105

nl

.in di eg an ge rs .

w

w

w

nl


w

w

w

105

nl


w

w

w

nl

MAANDBLAD VOOR HET BATALJON GRENADIERS

No.

7


JUNI 1949

INHOUD:

Het Reg. Grenadiers

Li Kol. R.A. v. Holthoon 107

2 Jaar

Maj. H. Fels

112

Uit ons Bataljon

Kapt. J. Dijkgraaf

113

Vorming

Lt. R. J. Watjer

113

Het Godsrijk te velde

- P. —.

114

Lt. R. J. Watjer

115

Foto Prijsvraag

—

11B

Grafische Kunst

Maj. Schram de Jong

121

Gaat de Geschiedenis zich herhalen

Lt. J. F. H. Noordhoff

124

Sport en Gezonheid

Dr. Jensema

124

Dam - Schaak - Bridge

Lt. Mullender Lt. Hagenaars

125

Scholing in

Rijkswerkplaatsen

w

w

w

Vragenrubriek

106

127

Van Thuis

Lt. H. J. Q. Pijpers . 1 2 8

Welzijnsverzorging Stemmen uit de Troep

Lt. R. J. Watjer

130 ; 130


nl

DE COMMANDANT VAN HET GARDE REGIMENT GRENADIERS SPREEKT TOT ZIJN MANNEN IN DE TROPEN

w

w

w

Gaarne zal ik gevalg geven aan het verzoek van Uw redactie om in het Juli-nummer van ,,de Granaat" orgaan van het 4e Bataljon Garderegiment. Grenadiers iets te schrijven over het ontstaan en de geschiedenis van ons Regiment. Onderstaand artikel draagt de stempel van de spoed waarmede het moest worden samengesteld. Uw verzoek bereikte mij n.1. eerst enige dagen geleden. Ik neem aan, dat de Lezer derhalve eventuële tekortkomingen in stijl en redactie zal willen verontschuldigen. Lang vóór de oprichting van onze Regimenten bestonden er in de Nederlandse legerformaties reeds Grenadiers. Zij maakten o-a. deel uit van de Garde van Stadhouder Williem III, ook wel de KoningStadhouder genoemd, omdat hij tevens Koning van Engeland was. In de jaren 1690~'91 hebben deze Grenadiers bij de slag aan de Boyne en de aanval op de versterkte stad Athlone zich onvergankelijke roem verworVen. Het regiment Grenadiers van de Hollandse Garde, door Napoleon ,,la gloire de Hollande" genoemd vocht dn 1812 verbeten bij Krasnoi in Rusland en hield tot, het uiterste stand, waardoor de andere troepen de verdere terugtocht mogelijk werd gemaakt. Slechts 40 Grenadiers van dit schone regiment overleefden deze hevige gevechten. Wij zien dus, dat ook in vroeger tijden de Grenadiers hun mannetje wisten te staan. En dat is geen wonder, want het waren steeds uitgezóchte soldaten, aanvankelijk uitsluitend met handgranaten bewapend. Gezien de primitieve samenstelling en het gewicht, waren aan het gebruik van deze explosieven zeer grote risico’s verbonden, zodat alleen onvervaarde en krach

tige kerels hiervoor in aanmerking kwamen. Hun' plaats was tijdens het gevecht op de rechter-vleugel van de Infanterie of wel gingen zij aan het hoofd der aanvalstroepen vooruit en wierpen onmiddellijk voor de stormaanval hun granaten op de vijand. Het zijn de Grenadier, die het eerst met een van een bajonet voorzien geweer worden bewapend. Zij behouden na de algemene invoering hiervan en de tijdeüïjke afschaffing van de handgranaat hun positie van uitgelezen korpsen. Na de verbanning van Napoleon in 1814 naar het eiland Elba, besloten de grote mogendheden, verenigd op het zogenaamde Weener Congres, om aan een toekomstige bedreiging van Frankrijk beter het hoofd te kunnen bieden, de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden (het tegenwoordige België) samen te voegen tot het Koninkrijk der Verenigde Nederlanden onder Koning Willem I. Het toenmalige leger bestond uit een aantal zelfstandige bataljons, die werden samengevoegd tot. 17 Afdelingen, terwijl er bovendien nog 2 Nassause regimenten en 4 Zwitserse Garde- regimenten in 1828 opgeheven. Een geest van landse dienst waren. Mede onder druk van de Zuidelijke Nederlanden werden de 4 Zwitserse regimenten in 1828 opgeheven. Een geest van verslapping maakte zich van het Nederlandse volk meester. Na de ineenstorting van de Franse militaire macht stonden „de nood en de periculen” het niet meer „klaar voor ogen” en „zij konden geenszins gedisponeerd werden om naar behoren te vigileren voor haar eigen securiteit”,, zo had onze grote Raadspensionaris Johan de Wit reeds geklaagd bij een vroegere

107

nl

Veldtocht 1831”. Na het eindigen van de 10-daagse veldtocht hield de Koning een wapenschouwing, waarbij Zijne Majesteit de woorden uitsprak: „Mijn Grenadiers zijn dapper en goed”. Er breekt nu een vredesperiode aan, die eerst wordt onderbroken in het jaar 1940. In deze periode zijn de volgende feiten te vermelden: In 1832 tijdens het verblijf van het Regiment in Noord-Brabant componeert de Kapelmeester Dunkler onze Grenadiersmars ,,Turf dn je ransel’’. Zoals door de toenmalige Minister van Oorlog in 1905 is bepaald, is de Grenadiersmars eigendom van het Regiment en mag bij parades en wapenschouwingen niet door andere regimenten worden gespeeld. 1841 De naam Afdeling Grenadiers wordt veranderd in Regiment Grenadiers- 1843 worden de Regimenten Grenadiers en Jagers verenigd tot één Regiment Grenadiers en Jagers onder het vaandel van het Regiment Grenadiers. In de loop der jaren Week telkens weer hoe de Grenadiers en Jagers zich mochten verheugen in de belangstelling van ons Vorstenhuis. Vier Prinsen van Oranje hebben in hare gelederen gediend. In de jaren. 1831-1835 dienden bij de le Compagnie van het le Bataljon Grenadiers de Erfprins van Oranje, later Koning Willem III, daarom sedertdien de Koningscompagnie genoemd; bij dö le Compagnie van het He Bataljon zijn broeder Prins Alexander. Op 4 September 1853 benoemde Koning Willem III zijn zoon en troonopvolger tot le Luitenant der Grenadiers en in 1861 zijn tweede zoon Prins Alexander tot tweede Luitenant der Jagers. Koning Willem III droeg de uniform van Kolonel der Grenadiers en der Jagers en ten slotte Prins Bernhard die van Kapitein der Grenadiers en tijdens de plechtige Inhuldiging van Hare Majesteit Koningin Juliana de uniform van Generaal der Grenadiers. Op 10 April 1849 hechtte 1 , Koning Will'em III het metalen Kruis (tiendaagsche veldtocht) dat door zijn vader was gedragen aan het Grenadiersvaandel. Bovendien schonk in datzelfde jaar Koning Willem III aan het Ie en Ile Bataljon Grenadiers sierfanions, terwijl enkele dagen later de Koningin-Weduwe als aandenken aan Koning Willem II, de held van Quatre- Bras en Waterloo, het vaandel bekranste. 1876. Zijne Majesteit de Koning verleent aan het muziekkorps der Grenadiers de titel' „Koninklijke Militaire Kapel”. 1881. Zijne Majesteit de Koning schenkt aan het Ille Bataljon Grenadiers een sierfanion. 1890- Hare Majesteit Koningin-Regentes Emma schenkt de uniformen van Kolonel der Grenadiers en tijdens de plechtige inhuldiging van jesteit de Koning gedragen, aan de historische verzameling van het Regiment.

w

w

w


gelegenheid. Het was het oude liedje, dat zich in de loop van onze geschiedenis reeds had herhaald. Er werd op alles bezuinigd en dus op de eerste plaats op het feger, waarin daardoor een geest van moedeloosheid dreigde te ontstaan; de geest van Quatre-Bras en Water- loo scheen verdwenen. Het was 's-Konings tweede zoon Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Frederik, die in zijn functie als Commissaris-Generaal van Oorlog, maatregelen nam om aan de demoralisatie van het leger een einde te maken. Eén van deze maatregelen was een voorstel aan Koning Willem I om in plaats van de opgeheven Zwitserse regimenten andere uitgelezen korpsen in het leven te roepen en wel één afdeling Grenadiers (3 bataljons) en 2 Jagerbataljons- Ds Prins liet er daarbij voor wat de Grenadiers betreft de nadruk op vallen: „dat deze Afdeling Grenadiers (3 bataljon) en 2 Jagerbataljons. terie zou dienen”. Bij K.B. van 7 Juli 1829, nr. 104 beval Koning Willem I de oprichting van een Afdeling Grenadiers en twee Jagerbataljons, In dit oprichtingsbesluit lezen wij voor wat de Grenadiers betreft o.a.: „De Afdeling Grenadiers wordt in het bijzonder bestemd om in BrusseiT en ,,’s-Gravenhage, en mitsdien onmiddellijk onder ons oog dienst te doen, „Aan de Afdeling Grenadiers, zal bij vereniging van troepen, steeds de ,,rechter-vleugel derzelve worden gegeven. .,De meergemelde Afdeling Grenadiers zal uit een keur van officieren en „manschappen worden samengesteld, de plaatsing bij dezelve, moet dienvolgens „als ene onderscheiding worden aangemerkt, tot eer verstrekken en als een ,,beloning voor goede diensten worden beschouwd”. Iets meer dan een jaar na de oprichting brak de dag reeds aan, waarop ’s Konings Grenadiers en Jagers hun trouw aan het Vaderland en hun gehechtheid aan het Oranjehuis konden bewijzen. Hun optreden tijdens de ongeregeldheden tc Brussel, die ik, gezien de beschikbare plaatsruimte niet verder kan beschrijven, maar waarbij vele daden van dapperheid werden verricht, o.a. rukte de Grenadiers Gugger onder een hagel van kogels de Belgische vlag van het parkhek (hij werd voor deze moedige daad beloond met de Willemsorde), evenals de wijze zij de hun opgedragen taak gedurende de 10-daagse veldtocht in 1831 hebben vervuld, mogen aantonen,, dat zij de wissel,, die op hen werd getrokken volledig hebben gehonoreerd. Het aandeel, dat de Grenadiers en Jagers in deze veldtocht hebben gehad, gaf Hare Majesteit Koningin Emma in 1896 aanleiding het vaandel te doen versieren met het inschrift ,.Tiendaagsche

108

nl

Op 9 Jula 1929 werd door Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Hendrik het historisch museum van de regimenten Grenadiers en Jagers geopend. 8 December 1934 onthulde Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Juliana op Waalsdorp een monument, opgericht ter nagedachtenis van de Grenadiers en Jagers, welke bij de gevechten te Brussel en tijdens de 10-daagse veldtocht waren gevallen. Op 7 Juli 1937 overhandigt de Commandant van het Regiment Grenadiers aan Prins Bern- hard de sabel, die Koning Willem III indertijd als Kolonel der Grenadiers had gedragen en die door Hare Majesteit de Koningin-Moeder aan het museum der Regimenten Grenadiers en Jagers werd geschonken. Op 4 Januari van hetzelfde jaar schenkt de burgerij van VGravenlhage 12 dTepe tamboers- trommen en een grote trom aan het Regiment Grenadiers. In verband met een dreigende wereldoorlog werd ons leger in 1939 gemobiliseerd en dus ook de Grenadiers en Jagers. Op 10 Mei 1940 viel de Dhitse vijand verraderlijk ons land binnen en waren wij in oorlog met Duitsland. Wij zullen hierna in het kort behandelen de gevechten door het Regiment geleverd op de vliegvelden Ypenburg en Ockenburg en Loosduinen, gevechten, die in de geschiedenis van het Regiment met lof vermeld zullen blijven. Het Regiment was gekantonneerd in Loosduinen en omgeving, met uitzondering van het 3e Bataljon, dat bel'ast was met de bewaking van het vliegveld Ypenburg. Uit het Duitse aanvalsplan is later gebkken, dat het de bedoeling was door zeer sterke en modern bewapende afdelingen valschermjagers en luchtlandingstroepen de vliegvelden Ypenburg, Ocken'burg en Valkenburg te veroveren, daarna Den Haag te bezetten, Hare Majesteit de Koningin en de Regering gevangen te nemen en zodoende onze verdediging te desorganiseren en lam te leggen. Het Regiment Grenadiers heeft het nodige er toe bijgedragen om de Duitsers te bewijzen, dat hun berekeningen niet klopten. Met de bewaking van het vliegveld Ockenburg was belast de 22e Depöt-compagnie, bestaande uit soldaten, die nog slechts drie maanden onder de wapenen waren. Hun bewapening bestond uit geweren en slechts 4 lichte mitrailleurs. Ze beschikten niet. over handgranaten. Toch hebben zij, toen de Duitse luchtlandingstroepen in de vroege morgen van 10 Mei op het vliegveld landden, taai en verbeten de verdediging gevoerd ten koste van vele gesneuvelden en gewonden, totdat onderdelen van de Grenadiers waren aangekomen om een verder uitbreiden van de vijand te beletten. Toen Commandant Regiment Grenadiers om 4 uur in de morgen op zijn commandopost in Loosduinen aankwam

