I N F O R M AT I E - B U L L E T I N VA N D E
S T I C H T I N G S T E D E N B A N D A M S T E R D A M- MA N A G U A
Managua n r. 2 2 0 0 4
21 en 22 juni Filmfesival Nicaragua
4 6
Nicaragua op het witte doek
8 10 12
Het drugspreventieproject in San Judas
Filmfestival op 21 en 22 juni De handen uit de mouwen voor San Judas Bouwbrigade van de ABN AMRO Even voorstellen… De vrijwilligers van de SAM Op koers voor een nieuw begin De toekomst van OSA Ondertussen in Managua…
‘Managua’
Colofon
is het informatieblad voor donateurs van de Stichting Stedenband Amsterdam-Managua ‘Managua’ is door het ISDS Centrum Nederland geregistreerd onder ISSN-nummer 0928-8988 Jaargang 23 nummer 2 maart 2004 Redactie-adres Nieuwe Herengracht 29 1011 RL Amsterdam Telefoon 020-6229953 Fax 020-6265258
[email protected] www.ssam.nl Postgiro 5931789
Aan dit nummer werkten mee: Menno Bongers Anna Ensing Astrid Marcheggiani Carmen da Silva-Wells Hanneke Smits Barend de Voogd Map van der Wilden Lay-out Zlatan Peric, Jan Abrahim Vos - MEDIO
Actualiteiten
Van de r edactie Leest u de Managua in de bibliotheek, in een wachtkamer of in uw buurthuis maar zou u de Managua liever thuisgestuurd krijgen? Geeft u dan uw naam en adres aan ons door, dan krijgt u hem de volgende keer netjes in de bus. Wel zo makkelijk. Adresgegevens vindt u in het Colofon.
Foto voorpagina: “Carla’s song” van Ken Loach. Foto: Cinemien
Precies een jaar geleden deelden we u het slechte nieuws mee dat de gemeente Amsterdam de geldkraan dicht draait. Nu een jaar later zijn we hard bezig met de overgang naar een vrijwilligersorganisatie. Met vallen en opstaan is een begin gemaakt en ondertussen zijn we een aantal nieuwe vrijwilligers rijker. Verderop in dit nummer worden enkele van de (nu zo belangrijke) vrijwilligers aan u voorgesteld. We hopen op deze manier nog lang door te kunnen gaan! Ook de komende tijd laat de SAM van zich horen met een aantal nieuwe activiteiten. Terwijl de laatste handen worden gelegd aan deze Managua zitten we midden in de Nationale Sponsorweek van de Sponsorloterij. Wellicht kunnen we hiermee wat extra inkomsten voor de SAM verwerven. Juni staat in het teken van het filmfestival met films uit en over Nicaragua. En we kunnen altijd nog sportievelingen gebruiken die zich in september in het zweet willen werken tijdens de Dam-tot-Dam loop om een project in Managua te steunen!
3
DE
BUURT N E E MT HET HEFT IN HANDEN
Niet alleen Amsterdam heeft te maken met jongeren die aan de drugs raken, ook Managua kent dit probleem. “Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen,” zegt Enrique Beteta, voorzitter van de Ve r e n i g i n g M a r t i n Luther King. “Eén daarvan is het uiteenvallen van familiestructuren: een groot aantal jongeren kent geen gezins- of familieleven. Ook is er geen geld om hen naar school te laten gaan, waardoor ze op straat zwerven. En daar komen ze in aanraking met drugsgebruikers en dealers.”
Managua 2 2004
3
De buurt neemt het heft in handen
Lijmsnuiver Foto: Johannes Abeling
De Vereniging Martin Luther King is een buurtorganisatie in de wijk San Judas in Managua en bestaat al vanaf 1982. San Judas is een bekende volkswijk in Managua met 70.000 inwoners. De Vereniging beperkt zich tot een paar buurten in deze wijk. Geprobeerd wordt de levensomstandigheden van de bewoners te verbeteren. Dat is een harde dobber in de al jaren slechte economische omstandigheden. Toch lukt het de Vereniging om een kleine kliniek voor natuurgeneeswijzen in stand te houden en een school met kleuter-, lager en middelbaar onderwijs! Ook is er een kredietprogramma en hebben meer dan 60 jongeren zich georganiseerd in werkgroepen.
king komen met drugs. Als de jongens al aan de drugs zijn wordt geprobeerd de negatieve effecten ervan te verkleinen en hen te ondersteunen als ze willen afkicken. Er wordt zowel met de jongeren zelf als met hun directe familie gewerkt: wanneer er een sterkere familieband ontstaat wordt het iets makkelijker om van de drugs af te komen. Ook wordt er veel aandacht gegeven aan de sociale samenhang in het algemeen: jongeren willen graag ergens bij horen en de Vereniging probeert die wens te vervullen door positieve sociale structuren aan te bieden.
