014 heeft het fonds tot nu toe een goed rendement behaald. De financiële markten zijn gestegen, maar de rente is gedaald waardoor de verplichtingen toegenomen zijn. Dit betekent dat de dekkingsgraad iets lager wordt. Alle lopende adviesaanvragen, o.a. het diversiteitsbeleid en de gewijzigde actuariële en beleidstechnische nota zijn inmiddels geïmplementeerd. Als gevolg van nieuwe wetgeving zullen in 2014 nog minimaal vijf nieuwe adviesaanvragen behandeld moeten worden. De moeilijkheid hierbij zal zijn dat niet alle details van de nieuwe wetten op tijd duidelijk zullen zijn en dus gewerkt zal moeten worden met een aantal aannames. In oktober vindt naar verwachting besluitvorming in de Tweede

Kamer plaats over het nieuwe financiële toetsingskader (nFTK). Waarschijnlijk zal een gefaseerde implementatie worden toegestaan. De nieuwe werkwijze en de nieuwe governance structuur van SSPF is rond, maar op onderdelen moeten de procedures nog worden getest, met name voor wat betreft de interactie tussen de verschillende organen. De Directie gaf een toelichting op enkele punten uit het jaarverslag en toonde een aantal kengetallen die door SAMCo regelmatig worden gerapporteerd. Op basis hiervan kan het Bestuur het beleid bijstellen en beslissingen nemen. Er wordt door de werkgever gewerkt aan een vrijwillige netto pensioenregeling voor actieve medewerkers met een salaris boven € 92.600. Het is duidelijk geworden dat zo’n regeling mag worden uitgevoerd door pensioenfondsen. Shell Nederland is nog in overleg met de COR over de nadere uitwerking en de wijze waarop de uitvoering daarvan zal gaan plaatsvinden.

VERGADERING VERANTWOORDINGSORGAAN SSPF NAMENS DE VPC, MARJAN TIMMERMANS Op 10 september 2014 kwam het nieuwe Verantwoordingsorgaan bijeen. Naast bespreking van de taken en bevoegdheden werd aandacht besteed aan de geschiktheidseisen. Teneinde haar rol goed te kunnen vervullen is het namelijk van groot belang dat bij de leden van het VO voldoende kennis aanwezig is. Bij SSPF is daartoe een trainings- en opleidingsprogramma samengesteld en VO leden worden in de gelegenheid gesteld aan relevante cur-

ALLE CLICHÉS BLIJVEN KLOPPEN

sussen deel te nemen. Daarnaast zijn er tools voor zelfstudie via internet, de SPN Academy (learning website) van het Shell Pensioenbureau Nederland en ontvangen VO leden relevante nieuwsberichten en tijdschriften. Gestreefd zal worden naar een goede kennisbalans ten aanzien van de verschillende vakgebieden. Het VO zal contact onderhouden met de Raad van Toezicht en de samenwerking met hen verder invulling geven. n

PENSIEF

MVB Ook voor de derde keer zit er een grijns op mijn mond geplakt die er niet meer af wil. Van binnen juich ik en wil ik dansen en springen en iedereen in de armen vallen. Maar heel vreemd, ik moet me tegelijkertijd bedwingen om niet in tranen uit te barsten. Van ontroering. Ik denk dat heel veel leeftijdsgenoten die rare mengelmoes van emoties wel zullen herkennen. Althans diegenen die hetzelfde hebben meegemaakt als ik daarnet. Ze hebben waarschijnlijk, net als ik na dat telefoontje, ook meteen allerlei dingen willen organiseren: hoe kan ik helpen... kan ik... hoe moet ik… Ik zit in de startblokken om weg te gaan, ik sta te trappelen om in de auto te stappen. Maar dat is zinloos, want als puntje bij paaltje komt dan kun je niets anders dan je schikken naar de wensen van anderen. En van een afstandje klaar staan als dat nodig is. Je eigen leven blijven leiden. Maar je moet lief zijn. Je moet vooral lief zijn. En blijven. U weet nog steeds niet waar ik het over heb, nietwaar? Dat heb ik met opzet gedaan, ik wilde zo lang mogelijk genieten van het feit dat ik buiten de ouders om als eerste wist dat Pien Sophia op

deze aarde is gekomen. Mijn derde kleinkind, maar de eerste nazaat van mijn zoon en schoondochter. Voor geïnteresseerden onder u, ik heb haar nog niet gezien maar weet al wel dat Pien Sophia ruim zes pond weegt en heel veel haar heeft. Zodra ik een fotootje heb zal ik het met u delen. Het blijft geweldig nietwaar, fantastisch, een wonder, uniek, schokkend, ook jouw leven veranderend. En jouw kleinkind is de mooiste… in het kort: alle clichés kloppen. Grootouders, geniet ervan. n


3

EVEN BIJBABBELEN

DE OLIEMANIAK MR. JIKE

dochters had hij eraan ontleend. De oudste heette Polyethylena (bij afkorting Leentje) en de andere twee droegen de sierlijke namen Olefientje en Mercaptaantje. Romans las Karel nooit, tenzij ze over aardolie gingen. Voor hem was de boeiendste lectuur het Jaarverslag van de ‘Koninklijke’. Ook het Petroleum Handboek bezorgde hem vaak rode oortjes van leesplezier en hij zou voor het slapen gaan nooit nalaten zijn gezin een stukje voor te lezen uit de ‘Geschiedenis der Koninklijke’ van Gerretson. Zoals een ander postzegels verzamelt, zo legde Karel plakboeken aan over alles wat met de Koninklijke / Shell Groep te maken had. Van alle directeuren uit alle landen had hij een levensbeschrijving met foto’s en hij had het berendruk met het bijhouden van de vele mutaties en overplaatsingen van de hoge pieten. Hij had ook een prachtig boek met schema’s waarin de werkzaamheden van de Groepsmaatschappijen en van alle afdelingen op de twee Centrale Kantoren vermeld waren. In mijn loopbaan bij Shell heb ik verschillende collega’s meegemaakt die uit principe nooit naar de sport- of ontspanningsverenigingen van onze Maatschappij gingen. Omdat, zoals ze zeiden, ze daar dezelfde mensen tegenkwamen die ze iedere dag op hun werk ook zagen. Erg sympathiek klonk het niet, maar het was natuurlijk hun goed recht hun vrije tijd naar eigen goeddunken te besteden. De tegenpool van dit type bestond echter ook. Dat was de man die, zoals wij spottend tegen elkaar zeiden, met de Maatschappij getrouwd was. In het begin van de jaren zestig heb ik een tijdlang zo’n tegenpool-collega op de afdeling gehad. Karel was lid van drie verschillende afdelingen van de O.V.S. (de Ontspanning Vereniging Shell) en bedreef vier sporten op het Shell-landgoed Te Werve. Hij had dáár zijn vrouw leren kennen en woonde in een huis dat hij via bemiddeling van de Maatschappij had verkregen. Op zich was dit alles nog niet zo bijzonder, maar zijn liefde voor de olie-industrie ging veel verder: de namen van zijn drie

4


De onverwachte en grondige reorganisatie die in die jaren plaatsvond, was een zware slag voor hem, de meeste van zijn plakboeken kon hij meteen in de prullenmand gooien. Maar hij sloeg zich er kranig doorheen. Hij nam al zijn vakantie tegelijk op en werkte dag en nacht aan nieuwe. Het kwam daarna niet zelden voor, dat hij in de late avond heimelijk bezoek kreeg van collega’s voor wie het allemaal een beetje te snel was gegaan; en die aan Karel kwamen vragen wat precies hun taak in de nieuwe organisatie was. Heel bijzonder en erg nuttig was ook zijn dependances-boek. Er stonden foto’s in van alle gebouwen, hotels, kantoren en loodsjes in Den Haag en omstreken waarin personeel van de Maatschappij was ondergebracht. Karels grootste trots was echter zijn Coördinatoren boek. Dat liet hij alleen aan zijn beste vrienden zien. Er zaten wat vreemde facetten aan de olie-obsessie van Karel. Hij was bijvoorbeeld verzot op olienootjes, spelde het personeelsblad ‘Olie’ van de eerste letter tot de laatste mutatie, en noemde zijn vrouw Olivia, terwijl ze Marie heette. Ik heb haar ooit op een personeelsfeestje gesproken. Zij verzekerde me dat Karel een liefhebbend echtgenoot en een goede vader was. ‘Hij heeft maar één zwakte’, bekende ze. ‘Hij is nogal vaak in de olie’. n

IN ALLE STATEN

THEODORE, FRANKLIN EN ELEANOR PIM VISSER, [email protected]

‘The Roosevelts’ is een nieuwe en indrukwekkende documentaire van de bekende filmer Ken Burns die onlangs werd uitgezonden op PBS (Public Broadcasting Services). De totale film is veertien uur lang. Hij bestaat uit zeven delen en beschrijft de eeuw vanaf 1858 (geboorte van Theodore) tot 1962 (overlijden van Eleanor), aldus het leven van alle drie Roosevelts omspannend. Theodore en Franklin waren familie van elkaar. Hun gezamenlijke voor vader was de Tholenaar Claes Maartenszn van Rosenvelt die ergens tussen 1638 en 1649 in Nieuw Amsterdam voet aan land zette. Claes’ enige zoon Nicholas veranderde de familienaam in Roosevelt. Zijn twee zonen hadden elk een nakomeling die later president zou worden. Theodore (‘TR’), werd geboren in 1858, en Franklin Delano (‘FDR)’ in 1882. Anna ‘Eleanor’ Roosevelt, FDR’s latere echtgenote, werd in 1884 geboren als dochter van de zuster van Theodore. Alle drie de hoofdrolspelers hebben een belangrijke positieve invloed gehad op dit land. Toch komen in de film ook hun zwakke kanten aan de orde. TR was als kind veel ziek. Hij leed onder andere aan astma, maar deed er alles aan om sterk te worden — door veel te sporten (hij was een bokser) en door intensieve tochten door natuurgebieden, inclusief de jacht op bisons. Gedurende de oorlog met Spanje nam hij te paard deel aan de strijd in Cuba waarbij hij nationale roem verwierf door zijn heldhaftig optreden. Hij was Gouverneur van New York toen hij werd gekozen als Vicepresident en toen President McKinley in 1901 werd vermoord werd Theodore op 42-jarige leeftijd de 26e President van de Verenigde Staten. Gedurende zijn twee ambtsperioden stelde hij vijf nationale parken in,18 nationale monumenten, 51 federale vogelreservaten en 50 miljoen hectares nationale bossen. Hij speelde een grote rol bij de totstandkoming van het Panama kanaal en was verantwoordelijk voor de bouw van de ‘Great White Fleet’ die een rol speelde bij het beëindigen van de Russisch-Japanse oorlog. Dat laatste leverde hem in 1906 de Nobelprijs voor de Vrede op. Het zag er naar uit dat hij voor een derde termijn genomineerd zou worden, maar zijn gezondheid ging plotseling snel achteruit en hij overleed in 1919.

Evenals TR groeide FDR op in een welgestelde omgeving. Toen hij als jochie door zijn vader werd meegenomen naar een bezoek aan de toenmalige President Cleveland in het Witte Huis zei deze tegen hem: ‘Ik wens je maar één ding toe, jongeman en dat is dat je nooit President van de Verenigde Staten zult worden’. Het is opvallend dat FDR’s loopbaan in veel opzichten overeenkomt met die van TR. Hij ging ook naar Harvard, zat ook in de New York State Senate, werd ook baas van de Marine en werd ook Gouverneur van New York. In 1933 werd hij gekozen tot 32ste President en zijn ‘New Deal’ verbeterde de economie snel totdat in 1937 nogmaals een diepe recessie optrad. Bij de aanvang van de tweede wereldoorlog was Amerika aanvankelijk neutraal, maar na de aanval van Japan op Pearl Harbor eind 1941, ontstond een enorme eensgezindheid binnen het land. Beide partijen werkten mee om in korte tijd grote hoeveelheden tanks, vliegtuigen, oorlogsschepen, enz. te bouwen. FDR speelde een bijzonder grote rol in de tweede wereldoorlog en domineerde de Amerikaanse politiek gedurende drie ambtsperiodes. In 1945 werd hij voor een vierde gekozen, iets dat nog nooit was gebeurd. Helaas werd hij kort daarop ernstig ziek en overleed aan een hersenbloeding. FDR wordt door historici gezien als één van de drie beste Presidenten, samen met Abraham Lincoln en George Washington. Eleanor had een ongelukkige jeugd. Haar huwelijk met FDR was aanvankelijk ook moeilijk omdat haar dominerende schoonmoeder altijd in de buurt was. Ze kreeg zes kinderen maar besteedde veel tijd aan begeleiding en ondersteuning van haar echtgenoot, vooral toen hij aan beide benen door polio verlamd raakte. Toen ze ontdekte dat ze niet de enige vrouw in zijn leven was dook ze met nog meer energie in het publieke leven, via persconferenties en een dagelijkse kolom in een aantal kranten. Ze vocht voor minderheden en meer rechten voor vrouwen op de werkplek. Tijdens de tweede wereldoorlog bezocht ze slachtoffers in ziekenhuizen in de hele wereld. Ze was een voorstander van de oprichting van de Verenigde Naties en behoorde bij de eerste afgevaardigden. Toen ze in 1962 overleed werd ze ‘one of the most esteemed women in the world’ genoemd. De Dvd’s van The Roosevelts zijn verkrijgbaar op http://www.shoppbs.org/home/index.jsp.

VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014 5

GLOBETROTTER

ONTDEK HET GEVARIEERDE SKÅNE ANK HERSTEL, [email protected]

Omdat de regio Skåne in Zuid Zweden lekker dichtbij ligt, en Zweden gemakkelijk over land te bereiken is, leek Skåne me een uitgelezen gebied om een paar dagen te bezoeken. Door de eeuwen heen is het land Zweden steeds door de haar omringende landen bezet geweest (de overheersing door Denemarken speelt nog steeds een grote rol in de geschiedenis, maar gelukkig hebben beide landen rond 1809 vrede gesloten) maar tegenwoordig vormen ze op veel fronten een pact, www.puurzweden.nl. De steden Malmö, Lund en Helsingborg, liggen op een comfortabele afstand van elkaar vandaan en zijn perfecte bestemmingen voor een kort of lang verblijf in Skåne. Vanuit de luchthaven van Kopenhagen, ik ben uiteindelijk naar Denemarken gevlogen, loop je zo een treinstation in, waar overal de bestemmingen staan aangegeven. De lange, imponerende brug die de beide landen met elkaar verbindt had ik al vanuit het vliegtuig gezien.

6


Aangekomen in Malmö staat Eva Roos Davidsson te trappelen van ongeduld om te gaan fietsen. Malmö is een echte fietsstad en beschikt zelfs over een ondergrondse fietsparkeergarage. Fietskaarten zijn af te halen bij Tourist Information en overal zijn fietsen te huur. Malmö is een stad met vele gezichten: de vissersstad van rond 1300 is uitgegroeid tot een wereldstad van formaat en één van de meest milieuvriendelijke steden van Europa. Sinds 2006 is Malmö een Fair Trade stad, www.malmotown.com. Het oude centrum is een genot om doorheen te fietsen of lopen. Schitterende vakwerkhuizen, een monumentaal stadhuis en veel, héél veel leuke winkeltjes en galerietjes waar de Zweedse kunstenaars hun producten verkopen. Likkebaardend bekijk ik Galerie Gustus aan de Lilla Torg. Wat kunnen die Zweden toch een prachtige ontwerpen maken! Met zachte dwang voert Eva Roos me naar ‘buiten’, want we moeten nog een flink stuk fietsen; ze wil me Västra Hamnen laten zien. We fietsen langs het nieuwe skatepark en stoppen om naar jongeren te kijken die de meest fantastische kunstjes uithalen. Als we het stadsdeel Västra Hamnen stokt mijn adem, wie van moderne architectuur houdt moet dit zien! De 190 meter hoge wolkenkrabber Turning Torso springt het eerst in het oog, maar de boulevard… Ik snuif de frisse zeelucht op en geniet van de prachtige bouwkunst die tentoon wordt gespreid. De volgende dag is het prachtig weer en ik besluit een rondvaart door de kanalen van Malmö te maken. Vanaf het water ziet de stad er heel anders uit en wat vooral opvalt zijn de vele parken die in de stad te vinden zijn. Als de boot aanlegt bij het vertrekpunt, hoef ik alleen de straat over te steken naar het treinstation, om mijn reis voort te zette naar de stad Lund, www.lund.se/en.

Dit gebied ligt op de uiterste punt van het schiereiland. Er kunnen talloze activiteiten worden ontplooid, waarvan ‘scrambling’ de meest spectaculaire is: abseilen, in het water springen en daarna snorkelen naar je einddoel. Het gebied met kliffen en rotspartijen leent er zich bij uitstek voor. Hoewel het erg verleidelijk is, sla ik het aanbod af en maak ik me op voor mijn volgende doel: een typisch Zweedse ‘’fika’’. In vroeger tijden gingen de boeren, na een snel ontbijt, al heel vroeg het land op om te werken. De vrouwen brachten hen na een paar uur een ‘’fika’’, een mandje met een kan met koffie, vergezeld van allerlei lekkernijen. De fika is in Zweden één van de meest belangrijke sociale hoogtepunten van de dag. Voor we in restaurant Fickorna Lundgren aan de koffie gaan, moeten we eerst een bijna onmogelijke keus uit allerlei zelfgebakken lekkernijen maken. Het familiebedrijf bestaat sinds 1948, één van de oprichters is een krasse dame van 92 die nog elke dag de tuinen op onkruid inspecteert, www.fl-lundgren.se. Lund is een universiteitsstad en dat maakt het straatbeeld bijzonder levendig. Ook in Lund zijn talloze leuke winkels te vinden met allerlei prachtige Zweedse designs. Ik vraag me stiekem af of er iets in de Scandinavische lucht zit, waarom raken zoveel ontwerpers hier geïnspireerd om simpele, maar doordachte ontwerpen te maken. De kathedraal van Lund is iets waar niemand om heen kan; het imposante bouwwerk stamt uit het jaar 1123 en trekt jaarlijks 700.000 bezoekers. Vanaf het bezoekerscentrum worden Engelstalige rondleidingen gegeven. Ik bezoek de Kulturen, een multimediamuseum. Een groot gedeelte wordt in beslag genomen door een openluchtmuseum en een ander gedeelte herbergt diverse permanente en tijdelijke tentoonstellingen. Kulturen is een must voor iedereen die wil weten hoe de bewoners van Skåne door de eeuwen heen leefden. Ook voor kinderen is er in de Kulturen genoeg te beleven om het leuk te vinden. Met een beetje spijt stap ik op de trein naar Helsingborg. Na mijn bezoek aan Lund denk ik dat de reis bijna niet leuker kan worden, maar dat blijkt een vergissing! Helsingborg is de grootste stad in de regio en ook hier nemen fietsroutes een belangrijke plaats in. Een fiets is best handig voor wie langs de meer dan honderd kastelen wil rijden. Maar ik ga mijn gids Birgitta in de auto op stap en ze laat me alle bezienswaardigheden zien. Overigens is in Helsingborg ook het openbaar vervoer perfect geregeld! Birgitta neemt me voor de lunch mee naar Höganäs Farmer’s Market. Rondom de ovens uit vroeger tijden kan het publiek van vandaag genieten van allerlei streekproducten. We zetten onze reis voort in de richting van Natuurreservaat Kullaberg, www.kullabergsnatur.se.

Helsingborg is een Eldorado voor cultuurliefhebbers. Het Dunker Culture House neemt een centrale plaats in. Behalve museum fungeert dit gebouw ook als ontmoetingscentrum voor allerlei groeperingen. Het museum biedt elke drie maanden een nieuwe expositie, www.dunkerskulkturhus.se. Ten slotte bezoeken we Sofiera Castle, een zomerpaleis dat in 1846 door Prins Oscar werd gebouwd. De latere eigenaren, Gustav Adolf en zijn vrouw Margareta waren dol op tuinieren en vormden het kasteelpark om tot een lustoord met duizenden planten en 300 soorten Rhodondrendons. Na afloop nam ik met een gevoel van spijt afscheid van Skåne, ik was er graag langer gebleven, www.visitskane.com/en. n


7

REIZEN

GALAPAGOS EILANDEN – DEEL 3 MVB

Veel schrijvers in ons blad die een reis gemaakt hebben vermelden hoe goed de koffie was, hoe héérlijk het eten... en die áppeltaart... Dat soort dingen interesseert mij nooit, dus ik zal niet teveel woorden aan eten vuilmaken: het was lekker, uitgebreid en Zuid-Amerikaans. Maar de kok… Carlos was een klein mannetje met standaard een hoge koksmuts op zijn hoofd, een witte tuniek over een klein buikje en twinkelende bruine oogjes. Ondanks het feit dat we niet konden communiceren (hij kon in het Engels alleen zeggen, ‘fish, chicken or beef’) kreeg hij het voor elkaar om te flirten, grijze haren maakten kennelijk niet uit. Na een week kenden Mania-Ruut en ik de bemanning een beetje en kon ik hem via purser Xavier plagend duidelijk maken dat ik zo graag ijs toe wilde — de man maakte de meest verrukkelijke toetjes —. U kunt zich mijn verbazing voorstellen toen twee dagen later zelfgemaakt frambozenijs voor onze neus verscheen. Zonder extra foerageren! Op een boot! Terwijl het snoeiheet buiten was! Carlos straalde en diende zelf coupes rond met het lekkerste ijs dat ik ooit gegeten had… Het intrigeerde me en ik wilde voordat ik wegging de kombuis wel eens zien, twee warme maaltijden per dag verzorgen voor zestien gasten en acht bemanningsleden kon geen sinecure zijn. U moet zich een snoeihete ruimte voorstellen van vier bij acht, één vierpits gasfornuis (wel twee keer zo groot als de onze), twee diepvrieskisten en een dubbele Amerikaans-grote koelkast, een metalen aanrecht dat niet veel groter was dan bij ons, en vier kleine ronde raampjes die half open stonden. En drie bezwete mannen in kokskleren die daar de hele dag aan het werk waren. Het was er brandschoon. Ik kreeg nog meer dan ik al had bewondering voor de manier waarop de bemanning zich met hart en ziel inzette voor ‘hun’ toeristen. Op een van de laatste dagen, tijdens een tocht een vulkaan op, besloot ik dat het genoeg was. Ik had de week daarvoor al een krater gezien, die eerste was een zware beklimming, en ondanks dat deze berg door een houten trap van 350 treden vrij gemakkelijk

8


te doen zou zijn zag ik het halverwege de trip niet meer zitten. Daarbij was onze ranger door ziekte geveld en zouden we geen uitleg krijgen. Ik riep dat ik terugging en gebaarde het niet Engels sprekende bemanningslid dat ons begeleidde dat hij het schip moest walkie-talkieën om mij op te laten halen. De verbinding lukte niet meteen dus nadat ik de 175 treden was afgedaald eindigde ik moederziel alleen op een stenen trappetje, vlak boven een plateautje, vijf hoge treden boven het water. In de verte lag het schip voor anker. Alleen zijn was geweldig, de klotsende zee, de wind, de krijsende fregatvogels... puur genieten, mijn e-reader bleef dicht. Het werd nog beter toen opeens links van het plateautje een zeeleeuw verscheen. Het was een beetje eng toen hij naar boven kroop, licht grommend en mij strak aankijkend. Wat nu? Ik schoof met kloppend hart verder mijn tree op, in de startblokken om omhoog te klimmen. Maar hij draaide zijn kop af, gaf een luide grom en ging pontificaal dwars over het plateau liggen, zijn lichaam midden voor de treden naar het water. Oké, gezellig, dacht ik en probeerde te lezen. Dat ging niet want uiteraard op dat moment kwam de zodiac van het schip me halen. Met niet de gewone schipper aan het roer, maar Carlos, de kok. Ik stond op, schudde met mijn hoofd en wees op de zeeleeuw, ik kon echt niet van mijn plateautje af. Maar Carlos knikte ja en wenkte met zijn vingers. Ik weer nee. Hij weer wenk, wenk. Tot drie keer toe, zodat ik uiteindelijk moed vatte en dodelijk voorzichtig over de flippers stapte. En hoe geweldig is dat, het beest tilde zijn kop op en knipoogde naar me: ‘Ga maar’. Helemaal blij van binnen worstelde ik me de laatste vijf treden af. Zoals ik eerder zei is de zee nogal wild en iedereen kreeg altijd een hand om op de rubberboot te stappen. Maar Carlos was alleen. Daar stond ik met mijn blije gemoed. Zitten dan maar en op de billen de boot inschuiven. Wat er precies gebeurde weet ik niet, ik denk dat ik ben gaan zitten op de top van een hoge golf, zodra ik op de rand zat donderde de boot zeker een meter naar beneden en rolde ik als een balletje naar binnen. Later vertelden mijn groepsgenoten dat ze mijn ontmoeting met de zeeleeuw vanaf de bergtop gezien hadden. Mijn nogal rommelige entree in de boot gelukkig niet, het was vast allesbehalve elegant. Maar wel weer een avontuur. n