w

w

w


1892. Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Wilhelmimv bezoekt met Hare Moeder de Oranjekazerne. 1893. Hare Majesteit de Koningin overhandigt het nieuwe vaandel aan het Regiment Grenadiers en Jagers. 1904. Hare Majesteit de Koningin-Moeder schenkt het Regiment twee schellebomen. 1913. Uit het Regiment Grenadiers en Jagers worden gevormd twee regimenten n.1. het Regiment Grenadiers en het Regiment Jagers. Hare Majesteit de Koningin overhandigt de nieuwe vaandels aan de Regimenten. 1914-1918. Hare Majesteit de Koningin bezoekt verschillende malen de kwartieren der Regimenten Grenadiers en Jagers, en woont herhaaldelijk de oefeningen van deze Regimenten bij. Bij de grootse huldebetoging aan Hare Majesteit de Koningin op het Malieveld te ’s Graven- hage in November 1918, uitte de verknochtheid aan Hare Majesteit de Koningin der Grenadiers en Jagers zich op spontane wijze. De paarden werden door de 3e Compagnie Grenadiers van het rijtuig van Hare Majesteit gespannen. Zij plaatsten zich er zelf voor en onder donderend gejuich van duizenden soldaten begeleidden zij onze Koningin in een zegetocht naar het Koninklijk Paleis. 1928. Hare Koninklijke Hooghedd Prinses Ju- liana legt de le steen voor het museum van de Grenadiers en Jagers. 1929- Hare Majesteit de Koningin, vergezeld van Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Hendrik en Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Juliana, houdt een wapenschouwing over de 100-jarige Regimenten en richt tot hen o-a. de woorden: ,,Met voldoening zie ik terug op Uw verleden, ,,dat doorweven is met schone tradities en dac ,.hechte en persoonlijke banden vlocht tussen „U en mijn stamhuis. Een eeuw reeds hebt gij „gediend onder de ogen van uw vorsten, ik „ben de genegenheid en de kameraadschappelijke gevoelens niet vergeten, welke mijn on- ,.vergetelijke Vader, die eenmaal in Uwe gelederen diende, u toedroeg. ,,Op dat verleden en op die tradities is het „mijn wens voort te bouwen. Mogen zij in „U allen blijven voortleven; en zou onverhoopt, „ondanks der volkeren naarstig streven naar ,,een duurzame vrede, te eniger tijd, onder omstandigheden, welke thans niet te voorzien zijn, „een beroep moeten worden gedaan op Uw „offervaardigheid, dan vertrouw ik, dat gij de ,,eer van Uw vaandel als altijd hoog zult hou- ,,den, als wakkere Grenadiers en Jagers betaamt. „Leve het, Vaderland, Leve de Regimenten „Grenadiers en Jagers”. In de 11 jaren, die ons nu nog van de 2e wereldoorlog scheiden, zijn de volgende gebeurtenissen vermeldenswaard.

109

nl

talrijke inzittenden de vliegtuigen levend heeft verlaten. Het 2e echelon onderging hetzelfde lotHet 3e echelon streek laag over het veld, maar kon door de vele wrakstukken niet landen, werd hevig beschoten, waardoor verschillende vliegtuigen omlaag stortten en in de vuurpoel terecht kwamen. Een volgend echelon boog daarna op grote hoogte af en verdween in Z. O- richting. De landingspoging op Ypenburg was hiermede volkomen mislukt. Het terrein was geheel door wrakstukken bezet, zodat verdere landingen waren uitgesloten. Nauwelijks echter was dit pleit beslecht, of uit de richting Delft naderde een colonne van de buiten het vliegveld neergelaten parachutisten, 40 Nederlandse gevangenen voor zich uitdrijvend. De uitgezonden Nederlandse pantserwagens durfden uit vrees de eigen mensen te treffen het vuur niet te openen, zodat het deze Duitse colonne, die voortdurend met n’euw aanqeko- men troepen werd versterkt, gelukte het Z. W. gedeelte van het vliegveld te bezetten. Op het N. O. gedeelte werd de strijd voortqezet. Een gedeelte van een mitrailleur-compaqnie onder een Luitenant (de comp. commandant was reeds gesneuveld) heeft hier stand qehonden, totdat het vliegveld door het Ile Bataljon Grenadiers werd heroverd. Zoals reeds gezegd, werd het He Bataljon Grenadiers aangewezen om de vijand op het vliegveÜd aan te grijpen en te verdrijven. In een hevige strild we-rd meter voor meter terrein gewonnen. Duitse vliegtuigen deden nog een aanval op het bataljon zonder echter veel schade aan te richten. Toen echter het vliegveld wederom voor het grootste gedeelte in Nederlandse handen was, werd bericht ontvangen, dat de Engelsen het om 17.00 van die dag zouden bombarderen. Aan het verzoek om, nu de strijd bijna was beslist dit bombardement niet te laten doorqaan, kon aeen gevolg worden gegeven, zodat Commandant Ile Bataljon Grenadiers in het gezicht varr de overwinning zijn troepen tijdelijk moest teruqnemen. Hij deed dit echter niet dan nadat de door de Duitsers op het terrein gehesen Dtaitse Oorlonsvlag was neergehaald, waardoor het uiterlijke symbool van de vijandelij'ke bezettinq althans was verdwenen. Het Engelse bombardement had plaats.,, echter zonder succes. De vijand hield sterke steunpunten in de omliaqende boerderijen bezet; verschillende pogingen om deze stormenderhand te nemen waren onder zware verliezen onzerzijds afgeslagen, en eerst nadat Nederlandse artillerie deze complexen onder handen had genomen mocht het het Ile Bataljon gelukken, het vliegveld Ypenburg volledig te bezetten. De beide belangrijke vliegvelden Ockenburg en Ypenburg waren wederom definitief in Nederlandse handen.

w

w

w


was de toestand op Ockenburg al hachelijk; de vijand was reeds met vele vliegtuigen, ter sterkte van ± 600 man op het vliegveld geland, beschikte dver zware en lichte mitrailleurs, mortieren en motorrijwielen. Het eerste optreden van de Grenadiers hier ter plaatse geschiedde door onmiddellijk aangetrokken afdelingen, slechts gewapend met geweer en karabijn. Door het verrassend optreden van de vijand moest met grote voortvarendheid worden gehandeld en ontbrak b.v. de tijd om mortieren mede te nemen. Deze werden later aangetrokken. Dloor het snelle en doortastende optreden van deze afdelingen, waarbij vele staaltjes van grote moed zijn betoond, heeft de vijand zijn doel, Den Haag binnen te dringen, niet bereikt. Ook mislukte het de vijand via Loosduinen in de richting van Den Haag door te stoten,, dank zij de tegenstand, die de ook hiertoe snel gevormde Grenadier-eenheden boden. Het vliegveld Ockenburg was echter in Duitse handen, de landing van luchtlandingstroepen bleef aldaar aanhouden. Dit vliegveld moest met spoed worden heroverd. Het Ie Bataljon Grenadiers, dat hiertoe van de Regimentscommandant de opdracht ontving, gelükte het na een voorafgaande beschieting door de aan het regiment ter beschikking gestelde artillerie tegen de middag het vliegveld binnen te dringen, het te heroveren en geheel te bezetten. Het gros van de superieur bewapende elitetroepen ± 400 man, onder persoonlijk bevel van de Commandant 22e Luftlandedivision, was onder de druki van de aanval van het Grenadiers- bataljjon afgetrokken naar het landgoed Ockenburg, waar zij zich aanvankelijk verschansten, maar de volgende dag in de richting van Over- schie werden verdreven. Gaan wij nu na, hoe het de Duitsers op het vliegveld Ypenburg is vergaan. De verdediging van dit vliegveld was opgedragen aan het Ille Bataljon Grenadiers, waaraan toegevoegd twee secties pantserwagens- De versterkingen bestonden uit vluchtige veld versterkingen, in verband met de hoge waterstand in ophoging gemaakt en voor het grootste gedeelte zender horizontale dekking. Op 10 Mei te 3-00 bevond het bataljon zich geheelgevechtsvaardig in de gevechtsopstellingen.' Omstreeks 4.00 werd de aanval op het vliegveld ingezet door hevige bombardementen van talrijke vliegtuigen en hét mitrailleren van de gevechtsopstellingen, gevolgd door het afwerpen van honderden parachutisten buiten het vliegveld en het landen van vijandelijke vliegtuigen op het vliegveld in meerdere echelons- Het eerste echelon landde in volkomen orde, maar nauwelijks hadden de wielen de grond geraakt of de zware en lichte mitrailleurs en kanonnen van de pantserwagens openden het vuur, schoten dé vliegtuigen in brand, waardoor geen der

110

nl

standigheden en ten koste van vele persoonlijke offers. Het Nederlandsche volk is U grote dank verschuldigd en het Regiment is trots op U, dat gij deze nu welhaast bovenmenselijk zware taalo als een Grenadier vervult. Hare Majesteit onze geliefde en geëerbiedigde Koningin verleende als Regentes van het Koninkrijk, het Regiment Grenadiers de naam van Garderegiment Grenadiers bij Haar besluit nr. 5 van 26 Mei 1948, waarmede de historisch gegroeide_ verhouding tot het Koninklijk Huis opnieuw werd bevestigd. Bij het 120-jarig bestaan van het Garderegiment Grenadiers gedenken wij in eerbied onze regimentskameraden, die in het verre verleden, in de Meidagen van 1940 en nu in Indonesië vielen bij de uitoefening van hun plicht. Een plicht, die gezien de loop, die de gebeurtenissen in Indonesië namen, ook door onze Grenadiers niet altijd werd begrepen en die hen daardoor dikwijls zwaar moet zijn gevallen. Zij bleven echter trouw aan Hare Majesteit de Koningin, gehoorzaam aan de wetten des lands en onderworpen aan de krijgstucht. Rest mij ten slotte nog mede te delen, dat zowel bij het 50-jarig Regeringsjubileum van Hare Majesteit Koningin Wilhelmina, als bij de Inhuldiging van Hare Majesteit Koningin Juliana in September 1948 te Amsterdam het Garderegiment Grenadiers in de kort tevoren door het Nederlandse volk geschonken galaumfor- men de erewacht voor het Paleis op de Dam heeft betrokken; in de Koninklijke stoet vóór de gouden Koets marcheerde en in de Nieuwe Kerk, waar de inhuldiging van Hare Majesteit Koningin Juliana plaatsvond door de Regiments commandant met het vaandel was vertegenwoordigd.

w

w

w


De strijd van dc Grenadiers bij Delft en Rotterdam zullen we niet nader vervolgen. Bij, het afshüten van de voorafgaande beschouwing mogen we vaststellen, dat het Regiment Grenadiers door het heroveren van genoemde vliegvelden in het doen mislukken van de opzet van de vijand om verrassend en bliksemsnel het Regeringscentrum. Den Haag te bezetten, een zeer belangrijk aandeel heeft gehad. We zien daarbij uiteraard niet over het hoofd, dat andere onderdelen van ons leger bij de gevechten om het vliegveld Valkenburg, bij de strijd tegen de parachutisten in het Westland en op het vliegveld Waalhaven, waaj hardnekkig en dapper werd gevochten, eveneens het hunne daartoe hebben bijgedragen. Met de capitulatie van het Nederlandse leger in Mei 1940 wordt de geschiedenis van het Regiment schijnbaar afgebroken. Ik zeg schijnbaar, want ondergronds bleef zij voortleven bij vele Grenadiers en stimuleerde deze tot daden van verzet tegen de onderdrukker, die het vaderland bezet hield. Zij hebben toen gestreden in de rotsvaste overtuiging, dat de vrijheid eens herboren zou worden. En toen dan ook na jaren van zware druk het uur der vrijheid sloeg, namen als vanouds de regimenten Grenadiers en Jagers hun eervolle plaats in de Koninklijke Landmacht weder in- Ook zij leverden hun bataljons voor de orde en rust in Indonesië om de bevolking van het Rijk overzee te beschermen tegen tirannie en slavernij. Dat zij ook daar de hoge traditiën van hun regiment levend houden spreekt wel vanzelf, maar bewijzen bovendien de vele goede getuigenissen, die de commandanten van hen gaven- Ik mag mij ontslagen achten om hun geschiedenis te schrijven. Gij allen, die dit leest hebt ze zelf gemaakt onder de meest moeilijke om

R. A. VAN HOLTHOON, Luitenant-Kolonel der Grenadiers Commandant van het Garderegiment Grenadiers.

111

nl .in di eg an ge rs . w w w

H- FELS Res- Majoor der Grenadiers Commandant 4e Bat. Garde Reg. Grenadiers.