afkicken Het drugsgebruik baart de wijkbewoners veel zorgen. Door het alcoholmisbruik in Nicaragua zijn veel kinderen gewend verslaafden om zich heen te zien. De stap om zelf aan de alcohol of drugs te beginnen is niet zo groot. De Vereniging wil een tweesporenbeleid volgen om het drugsgebruik terug te dringen. Ten eerste wil ze proberen te voorkomen dat jongeren drugs gaan gebruiken, of er in elk geval voor zorgen dat ze pas later in aanra-
help! Vorig jaar vroegen we u ook al een bijdrage voor de Vereniging Martin Luther King. Toen was het geld bestemd voor de versterking van de Vereniging zelf. Dit jaar vragen we u weer geld, nu voor het drugspreventieproject. Met uw steun kunnen we de jongeren een kans bieden op een betere toekomst. Map van der Wilden
OP
HET
WITTE
DOEK
MAANDAG 21 EN DINSDAG 22 JUNI ORGANISEERT DE STEDENBAND AMSTERDAM-MANAGUA IN SAMENWERKING MET HET AMSTERDAM ROOTS FESTIVAL TWEE AVONDEN MET FILMS UIT EN OVER NICARAGUA. IN TOTAAL WORDEN VIER FILMS EN DOCUMENTAIRES VERTOOND IN DE MELKWEG CINEMA AAN DE AMSTERDAMSE LIJNBAANSGRACHT. ‘De Centraal-Amerikaanse film is ontstaan tussen de puinhopen van oorlogen en natuurrampen, heeft dictaturen en invasies moeten ontwijken en heeft bovenal moeten opboksen tegen de “perfecte beelden” van de dominante film’, aldus María L. Cortés op de website Espacio Cine Independiente. Dit geldt ook voor de jonge Nicaraguaanse filmcultuur.
Hollywood Wa t b e t r e f t d e “ p e r f e c t e b e e l d e n ” v a n d e “ d o m i n a n t e film” uit Hollywood: een van de oudste films is ‘Managua, Nicaragua’ (Ben K. Blake, 1947). Een vrolijke Amerikaanse meezingfilm met een zekere Don Baker op orgel. Helaas, zo meldt de geschiedschrijving, zong het Amerikaanse publiek maar zelden mee met het titelnummer. Ze hadden moeite met de uitspraak! Een van de recentere Amerikaanse films, de actiethriller ‘Managua’ (Michele Taverna, 1996), toont dan weer een minder onbekommerd – maar wel even fictief - beeld van Nicaragua. Daarin draait alles om drugsdeals en semi-automatische wapens. Het zegt allemaal meer over de Verenigde Staten dan over Nicaragua. Gelukkig dan maar dat er óók films van Nicaraguaanse bodem zijn. Maar het is zoals Maria Cor tés hierboven zei: de dictatuur onder Somoza, de aardbeving in Managua in 1972, de revolutie, de oorlog tussen de s a n d i n i s t e n e n d e c o n t r a ’s : d e N i c a r a g u a a n s e f i l m ontkwam er niet aan.
cinema guerrillera De eerste Nicaraguaanse films kwamen van ‘Producine’. Dit bedrijf maakte halverwege de jaren zeventig wekelijkse nieuwsbulletins op 35 mm waarin propaganda werd gemaakt voor Somoza. Op hetzelfde moment bloeide de cinema ook op in de strijd tégen diens dictatuur. Indertijd zagen overal in Latijns-Amerika bevrijdingsbewegingen
in film een belangrijk politiek wapen. Zo schoten in Nicaragua de ‘cineastas guerrilleros’ van de propagandabrigade ‘Leonel Rugama’ meer dan 22.000 kilometer film. Na de machtsovername richtten de sandinisten INCINE op. Dit nationale filminstituut produceerde veel documentaires, maar ook een aantal speelfilms, waaronder ‘Alsino y el cóndor ’ (Miguel Littin, 1982) die werd genomineerd voor een Oscar voor ‘Beste buitenlandse film’. De film volgt de Nicaraguaanse volksvertelling van een jongetje dat wil vliegen, maar ver telt ook hoe de jongen te midden van de burgeroorlog probeert kind te blijven en uiteindelijk toch partij moet kiezen tussen de sandinisten en de Contra’s. Ook voor buitenlandse regisseurs vor mde de politieke strijd in Nicaragua een belangrijke inspiratiebron. In de indrukwekkende film ‘Under Fire’ (Roger Spottiswoode, 1983) raakt sterfotograaf Russel Price (gespeeld door Nick Nolte) steeds meer betrokken in de strijd tegen de dictatuur van Somoza. Ken Loach (bekend van ‘Hidden Agenda’ en ‘Land and Freedom’) combineerde in ‘Carla’s song’ een heldere politieke boodschap over de Nicaraguaanse burgeroorlog met een prachtig liefdesverhaal.
niet meer weg te denken N a d e v e r k i e z i n g s o v e r w i n n i n g v a n d e r e c h t s e Vi o l e t a Chamorro in 1990 werden de cultuursubsidies gekort. Geldgebrek dwong INCINE er uiteindelijk toe haar deuren te sluiten. Gelukkig hebben de Nicaraguaanse filmmakers sindsdien eigen productiebedrijfjes opgericht, zodat de film niet meer uit Nicaragua is weg te denken. Met het filmfestival biedt de SAM een kijkje in het filmaanbod uit en over Nicaragua. Er is zoveel mogelijk gekozen voor recente films. Zoals zal blijken kenmerken veel Nicaraguaanse films zich nog steeds door hun sociaal bewogen karakter.