BOEKBESPREKING

CATASTROPHE, EUROPE GOES TO WAR 1914 TOM REIJERS, [email protected]

Prikkeldraad, modder en futiliteit, ze komen allemaal aan de orde in dit boek, maar Max Hastings geeft veel meer. Hij traceert hoe de oorlog begon en in Europa escaleerde: van het schot in Serajevo tot het einde van het eerste oorlogsjaar. Hij maakt duidelijk waarom Duitsland en Oostenrijk-Hongarije de schuldige landen zijn en beschrijft in huiveringwekkend detail de eerste bloedige botsingen. Daar marcheerden de Franse ‘poilu’s’ in felle, opvallende blauw-rode uniformen en wapperende vlaggen op de maat van militaire bands hun dood tegemoet. Zevenentwintigduizend mannen op één dag in augustus 1914. De Britten werden aarzelend de oorlog ingetrokken door de infame inval van Duitsland in het neutrale België. Ze vochten een vertragende strijd en hielden met enorme verliezen het oorlogsfront stationair bij Ieper. Aan het oostfront waren uitputtende slagen in Servië, waar het begon, in Oost-Pruisen en Galicië waar de Russische legers streden tegen Duitsland en Oostenrijk-Hongarije en waar tot Kerstmis 1914 meer dan drie miljoen slachtoffers vielen onder militairen en burgers. Het boek beschrijft militaire en politieke gebeurtenissen die duidelijk worden geïllustreerd met velerlei kaarten. Het geeft vooral een eerlijk en volledig beeld van het streven en falen van politieke leiders en generaals. De onderliggende stromingen die daartoe leidden worden grondig geanalyseerd. Hastings beperkt zich tot

Europa en noemt niet de oorlogsacties in andere werelddelen. Hij bepleit met klem dat de oorlog niet voor niets is gestreden en vind het verlies van Duitsland van wezenlijke betekenis voor de latere hernieuwde vitaliteit en vrijheid van Europa. Het beeld wisselt van staatslieden en generaals naar boeren, huisvrouwen en gewone soldaten. Het oorlogsverhaal wordt verteld door hen die er zelf bij betrokken waren. Boeren klagen over de inbeslagname van hun paarden voor transport en voor hoge officieren om aanvallen te leiden. In tot puin geschoten boerderijen gaan huisvrouwen moedig door met het dagelijks werk en tussen afgebrokkelde muren vinden uitgeputte soldaten enkele uren rust. Een levendiger portret van een continent in oorlog is nauwelijks denkbaar. Hastings beschrijft slechts het begin van de bloedige vier oorlogsjaren. Van een oorlog ‘die alle andere oorlogen onnodig zou maken’. Zeer aanbevolen, juist nu het begin van die oorlog herdacht wordt. Catastrophe, Europe goes to war 1914, Max Hastings, 2013. William Collins paperback ISNB 978-0-00-751974-3, 628 pp, € 13,95.

PENSIOENPERIKELEN AB In het vorige nummer vond u een bijdrage van de VPC met een beschrijving van de nieuwe pensioenwetsvoorstellen die op 23 juni j.l. door staatssecretaris Klijnsma bij de Tweede Kamer zijn ingediend. De redactie ontving reacties dat het stuk moeilijk leesbaar was en dat velen bij het lezen halverwege afhaakten. Dat is jammer want het stuk bevat belangrijke informatie, ook voor Shell-gepensioneerden. Om u toch van dienst te zijn volgt hier een zéér korte samenvatting van de genoemde voorstellen: De voorstellen behelzen een wijziging van de Pensioenwet van 2007. De nieuwe wet stelt hogere eisen aan de vereiste dekkings graden van pensioenfondsen. Zeer globaal gesproken kan het hier gaan om een vereiste stijging van 5%. Ons pensioenfonds heeft momenteel (aug 2014) een dekkingsgraad van 130% en de door De Nederlandsche Bank (DNB) vereiste dekkingsgraad was 123%. Die 5% zou de tussenliggende marge dus weer reduceren, zeker als de rente nog verder omlaag zou gaan. Pensioenfondsen die de door DNB geëiste minimum dekkingsgraad (was 105%, nu wellicht 110%) niet halen en dus mogelijk zouden moeten korten, krijgen daar langer de tijd voor (10 jaar). Indexatie wordt aan banden gelegd. Bij een (12-maands) gemiddelde dekkingsgraad van 115% (de huidige indexatiegrens van ons Pensioenfonds) mag maximaal slechts 0,5% geïn-

dexeerd worden. Bij dekkingsgraden van bv. 120% en 130% worden deze maximum percentages respectievelijk 1% en 2%, ongeacht de werkelijke inflatie. Inhaalindexatie wordt nog sterker beknot. Dit kan alleen ‘als de indexatieambitie volledig ten uitvoer gelegd kan worden’, gedeeltelijke inhaalindexatie lijkt daarmee dus niet mogelijk. Bovendien moet die inhaalindexatie over een periode van 10 jaar gespreid worden! De regering streeft ernaar om de nieuwe wet op 1 januari 2015 in te voeren. Of die datum gehaald gaat worden is onzeker, want vele instanties (vakbonden, pensioenfondsen, waaronder ook de Pensioenfederatie) hebben hun bezwaren reeds uitgesproken. Vooral over de onduidelijke rol van DNB bestaan grote zorgen. Let op: deze samenvatting is volstrekt informeel. Voor de precieze formuleringen en hun mogelijke effecten verwijzen wij u naar de VPC (gewoon een e-mailtje naar het Voeksbureau, zie pag. 2) of, voor de gestaalden onder u, naar de tekst van het wetsvoorstel (googelen op ‘Wet aanpassing financieel toetsingskader’). En anders leest u het stuk in ons vorige nummer nog eens aandachtig door. Verder geeft ook de website van o.a. de Pensioenfederatie (waarbij ons Pensioenfonds is aangesloten) heldere informatie. VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014

9

GEOLOGISCH GEZIEN

DE OORSPRONG VAN GEOLOGIE (DEEL 2) TOM J. A. REIJERS, [email protected] Begin 19e eeuw waren ‘het Kanaal’, de Franse Revolutie en de Napoleontische oorlogen een belemmering bij het leggen van contacten tussen continentale natuurfilosofen en Engelse leden van de London Geological Society (LGS). Ondanks de oorlogen waren er op het vasteland veel vroeg-geologische activiteiten, bv. in de stedelijke academies van Parijs, Berlijn, St Petersburg of Haarlem. Soms werden prijsvragen uitgeschreven over geologische onderwerpen, zoals die van de Teylers Stichting te Haarlem in 1784. Het grootste probleem voor die vroege geologen was de Bijbel. Hierin werd immers duidelijk gemaakt dat de aarde slechts zo’n 6000 jaar oud was. Met die opvatting kwam men echter al gauw in de problemen. Zo was er J.A. de Luc (17271817), een natuurfilosoof uit G eneve, leermeester van Willem Bilderdijk (17561831), de auteur van het eerste Nederlandstalige boek over geologie. Hij meende, evenals Bilderdijk, dat continenten ‘jong’ moesten zijn, wilden zij binnen het verhaal van de Bijbel passen. De Franse aristocraat Dieudonné de Dolomieu (1750-1801) was het enerzijds met de Luc eens maar meende dat er veel meer over stromingen geweest moesten zijn in de aardgeschiedenis. Daarvoor postuleerde hij 1600m hoge mega-tsunami’s waarmee hij zijn waarneming van zeeschelpen hoog in de Alpen verklaarde. Ook anderen, als bv. Peter Simon Pallas (17411811) van de Russische keizerlijke Academie in S t. Petersburg, meenden dat skeletten, gevonden op reizen door Rusland en Siberië, waren aangevoerd door mega-tsunami’s, veroorzaakt door komeetinslagen. Zowel Dolomieu als de Luc vonden dat er een zeer oude door mensen onbewoonde wereld moest zijn geweest die door mega-tsunami’s (de laatste was immers de vloed van Noach ±4000 v.C.) werd gescheiden van de huidige wereld.

10

De Zuid-Nederlandse medicus François - Xavier Burtin (1743-1818) meende in een geschrift uit 1787 eveneens zulke ‘milieu-omwentelingen’ af te lezen uit zijn fossielen uit de omgeving van Brussel. Die zouden wijzen op wereldwijde gebeurtenissen veel ouder dan de vloed van Noach. Burtin en de Schot James Hutton (1726-1797) vonden continenten zo oud dat geologische tijd ‘No vestige of a beginning, no prospect of an end…’ (Hutton 1788) zou hebben.

hij dat Indiase en Afrikaanse olifanten verschillende soorten waren. En dat geen van beide leek op de olifantachtige skeletdelen uit Ohio of Siberië. Omdat authentieke mense lijke fossielen toen nog niet bekend waren, concludeerde Cuvier dat mensen nog niet bestonden in de ‘oude wereld’.

Na de Franse Revolutie volgde een periode met verlichtingsidealen. In veel landen, o.a. Duitsland, Rusland en Zweden werden mijnscholen geopend en in Frankrijk werd de Ecôle des Mines heropend en het voor malige Jardin et Cabinet du Roi werd omgevormd in het nieuwe Muséum National.

Daarbij betrokken geleerden waren bv. B. Faujus de St-Fond (1741-1819) die ook ‘het monster van Maastricht’, de net ontdekte Mosasaurus uit Nederland, als oorlogsbuit meevoerde, George Cuvier (1769-1832) en Chevalier de Lamarck (1744-1829). Cuvier werkte als anatoom en bestudeerde vooral zoogdieren. Eerst uit de collectie van het Muséum, later de binnenkomende oorlogsbuit en ten slotte vondsten uit opgravingen bij Montmartre. Zijn beschrijving van ‘het dier van Paraguay’ (het Megatherium) maakte hem bekend. Verder waren er olifantenschedels uit de (uit Holland geroofde) VOC-collectie van Ceylon en India, die Cuvier vergeleek met tekeningen van net ontdekte resten van ‘het Ohio dier’ (een mastodont) en de door Pallas ontdekte fossiele resten van Siberische mammoets. Daardoor bewees


Die ‘diepe tijd’ was werkelijkheid en anders dan het heden. In de Napoleontische periode rees de ster van Cuvier. Hij kreeg toegang tot steeds oudere en vreemdere fossielen en begon zich samen met Brongniart (de porseleinfabrikant van Sèvres) te interesseren in de geologie van de regio om Parijs heen. Lamarck was vóór de Franse Revolutie botanist van de Jardin du Roi. In het Muséum werd hij professor voor ongewervelde dieren. Hij meende dat monaden (uiterst eenvoudige vormen van leven) spontaan uit niet-levend materiaal ontstonden en dat ze zich langzaam, via ‘transmutatie’ ontwikkelden tot complexere levensvormen, onder druk van het milieu. Ogenschijnlijke verschillen tussen fossiele en recente organismen zouden wijzen op een lange tijd van milieuveranderingen. Hoe meer fossielen op tegenwoordige organismen leken, des te minder tijd was

GEOLOGISCH GEZIEN

er verlopen om die veranderingen te bewerkstelligen. En dat alles ruim vijftig jaar voor Darwin! Het was onvermijdelijk dat Lamarck in conflict kwam met Cuvier, want diens theorie van een ‘breuk in de tijd’ bij de Schepping werd op zijn kop gezet. Bij Lamarck’s aardtheorie was water het belangrijkste medium. De aarde zou in een labiel evenwicht zijn.

Erosie aan oostelijke kusten van continenten en sedimentatie aan de westzijde deed oceanische bekkens en continenten langzaam naar het westen verplaatsen. Zo vormde zich nieuwe (eigenlijk verplaatste) continenten. in een tijdsperiode van ca. 300 miljoen jaar. De ideeën van Lamarck kregen niet de belangstelling die ze verdienden. Want hij kwam al heel

dicht in de buurt van de tegenwoordige opvattingen in de geologie en van de ‘continental drift’ die pas 150 jaar later bewezen zou worden… Deze korte schets laat zien dat geologisch gezien niet alleen in Engeland, maar ook op het continent in de 18e en begin 19e eeuw veel aan de hand was. n

POST

Nogmaals: Thüringen

In VN09 plaatsten we een bijdrage van Ank Herstel over de Cultuur en Natuur in Thüringen, Duitsland. De redactie werd er door Mw. A.M. Willemse uit Heerlen Hoensbroek op gewezen dat er ook een minder hoogstaand aspect van Thüringen bestaat. Bij Weimar liggen namelijk de resten van het concentratiekamp Buchenwald. Tienduizenden mensen hebben daar gevangen gezeten en velen overleefden dat niet. Haar man heeft hier twee jaar van zijn leven, van 1943 tot de bevrijding door de Amerikanen in 1945, doorgebracht. Hij heeft daar een boek over geschreven, met als titel: ‘Verloren Toekomst’. Het is o.a. via bol.com verkrijgbaar. Opdat wij niet vergeten…

Amsterdamse analisten

In de na-oorlogse jaren zag het laboratorium in Amsterdam een gestage instroom van analisten, allen met een afgeronde middelbare schoolopleiding. Velen van

hen waren jonge vrouwen, onder wie het verloop vaak hoog was, want eenmaal getrouwd werden vrouwen niet in dienst gehouden. Toch bleef men onderling contact houden. Zo is er een groep uit 1952 die elkaar nog regelmatig ontmoet.