112

nl


Bij de vervulling van zijn soldatenplicht viel op 30 Mei de Gren. HINDRIKS J. 260306016 van 3-4 R. Gren. Hij gaf zijn leven als hoogste inzet bij ons streven orde en rust in dit land te brengen. Naar zijn familie en vrienden gaan onze gedachten uit. Dat hij ruste in vrede. Voor repatriëring wegens hun gezondheidstoestand verlieten het bataljon: '

kregen". Inmiddels is de Kapt. Hoffman weer genezen van een schotwond aan zijn knie, en het kan een ieder slechts verheugen, dat hij weer zo spoedig in staat was het commando over zijn Compagnie weer op te nemen. Op 1 Juni werd de Bat-Arts R. JENSEMA, Officier van gezondheid eerste klasse, dus nog een Kapitein in het bataljon. Dokter, van harte gelukgewenst met deze promotie! Onze patienten in hospitaal en ziekenzaal wensen we spoedige genezing en herstel toe. In het bijzonder denken we aan Korp. J. H. JONGE- N JAN van de P. A. G-, die door een vijandelijk schot ernstig getroffen werd. Houd je taai, Jongejan. Alweer een half jaar ds het geleden dat - we de Kedirïvallei binnentrokken. Moeilijke opgaven zijn aan de patrouilles gesteld in die tijd. Graag zag iedereen het land vooruitgaan en betreurde iedere terugslag, want in hun hart zijn de Grenadiers., ondanks de zware taken die hun gesteld zijn, pacificators gebleven. En met dat doel voor ogen werden mooie successen behaald, en waarderende v/oorden van hoger hand bleven dan ook niet uit. Dat we hierin niiet alleen staan, moge de Brigade-order van 2 Juni getuigen, waarin de Brigade-Commandant meedeelt: „In opdracht van de Divisie-Commandant wordr hierbij zijn tevredenheid overgebracht over de prestaties, die, hoewel onder vaak zeer bezwarende morele moeilijkheden, toch sinds 7 Mei 1949 de datum van het tot stand komen van de overeenkomst met de Republiek door de troepen werden verricht”.

Korp. de GRAAF 270206052

Gren. E. SCHOON 260620188 Gren. J. RIEDIJK 261020201

Gren. A. J. SANDERS 260311185 Gren. A. J BURGER 261002226

Gren. A. STUUROP 260502219

Wij wensen hen bij het thuisvaren een vcor-

w

spoedige reis, en spreken de hoop uit, dat zij in vertrouwde omgeving in het Vaderland geheel zuJlen herstellen. De le Compagnie beleefde twee bevorderingen bij zijn Officieren. Lt. HOFFMAN werd op 1 Mei Kapitein en Lt. A. A. HAGENAARS eerste Luitenant op 14 April. Beiden worden van harte gelukgewenst met de toevoeging, dat zij wel bij het horen van deze promotie gedacht zullen hebben ,,lang gewacht, maar toch ge

w

w

Een saaie rubriek. Die moet, je maar overslaan, lees liever de moppen cp blz. zoveel. Ja, echt knus is het in deze rubriek meestal niet, mac'r dat kan nu eenmaal moeilijk anders in dit .jeval Hij, die iets wil bereiken, zal moeten beginnen met ernst te betrachten. Zonder dat komt hij er zeker niet. Prefereer je een mop, neem dan de Lach of het Amusantje, maar verwr-cht c.a.n ook geen grootse dingen, want die zul je nooit bereiken, en je kunt dan ook rustig deze rubriek overslaan. Gelukkig zijn cr ook nog anderen, zij die wel de ernst van het leven willen zien, en voor deze groep zal ik in enkele artikelen het een en ander schrijven n-a.1. van de vraag ,,Hoe moet ifc studeren?”, ontleend ;
HINDERPALEN BIJ DE STUDIE. Het staat vast, dat de ene mens beter leren kan dan de andere, omdat, hij meer capaciteiten, heeft. Maar er zijn vele ,.goede koppen”, die toch moeilijk studeren, omdat hun phvs-ische (d.w.z. lichamelijke) gesteldheid hen ongeschikt maakt. Heeft u wel eens geprobeerd te studeren als u kiespijn had? Dat vlot niet best. Wanneer u zwaar vermoeid bent, gaat het studeren niet vlot meer. Studie eist de gehele mens. Wanneer u veel moet studeren, zorg e:- dan voor dat u uw gezondheid niet verwaarloost. Er zijn enkele dingen wa.-irop we goed moeien letten die ons geen moeite kosten, Bijvoorbeeld: Begin uw studie niet direct, na een zwaie maaltijd. Let op dat de temperatuur in het vertrek w r aar u studeert niet hoger is dan 65° Fahrenheit. Het lij'kt dan heel 1 behaaglijk, vooral op een koude winterdag en u meent lekker te kunn-'n opschieten, maar na enige tijd wordt u doezelig en 'het gaat niet meer. Het licht is ook een belangrijke factor. Schel licht belemmert ons denken; te zwak licht vermoeit spoedig. Dit zijn enkele „tips”, die u ter harte moet nemen.

113


CONCENTRATIE.

Is daaraan dan niets te doen? Elke persoonlijke aangelegenheid zou afzonderlijk bekeken moeten worden, maar steeds keren we dan toch terug tot één punt: de wil. Het is onze wil die ons er overheen moet zetten. Weet U het? 1. Wat is Bengaals vuur. 2. Waar ligt de stad Canberra. 3. Wie was Dujardin. 4. Kent U Dulcinea. 5 Wie was Ortelius.. 6- Wat betekent Quintessens. 7. Wie was Bmil von Behring. 8. Wie schreef de tekst voor de opera Faust. 9. Wat is Sanskrit. 10-Weet U wat een Yankee Doodle is. Anwoorden op pag. 123.

nl

Maar behalve de capaciteiten waarover men beschikt, de physieke gesteldheid en de omgeving waarin men werkt, moet er nog een derde punt worden genoemd, dat eigenlijk een eerste voorwaarde is. Studie eist werkzaamheid van onze geest. Het onderwerp dat we gaan bestuderen moei ons pakken. Dus: ons gevoelsleven moet worden ingesohakeld. . Dat hangt dikwijls af van de wijze waarop de stof wordt opgediend. Er zijn leraren, d;e een saaie algebrales gezellig kunnen maken en er zijn leraren die een les over tropisch Afrika zo saai kunnen maken, dat je er bij in slaap valt. Behalve van de stof hangt het af van de wijze, waarop wij ons tot de studie zetten of ons gevoelsleven op de juiste wijze wordt geprikkeld.

w

w

w

We zitten voor onze les en hebben een tientól regels gelezen. Kijk, daar loopt een vlieg op tafel, hij loopt precies op de maatindeling van onze liniaal en is nu al bij de elf. Weet je nog hoe handig die Pietje Brandsma op school vliegen kon vangen? Als er een vlieg in ce klas zoemde, moest hij hem pakken. Die Pietje heeft het niet slecht getroffen, hij heeft een beste baan bij de bank- Pardcn, studeert u nu? Neen, u bent afgeleid. Het ontbreekt u aan concentratievermogen. We zullen eens, trachten het voorgaande schematisch voor te stellen. In de middelste cirkel ligt onze studie waarop wij ons moeten concentreren. Er omheen liggen de gangen naar de omstandigheden die ons afleidèn: lichamelijke vermoeidheid — de temperatuur van het vertrek — het licht — de omgeving — persoonlijke moeilijkheden van welke aard dan ook — enz- De gangen naar deze andere vertrekken moeten dus zo goed mogelijk worden afgesloten. We gaven u hiertoe reeds enkele aanwijzingen, maar daarmede zijn we er niet. De omgeving is zo belangnjk. iir moeten zo wcinic; mogelijk mensen in de kamer zijn. Ga niet tegenover- een wand zitten, waaraan schilderijen of foto’s hangen, die u sterk afleiden. Maar als er dan geen omstandigheden meer zijn die u afleiden waarop u invloed heeft, dan zijn er nog omstandigheden die u niet kunt beïnvloeden. Bijv. die vlieg. Maar die vlieg is niet de eigenlijke oorzaak. Vaak heeft men zoveel aan zijn hoofd, dat men daardoor gemakkelijk wordt afgeleid. Die vlieg bracht ons tot Pietje Brandsma met het goede baantje. Waarom? Wellicht omdat men zelf niet genoeg verdient om het hoofd boven water te houden. Zo zijn er tal van andere dingen te noemen, die ons persoonlijk leven raken, en-waardoor ons concentratievermogen wordt belemmerd.

114

HET GODSRIJK TE VELDE. ,,Ezet, kijk uit je doppe en leg niet te maffe!", gromde Kees, de brenhelper en om zijn vriéndelijke invitatie nog overtuigender te maken pord'e hij met zijn vuist dn de ribbenkast van Piet, de magere brenschutter naast hem. Ze lagen met de patrouille in een hinderlaag. Toen ze tegen de avond op weg waren gegaan, regende het en nu lagen ze nat, en klam al een paar uur in het stikdonker te wachten. Piet was een voortreffelijk schutter en tevens een vermaarde maffer. Sommigen beweerden, dat hij zelfs staande kon slapen. Deze nooit afdoende bewezen eigenschap plius zijn lange benen en hinnikende lach hadden hem de bijnaam het Paard bezorgd. Zijn vriend en helper Kees holde meestal trouw, achter hem aan. Vandaar, dat de naam Veulen voor hem niet. misplaatst was, ook al omdat hij zich geen al te mak beestje toonde, maar naar geest en leden met onvermoeibare activiteit rondhuppelde. Het Paard en het Veulen leken twee grote tegenstellingen, maar ze waren in feite twee dikke vrienden. Het Paard kon moederlijk bedillen en sussen als het Veulen te keer ging en zijn jeudige verontwaardiging uitte over de vele beproevingen op het ondermaanse, met name in dit pokkenland. Dan hinnikte het Paard maar een beetje en zei: „Kom, kom, maak je niet zo druk: daar is ’t veel te warm voor. Het Veulen verzuchtte daarop meestal, dat er met deze vent geen verstandig woord te praten viel. Deze wanhopige opmerking weerhield hem evenwel niet telkens op nieuw zijn inzichten en opvattingen aan dat stuk onverstand mee te delen. Hij was het, die door zijn aanwezigheid en manier van doen

nl

nar.! en schoot toen opeens uit 2ijn slof, soa!/ hij dikwijls dn deze vredig ogenblikken dceu: „Zijn we werkelijk zulke rotkerels als sommigen LPweren?”. Het Paard hinnikte zachtjes. Hij kende cc ze gjmcedsuitbarstingen en wist er wel raad mee. „Denk aan het liedje: En dat we toffe jongens zijn, dat willen we weten”, zei hij en dichterlijk voegde hij eraan toe: m Niet sof, maar Lof”. ,,’t Is vandaag Zondag”, zei het Veulen. ,,Goed, dat je het zegt”, geeuwde het Paard, terwijl hij met kleine oogjes door het raam naar de beginnende morgenschemering koek. „Ik ga een tukkie doen voordat de kerk begint, want anders val ik onder de preek «in slaap”. ,,Dat doe je toch wel”, hoonde hot Veulen, terwijl hij onder zijn klamboe kroop, ,maar ik zal je er straks wel uit timmeren”. „Terima Kasih, als het zover is, antwoordde het Paard, maar eerst Slamat tióoeri". ,,Kombali”, was het laatst-? woord. P.

w

w

w


Piot op tooien bracht. Vooral in het veld vormden deze twee een ideale combinatie. Het Veulen keek met zijn grote ogen speurend rond en maakte zijn metgezel opmerkzaam op linke hoekkie’s. Wanneer het Paard eenmaal in de gaten had, waar het naar toe moest, kon het Veulen gerust zijn. Dan bracht Piet zijn hren in stelling en poeierde bedaard de magazijnen leeg, die Kees op het juiste moment verstrekte. Om terug te komen op de fraaie aanhef van dit verhaal: het was geen wonder, dat hei Paard in bovengenoemde omstandigheden er weinig voor voelde om zijn gezichtsvermogen uit te putten in het pikkedonker. Het lede hem beter energie te vergaren voor belangrijker ogenblikken en de narigheden van natheid en duistei- nis te vergeten in een zalrge dommel. Maar ook in zulke bekoringen was Kees’ waakzaamheid zijn redding en bescherming, al drong dit niet altijd onmiddellijk tot Piet door. In diit geval tenminste bromde hij: „Ten ee’tte ben ik geen ezel, maar een paard en ten tweede valt hier niet uit je doppe te kijken, want dk .’.e geei; iMrst!”. Nauwelijks had hij deze tactische opmerking gefluisterd of er knalde een schot een paar meter verder. „Brenschutter naar voren”, kwam het commando. Paard en Veulen zeulden met hun hebben en houwen door de modheiige greppel tot aan de plaats, waar ze in stelling moesten. Ze werkten nu vlot en handig taiv.cn en in geen tijd' roffelde de bren zijn iad;ng in de richting van iets, dat nog donkerder leek dan de rest van de duisternis. Het Veulen loerde scherp naar schaduwen en schimmon tn ook ditmaal waren het geen louter spookbeelden, die hij weg zag lopen. Als hij zijn advies aan het Paard verstrekte, begon het er voor de tegenpartij lelijk uit te zden, want dan zag de brenschuter het ook en kijken en raken bracht hij meestal dn nauw verband met elkaar. Op de terugwe j naar dc post gaf het Paa> d met voldoening te kennen, dat bij tenminste niet voor niets met een natte broek thuis kwam in tegenstelling met zijn prille jeugd, toen een terugkeer uit het kakschooltje in dergelijke omstandigheden de wanhoop van zijn moeder uitmaakte. Dit gold tevens als antwoord op de jammerklachten van het Veulen, die het tirailleursvaki, vooral in duisternis en regen ma&r een armzalige job vond. Veen ze evenwel hun natte plunie voo* vph schone pyama hadden verwiss.'d, was alle leed vergeten en zaten ze beiden op dt rand vi
Scholing in Rijkswerkplaatsen.

