- Beaujolais Peter Seifert
De Franse wijnstreek Beaujolais behoort wijnhistorisch gezien tot de Bourgogne en grenst in het noorden aan deze fameuze wijnstreek. Het noordelijke gedeelte van de Beaujolais is onderdeel van het departement Saône-et-Loire, het grootste gedeelte met als hoofdstad Villefranche-sur-Saône behoort tot het departement Rhône in de region Rhône-Alpes. De Beaujolais is een oeroude wijnstreek en de historie gaat terug tot de zevende eeuw, toen Benediktijnen al wijn maakten op de Mont Brouilly. De naam Beaujolais komt voort uit de naam van het geslacht Beaujeu, dat hier van 950 tot het jaar 1400 de macht uitoefende. In 1342 volgde dan de afsplitsing van de Bourgogne, waarbij de aanplant van de Gamaydruif in de Bourgogne compleet verboden werd. De beaujolaiswijn kreeg meer betekenis met de voltooiing van het kanaal Briare in 1642 die een verbinding vormde tussen de Loire en de Seine. De Parijse markt voor wijn uit deze streek kwam zodoende dichterbij.
Pagina 1 van 5
De Beaujolaisstreek is 50 km lang en ruim 30 km breed. In het oosten stroomt de Saône, het noorden grenst aan de Mâconnais en in het zuiden vormt de Côteaux de Lyonnais de grens. De wijnbergen beslaan circa 23.000 hectare en zijn gelegen op een hoogte van 200 tot 450 meter boven zeeniveau. De streek omvat ruim 96 wijnbouwgemeentes en de wijnproductie wordt voor een groot gedeelte door coöperaties beheerd. Gamay Het druivenras dat zo bepalend is voor de beaujolais is de Gamaydruif. In geen enkel ander wijngebied in Frankrijk en nergens anders ter wereld wordt zoveel Gamay aangeplant. Het percentage aanplant bedraagt 99 %, een duidelijke monocultuur in de wijnbouw. Voor de rest is er een beetje aanplant van Aligoté, Chardonnay, ook wel beaujolais blanc genoemd, Pinot Gris, Pinot Noir en Melon de Bourgogne. Alleen in de Loire en in de Languedoc vindt men nog wel wat Gamay. De druif heeft karakteristiek wit vruchtvlees en wit sap en is vroeg rijp. De druif ontwikkelt relatief weinig suikers. De smaak van beaujolais is over het algemeen zacht en fruitig, zonder veel tannines. Vooral bij de villages crus ontstaan spectra van complexe aroma’s, mengsels van florale en fruitige componenten. Er is nog iets bijzonders aan de hand met deze Gamaydruif. Macération carbonique De gamaydruif kan onder bepaalde omstandigheden een aparte gisting ondergaan, de zogenaamde 'macération carbonique', een spontane, heftige gisting die plaats vindt onder invloed van koolzuurgas CO 2. Deze techniek van vergisting is min of meer toevallig ontdekt in het jaar 1934. Franse onderzoekers zochten naar een proces om tafeldruiven gedurende een lange periode te bewaren en stortten de druiven bij een temperatuur van 0˚ Celsius in koolzuurgas. Na twee maanden begonnen de druiven spontaan te gisten en er ontstond een eerste aanzet van een fruitige rode wijn. Een gisting zonder inwerking van gist, zonder zuurstof en in een atmosfeer van koolzuurgas. Een revolutionaire uitvinding, ook wel intercellulaire gisting genoemd. Tijdens dit proces worden de anthocyanen of de kleurstoffen uit de druivenschillen als het ware naar binnen gezogen. In de druiven ontstaat zo'n 2% alcohol, waarbij een vijfde van het suikergehalte verbruikt wordt en het gehalte aan appelzuur tot de helft gereduceerd wordt. Verschillende chemische verbindingen ontstaan spontaan tijdens dit proces, zoals acetaldehyde, aminozuren, ethylacetaat, glycerine en methanol en wel in grotere hoeveelheden dan bij een normale vergisting. Door het gewicht van de druivenmassa barsten de druiven onderin het vat en nu ontstaat door toegevoegde gist de normale alcoholvergisting. De wijnmaker kan dit proces manipuleren. Hij kan de massa rondpompen, meer koolzuurgas toevoegen of de macération carbonique snel afbreken. Na 3 tot 7 dagen wordt de most gescheiden van de druivenmassa. Deze laatste wordt dan weer uitgeperst en opnieuw aan de most toegevoegd om verder te gisten. Ofschoon de zomers meestal warm zijn in dit gebied, mag er volgens de wet gechaptaliserd worden om het alcoholgehalte met maximaal 2% te verhogen. Beaujolais nouveau en primeur De macération carbonique is essentieel voor de bereiding van de Beaujolais nouveau of Beaujolais primeur. Hierdoor onstaat het typische fruitige, aromatische aroma van de Gamaydruif. De wijn heeft dan relatief veel zuren en weinig tannines. Deze jonge wijnen, met een minimaal alcoholgehalte van 9,5% komen op de derde donderdag in november op de markt. Jaarlijks worden er ongeveer 60 miljoen flessen van geproduceerd. Het merendeel gaat richting Azië. Door de belabberde kwaliteit gedurende de laatste jaren is de nouveau of primeur niet meer populair in ons land.