Op deze foto zien we er vijf: zittend Gerda Mol-Ruiterman en Anke van Asselt-Ekkers, staand Hetty de Roode-de Jong, Tine Evenaar-Drenthen en Gerda van Battum- van Lingen. De heren uit het gezelschap, Theo Jonkhoff en Ruud Ditmarch waren te bescheiden om op de foto te komen.

Een tweede groep, uit 1964, ziet elkaar ook nog regelmatig. Zoals onlangs in ’s Hertogenbosch. Op de foto op de achterste rij v.l.n.r.: Jan Schellekens, Rob Kruijk, George van Heerden en Jan van der Does. In het midden: Ineke Ebbers (voor de tragisch omgekomen Gerard van der Schot), Wietze de Vries en Frank Baardman. Voorste rij: Hugo van der Laan, Marijke Vreugdenhil-Oosterhoff, Elize Stellingsma-Bettink, Johan de Jong, en Paul Verweij.

Jubileumspeldje

De overleden schoonvader van Peter van Roon, [email protected] had ooit een jubileumspeldje voor 15 jaar trouwe Shelldienst, dat helaas is zoekgeraakt. Maar er is nog wel een foto van. Wie heeft er nog zo’n speldje en is eventueel bereid er afstand van te doen?

Nogmaals: de ‘Ondina’

De tentoonstelling ‘Het relaas van de Shell tanker Ondina’ is nu compleet bij NDSM-Herleeft. Voor informatie: www.ndsm-werfmuseum.nl/prikbord of bij W. Geluk, [email protected].

Geschiedenis Koninklijke Shell

Jan Akkies: [email protected] heeft voor een geïnteresseerde een kopie beschikbaar van bovengenoemd werk van Joost Dankers, uit 2007 (drie delen). n


11

HERINNERINGEN

HET CENTRAAL KANTOOR TE DEN HAAG PAUL CORBEY, [email protected]

Shell, een van ’s wereld grootste private ondernemingen, heeft sinds 2005 in Den Haag zijn gezamenlijk hoofdkantoor. Weinig mensen realiseren zich hoe bijzonder dit is. In 1860, toen de wereldwijde zoektocht naar aardolie begon, produceerden alleen de Verenigde Staten en Rusland petroleum. Op Sumatra zag de tabaksondernemer Zijlker olie aan de oppervlakte verschijnen. Ontwikkeling van een olie-industrie bood kansen. Zijlker verkreeg een concessie, maakte met wat hulp een plan en verkocht zijn concessie aan een nieuw, in Den Haag gevestigd en aan de Amsterdamse beurs genoteerd, bedrijf. Holding De Koninklijke en werkmaatschappij Bataafse Petroleum Maatschappij (BPM) beschikten over uitstekende contacten. De onderneming voert vanaf het begin het predicaat ‘koninklijk’, net als de KLM trouwens. De Haagse directeur hield vanaf 1890 kantoor vanuit zijn woonhuis in de Celebesstraat 92. Al in 1892 ontstond behoefte aan meer kantoorruimte: eerst in de Hofstraat en de Adelheidstraat, later in de ruimte boven de Haagse Passage met een entree aan het Buitenhof. Directeur Kessler stuurde op Sumatra de onderneming aan en presenteerde zijn olie in hét regionale handelscentrum in de regio: Penang, Maleisië. Hij stelde Deterding aan voor de verkoop- en transport afdeling en zorgde ervoor dat deze afdeling werd gevestigd in Den Haag. In 1904 was opnieuw ruimtegebrek op het Haagse kantoor en werd er verhuisd naar kantoren aan de Lange en Korte Vijverberg. De BPM-directie zocht naar een eigen gebouw op een prominente plaats. Een poging om een terrein tegenover het net opgeleverde Vredespaleis aan de Scheveningseweg te krijgen mislukte, omdat de gemeente alleen de bouw van een grote villa

Dit artikel is een uittreksel uit een lang artikel over Haagse architectuur dat werd samengesteld in opdracht van het tijdschrift van de geschiedkundige vereniging ‘Die Haghe’. In een volgend nummer volgt een artikel over andere olie-gerelateerde gebouwen in Den Haag. Shell’s invloed op de ontwikkeling van Den Haag blijkt groter dan veelal gedacht wordt. Paul Corbey is opgeleid als architect. Hij kwam na een start bij de Spoorwegen in dienst van Shell Onroerend Goed, dat uiteindelijk opging in Shell Real Estate. Hij behartigde Shell’s belangen bij presentaties en hoorzittingen in de aanloop naar o.a. de belangrijke nieuwbouw van het Centraal Kantoor in de jaren 2004-2005.

wilde toestaan. De directie wilde daarna naar Amsterdam, maar 150 medewerkers gaven aan, dat verplaatsing van de onderneming hen zwaar zou treffen. Daarop werd een nieuw terrein gevonden in Park Oostduin, een gebied waar later de wijk Benoordenhout zou ontstaan. De eerste wereldoorlog was intussen uitgebroken. De BPM moest, handelend vanuit een neutraal land, behoedzaam manoeuvreren. De bouw van het eerste echte hoofdkantoor begon in 1915 met gebruikmaking van twee miljoen bakstenen, bedoeld voor verzending naar Balikpapan op Borneo, die gezien de oorlog niet konden worden verscheept. De BPM groeide. Het eerste U-vormige kantoorgebouw had nog zware en dragend gemetselde wanden, bij uitbreiding in 1928 is er een betonnen draagstructuur gemaakt die een flexibele wandindeling mogelijk maakt. De aannemer die de uitbreiding uitvoerde, vond het tijd om zichzelf een meer klinkende naam te geven. De Bataafse Aannemings Maatschappij: BAM ontstond en zou uiteindelijk Nederlands grootste aannemer worden. Oorlogsdreiging zorgde voor speciale wetgeving. Op 10 mei 1940, twee dagen na het van kracht worden ervan, werd een zetelverplaatsing uitgevoerd. De hoofdzetel was Willemstad op Curaçao. Batavia (het latere Jakarta) kwam niet in aanmerking, omdat men wist van Japanse interesse in de Nederlandse, Britse en Franse koloniën, en van Japans oliebehoefte. Men realiseerde zich dat in de regio Nederlands-Indië een belangrijke leverancier was en dat, eenmaal afgesneden van het thuisland, de Koninklijke Marine de enorme Indische archipel niet kon verdedigen. Direct in 1945, toen de behoefte aan aardolieproducten sterk groeide en de zetel weer Den Haag was, ontstond opnieuw behoefte aan meer kantoorruimte. Er kwamen plannen voor op het dan nog leegstaande terrein tegenover het hoofdkantoor. Dat gebouw werd in 1954 opgeleverd. Voor een efficiënte bedrijfs voering (de onderneming noemde zich meer en meer ‘Shell’) kwam er ondertunneling onder de Carel van Bylandtlaan. In 1986 werd het nieuwe ‘centraal kantoor van Shell’ in Den Haag opgeleverd. Dit keer was het de ontwerpers niet opgedragen om een bijkantoor te maken, ze moesten naast Carel van Bylandtlaan 30 een nieuw

12


gebouw creëren met een duidelijke hoofdingang. Samen met het oude, dat later een rijksmonument zou worden, vormde het nieuwe hoofdkantoor een, ook architectonische, interessante eenheid. Shell bleef groeien en gebruikte tal van panden in de omgeving. In de jaren ‘90 ontstond een nieuw beleid en werden veel gebouwen teruggebracht naar de woonsfeer. Een logisch gevolg van dat beleid de nieuwe plannen die Shell in 2001 voor het College van Burgemeester en Wethouders ontvouwde: renoveren van het hele gebouw tot een nog meer flexibel kantoor, inpassen van een studiecentrum met een daarvoor benodigd hotel met 80 kamers, slopen en vervangen van nog bestaande individuele huizen. En het geheel ondergronds verbinden, plus een aanzienlijk grotere ondergrondse parkeergarage. Het overleg tussen de gemeente en Shell verliep voorspoedig en leidde tot het project dat Metamorfose ging heten. De gekozen ontwerpers leverden plannen af die het bestaande delicate geheel van gebouwen uit diverse stijlperioden in tact liet. Voor de uitvoering van het werk diende de Carel van Blylandlaan gedurende twee en een half jaar te worden afgesloten.

Er ontstond één nieuw en qua toegankelijkheid goed beheersbaar complex dat veel kleiner was dan het totaal van de kantoren die Shell eerder in Den Haag gebruikte. In 2006 was het werk klaar, binnen budget, maar iets later dan het gehoopte tijdschema. Het uitgenodigde Benoordenhoutse publiek bezocht het studiecentrum, de kantoren, de restaurants en het hotel en was enthousiast en verbluft over het resultaat. Tijdens de verbouwing, toen de Carel van Bylandtlaan volledig overhoop lag, leidde een breed in de pers uitgemeten incident tot nóg een verbouwing. Jeroen van der Veer nam een aantal middagen de tijd om de werknemers, staande in het grootste atrium uit te leggen wat er aan de hand was. Een probleem met de schatting van olievoorraden leidde tot een hernieuwde discussie over Shell’s bijzondere structuur. Gelijk tijdige vergaderingen in Londen en in het circustheater in Scheveningen leidden ertoe dat de aandeelhouders ermee instemden de in 1907 aangegane fusie maar helemaal af te ronden. Shell werd één bedrijf op een Britse juridische basis met een notering bij de beurzen van Amsterdam, Londen en New York, maar met één hoofdkantoor: dat in Den Haag.

REIZEN

WIE GAAT ER MEE NAAR SURINAME? OF

Er zijn nog een enkele plaatsen beschikbaar op de in Voeksnieuws nr. 9 aangekondigde Surinamereis van 1 t/m 21 maart 2015. Wie nog mee wil moet niet te lang wachten. Ga naar www.suriname-rondreizen.nl, daarna ‘VOEKS Suriname tour 2015’.

NB Op verzoek van het Voeksbestuur wijzen wij u erop dat deze reis in de eerste plaats bestemd is voor lezers van Voeksnieuws, maar dat zij niet onder de verantwoordelijkheid van Voeks wordt georganiseerd. VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014

13

HOEZO, GERANIUMS?