In deze rubriek heb ik er reeds eerder cp gewezen dat de vraag naar arbeidskrachten meer en meer beperkt wordt tot de geschoolden. Was er kort na de bevrijding een aanname van personeel qp grote schaal, thans worden de werkgevers critischer in de keuze van hun personeel. Ook schreef ik reeds het een en ander omtrent scholdngs- en omscholingscursussen en hierover wdl ik U thans iets meer vertellen.

Voor welk vak en waar.

Wat zijn de mogelijkheden, voor welk vak kan ik mij melden en waar bevinden zich deze Rijkswerkplaatsen? Ter beantwoording van deze vragen geef ik U onderstaand overzicht, hetwelk voor zichzelf spreekt.

Handig antwoord ,,Waarom heb je die auto gestolen?” vroeg de rechter. „Ach, zei de dief het wagentje stond voor het kerkhof en ik dacht dat de eigenaar al dood en begraven was”.J-B

Niets tc vertellen Cipier tot gevangene: „Hoe voel je je hier?” Gevangene: „Als thuis, ik heb hier ook niets te vertellen!” J.B.

115

2e Nassausiraat

Apeldoorn

Nieuwendijk

Arnhem

Westervoortsedijk 96

Assen

Bergen op Zoom

Huybergsebaan

Bladel

Schoolstraat

Boxmeer Breda

Nw. Stationsweg Sluisstraat 48.

Doetinchem

Hamburgerbroek

Eindhoven

Voorierweg 82

Emmen

Dordsestraat

Enschede

W ooldrikseweg

Den Haag

Nw. Schoolstraat

kroningen

Paterswoldseweg

üaarlem

SpaarwoudersL'a^

Heerlen

Essenderweg 25a.

Den Helder

Kanaalweg

Helmond

Kanaaldijk 60

's Herlogenbosch

Ridderspoorstraai 1

Leeuwarden

De Ruiterweg 66

Leiden

le Looierstraat 3 Lage Frontweg

Middelburg

H. Jorisstraat

Nijmegen

Groenewoldseweg

Oss

Kantweg

w

Maastrichl

Krekelstraat

Rotterdam

Piek weg 20

w

Rotlerdam

Surhuisterveen Uden

Vlijtstraat 13-15

Venlo

Kaldenkerkerweg 162

w

Utrecht

Vught Wamel

Winschoten

Trekweg

Zwolle

Hoogstraat 134

= hei vak waartoe opleiding mogelijk is.

116

Tuinbouw

Automontage

Electr. en Auiog. lassen

Draaien

Constr. bankwerken

Mach. bankwerken

Terr. kunststeenbew.

Steenhouwen

Siucadoren

Schilderen

Bouw-/beloniimm.

Electro-Montage

nl

Amsterdam

Timmeren

Metselen Parallelweg


Almelo

werkplaatsen bewust niet wordt bijgebracht, de routine, die nodig is om de man werkelijk volledig vakman te maken- De werkstukken, welke worden vervaardigd, zijn uitsluitend gericht op het overwdnnen van een stijgende reeks van moeilijkheden en veelal voorwerpen welke in de praktijk niet voorkomen. Met het eenvoudige meest voorkomende werk is men hierdoor zeer snel vertrouwd. Na de opleiding aan de Rijkswerkplaats volgt plaatsing in een bedrijf voor het opdoen van de toch onmisbare routine. Na plm. 6 maan-' den iin de praktijk te hebben gewerkt, zullen de leerlingen in de gelegenheid gesteld worden een examen af te leggen. ,


Bij het samenstcllen der cursussen is men van het standpunt uitgegaan dat: a. Deze i.v.m. de leeftijd der cursisten en hu;i wens zo snel mogelijk in het arbeidsproces te kunnen worden opgenomen, zo kort moge- lij'k diende te zijn. b. De vakbekwaamheid hoofdzaak en routine voor wat de cursus betreft pas op de tweede plaats kan komen. Na een zeer nauwkeurig onderzoelo werd tenslotte een opleidingssysteem gevonden, hetwelk aan bovengenoemde voorwaarden grotendeels voldoet. In dit systeem duurt een cursus:

nl

Hoelang duren deze cursussen?

Metselen Timmeren Betontimmeren Schilderen Stucadoren Meubelmaken Straatmaker Bankwerker Electr. Techniek Autogeen Lassen Draaier

3% maand 6 5 V 7 7 6 J* 5% 3» 7 8 tf 3 V 8

Vergelijkt men deze opleidingstijden met die van het Wettelijk Leerlingstelsel, dan zijn zij wel erg kort, doch men dient bij de beoordeling hiervan, zoals hierboven reeds genoemd, niet over het hoofd te zien, dat op de Rijks

LEEFTIJD

KOSTWINNER

Wie ikomti in, aanmerking voor deze cursussen?? Dezelfde groepen gedemobiliseerden, die in aanmerking komen voor arbeidsbemiddeling bij voorrang, komen ook in aanmerking voor scholing in een Rijkswerkplaats. Als regel zal dan het Beroepskeuze-Advies-Centrum hun geschiktheid hiervoor moeten bevestigen. De aanwijzing voor scholing geschiedt door de Directeur van het Gewestelijk Arbeidsbureau. Loonderving gedurende de cursus. Gedurende de periode dat een gedemobiliseerde een cursus aan * een der Rijlcswerkplaatsen volgt, wordt hem wekelijks aan de hand van onderstaande tabel een bedrag als loondervings- vergoeding uitgekeerd 1 .

KOSTGANGER

EN

THU1S IN WONENDE

ALLEEN WONENDE

2 2 Jaar en ouder . .

f . 2 7 , - / f . 3 0 , - „ 2 4 , - / „ f . 2 3 , - / f . 2 6 , — . . 2 0 , 5 0 f. 2 0 , - / f . 2 3 , - „ 1 7 , 5 0

27.— „ 21,- / „ :4.- „ / „ 23,50 .. 18.- / „ 21,- / „ 20,50 15,- / ,, 18,-

2 0 Jaar .......................

19,50 / „ 22.50 „ 16,50 / „ 16,50 / „ 19,50 „ H,- / 13,50 / „ 16,50 „ 11*—

w

2 1 Jaar .......................

„ 19,50

w

1 8 Jaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Het bedrag der vergoeding is afhankelijk van de

w

gemeente van inwoning (de zgn. klassenindeling). Wanneer men de leeftijd van 21 jaar heeft bereikt en gehuwd en/of kostwinner is, wordt de loondervings'vergoeding indien deze lager mocht zijn dan de bij werkeloosheid uit tc betalen overbrugging-uitkering tot het bedrag dezer uitkering verhoogd. Naast de loondervings-vergoeding kan bovendien bij bijzondere prestaties een premie van ƒ 2,50 p.w. worden toegekend. Reiskosten naar en van de werkplaats waar men de opleiding ontvangt worden volledig vre- goed. De Sociale voorzieningen gedurende cfe

„ 17.-

/ „ 14,-

opleidingstijd zijn vrijwel gelijk aan die welke voor het vrije bedrijf gelden. Tot zover ditmaal voor wat dit onderwerp betreft. In het volgend nummer hoop ik U een overzicht te geven omtrent de behaalde resultaten en de meningen van gedemobiliseerde collega’s omtrent deze werkplaatsen.

nl


w

w

w

118

nl


w

w

w

119

w

w

w .in ge rs .n l

di eg an

Prijsvraag

1 =0 inzending moet voor den 16 Juni op het bur. Red. Granaat” bezorgd zijn. Vergeet niet bij Uw oplossing duidelijk Uw naam,

rang en

legernumimer en

Compagnie te vermelden. Daar het gebruikelijk is, dat bij een prijsvraag ook prijzen voor goede oplossingen beschikbaar worden gesteld, zullen ook wij de*ze go;de weg bewandelen. Hier zijn zij! Eerste prijs

Fl. 100,—

nl

„WEET U HET NOG?"

Tweede prijs

Fl. 50,—

3e en 4e

elk

5e, 6e en 7e

„

8e, 9e, 10e en 11e „

Fl. 25 — Fl. 20,— Fl. 15 —

w

w

w


Op de voorgaande pagina heelt U enige genummerde foto’s kunnen zien. Deze werden door ons zo hier en daar gevonden, doch helaas weten wij niet op welk plaatsje wij deze in ons album moeten plakken, want eerlijk gezegd weten we niet meer, wat ze precies voorstellen. Wij roepen daarom Uw medewerking dn. Ge- heel onbekend zijn we echter niet, foto’s, voor elk van hen zijn naar onzemening vier mogelijkheden. Wij vragen U thans welke is de juiste! Hier volgen onze vragen .................. Foto 5: Hoelaat werd deze genomen. a) tussen 14-15 uur b) „ 15-16 „ c) „ 16-17 d) „ 17-18 „ Foto 1: Op welke datum vond de op dit plaatje vastgelegde ontmoeting tussen Kota- Inten en Jcuhan de Wit plaats? a) 22 Juni 1947 b) 23 „ „ c) 24 „ „ d) 25 „ „ Foto 3: Dit is het kruispunt: a) Simpang — Dijckermanstr. — Palmenlaan. b) Simpang — Kaliasin — Toendjoen- gan. c) Kaliasin — Darmo — Palmenlaan. d) Palmenlaan — Dijckermanstr. — Simpang. ' Foto 2: Werd gemaakt te: a) Suez. b) Port-Said. c) Soerabaia. d) Aden. Foto 4. Wat bleef door de omstandigheden cp deze foto onzichtbaar, wat toch beslist aanwezig was: a) 83 rode kolen. b) een chronometer. c) 10 mortierbommen. d) een partijtje haringen. Foto 6: Stelt het voor: a) een waterval te Tretesb) ,, „ „ ArnJhem. c) „ „ „ Pad jet. d) „ ^ „ „ Prigen. U ziet het: er zijn nog al wat mogelijkheden! Voor elke foto is echter de juiste ook vermeld. Aan U is het thans uit te maken welke naar Uw mening de goede is. Weet u die, schrijf dit dan op een stukje papier op de volgen Je manier: Denkt U b.v., dat foto no. 1 genomen werd tussen 1617 uur, dan schrijft U aileen maar op als oplossing:

en zo vervolgens. Dus geen lange verhalen! Uw

120

i2e t/m 16e

,,

Fl. 10,—

17e t/m 25e

9x1

totaal 9 Mad. prauwen. 26e t/m 31e

6x1

totaal 6 Geschenkpakketten. 32

en

33

2 x1

totaal 2 Boeken. 34

t/m

38

5 x1

totaal 5 Slof Escort. 39

en

40

2 x1

totaal 2 Zaklantaarns. 41

t/m

46

6 x1

totaal 6 Fotostandaards. 47

t/m

56

10 x 1

totaal 10 paar zilveren manchetknopen. 57

t/m

66

10 x 5 pk.

totaal 5 Slof Escort. • 67

t/m

76

10 x 1

totaal 10 Rolfilms. 77

t/m

80

3 x 4 pk.

totaal 12 pak Escort. 81 t/m 100

20 x 2 pk.

totaal 40 pak Escort.

In totaal dus 100 waardevolle prijzen! De gestelde vragen zijn niet al te moeilijk te be- antwoorden, zodat elk een aan deze prijsvraag mee kan doen. Wij verwachten, dan ook een enorme berg inzendingen! 1 !