Pagina 2 van 5
Beaujolais De gewone beaujolais appellation mag in principe door alle wijnmakers in het hele gebied gebruikt worden, maar ze komen hoofdzakelijk voor in de zuidelijke helft van de Beaujolais, op zo’n 10.000 hectare. Deze streek bestaat vooral uit kalkbodem met zandsteen. De wijnen zijn duidelijk lichter en zwakker dan in het noorden. De enige voorwaarden zijn dat de wijn minstens 10% alcohol moet bevatten en dat ze voor minstens 85% van de Gamaydruif gemaakt zijn. De belangrijkste producenten zijn grote cooperaties, zoals Cave Beaujolaise du Bois-d’Oingt, Cave Cooperative Beaujolaise de St-Vérand en Les Vignerons de la Cave Bully. Beaujolais Villages Deze appellation omvat een kleine 6.000 hectare, hoofdzakelijk in het noorden. De fictieve grens kan getrokken worden door de gemeente Villefranche-sur-Saône. De grond is een mengsel van graniet, porphyr en leisteen met zand en leem zonder kalk. Het verweerde graniet vormt soms lagen kwartszand van enkele decimeters tot meters dik. Op deze grondsoort gedijt de gamaydruif het best. In totaal 38 gemeentes hebben het recht om hun naam op het etiket te vermelden, maar daarvan hebben slechts tien een Cru-status. Zodra de wijn een mengsel is van twee of meer gemeentes moet er gedeclassificeerd worden naar Beauolais villages. Acht gemeentes hebben het recht de wijn als Mâcon-Villages en vier als Saint-Véran op de markt te brengen. Beaujolais Crus Tien gemeenten in het noorden hebben een cru-status voor alléén rode wijn. Dit is een oppervlakte van meer dan 6.700 hectare met een gemiddelde opbrengst van 350.000 hectoliter wijn. De laatste jaren is er veel aan kwaliteitsverbetering gedaan. De maximale opbrengst is door rigoreuze snoeitechnieken gereduceerd tot 58 hl per hectare en moeten handmatig geplukt worden. Het zijn vooral deze cru-wijnen waaraan de beaujolais zijn faam te danken heeft. Het zijn: Brouilly, Chénas, Chiroubles, Côte-de-Brouilly, Fleurie, Juliénas, Morgon, Moulin-à-Vent, Régnié en SaintAmour. De wijnen van de crus Chénas, Morgon en Moulin-à-Vent gelden over het algemeen als de beste crus. Chénas is met slechts 270 hectare de kleinste cru terwijl de Brouilly met 1.320 hectare de grootste cru vormt. Er mag ook nog de naam van een perceel of een helling op het etiket aangegeven worden. Régnié is de jongste cru en bestaat sinds 1988. Behalve Régnié mogen alle andere beaujolais crus hun wijnen deklasseren tot beaujolais villages of bourgogne. Bekende wijnhuizen van beaujolais crus zijn: Château du Bluizard, Domaine Jean-Marc Burgaud, Domaine Emile Cheysson, Domaine Desjourneys, Georges Duboeuf, Domaine de la Fully, Domaine Rottiers, Thillardon, Domaine Dominique Piron, Domaine Ruet, Mommesin, etc, etc. De wellicht bekendste wijnmaker en handelaar in de Beaujolais is ongetwijfeld Georges Duboeuf, ook wel de koning van de Beaujolais genoemd, die de nouveau en primeur groot gemaakt heeft. Alhoewel ruim in de zeventig is hij nog steeds aktief, samen met zijn zoon Franck. Hij bezit zelf goede wijnpercelen in de Régnié, Fleurie en Brouilly, maar geldt tevens als de grootste opkoper en handelaar van beaujolaiswijnen. Er verlaten zo’n slordige 20 miljoen flessen per jaar dit domein en handelshuis, het meeste bestemd voor export.