IN HOGER SFEREN EH Aan de bar hangend met een jonge vlieger van de Stichting Koninklijke Luchtmacht Historische Vlucht (KLuHV) besprak Hans Holsboer zijn geweldige eerste ervaring als passagier in een tweepersoons, bijna antieke Piper PA-18 Super Cub, boven de luchtmacht basis Gilze-Rijen. Na de opmerking, ‘Waarom ga je niet zelf vliegen? ‘Het is echt niet zo moeilijk’, rees bij hem de vraag, ‘ja, waarom eigenlijk niet zelf vliegen?’ Hans begon in ‘81 bij Materials Research van de KSLA waar hij zich gespecialiseerd heeft in o.a. onderhouds-methodieken. Toen deze kennispool bij de KSLA stopte, is hij voor een aantal jaren overgestapt naar Thornton Research afd. Pervasive Technology. Daarna is hij door Shell Research gedetacheerd bij de NAM waar een team engineers onder zijn leiding heeft gewerkt aan de verbetering van de systematiek in het onderhoud aan Mechanical Equipment Offshore. Door grote reorganisaties moest hij na deze klus stoppen bij Shell zoals zovelen met hem in die tijd. Aanvankelijk heeft Hans daarna zelfstandig gewerkt. En hij heeft vrijwilligerswerk gedaan, voor ouderen, zoals computerles geven en het verzorgen van een kabelkrant in een verzorgingshuis. Tevens is hij activiteitencoördinator van Het Sticht geweest van 2011 t/m 2013. Sinds 2009 is hij vrijwilliger bij de KLuHV (www.skhv.nl) op de afdeling Engineering. Deze stichting heeft een plek op de Luchtmachtbasis Gilze-Rijen en houdt klassieke propeller vliegtuigen luchtwaardig, die ooit voor de luchtmacht vlogen. Denk daarbij aan o.a. een Spitfire, een B-25 bommenwerper, Harvards, een Ryan (ex. Ned. Indië), enkele Piper Super Cub’s en Fokker S-11’s. De Stichting levert daarmee een bijdrage aan het in stand houden van een stukje Nederlands erfgoed. De toestellen zijn vliegend te zien in films, luchtvaart evenementen en herdenkingen. Het is niet verwonderlijk dat Hans in deze omgeving besmet is geraakt met het ‘vliegvirus’. Medio 2010 trok hij de stoute schoenen aan en trakteerde zichzelf op een proefles bij een lokale vliegschool. Een geweldige ervaring, dit moest het worden. Hoewel hij zich gezond en fit voelde wilde hij zich niet zomaar in een avontuur storten en hij liet zich grondig controleren bij de medische dienst van de KLM

14


op Schiphol. In het voorjaar van 2011 besloot hij ervoor te gaan en begon met regelmatige vlieglessen en het afleggen van toetsen in de theorievakken. Door zijn technische achtergrond vormden die examens geen noemenswaardig obstakel. Voor vliegen in het buitenland en vliegen naar vliegvelden met verplichte verkeers begeleiding, is een radiocommunicatie certificaat en een bewijs van voldoende beheersing van de Engelse taal vereist. ‘First Solo’ is een van de meest onvergetelijke momenten van alle vliegers. Denk je eens in, Pilot In Command, voor het eerst helemaal alleen in de cockpit de lucht in, geen instructeur die je op de vingers kijkt... maar ook geen instructeur die je kan corrigeren als er iets niet goed zou gaan. Het was een superervaring die traditioneel werd gevolgd door het afknippen van de stropdas. Er zijn vliegscholen waar ze in dat geval een stuk uit je overhemd knippen. Er volgden meer solovluchten, steeds verder van huis, afgerond door de verplichte ‘grote-over-land’, in Hans’ geval een solovlucht naar Texel: een rustige vlucht, en na een kopje koffie met appeltaart vertrok hij van Texel over de afsluitdijk via Friesland naar Hoogeveen. Daar landde hij om een boterham te eten bij een flesje prik om vervolgens vermoeid maar tevreden terug te keren naar de thuisbasis, vliegveld Hilversum. Het nationale brevet (RPL) verkreeg hij in 2012 en het internationale brevet (PPL) een jaar later, net na zijn 69ste verjaardag. Inmiddels heeft hij over de 250 landingen uitgevoerd en meer dan honderd vlieguren gemaakt, in binnen- en buitenland. Als activiteitencoördinator van Het Sticht kon hij zelfs enkele door hem georganiseerde excursies eerst ‘verkennen’ vanuit de lucht.

Hans: ‘Zolang ik fit ben en door de jaarlijkse medische keuring kom, blijft vliegen een van mijn grote hobby’s. Ik ben me er terdege van bewust dat het zomaar over kan zijn, maar iedere dag is er één, nietwaar?’. n

BEZIENSWAARDIGHEID

HEERLIJKHEID MARIËNWAERDT EH Door de regio’s worden veel excursies en bezoeken georganiseerd en aangeboden aan de leden. Omdat wij als redactie soms moeten korten op artikelen over die vaak mooie musea en stadjes hebben we besloten regelmatig wat bezienswaardigheden voor u te beschrijven. De eerste bezienswaardigheid ligt centraal in Nederland en is door velen van u al eens bezocht, maar blijft de moeite waard, zeker rond de kersttijd.

Op Mariënwaerdt staan drie landhuizen, zeventien boerderijen en het heeft 40 Rijksmonumenten, waaronder veertien monumentale hofsteden en vele hooibergen en vloedschuren (schuren die de oogst en of vee moesten beschermen tegen hoog water door de vloer ver boven het maaiveld te bouwen). Op veel plaatsen lijkt het of de tijd heeft stilgestaan, maar niets is minder waar. De familie heeft inmiddels een bedrijf van 150 medewerkers om het landgoed in stand te houden.

Beesd - Mariënwaerdt De geschiedenis van de Heerlijkheid Mariënwaerdt begint 1129, toen er een Norbertijner abdij werd gesticht. Het klooster werd op een stroomrug gebouwd, een oeverwal langs een verdwenen rivierloop, als een eiland te midden van lager gelegen land dat het grootste gedeelte van het jaar onder water stond. Het bevond zich precies op de grens van de provincies Utrecht, Holland, Gelre (Gelderland) en Brabant waar vaak werd gevochten en geplunderd. Het werd dan ook meerdere malen verwoest en weer opgebouwd. In 1567 maakten de vernielingen en plunderingen door de bendes van Brederode hier definitief een einde aan. Het landgoed stond daarna meer dan honderd jaar te koop. In 1734 werd het gekocht door A.O.R.F. graaf van Bylandt, de voorvader van de familie Van Verschuer, de huidige eigenaren. Graaf van Bylandt bouwde het Huis Mariënwaerdt op de gewelven van het voormalige klooster, waarvan de kelders met kruisbogen nog steeds te bezichtigen zijn. Sindsdien is Mariënwaerdt steeds in rechte lijn vererfd, waarbij de gebiedsgrenzen ongewijzigd zijn gebleven. De Heerlijkheid Mariënwaerdt is nu een familielandgoed van ruim 900 hectare aan de rand van het Betuwse dorp Beesd. Inmiddels beheert de negende generatie van de familie Van Verschuer het landgoed. De naam Mariënwaerdt betekent het ‘eiland van Maria’. Waard, denk aan uiterwaarden, is de oude benaming voor een stuk land dat ingesloten is door rivieren. Maria was de patrones van de kerk aan wie de oude abdij met kapel was opgedragen.

Landgoed Heerlijkheid Mariënwaerdt valt onder de Natuurschoonwet. Dat betekent onder meer dat het landgoed moet zijn opengesteld voor publiek. Moet, maar de familie deelt de pracht van het landgoed graag met haar gasten en vindt dat een veel belangrijker argument. Mariënwaerdt bestaat voor een groot deel uit akkers, weiden, boomgaarden en moestuinen. Op het landgoed bevindt zich een groot gemengd agrarisch bedrijf met biologische akkerbouw, fruitteelt en melk- en slachtvee. Er is een eendenkooi, zijn meerdere bossen, statige lanen en kronkelende dijkjes. De meest bekende dijk is de Appeldijk, prachtig in het voorjaar door de bloesem aan de appelbomen en afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. Voor fietsers en wandelaars zijn diverse routes uitgezet over het landgoed. Gasten kunnen op verschillende locaties terecht om te eten en drinken, overnachten, een bruiloft te vieren, vergaderen en voor biologische producten. Ook worden jaarlijks verschillende fairs georganiseerd zoals een landgoedfair, een paasmarkt en een kerstfair. Dit jaar vindt de kerstfair plaats van 11 t/m 24 december. Informatie: website www.marienwaerdt.nl; email [email protected]; tel. 0345 - 687 010. Toegankelijkheid: Toegankelijk voor minder valide en rolstoel gebruikers. n


15

REGIONIEUWS

Regioactiviteiten:

05 nov Wandelen Twente 06 nov Wandelen Rijnmond 11 nov Lezing Vulkanen Apeldoorn 11 nov Lezing Beleggen Het Sticht 11 nov Lezing Cretio Arnhem 12 nov Themadag Amsterdam 13 nov Shell Worldwide Bridge 19 nov Dinerclub Leiden 19 nov Uitvinder Hoekstra Twente 20 nov Bezoek Museum Bredius Den Haag 20 nov Spreker Computerclub Den Haag 20 nov Lezing Veilig Verkeer Ned. Het Noorden 21 nov 60 j. viering in Te Werve Den Haag 03 dec Wandelen Twente 15 dec Kerstdiner Het Sticht 16 dec Kerstdiner Apeldoorn 16 dec Kerstdiner Arnhem 17 dec Kerstlunch Leiden 17 dec Kersttocht en Diner Amsterdam 17 dec Kerstdiner Twente 19 dec Kerstdiner Rijnmond 20 dec Kerstdiner Haarlem/Alkmaar 08 jan Nieuwjaarsbijeenkomst Rijnmond 13 jan Nieuwjaarsbijeenkomst Apeldoorn 13 jan Nieuwjaarsbijeenkomst Arnhem 13 jan Nieuwjaarsbijeenkomst Het Sticht 15 jan Nieuwjaarsbijeenkomst Het Noorde 28 jan Ledenvergadering Leiden

Worldwide bridge Op donderdag 13 november zal Amsterdam deelnemen aan het Shell Worldwide Bridge Tournament 2014. Uiteraard alleen bij voldoende deelname! Locatie: Vrij en Blij, Doctor Martin Luther Kingstraat 2C, 1121 CP Landsmeer. Aanvang 11.00 uur met koffie en iets lekkers, vanaf 11.30 uur bridgen met tussendoor een lunch. Inschrijven graag via e-mail of telefonisch bij Trijntje Visser (colofon). Kosten voor leden € 12, niet-leden € 15.

Kersttocht en diner Op woensdag 17 december gaan we genieten van mooie kerstverlichting en een heerlijk kerstdiner. Vanaf Amsterdam rijden we via Den Ilp en Purmerland naar Purmerend waar we ons kerstdiner zullen nuttigen. De bus vertrekt om 16.30 uur vanaf Ronald McDonald Centre (Sportpark de Weeren 5, 1027 EC Amsterdam). Dieetwensen kenbaar maken via email of telefonisch bij Trijntje Visser (colofon). Kosten voor leden € 48, niet-leden € 60. Inschrijven voor deelname door bovengenoemde bedrag over te maken op rekening van de penningmeester (zie colofon) o.v.v. ‘Kerst”. U kunt zich tot uiterlijk 12 november opgeven. Binnenkort meer bijzonderheden op de website.

Laatste nieuws en uitgebreide informatie is te vinden op de regiowebsites!

Amsterdam Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten

www.voeksamsterdam.nl Wilma Whincup, Parelmoervlinder 1, 1113 KV Diemen, tel. 020-6959502, [email protected] NL51 ABNA 0431 2585 38 t.n.v. Voeks te Zunderdorp Wilma Zwaag, tel. 036-5328077, [email protected] Frits Terweij, tel. 036-5319749, [email protected] Trijntje Visser, tel. 0299-601940 [email protected]

Themadag Op onze themadag, woensdag 12 november, maken we een wandeling langs de ‘Schatten van de Volkshuisvesting’ rond museum Het Schip, Spaarndammerplantsoen 140, in Amsterdam. De drie wereldberoemde volkswoningbouwblokken van Michel de Klerk zijn onderdeel van een prachtig stukje stadsuitbreiding uit de beginjaren van de vorige eeuw. Met de woningwet in de hand hebben gemeente en woningbouwverenigingen hun uiterste best gedaan fatsoenlijke huizen voor de arbeiders te bouwen. Om 11.00 uur starten we met koffie in de Lunchroom, Oostzaanstraat 28, 1013 WL, waarna de rondleiding van anderhalf uur, inclusief museumbezoek, zal plaatsvinden. De mogelijkheid bestaat af te sluiten met een lunch. Er is keus uit twee opties. Koffie, iets lekkers en rondleiding, € 14 (niet-leden € 17,50). Koffie, iets lekkers , rondleiding en lunch, € 24 (niet-leden € 30). Wilt u graag deelnemen, maak dan één van genoemde bedragen over op rekening van de penningmeester (zie colofon) o.v.v. ‘Themadag”. U kunt zich tot uiterlijk 5 november opgeven.

16


Dagtocht naar Marken

Apeldoorn Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten

www.voeks-apeldoorn.nl B.N. de Moel, Asselsestraat 303, 7312 CW Apeldoorn, tel. 055-3561825, [email protected] NL08 INGB 0003 6259 30 t..n.v. Voeks te Apeldoorn Mw. L.M.J. Hupkens-Jorna, tel. 055-5064498, [email protected] J. Hamer, tel. 0341-417178, [email protected] Mw. M.A. Müller-van der Burg, tel. 06-10765808, [email protected]

Lezing vulkanisme en vulkanen Op dinsdag 11 november om 14.00 uur zal de heer Van Tongeren bij ons in De Rank te Vaassen een interessante lezing houden over vulkanisme en vulkanen. Na afloop diner met de dinerclub.