Al zeven jaar brengt het Amsterdam Roots Festival muziek uit verschillende werelddelen samen of zoals ze zelf zegt: “Het festival laat met een grote verscheidenheid aan muziektalen en –stijlen het muzikale gezicht van onze mondiale samenleving zien.” Sinds vorig jaar is hier ook een filmprogramma aan toegevoegd. Het festival wordt gehouden van 20 tot en met 27 juni en vindt plaats in het Oosterpark, de Melkweg, het KIT Tropentheater en het Concertgebouw. Het filmprogramma in de Melkweg Cinema wordt dit jaar door de SAM verzorgd.
5
Maandag 21 juni 19.30-20.00 ‘Metal y vidrio’ (Pierre Pierson, Nicaragua, 2002, 23 min., Eng. ondertiteld) Pauze 20.15-22.15 ‘Carla’s song’ (Ken Loach, Engeland/Spanje/Duitsland, 1996, 120 min., Ned. ondertiteld) ‘Metal y Vidrio’, prijswinnaar op het Film en Video Festival van Centraal-Amerika 2002, is het verhaal van de achtjarige Giovanni die, zoals vele Nicaraguaanse kinderen, op de vuilnisbelt ‘La Chureca’ werkt.
“Metál y Vidrio” van Pierre Pierson. Foto: Imaginarte Films
In ‘Carla’s song’ ontmoet de uit Nicaragua gevluchte Carla een buschauffeur uit Glasgow, George. Het is 1987 en in Carla’s thuisland woedt de strijd van de door Amerika gesteunde Contra’s tegen de sandinistische regering. Carla is getraumatiseerd door haar ervaringen; haar geliefde wordt vermist en haar familie is uit elkaar gevallen. George, die verliefd is op Carla, neemt haar mee naar Nicaragua om uit te vinden wat er met hen is gebeurd. Dinsdag 22 juni 19.30-20.30 ‘Desde el barro al sur’ (María José Alvarez en Martha Clarissa Hernández, Nicaragua, 2002, 57 min., Eng. ondertiteld) Pauze 20.45-22.15 ‘La isla de los niños perdidos’ (Florence Jaugey, Nicaragua, 2001, 82 min., Ned. ondertiteld)
Carla’s song” van Ken Loach. Foto: Cinemien
Elk jaar geven duizenden mensen hun bestaan in Nicaragua op en zetten koers naar buurland Costa Rica. ‘Desde el barro al sur’, viervoudig prijswinnaar op het Film en Video Festival van Centraal-Amerika, geeft een beeld van hoe armoede het leven van deze mensen beheerst en stuurt. Armoede die hen dwingt te emigreren. ‘La isla de los niños perdidos’ speelt zich af in Nicaragua’s grootste gevangenis, La Modelo. De meeste cellen zijn gevuld met jongens van rond de twintig, die veroordeeld zijn wegens overvallen en moord. Documentairemaakster Florence Jaugey organiseerde een videoworkshop voor de jongens, zodat ze het dagelijks leven in de gevangenis konden vastleggen. Door de ogen van tien gedetineerde jongeren wordt een portret geschetst van gevangenschap en de ‘slechte jongeren’ die op het verkeerde pad raakten omdat er geen andere weg voor hen open stond. De documentaire werd onderscheiden met de Special Jury Prize op het Paris Documentary Film Festival 2002. Lokatie Prijs Reserveren
“La isla de los niños perdidos” van Florence Jaugey. Foto: Jan Vrijman Stichting
Melkweg Cinema, Lijnbaansgracht 234a, Amsterdam € 7,50 per avond (voorfilm en hoofdfilm) 020 - 5318181 (Melkweg) Kijk voor meer informatie over het Amsterdam Roots Festival op www.amsterdamroots.nl Hanneke Smits “Desde el barro al sur” van María José Alvarez en Martha Clarissa Hernández. Foto: Luna Films
Managua 2 2004
NICARAGUA
Roots in Beeld: Filmfestival Nicaragua
DE
HANDEN UIT DE MOUWEN VOOR
Wat hebben de SAM, de ABN AMRO-bank en tachtig zakken cement met elkaar te maken? Meer dan je op het eerste gezicht zou denken, want binnenkort gaan er veertien medewerkers van de bank naar Managua om daar te werken aan een schoolgebouw en wijkcentrum in de wijk San Judas.