Mochten er meerdere candidaten voor één prijs zijn, dan zal door loting beslist worden. Deze loting zal gesc'hieden onder controle van Mr. N. C. Drost en Mr. J. Dijkgraaf. Wacht niet te lang met Uw inzending! 16 Juni is onverbiddelijk sluitingsdatum. De plant is een dier, dat zijn buik in de wortel heeft. Het dier is een plant, die haar wortel in de buik heeft. Niiet door het geluk te zoeken vindt men het, maar door het te geven.

t

w

w

w

nl


GRAFISCHE KUNST. Onder grafische kunst verstaan we alle kunst die niet rechtstreeks ontstaat, als bijv. een tekening of schilderij, maar waar de druktechniek bij te pas komt. Het udteiindelijk resultaat is hier een afdruk, zoals bijv. een houtsnede of een ets. De drukvorm, wat we in de drukkerij het ..cliché” noemen, wordt hier door de kunstenaar zelf en uit de hand gemaakt We moeten deze kunst niet verwarren met de reproductie van een tekening in een tijdschrift. Deze afbeeldingen hebben alleen ten doel een bestaand kunstwerk af te beelden, weer te geven, en het resultaat wordt hier langs zuiver technische weg bereikt. De druktechniek in het algemeen kunnen we in drie groepen, de hoog- diep- en vlakdruk. Bij het drukken hebben we nodig de drukvorm, dat is de vorm (blok, cliché,) waarvan de druk wordt gemaakt, verder de inkt en het papier waarop de afdruk gemaakt wordt. Drukinkt is niet dun vloeibaar als schrijfinkt, maar een kleverige taaie massa. We zullen nu de bovengenoemde groep eens nader gaan bekijken. 1. HOOGDRUK. Alles wat bij de hoogdruk zwart moet worden, ligt cp de oppervlakte van de drukvorm, terwijl dat wat wit moet worden is üitgediept. Wanneer deze vorm nu wordt geïnkt, dit geschiedt met een rol, dan raakt de rol, en dus ook de inkt, alleen de hooggelegen gedeelten. Leggen we nu op deze in- geïnkte vorm een stuk papier en maken onder een pers een afd'ruk dan zullen alleen de hooggelegen delen het papier raken en een zwarte afdruk op het papier geven, de uitgediepte gedeelten raken het. papier niet, en dir Mijfr dus op deze plaatsen wit (Zie figuur 1).

wit moet worden. Van tijd tot tijd wordt een ,.proefdruk" gemaakt om te voorkomen dat er teveeli wordt weggenomen, want wat te veel wordt uitgestoken kan niet meer hersteld worden. Bij de LINOLEUMSNEDE wordt linoleum in plaats van hout gebruikt. Het voordeel as dat linoleum veel zachter is en gemakkelijker te bewerken, maar het nadeei is, da; het ook vlugger afbrokkelt en alJeen maar met grote vlakken zwart en wit gewerkt, kan worden. Bij de HOUTGRAVURE wordt in plaats van de guts de burijn gebruikt. Dit is een massief beiteltje met vierkante doorsnede maar schuin afgesneden, zodat er een scherpe punt aan zit. Hiermee wordt het „yblok” gegraveerd,- d.w.z. in het hout worden dunne lijnen uitgestoken. De houtsnede- en gravure vinden o-a. veel toepassing bij de moderne boekillustratie. 2. DIEPDRUK. Alles wat bij diepdruk zwart moet worden, wordt hier, in tegenstelling met de hoogdruk, uitgediept. De oppervlakte van de drukvorm komt hier als wit op de afdruk'. De inkt wordt hier niet cpgerold maar ingewreven. Bij diepdruk is het niet mogelijk, als bij hoogdruk, grote vlakken zwart te maken, dit moet dan worden bereiikt door arcering (zie figuur 2).

Voorbeelden van hoogdruk zijn de hout- en linoleumsnede en de houtgravure. Voor het maken van een HOUTSNEDE zijn nodig een stuk zeer glad geschaafd hout met fijne nerf, het „blok” en een aantal „gutsen”, kleine beiteltjes die in doorsnede halfrond zijn. Hiermede wordt alles uitgestoken wat op de afdruk

Voorbeelden van diepdruk zijn: a. DE KOPER (STAAL; GRAVURE. Op dezelfde wijze als bij de houtgravure wordt hier dé tekening aangebracht op een koperen plaat, waarvoor een zeer vaste hand nodig is. Toen het nog niet mogelijk was langs fotoche- mische weg clichés te maken, werd d:e gravure zeer veel gebruikt voor boekillustratie en voor reproductie van schilderijen. b. DE ETS. Bij de ets wordt evenals bij de gravure een koperen plaat gebruikt. Deze plaat wordt bedekt met een laag vernis. Hierin, dus in de deklaag, wordt met de etsnaald de tekening aangebracht. Wanneer de tekening klaar is wordt de plaat in een bak met zuur gelegd. Dit' zuur heeft de eigenschap het koper op te lassen, dus overal waar het vernis met de naald is weggehaald kan het zuur op het koper in werken. Wanneer de lijnen voldoende zijn uitgebeten, zijn geëtst, wordt de vernislaag verwijderd en zien we de tekening als het. ware ingekrast in de plaat- Wanneer we nu een afdruk zouden maken, dan zouden alle lijnen, dikke en dunne, even zwart worden.

121


men:

STEENDRUK OF LITHOGRAFIE. Bij de

w

w

w

steendruk wordt gebruikt gemaakt van een speciaal soort natuursteen, de lithografische steen, ongeveer 10 cm. dik en waarvan het* bc)»/envlak zeer glad is geschuurd. Op deze steen kan met lithografisch-krijt, dat vet bevat., worden getekend, net als met potlood op papier. Het gaat hier niet, om het krijt, maar om het vet, het 'krijt is alleen om te kunnen zien wat we getekend hebben. Daarom mag het opperplak ook niet tijdens het tekenen met de hand worden aangeraakt, een vinger is vet genoeg en zou later een afdruk geven. Voor het maken van een afdruk wordt de stee.i met een spons nat gemaakt en zal alleen daar nat worden, waar het oppervlak niet vettig is, dus waar niet getekend is. Gaan we nu oiet de inktrol over de natte steen dan pakt de inkt alleen waar deze vet is, dus 'op d^ lijnen van den tekening. De afdruk wordt gemaakt d'oor de steen met papeer tussen twee rollen door te draaien. De steendruk is voor een leek niet gemakkelijk te onderscheiden van een gewone tekening. Een lithografie ziet er ongeveer uit als het tekeningetje van de baard van Mözes, afbeelding 2 in het Mei-nummer. De grafische kunst wordt niet alleen beoefend om het voordeel, dat met eenmaal' tekenen meerdere exemplaren, die alle als origineel zijn

122

nl

We kunnen nu verschil in donkerte van lijn verkrijgen door het zuur niet even lang op alile delen van de plaat te laten inwerlken. Zo kunnen we de plaat verschillende malen uit het zuur nemen en steeds weer nieuwe gedeelten, bijv. een horizon, lichtpartijen, met vernis afdekken om daarna weer die delen, die donkerder moeten worden, als voorgrond, schaduw,, verder te etsen. Want hoe langer het zuur kan inwerken, des te dieper de etslijn en des te donkerder de afdruk. De plaat wordt geïnkt met een tampon, de hele plaat wordt ingewreven, waarna de overtollige inkt, dus buiten de lijnen, wordt afgewreven. Maar dooide plaat niet helemaal schoon te vegen kan een ,,toon” worden verkregen, een winterlucht kan bijvoorbeeld door de plaat „vuil” te houden, grijs afdrukken. Het drulkken geschiedt op de etspers, een soort stalen mangel. 3. VLAKDRUK. Bij de vlakdruk ligt alles wat zwart en wat moet, worden in hetzelfde oppervlak. Dit is zodanig geprepareerd dat de ink alleen „pakt" op de gedeelten die zwart moeten worden. Als voorbeeld kunnen we noe

„

4. Houtsnede, S- Schram de Jong

te beschouwen, kunnen worden verkregen. Iedere techniek

heeft

zijn

eigen

uitdrukkings-

mogelijkheden en zo zal het ene onderwerp in

olieverf moeten worden geschilderd en een ander zal het beste kunnen worden weergegeven in bijvoorbeeld de etstechniek.

Hierboven staat dat de afdruk als origineel te beschouwen is. Dit geldt natuurlijk alleen voor die drukken, die van de originele, dcor de kunstenaar

vervaardigd^ plaat zijn gemaakt. Het aantal hiervan is niet onbeperkt, •

na

de

eerste

honderd

beginnen

de

afdrukken minder goed te worden. Meestal wordt dan de plaat vernietigd. De afdrukken worden genummerd, bijvoorbeeld 16/100 betekent de 16e druk, terwijl het totaal aantal 100 bedraagt. Meer dan 100 originele exemplaren kunnen dus nie! in omloop

zijn,

hetgeen

weer

de

handelswaarde

verhoogt, want de kunstenaar moet nu ook eenmaal een beetje handelsman zijn. Verder komt er onder de druk te staan het onderwerp en, wanneer de druk door de kunstenaar zelf is gemaakt, het woordje „handgedrukt” of in het Frans „épreuve de 1’artiste”. En tot slot signatuur.


nl

Bezien \vo mi eens de afbeeldingen 4, 5, 6, en 7 dan zien we achtereenvolgens een houtsnede, een houtgravure, een kopergravure en een ets. We dienen er rekening mede te houden, dat deze afbeeldingen sterk verkleind zijn. Bij de houtsnede is alles öf w'it óf zwart. Tussentinten zijn er niet. Bij de houtgravure zien we daarentegen tussen wit en zwart nog. een tussentint, die verkregen wordt door een fijne arcering, die alleen maar met de burijn en niet me de gute is te bereiken. Een van de ken-

.,

7. Ets, Kuno Brinks

even dik en stomp aan de uiteinden. Om dit goed te

kunnen ziien zijn een originele druk en een loupe nodig. Wel is op de figuur 7 het verschil tussen donkere

en

lichte

lijnen

te

zien

op

voor-

en

achtergrond, terwijl rechts onder bij het water de plaats niet helemaal is schoongeveegd', waardoor een effen tint is ontstaan-

w

w

w

5. Houtgravure, merken van de houtgravure is dan ook dunne witte lijntjes in het zwart. De kopergravure is precies andersom, hier zien we zwarte lijnen op wit evenals bij de ets. Het verschil tussen gravure en ets is niet zo gemakkelijk te zien op de afbeelding. D|e gravurelijn is ,,harder ’ dan de etslijn en heeft iets van ,,) "-teken, in het midden diik en aan de uiteinde scherp. De etslijn heeft meer van een potloodlijn, overal

6. Kopergravure, Kuno Brink,s

Antwoorden Weet U het 1 • Door verbranding van een mengsel van salpeter, zwavel en antimoonsulfide ontstaat een door bijmenging van bepaalde zouten kleurbaar lier.'. 2- In Australië in de staat Nw- Z. Wales. 3. K. Dujardin Med. schilder. Leefde van 1622-1678. 4. Dulcinea was de geliefde van Don Quichot de hoofdfiguur uit Cervantes Saavedra’s gelijknamige ridderroman. 5. S. Ortelius Ned. aardrijkskundige, tekenaar van vele landkaarten. Leefde van 1527-1598. 6. De kern van een zaak, de hoofdzaaK. 7. Duits geneeskundige, ontdekte het diphteritisserum en het tetanus-antitoxine. Leefde van 1854-1917. 8-Joh. Wolfgang von Goethe (1749-1832). 9. Oude klassieke taal der Hindoes in Voor- Indie10. Een der N. Amerikaanse volksliederen, ontstaan tussen 1755 en 1775.

nl


Gaat <Je geschiedenis zich herbalen? Nu de geruchten én in de Nederlandse én in de buitenlandse Pers langzamerhand bewaarheid schijnen te worden, dat een van onze beste — zo niet onze allerbeste voetballer Faas Wilkes, binnenkort de Nederlandse bodem tijd'elijk vaarwel zal zeggen, om zich als Professional in Italië te gaan vestigen, lijkt het ons wel gewenst om eens wat meer licht op dit voetbal- in innend Apenijnse Schiereiland te laten schijnen, In de oudheid werden reeds de Romeinse Overheersers geadviseerd: „Geef het volk' brood wijn en spelen”. Dit slaagde wonderwel: het volk voelde er wel voor op deze wijze ; ,^oet” gehouden te worden; de geest verslapte merkbaar en cp de duur verlangde men niets anders meer dan voedsel en vermaaik. Het gezegde „après nous le deluge” (= na ons de zondvloed), stamt dan ook uit deze tijd. Door de weg van de minste weerstand te kiezen, ging . het met het eens zo machtige Romeinse Rijk zienderogen bergafwaarts, hetgeen tenslotte wel tot. de totale ondergang moest leiden .................. En nu na twee wereldoorlogen, waarin Italië niet altijd een even waardige rol speelde., lijkt het er wel op, of de nazaten van het eens zo machtige en fiere Romeinse Volk, moe en onverschillig geworden, dezelfde weg op zullen gaan. Uit de Nederlandse sportbladen hebben we kunnen opmaken,- dat de bekende Zweedse voetballer Gunner Nordahl. midvoor van „Norrköping” en tevens aanvalsleider van het Zweedse XI tal, zich naar Italië verkocht heeft en voor „Milan” zal gaan spelen. Hij heeft een contract voor 26 maanden afgesloten op de volgende voorwaarden: (zet U schrap Grenadiers). Hij ontvangt „cash” een so-m van 125.000 kronen (= Fl. 90.000). Hij krijgt een maandsalaris van 15.000 kronen (= Fl.1.100). Hij krijgt gratis een zeer acceptabele woning van 4 kamers. Hij heeft de beschikking over een tol'k., voor hem, voor vrouw en kind. De wonderen zijn de wereld nog niet uit! Als we even gaan uitrekenen wat dit betekent! Voorzichtig gecalculeerd heeft onze Zweedse vriend straks een onbezorgde oude dag van

ongeveer Fl. 3.000,— per jaar, aangenomen dat hij die Fl. 90.000,— niet over de balk yooit — echter wel op interest zet. En dit voor één of twee .maal per week een goed anderhalf uur „balletje trappen”; gedurende 26 maanden. Het is de moeite meer dan waard; we kunnen begrijpen dat ook onze Wilkes hier in zal trapper. Wat echter te zeggen van die twee Argentijnse voetbalvirtuozen, die voor een club in Nap?ls zouden gaan spelen, een bedrag van 1 000 000 lire (Fl. 4500,—) opstreken en toen met de Noorderzon verdwenen, richting Buenos Aires? Natuurlijk had dit muisje een staart 5 ?, daar de heren het laatst gesignaleerd waren op een Loot met bestemming Zuid-Amerika. De Argentijnse Consul liet de kapitein van 'het bewuste schip dan ook per radio weten, dat de beide ,sport?- men” onverwijld teruggebracht moesten worden naar het land der Azurri’s. Vermoedelijk voelden de twee Argentijnen meer voor Napels (e zien dan voor Napels te spelen! Opmerkelijk is het tenslotte toch wel, dat in Italië, een Tand veel armer dan de Lage Landen „de man da de straat” zijn laatste Lire blijkbaar opoffert aan de cassa van een of ander * stadion, om bij een paar uur voetbal de ellende van een gehele week te vergeten.

