Titel project
M3-leren
Projectnummer
IA05031
Contactpersoon
Dhr. Ir. P. van den Eijnde
Begin- en einddatum van het project
1 september 2006 tot 1 september 2008
A. Uitgangspunten voor project 1. Beschrijf kort de aanleiding of het probleem dat het project beoogt op te lossen, spits dit toe op de regio / sector en betrokken opleidingen Beschrijf het probleem dat het project beoogt op te lossen, de situatie wordt verbeterd in termen van regio / sector en betrokken opleidingen Er is sprake van een discrepantie tussen de kennis- en opleidingsvraag van het bedrijfsleven en de output van opleidingen. Op verschillende fronten is actie gewenst. De actie in deze aanvraag richt zich op: • het verduidelijken, het articuleren, van de structurele kennisvragen van MKB-en die ten grondslag liggen aan oppervlakkige vragen: het proberen te achterhalen van "de vraag achter de vraag". • het ontwikkelen van passende antwoorden van opleidingen in termen van up to date bedrijfskundige advisering en kwalificaties van afgestudeerden. • upgrading van het kennisniveau van MKB-en. De actie krijgt body via gezamenlijke studieroutes MBO/HBO, waarin adviestrajecten een plaats krijgen. MKB-en ontberen vaak bedrijfskundige kennis, marketingkennis, kennis m.b.t. strategische planning en innovatiekracht. Zij hebben vaak ook onvoldoende zicht op de ontsluitings- en toepassingsmogelijkheden van kennis. Het gevolg is een toenemende internationale concurrentieachterstand. Deze problematiek is bijzonder relevant voor de regio Brabant, met veel economisch stuwende bedrijvigheid. MBO en HBO opleidingen hebben behoefte aan: • Een hechtere structureel-organisatorische vervlechting met hun regio. • Het ontwikkelen van studieroutes op MBO/HBO-niveau, op basis van realistische contextrijke leervragen die aansluiten op de innovatieve MKB-praktijk. Door gezamenlijk te werken aan een betere vraagarticulatie en kenniscirculatie (via leerlingen als kennisdragers) wordt niet alleen het maatschappelijke rendement van betrokken HBO en MBO opleidingen verbeterd. Door de in deze aanvraag gekozen didactische vormgeving van “multilevelteams” (d.w.z. gezamenlijke teams van leerlingen-docenten MBO/HBO) kan ook de inen doorstroom van leerlingen verbeterd worden, waardoor de inzet van “human capital” verder kan worden geoptimaliseerd. (NB: waar "leerlingen" staat worden leerlingen en studenten bedoeld)
1
2. Beschrijf de doelen in termen van beoogde effecten en resultaten, d.w.z. specifiek, meetbaar, realistisch en tijdgebonden. Beschrijf de doelen / het doel van het project 1. Bij 14 bedrijven wordt een methodiek voor vraagarticulatie beproefd, waarmee teams van leerlingen en docenten in onderwijssituaties MKB-en helpen hun lange termijn kennis- en personeelsbehoeften (en benodigde competenties) te ontdekken. Daarbij wordt een beroep gedaan op know how van intermediaire organisaties zoals Syntens. Via sessies met intermediairs en ondernemers wordt getracht een scherper zicht te verkrijgen op het gewenste type onderwijsprojecten. 2. De vraagarticulatie krijgt een vervolg via inrichting van "onderwijsactieteams" die MKB-en gaan doorlichten op 3 terreinen: bedrijfskundige ontwikkeling, kennismanagement en personeelsontwikkeling. De teams bestaan uit 4 personen (50% MBO). Halfjaarlijks worden gemiddeld 3-4 bedrijven op de drie terreinen gescand door 3-4 teams. Teamactiviteiten leveren adviesrapporten op met bijbehorende personeels- ontwikkelingsplannen en voorstellen voor verbetering van de interactie met onderwijsinstellingen (het kennismanagement). De behoefte van het bedrijf wordt in deze fase a.h.w. vertaald naar actie, ook richting MBO en HBO. Dit moet bijdragen aan een scherpere toekomstgerichte focus van bedrijfsactiviteiten, behoud van werkgelegenheid en nieuwe bedrijvigheid. Intensivering van de interactie met bedrijven moet leiden tot een betere “doorbloeding” van studieprogramma's met multidisciplinaire realistische bedrijfskundige casuïstiek. Beoogd resultaat: kwalificatieverbreding/verdieping 3. Al doende worden persoonlijke netwerken opgebouwd tussen de 14 bedrijven, docenten en leerlingen. Beoogd wordt de netwerkvorming virtueel te ondersteunen door de inrichting van een “Community Of Practice” (COP), waar kennisuitwisseling plaatsvindt op de drie thema’s van dit project. Een lector “bedrijfskundig management MKB” opereert als de “spin op het web” van de community. De COP wordt door de teams zelf opgebouwd en zal ook voor HBO-MBO alumni beschikbaar komen. We verwachten hiervan geleidelijk een betere toegankelijkheid van onze onderwijsinstellingen voor bedrijven. Dat kan bijdragen aan kennisintensivering van bedrijven: beter gebruik van "de factor kennis". 4. Het project voorziet in ondersteunende studietrajecten met een omvang van c.a. 10 studiepunten voor zowel MBO als HBO, waaraan gecombineerde teams deelnemen. In het experiment participeren c.a. 60 studenten en leerlingen. Hun competentieontwikkeling wordt ondersteund met digitale zelftests, waarmee zij zich kunnen meten voor het bedrijfskundige domein. MBO-leerlingen zullen na een bewustere keuze versneld door het HBO-programma kunnen stromen via vrijstellingen: kwalificatiewinst. 5. Kennisdisseminatie. Resultaten van het project zullen leiden tot toepassingsgericht onderzoek. Voorts wordt voorzien in bijdragen aan relevante symposia.