S A N J U DA S
Maar voordat het allemaal zover is, moet er een heleboel werk verzet worden. Initiatiefnemer Bart van Bergen vertelt: “Een jaar geleden besloot ik dat ik graag een vrijwilligersproject wilde opzetten. Er zijn tal van mogelijkheden voor zo’n project, maar je moet wel weten wie betrouwbare partners zijn zodat het project echt levensvatbaar is. Ik kende het concept stedenband al uit Nijmegen en kwam via via terecht bij de SAM. Omdat het hoofdkantoor van de Bank hier zit, was het een logische link.” De SAM heeft in de afgelopen 20 jaar veel kennis opgedaan in Managua en een goed netwerk opgebouwd. Aan de stichting dus de belangrijke taak om contacten te leggen in Managua en te adviseren over de opzet en uitvoering van het project. Uiteindelijk is gekozen voor een samenwerking met de Vereniging Martin Luther King, één van onze partners in Managua. Zij heeft aangegeven welke werkzaamheden prioriteit hebben en de bouwbrigade gaat hiervoor de handen uit de mouwen steken. Roberto Escobar, onze vertegenwoordiger in Managua, coördineert de voorbereidingen ter plaatse, zoals de aankoop van bouwmaterialen.
Managua 2 2004
iets heel anders Op 18 juni vertrekken de zes mannen en acht vrouwen naar Managua, waar ze tot 13 juli zullen verblijven. Zeven van hen zijn medewerkers van het onderdeel Multi Channel Business Services (MCBS), de afdeling waar het allemaal begonnen is met het bouwproject. MCBS werkt aan nieuwe technische infrastructuur voor de bank, zoals bijvoorbeeld internetbankieren. “Een goede infrastructuur is onontbeerlijk voor verdere ontwikkeling van ons bedrijf, ” aldus Bart van Bergen. De keuze voor juist een bouwproject hangt hiermee samen: “Met het project willen we een bijdrage leveren aan de verdere ontwikkeling van de wijk San Judas door ook daar de infrastructuur
te verbeteren.” Later zijn ook medewerkers van andere bankonderdelen betrokken geraakt bij het project. Nu mogen de 14 medewerkers zich onder werktijd even met iets heel anders bezig gaan houden! De deelnemers zijn enthousiast en heel gemotiveerd om het project te laten slagen. Deelnemer Thomas Gruter geeft als belangrijkste drijfveren om mee te doen: “De mogelijkheid om een bijdrage te leveren aan een goed doel en iets totaal anders te doen waardoor ik als mens ervaringen op kan doen en mijzelf verder kan ontwikkelen.” Ook Esther van de Pol wilde zich al langer inzetten voor vrijwilligerswerk: “De kansen die ik krijg in het leven gun ik mijn medemens ook.” Bart van Bergen: “Het is geen vakantie. We willen echt iets neerzetten.” De geplande werkzaamheden liegen er niet om: “nieuw plafond in het buurthuis, reparatie en vervangen sanitair, het bouwen van een bibliotheek,” enzovoorts. En dat in drie weken tijd! Iedereen betaalt grotendeels zelf voor het vervoer naar en verblijf in Managua. Daarnaast moeten ze ook minimaal € 200,- aan fondsen binnenhalen.” Het project inspireert tot vele inventieve activiteiten om fondsen te werven. Zo organiseert één deelnemer zeilcursusmiddagen, een ander heeft van zijn fietsvakantie een sponsortocht gemaakt, een derde deelt giro’s uit op de voetbalclub. Ook een aantal bedrijven heeft middelen toegezegd. Lokale vakmensen in Managua zullen de bouwbrigade begeleiden en om de communicatie te vergemakkelijken volgen de Nederlandse deelnemers een intensieve cursus Spaans. Om ook te ervaren hoe het dagelijks leven er voor mensen in Managua uitziet, zullen ze in de eerste week bij gastgezinnen ondergebracht worden.
springlevend
6
De leden van de bouwbrigade: Bart van Bergen, Michel Mooring, Nazima Guman, Esther van de Pol, Rosan Lamers, René Kooter, Riëlle van Hattum, René van Diepen, Leila Ira, Jacob Roorda, Rachel Polak. Niet op de foto: Thomas Gruter, Sonja Zweep, Annemarie Kalshoven. Foto: Bart van Bergen
Het project wordt nu ook heel serieus genomen door het management van de afdeling. “De bank wil dat dit project
succesvol is. Het moet voldoen aan onze standaardprocedures en als wij in juli weer terug zijn, verwacht het management een evaluatie. We willen dit project ook in een breder kader plaatsen zoals teambuilding. Maar het initiatief past vooral in het streven van de bank om vrijwilligerswerk te faciliteren.” De aanzet tot de bouwbrigade werd gegeven door een actie van de ABN AMRO, namelijk het Hartplan. Hierin deed de bank een oproep aan al haar medewerkers om plannen in te dienen ten behoeve van een goed doel. Inmiddels heeft de bank, naar aanleiding van het Hartplan, een afdeling Maatschappelijke betrokkenheid om bestaande en nieuwe initiatieven van collega’s te ondersteunen. De ABN AMRO wil meer zijn dan een plek waar het om geld draait. “Uit onze jaarlijkse enquête is gebleken dat veel medewerkers graag meer tijd zouden besteden aan activiteiten die een maatschappelijk nut hebben.” Het mes snijdt dus aan twee kanten: het project komt direct ten goede aan de wijkbewoners in San Judas, biedt uitdaging en voldoening aan de werknemers en draagt bij aan de interne profilering van de afdeling. “De bank is zo groot dat collega’s van andere afdelingen ons soms niet weten te vinden.” Ook voor de stedenband is het natuurlijk mooi dat er een nieuwe doelgroep aangeboord wordt. De inzet en het enthousiasme van vrijwilligers is cruciaal voor de voortzetting van onze activiteiten. Binnen de bank zijn er in elk geval al 15.000 medewerkers die van het project hebben gehoord en wie weet volgen er andere initiatieven. We zijn volop met de toekomst en met nieuwe samenwerkingsverbanden bezig. Kortom: na 20 jaar is de Stedenband Amsterdam- Managua nog springlevend!