IN MEMORIAM ARIE v/d AVORT Vanaf deze

plaats willen de jongens van het Bataljons XI-tal 4Grenadiers een laatste groet brengen aan hun sportmakker

ARIE v/d AVORT die op 23 Mei

1949 tijdens een actie sneuvelde. Dat hij ruste in

w

w

w

vrede!

SPORT EN GEZONDHEID, In" deze wereld met zijn ver doorgevoerde medische maatregelen, heeft natuurlijk ook ö< sport de belangstelling der artsen getrokken. Reeds jaren geleden ds er van medische zijde op gewezen, dat sportbeoefening schadelijk kan zijn voor de gezondheid. Maar och, hoe gaat het? Een jongen die graag wil voetballen, vraagt ziGh niet af of zijn lichaam er tegen bestand is. En een volwassene die gaat 'boksen, denkt er meestal ook niet over na. Bleek het te zwaar te zijn, dan staakte

124

hi) deze vorm van ontspanning, of ging over rot oen lichtere tak van sport. In de wedstrijdsport heerste de opvatting van wie niet mee kan valt wel af. Evenwel langzamerhand groeide het besef, dal intensieve sportbeoefening een lichamelijke keuring moet vooraf gaan- Toch zou het nog vele jaren duren, voordat ook de sportwerel l overtuigd was van'de noodzaak hiervan. verplichte keuring door ^en sport- keuringsbureau ingesteld. Deze lichamelijke keuring heeft zeer zeker zijn nut reeds bewezen, want het behoort niet tot de uitzonderingen dat iemand wordt afgekeurd. Over geheel

Nederland

bedraagt

het

percentage


afgekeurden voor wedstrijdsport ongeveer 5%. Het is

natuurlijk zeer onplezierig op deze wijze een brevet van onvermogen te ontvangen, maar de betreffende

persoon zal moeten inzien, dat het in zijn eigen voordeel is. Ik heb dan ook meer dan eens, jongens en zelfs ouders met moeite kunnen overtuigen van de noodzaak

hiervan.

sportbeoefening

Uit

ervaring

speciaal

weet

ik-,

wedstrijdsport

dat

grote

inspanning vraagt. Het feit dat een wedstrijdroeier of voetballer na afloop van de wedstrijd dikwijls uitgeput m de kleedkamer zit, en eerst na een uurtje

weer cp verhaal komt, zegt genoeg. Excessen zijn

helaas niet zeldzaam op dit gebied. '1 'jdens de Olympische

spelen

te

Londen,

zijn

bij

de

Marathonloop athleten in elkaar gezakt of kwamen

meer wankelend dan !cpend aan de finish- Maar ook sportbeoefening zonder wedstrijdka- rakter kan veel

inspanning vergen. Hn nu is een flinke inspanning voor

ons

lichaam

absoluut

met

schadelijk.

Integendeel het is gezond. Maar anders wordt het, als

er bestaande ziekten of gebleken zijn, wa^t deze kunnen door sportbeoefening verergeren. Het doel

van de sportkeuring is nu te voorkomen, dat

personen met lichamelijke afwijkingen aan sport of zwaardere takken van sport gaan doen. Dus een

geheel of gedeeltelijk verbod, dat in het ene geval tijdeHjk, in het andere geval blijvend zal gelden. Op wijze

zal

de

sportkeuring,

w

deze

In het vervolg zal d? schaak rubriek worden verzorgd door de Lt. Hagenaars, bij de meeste van U naar ik meen welbekend. Hij weet wel „iets” van schaken en hoopt thans ook U in de geheimen van dit spel in te wijden. Wij heten hierbij onze nieuwe vaste medewerker van harte welkom. De man, die tot op heden deze gehele rubriek verzorgde, de Lt. Muilender zal zich thans bezig houden met diverse kaartspelen, o.a. blijft, de bridgeafdeling gehandhaafd, en daarnaast wordt er op veler verzoek een hoekje ingeruimd voor de klaverjassers!! Dit zal naar ik vertrouw door vele worden toegejuicht, daar dit toch nog steeds een der meest populaire kaartspelen is, ook andere spelen, alle op hun tijd zullen worden behandeld, zodat deze rubriek naar ik hoop aan populariteit zal winnen. Mocht U eens een aardig probleem .tegenkomen, zendt het dan in, opdat ook anderen er van kannen profiteren.

nl

Eerst na de oorlog hebben bijna alle sport- benden de

hoewel

zij

teleurstellingen teweeg brengt, veel schade kunnen

w

w

voorkomen.

SCHAKEN. Die omstandigheden en mijn gebrek aan schaakscholing maakten het vaak moeilijk 'zowel de schaakals de bridge-rubriek van de Granaat te verzorgen. Er is dan ook omgezien naar een vervanger voor een der rubrieken, waarbij niet lang rondgekeken hoefde te worden. De Luitenant Hagenaars, een schaker van reputatie in het Bataljon (ik denk hierbij met vrees terug aan de slachtingen, die hij te Grissee onder mijn stukken aanrichtte!), heeft zich onmiddellijk bereid verklaard de rubriek schaken te verzorgen. De rubriek kan hierdoor alleen aan waarde winnen, zodat de Granaat weer op nog hoger peil komt dan tevoren. Een harteliik welkom van alle schakers voor de nieuwe medewerker. BRIDGE. Alvorens met een nieuw probleem op de proppen te komen, eerst een algemeen praatje over bridgescores en dat speciaal van robberbridge. We weten allen, date 700 punten beloning. Het komt vaak voor, dat beide partijen kwetsbaar zijn en dat een der teams probeert de robber „tegen te houden”. Het bieden ontaardt in een wedstrijd en uiteindelijk wordt bijvoorbeeld na een (niet te halen!) 4 ruiten van het

Het hart van de mens dat niet getroffen wordt door de liefetlijke glimlach van het kind, is nóg in slaap. Als de iiefde in jaloersheid ontaardt, krijgt ze duizend ogen, waaronder er geen twee zijn, waarmee gij goed kunt zien.

125

van het bord («het centrum) verwijderd staat. Dit centrum (en hieronder verstaan we de velden d4, d5 en e5) is dus belangrijk. Hieruit volgt onze eerste regel die we moeten toepassen om ’n partij planmatig te spelen n.1.

REGEL 1:

nl

Bezet het centrum en richt je stukken op het centrum. Om regel' 2 te vinden het volgende: als je met 20 man voor ’n kampong zit yan waar uit, zwaar gevuurd wordt, dan ga je daar niet met twee man heen en afe dlie in de pan gehakt zijn met de volgende twee. Neen, je gaat er met zijn allen op af! Zo is het ook met schaken: je laat niet een stuk al het wertki opknappen om pas als dat stuk geslagen is aan ’n nieuw stuk te beginnen. Neen, je volgt, regel 2 op n.1.


ene team met een te maken 4 harten van het andere de robber besloten. Beloning 500 punten binnengesleept onder het motto „eerst de robber halen”. Het gaat echter niet om de robbers, die gewonnen worden, maar om het aantal punten dat men voorstaat! De kans om met (het volgende spel alsnog de robber te halen is voor belde partijen heus even groot. De waarde van de 3e mancheis dan ook geen extra 500 maar slechts 400 punten. Laat U dus door Uw tegenpartij niet opdrijven tot riskante hoogten maar dubbel heel rustig bij een te verwachten 2 down. Dat zijn ooik 500 punten, die meetellen, mogelijk zelf 800 of meer. Werkelijk de kans om de robberpremde te behalen blijft 50/50 voor het volgend spel. Hier volgt het nieuwe probleem. SV2 H A V 10 4 R 6 3 KAH953S B 8 7 5 S A 1 0 H H B 8 7 5 2 H R B 9 4 R H V 8 5 2 K K74 S H H 9 6 3 R A 10 7 K V B 10 8 6 2 Zuid moet 5 KI. maken. Oost-Noord hadden 5 Sch. kunnen maken maar zijn weggebl'uft. Hoe moet West uitkomen om het contract down te spelen? En zou hij dat ook doen? (Naar Culbertson). (A. S. MULLENDER). (res. Ie Luit. der Jagers)

w

„SCHAAKRUBRIEK”. Om van iemand die ’n partijtje kan schaken, ’n een behoorlijke speler te worden is niet moeilijk als je daarbij systematisch te werk gaat. Een eerste vereiste is, je partij planmatig op te zetten. De vraag is nu maar: wat is planmatig? Plaats eens .’n paard op veld d4. Hoeveel velden bestrijkt het van daaruit? Plaats nu het paard op g4. en vervolgens op h4 en hl. We zien dan dat het P. minder velden be strijkt naarmate het verder van het midden e2 - e4. d2 - d4.

w

w

e4 - e5. c2 - c3. Pgl - f3. Pbl - d2. c3 x d4. Pd2 - b3. Lfl - d3. h2 - h4. Ld3 - bl.

126

1. e7 2. d7 d5. 3. c7 4. Pb8 5. g7 - g6 6. c5 x d4. 7. Pg8 - e7. 8. Lf8 - g7. 9. 0-0. 10. Pc6 - b4. 11. Dd8 - c7.

e6. c5. c6.

REGEL 21

Breng al je stukken zo vlug mogelijk in het gevecht. Regel 3 luidt als volgt:

REGEL 31

Zet de verwerkende stukken (Toren en Loper) op open lijnen. Het is duidelijk dat ’n T op dl, veel beter staat als de d-lijn open is, dan wanneer er ’n pion vlak voor zijn neus op d2 staat. Indien we deze 3 regels opvolgen is het altijd mogelijk met ’n goedte stelling uit de opening te komen, ter illustratie het volgende partijtje. Speel dit enkele malen over en let op de volgende dingen: Beide partijen bezetten het centrum, maar wit heeft meer ruimte dan zwart. prima werking van de witte loper op d3 na wits 9e zet- Geen wonder dat wit deze loper niet laat ruilen door het zwarte paard op b4 na zwarts, 10e zet. Door de manoeuvre h2 - h4 - h5 en h5 x g6. (10e„ 13e en 14e zet) 'komt T hl op ’n open lijn. Daarna komt door de prima samenwerking van de witte stuikken snel het einde. Let op de eindstelling en maak op 'hoe zwart gezondigd heeft tegen regel 2. Zijn Dc7, Pc6 en L d7 kunnen niet doen en hij moet zich met een loper en een T. verdedigen tegen de prima samenwerkende witte stukken. Let op hoe het witte centrum (d4, e5) hieraan meewerkt. Tenslotte vgl. de werking van Ld3 met Ld7. Hier volgt het partijtje: a2 - a3. 12. Pb4 - c6. h4 - h5. ' 13. Lc8 - d7 h5 - g6. 14. Pe7 - g 6.' Pf3 - g5 15. h7 - h6. Pg5 x f7. 16. Kg8 x f7. Lbl x g6 17. Kf7 x g6. Ddl - h5 18. Kg6 - h7. Lel x h6. 19. Tf8 - f5. Dh5 - h4 20. Td8 - g8. Lh5 - g5 21. Zwart geeft op.