3. Thema’s van het project Het project is gericht op versterking van de relatie onderwijs – bedrijfsleven: vergroting van de externe gerichtheid van het beroepsonderwijs en de oriëntatie van het beroepsonderwijs op de vraagzijde, in het bijzonder het bedrijfsleven bevordering van de leerloopbaan van de leerling/student en de doorstroom in het beroepsonderwijs verhoging van de professionaliteit van degene die het beroepsonderwijs heeft afgerond Innovatie van de pedagogiek en didactiek van het beroepsonderwijs
Ja
Nee
X X X X
2
4. Beschrijf de samenstelling, inhoudelijke inbreng en expertise van het samenwerkingsverband Naam partner samenwerkingsverband Fontys
Omschrijving inhoudelijke inbreng •
•
• •
ROC's
• •
• •
Omschrijving deskundigheid
Is initiatiefnemer en penvoerende • instelling. Het lectoraat • Bedrijfskundig Management MKB leidt i.s.m. United Brains (zie • hieronder) het project. Ontwikkelt en verzorgt de implementatie van een instrumentarium voor bedrijfskundige scans, competentieen kennismanagement. Brengt kennis in en genereert casuïstiek, publiceert. Participeert via docenten en studenten voluit in alle onderwijsontwikkelende en inhoudelijke activiteiten, bouwt doorlopende leerwegen uit.
Projectmanagement Inhoudelijke productontwikkeling Begeleiding van pilots met studenten en bedrijven
Brengen hun kennisnetwerk, ervaringen en relatienetwerk in. Leveren input voor het instrumentarium voor de scans, competentie- en kennismanagement. Brengen kennis in en genereren nieuwe kennis (casuïstiek), publiceren. Participeren via docenten en leerlingen voluit in alle onderwijsontwikkelende en inhoudelijke activiteiten, bouwen doorlopende leerwegen uit
•
Inhoudelijke productontwikkeling Begeleiding van pilots met studenten en bedrijven
•
•
Syntens
•
Bemiddelt, netwerkt tussen en adviseert MKB-MBO-HBO
Kenniscentrum Stichting Hout en Meubel
•
Bemiddelt naar MKB-en en • adviseert. Inzet bij werving van bedrijven, • leerwerkplekken en praktijkopdrachten en ontwikkeling van duale leerwerkplekken. Afstemming opleidingsaanbod SH&M met aanbod van ROC en HBO in kader van erkenning van EVC’s en verhoging kennisniveau van MKB.
•
•
Intermediërend naar bedrijven Intermediërend naar bedrijven uit branche Zicht op praktijkopleidingsvraagstukken
3
Naam partner samenwerkingsverband Kenniscentrum Ecabo
Kenniscentrum Handel
Omschrijving inhoudelijke inbreng
Omschrijving deskundigheid
•
Benaderen, selecteren van MKBen. Ecabo richt zich op de volgende sectoren: administratie, secretarieel, commercieel, juridisch, ICT, bank-en verzekeringen, beveiliging en kunst • Beoordelen van competenties (opgenomen in een digitale “Competentiewijzer bedrijfskunde”), bemiddelen en adviseren. • Organiseren de landelijke diffusie / meervoudig gebruik van casuïstiek. Deze kenniscentra richten zich o.a. op upgrading van het kennisniveau van MKB-en.
•
•
•
•
•
•
Expertise op het terrein van de beroepenstructuur en competentie gerichte kwalificatiestructuur op mbo- en hbo-niveau
•
•
Expertise op het terrein van competentiegerichte beoordeling/examinering
•
•
Expertise op het terrein van het werken met en ontwikkelen van scans (employabilityscan, detailhandels opleidingsplan)
• • United Brains, samenwerkingsorganisatie tussen TUE-ROC-FontysTNO
Expertise van de MKB bedrijven in de detailhandel, groothandel en internationale handel in de regio
•
• • • •
•
Netwerk van branches, bedrijven en onderwijsinstellingen
Kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven’ voor de economisch/ administratieve beroepen Inzicht in praktijksituaties en praktijkrelevantie Gespecialiseerd in vertaling van de praktijk naar het onderwijs Liaisondeskundigheid tussen economisch- en administratief onderwijs en bedrijfsleven
KBB voor de handel; detailhandel, groothandel en internationale handel Expertise in het vertalen van ontwikkelingen, ervaringen naar andere situaties en partijen. Kennis verspreiden Expertise in het opleiden van praktijkopleiders, Kenniscentrum Handel levert producten en diensten aan bedrijven, brancheorganisaties en opleidingsinstituten om het ‘menselijk kapitaal’ in ondernemingen optimaal te benutten en te ontwikkelen
Kennisverspreiding
Bemiddelt naar MKB-en en adviseert. Zet zich in bij werving van bedrijven, leerwerkplekken en praktijkopdrachten. Stelt een relatienetwerk beschikbaar. Vervult een loketfunctie voor regionaal MKB.