Pagina 3 van 5
Proefnotities
14 september 2014
Thema: Beaujolais door Peter
Proefnotities
nr
wijn
Wijndomein
1
Chardonnay 2012. AOC
Jean Paul Brun
Geur
Beaujolais. Wit. 2
Beaujolais Villages ‘Les
Burgaud
Vignes de Thulon’ 2013 3
Régnié 2012 ‘Ponchon’
Yves Durand
4
Côte de Brouilly 2012
Jean Paul Brun
5
Saint Amour 2011
Georges Duboeuf
6
Moulin-à-Vent 2011
Rottiers
7
Chénas 2012 ‘Chassignol’
Thillardon
8
Fleurie 2011 ‘La Presle’
Mommesin
9
Fleurie 2009
Desjourneys
10
Morgon 2012 ‘Cote du Py’
Burgaud
11
Morgon 2012 ‘James’
Burgaud
Cote du Py’
Pagina 4 van 5
Smaak
Beoordeling
De wijnen met prijzen en een beschrijving door de wijnleverancier.
1. Chardonnay 2012. Domaine Jean Paul Brun. AOC Beaujolais. 12% alc. Frisse, moderne chardonnay zonder hout met aroma’s van appel en meloen. Gekocht bij Lina Boozz voor 12,00 €. 2. Beaujolais Villages “Les Vignes de Thulon” 2013 Domaine Burgaud. Gekocht bij Pinard voor 8,60 €. Aroma’s van rode bessen, kersen, frambozen en viooltjes en kaneel met iets van een pepertje. In de smaak fruit en zijdezachte tannines. Nu op dronk en houdbaar tot 2018. 12,5 % alc. 3. Régnié ‘Domaine Ponchon’ Yves Durand 2012. Mooie heldere kersenkleur met een neus van aardbeien, vanille en zelfs iets van ‘bubbelgum’. Smaak is fluweelzacht, aardbeien en frambozen. Goede volle, afdronk. Gekocht bij wijnhuis Blerick voor 10,00 €. 12,5 % alc. 4. Côte de Brouilly. Domaine Jean Paul Brun. 2012. 12,5% alc. Helderrood van kleur met aroma’s van rood fruit, vooral kersen en frambozen. De smaak is sappig en soepel met iets tannine. Typische zachte Brouilly-wijn. Gekocht bij Lina Boozz voor 14,50 €. 5. Saint Amour. 2011. Georges Duboeuf. Helderrood van kleur met aroma’s van rood fruit, gekonfijte vruchten en mirabellen. 13 % alc. Gekocht bij Bert Dielen voor 15,70 €. 6. Moulin-à-Vent Domaine Rottiers 2011. Gekocht bij Pinard voor 13,90 €. Aroma’s van rode bessen en zwarte kersen en zwarte peper, viooltjes en irisbloemen, jodium en vuursteen. Smaak naar kersen met lichte zachte tannines. 13 % alc. 7. Chénas ‘Chassignol’ Thillardon 2012. Gekocht bij Pinard voor 19,50 €. Oude stokken op steile hellingen. Aroma van rijpe kersen, viooltjes, rode bessen en kruiden. In de smaak: mineralen en fruit. Doet denken aan een Barolo Monviegliero van Burlotto. Persen van druiven geschiedt nog met de blote voeten. 13 % alc. 8. Fleurie 2011, Domaine de la Presle. Mommesin gekocht bij Gall & Gall voor 11,69 €. Wijn met aroma’s van viooltjes, rozen en iris. Elegant en zacht van smaak. 13% alc. Fleurie is de meest vrouwelijke stijl van de beaujolais crus. Waarschijnlijk omdat er een kapelletje van de heilige maagd tussen de wijngaarden staat. 9. Fleurie 2009 Domaine Desjourneys. Gekocht bij Pinard a 32,00 €. Volgens Pinard een beaujolaispareltje in het glas. Van zeer steile helling met druivenstokken van 90 jaar oud. Kan concurreren met dure bourgognes. Aroma’s van kersen, frambozen, pruimen en cassis met hints van nootmuskaat, muskus en rozenblaadjes. In de smaak ook bramen en zeer zachte tannines met een zeer lange afdronk. Hoogtepunt tussen 2016 en 2030. 13 % alc. 10. Morgon ‘Côte du Py’ Domaine Burgaud 2012. Gekocht bij Pinard a 12,95 €. Uit het beste deel van Morgon, de Cote du Py, op 352 meter hoog, komt deze Morgon van leisteen. Geringe opbrengst. Doet denken aan pinot noir met 13 % alcohol. Aroma van kruiden, cassis en blauwe pruimen met iets van venkel, anijs, viooltjes, rook en geroosterd vlees. Mooie mineralen en fruit in de smaak. De 2009 versie kreeg 92 punten van Parker. 11. Morgon ‘Côte du Py’ ‘James’ Domaine Burgaud 2012. Gekocht bij Pinard a 21,90 €. Uit een legendarisch goede wijnberg van de Morgon geselecteerd. Aroma’s van cassis en zwarte aalbessen in combinatie met rozen en zwarte peper. De smaak is van complexe mineraliteit met fruitige finesses. 13 % alc.
Pagina 5 van 5