De volgende zet geeft mat.

nl

w

w

w


De Grenadier van Beekum, Oost Camp. vraagt of wij de kleur van het water uit kunnen leggen. Hij heeft 'het de jongens in zijn sectie gevraagd maar de één zegt, water heeft geen kleur, de ander zegt blank, maar de derde vroeg weer, wat voor een kleur blank was. ’t Juiste antwoord is: Water is kleurloos of water is blank. Het woord ,,kleurloos” is in dit verband duidelijker dan blank, hoewel blank een beter woord is om dit soort kleurloosheid aan te duiden. De andere soort kleurloosheid is de duisternis, de donkerte. De woorden wit en zwart zijn opzettelijk nog niet gebruikt, want over deze nog duistere aanduidingen willen we nog iets meer zeggen om wat meer helderheid te verschaffen in het kleurenprobleem. Onze ogen zien alle kleuren, alles wat ligt tussen wit en zwart. Absoluut wit is alleen 'het zonlicht absoluut zwart is alleen de blinde duisternis. Wat wij wit of zwart, noemen is hoogstens het lichtste grijs of het donkerste grijs. Want de kleuren die wij zien, zijn slechts de teruggekaatste lichtstralen; wordt bijna al h'et zonlicht weerkaatst, dan zien we een lichtgrijze kleur die ,,wit” wordt genoemd, vangt ons oog bijna geen weerkaatsing van het, licht op, dan noemen

wij liet ,,zwart”, ’t Mooiste zwart zie je als jc in ’t donker je ogen sluit, niet dichtknijpen. Dat er verschil is tussen wit en wit is wel bekend uit. de advertenties van een merk wasmiddel. Maar nu al die andere kleuren, die tussen wit en zwart in Mggen- Diie witte, kleurloze, blanke zcnlichtstraal kan ontleed worden, uit elkaar gehaald, „gebroken” heet dat in de natuurkunde- Het resultaat is dan een serie kleuren naast elkaar die we allemaal kennen. Het zijn alle kleuren van de regenboog: rcod, oranje, geel, \ groen, blauw, indiigo en violet. Iedereen heeft ze meerdere malen gezien en iedereen heeft zelf wel eens het. zonlicht gebroken met een stuk geslepen glas,, met een prisma. Fvïen noemt de serie kleuren bij elkaar het SPECTRUM van zonlicht. Het blijkt dus dat een witte lichtstraal is samengesteld uit de zeven genoemde kleuren, die onderling verschillend werken, wanneer zij door een stuk glas of dergelijke heen boren. Zij wijken n.1. af van de rechte weg bij het doorschrijden van de glasoppervlakte en veranderen nogmaals van richting bij het opnieuw doorschrijden (thans uittreden) van de glasoppervlakte. Merkwaardig is nu dat het rode gedeelte afwijkt in de ene in een richting, het blauwe gedteelte tegenovergestelde. Direct na het uittreden herstelt zich de afwijking weer, reden, waarom we door een ruit met. twee aan elkaar evenwijdige oppervlakken wit licht door zien komen. Maken we de afstand die, de rode straal af moet leggen tot het tegenoverliggende oppervlak kleiner dan die voor de violette straal, dan komen ze niet meer bijelkaar in één bundel, maar gaan als naast elkaar liggende kleuren

127

nl

blauw wordt als de Middellandse Zee of rode beestjes die de Rode Zee een naam geven. Zuiver glas is ook blank, kleurloos. Hoe meer verontreinigingen, hoe minder blank. Op de kant van een ruit gekeken ziet men het meeste glas en de meeste verontreinigincen, wat de groene glaskleur veroorzaakt. Heeft iemand inmiddels begrepen waarom, of een rood, een groen, een blauw glaasje, rood, groen of blauw is? Per Compagnie een pakje Escort voor ‘t beste antwoord.

w

w

w


verder. Dfan kunnen we ook 'het verschili zien. Omgekeerd kan men de naast elkaar liggende kleuren van het. spectrum weer in een prisma opvangen, opnieuw bundelen en als wit liicht uit laten 'treden. De tekening zal één en ander duidelijker maken. Wat doet nu epn gekleurd voorwerp? Het kaatst alleen één of enkele kleuren van het spectrum terug en het voorwerp ziet er voor ons oog uit als rood, geel of blauw, of een tussenkleur daarvan. Valt er op het voorwerp helemaal geen licht dan wordt er niets teruggekaatst; is het zwart dan zien we het zelfs ndet. Valt er niet voldoende licht op dan zien we het bijna zwart of grijs. Reden waarom in het donker alle katjes grauw zijn. Alle licht is geen zonlicht. Een goed brandende petroleumlamp geeft geel licht, een buitenposten-olie- pitjje ook geel licht, (met een beetje zwart er in en er om en er boven). Het licht van een flinke brand kan soms heel rood schijnen en de vulling van onze seinpatronen geeft rood., groen of wit lacht (of helemaal niets, wat zwart is). Het soort licht hangt dus af van de soort stof dde brandt of gloeit en een spectrum van dat licht gemaakt levert een ander resultaat op dan een gebroken zonlichtstraal. Er zitten slechts bepaalde kleuren in en andere ontbreken. Dus b. v. rood-oranje- en geel met als resultaat een oranje schijnsel. Of geel- groen- en blauw met als resultaat, een groen schijnsel. Of overwegend roodgeel- en oranje en minder van d 2 mdere kleuren, waardoor er een wel niet ge- neel wit maar toch ook niet een geel licht te zien is. Denk aan natrium straatverlichting. Het spectrum blijkt voor elke stof bij verbranding of tot gloeien-verhdtten verschillend te zijn en wel zo, dat. wanneer men een stof verhit of verbrandt en van het uitstralende licht de lichtstraal breekt, dus een spectrum maakt, dit altijd- eender is voor dezelfde stof en altijd anders dan van welke andere stof ook. Zo is het dan mogelijk om bepaalde stoffen aan te tonen en dat is ook het middel geweest om vast te stellen, dat de eene gloeiende stfr bestaat uit, heliuimgas en nog een paar andere gassen en dat de andere ster weer die eft die stoffen bevat. Na deze lichtgekleurde omweg gaan we weer terug naar de kleur van het water. Zuiver water is dus kleurloos, maar dan moet het. ook zuiver zijn. Er mag niet een beetje zout of zuur in opgelost zijn, dat het van de. bodem teruggekaatste licht 'breekt en de blanke kleur wegneemt. (zie ons gechloorde leidingwatér). Er mag ook niet een beetje Javaanodder of Chinese grond of zwarte aarde in drijven, wat respecid- velijk de kali-kleur, de gele rivier of de Zwart*? Zee maakt. Ook geen „groei” in het water Van kleine waterplantjes en diertjes die het water groen maken of zovezl zout dat het

128

Sociale zekerheid in Nederland. Als bijlage van het Politiek Weekoverzicht nr. 53, uitgegeven door de „,A’'-Diivisie, trof ik ’n vlot overzicht aan over de verbeterde sociale toestanden in 'Nederland. Daar velen van de lezers hiervoor ongetwijfeld grote belangstelling hebben, laat ik in beknopte vorm de inhoud hiervan volgen: Het Nederland waarin je straks weer terecht zal komen is in menig opzicht veranderd. Sommigen zullen hun eigen stad of dorp ndet meer terug kennen, omdat er op oude puinen, nieuwe gebouwen verrezen zijn. Maar ook zullen ze spoedig ontdekken dat het woningpro- bleem nog 'lang niet is opgelost. Het tekort aan voldoende huisvesting is zelfs nu nog een van de zwaarste zorgen die ons land heeft. Nee, de opibouw en ihet herstel zijn eerder op ander gebied te vinden. Zo is er tussen lonen en prijzen een normaler verhouding gekomen dan vlak na de 'bevrijding, al is het volmaakte evenwicht nog niet bereikt. Een van de gunstige gevolgen van het streven naar een goede verhouding tussen lonen en prijzen is het cpheffen van de distributie. Alleen vlees, voedingsjvetten, koffie, kaas en tabak,, sigaretten, textiel en huisbrand Zijn nog niet vrijgegeven, maar aan het. eind van dit jaar zal ook hiervan geen rantsoenering meer bestaan. Kolen echter uitgezonderd, want de Nederlandse mijnen zijn nog steeds niet toe aan

nl

Rooms-Katholieke-vakverenigingen. El(k van deze soorten maakt deel uit van een vakcentrale: , ' Het Nederlands Verbond van Vakverenigingen de N.V.V., het Christelijk Nationaal Vakverbond, de C.N.V. en de Katholieke Arbeids- beweging, de K.AB. In de arbeidsbeweging zijn na de oorlog nieuwe vormen van samenwerking gevonden. Tussen de oude organisaties, zowel tussen de vakverenigingen als in de top, dus de Vakcentrales, is een vorm gevonden waarin men op tal van N punten met elkaar pleegt samen te werken, voor practische aangelegenheden. Dit zijn resp. z.g. bedrijfsunie's en de Raad van Vak- centralen. In de Stichting van de Arbeid, het reeds in oorlogstijd voorbereide orgaan van samenwerking tussen de sociale organisaties van werkgevers en de arbeidersvakverenigingen komen de besturen samen van landelijke centrale organisaties van werkgevers en arbeiders, waaronder ook de landbouw en de middenstand. Deze stichting bedoelt te zijn het permanente orgaan van overleg en beraad tussen de besturen van de centrale werkgevers en arbeidersorganisaties over alle actuele sociale vraagstukken. Dbarnaast is de stichting het officiele adviescollege van de regering in sociale aangelegenheden. De regering raadpleegt haar over voorzieningen, welke op sociaal gebied moeten worden getroffen b.v. het voorbereiden van wetsontwerpen. Voorts is de stichting aangewezen als het adviesorgaan van het college van rijksbemiddelaars in alle belangrijke zaken op het gebied van de loonregeling, terwijl ze tevens bemiddelend optreedt in arbeidsconflicten. Ondanks de moeilijke omstandigheden waarin ons land economisch verkeert, raag het zich gelukkig prijzen een grote mate van arbeidsrust te kennen. Ondanks het drijven van hen die zichzelf aanprijzen als de ware democraten,, is het aantal stakingen in Nederland, mede gezien de abnormale omstandigheden, tot dusver tot een minimum beperkt gebleven. Wat dit betekend voor Nederlands goede naara en crediiet, in het buitenland is niet in cijfers uit te drukken en met deze conclusie wil ik dit praatje besluiten. Want wat betekent een grote mate van arbeidslust in onze, onder hoge druk werkende maatschappij anders, dan een grote mate van samenwerking tussen de twee factoren: Kapitaal en arbeid! Wat betekent het anders dan kameraadschap en verbondenheid in de werkende standen onderling. Misschien is het een te grote gedach- tensprong om tot slot te zeggen: Praat vanavond nu eens niet over de verplichtingen die Nederland tegenover jou heeft, maar denk een ogenblik na over de verplichtingen die jij hebt tegenover je eigen land en volk ...........

w

w

w


het normale productiecijfer, gebrek aan bepaalde werkkrachten is daar o.m. oorzaak van. Wat in Nedcvrlond ook belangrijk vooruit ging is de sociale zekerheid. We kunnen veel woorden verspillen bij het aanduiden van wat we precies met sociale zekerheid bedoelen. Maar voor ieder komt het hierop neer, dat er een redelijke mate van bestaanszekerheid aanwezig is, die door wetten en andere maatregelen wordt gewaarborgd. Dit prachtige ideaal is nog lang niet bereikt. Maar door tal van mensen wordt er hard aan gewerkt. Dit is het doelbewuste antwoord van ons democratisch land aan de uitdaging van het Stalinisme, een uitdaging die ook in Nederland gehoord wordt. Hier is een kleine greep uit hetgeen bereikt werd: De uitkering van verschillende sociale verzekeringswetten, zoals ongevallenwet, invaliditeitswet en ziektewet werden aangepast aan de gestegen kosten van levensonderhoud. Waar reeds mogelijk werd incidenteel uitbreiding gegeven aan de o-echten van verzekerden, zoals b.v. de verlenging van de uitkeringsduur van ziektegeld van een half op een jaar. De knappe koppen op het terrein van de economie, arbeid en aanverwante gebieden zijn verenigd in een commissie die het doel heeft reeds nu alle maatregelen te nemen om een eventuele massa werkloosheid te voorkomen. Dit zijn opwekkende klanken die we in deze tijd gerust eens mogen laten doorklinken. Het is in Nederland heus geen paradijs. Reken daar niet op, maar bedenk aan de andere kant dat je ook niet terug komt in de maatschappij, waar de enkeling is overgeleverd aan de speling van het noodlot. Nee, wanneer je zoals nu een hocg punt opzoekt en vandaaruit overziet wat er in 3 jaar werd gepresteerd, dan kom je tot de conclusie, dat de verlangens en idealen van de bezettingsjaren toch in belangrijke mate werden verwezenlijkt. Toén hebben we de fout gemaakt te denken, dat alles maar in een handomdraai voor elkaar zou komen. Laten we dat nu niet weer doen, we moeten in Nederland terugkomen als kerels, die niet meteen mee gaan kankeren, maar die het volk helpen door op hun plaats in de Nederlandse maatschappij te werken en te zwoegen tot de stukken er vanaf vliegen. En dan hebben we recht, van spreken als het er om gaat de bestaanszekerheid van onszelf, van onze stand en ons volk te verdedigen en te verbeteren. We hebben wel niet alleen het recht, we hebben ook de verplichting om dat te doen. Spoedig genoeg zul je merken dat je niet alleen staat, want. ruim 600-000 Nederlandse arbeiders zijn hedht georganiseerd in de arbeider vakverenigingen. Deze vakverenigingen zijn te onderscheiden naar richting en levensbeschouwing. Zo kennen we de moderne of socialistische vakverenigingen, de protestants-Christelijke en de

129

nl


De Granaat — De reactie’s welke ontstonden n.a.v. mijn verzoek enige financiële steun in de vorm van een maandelijkse bijdrage voor ons maandblad te mogen ontvangen ten einde ons blad op een nog beter plan te brengen, waren wel zeer verschillend. Verheugend was vooral, de spontane medewerking uit mijn directe omgeving en ook in het bijzonder de aanmelding van „gewone" soldaten. Ik zeg hen allen bij deze dank en hoop in het volgend nummer het eindresultaat mede te kunnen delen. Er waren echter helaas ook andere reactie s n-1. in de trant van „Hij wel” en „zie je wel, dat het niet gaat „en” ik had het wel gedacht wij moeten weer dokken”. Tot deze zeg ik: Maak je geen zorg mijn jongen. Je behoeft niets te betalen. Welfare kan het. heus wel zonder jou en ook wel alleen, '’t Ging er slechts om, een zo goed mogelijk resultaat te bereiken en gezamenlijke inspanning levert dikwijls meer op dan een individuele. Sommige mensen hebben daar nu eenmaal plezier in, andere voelen meer voor afbrekende critiek. Ieder diertje zijn pleziertje. Maar ook jij krijgt 'e Granaat en wel geheel gratis, zolang je bij het Bat. dient en mocht je soms eerder demobiliseren dan de rest dan krijg je hem nog graas naar Holland nagestuurd, dank zij die beboerde Welfare, die door jouw steun en medewerking zo goed draaide. In dezelfde geest als bovenstaande vriend durfde ook een buitenstaander zich te uiten. Nu zeg ik: .„Hij wel” want steek eens de hand in eigen boezem. Veel meer zeg ik niet. Alleen nog dit „BAH”.