• •
Intermediërend naar bedrijven Liaisonexpertise tussen kennisinstellingen en bedrijfsleven in de regio
4
5. Beschrijf de innovatie in het project Beschrijf de innovatie in het project: Het betreft een R&D-project in de regio Brabant, waarbij diverse actoren actief participeren. R&D heeft een toepassingsgericht karakter. Op basis van reeds beschikbare inzichten worden bedrijfskundige ontwikkelingen binnen bedrijven gescand en geanalyseerd. De scans leveren voor bedrijven en opleidingen “tacit knowledge” op, die b.v. via docenten breder toegankelijk kan worden gemaakt. Bedrijfskundige trends kunnen worden doorvertaald naar het curriculum en middels kwalificaties van afgestudeerden (kennisdragersconcept)- versneld geïntroduceerd in de beroepspraktijk: een betere onderwijsoutput en verkorting van de "time to market" van vernieuwingen. Een en ander wordt versterkt door projectactiviteiten op het gebied van "Personeel en Arbeid" en "Kennismanagement" (estafettemodel). Het betreft tevens een onderwijskundig innovatieproject, waarbij de schotten tussen opleidingen en onderwijsniveaus via M3-leren worden doorbroken. Leerlingen werken in actieteams, in een "community", samen in het kader van hun studieprogramma. Deze "kennis-kennissen-ervaringen" dragen bij aan professionalisering van de onderwijsoutput. Dieptestrategie: • Het project onderscheidt zich door de brede opzet van de samenwerking: afdelingen van meerdere ROC’s en hogescholen werken in actieteams samen: van economisch, bedrijfskundig en technisch tot gamma. Er ontstaan co-makershipsrelaties met intermediaire organisaties en 14 bedrijven. Leerlingen leren veel meer dan voorheen in een "netwerk" van verschillende disciplines probleemoplossingen actief te construeren. • Het al dan niet doorstromen van een ROC-leerling naar een HBO zal gebaseerd zijn op een bewustere keuze (uit onderzoek van het NOA van de VU blijkt de wenselijkheid hiervan, Dekanoloog 07 2004). Dit impliceert enerzijds minder verlies aan ‘human capital’, minder persoonlijke teleurstellingen, anderzijds snellere doorstroom in HBO-land en een hoger rendement. Tevens: niet doorstromende ROC-leerlingen verkrijgen een sterkere onderzoeks-, advies- en samenwerkingsoriëntatie en daardoor een betere kans op de arbeidsmarkt: kwalificatieverhoging. • Er wordt -last but not least- nieuw gezamenlijk onderwijs ontwikkeld, overeenkomend met c.a. 10 studiepunten. Studieresultaten worden opgenomen in Persoonlijke OntwikkelingsPlannen (POP’s) en leveren vrijstellingen op bij verwante HBO-opleidingen: kwalificatiewinst, snellere doorstroming. • Voor niet-doorstromende ROC-leerlingen levert het project een kennismaking met de werk- en denkwijzen op HBO-niveau waardoor kwalificatieverhoging ontstaat. Innovatief/origineel is: • De inrichting van inhoudelijke, Mkb-gerichte, multidisciplinaire, multilevelteams (M3-leren, zie m.n. de uitwerking bij uitgangspunt 2). Het curriculum van het MBO wordt via deze "actieteams" verbonden met het curriculum van het HBO en v.v. Deelname in actieteams maakt versnelde doorstroom in het studieprogramma voor afgestudeerde MBO-ers mogelijk. Ook werken MBO-ers door samenwerking met HBO-ers aan verbetering van hun onderzoeks- en analysecompetenties. Resultaten worden opgenomen in studentportfolio's. • Het estafettemodel: van bedrijfskundige scans via competentieontwikkeling naar kennisinfrastructuur, waarbij leerlingen van verschillende opleidingen binnen zowel MBO als HBO oplossingen ontwerpen/produceren en resultaten overdragen aan anders samengestelde actieteams. M.n. deze overdrachtsmomenten door leerlingen zelf zijn didactisch waardevol, waar leerlingen veel van leren. • De culturele component: leerlingen van de ROC's verwerven inzicht in hun competenties en de werkwijze binnen hogescholen en v.v. Docenten worden inhoudelijke lange termijn samenwerkingsmogelijkheden geboden. In het kader van het project worden experimentele mogelijkheden verkend.
5
Beschrijf de innovatie in het project, vervolg: •
• •
De digitale component: er wordt voorzien in een gezamenlijke ondersteunende Community Of Practice (t.b.v. netwerkvorming tussen leerlingen-alumni-bedrijven). Er wordt geëxperimenteerd met een digitale competentiewijzer en zelftests voor het bedrijfskundige domein.. De verbinding die wordt gelegd naar vraagarticulatie, waarin een netwerk van intermediairs en het lectoraat een aanjaagfunctiefunctie vervullen door het selecteren en mede initiëren van onderwijsprojecten voor actieteams. De positionering binnen het lectoraat Bedrijfskundig management MKB en landelijke kenniscentra die gericht zijn op kennisontwikkeling- en verspreiding.