Kerstdiner Ons traditionele kerstdiner zal dit jaar op dinsdag 16 december plaatsvinden in restaurant Dennenheuvel, Heerderweg 27, 8161 BK te Epe, dat voor deze gelegenheid sfeervol zal zijn aangekleed in kerstsfeer. We beginnen rond 17.00 uur met

REGIONIEUWS

een aperitief voor een heerlijk driegangen keuzemenu. Voorgerecht een dungesneden, gerookte en gemarineerde runderlende met huisgemaakte piccalilly. Als hoofdgerecht kunt u kiezen uit gebakken heilbot met saus antiboise, hertenbiefstukjes met een rode wijnsaus of gebakken kalfslende met een saus van dragon. Daarna een dessert ‘Dennenheuvel’ en koffie met bonbons. Dit menu is inclusief drie drankjes. Voeksleden betalen € 40, gasten € 50. U kunt zich opgeven voor deelname door uw betaling vóór 1 december over te maken naar de penningmeester (zie colofon).

Kerstdiner

Nieuwjaarsreceptie

Nieuwjaarsbijeenkomst

Onze nieuwjaarsreceptie zal worden gehouden op dinsdag 13 januari in De Rank te Vaassen. Na de receptie een boeiende voordracht over de werkwijze van Vincent van Gogh, die in samenwerking met het Shell laboratorium in Amsterdam is onderzocht. Daarna is er diner met de dinerclub.

Op dinsdag 13 januari is de nieuwjaarsbijeenkomst met het traditionele sjoelen en een leuke quiz in de herenboerderij “De Hucht” in Elst . Aanvang 14.00 uur. Er wordt een compilatie vertoond van de foto’s die het afgelopen jaar werden gemaakt. En natuurlijk een lekker drankje en hapje. De moeite waard voor u dus om te komen.

Dinerclub in actie

Dinerclub Apeldoorn

Leiden

Arnhem Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten

Het jaarlijks kerstdiner vindt plaats op dinsdag 16 december in herenboerderij “De Hucht” aan de Stationsstraat 24 te Elst. Aanvang 17.00 uur. Wij stelden voor u een viergangendiner samen met voor het hoofdgerecht de keuze uit vis of vlees. Tijdens het diner drie drankjes p.p. en koffie of thee na het diner. Wilt u hieraan deelnemen dan dient u € 41 over te maken op rekening van de penningmeester. Bij betaling vermelden of u vis of vlees als hoofdgerecht wilt. Wij hopen op een grote opkomst.

www.voeksarnhem.nl W. van Seters, Schependomlaan 14, 6542 RM Nijmegen, tel. 024-3770765, [email protected] NL81 INGB 0001 0219 12 t.n.v. Voeks regio Arnhem, Elst J. Startman, tel. 0316-264256, [email protected] T. van Seters, tel. 024-3770765, [email protected] Mw. T. Müller-Evers, tel.026-3643663, [email protected]

Lezing Cretio Op dinsdag 11 november wordt er een lezing verzorgd door Mevr. Gelderblom van Cretio in de Herenboerderij de Hucht, Stationsstraat 24, Elst. Aanvang 15.00 uur. Na afloop is er gelegenheid om gezellig samen te dineren. Zie Voeksnieuws 10.

Bowlen Er wordt door een aantal Voeksleden elke maand gebowld in Arnhem-Noord aan de Schelmseweg (tel. 026-3529550). Nadere inlichtingen bij de heer P. Krahmer, tel. 0317-357309 (bij verhindering graag ’s ochtends afbellen). Speeltijd is van 10.00 tot 12.00 uur. De data zijn: 11 en 25 nov., 9 en 23 dec., 6 en 20 jan. 2015, 3 en 17 febr., 3, 17 en 31 mrt., 14 en 26 apr., 12 mei 2015.

Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten

www.voeks-leiden.nl L.A. Bijl, ’t Lange Rack 9, 2162 XX Lisse, tel. 0252-418296, [email protected] NL52 ABNA 0426 3009 47 t.n.v. Voeks te Leiderdorp Mw. L. de Graaf-Wijsman, tel. 0252-216139, [email protected] P. Zipp, tel. 071-4025138, [email protected] R. Le Grand, tel. 06-44239515, [email protected]

Dinerclub De dinerclub bezoekt op woensdag 19 november (dus deze keer niet de laatste woensdag van de maand) de KTS in Voorhout, Leidsevaart 4. Aanvang 16.30 uur. Er wordt een viergangen menu geserveerd voor slechts € 20, introducees € 22. Hierbij zijn inbegrepen twee drankjes en koffie. Aanmelden door overmaken van het verschuldigde bedrag op de rekening van de penningmeester (zie colofon), onder vermelding van “diner november”. Uw gastheer is Cees van der Meer, tel. 071- 5895771. Vorig jaar was het KTS- winkeltje uitverkocht; dit jaar zijn we er wat eerder en zijn we hopelijk Sinterklaas een slag vóór.


17

REGIONIEUWS

OVERBODIGE OPROEP? Hopelijk is deze herhaalde oproep op de verschijningsdatum van VN overbodig, maar op de sluitingsdatum voor de kopij, heeft ons regiobestuur nog behoefte aan een opvolger voor de huidige, aftredende voorzitter of eventueel voor een andere functie. Graag horen we van u, ook als het alleen ter oriëntatie is. Een telefoontje naar één van de bestuursleden (zie colofon) of de voorzitter (06-81891006) is voldoende.

Kerstlunch De Kerstlunch is dit jaar weer in restaurant ‘De Moerbei’, Dorpsstraat 5a te Warmond. Op woensdag 17 december wordt er een driegangenmenu geserveerd, compleet met twee drankjes en koffie. Voeks leden betalen € 46, niet-leden € 56. Ontvangst vanaf 12.00 uur, om 12.30 uur gaan we aan tafel. Aanmelden door overmaking van het verschuldigde bedrag op de regiobankrekening (zie colofon), onder vermelding van ‘Kerstlunch’. Uw gastheer is Fred Beun, tel. 071- 5893721

Activiteiten Helaas is de belangstelling voor de toneeluitvoering over Anne Frank onvoldoende gebleken, ondanks een herhaalde oproep in de vorige editie van Voeks nieuws en een recente peiling bij de dinerclub. De leden die zich hebben aangemeld zullen we apart benaderen om zo nodig behulpzaam te zijn om deze voorstelling toch op eigen gelegenheid te kunnen bezoeken. Ook voor volgend jaar gaan we weer een aantal leuke activiteiten op het programma zetten, waarover we u ook tijdens onze regionale ledenvergadering zullen informeren.

Regionale Ledenvergadering De jaarlijkse ledenvergadering van de regio Leiden zal worden gehouden op woensdag 28 januari 2015 in het Dorpscentrum Oegstgeest (de naam is veranderd, maar de locatie is dezelfde als in vorige jaren). Noteert u de datum alvast? Nadere mededelingen in de volgende editie van Voeksnieuws.

Terugblik Sterrenwacht Het begon al te schemeren toen we ons verzamelden voor ons bezoek en het zag er naar uit dat we een redelijk heldere hemel zouden hebben. In het bezoekerscentrum werd verteld over de moderne vormen van de astronomie, ons eigen zonnestelsel en de middelen die de wetenschappers daarbij tot hun beschikking hebben. Ook over het gebouw, de ‘Oude Sterrewacht’, gebouwd in de negentiende eeuw als ‘het’ centrum van de sterrenkunde in Nederland. We waren natuurlijk gekomen om door die prachtige oude kijkers naar de sterrenhemel te kijken. In de grote koepel aangekomen bleek het jammer genoeg net iets te heiig om echt iets te kunnen zien. Toen we na tweeëneenhalf uur afscheid namen hadden we wel allemaal het gevoel toch met iets bijzonders kennis te hebben gemaakt.

18


Den Haag Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten

www.voeks-regio-denhaag.nl A.W.J. de Groen, Gen.Eisenhowerplein 186, 2284XW, Rijswijk-ZH, tel. 070-3943918, [email protected] NL74 INGB 0003 4916 58 t.n.v. Voeks te Den Haag Vacant F.M. van der Veen, tel. 070-3687168, [email protected] Vacant

Regio Den Haag 60 jaar Volgende maand is het 60 jaar geleden dat onze Voeks-regio Den Haag werd opgericht. Het bestuur is van mening dat dit gevierd moet worden en nodigt u uit voor een feestelijke receptie. Op vrijdag 21 november bent u, als lid van Voeks, samen met uw partner vanaf 17.00 uur op de Te Werve locatie hartelijk welkom om samen met bestuur en andere Voeksleden dit heugelijke feit te vieren. U kunt zich schriftelijke of per e-mail, uiterlijk vrijdag 14 november, aanmelden bij de secretaris (zie colofon). Geeft u aan of u alleen of met z’n tweeën komt.

Bredius, Jan Steen en het Mauritshuis Ter gelegenheid van de feestelijke heropening van het Mauritshuis organiseert Museum Bredius een bijzondere tentoonstelling genaamd ‘Kennerschap: Bredius, Jan Steen en het Mauritshuis’. De kern hiervan wordt gevormd door de negen werken van Jan Steen die Abraham Bredius, als directeur van het Mauritshuis, tussen 1889 en 1909 heeft verzameld en aangevuld met elf schilderijen uit openbaar en particulier bezit. Het moet duidelijk maken waar de oorsprong van Jan Steen’s kunstenaarschap ligt en hoe hij zich slechts in enkele jaren van landschap- tot figuurschilder ontwikkelde. De onschuldige kijker zal het zich ontgaan dat Jan Steen allerlei verborgen (on)deugden in zijn schilderijen heeft verstopt. Directeur Jansen zal ons, op donderdag 20 november vanaf 14.00 uur, hier persoonlijk op wijzen in museum Bredius, Lange Vijverberg 14, Den Haag. Er kunnen maximaal 20 personen mee, Voeksleden hebben voorrang. U kunt zich opgeven via e-mail activiteiten@ voeks-regio-denhaag.nl. Kosten incl. gids voor museumjaarkaarthouders € 2,50, zonder mjk. € 5 p.p. Over te maken op bankrekening van de penningmeester (zie colofon) onder vermelding ‘Museum Bredius’.

Media Computerclub Na een zomerstop zijn we weer begonnen met de clubbijeen komsten die elke tweede donderdag van de maand in het paviljoen “Te Werve” in Rijswijk (aanvang 13.30 uur) gehouden worden. De komende maanden willen we aandacht geven aan o.a. computerveiligheid, foto- en videobewerkingssoftware en de daarmee gemaakte vakantiefilms door de leden. Op donderdagmiddag 20 november houden we een extra bijeenkomst, waarbij een externe spreker een demonstratie en uitleg zal geven over modeltreinbesturing via de computer. Iedereen is van harte welkom om kennis te maken met onze clubactiviteiten. Contact [email protected].

REGIONIEUWS

Computer cursussen Bij voldoende deelname organiseren we begin volgend jaar weer computercursussen. Zie voor uitgebreide informatie Voeksnieuws 10. Voor nadere informatie kunt u bij Ruud van der Ark, e-mail [email protected] of op de regiowebsite terecht.

Haarlem/Alkmaar Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten

www.voekshaarlemalkmaar.nl W.J. van Beest, Madelievenlaan 19, 2111 ZJ Aerdenhout, tel. 023-5245855, [email protected] [email protected] NL63 ABNA 0561 5013 86 t.n.v. Voeks Haarlem-Alkmaar te Heemstede Mevr. A.J.C. Spindlegger, tel. 072-5710927, [email protected] M. Visser, tel. 072-5124545, [email protected] P. Versluis, tel. 06-28154190, [email protected]

Kerstdiner Zoals alle jaren wordt ook 2014 afgesloten met het kerstdiner en wel op zaterdag 20 december in restaurant Johanna’s Hof. Vanaf 16.30 uur eerst een glaasje en een hapje waarna rond 18.00 uur het kerstdiner. Dhr. Geert Pranger zorgt weer voor een muzikale omlijsting. Het diner heeft een viergangen menu waarbij voor het hoofdgerecht een keuze kan worden gemaakt tussen, wild, vlees of vis. Het diner wordt besloten met koffie of thee met friandises. Uw voorkeur voor speciale dieetwensen of een vegetarisch menu opgeven bij uw aanmelding, telefonische of via e-mail. De kosten voor dit diner bedragen € 46 p.p. voor leden en € 57 voor niet-leden. Deze kosten uiterlijk 7 december overmaken aan de penningmeester (zie colofon). Route Johanna’s Hof te Castricum aan Zee: A9, afslag Castricum, volg de N203 naar Castricum/Heiloo, afslag Castricum-Egmond (Castricum aan Zee) bij de rotonde rechtdoor, de Zeeweg op, na circa 2 km links ligt de Johanna’s Hof, tegenover het bezoekerscentrum van de PWN, De Hoep. Indien u vervoer wenst naar deze bijeenkomst dan graag contact opnemen met het bestuur.