visioenen van kretek roken en de daaraan verbonden "Banjak setink". Laat nou die Welzijnsverzorging van ons even een stunt uithalen en zo maar beslag leggen op een grote partij sigaretten. We zijn weer gered en ons welzijn weer verzekerd, want wat is een soldaat zonder rokertje? Pluim voor de Welzijnsverzorging! „Jongens, een sigaret?” , -Koosy-

ONTSPANING VOOR DE TROEP

Dat de 4e Cie in Paree zit, is reeds een ieder in 'het bataljon bekend. Dfe dienst „Welzijnsverzorging” weet het ook en vergeet ons niet. daar zijn wij dan ook zeer dankbaar voor. Zo hadden wij Vrijdag 13 Mei j.1. een filmvoorstelling, die als gewoonlijk zeer druk bezocht werd, zowel door militairen als door burgers. Maar dat het mogelijk is„ dat militairen en zelfs een officier hun plaats moeten afstaan voor een burger, is volgens ons niet helemaal juist! Wij vragen ons af, voor wie deze ontspanning bedoelt is? Dbt er 'burgers uitgenodigd worden o.k. maar laat er dan ook voor gezorgd worden dat de jongens, die van de posten buiten Paree komen een zitplaats hebben, en niet zoals deze keer weer voorkwam, achter tegen de muur kcinden gaan staan, terwijl de burgers in de stoelen zaten! , Kan het niet zo geregeld worden, dat nadat de militairen plaatsgenomen hebben, de burgers voor een plaats in aanmerking komen? Wij hopen dat degenen, die daarvoor kunnen zorgen, ook hier hun aandacht eens aan willen schenken. Bij voorbaat onze hartelijke dank. De jongens van het, C. Pet. 4 Cie.

w

w

w

Nooit Red.

„Jongens, een sigaret?” „Ja., dat sla ik niet af”. We zitten in een kring en dampen er lustig op los. We roken, omdat we 'het lekker vinden, omdat het onze zinnen verzet, omdat het een gewoonte ds geworden, maar, we roken. Grote schrik sloeg ons om het hart, toen bekend werd, dat we het zouden moeten doen met tachtig sigaretten en twee pakjes shag per maand, vermeerderd met ons, ook al te verminderen, weekrantsoen. We zagen al

130

Als goede gastheren betaamt het ons onze gasten behoorlijk te behandelen. Dit is zeker bij 'het 4 Bat. Grenadier altijd een ongeschreven wet geweest en deze dienen wij te handhaven, ook bij een filmvoorstelling. Dat het niet plezierig is om van een buitenpost komende enkele uren achter in de zaal te moeten staan kan ik mij indenken, vooral wanneer, zoals in dit geval, de film inderdaad voor de militairen en dus niet voor de burgers bestemd was!! De films worden n.1. door de Legerfilmdienst via de Welz. Verz. t.b.v. militairen ter beschikking gesteld!

nl

Dit wordt een algemeen praatje ever de zenuwen van ons bataljon, zoals de verbinding veelal genoemd wordt. Dat wdl niet, zeggen, dat we allemaal zenuwlijders zijn. Je zou het wel bijna worden, als je eens meeluistert, wanneer een van onze telegrafisten een bericht, moet overseiinen en er zit ergens onweer in de lucht. Toch moet het bericht er door, al barst het van de storing, zoals wij dat gewoonlijk noemen. Het eischt, wel een bijzondere vakkennis en concentratie om tussen al dat gekraak, geraas en vreemde morsezenders, die vlak N naast je eigen frequentie zitten, die tekens er uit te 'halen, die je nodig hebt, Het lijkt zo gemakkelijk, op gezette tijden even een uitzending te behandelen en als er geen berichten zijn weer te sluiten tot nader order. Ik geef het echter ieder ander te doen, wanneer het druk is een zestal uren achtereen, met de koptelefoons op, telegrammen op te nemen en dan nog met radio-telefonie. Evenals de meeste Grenadiers denken ook wij verbindingsmannen nog heel veel terug aan onze tijd in Tjermee en Grissee. Schrijver dezes vertoefde het eerste halfjaar voortdurend in Tjermee en hoewel we bijna allen geplaagd werden door ringworm of andere jeukproble- men, de legering vrij sober was te noemen, de brieven, die je schreef, gevlekt waren van het zweet, dat van je voorhoofd drupte, toch zijn we het er allen over eens: „Het was zo’n tijd”. Het was druk, beestachtig di-uk. De telefooncentrale was dag en nacht bezet en dat betee- kende heusch niet alleen stilzitten. Dtat be- teekende acht uur achtereen hard werken. Daar bij nog het euvel, dat men er in de eerste tijd nog niet altijd aan dacht af te bellen, zodat daardoor veel onnodig werk moest worden verricht.. Patrouillelopen. Zoudt U denken, dat wij niet weten, wat d'at is? We waren er bij met 38-of 18 sets, voeling houdende met de basis en wat een machtige steun was het niet voor de infanteristen, wanneer er met zo’n onnozel uitziend toestelletje artillerie-of mortiervuur aangevraagd kon worden.


Het stoelenprobleem is niet nieuw evenals de vraag, wie er op dient plaats te nemen, maar zeker hebben de mik in deze voorrang, hetzij de burgers door de post Commandant, ~ijn utigenodigd, wij zijn dan weer de gastheer .................. Burgers zijn bij onze voorstellingen van harte welkom, indien zij door ons zijn uitgenodigd, doch ook slechts dan alleen. Het is aan de post commandant te bepalen hoeveel burgers geinviteerd kunnen worden, indien dit tijdig is geregeld, kunnen zelfs wellicht door deze burgers nog wel wat zitplaatsen worden geleverd, zodat dan elkeen een plaats vindt en alle partijen tevreden zijn.

EEN KLEINE BIJDRAGE VOOR DE „GRANAAT”

Ikke.

w

w

w

Als sterren fonkeken aan de hemel! Vannacht stond ik op wacht, in de post „’t Verbrande huis” tussen twee haakjes een machtige post, alileen heb' je daar meer aanvallen van de mieren te verwachten dan van de Peloppers, dus afbreken maar die prikkeldraadversperring. ’t Is me de laatste tijd zo opgevallen, dat wanneer je bij een onbewolkte hemel op wacht- staat, je verschillende vallende sterren kon waarnemen, alles bij elkaar genomen is het een volmaakte sterrenregen geworden. Onze Luit. kreeg er op iedere schouder een, zodat hij nu met vier van die dingen loopt te sjouwen, wat een taaie hè! Van kinds af aan is me altijd wijsgemaakt, dat je bij zo’n geval c >n wens mocht, doen. Ik geloof er nu niet meer aan, want zelfs die fuif is weer niet uitgekomen. Van de andere kant bekeken is het maar goed ook, immers ons hele Bataljon had dan zeer zeker allang tlhuis gezeten en de fabriek op MRITJAN was dan nog harder gaan roesten dan nu het geval is! Dus Mannen, je allen maar vastklampen aan de hiërarchieke strohalm met dan nog een raad van mijn kant, uitkijken en dagen tellen.

De kabelploeg is wel op een zeer bijzondere wijze

geacclimatiseerd. Kalm en rustig aan werken, was er

niet bij. ’s-Morgens om 7 uur weg en ’s-avonds om 7

uur dikwijls pas terug, alsmaar rijdend van paal tot

paal, den gehelen dag ploeterend in de gloeiende zon, gekleed)

in

enkelstukken.

pendek,

vechtpet,

Kilometers

draad

schoenen

is

gelegd

en en

onderhouden. Daar bij nog de vele storingen, die ook ’s-nachts werden hersteld. Bravo jongens! Rest mij nog de meer algemene werkzaamheden te vermelden, als magazijn en zijn administratie, waar zeer

veel

voor

komt

kijken,

de

registratie

van

dienstpost en telegrammen en het bezorgen hiervan door de" motor-ordonnansen..

In no. 5 van ons blad: „Single call for the Signal-Platoon.” Ik zal het lampje niet te lang laten branden, want dat kost maar stroom en de batterijen zijn gauw leeg. (Cfenk er om, dat Je oude ingeleverd worden, anders komen er geen nieuwe).

lili

v. D.

VERTICAAL*

1 Openen

2 Pi

6 Loot 8 Gunnen

3 Eer 4 Enemy

13 14 15 17 19 21 23 25 26 28 29 30 31 33 34 35 37 41

5 Nek 7 Tegengekomen 8 Graveur 9 Uddel 10 Non 11 Es 12 Prosit 16 Er 18 Nesten 20 Kom 22 In 24 El 25 Kas 27 Male 30 Kien 32 Leem 34 Eren 36 Sjofeltjes

IE Nes Eerd Os R. K. Riek Graden Ke Oom Is. M. Vel Kas Smal Neel Eist Les Mare Ere


VAN ALLES WAT

HORIZONTAAL

nl

Het laatste was vooral in het begin langs de slechte wegen geen pretje- De M-T. chauffeurs weten hiervan mee 'te praten. Vanzelfsprekend is bovenstaande zeer onvolledig en het is voor mij niet doenlijk om vele gebeurtenissen in een aardig verhaal samen te vatten, maar dk nodig hierbij de knapen op de posten uit eens een aardig voorvalletje op papier te stellen en het aan onze „Granaat” te zenden. So long

w

Wij allen herinneren ons nog wel de tijd, dat wè leerden spreken en ook tellen. Dit laatste geschiedde dan met behulp van onze poezelige garnalenvingertjes en we jubelden triomfantelijk: eeeen teeee, dieieie, en staken vol trots het daarbij behorende aantal vingers omhoog. Het was een „skone tijd”. Jammer sledhts dat wij in deze richting niet verder gingen studeren, want hiermede waren onze vingers op het gebied der rekenkunde nop lang niet aan het toppunt van hun kunnen gekomen. Want wist U dat wij met behulp van cicze aanhangsels heel vlot kunnen vermenigvuldigen? LI gelooft mij niet? Hier is dan een voorbeeld. Voorwaarde is slechts dat U de producten van de gehele getallen tot 5 X 5 uit het hoofd moet •erinen. Wij gaan thans met behulp van onze vingers uitrekenen hoeveel 8 X 9 is- 8—5 + 5, en 9 =5+4. Wij stéken nu drie vingers van de ene hand omhoog, en vie-r van de andere. De oveiige vingers worden omlaag gehouden dus 5 — 3 = 1 voor de ene hand en 5 — 4 = 1 voor de andere. fclet aantal opgestoken vingers, in dit geval ^ -f 3 = 7 geeft het cijfer van de tientallen van het product- Het product van de getallen der omlaag gehouden vingers derhal/ve 2X1 — 2 geeft het cijfer der eenheden van het product. Wij krijgen dus 8 x 9 = 72. Thans? Ja, misschien wel! Toch stel ik een pakje Escort beschikbaar voor de „rekenmeester” die het „bewijs” voor deze puzzle levert.

w

w

83 St 90 Eb 91 Para 93 PR 94 Alri 95 Elta 100 Gree 101 R.D. 103 Ka 104 N.L.

Oplossing kruiswoordraadsel No. 6

Er waren vele goede oplossingen en het lot moest ook nu weer beslissen.

lè' Prijs ƒ 10,— Sergt.-Fourier R. Straat le Coinp. 2e Prijs ƒ 2,50 Grén. Ie kl. H, v. Goor, Ost- <Somp«• 3e'Prijs ƒ 2,50 Grenr 'F. de. Veer, Ost. Comp.

J 32

47 Mol 48 Ketika 49 Pen 50 Fez 52 Opa .54 Ga 56 Ego 57 M. P. S. 58. A.P. 59. L. R. V. 60 Eet 61 Si 62 Toe 63 N. R. O. 64 Te 65 Geselen 68 Dr. 70 Mirakels 75 Cel ?ó Sun 77 Roer 79 Aal 80 Git 11 Ask 82 Ana of Ada

■.

57 Mc’ 38 Ark 39 Rie 40 Ent 41 Epe 43 Alegro 44 Di 45 Tapper 46 Op 51 Zovelen 53 Astoria 54 Gast 55 Apde 65 Gestald 66 Elk 67 Lust 68 Do 69 Re 71 Rare 71a Al 72 Ega 73 Lideren of Linerer. 74 Stabiel 75 Casper

77 Ren 78 Ros 84 Haal 85 Soto 86 Opoe 87 Griin 88 Talk 89 Sago 92 Rt 97 Al 98 Rp 0 99 La •

De slagzin luidde: Twee jaar üi de tropen e< het is nog steeds patrouille lopen.

nl


w

w

w

105

Recommend Documents