Overzicht van vernieuwingsprojecten binnen het samenwerkingsverband Naam partner Naam project Korte omschrijving Relevant zijn: Fontys Hogescholen Unikum (Digitale In het kader van Unikum Universiteit) (samenwerkingsverband tussen Fontys, Inholland, Hogeschool van Utrecht, Hogeschool Rotterdam, Saxion Hogescholen) worden eerste scans ontworpen en beproefd op het gebied van Kennisontwikkeling, Bedrijfsopvolging en Personeelsontwikkeling Fontys Hogescholen Lectoraat Bedrijfskundig Het lectoraat richt zich op Management in het MKB kennisontwikkeling van bedrijfskundige opleidingen en versterking van interactie met het regionale MKB Fontys Hogescholen Ruim baan voor talent: Centraal staat ontwikkeling van flexibele toelating Fontys selectieve toetsen voor kandidaten die niet voldoen aan de wettelijke instroom-vereisten (de experimenteerwet is van toepassing) Een pedagogisch-didactisch model dat ROC- Eindhoven Het Eindhovens Model opgebouwd is rondom scripts en consultancies. Kernpunten van dit model zijn: • student is regisseur van zijn eigen leerroute;
• • • • • •
leren in een contextrijke omgeving; een zelf gekozen scenario; leren in teamverband; Action learning; opdrachten uit het bedrijfsleven; sectoroverstijgend
6
Kenniscentrum Handel
Ondernemersplein www.ondernemersplein. nl
'Ondernemen en Ondernemerschap' is een onderwerp dat voor KCH een belangrijke plaats inneemt. KCH heeft daarom een website ontwikkeld met het doel ondernemerschap in al zijn onderdelen te ondersteunen: • bevorderen van het ondernemerschap • ondersteunen van (startende) ondernemers • stimuleren van ondernemend leren • begeleiden van ondernemend leren in een bedrijf
Kenniscentrum Handel
Praktijkleren Opdrachtenbank Impresariaat
Kenniscentrum Handel
Beoordeling/ beoordelingsinstrumente n
Kenniscentrum Ecabo
Meo-Heo doorstroomproject
De rol van het leren in de praktijk wordt steeds belangrijker. Onder andere daarom wordt voor deelnemers aan het beroepsonderwijs steeds meer tijd en ruimte. De rol van het leren in de praktijk wordt steeds belangrijker. Onder andere daarom wordt voor deelnemers aan het beroepsonderwijs steeds meer tijd en ruimte ingebouwd voor het opdoen van praktijkervaring. Een goede ontwikkeling, want in het beroepsonderwijs worden mensen geschoold die na hun opleiding in het bedrijfsleven terechtkomen. Het impresariaat en de opdrachtenbank i.o. zijn instrumenten om beroepsonderwijs en bedrijfsleven meer met elkaar in contact te brengen en om met en van elkaar te leren Zowel het belang van het leren op de werkplek als competentiegericht onderwijs, hebben consequenties voor de rol van de praktijkopleider in het leerbedrijf en voor de beoordeling in de BPV. Kenniscentrum Handel werkt continu aan het innoveren van de competentiegerichte beoordeling, het ontwikkelen van beoordelingsinstrumenten en advisering rond beoordelen in de praktijk binnen onderwijsinstellingen. Het project richt zich op verbetering van de doorstroom MBO-HBO in de regio, (mmv de 3 hogescholen en alle 11 ROC’s in het zuiden des lands)
7
Kenniscentrum Ecabo
Kenniscentrum Ecabo
Praktijkleren
Landelijk project, gericht op transformatie van MBO-en naar competentiegericht onderwijs Bedrijfssimulatiecentrum Landelijk project, gericht op / praktijkexamencentrum transformatie naar i.o. competentiegerichte examinering (gesimuleerd buitenschools). Met een eerste pilot voor een praktijkexamencentrum is gestart.
Heeft het samenwerkingsverband zich georiënteerd op vergelijkbare innovatieve projecten?
Ja
Nee
X
Zo ja, omschrijf de wijze van oriëntatie, de resultaten van de oriëntatie, hoe gebruik is gemaakt van deze resultaten en waarin het eigen project onderscheidend is. We hebben ons georiënteerd via databanken van de Digitale Universiteit, Stichting Kennisontwikkeling HBO en professionele organisaties zoals het GITP voor specifieke onderwerpen m.b.t. (bedrijfskundige) scans. Daarnaast heeft er Internet-deskresearch plaatsgevonden op sites van bv ROC's, HBO-instellingen. De oriëntatie heeft inzicht gebracht in mogelijkheden te komen tot een unieke integratie en uitbouw van reeds beschikbare innovatieve aspecten gericht op de beroepskolom tussen VMBO-MBO-HBO. Daarbij zijn nieuwe partners gevonden in de regio, afkomstig uit onderwijs en bedrijfsleven. Onderscheidend is de integratie en betrokkenheid van MBO en landelijke kenniscentra.