Terugblik Maeslantkering en Europoort Voor deze trip waren er zoveel belangstellenden dat we elf aanmeldingen op een wachtlijst hebben moeten zetten voor een eventuele volgende keer. Ondanks dat het niet helemaal droog is gebleven, hebben we tijdens de rondvaart vanaf het bovendek van de rondvaartboot een prachtig beeld kregen van het imposante Europoort gebied en van de tweede Maasvlakte. Een film over de bouw van de Maeslantkering werd gegeven in het informatiecentrum Het Keringhuis. Met een gids werd er buiten en binnen een rondleiding gemaakt. De deelnemers waren unaniem in hun mening dat dit een bijzonder geslaagde dag is geweest.

Het Noorden Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten

www.voekshetnoorden.nl Mw. G. van Rossum, Norbruislaan 5, 7761CG Schoonebeek, tel. 0524-532162, [email protected] NL36 RABO 0131 7956 35 t.n.v. Voeks regio Het Noorden te Borger Mw. M.J. van Os, [email protected] Ton Vas, tel. 0592-346208, [email protected] Wim Huizing, tel. 0592-310932, [email protected]

Nieuwjaarsreceptie Het regiobestuur nodigt u uit voor de regionale nieuwjaarsreceptie op donderdag 15 januari om 14.00 uur in Café Restaurant van Veen, Witterhaar 14, 9405 VK te Assen (Witten). Muzikale medewerking wordt verleend door het trio ‘Heeren Oud Zuid’. Wij hopen dat u van deze gelegenheid gebruik zult maken om elkaar een goed 2015 toe te wensen.

Lezing Veilig Verkeer Nederland Op donderdag 20 november, aanvang 14.00 uur, organiseert uw bestuur een interessante bijeenkomst die zal worden gehouden in Restaurant Hofsteenge, Hoofdstraat 11, 9444 PA Grolloo. Veilig Verkeer Nederland, afdeling Assen, zal middels een PowerPoint presentatie verschillende verkeerssituaties uitleggen. Er wordt aandacht geschonken aan de verkeersregels voor automobilisten, (E-bike) fietsers, bestuurders van een scootmobiel en niet te vergeten de voetganger. De nieuwe verkeersborden en verkeersregels komen ook aan de beurt. Uw reactie kan worden getest met een reactietester en u kunt met een zgn. alcohol-bril ervaren hoe het is wanneer men zich met een glaasje teveel op in het verkeer begeeft. U kunt deze middag bijwonen door u voor 16 november op te geven bij Wim Huizing (zie colofon)

Rijnmond Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten

www.voeksrijnmond.nl W.A. Meijnen, Terborchdreef 10, 3262 NB Oud- Beijerland, tel. 0186-615905, [email protected] NL90 INGB 0000 3201 49 t.n.v. Voeks regio Rotterdam te Hellevoetsluis Mw. H.E. Doorneveld-Letterman, tel. 078-6762010, [email protected] Mw. W.A. Vogelaar, tel. 0186-617760, [email protected] Mw. G. Burger-Volker, tel. 078-6733993, [email protected] P. Groen, tel. 06-46717731 [email protected]

Wandeling Op donderdag 6 november maken we een wandeling in Rotterdam Delftshaven. Bij elke nieuw georganiseerde wandeling zijn er ook weer nieuwe deelnemers. Loopt u ook mee? De te lopen afstand wordt beperkt tot ongeveer 4 km en er wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de mogelijkheden van de deelnemers. Omtrent de verzamelplaats en tijdstip zult u nader worden geïnformeerd nadat u zich heeft opgegeven bij Gerda Burger of Piet Groen. (zie colofon)


19

REGIONIEUWS

Kerstdiner De datum van ons kerstdiner is vastgesteld op vrijdag 19 december en vindt plaats in partycentrum ‘Alcazar Events’, Groeneweg 16, 3297LA Puttershoek. Aanvang 17.00 uur. De ‘Hugger Mugger’ Jazzband uit Breda zorgt weer voor de muzikale omlijsting, waarbij het kerstrepertoire uiteraard een belangrijke rol speelt. Er is gelegenheid om te dansen op de veelal traditionele jazz en dixieland muziek. De prijs voor deze avond bedraagt € 42 p.p. voor leden en introducees. Er zal weer voor busvervoer worden gezorgd vanuit Vlaardingen en Hoogvliet. Wilt U gebruik maken van het busvervoer, dan betaalt u daarvoor € 8 extra. De bus vertrekt om 16.00 uur uit Vlaardingen Holy en om 16.15 uur vanaf metrostation Hoogvliet. De terugreis vanuit Puttershoek zal zo rond 22.30 uur zijn. Graag zo spoedig mogelijk aanmelden zodat wij een inschatting kunnen maken van het aantal deelnemers. Aanmelden kan bij Piet Groen of Gerda Burger. (Zie colofon)

Dinerclub Het bestuur van Uw regio heeft het plan opgevat om in 2015, bij voldoende animo, een ‘dinerclub’ te starten. We denken eraan om voorlopig vier keer per jaar met een groep van 20 tot 30 personen uit eten te gaan in een vooraf geselecteerd restaurant. Deelname is in volgorde van aanmelding. De prijs zal ongeveer € 35 voor leden en hun huisgenoten bedragen. Introducees zijn welkom, zij betalen iets meer. Heeft u hiervoor belangstelling meldt u zich dan aan bij Piet Groen of Gerda Burger. (Zie colofon)

Enquête Ons bestuurslid Guus Stoelinga heeft een enquête opgesteld waarin uw mening en voorstellen voor de in de toekomst te organiseren evenementen en clubactiviteiten wordt gevraagd. Deze enquête is naar alle ons bekenden e-mail adressen gestuurd. Wij stellen uw respons zeer op prijs.

Secretaris Tenslotte maken wij u erop attent dat in het nieuwe jaar de functie van secretaris in ons bestuur vacant is. Hebt u interesse voor deze bestuursfunctie? Neemt u dan contact op met de huidige secretaris Wim Meijnen, zie colofon.

Nieuwjaarsreceptie De nieuwjaarsreceptie van het regio Rijnmond is gepland op donderdag 8 januari en begint om 14.00 uur in De Polderpoort te Vlaardingen.

Nieuwjaarsreceptie Schiphol Regio Rijnmond zorgt weer voor vervoer naar de Voeks nieuwjaarsreceptie op Schiphol op zaterdag 10 januari. Voor het busvervoer kunt u zich opgeven bij Piet Groen en Gerda Burger. De kosten bedragen € 12,50 p.p. over te maken op rekening van de penningmeester (zie colofon.) Bus vertrektijden: 12.05 uur Blaaksedijk, Heinenoord, 12.15 uur metrostation Hoogvliet en 13.00 uur Vlaardingen-Holy. Aankomst Schiphol Van der Valk om 14.00 uur, vertrek vanuit Schiphol 17.15 uur.

20


Het Sticht Website

Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten

www.voekshetsticht.nl W.G. Reman, Flits 14, 1231 SN Loosdrecht, tel. 035-5823161, [email protected] NL19 INGB 0000 5021 38 t.n.v. Voeks regio Het Sticht te Huizen J. van Berkel, tel. 06-53841190, [email protected] J.H. Eekhof, tel. 0348-423015, [email protected] E.J. Pater, tel. 06-22451195, [email protected]

Opvolging regiocoördinator welzijnswerk De vorige keer een oproep voor de opvolging voor de regiosecretaris, waarop inmiddels al een reactie is gekomen, nu een oproep voor een opvolger coördinator welzijnswerk. Hans van Berkel is in februari 2015 statutair aftredend en heeft besloten zich niet herkiesbaar te stellen. Het bestuur is dus nu op zoek naar een opvolger voor hem. Bij deze dus een oproep aan mensen die het welzijnswerk een goed hart toedragen en daar een bijdrage aan willen leveren. Het bestuur ziet in dat geval uw reactie gaarne tegemoet.

Lezing beleggen Op dinsdag 11 november zal de heer Arjan van Assen, beleggingsadviseur bij de firma Philipse & Co, een presentatie houden met als titel ‘Beleggen in bijzondere tijden’. Gezien de lage rentevergoedingen op contant geld wellicht een interessant onderwerp. De zaal, Champ’Aubert in Driebergen, is om 13.30 uur open en de presentatie begint om 14.00 uur. Toegang is gratis en aanmelden vooraf is niet nodig.

Kerstdiner Op maandag 15 december wordt het jaarlijkse kerstdiner voor leden gehouden in restaurant Robert, Spandersweg 1, 1217 DB Hilversum. U wordt na 16.00 uur ontvangen met een drankje en een hapje. Het diner omvat een entree, soep, hoofdgerecht en dessert met koffie/thee. De kosten bedragen € 44 p.p. voor leden en partners en € 55 voor niet-leden. Aanmelden uiterlijk 8 december bij Evert Pater (zie colofon). Betaling door overmaken van het bedrag op de regiobankrekening (zie colofon) o.v.v. ‘kerstdiner’ en het aantal personen. NB. als gasten voortijdig aanwezig zijn dan zijn hun eventuele consumpties voor eigen rekening. Route A1 vanuit de richting Amsterdam, afslag Blaricum/Huizen, rechtdoor het kruispunt over tot aan de stoplichten, linksaf Ceintuur baan richting Bussum-Zuid/’s Graveland, aan het einde linksaf (derde afslag rotonde) richting ’s Graveland/Hilversum, derde stoplicht rechtsaf (schuin het bos in) de Bussumergrintweg, na ca.1500 m rechtsaf de Spanderslaan, direct links het restaurant Robert. Route A1 vanuit de richting Amersfoort, afslag Blaricum/ Huizen, bij de stoplichten linksaf, bij de volgende stoplichten linksaf (viaduct onder de snelweg) en gelijk rechtsaf, bij de volgende stoplichten linksaf Ceintuurbaan op. Verder als boven.

Terugblik bezoek Slot Zuylen Op 9 september werd een bezoek gebracht aan Slot Zuylen. Na ontvangst in het omgebouwde voormalige koetshuis volgde een uitgebreide rondleiding door het slot, waarbij uiteraard veel aan-

REGIONIEUWS

dacht werd besteed aan de bekendste bewoner ervan, Belle van Zuylen, die er geboren is en tijdens haar jeugd de verbouwing van het slot meemaakte tot het ons thans bekende gebouw. Het uitstapje werd besloten met een lunch in restaurant Belle.

Onze Belle van Zuylen

Programma 2015 Voor het komend jaar is het bestuur nog bezig het programma te voltooien, maar twee zaken staan nu al vast. Nieuwjaarsbijeenkomst op dinsdag 13 januari, aanvang 13.30 uur. Regionale Ledenvergadering op dinsdag 10 februari, aanvang 11.00 uur met aansluitend lunch. Beide activiteiten in onze stamlocatie Champ’Aubert te Driebergen.

Uitvinden, een uit de hand gelopen hobby! Oogkleppen zijn de vijand van een uitvinder. Hoe kun je iets uitvinden als je wordt belemmerd door rigide kaders? Een uitvinder denkt in oplossingen voor problemen en als er geen oplossing is, is er geen probleem. Vaak lopen uitvinders aan tegen weerstand van de omgeving. Met de opmerking ‘we hebben het altijd zo gedaan’ kom je geen millimeter verder. Onno Hoekstra is visionair, uitvinder, grafisch ontwerper, havenmeester en sluismeester in het schilderachtige stadje Hindeloopen. Tijdens zijn dienst als havenmeester heeft hij vrijwel altijd een schetsboek bij zich om zijn ideeën aan het papier toe te vertrouwen. Eigenlijk komt hij structureel acht uur per dag te kort om alles te doen wat hij zich heeft voorgenomen. We hebben hem uitgenodigd om een presentatie te houden over enkele uitvindingen die hij heeft gedaan en waarover regelmatig artikelen zijn te vinden in dagbladen, regionale kranten en tijdschriften. Zoals een ‘varend’ eiland voor de Olympische Spelen op zee (www.sportknowhowxl.nl/OpenPodium/6968) of een structurele oplossing voor de rijzing van de zee als gevolg van de klimaatverandering. De zeer interessante bijeenkomst begint op woensdag 19 november om 14.00 uur in Restaurant Kampkuiper, Almeloseweg 113, 7615 NA Harbrinkhoek. Tel: 0546- 629 962. Dit is zeker een aanrader om te komen luisteren. Aan deze middag zijn geen kosten verbonden.