Op de website www.projectsanjudas.nl vindt u meer informatie over het project San Judas en de deelnemers. Vanaf 18 juni houden zij een logboek bij.
Carmen da Silva-Wells
Managua 2 2004
7
VOORSTELLEN
:
We weten het nu ruim een jaar: de subsidie van de gemeente aan de SAM is geen eeuwig leven beschoren. Sterker nog, volgend jaar moeten we het nog doen met 33.000 en het jaar daarop is het definitief afgelopen. Zonder geld is het natuurlijk moeilijk een stedenband voort te zetten, maar niets is onmogelijk. Nog steeds is er een roerig verloop van vrijwilligers en stagiaires en juist van hen zullen we het in de toekomst moeten hebben. We vinden het hoog tijd hen even aan u voor te stellen. Deze keer: Carmen, Menno, Hanneke en Judith.
even voorstellen… Carmen da Silva Wells Carmen is actief sinds september 2003 en heeft ons gevonden via de Vrijwilligerscentrale Amsterdam. Ze heeft meegewerkt aan de jongerenconferentie, het benefietfeest in Akhnaton en Du Lac en verder zit ze in de werkgroepen Publiciteit en Redactie. Ze schrijft voor zowel de website als de Managua. Na haar studie Cultuur Organisatie en Management heeft zij een hoofdstuk geschreven voor een boek over cultuurveranderingen in Zuid – Afrika. Binnenkort vertrekt ze voor negen maanden naar Zanzibar voor een traineeship Internationaal Ontwikkelingsmanagement. Hoe zie je de toekomst van de SAM? “Met het enthousiaste team wordt er hard gewerkt om ook na dit jubileumjaar de projecten nog voort te kunnen zetten. Dat is erg moeilijk.” Het nut van de stedenband in één zin? “De stedenband biedt de mogelijkheid om samen te werken aan verbeteringen in het dagelijks leven van Nicaraguanen en verkleint de afstand tussen de twee landen.”
Managua 2 2004
even voorstellen… Menno Bongers Menno is begonnen bij OSA als stagiair van het Nederlands Instituut voor Zuidelijk Afrika in het kader van de jongerenuitwisseling in september 2003. Hij heeft Ontwikkelingsgeografie gestudeerd in Utrecht en had het gevoel te weinig werkervaring te hebben binnen de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking. Via OSA en de jongerenconferentie is hij in contact gekomen met de SAM waar hij sinds januari als vrijwilliger actief is. Hij zit in de werkgroep Redactie en ondersteunt daarnaast zoveel mogelijk andere activiteiten. Hoe zie je de toekomst van de SAM? “Ik vind het een goede ontwikkeling dat er wordt gewerkt aan de verandering van de SAM in een vrijwilligersorganisatie. Het is alleen jammer dat dit op een zo noodgedwongen manier moet gebeuren en er helemaal geen ruimte meer overblijft voor de professionele inzet van vaste medewerkers. Ik vrees dat met alleen maar vrijwilligers de continuïteit van een stedenband te weinig gegarandeerd is.” Het nut van de stedenband in één zin? “Een stedenband staat voor de uitwisseling van leefwerelden en zorgt daardoor voor wederzijdse ontwikkeling!”