Omschrijf hoe docenten en management bij de ontwikkeling van de innovatie zijn betrokken. Het management van de betrokken onderwijsinstellingen is vertegenwoordigd in de stuurgroep van het project. De stuurgroep is verantwoordelijk voor de koers in het project en de beschikbaarstelling van personele capaciteit. Docenten MBO en HBO zijn actief betrokken bij de ontwikkeling van projectproducten. Zij participeren in vrijwel alle projectactiviteiten. Het accent van hun activiteiten ligt op participatie in gezamenlijke teamprojecten (inclusief de studentenbegeleiding bij adviestrajecten) en onderwijsontwikkeling. Zij fungeren voorts als intermediair voor de borging bij hun opleiding. Bezien zal worden hoe docenten vanuit het VMBO kunnen worden betrokken. Zie tevens de uitwerking onder A2.
8
B. Operationaliseren van aanpak 6. Beschrijf de operationele activiteiten (desgewenst kunt u de samenhang tussen de activiteiten in een schema weergeven) Beschrijf de samenhang en planning van fasering, (operationele) activiteiten en mijlpalen in het project (zoals de tussenrapportage).
Fase 1: initiatie/ definitie
Activiteit 1: inrichten project / vastlegging projectprogramma / Project Start-Up voor alle projectbetrokkenen.
looptijd: Looptijd: september/oktober 2006 mijlpaal: PSUbijeenkomst begin okt. Fase 2:Ontwerp projectaanpak looptijd: gedurende de gehele projectduur van twee jaar
Activiteit 2: sessies met intermediairs en ondernemers resulterend in mogelijkheden voor concrete inhoudelijke projectvoorstellen voor docenten/studenten.
mijlpaal: halfjaarlijks repeterend (zie overzichtschema). Fase 3: Flankerende onderwijsontwikkeling Looptijd: gedurende de projectduur van twee jaar, aanvang oktober 2006
Activiteit 3: ontwikkeling onderwijsconcept van M3-leren Activiteit 4: inrichten van een onderwijskundige proeftuin (infrastructuur): Er wordt voorzien in een ondersteunend studieprogramma, incl. een competentiewijzer bedrijfskunde (dit laatste mede i.v.m.vrijstellingen bij doorstroom) om leerlingen adequaat toe te rusten voor het verrichten van scans en het participeren in de advisering van MKB-en. De proeftuin zal al doende worden ontwikkeld.
Mijlpaal: eind kwartaal voorafgaand Activiteit 5: digitalisering van de proeftuin en vormgeving van een aan teamprojecten Community of Practice. (zie overzichtschema). De proeftuin komt digitaal beschikbaar voor de projectpartners. Voor verschillende onderwerpen worden “groepen” gemaakt (ook voor MBO-HBO alumni). Fase 4: Projectontwikkeling /uitvoering Looptijd: gedurende
Activiteit 6: bedrijfskundige projecten (toeleiden naar en het aanbieden van mogelijkheden voor analyse en oplossing van actuele bedrijfsproblematiek) Activiteit 7: personeelsontwikkelingsprojecten
9
de projectduur van drie jaar, aanvang januari 2007
Mijlpaal: uitvoering halfjaarlijks, 3 tranches, afgesloten met rapportages.
Activiteit 8: kennismanagementprojecten Toelichting: Activiteit 6,7,8: uitvoering geschiedt door gezamenlijke onderwijsactieteams op drie onderwerpen (zie A4), in totaal 50-60 leerlingen, bij 14 bedrijven. Er zal in de beginfase sprake zijn van “losse adviestrajecten”. De bedoeling is dat deze geleidelijk plaats maken voor “estafetteprojecten” waarbij teams op elkaars resultaten voortbouwen bij een bepaald bedrijf.
Fase 5: Beroepsontwikkeling
Activiteit 9: toegankelijk maken door landelijke kenniscentra voor nietparticiperende ROC’s en kenniscentra (zoals b.v Kenteq voor de techniekbranche en het kenniscentrum voor de sector “zorg”).
Looptijd: gedurende de projectduur van twee jaar, aanvang januari 2007
De beroepsontwikkeling volgt de onderwijsontwikkeling en de opbouw van casuïstiek aan de hand van inhoudelijke teamprojecten.
Mijlpaal: halfjaarlijks
Fase 6: evaluatie/publicatie
Activiteit 10: toepassingsgericht onderzoek en publicatie
Looptijd: gedurende de projectduur van twee jaar, aanvang januari 2007 Mijlpaal: volgend op onderwijsontwikkeling en tijdens teamprojecten.