Wandelen

Twente Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten

Uitvinder Hoekstra

www.voekstwente.nl Mw. U.J.J. Kriekjes, Kobstederweg 3, Winterswijk Henxel, tel. 0543-531248, [email protected] NL62 ABNA 0549 0097 44 t.n.v. Voeks regio Twente te Hengelo Mw.B.Feunekes-Spruijt, tel. 053-4614598, [email protected] J.Sizoo, tel. 053-4365398, [email protected] H.Freiboth, tel. 0546-492944, [email protected]

Wandelen Op woensdag 5 november gaan wij wandelen in Uelsen, een wandeling uitgezet door Hans Boot. We komen om 10.00 uur samen in hotel Am Waldbad, zum Waldbad 1, Uelsen. Route vanaf Ootmarsum-Vasse-Getelo. Na bord Uelsen, bij tweede stoplicht rechtsaf Ortsmitte, bij wegversmalling ter hoogte van de kerk rechtsaf Feriengebiet, na 0,5 km. rechtsaf richting hotel Am Waldbad, na ca. 300 m. links zum Waldbad, na 200 m het Waldbad rechts. Vanaf Bad Bentheim-Nordhorn-Neuenhaus, na het bord Uelsen Feriengebiete bij stoplicht links Uelsen-Ortsmitte, op T-splitsing rechtsaf, dan links langs de kerk, na 30 km-zone bord linksaf richting Feriengebiet, na 0,5 km. rechtsaf richting hotel Am Waldbad, na ca. 300 m. links zum Waldbad, na 200 m. het Waldbad rechts.

We wandelen op woensdag 3 december onder leiding van Joop en Ans Meijer in Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug. Verzamelen om 10.00 uur in het restaurant van Buitencentrum Sallandse Heuvelrug, Grotestraat 281 7441 GS Nijverdal. Parkeren bij Hotel-Restaurant Dalzicht, naast het buitencentrum. Voor aanmelding of vragen: Ursel Kriekjes (zie colofon)

Kerstdiner Ons jaarlijkse kerstdiner wordt gehouden op woensdag 17 december in restaurant Kampkuiper, Almeloseweg 113, 7615 NA Harbrinkhoek, www.kampkuiper.nl. U bent welkom om 12.30 uur voor een drankje en een amuse in de bistro. Om 13.00 uur nodigen wij u uit in het restaurant voor een viergangen diner. Het diner is tot ong. 16.00 uur. Kosten voor dit arrangement zijn € 40 voor Voeksleden en € 49,75 voor introducees (alles inclusief). Dit bedrag overmaken op de rekening van de penningmeester (zie colofon) o.v.v. kerstdiner. Opgeven uiterlijk 28 november bij Hans Freiboth, (zie colofon). Zie ook onze website. Route: Vanaf A1 de afslag Borne West, langs Borne, dus niet rechts afslaan, over het spoor weg vervolgen bij T-kruising linksaf, bij rotonde linksaf richting Almelo. In Zenderen bij verkeerslichten rechtsaf N744 richting Albergen. Bij rotonde in Albergen naar links de N349 op. Tot afslag Harbrinkhoek dan naar rechts de N746. Na een paar kilometer zie je links Kampkuiper liggen.


21

REGIONIEUWS

Het Zuiden Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulenten Activiteiten

www.voeksregiozuid.nl Agnes Hengst-van der Meer, Gravin v Sulzbachstraat 10, 4854 EV Bavel, tel 076-5612138, [email protected] NL93 INGB 0003 3074 04 t.n.v. Voeks regio Het Zuiden te Oosterhout (NB) A.H. Don, Hoge Vaartkant 128 4873LL Etten-Leur, tel. 076- 5018065 of 06-24396021, [email protected] Brabant & Limburg: J. van Beusekom, tel. 076-5218259, [email protected], Zeeland & Limburg: L. van Zon, tel. 0113-270144, [email protected] (Vacant)

Bijeenkomsten Goes: Iedere tweede dinsdag van de maand sociëteit in hotel

Terminus, Stationsplein 1 in Goes vanaf 10.00 uur. Zevenbergen: Iedere eerste woensdag van de maand sociëteit in hotel Van der Hooft van 10.00 tot 12.00 uur.

Welzijnswerk Albert Don blijft op zoek naar een welzijnswerker voor de regio Noord Limburg en eveneens één voor de regio Eindhoven. Heeft u interesse of wilt u nadere bijzonderheden, pak de telefoon of stuur een e-mail naar Albert (zie colofon). Aarzel niet, het is dankbaar vrijwilligerswerk en u doet er de oudere Shell gepensioneerden een enorm plezier mee.

Terugblik bezoek Breda Een grote groep Voeksleden bracht op 16 september ‘s ochtends een bezoek aan de Koninklijke Militaire Academie in Breda. Een op het terrein geparkeerde F16 ontlokte iemand de opmerking,

‘knap om hier te landen, zo tussen de bomen’. Van een oudofficier kreeg men uitleg over de historie van de KMA, de diversiteit van de opleidingen en de relatie met de Nassau‘s. Een rondleiding over het terrein maakte het bezoek compleet. Na de lunch in Humphrey’s namen de VVV gidsen hen ‘s middags mee voor de Historische Kilometer, een wandeling door het park en langs de diverse ‘Nassaupunten’ in Breda. In de Grote Kerk werd stilgestaan bij de verschillende praalgraven en werd uitgelegd waar de kreet ‘rijke stinkers’ vandaan komt. Ook het Begijnhof werd bezocht. Begijnen waren vrouwen, die leefden als alleenstaanden en die deel uitmaakten van een soort vrije lekengemeenschap binnen de katholieke Kerk.

REDEN 1 OM LID TE WORDEN VAN VOEKS. Belangenbehartiging: spreekbuis voor Shell gepensioneerden in contacten met het Shell Pensioenfonds en Shell Nederland, alsmede met landelijke pensioenorganisaties Als er in de maand januari géén contributie is betaald of ingehouden van uw pensioen bent u géén lid van Voeks! Bent u geïnteresseerd in de behartiging van uw belangen, activiteiten voor Voeksleden of Voeks welzijnswerk? Dan zegt u:

JA, NATUURLIJK WORD IK LID VAN VOEKS! Ondergetekende, de heer/mevrouw Adres Postcode

Woonplaats

Geb.datum

Laatste maatschappij

Telefoon

E-mail

Ingangsdatum Shellpensioen

Betaalnr

Naam echtgeno(o)t(e) /partner

.Geb.datum partner

meldt zich hierbij aan als lid van Voeks en gaat ermee akkoord dat de contributie (€ 20) in januari met het pensioen wordt verrekend. NB: Indien de aanmelding in het loop van het jaar wordt gedaan, zal éénmalig een acceptgiro worden toegezonden. Indien uw pensioen nog niet in betaling is, wordt ieder jaar een acceptgiro toegezonden. Datum

Handtekening

In envelop zonder postzegel aan: Bureau Voeks, Antwoordnummer 1964, 2501 VC Den Haag N.B. U kunt zich ook aanmelden via onze website <www.voeks.nl>

22


PERSONALIA

De volgende leden heten wij welkom: M.L. Abee, Hoorn; ex KSEPL

Mw. J. Mandema-Eekhof, Rozendaal

K.J. de Vries, Smilde; ex NAM

Mw. T. Bijlholt-Zitter, Smilde

Mw. M. van Rossen-Kampuës, Vlaardingen

J.R. Wierda, Oegstgeest; ex SI

G.C.M. Hagens, Steenbergen; ex SNC Moerdijk

A.J.W. Strootman, Klundert; ex SNC Moerdijk

Mw. E.J. van der Wilk-Addens, Den Haag

B.H.G. Hudepohl, De Krim; ex NAM

Mw. M. Timmerman-van den Berg, Strijen

Mw. G. Leukfeldt-van Hulst, Arnhem

Met leedwezen geven wij kennis van het overlijden van onze leden: C. van Aalst, ex Oman, 2/08, 79 jr; Schiermonnikoog

D. Hekelaar, ex SNR, 30/07, 87 jr; Rotterdam

P.W. van Smalen, ex SNV, 21/08, 71 jr; Hellevoetsluis

F.M. Agerbeek, ex SNR, 15/08, 79 jr; Spijkenisse

P. Hijmans, ex SNR, 14/08, 84 jr; Ridderkerk

A.C. Sterk, ex KSLA, 29/07, 90 jr; Purmerend

M.D. van der Bijl, ex SNR, 30/07, 89 jr; Oostvoorne

J.P. de Jong, ex SIPM, 11/08, 94 jr; Roosendaal

Mw. L. Takkenberg-de Klerk, (KSLA), 11/08, 87 jr; Den Bosch

J.G. de Bruin, ex SGSI, 3/08, 72 jr; Hooge Zwaluwe

Mw. A.M. Juffermans, (SIPM), 7/08, 73 jr; Oegstgeest

Mw. L.A. Teuben-Duinker, (Shell Tankers), 2/08, 79 jr; Aerdenhout

F. van Daalen, ex SIPM, 23/08, 78 jr; Delft

H.J.C.M. Juffermans, ex SIEP, 8/08, 61 jr; Hazerswoude-Dorp

B. van Til, ex SNR, 3/08, 77 jr; Spijkenisse

I.J.A. van Dommelen, ex NAM, 22/08, 83 jr; Loosdrecht

H. Kleinendorst, ex SNR, 9/08, 87 jr; Vlaardingen

Mw. L.F. van Dongen-de Roock, (SIPM), 22/08, 88 jr; Wassenaar

Mw. J. Kluitenberg-Wolterink, (NAM), 8/08, 85 jr; Schoonebeek

Mw. J. Duns-Lantinga, (SIPM), 15/08, 92 jr; Wassenaar

Mw. J. Kuipers-Slot, (NAM), 22/08, 81 jr; Zuidbroek

A.H.A.G. Ebbink, ex Singapore, 26/08, 92 jr; Wassenaar

P.E.A. Laurens, ex SNR, 30/07, 83 jr; Spijkenisse

P.G. van Eijk, ex SNR, 11/08, 91 jr; Vries

Mw. H. van Raaphorst, (SNR), 1/08, 93 jr; Duitsland

D.P. Eikelenboom, ex SNR, 31/07, 77 jr; Oud-Beijerland H.E. Goossens, ex SNV, 6/08, 82 jr; Rosmalen P.C. de Groot, ex SGSI, 9/08, 69 jr; Velp

W. Roose, ex Indonesië, 13/08, 92 jr; Oosterbeek

Mw. E.J. Uijtdragers-Lemkes, (KSLA), 7/08, 94 jr; Hoorn Mw. G. Verhaal-Woud, (SNV), 7/08, 93 jr; Heiloo T.J. Vermeulen, ex SNV, 15/08, 89 jr; Roosendaal Mw. S.M. de Vlieger-Boer, (SIPM), 2/08, 91 jr; Zoetermeer Mw. T. van der Zanden-Moor, (Brunei), 13/08, 85 jr; Maassluis Mw. C.E.L. Zoetemeijer-Moerman, (SNR), 19/08, 85 jr; Piershil

Mw. I.C. Schröder-Teffer, (NAM), 20/08, 84 jr; Dodewaard

Familieberichten: Mw. E.A. Diederix-Palma, 26/07, 84 jr; echtgenote van D.O.J. Diederix (SIPM), Nieuw Zeeland Mw. P.J. van Dijk-Lafranca, 1/08, 81 jr; echtgenote van C.A.M. van Dijk (SNR), Spijkenisse Mw. J.M. van Kalkeren-Caldenhove, 3/08, 65 jr; echtgenote van J.R.A. van Kalkeren (SRTCA), Purmerend Mw. L. Koridon-Roodnat, 8/08, 72 jr; echtgenote van C.J. Koridon (SNR), Papendrecht

Mw. M. Krijgsveld-Reinders, 5/08, 90 jr; echtgenote van J. Krijgsveld (SNR), Ter Apel Mw. C.H.J.M. van Manen-de Klijn, 13/08, 84 jr; echtgenote van E.P. van Manen (Gabon), Heeze

Mw. B.H.C. Swanborn-van der Werf, 29/07, 90 jr; echtgenote van R.A. Swanborn (NAM), Oosterbeek Mw. M. van Zutphen-Högemann, 25/08, 76 jr; echtgenote van W.A. van Zutphen (KSLA), Petten

Mw. B.M.J. van Rossenberg-van der Holst, 17/08, 77 jr; echtgenote van T.F.C. van Rossenberg (SNI), Pijnacker Mw. L.C. Steel-Hoogervorst, 5/08, 86 jr; echtgenote van H. Steel (SNR), Spijkenisse


23

VOEKSKRONKEL V-50

VOEKS NIEUWS

24


12 NOV - DEC 2014

Recommend Documents