9 even voorstellen… Hanneke Smits Hanneke loopt sinds februari van dit jaar drie dagen per week stage bij de SAM in het kader van haar opleiding LatijnsAmerika Studies/Ontwikkelingsstudies. “Beide aspecten komen terug bij de stedenband, daarom leek dit mij een interessante en geschikte plek.” Ze is bezig met het organiseren van het filmfestival (zie pagina 4 en 5) en is coördinator van de werkgroep Publiciteit & Voorlichting en zit in de werkgroep Fondsenwerving. Dit najaar vertrekt ze naar Nicaragua voor haar afstudeeronderzoek. Hoe zie je de toekomst van de SAM? “Dat fluctueert nogal. Het ene moment heb ik volle moed, als we bijvoorbeeld weer een telefoontje krijgen van iemand die vrijwilliger wil worden. Het andere moment besef ik me dat er nog veel gerealiseerd moet worden om een doorstart te kunnen maken. Eén ding is zeker: we zullen met z’n allen onze schouders er onder moeten zetten!” Het nut van de stedenband in één zin? “De stedenband staat voor gelijkwaardige uitwisseling van kennis en ervaringen, het creëren van wederzijds respect en bewustwording.” even voorstellen… Judith de Graaf Voor haar studie Culturele & Maatschappelijk Vorming zocht zij nog een stage en de SAM kwam ze tegen in het stagebestand van de opleiding. Ze zit in de werkgroep Fondsenwerving en Publiciteit waar ze meedenkt over beleid, subsidieaanvragen doet en de website van de SAM regelmatig bijwerkt. Ze werkt vijf dagen per week. Hoe zie je de toekomst van de SAM? “Ik vind het erg jammer dat de gemeente Amsterdam de geldkraan dicht draait. Het omzetten van een stichting naar een vrijwilligersorganisatie vind ik een goed idee, maar ik denk dat dit niet haalbaar is. Hierdoor vind ik dat de toekomst van de SAM vrij onzeker is.” Het nut van de stedenband in één zin? “De stedenband brengt culturen dichterbij elkaar en kweekt daardoor begrip en respect voor andere culturen, iets wat in deze wereld helaas niet vanzelfsprekend is.”
In de volgende Managua meer…
Wat is er dit jaar nog te doen? Kalender 2004 21 & 22 juni Filmfestival Op deze twee avonden organiseert de SAM in samenwerking met het Amsterdam Roots festival twee filmavonden in de Melkweg met films uit en over Nicaragua. 19 september Dam tot Damloop Rent u ook mee met de SAM? Op zondag 19 september 2004 wordt de 20ste editie van de Dam tot Damloop gehouden. De route bedraagt 16,1 kilometer en loopt vanaf het Stationsplein in Amsterdam naar de Dam in Zaandam. U kunt meelopen met deze tocht en meteen een steentje bijdragen aan het werk van d e S A M . A l s u i n t e r e s s e h e e f t k u n t u o n s n a t u u r l i j k m a i l e n : s a m @ s s a m . n l . O o k k u n t u e e n k i j k j e n e m e n o p d e s i t e v a n d e D a m t o t D a m l o o p : w w w. d a m l o o p . n l
Speel mee voor Managua! Dit jaar doet de SAM mee aan de Sponsorloterij. Als u van plan was mee te gaan doen aan de loterij kunt u ervoor kiezen dit voor de SAM te doen en kunt u o p d i e m a n i e r d e s t i c h t i n g s p o n s o r e n . Va n e l k v e r k o c h t l o t v a n € 6 g a a t n a m e l i j k € 3 n a a r d e k a s v a n d e S A M . A l s u ( o f u w v r i e n d e n e n k e n n i s s e n ! ) a l meedoet aan de loterij kan er alsnog voor worden gekozen dit voor de SAM te gaan doen. O p d e s i t e v a n d e s p o n s o r l o t e r i j ( w w w. s p o n s o r l o t e r i j . n l ) i s m e e r i n f o r m a t i e t e v i n d e n o v e r h o e u v o o r o n s k u n t m e e s p e l e n . U k u n t o n s n a t u u r l i j k a l t i j d e v e n b e l l e n a l s u m e e r i n f o r m a t i e w i l t . S a m e n m a k e n w e d e t o e k o m s t v a n d e S A M e e n s t u k z e k e r d e r.
Astrid Marcheggiani
8
Managua 2 2004
EVEN
KOERS
VOOR
EEN
NIEUW
BEGIN
!
Ontwikkelingseducatie Stedenbanden Amsterdam (OSA) gaat haar blik verruimen. Als alles volgens plan verloopt, vaart OSA vanaf 2005 een landelijke koers en gaat dan door het leven als OSN: Ontwikkelingseducatie Stedenbanden Nederland. Wendy Raaphorst, coördinator van OSA/OSN, doet uit de doeken wat er allemaal komt kijken bij een ogenschijnlijk eenvoudige naamsverandering.