Activiteit 1: inrichten project/vastlegging projectprogramma/project start-up Omschrijving: Project wordt ingericht en start met een PSU voor alle betrokkenen. Tijdplanning: september/ oktober 2006 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: operationele projectorganisatie Activiteit 2: Activiteit 2: sessies met intermediairs/ concrete inhoudelijke project-aanpakken voor docenten en studenten Omschrijving: Met intermediaire organisaties en vertegenwoordigers van bedrijven worden -onder regie van lectoraat- ieder halfjaar de regionale bedrijfsproblematieken doorgelicht en de ontwikkeling van bedrijven besproken (welke knelpunten doen zich voor, bij welk type bedrijven, etc). De resultaten van deze sessies leiden tot bedrijfscontacten en kunnen uitmonden in concrete projectaanpakken voor docenten en studenten van betrokken Fontys hogescholen en ROC's. Tijdplanning: gedurende de projectduur van twee jaar, halfjaarlijks
10
Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: 3 sessies te organiseren, om te komen tot projectaanpakken (voor gezamenlijke MBO-HBO teams), halfjaarlijks voor 3-4 bedrijven. Totaal 14 bedrijven. De laatste sessie heeft een evaluatief en doorstartend karakter. Activiteit 3: ontwikkeling onderwijsconcept van M3-leren Omschrijving: Onderwijsinstellingen ontwikkelen in het kader van het project ondersteunende flexibele studietrajecten. Er wordt daarvoor een nieuw onderwijsconcept van M3-leren ontwikkeld en beproefd: de in te richten actieteams zijn Mkb-gericht (op 3 thema's, volgens het beschreven estafettemodel), multidisciplinair (economie, bedrijfskunde en gamma) en multilevel (MBO-HBO). Ze worden begeleid door gezamenlijke docentteams en bedrijven Tijdplanning: gedurende de projectduur van twee jaar, accent in oktober/november 2006 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: concept nader gedetailleerd en verwerkt in een didactische handleiding. Activiteit 4 : inrichten van een onderwijskundige proeftuin (infrastructuur) Omschrijving: Er wordt voorzien in een ondersteunend studieprogramma, incl. competentiewijzer bedrijfskunde (dit laatste mede i.v.m.vrijstellingen bij doorstroom) om leerlingen adequaat toe te rusten voor het verrichten van scans en het participeren in de advisering van MKB-en. De “proeftuin” zal al doende worden ontwikkeld. Tijdplanning: gedurende de projectduur van twee jaar, aanvang oktober/november 2006 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: een ingerichte proeftuin waar docenten en teams van leerlingen worden ondersteund bij adviesprojecten gericht op MKB-en. Omvang studieprogramma: 10 studiepunten voor zowel MBO als HBO. Activiteit 5 : digitalisering van de proeftuin en vormgeving van Community of Practice Omschrijving: De proeftuin zal digitaal beschikbaar komen voor de projectpartners. Het project voorziet voorts o.a. in een digitale “Competentiewijzer Bedrijfskunde” waarmee studenten hun competentieontwikkeling op de bedrijfskundige domeinen kunnen monitoren. Er wordt geëxperimenteerd met een Community Of Practice. De COP zal gefaseerd binnen Fontys en de ROC’s worden opgestart (in principe ook bedoeld voor alumni). Tijdplanning: gedurende de projectduur van twee jaar, aanvang oktober/november 2006. Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: portal waarop de verschillende tools voor onderwijsdoeleinden in samenhang zijn gepositioneerd (de scans, tools, handreikingen voor adviesprojecten, didactische handleiding, contactpersonen, artikelen, deelnemende bedrijven, etc).
11
Activiteit 6 : bedrijfskundige projecten (toeleiden naar en het aanbieden van mogelijkheden voor analyse en oplossing van actuele bedrijfsproblematieken) Omschrijving: Bij een 14-tal geselecteerde bedrijven worden gezamenlijke "onderwijsactieteams" ingericht van opleidingen van Fontys Hogescholen en afdelingen van ROC's, die zich in (3 tranches) bezig houden met realistische, complexe bedrijfskundige problematieken. Hiertoe wordt een instrumentarium voorbereid en getest. Het instrumentarium (toolkit) bestaat uit een (digitale) bedrijfskundige intake (inventarisatie sterkte/zwakte en belangrijkste bedrijfsissues) en instrumenten op specifieke bedrijfskundige disciplines. Leerlingen/studenten zijn betrokken bij het ontwikkelen, testen en verder uitbouwen van het instrumentarium. Bedrijfsproblemen/vraagstellingen worden door hen verhelderd en nader afgebakend. Hiertoe verzamelen ze data en worden met behulp van analysetools (o.a. interviews, checklists, brainstorming) diagnoses opgesteld en knelpunten benoemd. Vervolgens worden mogelijke oplossingsrichtingen onderzocht, beschreven en worden voor- en nadelen van de alternatieven aangegeven. Leerlingen/studenten stellen op basis van een (concept)rapportage een advies op, hetgeen in een presentatie wordt toegelicht op school (in aanwezigheid van vertegenwoordiger van bedrijf) en/of bedrijf. Evaluatie en eventueel bijstelling van advies o.a. op basis van reacties tijdens presentatie. Voor de leerling/student houdt dit ook een reflectie in op het beroepsmatig handelen. Resultaten worden door betrokken docenten van ROC- en Fontysopleidingen besproken en teruggekoppeld naar het lectoraat. Tijdplanning: gedurende de projectduur van twee jaar, aanvang januari 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: bedrijfsgerichte rapportages uit bedrijfskundige scans en adviezen. Activiteit 7 : personeelsontwikkelingsprojecten Omschrijving: Op basis van de bedrijfskundige onderzoeken kunnen door deels anders samengestelde teams (b.v. van Fontys Hogeschool voor Personeel en Arbeid en verwante afdelingen van de ROC’s) huidige en gewenste personele competenties in kaart gebracht worden en vertaald worden in personeelsontwikkelingsplannen. Betrokkenheid van het personeel van het bedrijf is hierbij noodzakelijk, te denken valt aan door leerlingen/studenten te organiseren brainstormsessies, teambijeenkomsten enz. Een en ander kan worden gestructureerd door middel van workshops. Tijdplanning: gedurende de projectduur van twee jaar, aanvang januari 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: bedrijfsgerichte rapportages uit personeelsscans en adviezen. Activiteit 8 : kennismanagementprojecten: duurzame kennisontwikkeling Omschrijving: Andere actieteams kunnen op basis van de resultaten uit voorgaande activiteiten het kennismanagement van de bedrijven onderzoeken en verbetervoorstellen ontwikkelen binnen bedrijven. Het betreft antwoorden op vragen als: welke kennis/competenties heeft het bedrijf in de toekomst nodig, waar is die beschikbaar, hoe kan die gehaald worden, etc. De mogelijkheden van de onderwijsinstellingen worden in de probleemaanpak verdisconteerd: hoe kunnen we een betere toegankelijkheid van kennis vanuit onderwijsorganisaties organiseren; hoe duurzame samenwerkingsrelaties aan te gaan; de inbedding in onderwijsprogramma’s? Resultaten van teamactiviteiten worden geëvalueerd en leveren input voor de project- activiteiten van nieuwe teams en tranches: we kiezen voor een "estafettemodel". Zodoende blijft kennis ook bij de opleidingen niet “op de plank” liggen.
12
Tijdplanning: gedurende de projectduur van twee jaar, aanvang januari 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: rapportages uit onderzoeken en adviezen. Activiteit 9 : toegankelijk maken door landelijke kenniscentra voor niet-participerende MBOopleidingen Omschrijving: De verkregen casuïstiek uit teamprojecten wordt door landelijke kenniscentra (Stichting Hout- en Meubel, Handel en Ecabo) toegankelijk gemaakt voor niet-participerende MBO opleidingen en bedrijven. Dit levert input voor beroepsinnovatie en scholingsinitiatieven van bedrijven. Tijdplanning: gedurende de projectduur van drie jaar, aanvang januari 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: indicaties voor bijstelling kennisaanbod landelijke kenniscentra. Activiteit 10 :toepassingsgericht onderzoek en publicatie Omschrijving: over het onderzoek zal worden gepubliceerd in de geëigende media voor MBO-HBOMKB. Tijdplanning: gedurende de projectduur van twee jaar, aanvang maart 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: publicatie over het ontwikkelde concept en geboekte (tussen)resultaten.
Activiteitenoverzicht: Fase/activiteit:
Jaar 1 1
2
Jaar 2 3
4
1
2
3
4
1. Inrichting project 2. Sessies met intermediairs Onderwijsontwikkeling: 3. Concept-ontwikkeling: M-leren 5. Onderwijskundige proeftuin 6. Digitalisering en COP Team-projecten: 6. Bedrijfskundige ontwikkeling 7. Personele ontwikkeling 8. Duurzame kennisontwikkeling 9. Beroepsontwikkeling 10. Evaluatie/publicatie
13
7. Beschrijf de projectorganisatie De stuurgroep is het besluitvormend orgaan van dit project. In de stuurgroep hebben zitting, Directeur Fontys Hogeschool Bedrijfskader, de heer P.van den Eijnde, tevens voorzitter, directielid van ROC-Eindhoven afd. Marketing en handel, de heer P. van der Aa en de heer P. van der Vleuten, president Free Energy International. De stuurgroep komt in principe twee keer per jaar bijeen. De Raad van Advies wordt gevormd uit: Lectoraat Bedrijfskundig Management in het MKB (A. Schurgers), vertegenwoordigers van Ecabo (M. van Kollenburg), Kenniscentrum Handel (mw. M. Mesdag), Kenniscentrum Hout & Meubel (I. Molenaar), Syntens (M. Peutz) en MKBBrabant. De raad adviseert de stuurgroep en projectleiders. Operationeel management van het project zijn de projectleiders (1 van Fontys en 1 vanuit het ROCEindhoven). De projectleiders sturen 2 werkgroepen aan: • Werkgroep proeftuin. In deze werkgroep zitten docenten van de participerende onderwijsinstellingen. Zij richten een gezamenlijke proeftuin in met inhoudelijke tools en dragen zorg voor de digitalisering van de proeftuin. Ook de werving en begeleiding van leerlingen/studenten/bedrijven en de studentprojectontwikkeling wordt door hen gerealiseerd. • Werkgroep onderwijs- en beroepsontwikkeling. Deze werkgroep –deels bestaande uit docenten- ontwikkelt het ondersteunend studieprogramma. Periodiek participeren hierin ook vertegenwoordigers van de landelijke kennisinstellingen (vanuit disseminatie-perspectief). Zij realiseren tevens spin off naar en vanuit projecten waarbij de kenniscentra betrokken zijn, zie het overzicht van Vernieuwingsprojecten. De projectleiders worden bijgestaan door een consultant (projectleider van het DU-project Unikum). 8. Maak een organigram om de projectorganisatie in beeld te brengen Organigram Stuurgroep
Raad van Advies
Projectleiders
Werkgroep
Werkgroep
Proeftuin
Onderwijs-en beroepsontwik keling
14
9. Beschrijf planmatig de wijze waarop de verspreiding en implementatie van projectresultaten worden gerealiseerd Gedurende het project wordt een studieprogramma vorm gegeven (10 studiepunten) voor MBO en HBO en al doende via de inzet van docenten en studenten experimenteel geïmplementeerd bij betrokken onderwijsinstellingen (50-60 leerlingen/studenten). De verwachting is dat de proeftuin ook na afloop van het project beschikbaar zal blijven voor het onderwijs. Bekostiging geschiedt dan vanuit reguliere budgetten. Er zal worden voorzien bijdragen aan symposia. De projectresultaten worden ook via een website toegankelijk gemaakt. Daarnaast participeren in het project landelijke kenniscentra. Zij zullen uit projectervaringen cases destilleren en vertalen in een aanpassing van hun onderwijs/scholingsaanbod. Verder zullen over projectresultaten korte publicaties worden uitgebracht in de media van MKB-en en onderwijsinstellingen.