Managua 2 2004
Er is de afgelopen maanden driftig getimmerd aan een strategie voor de toekomst van OSA. Meer dan ooit hebben bestuur en medewerkers vergaderd, gelobbyd en gebrainstormd. Want hoe moet het verder met OSA nu de gemeente Amsterdam de subsidie stopzet? Wendy Raaphorst vertelt dat activiteiten rond ontwikkelingseducatie afhankelijk zijn van subsidies van Medefinancieringsorganisaties (MFO's) en overheden. Scholen zelf kunnen immers meestal niets of slechts weinig betalen voor de diensten en lespakketten die OSA hen levert. Nu de gemeente Amsterdam afhaakt, moet OSA het dus letterlijk elders zoeken. Bovendien moest OSA zich herbezinnen op de verscheidenheid aan activiteiten die ze ondernam. “Niet alles wat we belangrijk vinden, kunnen we nog blijven doen,” vertelt Wendy, “we moeten toch zakelijker worden: als we er geen subsidie voor kunnen krijgen, dan gaat het niet meer door.” troeven De concurrentie op de 'educatieve markt' is hevig, maar OSA heeft een aantal sterke troeven. “Door onze unieke samenwerking met stedenbanden,” vertelt Wendy, “beschikken we al over een goed netwerk. Daardoor hebben we grotere uitbouwmogelijkheden, vergeleken met andere instellingen die lesmateriaal maken.” Verder kan OSA bouwen op een reeds bestaand netwerk van scholen en universiteiten en kan daardoor werken met (les)materiaal en thema’s die worden aangedragen door jongeren en hun leerkrachten. Tot slot zijn er natuurlijk al de eigen contactpersonen in Managua en Beira (Mozambique). Maar de allerbelangrijkste troef is wel de jaarlijkse Jongerenuitwisseling. Al vanaf 1997 organiseert OSA, in samenwerking met de SAM en het Nederlands instituut voor Zuidelijk Afrika (NiZa), het Driestedenjongerenproject,
10
waaraan scholen uit Amsterdam, Managua en Beira deelnemen. Leerlingen leren, via het educatieve Trias-spel, van elkaars levensomstandigheden tijdens maatschappijleerles. Vorig jaar was het thema bijvoorbeeld ‘multiculturaliteit en globalisering’ en aan bod kwamen toen vragen over milieu, armoede, seksualiteit en gezondheid. Twee leerlingen uit Managua en twee uit Beira bezochten in december de vier deelnemende scholen in Amsterdam. De slotdag, vorig jaar in het Amsterdamse Fons Vitae College, waarin de scholen het tegen elkaar opnemen was zoals altijd weer een vrolijke bedoening. Wendy: “Een jaar geleden werden we benaderd door stedenbanden buiten Amsterdam die enthousiast waren over de jongerenuitwisseling. Zij zagen er wel wat in dit concept toe te passen in hun eigen stad.” Veel stedenbanden hebben moeite om aansluiting te vinden bij jongeren in het voortgezet onderwijs. Deze zo begeerde, relatief nieuwe doelgroep kan door de organisatie van een jongerenproject worden betrokken bij het werk van de stedenband. “Dat gaf de doorslag,” vertelt Wendy, “ons voortbestaan is een kwestie van je sterke punten gebruiken en gekeken naar de expertise die we hebben opgebouwd en de gebleken behoefte bij andere stedenbanden denken we dat we met een uitbreiding van de jaarlijkse jongerenuitwisseling de grootste kans maken op nieuwe financiering voor OSA.” tienstedenjongerenproject Zo ontstond het ambitieuze plan om niet alleen in Amsterdam, maar in tien Nederlandse steden (en even zovele partnersteden in het buitenland!) de jongerenuitwisseling te organiseren. Juist de schaalvergroting zorgt ervoor dat fondsen benaderd kunnen worden, die voorheen niet benaderd werden. Door deze opzet wordt het bovendien mogelijk de vaste kantoorkosten van OSA – die
11 voorheen door de gemeente Amsterdam betaald werden – te dekken. Van een Drie- naar een Twintig-of-zelfs-meerstedenjongerenproject dus. Tijdens het Kennisfestival van het Landelijk Beraad Stedenbanden Nederland – Nicaragua in februari (zie Managua nr.1. 2004) gaven Wendy en Astrid Marcheggiani een presentatie van de plannen. Met succes. Het enthousiasme heeft tot nu toe een tiental steden ‘aangestoken’: Amsterdam, Delft, Den Haag, Groningen, Haarlem, Leiden, Maastricht, Nijmegen, Tilburg en Utrecht. De nieuwe koers leidt OSA dus naar alle hoeken van Nederland en dat zou natuurlijk een prachtige prestatie zijn. OSA zal daardoor ook de genoemde naamsverandering ondergaan. De landelijke koers die gevaren gaat worden zou in 2005 de eerste grootschalige jongerenuitwisselingen tot gevolg moeten hebben. Het stedenbandconcept werkt zodoende als spil van het geheel: OSA levert de organisatorische en inhoudelijke expertise aan stedenbanden en de deelnemende scholen en stedenbanden stellen hun (internationale) netwerk ter beschikking. Dit kan uiteindelijk duizenden leerlingen in binnen- en buitenland een minder oppervlakkige kijk op de wereld geven. vernieuwingen De jongerenuitwisseling 2004 in Amsterdam vindt gewoon als vanouds plaats, maar vanaf 2005 zal als alles lukt, de jongerenuitwisseling landelijk gaan. Bovendien zal het
Wendy Raaphorst: “Er zijn voldoende stedenbanden in het project geïnteresseerd. Nu moeten de geldschieters over de brug komen.” Foto: Barend de Voogd
ook inhoudelijk een licht aangepast jasje krijgen. OSA/OSN blijft verantwoordelijk voor het opstellen van lesmateriaal dat wordt behandeld in de lessen en uiteindelijk het spelen van het Trias-spel. Een nieuw onderdeel is het sponsorplan. Nederlandse jongeren steunen dan een jongerenproject in het buitenland en de buitenlandse jongeren treden op als ambassadeur van het sponsorproject. Door het geven van presentaties is het de bedoeling zoveel mogelijk jongeren enthousiast te maken om een steentje bij te gaan dragen aan het welslagen van een van de projecten en zoveel mogelijk geld in het laatje te brengen. Ook kan in de toekomst contact worden gezocht met nietonderwijsinstellingen, zoals de scouting of sportverenigingen. Het concept is er in ieder geval breed genoeg voor! Wendy: “We zijn nu zover dat we het concept rond hebben en kunnen aantonen dat er voldoende stedenbanden zijn die in het project zijn geïnteresseerd. Nu komt stap twee: de geldschieters moeten over de brug komen.” Er zijn gesprekken gaande met de Medefinancieringsorganisaties en andere instellingen die zich inzetten voor draagvlakversterking en het stimuleren van kennisoverdracht. Hoe de uitkomsten daarvan zijn, is bepalend voor het slagen van de koers die is ingezet. Aan het enthousiasme bij de OSA-medewerksters zal het in ieder geval niet liggen. Menno Bongers
De slotdag in het Fons Vitae Lyceum, december 2003. Foto: Barend de Voogd
De lesbrief van vorig jaar. Het lesmateriaal wordt regelmatig geactualiseerd.