10. Beschrijf de wijze van evaluatie van project
De projectleider rapporteert halfjaarlijks aan de stuurgroep over de inhoudelijke progressie en beheersaspecten op de vermelde fasen. Afhankelijk daarvan kan het project op onderdelen worden aangepast. Lange-termijn perspectief is dat voor bedrijven gegevens beschikbaar kunnen komen, waarop ze zich kunnen vergelijken op bedrijfskundige aspecten (benchmarks). Daarnaast ontstaat al doende een gegevensbron op het gebied van personeelsontwikkeling binnen MKB-en en het kennismanagement van MKB-en. Evaluaties op het gebied van kennismanagement zijn van direct belang voor de onderwijsinstellingen: hoe kan het kennis/onderwijsaanbod beter inspelen op personele problematiek van MKB-en, hoe kan deze relatie een meer duurzaam karakter krijgen?
C. Samenvatting
M3-leren: Mkb-gericht, multidisciplinair in multilevelteams. Er is sprake van een discrepantie tussen kennis en opleidingsvraag van het bedrijfsleven en de output van opleidingen.Op verschillende fronten is actie gewenst. De actie in deze aanvraag richt zich op: • •
het verduidelijken, het articuleren, van de structurele vragen van MKB-en die ten grondslag liggen aan oppervlakkige vragen: "de vraag achter de vraag". het ontwikkelen van passende antwoorden van opleidingen in termen van up to date bedrijfskundige advisering en kwalificaties van afgestudeerden.
De actie krijgt body via gezamenlijke studieroutes MBO/HBO, waarin adviestrajecten een plaats krijgen. Door gezamenlijk te werken aan een betere vraagarticulatie en kenniscirculatie wordt niet alleen de maatschappelijke rendement van betrokken HBO en MBO opleidingen verbeterd. Door de gekozen didactische vormgeving van “multilevelteams” (d.w.z. gezamenlijke teams van studentendocenten MBO en HBO) wordt ook de in- en doorstroom van leerlingen verbeterd,waardoor de inzet van “human capital” verder kan worden geoptimaliseerd en talent ruim baan kan worden gegeven.
15
Bij 14 MKB-bedrijven wordt een methodiek voor vraagarticulatie beproefd. Daarbij wordt een beroep gedaan op know how van intermediaire organisaties zoals Syntens. De vraagarticulatie leidt tot projectplannen voor "onderwijsactieteams" die MKB-en achtereenvolgens gaan doorlichten op drie terreinen: bedrijfskundige ontwikkeling, personeelsontwikkeling en kennismanagement. De teams bestaan uit 4 personen (50% MBO). Halfjaarlijks worden gemiddeld 3-4 bedrijven doorgelicht door 3-4 teams. Er kan gewerkt worden volgens het “estafettemodel”, waarbij studenten van verschillende opleidingen binnen zowel MBO als HBO oplossingen ontwerpen/produceren en resultaten overdragen aan anders samengestelde actieteams. Teamactiviteiten kunnen adviesrapporten opleveren met bijbehorende personeelsontwikkelingsplannen en voorstellen voor verbetering van de interactie met onderwijsinstellingen (het kennismanagement). Al doende worden relatienetwerken opgebouwd tussen de 14 bedrijven, docenten en studenten/leerlingen. Beoogd wordt een “Community Of Practice”, een virtuele gemeenschap, waar kennisuitwisseling plaatsvindt op de drie thema’s van dit project. Een lector “bedrijfskundig management MKB” opereert als een “spin op het web” van de community. Intensivering van de interactie met bedrijven moet leiden tot een betere “doorbloeding” van studieprogramma's met multidisciplinaire realistische bedrijfskundige casuïstiek. Beoogd resultaat: kwalificatieverbreding/verdieping. Het project voorziet in een ondersteunend flexibel studieprogramma met een omvang van 10 studiepunten voor zowel MBO als HBO. In het experiment participeren 50-60 leerlingen. Hun competentieontwikkeling wordt ondersteund met digitale zelftests, waarmee zij hun competentieontwikkeling kunnen meten voor het bedrijfskundige domein. MBO-leerlingen zullen na een bewustere keuze versneld door het HBO-programma kunnen stromen via vrijstellingen: kwalificatiewinst. Niet naar het HBO doorstromende MBO-leerlingen verkrijgen een betere startpositie op de arbeidsmarkt doordat ze kennis hebben gemaakt met de denk- en werkwijze binnen het HBO. Het experiment wordt ondersteund door een digitale proeftuin voor onderwijskundige ontwikkeling.
16