Managua 2 2004
OP
ONDERTUSSEN …
VIERT
MEN
¿Te llamas Bob? Foto: La Prensa
IN
MANAGUA…
SEMANA SANTA Ve e l i n w o n e r s v a n M a n a g u a v i e r e n d e S e m a n a S a n t a – G o e d e We e k , d e w e e k v ó ó r P a s e n – a a n h e t w a t e r . Vo o r d e p r o t e s t a n t s e e v a n g é l i c o ’s i s h e t d e w e e k v a n m a s s a l e d o o p p l e c h t i g h e d e n , v o o r d e katholieken de week van de processies die Jezus’ kruisgang uitbeelden. Maar voor de meeste mensen is het toch vooral een week om het eens flink op een zuipen en feesten te zetten. In de badplaats San Juan del Sur bijvoorbeeld maken ze lange nachten vol muziek en dans op het strand. De kater komt de dag erna. Dit jaar vielen er in Nicaragua negentig doden tijdens de Goede Week. 47 mensen verdronken, maar er vielen ook slachtoffers in het verkeer en door moord en doodslag. Vo l g e n s d e p o l i t i e w a r e n e r i n t o t a a l 2 8 8 ( a l d a n n i e t d o d e l i j k e ) verkeersongelukken, veel meer dan in 2003. “Wie is de Bob?” Hoe zeg je dat op z’n Nicaraguaans?
… kun je goed eten en onderduiken Het Nicaraguaans Hooggerechtshof wees onlangs een Italiaans verzoek af voor uitlevering van een voormalig lid van de terreurgroep Rode Brigades. Alessio Casimirri is in Italië bij verstek veroordeeld voor ondermeer de ontvoering en moord op de Italiaanse oud-premier Aldo Moro. De afwijzing van het uitleveringsverzoek is opvallend in deze tijden van oorlog tegen het terrorisme, m a a r I t a l i ë e n N i c a r a g u a h e b b e n n u e e n m a a l g e e n u i t l e v e r i n g s v e r d r a g . Ve r d e r s t e l t h e t H o o g g e r e c h t s hof dat Nicaragua geen verdachten van politiek-gemotiveerde misdrijven uitlevert. Bovendien is Casimirri inmiddels Nicaraguaans staatsburger. Casimirri week in 1983 naar Nicaragua uit en runt er tegenwoordig een restaurant. … en ruimt men oude rotzooi op In mei werd een begin gemaakt met de vernietiging van 652 SAM-7 raketten. Eenderde van het arsenaal. “Het zou onvoorzichtig zijn meer raketten te vernietigen,” aldus een in El Nuevo Diario geciteerde ijzervreter: “anders zouden we in een onvoordelige positie staan ten opzichte van andere legers in de regio…” D e v e r n i e t i g i n g g e s c h i e d t o p a a n d r a n g v a n d e Ve r e n i g d e S t a t e n , d i e z i c h k e n n e l i j k z o r g e n m a k e n o v e r het wapentuig in hun achtertuin. En zij kunnen het weten natuurlijk, want mede door hun toedoen liggen er in Nicaragua nog steeds zo’n 33 duizend antipersoonsmijnen. In de tachtiger jaren voerden de C o n t r a ' s m e t h u l p v a n d e V S o o r l o g t e g e n d e s a n d i n i s t i s c h e r e g e r i n g . Va n a f 1 9 9 0 z i j n e r 7 2 4 s l a c h t o f f e r s van landmijnen geregistreerd, waarvan 68 dodelijk, meestal boeren en landarbeiders. Het Nicaraguaanse leger is na 1989 met ruiming van de mijnen begonnen: een gevaarlijk en tijdrovend werk.
B a r e n d d e Vo o g d Bronnen: www.ssnm.nl/masayainsite.nl en El Nuevo Diario.
